programski jezik visual basic zbirka srdjan damjanovic 9 proizvodnja i prodaja programa

7/23/2019 Programski Jezik Visual Basic Zbirka Srdjan Damjanovic 9 Proizvodnja i Prodaja Programa

1/12

Dr Sran Damjanovi

Mr Predrag Katani

PROGRAMSKI JEZIK VISUAL BASIC

ZBIRKA ZADATAKA

FAKULTET POSLOVNE EKONOMIJE

BIJELJINA, 2014.


2/12


3/12

Programski jezikVisual Basic Zbirka zadataka 3

S A D R A J

9. PROIZVODNJA I PRODAJA PROGRAMA .................................... 4

9.1 PRODAJA PROGRAMA ........................................................................ 4

9.2. PRAVO KOPIRANJA PROGRAMA .................................................... 5

9.3. GARANTNE OBAVEZE........................................................................ 6

9.4. ODRAVANJE PROGRAMA............................................................... 8

9.5. OZNAAVANJE VERZIJA I MODIFIKACIJA PROGRAMA.......... 99.6. SPECIFIKACIJA PROGRAMSKIH PROIZVODA........................... 10

L I T E R A T U R A............................................................................... 12


4/12

9. PROIZVODNJA I PRODAJA PROGRAMA 4

9. PROIZVODNJA I PRODAJA PROGRAMA

Programi su proizvodi, koji se kao i ostali klasini proizvodi prodaju kupcima.

Svaki program ima svoju cijenu proizvodnje i prodaje. Krajnji cilj proizvodnje

svakog programa je prodaja kupcima. Program ima odreene specifinosti prilikomproizvodnje, ali i prilikom prodaje kupcu. Proizvo programa mora kupcu da

obezbjedi garanciju za ispravan rad programa odreeni vremenski period, kao i

pomo korisniku prilikm problema u radu sa programom. Pravni i ekonomski

aspekti proizvodnje i prodaje programa bie objanjeni u ovom poglavlju.

9.1 PRODAJA PROGRAMA

Proizvodnja programa za trte je kao i proizvodnja svih drugih slinihproizvoda1. Kupac obino oekuje sline uslove kupoprodaje, kao u sluaju

kupovine uobiajenih tehnikih proizvoda. Meutim, program je veoma specifian

proizvod i njegova zatita nije nimalo jednostavna. Pravni aspekti proizvodnje ikorienja programa predstavljaju u optem sluaju delikatnu, prilikom sporova

komplikovanu i ponekad kontroverznu oblast.

Klasina prodaja programa je dosta rijetka pojava. Pod klasinom prodajomprograma podrazumjevamo, u stvari, kupovinu programa i prava za njegovu

preprodaju. Pri emu je pravo preprodaje u veini sluajeva ekskluzivno. Drugimrijeima, kupovina programa je klasina kupovina onda kada je slina kupovini

nekretnina ili automobila, tj. kada kupac ima potpuno pravo raspolaganja svojimvlasnitvom i moe zatim po volji da ga proda, pokloni, ili uniti. Kupovinu

programa praktikuju dravne institucije ili kompanije koje nemaju namjeru da

razviju odreeni program. Oni narue proizvodnju programa od nekog proizvoakoji zatim moe, ali ne mora, posjedovati pravo da razvijeni program prodaje trim

licima. Navedimo dva primjera.

Ministarstva odbrane i policije mnogih drava esto finansiraju razvojprograma, koji zatim postaju njihovo potpuno vlasnitvo. Tada orginalni

proizvo

programa nema pravo da taj program prodaje treim licima, nego ni dadaje bilo kakve informacije da je navedeni program proizveo.

Drugi primjer se odnosi na operativni sistem MS-DOS, koji je firma IBMnaruila kod firmeMicrosoftza svoj lini raunarPC. Pri tome je firmaMicrosoft

zadrala pravo da i sama prodaje ovaj operativni sistem. Na osnovu ovog prava

veina sekundarnih proizvoa raunara kompatibilnih sa raunarima serije PCsvoje kupce je upuivala na Microsoft, kao isporuioca odgovarajue verzije

1 Dr Jozo J. Dujmovi, Programski jezici i metode programiranja, Akademska misao,Beograd, str.3.98 do str.3.106, 2003.


5/12


operativnog sistema. Pri tome je IBM isporuivao svoje raunare sa istimoperativnim sistemom, ali pod svojom firmom.

Iznajmljivanje programa se esto koristi, kao i prodaja programa. Pri tome serazlikuju dvije varijante:

1) iznajmljivanje na ogranieni rok i

2) iznajmljivanje na neogranieni rok, odnosno kupovina licence za trajno

korienje programa.Iznajmljivanje na ogranieni rok praktikuje se kada su u pitanju veliki,

specifini, ili relativno skupi programi, kod kojih nema potrebe za trajnim

korienjem. Primjer za ovo su programski sistemi za analizu osobina raunarskih

konfiguracija, koji mnogi napredni korisnici iznajme na ogranieno vrijeme, da biodredili na koji nain da optimalno proire svoju postojeu konfiguraciju ili da

nabave novu. Po isteku perioda najamnine, sistemi mogu imati ugraene dijeloveza samounitenje poslije odreenog datuma. Manji programski proizvodi, posebno oni za iroku upotrebu na linim

raunarima, obino se iznajmljuju na neogranieni period. Pri tome je plaanje po

pravili jednokratno.

9.2. PRAVO KOPIRANJA PROGRAMA

Sutina svih formi iznajmljivanja programa je da korisnik iznajmljuje tanoodreeni broj kopija datog programa. Drugim rijeima, korisnik ima licencu da

koristi program na isti nain, kao to bi koristio knjigu za svoju linu upotrebu. Toznai da se u bilo kom trenutku smije koristiti samo jedna kopija programa, pri

emu se po pravilu ne stavlja ogranienje na to da korisnik programa smije da budenjegov kupac. Za razliku od ilegalnosti kopiranja knjige, korisnik smije i treba da

uradi kopije iznajmljenog programa iz sigurnosnih razloga (zbog mogunosti

teenja orginalne kopije). Krenje zakona nastupa onog trenutka, kada se kopijedistribuiraju tako da ih istovremeno moe koristiti vie korisnika od broja licenci,

koje su nabavljene. Ako se licenca za kopiju programa nabavlja jednokratnim

plaanjem i vrijedi, za jednog korisnika, bez vremenskog ogranienja, onda se ova

forma nabavke programa naziva kupovina licence za trajno korienje programa.

Treba ipak istai da i pored velike slinosti postoji i jedna bitna razlika izmeuprava vlasnika knjige i prava vlasnika licence za korienje programa. Vlasnik

knjige moe da ode u antikvarnicu i da svoju knjigu izloi prodaji. Antikvarnice zaprogram (za sada) ne postoje. Sutina je u tome da program ne moe da se

potroi jer je svaka kopija, za razliku od knjige, identina originalu i kopiranjem

kopija ne gubi se nita od polaznih informacija. Stoga vlasnik knjige moe da sepromjeni, a vlasnitvo licence za korienje programa obino nije prenosivo na

trea lica.

Ponekad se deava da proizvoprograma nestane sa trta. U tim sluajevim

se obino pojavi druga firma koja otkupi pravo dalje distribucije i odravanja


6/12


programskih proizvoda. Ona se zatim pojavljuje u istoj ulozi u kojoj je bio iorginalni proizvo. Druga slina pojava nastupa kada proizvo programa

prestane da prodaje svoj odreeni proizvod. Na primjer, firmaIBMje razvila nekespecijalistike programe za sloene matematike proraune. Vremenom su se natrtu pojavili programi sa boljim karakteristika, pa je firma IBM odluila da

prekine podrku svome programu. Na ovaj nain ona titi svoj renome u

proizvodnji raunara i programa. U pravnim dravama piratsko kopiranje je jednako teak prekraj kao i povreda

patentnih prava ili piratsko kopiranje i distribucija knjiga, muzike, filmova itd. Ako

bi neko neovlaeno lice uzelo na primjer neku knjigu i bez odobrenja izdavaa i

autora poelo da tu knjigu samostalno kopira i kopije stavlja u prodaju, onda bi tobio prekraj i pravno i moralno. Treba razumjeti da zakon koji titi izdavaa i

autora titi u stvari najvii drutveni interes. Ako bi proizvou knjige, iliprograma, njegov proizvod bio nekanjeno piratski ukraden, onda bi kao direktnaposljedica toga opao interes za proizvodnju tako riskantnog proizvoda. Drutvo bi

neminovno bilo suoeno sa usporenim razvojem ili nazadovanjem, jer ne bi bilo

novih proizvoda iz ovih oblasti. To je razlog to neovlaeno korienje programa

nije samo pravno nedopustiv akt, vepredstavlja i ozbiljno krenje profesionalnogmorala, jer potkopava temelje zdravih odnosa u okviru programske profesije.

9.3. GARANTNE OBAVEZE

aljiva izreka kae da svi programi sadre greke dok se ne dokae suprotno,to je inae nemogue. Imajui u vidu da u svakoj ali ima i po malo istine i ale

dolazimo do toga da je veoma teko pri proizvodnji programa pruiti bilo kakvu

garanciju. Tanije proizvoi programa umjesto garancije za svoje proizvodenaje daju izjavu da ne prihvataju bilo kakvu odgovornost za primjenu i

posljedice primjene svog programa.

ak i programi koji slue za rjeavanje nekih matematikih problema, kojiimaju izuzetnu vrijednost i mogu se koristiti sa visokim stepenom pouzdanosti daju

ovakve izjave. Razlog lei u tome to uvijek postoji mogunost da se, i pored vrlo

male vjerovatnoe, desi sluaj da se pri nekim ulaznim parametrima pojavi greka

u nekom programu. I ako bi se taj program koristio u proraunu ili u radu nekogveoma usjetljivog ureaja (tipian primjer su atomske centrale, letjelice i njihovi

sastavni dijelovi), moglo bi doi do fatalnih posljedica, za koje proizvo

programa ne moe prihvatiti odgovornost. Stoga se i daje izjava o ne prihvatanjuodgovornosti. Izjave o neprihvatanju odgovornosti postale su uobiajena pravna

forma i primjenjuje se ak i onda kada to, na prvi pogled, ne izgleda neophodno.

Teko je zamisliti kakve bi to fatalne posljedice mogle da nastupe, kao rezultat

greke u programu za obradu teksta, a da pri tome autor teksta ili njegov izdavanebudu krivi, nego da svu krivicu snosi programer, koji je pisao program ili


7/12


kompanija koja program distribuira. Naravno, moe se dogoditi da zbog greke uprogramu neki podatak u tekstu neeljeno promjeni vrijednost i da to ima neke

neprijatne posljedice, ali normalno bi bilo je da je kriv onaj ko je koristio nonanaopak nain, a ne proizvo noa. Poenta je meutim u tome da program zaobradu teksta ne moe da se izvrava u apsolutnoj izolaciji. On upisuje podatke

po disku i moe da grekom dovede do direktnog ili posljedinog gubitka nekih

korisnikih programa ili podataka, pa se proizvoprograma sa razlogom odluiona slinu formulaciju, kao i autori biblioteke numerikih programa.

Imajui u vidu da veina programa radi u okruenju drugih programa i podataka

i da se teta drugim podacima i/ili programima ipak moe dogoditi i pored najvee

panje u programiranju, slijedi da je u ovim sluajevima dobro koristiti izjavu onepriznavanju garancije. Tim prije to su korisnici programa navikli da programski

proizvodi u odreenom malom procentu sadre greke, tako da potpunu garanciju ine oekuju. Garancija se stoga u veini sluajeva odnosi samo na besplatnuzamjenu medijuma sa programima, koji nisu itki zbog greaka na medijumu.

Renomirani proizvoi programa ipak ele da korisnicima prue razumnu

koliinu sigurnosti i pokau maksimalnu dozu povjerenja, pa ponekad idu i neto

dalje od obine zamjene defektnog medijuma. To se obino postie "garancijompovraaja bez obrazloenja, tako da se prui mogunost da korisnik u odreenom

roku (obino 30 dana od dana nabavke programa) moe da vrati program

proizvou (uz implicitnu argumentaciju da program ne odgovara korisnikovimpotrebama) i da povrati sredstva, koja je uplatio na ime licence programa.

Druga forma garancije koju proizvoi unikatnog ili maloserijskog programaponekad nude kupcima je garancija za interventno odravanje u ogranienomperiodu. Ova garancija, o kojoj se vie govori u narednom odeljku, ima za cilj da

obezbjedi da proizvoprograma u ogranienom periodu (naje godina dana)

bude u obavezi da po reklamaciji kupca izvri sitnije popravke i dorade

isporuenog programskog proizvoda. Sa druge strane, imajui u vidu izuzetnu lakou i brzinu kojom se i veoma

veliki programski proizvodi mogu neovlateno iskopirati, proizvoi programa

redovno pokuavaju da svoj proizvod zatite od toga. Pa pored pravne zatiteputem copiryght koriste i razne tehnike norme zatite od neovlaenog

kopiranja njihovih proizvoda. Postoji veliki broj metoda kako se to moe posti

i, aneke od njih se zasnivaju i na specijalnom hardveru. Jedan od oubiajenih naina

da se obezbjedi da odreeni program moe da radi iskljuivo na odreenom

raunaru, sastoji se u tome da se serijski broj procesora (koji se programski moe

itati) dostavi proizvou programa, koji zatim taj broj upisuje (naje

kriptografisano) u program, koji treba da radi na tom raunaru. U toku radaprograma program povremeno testira da li je serijski broj procesora isti kao i

ekivani serijski broj, pa ako to nije sluaj prestaje sa ispravnim radom. Naravno,

u tom sluaju pravni aspekt korienja je drugaije koncipiran od uobiajenecopyright zatite. Sada princip licence za korienje programa nije vie jedna


8/12


kopija jedan korisnik (na bilo kom mjestu i na bilo kom raunaru), ve jednakopija, jedan raunar. Pri tome broj simultanih korisnika takvog programa moe,

ali ne mora, da bude ogranien. Osnovna ideja proizvoa programa je obino danjegova zarada treba da bude proporcionalna koristi koju korienjem programaostvaruje njegov korisnik. Na primjer, cijena licence za korienje operativnog

sistema je redovno proporcionalna maksimalnom broju korisnika, koji na takvom

sistemu moe da simultano radi. Tako je cijena Windowsoperativnog sistema zapojedinane korisnike reda nekoliko stotina KM. Dok sa druge strane programski

proizvod koji je namjenski pravljen za samo jednu firmu i koji ima stotinjak puta

manje kodnih linija od operativnog sistema mogu da kotaju i nekoliko stotina

hiljada KM.

9.4. ODRAVANJE PROGRAMA

Proizvoi programa (pogotovo za unikatne programe) esto korisnicima nude

ugovorno odravanje programa. Pod odravanjem se obino podrazumjevaju

popravke i dorade, koje se rade na zahtjev korisnika, koji je otkrio greku ilinedostatak u programu koji koristi, a za koje ima ugovorno odravanje. Pri tome

posmatrani program moe biti kupljen ili iznajmljen. Ugovorom o odravanju se

moraju precizno specificirati uslovi odravanja. To naje moe biti:

1) vremenski rok u kome proizvo programa treba da otkloni otkrivene

greke i nedostatke, ili

2) obaveza da se na zahtjev kupca angauje odreeni strunjak proizvoa,koji e odreeno vrijeme provesti radei u pravcu poboljanja datog

programa, ali obino bez obaveze da se ispune neki specifini zahtjevi.

Budui da je proizvo programa spreman na odreene intervencije u

programu na zahtjev kupca, to se ponekad moe smatrati kao odreenaforma garancije.

Primjeri navedene forme odravanja programa obuhvataju obino intervencije u

dva osnovna pravca. Korisnik u datom periodu (npr. u toku godine dana) moe dadetaljno ispita programski sistem sa mnogo irim spektrom kombinacija ulaznih

podataka, od onoga to je mogao da uradi proizvo prilikom razvoja

programskog proizvoda. Tom prilikom postoji mogunost da korisnik identifikujetakve kombinacije ulaznih parametara, za koje programi daju neispravne rezultate.Obaveza proizvoa se svodi na to da modifikuju program, tako da se navedene

neispravnosti otkolone. Drugi pravac se sastoji u tome da se modifikuje korisnika

forma, tj. onih djelova koji definiu tip i formu unosa ulaznih podataka od stranekorisnika. Korisnik koji rutinski koristi program due vremena redovno otkrije

sitne nepraktinosti u nainu komuniciranja, podatke koji se ponavljaju, nepotrebna

ogranienja, testove i slino. Tako da ima razloge da pokrene zahtjev za manjim

izmjenama programa. Treba naglasiti da pod ovaj vid modifikacije ne spadaju


9/12


sutinske modifikacije algoritamske prirode, jer bi to iziskivalo pravljenje noveverzije programa.

Druga vrsta ugovora o odravanju programa, koja se primjenjuje u domenusistemskog programa, ne obuhvata interventno odravanje, veperiodinu isporukunovih verzija instaliranog programa. U takvim sluajevima proizvo ima ekipu

programera, koji permanentno dorauju i usavravaju postojei program. Kada se

broj intervencija u postojeem programu nakupi tako da se nova verzije programapo svojim osobinama u dovoljnoj mjeri razlikuje od predhodne, onda se ta nova

verzija automatski distribuira korisnicima, koji imaju ugovor o odravanju

programa.

9.5. OZNAAVANJE VERZIJA I MODIFIKACIJA PROGRAMA

Opisani evolutivni razvoj programa ima obino svoju nomenklaturu u vidu

oznake v.m, koja oznaava

- verziju (v) datog programa i- modifikaciju (m) datog programa.

Kada se laboratorijski razvija prototip programa onda je to nulta verzija, koja

moe imati veliki broj raznih modifikacija dok se ne dobije kompletan proizvod.Program se dorauje sve dok ne proe zavrno testiranje i kada je spreman za

trte. Takav proizvod se naje oznaava kao verzija 1.0 (skraeno V1.0).

Veoma je vano da se u toku razvoja programa vodi uredna i precizna

evidencija o modifikacijama koje su u toku. Vremenom se nagomila veliki brojlistinga programa od kojih mnogi mogu biti zastarjeli, ali se to ne moe otkriti ako

na njima ne stoji odgovarajua oznaka. Prema tome, u toku razvoja i testiranja

programa potrebno je poslije svake modifikacije programa unijeti na programimaizmjenjenu oznaku. Poinje se sa V0.1, pa zatim svaka modifikacija ima naredni

broj (V0.2, V0.3, itd.), dok se ne doe do izlaska na trte sa verzijom V1.0. Zatim

se tokom razvoja programa distribuiraju verzije V1.1, V1.2, itd. Po pravilu poslijemanje od 10 modifikacija prelazi se na verziju V2.0. Podrazumjeva se da se ovaj

proces odvija saglasno sa potrebama trta, pa V2.0 treba da obuhvati pored

popravki greaka i proirenja koja ine znaajnu razliku u odnosu na verziju V1.0.

Zatim se isporuuju modifikacije V2.1, V2.2 itd. Neki popularni programi doivjelisu vei broj verzija ali rijetko vie od 10.

Lako je uvidjeti da ne postoji nikakva vrsta definicija i ujednaeni pogled na to

nakon koliko modifikacija treba da se pojavi nova verzija programa. Tako daoznaavanje brojeva modifikacija i verzija u prilinoj mjeri zavisi od mjere, ukusa i

tradicije koja je svojstvena nekom proizvou programa. Ipak, relativno visoki

broj verzija i modifikacija programa predstavlja neku formu priznanja da

posmatrani programski proizvod uspjeno ivi na trtu i da po svojoj prilici imarazvijenu korisniku bazu.


10/12


9.6. SPECIFIKACIJA PROGRAMSKIH PROIZVODA

Da bi se lake definisala prava i obaveze prilikom izrade i didtribucijeprogramskih sistema i praenje dokumentacije korisno je uvesti jednu standardnu

specifikaciju uslova isporuke i korienja programskih proizvoda po sljedeim

obiljejima:

1) Pravo kopiranja i korienja programskog proizvoda od strane kupca i

proizvoa/prodavca.2) Ogranienje obima korienja od strane kupca.

3) Ogranienje lokacije korienja i raunara.

4) Ogranienje vremena korienja programskog proizvoda.5) Nain isporuke programskog proizvoda.

6) Dokumentacija programskog proizvoda.7) Garancija i odravanje programskog proizvoda.

Svaki modalitet korienja programskog proizvoda u navedenoj specifikacijimoe se opisati jednoslovnim kodom, koji e sada biti definisan.

1) Pravo kopiranja i korienja programskog proizvoda od strane kupca i

proizvoa/prodavca moe da bude trojako:N - kupac dobija neekskluzivno pravo korienja pri emu proizvo

zadrava pravo korienja proizvoda za sebe, kao i pravo dalje neograniene

prodaje treim licima.

E - ekskluzivno pravo korienja pri emu ni proizvo ni kupac nemaju

pravo da taj proizvod prodaju treim licima.R - ekskluzivno pravo korienja sa pravom da kupac moe da ustupa (prodaje)

proizvod treim licima, dok proizvotakvo pravo ne zadrava.

2) Ogranienje obima korienja od strane kupca moe da bude sljedee:

X - kupac ima pravo korienja programskog proizvoda bez ogranienja broja

korisnika.n - kupac ima pravo korienja, koje je definisano tako da u svakom momentu

aktivno bude ne vie od n kopija datog programskog proizvoda (n 1).3) Ogranienje lokacije korienja i raunara moe da bude trojako:

C - ogranienje prava korienja na odreeni raunar kupca za ogranien ili

neogranien broj korisnika, pri

emu nema pravo kori

enja na drugimraunarima.

L - ogranienje prava korienja na jednu lokaciju kupca na kojoj moe biti

smjeteno vie povezanih ili nepovezanih raunara na kojima se koristi

programski sistem.A - pravo korienja za sve lokacije na kojima kupac trenutno ili u budunosti

ima instalirane raunare.

4) Ogranienje vremena korienja programskog proizvoda moe da bude sljedee:P - permanentno pravo (bez vremenskog ogranienja).

T - pravo koje je vremenski ogranieno (vrijeme trajanja licence).


11/12


5) Nain isporuke programskog proizvoda moe da bude:B - binarni oblik programa (izvrna exe verzija).

S - izvorni oblik programa (kod programa u programskom jeziku).6) Dokumentacija programskog proizvoda obuhvata tri dokumenta.

a) Uputstvo za instalaciju, koje korisniku omoguava da programski sistem

samostalno instalira i pusti u rad.

b) Uputstvo za korienje, koje korisniku omoguava samostalnu eksploatacijuprograma.

c) Uputstvo za odravanje programa, koje sadri izvorni kod svih programa,

opis struktura podataka i opis naina rada. Ovo uputstvo treba da omogui

korisniku samostalnu modifikaciju programa i testiranje.Imajui u vidu navedene mogunosti mogu se definisati sljedee opcije isporuke

dokumentacije:K - dokumentacija koja obuhvata "Uputstvo za instalaciju" i "Uputstvo zakorienje programa".

D - kompletna dokumentacija koja obuhvata "Uputstvo za instalaciju",

"Uputstvo za korienje" i "Uputstvao za odravanje programa".

7) Garancija i odravanje programskog proizvoda moe da bude:Z - standardna prodaja bez garancije i bez uraunatog odravanja.

Y - jednogodinja garancija (ili neki drugi vremenski period) za rad na

odravanju (tj. korekciji i dopuni programskog proizvoda) prema zahtjevu(reklamaciji) kupca.

M - odravanje po posebnom ugovoru.

Navedena klasifikacija se po potrebi moe modifikovati i/ili dopuniti. Ona

omoguava da se ponuda programa precizno formulie i da za svaki programski

proizvod pomou sedmoslovne specifikacije odrede uslovi pod kojima se proizvod

prodaje.Tako je na primjer klasifikacija NXLPSDY oznaava proizvod za koji je:

- ponueno neekskluzivno pravo korienja,

- za neogranien broj korisnika,- na jednoj lokaciji kupca,

- bez vremenskog ogranienja,- pri emu se isporuuje program u izvornom obliku (kodu),

- sa kompletnom dokumentacijom i

- sa jednogodinjom garancijom za odravanje programa.

Navedena klasifikacija opcija nabavke i isporuke programskih proizvoda ne

obuhvata finansijske uslove, koji se uglavnom svode na jednokratno ili periodinoplaanje.


12/12

L I T E R A T U R A

[1] Microsoft Visual Basic 6.0 Help, Microsoft, 1999.

[2] Dr Jozo J. Dujmovi, Programski jezici i metode programiranja,

Akademska misao, Beograd, 2003.[3] Dr Tihomir Latinovi, Osnove programiranja (Visual Basic), Biblioteka

Informacione tehnologije, Banja Luka, 2007.

[4] Dr Lazar Milievi, Mr Lazar Radovanovi, Programiranje (Visual Basic),

Ekonomski fakultet, Brko, 2005.[5] Sr an Damjanovi, Predrag Katani, Borislav Drakul, Zbirka zadataka iz

poslovne informatike, Fakultet spoljne trgovine, Bijeljina, 2008.[6] Sr an Damjanovi, Predrag Katani, Programski jezik VEE Pro,Elektrotehniki Fakultet, Istono Sarajevo, 2011.

[7] Ascii kod, http://frank.harvard.edu/aoe/images/t10r3.pdf,28.01.2011.
http://frank.harvard.edu/aoe/images/t10r3.pdf,http://frank.harvard.edu/aoe/images/t10r3.pdf,

programski jezik visual basic zbirka srdjan damjanovic 9 proizvodnja i prodaja programa

Documents