programma wonen en zorg 03-05-2016 (actueel) · wonen en zorg opgenomen. voor de uitvoering van de...

Hoofd

stu

k:

Inle

idin

g

0

Gemeente Nieuwegein

Programma Woonwijs

Vastgesteld Juni 2016

2016 - 218

Hoofd

stu

k:

Inle

idin

g

1

Inhoudsopgave

1. Inleiding ............................................................................................................... 2

2. Analyse en opgaven. .............................................................................................. 7

3. Doelstellingen en uitgangspunten. .......................................................................... 13

4. Programma langer zelfstandig wonen voor ouderen .................................................. 15

A. Bestaande woningvoorraad ................................................................................... 18

B. Nieuwe Woonconcepten ........................................................................................ 22

C. Randvoorwaarden op orde .................................................................................... 26

5. Agenda voor zelfstandig wonen van inwoners met een beperking en voor

maatschappelijke uitvallers ............................................................................................. 30

6. Gemeentelijke inzet ............................................................................................. 34

7. Bijlagen .............................................................................................................. 37

Bijlage 1: Ervaringen van de doelgroep ouderen .............................................................. 37

Bijlage 2: Beschrijving van mensen met een beperking en (dreigende) maatschappelijke

uitvallers ................................................................................................................... 39

Bijlage 3: Cirkels voorrang wonen en zorg ...................................................................... 42

Bijlage 4: Prestatieafspraken 2016-2019 op het gebied van wonen en zorg ......................... 43

Hoofd

stu

k:

Inle

idin

g

2

1. Inleiding

Het programma Woonwijs faciliteert ouderen en mensen (jong en oud) met een beperking om

zelfstandig te (blijven) wonen. Doorgaans willen mensen graag regie houden over hun eigen

leven en (zo lang mogelijk) zelfstandig wonen in een zelfgekozen huis en buurt. Om dit mogelijk

te maken zijn gerichte impulsen nodig in de nieuwbouw, bestaande woningvoorraad en de zorg.

Met het toenemend aantal ouderen dat zorg nodig heeft en de extra taken die naar de

gemeenten zijn gekomen, is zelfstandig wonen een actueel en ook lokaal onderwerp geworden.

Traditionele verzorgingshuizen verdwijnen en er zijn minder zorgplaatsen binnen een instelling

voor cliënten van de geestelijke gezondheidszorg, jeugdzorg en gehandicaptenzorg (intramurale

zorg). Minder intramurale zorg betekent een grotere vraag naar zelfstandig wonen met daarbij

passende zorg. En dat betekent het binnen beschikbare budgetten ontwikkelen van een variatie

aan vormen van wonen tussen 24-uurszorg en zelfstandig wonen in, betaalbaar en met passende

flexibele zorg en ondersteuning

Deze ontwikkelingen stellen ons voor een uitdaging die alleen in samenspel met onze inwoners

en partners en met vernieuwing in het wonen en de zorg tot succesvolle resultaten zal leiden.

Woonwijs bevat een uitgewerkt programma voor langer zelfstandig wonen voor ouderen en een

agenda voor het bepalen van de opgave, de koers en de maatregelen om zelfstandig wonen

mogelijk te maken voor mensen (jong en oud) met een beperking en voor mensen die dakloos of

maatschappelijk aan de zijlijn dreigen te raken. Woonwijs maakt onderdeel uit van de transities

in het sociaal domein, is nauw verbonden met de programma’s Eigenwijks en Betere Buurten en

geeft invulling aan de ambities die in de Woonvisie en Toekomstvisie zijn beschreven.

Voor ouderen én mensen met een beperking en acute vraag om hulp gelden in de kern drie

dezelfde vragen:

Hoe kunnen we zorgen voor voldoende passende en betaalbare woonruimte?

Hoe maken we in samenspel met inwoners, aanbieders en ontwikkelaars de woningvoorraad,

woonomgeving en zorg in samenhang geschikt voor de toekomst?

Hoe geven we het wonen en zorg zo vorm dat we inwoners met een beperking versterken in

hun eigen kracht, dat ouderen met een toename aan beperkingen juist hun eigen kracht

kunnen behouden en dat inwoners die maatschappelijk dreigen uit te vallen hun eigen kracht

weer terugvinden.

Deze drie vraagstukken komen in dit programma aan bod.

Hoewel voor ouderen dezelfde doelen en uitgangspunten gelden als voor de andere doelgroepen

en hoewel voor beide groepen grotendeels dezelfde vraagstukken spelen, maken we vanaf

hoofdstuk 4 toch een onderscheid. Dat heeft een praktische reden. Voor ouderen zijn al de

nodige stappen gezet. Van ouderen weten we al meer. Vraag en het aanbod zijn in beeld, pilots

zijn ingericht en deels uitgevoerd en we zijn ook al enige tijd met zorgaanbieders,

cliëntorganisaties, bewoners en ontwikkelaars in gesprek over hoe we onze ambitie om ouderen

langer zelfstandig te laten wonen kunnen realiseren. Hierdoor kunnen we nu in Woonwijs een

concreet uitvoeringsgericht programma aanbieden. Dit programma staat in hoofdstuk 4.

Met het programma voor mensen met een beperking en voor mensen die maatschappelijk

dreigen uit te vallen staan we nog aan het begin. De hoofdlijnen zijn bekend maar om voor deze

Hoofd

stu

k:

Inle

idin

g

3

gevarieerde groep van mensen tot een goed programma te komen is het belangrijk om eerst de

opgave goed in beeld te brengen en met onze partners de koers vast te stellen hoe voorzien kan

worden in betaalbare woonvormen en bijpassende zorg voor elke groep, of mix van groepen. Zo

transformeren we ook voor deze groepen de zorg en komt zelfstandig wonen met zorg binnen

hun bereik. De agenda hiervoor staat in hoofdstuk 5 van Woonwijs.

Terwijl wij nog huiswerk moeten doen staan we er voor open dat burgers, ouders, aanbieders of

(sociaal) ondernemers nu al met initiatieven komen. De ontwikkelagenda is immers geen doel op

zich maar een middel. Nieuwe initiatieven kunnen een flinke impuls geven aan de transformatie

c.q. het anders vormgeven en organiseren van wonen en zorg. Wij denken daar graag in mee en

nemen als dat nuttig, nodig en/of gewenst is de rol van verbinder op ons.

Totstandkoming In maart 2015 besprak de raadscommissie ROM de notitie ‘naar een programma wonen en zorg’.

Deze notitie bevatte de analyse van de opgave waar Nieuwegein voor staat op het gebied van

wonen en zorg en bouwstenen om te komen tot een programma. De commissie heeft wensen

meegegeven van onderwerpen die zij graag terug zien in het programma. Onder meer

groepswonen, mantelzorgwoningen en woningruil hebben naar aanleiding daarvan een plek

gekregen. Daarnaast heeft de commissie aangegeven welke partijen zij graag betrokken wilden

zien bij het opstellen van het programma.

Om de vertaalslag van notitie naar programma goed te maken zijn er drie bijeenkomsten

geweest. In eerste instantie met woningbouwcorporaties, zorginstellingen, ouderenbonden en

wijknetwerken. Deze interdisciplinaire bijeenkomst leidde tot uitwisseling van kennis en nieuwe

verbindingen tussen partijen. Een tweede bijeenkomst vond plaats met een groep 70+ers. Daar

is met elkaar gesproken over de afwegingen die zij maken om te verbouwen of verhuizen en

welke dilemma’s zij daarbij tegenkomen. Dit leverde meer inzicht op in de belemmeringen waar

men tegenaan loopt. Dat maakte dat de activiteiten zijn aangescherpt op basis van de behoefte

van deze mensen. Tot slot is er een bijeenkomst geweest met beleggers en

vastgoedontwikkelaars. Daar lag de vraag op tafel onder welke condities het voor hen

interessant is om te investeren in woningen voor de hier beschreven doelgroepen.

In de programmabegroting 2016 is vastgelegd dat het programma aan de raad wordt voorgelegd

ter vaststelling. Er zijn tijdens de ontwikkeling van het programma verschillende besluiten

genomen die kaders meegeven voor dit programma. De kaders zijn in dit programma uitgewerkt

en van activiteiten voorzien. In september 2015 is, op basis van een proces met de stad, de

Woonvisie vastgesteld. Wonen en zorg is hierin een speerpunt. In februari 2016 zijn de

prestatieafspraken met de corporaties ondertekend. Ook hierin zijn specifieke afspraken over

wonen en zorg opgenomen. Voor de uitvoering van de herstructurering sociaal domein is in 2015

een transformatieagenda opgesteld. Hierin is de samenhang tussen de verschillende

programma’s opgenomen. Wonen en zorg maakt hiervan onderdeel uit.

In november 2015 werd in Nieuwegein het U10-café over wonen en zorg gehouden met als

thema Vastgoedtransitie en nieuwbouw voor doelgroepen. Op bestuurlijk niveau zijn in 2016

twee bijeenkomsten geweest over de ontwikkelingen in de GGZ. In U10-verband over beschermd

wonen en de pilots rond Ernstig Psychiatrische Aandoeningen (EPA), en in het Bestuurlijk

Platform Sociaal Domein Lekstroom over de toekomst van beschermd wonen.

Landelijk heeft dit onderwerp toenemende aandacht. Met de decentralisatie ligt de

verantwoordelijkheid voor wonen en zorg vooral bij de gemeente. Het aanjaagteam langer

Hoofd

stu

k:

Inle

idin

g

4

zelfstandig wonen van minister Blok agendeert de noodzaak actief te anticiperen op de

huisvestingsopgaven die op de gemeenten afkomen. In hun slotrapportage constateren zi j dat

gemeenten de regie nog onvoldoende pakken. Gemeenten moeten alle disciplines bijeen brengen

en vanuit een meerjarige woon- en zorgvisie afspraken maken met corporaties, zorgaanbieders

en zorgkantoren. Het aanjaagteam heeft in zijn ronde langs gemeenten ook Nieuwegein bezocht

en zijn waardering uitgesproken voor de wijze waarop in Nieuwegein wordt gewerkt aan de

totstandkoming van een integraal programma op wonen en zorg.

Ook is tijdens de ontwikkeling van het programma gestart met het uitvoeren van verschillende

activiteiten op het gebied van wonen en zorg. Er deden zich namelijk kansen voor die zo

dusdanig in het verlengde lagen van de doelstelling van Woonwijs lagen, dat we deze hebben

gegrepen. Deze zijn opgenomen in dit programma.

Samenhang ander beleid Het programma Woonwijs staat niet op zichzelf, maar geeft invulling aan de doelstellingen die

zijn benoemd en vastgesteld in andere visiedocumenten: de Toekomstvisie, de

Transformatieagenda en de Woonvisie. Hierin staat woonwijs niet alleen, er is een nauwe

samenhang met andere procesaanpakken en methodieken, met name Betere Buurten en

Eigenwijks, die evenals woonwijs invulling geven aan de doelen in deze visies. Bovendien werken

we samen aan dit dossier in regionaal verband. Hierna volgt een toelichting.

De Toekomstvisie, het programma Herstructurering Sociaal Domein en de Woonvisie bevatten de

visie en leidende principes die aangeven aan welke opgaven we als gemeente invulling willen

geven en wat onze toekomstvisie is op de stad en deze grote thema’s. De belangrijkste opgaven,

trends en ontwikkelingen zijn hierin uitgewerkt tot een visie van hoe onze gemeente zichzelf wil

profileren en wat wij nastreven. In al deze gevallen gaat het om lange termijn visies op de stad

met complementaire en deels overlappende doelstellingen, die vragen om nadere uitwerking in

programma’s en projecten. Woonwijs is een programma dat bijdraagt aan de doelstellingen als

genoemd in deze lange termijn visies en hier concrete invulling aan geeft.

Toekomstvisie

Nieuwegein is voorbereid op de toekomst. Er is samen met de stad een toekomstvisie opgesteld.

Daarin staat wat voor stad Nieuwegein wil zijn in 2025. Voor het thema wonen en zorg is daarin

belangrijk dat Nieuwegein een stad moet zijn die zich richt op jong en oud. Zo is de wens

uitgesproken door inwoners de basis aan voorzieningen graag in de buurt te hebben en voor

meer levendigheid naar het centrum te willen. Nieuwegeiners willen zich graag meer verbonden

Toekomstvisie

Herstructure-

ring sociaal

domein

Woonvisie

Gemeenschappelijke doelen, leidende

principes en uitgangspunten

Hoofd

stu

k:

Inle

idin

g

5

voelen met elkaar en met de stad. Als je ouder wordt en het risico op vereenzaming toeneemt, is

het sociale netwerk in de buurt nog belangrijker om toch lang zelfstandig te kunnen blijven

wonen. Nieuwegein is goed in het vinden van praktische toepassingen bij innovaties. Dit biedt

ook voor zorginnovatie veel kansen.

Transformatieagenda Herstructurering Sociaal Domein (HSD)

Woonwijs maakt onderdeel uit van de veranderingen in het sociaal domein. Het is één van de

programma’s opgenomen in de transformatieagenda 2015. Sinds 2015 heeft de gemeente extra

taken gekregen en minder middelen. Uitgangspunten zijn onder andere een groter beroep op

zelfredzaamheid, deelname van iedereen in de samenleving en het scheiden van wonen en zorg.

Dat vraagt om een andere manieren van organiseren en innovatief denken. Voor wonen en zorg

heeft dit grote consequenties, waar we in het volgende hoofdstuk op terugkomen.

Woonvisie

In september 2015 is de Woonvisie vastgesteld. Het doel van de woonvisie is om iedereen prettig

te laten wonen in Nieuwegein en woonwensen en woningbehoefte van de inwoners zoveel

mogelijk te realiseren binnen onze gemeente. In de woonvisie staan vier opgaven centraal: vitale

stad, betaalbaar wonen, wonen en zorg en kwaliteit en duurzaamheid.

De woonvisie bevat voor het onderdeel wonen en zorg ambities met betrekking tot het geschikter

maken van de bestaande voorraad, voorzien in voldoende nultredenwoningen, goede afstemming

bij woonruimteverdeling en faciliteren van de extramuralisering. In het programma Woonwijs

wordt invulling gegeven aan deze ambities. In de woonvisie is vastgelegd dat bij gemeentelijke

gronduitgifte in vastgelegde gebieden voorrang wordt verleend aan de doelgroepen die met het

programma Woonwijs worden bediend.

Bij de vaststelling van de Woonvisie is een moties aangenomen, over “Tijdelijke

Huisvestingsvoorziening Nieuwegein”. De motie over de tijdelijke huisvestingsvoorziening hangt

samen met het programma Woonwijs en komt terug in hoofdstuk 4 en 5.

Samenhang programma’s en projecten

Waar mogelijk worden projecten niet vanuit één programma alleen geformuleerd, maar worden

deze in samenhang opgepakt, zodat er vanuit de integraliteit concepten tot stand komen die

bijdragen aan de zelfde doelen. Om zelfstandig te kunnen (blijven) functioneren zijn een prettige

leefomgeving, passende woonruimte en een sociaal netwerk randvoorwaardelijk. Dit kan dan ook

niet zonder elkaar. Het programma Woonwijs richt zich daarbij vooral op het invullen van de

wooncomponent al dan niet met vormen van zorg, waar de andere programma’s zich meer

richten op de sociale component en de fysieke leefomgeving. De samenhang kan zich

bijvoorbeeld uiten in het opzetten van activiteiten die passen bij de doelstellingen meerdere

programma’s of door het bundelen van investeringen om zo meerdere doelen te kunnen dienen.

Wonen Eigenwijks

Betere buurten

Samenhang in aanpak, activiteiten en

investeringen

Hoofd

stu

k:

Inle

idin

g

6

Betere buurten

Veel buurten in Nieuwegein zijn in de jaren '70 gebouwd en inmiddels ruim 40 jaar oud. De

woningvoorraad en kwaliteit van de openbare ruimte voldoen niet altijd meer aan de wensen van

deze tijd. Het resultaat hiervan moet zijn dat inwoners en gebruikers meer tevreden zijn over de

buurt, ouderen langer thuis kunnen blijven wonen en de leefbaarheid verbetert. Andere doelen

zijn het creëren van kansen voor een andere rolverdeling tussen de gemeente en de buurt en het

bewerkstelligen van meer verbondenheid tussen inwoners en betrokkenheid bij de buurt.

Eigenwijks

In het programma Eigenwijks is specifieke aandacht voor de sociale aspecten die nauw zijn

verbonden met dit programma, zoals participatie in de samenleving vanuit de eigen kracht van

mensen, de betrokkenheid bij de buurt en het opbouwen van een sociaal netwerk om zo

zelfredzamer te zijn.

Regionale samenwerking

In Lekstroom- en U10-verband delen we met de andere gemeenten kennis en ervaringen en

stemmen af waar we voorzieningen (laten) realiseren en welke zorg wordt ingekocht. We willen

daarbij voorkomen dat er te weinig mogelijkheden zijn om goed (verzorgd) te kunnen wonen,

maar ook dat er meer aanbod is dan nodig. Zorgverzekeraars en het zorgkantoor zijn daarbij

regionale partners die hun verantwoordelijkheid hebben voor wetten waar onze inwoners (en dus

de gemeente) ook mee te maken hebben: de Zorgverzekeringswet en de Wet Langdurige Zorg.

Onze activiteiten op het gebied van langer zelfstandig wonen en de -preventieve- activiteiten die

voortvloeien uit de samenwerking met het Lijfstyle netwerk, zijn ook onderdeel van de citydeal

Health hub in het kader van de landelijke Agenda Stad. We kunnen daarmee ook gebruik maken

van het netwerk dat andere deelnemende partners en het Rijk hebben en zij kunnen van onze

ervaringen leren.

Hoofd

stu

k:

Analy

se e

n o

pgaven.

7

2. Analyse en opgaven.

Hieronder staan een opsomming van de belangrijkste samengevatte trends op het gebied van

wonen en zorg en geeft aan in welke opgave Nieuwegein kan voorzien.

Belangrijkste trends en ontwikkelingen: Ouderen en mensen met een beperking willen langer zelfstandig blijven wonen op zelf

gekozen wijze.

Hervorming van de zorg met voor mensen die een langdurige en intensieve vorm van zorg

nodig hebben de Wet Langdurige Zorg (WLZ), voor lichtere vormen van zorg voor mensen tot

18 jaar de Jeugdwet en voor mensen ouder dan 18 jaar de Wmo. Medische zorg valt onder

de Zorgverzekeringswet. Voor werk en inkomen geldt de Participatiewet.

De decentralisaties van Jeugdzorg, WMO en Participatiewet. Doel hiervan is om voor mensen

met een beperking het gewone wonen en leven mogelijk te maken. De focus verschuift

daarmee naar zelfstandig wonen met ondersteuning in de eigen kring en eigen leefomgeving.

De consequentie hiervan en de bezuinigen waarmee de decentralisaties gepaard gaan, is dat

we meer accent gaan leggen op het beperken van de instroom en het stimuleren van

doorstroming en uitstroom uit instellingen voor verblijf, maatschappelijke opvang en

beschermd wonen.

Afschaffen van lichtere zorgzwaartepakketten en extramuraliseren van mensen die zorg

ontvangen op basis van deze pakketten.

Keuzemogelijkheid voor levering van langdurige zorg aan huis waardoor verandering in de

zorgbehoefte niet onnodig dwingt tot verandering in de woonsituatie.

Het contractueel scheiden van wonen en zorg waarbij men een eigen huurcontract heeft en

daarnaast zorg inkoopt.

Schaalverkleining en afbouw van intramurale voorzieningen in de geestelijke

gezondheidszorg, maatschappelijke opvang, zorg voor verstandelijk gehandicapten en

jeugdzorg in combinatie met scheiden van wonen en zorg leiden tot een forse krimp van

intramurale zorg. En daarmee een toenemende behoefte aan een variatie aan kleinschalige

woon- en behandelcombinaties in de wijk.

Financiële ontvlechting van opvang en beschermd wonen van de centrumgemeente Utrecht

vanaf 2018 en het invlechten van delen van die zorg in de welzijn- en zorgstructuur in de

wijken.

Corporaties moeten zich beperken tot hun kerntaak: betaalbare woningen bouwen, beheren

en verhuren voor voornamelijk mensen met een smalle beurs (35.739 euro, prijspeil 2016).

Inwoners met een hoger inkomen en een zorgindicatie voor langdurige zorg (WLZ) kunnen

aanspraak blijven maken op een sociale huurwoning.

De demografische ontwikkeling in Nieuwegein kenmerkt zich door een stijging van het aantal

ouderen. De zorgbehoefte neemt met name toe bij de inwoners van 75 en ouder. Het aantal

75-plusser stijgt van 3.529 personen in 2015 tot 8.780 personen in 2035; een stijging met

circa 150%.

Noodzaak tot uitbreiding van de voorraad, oftewel nieuwbouw. Deze uitbreiding is nodig als

gevolg van de bevolkingsontwikkeling, met name de vergrijzing en de extra-muralisering en

schaalverkleining van de zorg. Nieuwegein heeft beperkte ruimte om bouwen voor wonen en

zorg te realiseren.

Burgers nemen steeds meer zelf het heft in handen en zoeken naar nieuwe manieren om

wonen, zorg en welzijn te organiseren. Dat past ook in een tijd waarin een sterker beroep

gedaan wordt op de zelfredzaamheid.

Hoofd

stu

k:

Analy

se e

n o

pgaven.

8

Bevolkingsprognose Nieuwegein Volgens de huidige prognoses1 zal de bevolking groeien naar circa 63.000 inwoners in 2020.

Gezien de aantrekkingskracht van de regio Utrecht is de verwachting dat bevolking daarna blijft

toenemen. In 2015 bestaat 17,2% van de bevolking uit 65-plussers (10.529 inwoners). In 2035

is het aandeel 65-plussers gestegen tot 26,9% (16.766 inwoners). Het aandeel 65-70 jarigen

bereikt ongeveer in 2020 de top. Het aandeel 70-75 jarigen ongeveer in 2025. Het aandeel van

de voor de zorgbehoefte belangrijke categorieën 75-80 jarigen en 80+ bereikt respectievelijk

rond 2030 en 2035 de grootste omvang. De grootste vraag naar een combinatie van wonen en

zware zorg voor ouderen zal zich daarom rond het jaar 2030 voordoen. In de periode tot 2025 is

relatief meer aandacht nodig voor de combinatie van wonen en lichtere zorg.

Van de 65-plussers in Nieuwegein is 56% eigenaar-bewoner en 44% huurder. Uitgaande van een

klein percentage in de particuliere huur, woont circa 40% in de sociale huur. Aangezien 30% van

alle woningen sociale huurwoningen zijn, woont dus een bovengemiddeld percentage in de

sociale huur. De wijken waar de meeste ouderen wonen zijn achtereenvolgens Galecop,

(Hoog)Zandveld-Lekboulevard, Jutphaas Wijkersloot en Batau-Noord.

Het aantal ouderen neemt sterkt toe, daarentegen daalt het aandeel jongeren (0-19 jarigen)

geleidelijk van 21,7% in 2015 naar 19,8% in 2035. Het aandeel 20-64 jarigen wordt beduidend

kleiner van 61,2% in 2015 naar 53,3% in 2035. De lokale zorgvraag zal, voor zover die direct te

relateren is aan de bevolkingssamenstelling, op den duur zeer geleidelijk verminderen.

Kanttekening daarbij is dat de afstemming tussen vraag en aanbod in de geestelijke

gezondheidszorg, jeugdzorg en gehandicaptenzorg tot nu toe op regionaal schaal plaatsvindt.

Vertaling van prognoses naar verwachte vraag voor Nieuwegein Voor de vertaling van prognoses naar de vraag is gebruik gemaakt van de berekeningen van de

afdeling Onderzoek van de gemeente Utrecht in het rapport Wonen-zorg en MO in de U10. Deze

cijfers dateren van 2013. De extramuralisatie van de zorg heeft zich nadien voortgezet. De

mutaties die dit tot gevolg heeft in vraag en aanbod zijn niet in deze cijfers verwerkt. Verder

moet bij het lezen van lokale cijfers rekening worden gehouden met het feit dat tot op heden de

afstemming tussen vraag en aanbod voor maatschappelijke opvang, geestelijke gezondheidszorg

(GGZ) en verstandelijk gehandicapten (VG) op regionale schaal plaatsvindt

In Nieuwegein is er in de periode 2013-2020 geen overschot aan intramurale zorgplaatsen

verpleging en verzorging (V&V). Door de sterke toename van het aantal ouderen overstijgt

de vraag in 2030 de huidige voorraad.

Minder intramurale zorgplaatsen betekent een grotere vraag in Nieuwegein naar zelfstandig

verzorgd wonen (met zorg op afroep). In 2015 bedraagt die vraag vier keer de hoeveelheid

van de huidige voorraad aan woningen met zorg op afroep. De voortgaande toename van het

aantal ouderen zorgt voor een verdere groei van de vraag naar deze woonvorm. In 2030 is

die ruim het zevenvoudige van de hoeveelheid van de huidige voorraad van dit soort

woningen. Dit alles leidt tot een verwacht tekort van circa 1000 woningen en plaatsen in

2030.

Het aantal intramurale plaatsen in de GGZ is de afgelopen jaren al aanmerkelijk gedaald. Die

daling zet zich voort en is vertaald naar een teruglopende vraag. Op U10 schaalniveau zijn in

2015 vraag en aanbod in evenwicht. Op provinciaal niveau is sprake van een tekort. Voor de

middellange termijn wordt op provinciaal niveau een licht overschot verwacht en overschot

1 Bevolkingsprognose Nieuwegein 2015 en Primos/Woonvisie

Hoofd

stu

k:

Analy

se e

n o

pgaven.

9

van 132 plaatsen op U10 niveau. Voor deze doelgroep zijn nieuwe huisvestingsconcepten

nodig met lagere zorgkosten.

De Maatschappelijke Opvang (MO) in de regio bieden verblijf aan mensen die nergens anders

terechtkunnen, en waarvoor doorgaans sprake is van een complexe problematiek.

Beleidsmatig wordt ingezet op krimp van het aantal MO-plaatsen, maar dat loopt uit de pas

met signalen van een toenemende vraag. Voor de komende jaren moet rekening worden

gehouden met een tekort als gevolg van de extramuralisering van de GGZ. Bedacht moet

worden dat de MO, GGZ en verblijfzorg voor verstandelijk gehandicapten communicerende

vaten zijn. Verder speelt dat de uitstroom naar zelfstandig wonen traag verloopt.

De intramurale capaciteit voor verstandelijk beperkten in Nieuwegein schiet in 2020 tekort

met circa 100 plaatsen.

Overschotten en tekorten in Nieuwegein Nultredenwoningen: verwacht tekort 1800 woningen in 2030.

Verzorgd wonen: verwacht tekort 935 woningen in 2030.

Intramurale GGZ plaatsen: in 2020 een licht overschot op provinciaal niveau en een

overschot van 132 plaatsen op U10 niveau. Hoeveel exact afgebouwd kan worden tot 2020 is

ook afhankelijk van het resultaat van de substitutie van intramurale naar extramurale zorg

Een tekort van circa 100 plaatsen in 2020 in de verstandelijk gehandicaptenzorg.

De vraag naar MO kan worden samengevat als: zeer waarschijnlijk is er nu geen overschot

aan opvangplaatsen en is er een gerede kans dat het beroep op MO-verblijf toeneemt. Het

budget voor MO-verblijfsvoorzieningen gaat omlaag.

Ervaringen van de doelgroepen

Ouderen

Om te achterhalen hoe de doelgroep ouderen zelf nadenkt over hun woonsituatie zijn er in de

inwonersenquête 2014 vragen opgenomen over de woonsituatie en verhuisgeneigdheid.

Daarnaast is er in december 2015 een bijeenkomst gehouden met 70+ers over hun woonsituatie.

Ervaringen van andere doelgroepen met een zorgvraag zijn vooralsnog niet bekend, hierin wordt

aandacht besteed in de agenda voor bepaling van opgave, koers en maatregelen. Samengevat

worden hier de belangrijkste conclusies aangehaald en de aannames die daaruit worden

meegenomen in het programma. De uitgebreide analyse is bijgevoegd als bijlage 1.

Inwoners tussen de 65 en 80 jaar verwachten niet dat er op korte termijn aanpassingen aan hun

woning nodig zijn, zij voelen zich nog fit. Tegelijkertijd zien we dat bij een groot deel van de

inwoners die ouder zijn dan 80 jaar reeds aanpassingen zijn gedaan. Hieruit kan worden

opgemaakt dat velen er pas over na wil denken wanneer er een concrete aanleiding is.

Opvallend is dat er weinig interesse is in informatie over de mogelijkheden om de huidige woning

aan te passen. Dit vergt aandacht bij de manier waarop aan bewustwording wordt gewerkt.

De verhuisbereidheid is laag (16%) ondanks dat de huidige woning vaak niet geschikt wordt geacht

om zelfstandig te kunnen blijven wonen. Redenen zijn: beperkt aanbod, hogere woonlasten,

verhuiskosten, uitzoek en regelwerk, binding met de huidige buurt, angst voor vereenzaming. Met

gerichte activiteiten kan hierop ingespeeld worden.

Hoofd

stu

k:

Analy

se e

n o

pgaven.

10

Het grootste aantal ouderen woont in de wijken:

65 plussers Waarvan 75 plussers

Galecop 1645 639

(Hoog)Zandveld Lekboulevard 1492 542

Jutphaas Wijkersloot 1146 464

Batau Noord 1124 303

Doorslag 1059 274

De scheiding van wonen en zorg leidt tot een vraag naar andere woonconcepten.

Deze variëren van concepten met zelfstandige woonruimten waarbij men langer zelfredzaam is

en waarbij zorg (al dan niet na verloop van tijd) kan worden verleend, tot woonvormen met 24-

uurszorg en begeleiding. Er tussenin zit een scala van beschutte woonvormen waar begeleiding

en planbare en niet planbare zorg mogelijk is. De nieuwe woonconcepten kennen andere

financieringsvormen dan het traditionele verzorgingstehuis en residentiele instellingen waar men

een compleet pakket af nam. Het verpleeghuis behoudt wel bestaansrecht maar is alleen

toegankelijk voor mensen met een hogere Zorg Zwaarte Pakket(ZZP)-indicatie.

Nieuwe woonconcepten kunnen zowel in als in de plaats van bestaande gebouwen worden

gerealiseerd en op de schaarse locaties in de gemeente waar nog bouwgrond aanwezig is. In de

woonvisie is vastgelegd dat bouwlocaties in de buurt van de belangrijkste voorzieningen

(gezondheidszorg, supermarkt, buurtplein) met voorrang worden ingezet voor de ouderen en de

andere zorggroepen die met Woonwijs worden bediend. Zelfredzaamheid en zorg voor elkaar zijn

uitgangspunten bij het creëren van nieuwe woonconcepten.

Aantal 65+ers per wijk Aantal 75+ers per wijk

Hoofd

stu

k:

Analy

se e

n o

pgaven.

11

Wonen en zorg voor mensen met een beperking en (dreigende) maatschappelijke

uitvallers

Naast de doelgroep ouderen richt het programma Woonwijs zich ook op mensen in alle

leeftijdsgroepen met een verstandelijke, lichamelijke en psychiatrische beperking en mensen die

door ernstige problemen of ingrijpende levensgebeurtenissen maatschappelijk aan de zijlijn

dreigen te komen staan. Daarbij kan gedacht worden aan 16 tot 18-jarigen die niet langer thuis

kunnen blijven wonen zonder heftige conflicten, zwerfjongeren, ex-gedetineerden en mensen

met schulden. Deze jongeren en volwassenen hebben in veel gevallen te maken hebben met een

veelvoud van problemen die zij niet zelf of in hun eigen kring kunnen oplossen. Hierdoor dreigt

dakloosheid, maatschappelijke uitval en/of recidive. Door het op tijd aanbieden van een

‘tussenhuis’ is er ruimte voor een time-out om het leven weer op orde te krijgen, voordat de

situatie verder escaleert. Dit voorkomt ook dat later de inzet van veel duurdere zorg nodig is.

In hoofdstuk 5 staan de punten geagendeerd waaraan de komende tijd aandacht moet worden

besteed om tot een uitvoeringsgericht programma te komen voor:

Mensen met een (licht) verstandelijke beperking

Mensen met psychische/psychiatrische aandoening

Mensen met somatische problematiek of lichamelijke beperking

Mensen met zintuigelijke beperkingen (visueel en auditief)

Mensen met niet aangeboren hersenletsel

Mensen waarvoor als gevolg van ernstige problemen of levensgebeurtenissen dakloosheid of

maatschappelijke uitval dreigt.

Bijlage 2 bevat een uitgewerkte beschrijving van deze groepen.

Aantal zorgvragers

Vanaf 2015 zijn de gegevens over de mensen met een beperking verdeeld over meer bronnen

(WLZ, Jeugdzorg, WMO) en daardoor nog onvoldoende eenduidig in beeld. Wel is op basis van de

cijfers 2012-2015 van het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) inzicht te geven in het aantal

beschikkingen AWBZ naar aard van de beperking. Het CIZ telde op 1 januari 2015 1460

beschikkingen in Nieuwegein voor extramurale zorg en 945 beschikkingen voor intramurale zorg.

Ontwikkeling aantal beschikkingen extramuraal naar type zorgvrager 2012 – 2015 1-jul 2012 1-jan 2013 1-jul 2013 1-jan 2014 1-jul 2014 1-jan 2015

Somatische zorg 590 625 660 700 695 720

Psychogeriatrische zorg 35 30 35 30 40 35

Psychiatrische zorg 325 315 330 335 320 325

Verstandelijk gehandicapte zorg 275 285 280 275 270 265

Zintuiglijk gehandicapte zorg 20 15 15 10 10 10

Lichamelijk gehandicapte zorg 80 80 90 85 100 105

Totaal 1.325 1.350 1.410 1.435 1.435 1.460

Ontwikkeling aantal beschikkingen intramuraal naar type zorgvrager 2012 - 2015 1-jul 2012 1-jan 2013 1-jul 2013 1-jan 2014 1-jul 2014 1-jan 2015

Somatische zorg 350 320 255 240 220 195

Psychogeriatrische zorg 205 215 205 200 200 205

Psychiatrische zorg 235 240 235 225 225 230

Verstandelijk gehandicapte zorg 265 270 270 265 255 255

Zintuiglijk gehandicapte zorg 10 10 5 5 5 5

Lichamelijk gehandicapte zorg 30 35 35 35 40 45

Totaal 1.095 1.090 1.005 970 945 935

CIZ 2015, woningmarktmonitor Provincie Utrecht

Hoofd

stu

k:

Analy

se e

n o

pgaven.

12

Met ingang van 1 januari 2015 is de AWBZ-zorg overgegaan in de Jeugdwet, Wmo,

Zorgverzekeringswet en WLZ. In Nieuwegein gaat het om ongeveer 2.000 volwassenen en 245

jeugdigen die nu een beroep doen op de gemeente Nieuwegein (Jeugdzorg en Wmo). Voor ruim

660 volwassenen is de zorg overgegaan naar de Wmo. Ongeveer de helft heeft betrekking op

psychiatrische problematiek. Voor 230 jeugdigen is de zorg overgegaan naar de Jeugdwet. De

verdeling is hier 50% VG en 50% psychiatrie.

Als gevolg van de hervorming van de zorg komt bijna 20% van de volwassenen en jeugdigen

met een indicatie voor intramurale zorg vanaf 2015 niet meer in aanmerking voor zorg met

verblijf. Het grootste effect hiervan is te zien in GGZ. Omgerekend naar een gemiddelde

gemeente van 50.000 inwoners gaat het om circa 90 mensen met een psychiatrische beperking

die niet meer in een GGZ-instelling woont maar thuisbehandeling ontvangen in hun eigen

woning/leefomgeving.

De maatschappelijke opgave die hieruit voortvloeit is breder dan alleen het voorzien in voldoende

huisvesting en zorg nabij en op maat. Om zelfstandig wonen in de wijk mogelijk te maken zijn

ook aspecten als ontmoeting, werk en inkomen, opleiding, dagbesteding e.d. van belang. En ook

is het verwerven van maatschappelijke steun in wijken en buurten van belang om mensen met

een beperking zoveel mogelijk in hun eigen omgeving een sociaal en veilig leven te laten leiden.

Daarbij hoort ook een sluitende aanpak om eventuele overlast te voorkomen. Deze opgaven

maken deel uit van de ontwikkelagenda (hoofdstuk 5) die de komende maanden met partners en

in samenhang met andere HSD programma’s wordt uitgwerkt.

Over mensen die dakloos zijn dan wel aan de zijlijn van de maatschappij dreigen te komen zijn

geen data bekend. Onderzoek naar die cijfers maakt om die reden deel uit van de agenda

(hoofdstuk 5).

Hoofd

stu

k:

Doels

tellin

gen e

n u

itgangspunte

n.

13

3. Doelstellingen en uitgangspunten.

Doelstellingen Hoofddoel Woonwijs:

Dat ouderen en mensen met een (tijdelijke) beperking zo zelfstandig kunnen (blijven) wonen

door het geschikt maken en houden van de woningvoorraad, woonomgeving en

voorzieningen, en door het vernieuwen van de zorg.

Doelen waar dit programma een bijdrage aan levert als opgenomen in de Toekomstvisie, het

programma HSD en de Woonvisie:

Toekomstvisie: Woonwijs draagt er aan bij dat inwoners fijn ouder kunnen worden en dat er

passend woningaanbod is voor iedereen in de stad, jong en oud. Het versterken van de

zelfredzaamheid van inwoners en gebruik maken van de sociale inbedding in de buurt, zodat

mensen zich verbonden voelen met de stad en met elkaar, leidt tot minder eenzaamheid.

HSD: Door middel van wonen en zorg een bijdrage te leveren aan de eigen kracht van

inwoners: een versterking van de eigen kracht voor mensen met beperkingen, een

vasthouden van die eigen kracht voor inwoners met een toename van beperkingen en het

terugvinden van eigen kracht voor mensen die maatschappelijk dreigen uit te vallen.

Woonvisie: Door middel van nieuwbouw en (kantoor)transformatie te voorzien in voldoende

nultreden woningen, verzorgd wonen en een variatie aan betaalbare, kleinschalige

woonvormen tussen 24-uurszorg en zelfstandig wonen in voor mensen met een beperking.

HSD en Woonvisie: Door te voorzien in voldoende woonruimte voor de uitstroom van mensen

uit de maatschappelijke opvang en beschermd wonen, met daarbij passende ondersteuning.

HSD en Woonvisie: Door tijdelijk huisvesting met ondersteuning te bieden aan jongeren en

volwassenen die dakloos dreigen te worden of waarvoor de kans op maatschappelijk uitval

groot is.

Uitgangspunten Daarbij zijn de volgende uitgangspunten geformuleerd:

Zelfredzaamheid, persoonlijk en maatschappelijk herstel, zorg voor elkaar en participatie zijn

leidend voor het optimaal invullen van het concept wonen en zorg.

In een aantal gevallen kan hiermee niet worden volstaan en is de gemeente aan zet om

gunstige voorwaarden te scheppen voor de combinatie van wonen en zorg.

We willen dit vooral wijkgericht dichtbij inwoners organiseren. Zo kan iedereen in zijn of haar

vertrouwde omgeving en netwerk blijven wonen. Zo worden afstanden kleiner, het aantal

verhuisbewegingen minder en de mogelijkheden voor participatie en het betrekken van

netwerken groter.

Voor mensen die het nodig hebben en daarin zelf niet kunnen voorzien, is een sluitende

zorgstructuur noodzakelijk. Speciale aandacht is er voor flexibele noodopvang en constructie

van het vangnet. Respijtzorg, kortdurend verblijf en (herplaatsbare) woonruime voor

mantelzorgers krijgen hierin ook een plaats.

Verbeteren ruimtegebruik en zorglogistiek: te komen tot een bredere keten van diensten op

het gebied van welzijn, wonen en zorg. Geen diensten meer voor specifieke zorggroepen,

maar zoveel mogelijk voor meervoudig gebruik door verschillende groepen inwoners. Dit

draagt bij aan integratie en normalisering maar ook tot meer flexibiliteit en efficiëntie inzet

van middelen.

Hoofd

stu

k:

Doels

tellin

gen e

n u

itgangspunte

n.

14

We zetten vooral in op woningaanpassing bij woningen binnen een zone van 400 meter van

de belangrijkste voorzieningen (buurtplein, supermarkt, huisarts), zodat mensen hier zo lang

mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen en de zorg verweven raakt met het dagelijkse

leven en de andere basisvoorzieningen in de wijk. Zij wonen immers op locaties die hiervoor

geschikt zijn. Nabijheid van voorzieningen is wenselijk wanneer men zo lang mogelijk

zelfstandig wil blijven. In Nieuwegein zijn vijf buurtpleinen waar activiteiten worden

georganiseerd en informatie en advies beschikbaar is. De nabijheid van buurtpleinen draagt

bij aan een goed woonmilieu voor mensen met een fysieke, verstandelijke of psychiatrische

beperking. Daarnaast zijn er voorzieningen als winkelcentra, openbaar vervoerspunten,

huisartsenposten, apotheken verspreid over Nieuwegein. Voor gebieden waar inwoners

relatief ver van voorzieningen af wonen, kan juist worden ingezet op het bevorderen van

verhuizen.

Ook zetten we in deze zones in op het realiseren van nieuwe levensloopbestendige en

zorgwoningen vooral in deze gebieden. Wanneer er gronden worden uitgegeven binnen deze

zones dient met voorrang te worden gekeken naar doelgroepen die hierdoor in staat zijn

(langer) zelfstandig te wonen. De opbrengsten die kunnen worden toegeschreven aan

gronden voor de hier bedoelde doelgroepen kunnen niet altijd concurreren met opbrengsten

van andere woningtypen. Dit betekent dat niet lichtzinnig kan worden omgegaan met deze

afweging wanneer er wordt overwogen af te wijken van deze lijn.

Wanneer er zich buiten de zones kansen voor doen op het gebied van zelfstandig wonen of

verzorgd wonen dan zetten we hier actief op in, door initiatieven te faciliteren, partijen te

verbinden of door te stimuleren.

De (regionale) woonruimteverdeling richten we zodanig in, dat een woning ook op het gebied

van zorg en welzijn bij de juiste persoon terecht komt.

Hoofd

stu

k:

Pro

gra

mm

a langer

zelfsta

ndig

wonen v

oor

oudere

n

15

4. Programma langer zelfstandig wonen voor ouderen

In dit deel van het programma wordt invulling gegeven aan hoe we de doelstellingen voor

ouderen willen bereiken en de ambities willen realiseren. Dit hoofdstuk bevat concrete

activiteiten en projecten die worden uitgevoerd om invulling te geven aan de doelstellingen. Dit

heeft een dynamische opzet; projecten kunnen worden afgerond of stopgezet en nieuwe

projecten kunnen worden opgestart. Alle projecten en activiteiten hebben betrekking op de

wooncomponent om langer zelfstandig of zo zelfredzaam mogelijk te kunnen (blijven) wonen.

Zelfstandig wonen kan tot op hoge leeftijd als de zorg goed geregeld is. Waar zorg nog

onvoldoende aansluit op zelfstandig wonen, is innovatie geboden. Ook wordt niet alleen gedacht

aan professionele zorg, maar ook aan burenhulp of mantelzorg.

Andersom geldt dat goede zorg erbij gebaat is als ouderen in een goede en geschikte woning en

woonomgeving wonen. Daarbij kan gedacht worden aan aangepaste voorzieningen in de woning

en aan voorzieningen in de omgeving. Ten denken valt dan aan een buurthuis, sociale contacten

in de buurt, goed bereikbare winkels en eerstelijns zorg.

Bron: gemeente Amsterdam

De zoektocht (er is hiervoor nog geen pasklaar model) bestaat er uit dat in bestaande wijken

woonvormen en voorzieningen zodanig worden geïntegreerd dat een “zorgzame wijk” ontstaat.

De contouren hiervan kunnen al worden geschetst. Naast geschikte woningen is het daarvoor

nodig om te bepalen hoe een “zorgketen” in een wijk er uit kan zien. Om het beeld van een

zorgzame wijk of buurt te verduidelijken, maken we onderscheid tussen een gewone wijk en een

zorgzame wijk:

de gewone wijk: een wijk of buurt met grondgebonden woningen, appartementen en

wijkvoorzieningen met welzijn, gezondheidszorg en thuiszorg;

de zorgzame wijk: een wijk of buurt met aangepaste grondgebonden woningen (woning

plus), aangepaste appartementen (appartement plus) en (aangepaste) wijkvoorzieningen

met als optie noodopvang/logeermogelijkheid/respijtzorg (veelal in combinatie met

domotica). Deze laatste voorziening is gewenst in de wijk voor situaties waarin direct opvang

Hoofd

stu

k:

Pro

gra

mm

a langer

zelfsta

ndig

wonen v

oor

oudere

n

16

nodig is bijvoorbeeld bij het wegvallen van de mantelzorger. In sommige van deze wijken

past, afhankelijk van de behoefte, een bijzondere woonzorgvoorziening in de wijk:

verpleeghuis, kleinschalige woonvorm met 24/7-uurs zorg, of beschermd wonen.

Bron: Pilot 1 Verzorgd Wonen Nieuwegein Wenckebachplantsoen/Van Herwijnenplantsoen juli 2015

Vastgelegd is dat in een straal van 400 meter rondom de meest essentiële voorzieningen als

buurtplein en dorpshuis, supermarkt en eerstelijns gezondheidszorg, bij toevoeging van nieuwe

woningen vooral wordt ingezet op doelgroepen die hierdoor langer zelfstandig kunnen wonen.

Omdat er op dit moment erg weinig geschikte woningen zijn maar vooral veel

eengezinswoningen, verwachten wij niet dat hiermee een eenzijdige bevolkingsgroep ontstaat in

bepaalde gebieden maar dat er juist meer diversiteit komt. Het kan er wel toe leiden dat in de

toekomst rondom deze voorzieningen grotere percentages mensen wonen met een zorgvraag

dan in de huidige situatie. Dit is echter een bewuste keuze.

Programma De piek van de vergrijzing ligt in 2030-2035. Op dat moment is de zorgvraag waarschijnlijk het

hoogst. In de periode daaraan voorafgaand is er een toenemende vraag naar nultredenwoningen

en verzorgd wonen. Omdat na 2030-2035 de druk naar verwachting terugloopt, is het zaak om

een woningaanbod te hebben dat toekomstbestendig is. Dat betekent geschikt voor:

- ouderen die zelfstandig kunnen wonen;

- ouderen wanneer zij zorg in de woning moeten ontvangen;

- andere doelgroepen wanneer de behoefte van ouderen afneemt.

De komende periode moet het tekort in de voorraad worden bijgetrokken. Het betreft dan zowel

de aanpassing en vernieuwing van de bestaande voorraad als het realiseren van nieuwe

woonconcepten. Dit programma zal in eerste instantie lopen van 2016 tot 2020. Op dat moment

kunnen we herijken hoe ver we zijn en welke specifieke vraag er op dat moment nog open ligt.

Hoofd

stu

k:

Pro

gra

mm

a langer

zelfsta

ndig

wonen v

oor

oudere

n

17

Opzet

Het programma kent drie onderdelen:

A. Bestaande woningvoorraad; uitbreiding van het aantal geschikte woningen.

B. Nieuwbouw en transformatie; uitbreiding van het aantal geschikte woningen.

C. Randvoorwaarden op orde.

Een programma geeft de indruk dat het mogelijk is te sturen op de ontwikkelingen. Echter, onze

grootste uitdaging zal zijn dat het niet volledig te plannen is. De gemeente is voor de realisering

van zowel passende woonruimte als te leveren zorg afhankelijk van de medewerking van andere

partijen. De doelgroep neemt zelf beslissingen en is er nu vaak nog niet aan toe daarover na te

denken. Bewust bezig zijn met hoe men woont is moeilijk te meten, dit zit in zachte factoren. We

meten dit wel via de inwonersenquête. De realisatie in stenen is meetbaar:

We streven naar het terugdringen van het tekort aan nultredenwoningen.

We streven naar extra woningen waar verzorgd wonen mogelijk is.

Definitie nultredenwoningen (Huisvestingsverordening):

“woningen die zonder trap bereikbaar zijn evenals de wezenlijke voorzieningen, geschikt voor

personen van 65 en ouder en voor personen met een functiebeperking. Deze categorie kan

worden verbijzonderd naar de volgende drie typen woningen

- gelijkvloerse woningen

- rollatorwoningen

- rolstoeltoegankelijke woningen”.

Uit deze definitie blijkt dat nultredenwoningen niet allemaal hetzelfde zijn. De

Huisvestingsverordening gaat uit van een minimum variant. Deels heeft dit te maken met het

bouwjaar; in de loop van de jaren zijn hogere eisen gesteld aan nultredenwoningen. Bij renovatie

van deze woningen wordt indien mogelijk het uitrustingsniveau verhoogd.

Definitie verzorgd wonen (Huisvestingsverordening):

“woningen met zorgvoorzieningen (aanleunwoningen/beschutte woningen): zelfstandige

woningen waarbij gebruik gemaakt wordt van faciliteiten van zorg verlenende instellingen”.

Ook hier zien we een omschrijving die het minimum van verzorgd wonen bevat. In het kader

van de pilot verzorgd wonen (zie H4 onder A Verzorgd wonen) is inmiddels een veel bredere

definitie geformuleerd, die de volgende kenmerken omvat:

Het betreft een passende en toegankelijke woning die in combinatie met zorg wordt

aangeboden en waarvoor een urgentie of een indicatie is vereist.

In bredere zin bestaat Verzorgd Wonen uit een aantal woningen, dat onderdeel uitmaakt

van een groter toegankelijk complex. Er is daarmee sprake van gespikkeld wonen.

Mensen met en zonder zorgondersteuning wonen gemengd, waarmee de inzet van een

informeel netwerk (buren, mantelzorg) mogelijk wordt.

Het aandeel Verzorgd Wonen in het complex zal in de loop van de tijd meegroeien met de

bevolkingsontwikkeling en de toenemende vraag (groeimodel). Naarmate dit aantal

groeit kunnen er meer faciliteiten en diensten worden aangeboden.

In het complex of in de directe nabijheid ervan is een ontmoetingsruimte aanwezig en

een wijkverpleegkundige houdt spreekuur.

Voorzieningen zijn op loopafstand binnen bereik

Er zijn veiligheids- en/of alarmeringsvoorzieningen in de woning aanwezig.

Hoofd

stu

k:

Pro

gra

mm

a langer

zelfsta

ndig

wonen v

oor

oudere

n

18

A. Bestaande woningvoorraad

De invloed van inwoners op hun eigen leven en leefomgeving wordt groter en tegelijkertijd wordt

ook meer van hem of haar verwacht. Dit heeft gevolgen voor een in Nieuwegein groeiende groep

ouderen, mensen met een psychiatrische beperking en een grote groep lichamelijk en of

verstandelijk beperkten. Een groot deel van de ouderen wil graag zo lang mogelijk zelfstandig

blijven en wordt het liefst oud in de huidige woning.

De verwachting is dat op het hoogtepunt van de vergrijzing circa 1000 woning nodig zijn waar

zorg kan worden geleverd. Daarbij ligt er de opgave om 24-uurs zorg in de buurt te bieden,

zodat verzorgd gewoond kan worden. De piek in de zorgbehoefte ligt rond 2030-2035. Tot die

tijd neemt de zorgbehoefte waarschijnlijk steeds verder toe en daarna langzaam af. Van de

benodigde 1.000 zorgwoningen zal het grootste deel gevonden moeten worden door het beter

geschikt maken van de bestaande voorraad woningen. Het betreft dan zowel de huurvoorraad als

de koopvoorraad, waarbij dit voor de laatste categorie moeilijker te realiseren is door individueel

eigenaarschap.

Verbeterde toegankelijkheid en geschiktheid in de sociale huursector.

Het beeld in de bestaande woningvoorraad van de sociale huursector voor de doelgroep ouderen

is heel divers.

Een flink deel van de woningen van corporaties bestaat uit meergezinswoningen, vaak ook

geschikt voor ouderen of mensen met een beperking. Voor wat betreft de toegankelijkheid en

levensloopbestendigheid bestaat er bij corporaties de bereidheid om te onderzoeken of meer

woningen op niveau gebracht kunnen worden en deze ook daadwerkelijk te verbeteren. Naar

verwachting kan dit in de komende jaren circa 1500 woningen opleveren;

Enerzijds zijn corporaties in de afgelopen decennia voorloper geweest bij het realiseren van

seniorencomplexen. Een aantal van de seniorencomplexen is inmiddels gedateerd en voldoet

niet meer aan hedendaagse eisen, met soms als gevolg dat de verhuurbaarheid afneemt.

Hierbij is sprake van een landelijk verschijnsel, dat zich ook in Nieuwegein voordoet. De

corporaties hebben de kwaliteit van de seniorenwoningen geëvalueerd en een beleid opgezet

op toekomstbestendige seniorencomplexen op te waarderen. Resultaat hiervan zou moeten

zijn dat per saldo de voorraad seniorenwoningen ten minste in stand blijft.

Activiteit Planning Middelen

Inzetten op verbetering van

nultredenwoningen en seniorencomplexen

2016-2019 Via prestatieafspraken, door

corporaties, geen financiële

betrokkenheid gemeente.

Het verbeteren van de toegankelijkheid van

1500 bestaande seniorenappartementen door

Mitros

2016-2019 Via prestatieafspraken, door Mitros,

geen financiële betrokkenheid

gemeente.

Actualiseren infokaart seniorencomplexen en

nultredenwoningen

2016 In overleg met corporaties

Uitnodigen tot verbetervoorstellen voor

bestaande seniorencomplexen vanuit de

bewoners en/of de corporaties dan wel voor

het aanwijzen van nieuwe complexen waar

voorrang wordt gegeven aan ouderen.

2017-2018 Nog op te zetten pilot/experiment,

gemeentelijke bijdrage nader te

bepalen

Pilots Verzorgd Wonen

Medio 2014 stemde het college in met twee pilots op het gebied van verzorgd wonen. Hiervoor

wordt door de gemeente samengewerkt met de drie woningcorporaties en Zorgspectrum. De

doelen van deze pilots zijn:

Hoofd

stu

k:

Pro

gra

mm

a langer

zelfsta

ndig

wonen v

oor

oudere

n

19

Ervaring opdoen met deze woonvorm, in de bestaande woningvoorraad in samenwerking met

de huidige bewoners.

Als voorwaarde geldt dat alle betrokken partijen financieel bijdragen.

Diverse partijen in Nieuwegein te interesseren en bij elkaar te brengen (corporaties,

zorgverleners, MOvactor, de Incubeter i.v.m. innovatiekracht). Ook niet-traditionele partijen

worden uitgenodigd om mee te doen.

De rapportage over de eerste pilot (vier woontorens Wenckebach- en Van Herwijnenplantsoen)

heeft plaatsgevonden in juli 2015, terwijl de rapportage over de tweede pilot (Colijnpark) wordt

verwacht in juni 2016. Voor uitvoerige informatie wordt naar deze rapporten verwezen. In kort

bestek kunnen hier de volgende resultaten worden vermeld:

Verzorgd Wonen vergt een meerjarig samenwerkingsverband tussen woningcorporaties,

zorgpartijen en de gemeente, waarin deze partijen financieel deelnemen. Gemeentelijk

worden hiervoor collectief WMO-gelden ingezet. De financiële inzet van deze drie partijen is

niet langjarig vastgelegd, maar wordt steeds per project bepaald;

Er is in de pilots invulling gegeven aan het begrip Verzorgd Wonen. Het betreft een passende

en toegankelijke woning die in combinatie met zorg wordt aangeboden en waarvoor een

urgentie of een indicatie is vereist. In bredere zin bestaat Verzorgd Wonen uit een aantal

woningen, dat onderdeel uitmaakt van een groter toegankelijk complex. Er is daarmee sprake

van gespikkeld wonen. Mensen met en zonder zorgondersteuning wonen gemengd, waarmee

de inzet van een informeel netwerk (buren, mantelzorg) mogelijk wordt. Het aandeel

Verzorgd Wonen in het complex zal in de loop van de tijd meegroeien met de

bevolkingsontwikkeling en de toenemende vraag (groeimodel). Naarmate dit aantal groeit

kunnen er meer faciliteiten en diensten worden aangeboden. In het complex of in de directe

nabijheid ervan is een ontmoetingsruimte aanwezig en een wijkverpleegkundige houdt

spreekuur. Voorzieningen zijn binnen bereik en tenslotte zijn er veiligheids- en/of

alarmeringsvoorzieningen in de woning aanwezig.

Voor de toekomst wordt in verdere uitbreiding voorzien, waarbij op geschikte locaties en op

wijkbasis hiervoor meer complexen in de bestaande woningvoorraad geschikt worden

gemaakt. Een derde project van Mitros is voorzien in het complex Abraham Kuyperpark

(Galecop).

Vanuit deze pilots wordt tevens een voorstel uitgewerkt inzake de toewijzing van dit soort

woningen. Zie hiervoor de paragraaf woonruimteverdeling.

Hoofd

stu

k:

Pro

gra

mm

a langer

zelfsta

ndig

wonen v

oor

oudere

n

20

Bron: Pilot 1 Verzorgd Wonen Nieuwegein Wenckebachplantsoen/Van Herwijnenplantsoen juli 2015

Activiteiten Planning Middelen

Gekoppeld aan de uitkomsten van de tweede

pilot juni 2016:

- Bepaling en dekking gemeentelijke

financiële collectieve inzet van Wmo-

gelden

- Woonruimteverdeling (zie gelijknamige

paragraaf)

- Uitwerken lange termijn visie op Verzorgd

Wonen zoals opgenomen in deze

rapportage (zorgzame wijk,

organisatorische borging en regie)

2016

2016

2017

Het budget voor de lopende pilots is

reeds beschikbaar gesteld.

Verzorgd Wonen met Mitros in complex

Abraham Kuyperpark (Galecop)

2016-2017 Geen gemeentelijke bijdrage

Voorstel voorbereiden voor het openstellen

voor een pilot van een Vereniging van

Eigenaren (VVE). Hierbij wordt gedacht aan

een complex met appartementen waar relatief

veel ouderen wonen, bij voorkeur in of nabij

de cirkels als benoemd in bijlage 3, met een

actieve VVE waarbij de VVE bereid is om te

investeren in het levensloop bestendig maken

van bestaand vastgoed en in sociale binding

om zo langer zelfstandig wonen,

gecombineerd met zorg mogelijk te maken.

2017 Voor pilots van particuliere complexen

zal budget nodig zijn. Gedacht wordt

aan een onderzoeksbudget vanuit de

gemeente van ca. €30.000 euro per

pilot. Wanneer de pilot leidt tot fysieke

investeringen in het gebouw zal

gesproken moeten worden met de VVE

over wie welke kosten draagt in

gedachte de wijze waarop dit bij de

bestaande pilots gebeurd.

Langer zelfstandig thuis wonen in koopwoningen

Het grootste deel van de ouderen (56%) woont in een koopwoning. Het is de wens van veel

Nieuwegeiners om zo lang mogelijk zelfstandig in hun koopwoning te blijven wonen. De

aanpassingen van de woningen om dit mogelijk te maken worden vooral door bewoners zelf

uitgevoerd. Informatievoorziening is hierin essentieel, laten zien wat er kan en wat men kan

doen om de woning geschikt te maken.

Hoofd

stu

k:

Pro

gra

mm

a langer

zelfsta

ndig

wonen v

oor

oudere

n

21

Uit alle onderzoeken blijkt dat ouderen slechts beperkt open staan voor informatie over

woningaanpassingen. We kiezen er daarom niet voor om een grootschalige campagne te starten.

Liever voorzien we mensen heel gericht van informatie. Via ouderenbonden, Geynwijs en

buurtpleinen, door mensen gericht voor bijeenkomsten uit te nodigen en door goed in beeld te

brengen wat er is. We proberen daarom ook specifieke groepen te bereiken, zoals mantelzorgers,

die een specifieke informatiebehoefte en ondersteuningsvraag hebben. We proberen mensen

daarin te helpen in de afweging van verbouwen of verhuizen wanneer zij voor die vraag staan.

Voor beide opties zijn er verschillende instrumenten inzetbaar. Hierop komen we verderop terug.


Onderzoeken welke koopwoningen zich goed

lenen voor woningaanpassingen en hier actief

op inzetten bij de doelgroep, in navolging van

andere onderzoeken bij bijvoorbeeld het

kadaster.

2017 Nader te bepalen binnen

uitgangspunten fonds.

Het opzetten van het instrument Blijverslening

(zie hiervoor onderdeel C, randvoorwaarden

op orde)

2016 Zie onderdeel C

Actualiseren van de informatie op de website

en bij Geynwijs

2016 Niet van toepassing

Gerichte bijeenkomsten voor specifieke

doelgroepen met een bepaalde

informatievraag (bijv. gericht op domotica,

huisaanpassingen, diensten et cetera).

2017-2018 In samenwerking met ouderenbonden,

wijknetwerken, betrokken

ondernemers, vrijwilligersorganisaties

en gebiedsteams.

Heldere communicatie uitingen opstellen en

verspreiden via bestaande kanalen

2017-2018 Ca € 10.000,- voor materiaal,

uitnodigingen en bijeenkomsten

Prestatieafspraken

De prestatieafspraken zoals die op 29 februari 2016 zijn ondertekend door de drie

woningcorporaties, hun huurdersorganisaties en de gemeente Nieuwegein zijn tot stand gekomen

op basis van de Woonvisie 2015. Deze visie geeft de belangrijkste opgaven voor het wonen in

Nieuwegein weer, te weten Vitale Stad, Betaalbaar Wonen, Wonen en Zorg en Kwaliteit en

Duurzaamheid. De afspraken in de prestatieovereenkomst geven de bijdrage weer van de

woningcorporaties Mitros, Jutphaas Wonen en Portaal Utrecht aan het realiseren van de ambities

in de Woonvisie. De corporaties spannen zich onder meer in om de woningvoorraad beter

geschikt te maken voor het langer zelfstandig thuis blijven wonen van ouderen en mensen met

een fysieke beperking of ondersteuningsvraag. In bijlage 4 zijn de afspraken opgenomen die

handelen over het gebied van wonen en zorg.


Zie bijlage 4 Prestatieafspraken 2016-2019 Geen gemeentelijke bijdragen

Jaarlijkse herijking prestatieafspraken 2016-2019 Geen extra middelen

Woonruimteverdeling

De verschuiving die plaats vindt van zorg die geboden wordt in instellingen naar zorg in en aan

huis heeft gevolgen voor de manier waarop sociale huurwoningen worden verdeeld. In 2015 zijn

al maatregelen doorgevoerd om de positie van oudere woningzoekenden te verbeteren. Sinds dat

jaar wordt een deel van de woningvoorraad met voorrang toegewezen aan ouderen (65-

plussers). Ook is een doorstroomregeling tot stand gekomen. Ouderen (65-plussers) die een

eengezinswoning of grote meergezinswoning (5 of meer kamers) achterlaten krijgen voorrang bij

de toewijzing van gelijkvloerse woningen en specifiek voor ouderen gelabelde woningen. In dit

geval geldt ook een kortingsregeling door middel van huurmatiging van de nieuwe woning.

Hoofd

stu

k:

Pro

gra

mm

a langer

zelfsta

ndig

wonen v

oor

oudere

n

22

Indicaties werden tot voor kort alleen maar afgegeven voor zorg die in of door instellingen werd

verleend. Dit is nu ook in de woonruimteverdeling aan de orde onder de noemer voorrang. In de

Huisvestingsverordening 2015 (inclusief de wijziging 2016) is voor het eerst rekening gehouden

met het geven van voorrang aan ouderen en mensen met een fysieke beperking of

ondersteuningsvraag voor woningen. Het betreft drie woningtypen:

Woningen met zorgvoorzieningen (Verzorgd Wonen) worden bij voorrang toegewezen aan

woningzoekenden die geïndiceerd zijn door burgemeester en wethouders.

Nultredenwoningen worden bij voorrang toegewezen aan woningzoekenden van 65 jaar of

ouder of zij die geïndiceerd zijn door burgemeester en wethouders, bij woonruimte die

zonder trap bereikbaar is, evenals de wezenlijke voorzieningen.

Woningen voor minder validen worden bij voorrang toegewezen aan minder validen bij

ingrijpend aangepaste woonruimte die naar hun aard bestemd is voor bewoning door een

minder valide.

Dit nieuwe onderdeel van de verordening treedt pas in werking op het moment dat het college

van burgemeester en wethouders het artikel uitwerkt in praktische werkafspraken. Een voorstel

voor de toewijzing van Verzorgd Wonen wordt momenteel opgesteld door de werkgroep pilots

Verzorgd Wonen (zie ook de gelijknamige paragraaf). Genoemd collegebesluit is voorzien in juni

2016 en zal duidelijk maken op welke wijze de toegang tor deze woningen wordt geregeld en hoe

afstemming tussen vraag en aanbod kan plaatsvinden. Een collegebesluit over de andere

woningtypen wordt in 2017 verwacht.


Voorbereiden besluitvorming toewijzing en

voorrang Verzorgd Wonen

2016 Samen met corporaties, Woningnet,

Geynwijs, Wijkverpleging, CIZ en

zorgpartijen. Geen gemeentelijke

bijdragen

Collegebesluit inzake toewijzing woningen

nultreden en minder validen

2017 Geen gemeentelijke bijdragen

Afstemming tussen vraag en aanbod, zoals

centrale registratie en woninginformatie op

Woningnet.

2016-2017 Geen gemeentelijke bijdragen

B. Nieuwe Woonconcepten

Ondanks de inspanningen om de bestaande woningvoorraad geschikter te maken voor ouderen

met een ondersteuningsvraag is de verwachting dat er ook nieuwe woonconcepten nodig om aan

de verwachte vraag te voldoen. Dit hoofdstuk gaat daarom in op activiteiten die worden opgezet

om nieuwe woonconcepten te realiseren.

Terugdringen tekort nultreden woningen en realiseren kleinschalige

woonzorgconcepten

Het aantal nultreden woningen is de afgelopen jaren door nieuwbouw toegenomen. Weliswaar

voorzien we voor het jaar 2030 nog een tekort van circa 1800 nul treden woningen, maar dat

aantal kan binnen enkele jaren afnemen tot circa 1000 als het aan de plannen ligt. Dit

toenemend aanbod is noodzakelijk, omdat het geschikte woningen zijn voor ouderen van 65-75

jaar. Een groep die nu behoefte heeft aan een geschikte woning; voor henzelf en voor het

aanbieden van lichtere vormen van zorg. Deze groep bereikt zijn grootste omvang tussen de

jaren 2020 en 2025. Deze woningen worden niet specifiek gebouwd voor een bepaalde

doelgroep, maar worden wel zo gebouwd dat ze zeer geschikt zijn om te worden bewoond door

Hoofd

stu

k:

Pro

gra

mm

a langer

zelfsta

ndig

wonen v

oor

oudere

n

23

mensen met een zorgvraag. Eenmaal ingetrokken hoeft men idealiter dan niet meer te

verhuizen.

Volgens het huidige beleid is het wenselijk ten minste 30% van de woningen in de sociale sfeer

te realiseren. De realisatie van woningen in de huur (dus ook in de vrije sector) heeft de

voorkeur, omdat kopen niet gewild is bij senioren en vaak tot financieringsproblemen leidt.

Deze woningen liggen bij voorkeur dicht in de buurt van voorzieningen als een buurtplein, een

supermarkt, een huisarts en een tramhalte. Het gaat daarbij om (vervangende) nieuwbouw op

gemeentelijke gronden, renovaties, particuliere initiatieven voor (sloop-)nieuwbouw en

transformaties van kantoren en maatschappelijk vastgoed. Uit te geven gronden worden met

voorrang ingezet voor de huisvesting van de doelgroepen die met het programma wonen en zorg

worden bediend en die baat hebben bij nabijheid van voorzieningen voor het vergroten van hun

zelfredzaamheid.

Beleggers geven aan in toenemende mate interesse te hebben om te investeren in Nieuwegein.

Zij zien goede mogelijkheden om interessante woonproducten voor ouderen te realiseren in de

middeldure huur. Daarbij denken ze aan toekomstbestendige appartementen van circa 70 a 80

m2 die na de piek van vergrijzing voor andere doelgroepen kunnen worden ingezet. Het concept

is in hoge mate bepalend voor het slagen in de markt. Samenwerking met zorgpartijen om hier

concepten met verzorgd wonen te realiseren gaan zij niet uit de weg. Gezien het feit dat de

meeste ouderen in een koopwoning wonen is de verwachting dat zij bij verhuizing interesse

zullen hebben in een vrije sector huurappartement of eventueel een koopappartement.


Stimuleren realisatie van nultredenwoningen

Uitgifte van geschikte gronden en locaties

met voorrang voor doelgroepen voor wie

nabijheid van voorzieningen bijdraagt aan

zelfredzaamheid (kaart bijlage 3)

Bij particuliere ontwikkelingen in deze

gebieden stimuleren en faciliteren dat zij

voor deze groepen ontwikkelen,

Bij de realisatie van extra woningen

aansturen op geschikte plattegronden,

goede toegankelijkheid en voorbereiding

op domoticavoorzieningen.

Partijen met zorgconcepten in contact

brengen met eigenaren en investeerders

om te komen tot nieuwe

woonzorgconcepten

Verkennen subsidiemogelijkheden om

vernieuwende concepten te

ondersteunen.

2016-2020 Incidentele middelen, maatwerk

conform uitgangspunten fonds.

Partijen die innovatieve ideeën hebben

op het gebied van wonen en zorg

waarmee een bijdrage wordt geleverd

aan de doelen uit dit programma

kunnen hierbij worden ondersteund

door hiervoor bijvoorbeeld een

quickscan, plattegrond/domoticastudie

of meedenkcapaciteit beschikbaar te

stellen.

Gesprekken voeren met beleggers om hen te

interesseren om te investeren in nieuwe

wooncomplexen vrije sector huur

nultreden/levensloopbestendig/verzorgd

wonen. Nieuwegein op de kaart zetten als

interessante investeringslocatie.

2016-2017 Geen aparte middelen

Herijken woningbouwprogramma en locaties

(apart programma)

2016-2017 Niet via dit programma

Gebieden geschikt maken voor de doelgroep

en interessanter maken om te investeren voor

de markt door investeringen in het openbaar

2016-2019

Niet via dit programma

Hoofd

stu

k:

Pro

gra

mm

a langer

zelfsta

ndig

wonen v

oor

oudere

n

24

gebied (programma betere buurten).

Ondersteunen bewonersinitiatief woonconcepten

De gemeente stimuleert Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) bij bewoners. CPO is

een vorm van sociale projectontwikkeling waarbij toekomstige bewoners gezamenlijk

opdrachtgever zijn voor hun eigen nieuwbouwproject.

Daarnaast zet de gemeente in op het stimuleren van groepswonen. Een woongemeenschap biedt

mogelijkheden om zelfredzaam te zijn, elkaar te ontmoeten en te helpen. Door samen te wonen

stellen ouderen (toekomstige) zorgbehoeften uit. Ouderen die in een woongemeenschap wonen,

hebben minder behoefte aan professionele zorg. Het deelnemen aan een woongemeenschap is

een bewuste keuze van de oudere zelf. Met behoud van zelfstandigheid en privacy kiest men

voor het lidmaatschap van een groep die functioneert volgens afspraken die door de groepsleden

zelf worden bepaald en waaraan alle leden van de groep zich dienen te houden.

Voor migranten die in Nieuwegein oud willen worden kan een woongemeenschap de ideale

woonvorm zijn. Dit is de manier om met mensen met eenzelfde culturele achtergrond en zelfde

moedertaal samen te leven, deel te nemen aan activiteiten en een gemeenschappelijke ruimte te

delen. Het is vanzelfsprekend dat je elkaar helpt, vooral als je met elkaar woont, elkaars hulp

kan vragen en makkelijk met elkaar in contact kan komen.

Duidelijk is, dat groepswonen voor ouderen een aantal voordelen kan hebben en het uitbreiden

van de mogelijkheden daartoe een belangrijke bijdrage kan leveren in zelfstandig functioneren,

vermijden van zorgkosten en eenzaamheid. Over de behoefte van Nieuwegeinse ouderen om

gemeenschappelijk te wonen is weinig bekend. Dit zullen we verder onderzoeken, zowel de

behoefte naar aangepaste woonvormen als de mogelijkheden om dit in bestaande en nieuwbouw

te faciliteren en stimuleren.

Groepswonen is niet alleen voor ouderen een geschikte woonvorm. Ook voor verstandelijk

beperkten, mensen met een psychische of fysieke beperking kan groepswonen deze voordelen

bieden. Het mengen van groepen kan bijdragen aan het verminderen van de zorgbehoefte.

Uit onderzoek van het Rigo blijkt dat oudere mensen met een mantelzorger in of nabij huis veel

langer zelfstandig kunnen blijven wonen. Een mogelijkheid om mantelzorg nabij te organiseren is

door de realisatie van een mantelzorgwoning. De mogelijkheden om een mantelzorgwoning bij

een bestaande woning te plaatsen zijn eenvoudiger geworden. De mantelzorgwoning kan worden

gebruikt door de mantelzorger of door de verzorgde. In veel gevallen is dit vergunningsvrij. We

willen families die dit overwegen goed en actief informeren over de mogelijkheden op dit vlak en

de komst van meer mantelzorgwoningen faciliteren en stimuleren.


Eigen initiatief van Nieuwegeiners om te

komen tot nieuwe woonconcepten actief

ondersteuning te bieden, partijen te verbinden

of te begeleiden in de zoektocht.

2016-2020 Maatwerk binnen uitgangspunten

fonds bijvoorbeeld door een quick

scan, haalbaarheidsstudie of

meedenkcapaciteit beschikbaar te

stellen.

Onderzoeken of er behoefte is aan

groepswonen onder Nieuwegeinse ouderen,

bijvoorbeeld door een pilotproject aan te

bieden of experiment op te zetten.

2017-2018 Nader te bepalen binnen


Nagaan welke belemmeringen worden ervaren

bij het realiseren van mantelzorgwoningen

(bijv. korten op AOW, huurcontracten) en in

hoeverre we daar als gemeente iets in kunnen

2017 Geen gemeentelijke bijdragen, tenzij

wij beperkende factor vormen en

aanpassing vereist is

Hoofd

stu

k:

Pro

gra

mm

a langer

zelfsta

ndig

wonen v

oor

oudere

n

25

betekenen.

Breed verspreiden van informatie over

mogelijkheden mantelzorgwoningen.

2017-2018 Meenemen in communicatie-uitingen

als genoemd onder programmadeel A.

Lopende initiatieven en bouwplannen

De geïnventariseerde mogelijke bouwlocaties lopen niet synchroon met de hoeveelheid ouderen

per wijk. Bijvoorbeeld in de wijk Galecop wonen veel ouderen, terwijl daar geen mogelijke

bouwlocaties geïnventariseerd zijn. In deze wijk ligt de oplossing daarom in de bestaande

woningvoorraad. In de eerste inventarisatie van wijk Doorslag is ook geen geschikte bouwlocatie

voor woon – zorg woningen. Wellicht biedt bouwen in het stadscentrum west hiervoor een

oplossing, aangezien dit in de buurt ligt en wel mogelijkheden kent. Een andere

oplossingsrichting is meer veranderingen in de bestaande bouw.

Recent opgeleverd (2013-2016)

Blok 7 Binnenstad, Mitros, vrije sector huur, 2014 opgeleverd, 38 woningen, geschikt

Richterslaan, Mitros, sociale huur, 2014 opgeleverd, 50 woningen gelabeld, waarvan 17

verzorgd wonen en daarnaast 24 zorgeenheden voor dementerende ouderen

Bakenmonde, Jutphaas, sociale huur, 2015 opgeleverd, 106 woningen, geschikt

Totaal 194 woningen en 24 eenheden.

In voorbereiding

Van Heukelumstraat, Driestar, vrije sector huur, start bouw 2016, 61 woningen, geschikt

Merweplein, Bluegrey, koopappartementen, start bouw 2016, 131 woningen, geschikt

Klimoplocatie, Sustay, vrije sector huur, start bouw 2017, 40 woningen, voorrangsregeling

Blok Oost, Portaal, sociale huur, planning start bouw 2018, 108 woningen, geschikt

Zuilenstein Diepenbrocklaan, Mitros, sociale huur, start bouw 2017, 29 woningen, gelabeld

met verzorgd wonen

Totaal 369 woningen

Potentiele ontwikkellocaties

Oude locatie Rank Hoog Zandveld

Middenblok Hoog Zandveld

Deventerschans

Doorslagzone

Binnenstad west

Vrijkomende schoollocaties binnen cirkels bijlage 3

Totaal: 200 – 600 woningen.

Initiatieven voor andere doelgroepen met een zorgvraag

Dukatenburg 76-80,

Samenvoegen van diverse locaties Reinaerde op locatie Cimbaalsingel.

Blokhoeve West

Pallasburg.


Stimuleren van realisatie van

nultredenwoningen en verzorgd wonen op

potentiele ontwikkellocaties (hierboven

genoemd en nieuwe, met name binnen de

cirkels van bijlage 3)



Op vrijkomende schoollocaties binnen de 2018-2019 Nader te bepalen binnen

Hoofd

stu

k:

Pro

gra

mm

a langer

zelfsta

ndig

wonen v

oor

oudere

n

26

cirkels van bijlage 3 actief organiseren (bijv.

door middel van co-creatie of cpo) dat hier

samen met de doelgroep en de buurt wordt

ontwikkelt.


Pilots opzetten voor vormen van beschermd

wonen en gespikkeld wonen (combineren

doelgroepen).



Leren van eerdere projecten

Wanneer er woningen worden gerealiseerd voor specifieke doelgroepen is het zinvol om na enige

tijd te evalueren wat hier goed is gegaan, hoeveel animo er is voor de gerealiseerde woningen en

of er leereffecten zijn voor volgende projecten. Drie recente projecten lenen zich goed voor een

dergelijke evaluatie, omdat zij worden gezien als goed voorbeeld van nieuwe vormen van

verzorgd wonen in het kader van scheiden van wonen en zorg.

In De Dichter zijn in 2014 door Mitros 24 zorgeenheden voor dementerende ouderen gerealiseerd

en daarboven 50 appartementen, waarvan 17 verzorgd wonen. Zorgspectrum verleent hier de

zorg. Op de Henri Dunantlaan zijn in 2011 10 appartementen voor stichting De Vijfsprong

gerealiseerd door Mitros. Het betreft hier een ouderinitiatief van ouders van jongvolwassen

verstandelijk beperkten die ieder een eigen appartement huren en daarnaast gezamenlijke

leefruimte en 24uurs begeleiding hebben. Jutphaas Wonen heeft in Nieuw Vreeswijk

Kangoeroewoningen gerealiseerd om mantelzorg mogelijk te maken.


Evaluatie Henri Dunantlaan, Stichting De

Vijfsprong. Evaluatie zorgconcept, woningen,

leereffecten voor toekomstige vormen van

verzorgd en beschermd wonen

2017 Uitvoering onderzoek dekking uit

fonds

Evaluatie De Dichter, Mitros, Richterslaan.

Evaluatie zorgconcept, woningen, leereffecten

voor toekomstige vormen van verzorgd en

beschermd wonen

2017 Uitvoering onderzoek dekking uit

fonds

Evaluatie kangoeroewoningen Jutphaas

Wonen Nieuw Vreeswijk

2017-2018 Uitvoering onderzoek dekking uit

fonds

Evaluatie komende woonzorgconcepten n.t.b Uitvoering onderzoek dekking uit

fonds

C. Randvoorwaarden op orde

Om langer zelfstandig wonen mogelijk te maken, is enkel aandacht voor de woning niet

voldoende. De randvoorwaarden daaromheen moeten ook op orde zijn. Het betreft dan

bijvoorbeeld de onderwerpen informatievoorziening, financiering van het zelfstandig kunnen

blijven wonen en advisering aan bewoners.

Verhuisadviseur

Veel ouderen willen niet verhuizen, want ze zien op tegen de rompslomp van de verhuizing. Een

verhuisadviseur kan de drempel om te verhuizen verlagen. Sommige corporaties vervullen deze

functie al voor hun oudere huurders. Doel daarbij is vooral het stimuleren van doorstroming. Een

door de provincie gefinancierd vooronderzoek naar de instelling van een functie verhuisadviseur

in Nieuwegein heeft plaatsgevonden. In de gemeente Utrecht is onlangs een dergelijk experiment

afgerond. De resultaten hieruit waren positief en ook in Nieuwegein wordt gestart met de

verhuisadviseur. Inmiddels past woningcorporatie Jutphaas dit toe voor haar eigen bezit.

Hoofd

stu

k:

Pro

gra

mm

a langer

zelfsta

ndig

wonen v

oor

oudere

n

27

Een verhuisadviseur draagt bij aan de doelstellingen van het programma Woonwijs. Het geeft

namelijk invulling aan belangrijke dilemma’s waar mensen mee worstelen wanneer zij een

afweging moeten maken of een verhuizing voor hen zinvol is. Om deze mensen optimaal te

assisteren heeft de verhuisadviseur verschillende instrumenten om mensen te helpen. Idealiter

zou hij mensen kunnen adviseren over verbouwen dan wel verhuizen en voor beide opties

ondersteuning kunnen bieden.


2016 start met inzet van verhuisadviseur en

onder de aandacht brengen van deze

mogelijkheid.

2016-2020 Cofinanciering gemeente (vanuit Wmo

innovatiebudget) en corporaties, de

verhuisadviseur werkt veel met

vrijwilligers.

Vanaf 2017 bekijken of de functie van

verhuisadviseur kan worden uitgebreid naar

die van ‘wooncoach’ met een gevulde

gereedschapskist.

2017-2020 Eventuele bijdrage uit het fonds voor

uitbreiding functie

Gereedschapskist verbouwen of verhuizen

Klussendienst

Het inzetten van een Klussendienst die nagaat wat eenvoudige woningaanpassingen kunnen

betekenen. Het gaat hier om aanpassingen als: Trapliften, tablets, domotica, Aqua-toiletbrillen,

brand-, inbraak- en rookalarmsystemen, elektrisch bedienbaar sluiten en openen van gordijnen,

alles-in-één knop voor verlichting en verwarming etc. Daarnaast is het wenselijk inwoners te

stimuleren zelf met hun netwerk deze aanpassingen (grotendeels) te verrichten en bekijken wat

vrijwilligers kunnen doen.

Blijverslening

Nieuwegein kan ouderen stimuleren na te denken over het levensloopbestendig maken van hun

koopwoning en het aanbrengen van woningaanpassingen. Echter, lang niet alle ouderen hebben

voldoende spaargeld om dergelijke maatregelen te kunnen betalen. Ook is het voor deze

doelgroep moeilijk om geld te lenen. Een belangrijk stimuleringsinstrument is het aanbieden van

een aantrekkelijke financiering. Met de Blijverslening kan een gemeente zelfstandig thuis wonen

bevorderen en op de langere termijn besparen op zorgkosten. Als gemeente kunnen wij zelf

bepalen voor wie en voor welke maatregelen de Blijverslening wordt ingezet. De Blijverslening

werkt als volgt. De Blijverslening wordt in een bouwkrediet gestort, zodat zeker is dat de

afgesproken maatregelen worden uitgevoerd. De Blijverslening wordt annuïtair afgelost door de

bewoner. Het heeft de voorkeur dat de lening hypothecair wordt verstrekt onder de voorwaarde

dat de financiering van de woningaanpassing (de Blijverslening) tezamen met de eventuele

hypotheek niet meer bedraagt dan maximaal 80% van de WOZ-waarde van de woning.

Woningruil

Een andere mogelijkheid om aan beter passende woonruimte te komen is woningruil. Een vorm

die nog niet veel wordt toegepast, maar die wel mogelijkheden biedt. Woningruil kan in zowel

sociale huurwoningen als in geval van koopwoningen. Woningruil tussen sociale huurwoningen is

in de regio Utrecht mogelijk binnen de Huisvestingsverordening en werkt als volgt. Het is

noodzakelijk om ingeschreven te staan als woningzoekende in verband met het verkrijgen van

een Huisvestingsvergunning. Deze vergunning houdt in dat de gebruikelijke regels voor de

verhouding huur-inkomen en grootte huishouden-woning van toepassing zijn. Toestemming van

de verhuurder is nodig, onder meer omdat er geen huurachterstand mag zijn. Via internet is het

Hoofd

stu

k:

Pro

gra

mm

a langer

zelfsta

ndig

wonen v

oor

oudere

n

28

mogelijk om op diverse landelijk werkende sites een ruilpartner te vinden. Woningruil is ook in

de koopsector van toenemend belang in een markt waarin meer kopers pas een nieuwe woning

kopen, wanneer zij hun eigen woning hebben verkocht. Sinds 2013 biedt de Nederlandse

Vereniging van Makelaars (NVM) deze dienst via zijn aangesloten makelaars op nationale schaal

aan. Ook voor koopruil zijn er diverse sites waarop een ruilpartner kan worden gevonden.


Inzichtelijk maken van instrumenten voor

verbouwen of verhuizen op het gebied van

onder andere domotica en diensten in heldere

overzichten zoals factsheets 2017

2016-2017 Beschikbaar stellen van middelen uit

het fonds om de gereedschapskist

effectief te ontwikkelen

Instellen blijverslening

2016 Over te houden middelen uit

beschikbaar gesteld budget

startersleningen

Nadere uitwerking gereedschapskist 2016-2017 Beschikbaar stellen van middelen uit

het fonds om de gereedschapskist

effectief te ontwikkelen

Condities om zelfstandig te blijven wonen

Langer zelfstandig wonen is niet alleen een kwestie van goede huisvesting. De beleving van het

wonen en de woonomgeving, zodat men veilig en plezierig kan wonen en zo lang mogelijk mobiel

is, is hierbij een vereiste. Vanuit diverse andere programma’s en projecten wordt hieraan een

bijdrage geleverd. Zo wordt vanuit betere buurten aandacht besteed aan het geschikt maken van

de openbare ruimte en de toegankelijkheid van voorzieningen. Ook wordt er gewerkt aan

informatieverstrekking over hoe men zich veilig kan voelen in de eigen woning en

woonomgeving. Dit gebeurt in samenwerking met onder meer de politie, brandweer en vitras om

in integrale informatie te voorzien.


Brochure over veilig wonen 2016 Niet vanuit dit programma

Aanpassing openbare ruimte in verouderde

wijken met aandacht voor mobiliteit ouderen

2016-2019 Via programma Betere Buurten

Inzetten op de toepassing van technologische

zorginnovaties en het aantrekken van

bedrijven die zich hierop richten

2016-2020 Bijvoorbeeld door ondersteuning van

technologische innovatie,

samenwerking met triple helixpartners

en in het kader van de health hub. Dit

vergt nadere uitwerking.

Monitoring

Jaarlijks zal er worden gerapporteerd aan de raad over de voortgang van het programma

Woonwijs. Daarbij zal aandacht zijn voor de volgende onderwerpen:

Voorraad, overschotten en tekorten

Vraag verschillende doelgroepen

Vraagontwikkeling

Trends en ontwikkelingen

Resultaten uit de inwonersenquête

o Bewust wonen

o Verhuisgeneigdheid

o Verbouwgeneigdheid

o Sociale aspecten (contacten, mantelzorg, mate van zelfredzaamheid, participatie)

Voortgang projecten en activiteiten, nieuwe en beëindigde activiteiten

Aanbod ontwikkeling

Aanhechting op aanpalende programma’s en beleidsterreinen

Hoofd

stu

k:

Pro

gra

mm

a langer

zelfsta

ndig

wonen v

oor

oudere

n

29


Actualiseren van het huidige aanbod

nultredenwoningen om het actuele aanbod en

tekort in beeld te hebben en hieraan

vervolgens via de begrotingscyclus jaarlijkse

streefwaarden te koppelen

2016 Onderzoek te dekken vanuit het fonds

Elk kwartaal stand van zaken Woonwijs via de

kwartaalrapportage HSD

2016-2020 Geen extra inzet van middelen

Jaarlijkse rapportage voortgang Woonwijs



Jaarlijkse actualisatie prestatieafspraken 2016-2020 Geen gemeentelijke bijdrage

Evaluatie en herijking programma Woonwijs 2020 Geen extra inzet van middelen

Hoofd

stu

k:

Agenda v

oor

zelfsta

ndig

wonen v

an inw

oners

met

een b

eperk

ing e

n v

oor

maats

chappelijk

e

uit

vallers

30

5. Agenda voor zelfstandig wonen van inwoners met een beperking en voor maatschappelijke uitvallers

In 2016 willen we komen tot een goed en realistisch uitvoeringsprogramma voor het zelfstandig

wonen voor jongeren en volwassenen met een beperking, en voor dreigende maatschappelijke

uitvallers. Daarom is meer inzicht nodig in de vraag en behoeften van deze doelgroepen en het

huidige aanbod. Op basis van dat inzicht kunnen we met clienten(organisatie), aanbieders en

ontwikkelaars op zoek gaan naar betaalbare nieuwe vormen van wonen en daarbij passende zorg

of ondersteuning. Woonvormen tussen 24-uurszorg en zelfstandig wonen in, met een flexibele

mix van zorg en ondersteuning in en nabij huis, en levensbreed. Waarbij we rekening houden

met alle aspecten van het leven: sociale contacten, werk en inkomen, opleiding, dagbesteding

e.d. Ook woonvormen waarin, voor zover mogelijk, een mix van groepen kan wonen, mét en

zonder beperking. Die zoektocht levert mogelijk op dat we voor bepaalde doelgroepen kunnen

inhaken op maatregelen uit het programma voor ouderen. Bijvoorbeeld het concept van Verzorgd

Wonen en groepswonen.

Het uitvoeringsprogramma moet in het najaar 2016 gereed zijn en zal tot stand komen in co-

creatie met inwoners, ouders, aanbieders, cliënten(organisaties) en ontwikkelaars, en in

samenhang met de andere HSD-programma’s.

Stap 1: In beeld brengen van de opgave Beleid en een daaruit voortvloeiend programma start met een inzicht in de vraag en de

behoeften die de gevarieerde groep van mensen met een beperking en (dreigende)

maatschappelijke uitvallers stellen aan de woning, woonomgeving, ondersteuning/zorg en

ontmoeting, dagbesteding en werk.

De registratie van deze doelgroepen blijkt versnipperd. We kiezen daarom voor verschillende

aanvliegroutes om de vraag en behoeften in beeld te brengen:

Cijfers en anders ramingen van aantallen zorgroepen regionaal, lokaal en indien mogelijk per

gebied/wijk.

Beschrijving en analyse van casussen die in 2015 bij Geynwijs en SAVE in behandeling zijn

geweest, en bij CMPG, Meldpunt Zorg en Overlast, Nazorg Detentie van het Veiligheidshuis

en het Vierde Huis/ Beter Wonen die een rol vervult in het Laatste kansbeleid en in de

urgentiedienstverlening voor de Maatschappelijke Opvang en Beschermd Wonen.

Gesprekken met aanbieders van wonen en zorg

Gesprekken met (cliënten)organisaties en WMO-raad

Overleg met centrumgemeente Utrecht (Opvang en Beschermd wonen) en regiogemeenten

Lekstroom.

Naast de vraag wordt per zorggroep op basis van bestaand onderzoek (onder andere U10,

Provincie Utrecht, Companen, HHM) het huidig aanbod van zorg met verblijf in beeld gebracht.

Ook inventariseren we potentiele nieuwe locaties voor wonen en zorg in de bestaande voorraad,

nieuwbouw, incourante kantoorpanden en bestaande zorgvastgoed.

Dit resulteert in een kwantitatief en kwalitatief beeld van de onderscheiden zorggroepen met hun

woon- en ondersteuningsbehoeften.

a. Welke eisen een beperking stelt aan wonen, omgeving, zorg en participatie

b. Hoeveel woonruimte er beschikbaar moet komen, in welk tempo en op welke locaties

Hoofd

stu

k:

Agenda v

oor

zelfsta

ndig

wonen v

an inw

oners

met

een b

eperk

ing e

n v

oor

maats

chappelijk

e

uit

vallers

31

c. In welke samenhang zorg en ondersteuning geboden moet worden.

De resultaten komen in een rapportage beschikbaar voor de gemeente en alle gesprekspartners.

Stap 2: Passende woon-zorgconcepten ontwikkelen: bouwstenen voor programma Het startpunt voor het ontwikkelen van nieuwe, passende concepten ligt bij de beoordeling van

de huidige woon-zorgvormen. Wat zijn de effecten en kosten van de huidige vormen? Hoe

denken zorgaanbieders en cliënten(organisaties) over dit aanbod? En wat zijn betere en kosten-

reducerende alternatieven?

Daarom:

Doen we een onderzoek naar de gemiddelde kosten en (voor zover bekend) behaalde

effecten per type bestaande woon-zorgvorm. Met het doel antwoord te vinden op de vraag:

sluit de huidige vorm aan bij de nieuwe opgave?

Verkennen we alternatieve manieren om wonen en zorg te organiseren en de mogelijkheden

om de zorg inhoudelijk te verbeteren tegen lagere kosten. Alternatieven worden niet alleen

ontwikkeld op basis van zorgbehoefte, er wordt ook gekeken naar de kansen en haalbaarheid

van een mix van doelgroepen, met en zonder beperking. Daarbij wordt meegenomen of

medegebruik of gemengd gebruik van vastgoed mogelijk is van zorgaanbieders / corporaties

dat leeg staat of leegkomt. Tevens wordt bezien op welke manier en onder welke

voorwaarden dat vastgoed een nieuwe bestemming kan krijgen.

Houden we rondetafelgesprek(ken) met cliënten, cliëntorganisaties, aanbieders van wonen

en zorg over bestaande woon-zorgvoorzieningen en mogelijke alternatieven. Waarbij als

input gebruik wordt gemaakt van de rapportage met daarin de vergelijking van vraag en

aanbod en de resultaten van het onderzoek naar de kosten en effecten en de een eerste

verkenning van alternatieven vormen van wonen en zorg.

Na deze twee stappen zijn de bouwstenen voor een programma in zicht. Die bouwstenen komen

in een notitie ‘Op weg naar een programma’ te staan voor bespreking met de gemeente en de

partners.

Uitwerken programma Met behulp van de bouwstenen wordt het programma voor wonen en zorg voor mensen met een

al dan niet tijdelijke beperking verder in co-creatie met alle partners uitgewerkt naar:

a. Woonvormen, en op hoofdlijnen de bijpassende contracten en afspraken over de realisatie

van voldoende en passende huisvesting

b. Zorgarrangementen en bijpassende afspraken op hoofdlijnen over zorglogistiek

c. Aandachtspunten en randvoorwaarden, bijvoorbeeld werkprocessen, informatie en

communicatie, monitoring.

d. Pilots waarmee ervaring opgedaan wordt met nieuwe vormen en inzicht verkregen wordt in

de effectiviteit, doelmatigheid en financiële haalbaarheid ervan.

Bij pilots denken we aan:

Verbinding met langer zelfstandig wonen voor ouderen: groepswonen, zorg op maat in een

bestaande wijk, Verzorgd wonen, gespecialiseerde zorg in de wijk, nieuwe

samenwerkingsvormen tussen zorgaanbieders.

Nieuwe, integrale woon-zorgconcepten met daarin een verbinding met andere functies,

bijvoorbeeld voor jeugdigen met onderwijs, sport en vrijetijdsbesteding.

Hoofd

stu

k:

Agenda v

oor

zelfsta

ndig

wonen v

an inw

oners

met

een b

eperk

ing e

n v

oor

maats

chappelijk

e

uit

vallers

32

Een woon-zorgconcept ‘light’ voor een mix van doelgroepen mét en zonder beperkingen met

lichte vormen van ondersteuning.

Flexibele zorg en ondersteuning zonder schotten GGZ, (L)VB aan huis.

Zelfstandig wonen voor de mensen uit de maatschappelijke opvang en beschermd wonen met

daarbij passende contracten, achtervang en nazorg in verbinding met basisvoorzieningen in

de wijk.

Passende tijdelijke woonvormen met hulp voor (dreigende) maatschappelijke uitvallers met

een acute woningvraag, met bijbehorende financiering, contracten en beheer.

In deze fase van het proces kunnen op grond van de voorgaande stappen prioriteiten gesteld

worden en een keuze gemaakt worden voor een of twee pilots.

Het resultaat van deze fase is een uitgewerkt conceptprogramma met voorstellen voor pilots. Dit

concept wordt besproken met gemeente, partners en regiogemeenten voor de interregionaal af

te stemmen punten.

De laatste stap in de ontwikkeling is het aanvullen en bijstellen van het conceptprogramma en

aanbieden van een definitief programma met bijbehorende maatregelen.

Stimuleren en verder brengen van initiatieven en pilots De wereld om ons heen is in beweging. Particuliere initiatiefnemers, ontwikkelaars, aanbieders

van zorg en wonen anticiperen op alle wettelijke veranderingen en ontwikkelingen in de zorg.

Dit betekent dat zich tijdens de ontwikkeling van het uitvoeringsprogramma initiatieven kunnen

aandienen die om een (re)actie vragen van de gemeente. Dat juichen we toe en stimuleren we

door:

- In overleg met aanbieders inzicht te krijgen in hun beleid, innovaties, kansen en

belemmeringen voor vernieuwing.

- Verdiepende gesprekken te voeren met vastgoedbeleggers/ontwikkelaars die willen en

kunnen investeren in woon-zorgconcepten voor mensen met een beperking al dan niet in een

mix met andere zorggroepen.

- Een programma van eisen te ontwikkelen voor de variatie aan zorggroepen. Dit programma

kan als leidraad dienen voor beoordeling van initiatieven van burgers, ontwikkelaars en

aanbieders om te komen tot nieuwe woon-zorgconcepten.

- Een aanspreekpunt in te richten bij de gemeente voor het toetsen en faciliteren van nieuwe

concepten, het bijeen brengen van vraag en aanbod, faciliteren en eventueel accommoderen

van initiatiefnemers, en zorgen voor uitwisseling van kennis en ervaringen.

Afstemming vraag-aanbod op regionaal, lokaal en gebiedsniveau Voor de programmering en planning van nieuwbouw, de omzetting van intramurale zorgplaatsen

in extramurale zorg en afstemming van acties rond instroom, doorstroom en uitstroom van

bijvoorbeeld de Maatschappelijke Opvang en Beschermd Wonen zijn afspraken nodig op regionaal

niveau. Op lokaal niveau is afstemming nodig op wijkniveau met Geynwijs en andere

intermediaire organisaties (CMPG, Vierde Huis) over informatie, toeleiding, regie, doorstroom en

uitstroom. Die afstemming vindt parallel plaats aan de ontwikkeling van nieuwe concepten en na

vaststelling van het uitvoeringsprogramma.

Op centrumgemeenteniveau afspraken over:

- Het periodiek monitoren hoe de vraag zich ontwikkelt in relatie tot het aanbod en de

extramuralisatie.

- De organisatie van pilots met een mogelijke regionale reikwijdte.

Hoofd

stu

k:

Agenda v

oor

zelfsta

ndig

wonen v

an inw

oners

met

een b

eperk

ing e

n v

oor

maats

chappelijk

e

uit

vallers

33

- De programmering en planning van lokale kleinschalige woon-zorgvoorzieningen in

aansluiting op het regionaal aanbod Opvang en Bescherming (GGZ).

- De instroom, doorstroom en uitstroom en bijbehorende werkprocessen.

Op regionaal niveau afstemmen van programmering en planning van lokale, kleinschalige

woonzorgvoorzieningen in aansluiting op (boven)regionaal aanbod voor jeugd en personen die

afhankelijk zijn van Zvw en WLZ-zorg. Dit is inclusief afspraken over monitoring van vraag-

aanbod, pilots en instroom-uitstroom en werkprocessen. Dat doen we vooral in

Lekstroomverband. In U10- verband en via de citydeal Health hub (Agenda Stad) werken we

daarnaast aan vernieuwing van werkwijze en het wegnemen van belemmeringen voor

ontwikkelingen.

Op wijkniveau met aanbieders over de wijze waarop de lokale maatschappelijke

voorzieningen toegankelijker gemaakt kunnen worden voor mensen met een beperking.

Op wijkniveau met zorgaanbieders over flexibele zorgarrangementen op maat, domein-

overstijgend en afgestemd op de andere maatschappelijke voorzieningen in de wijk.

Op lokaal niveau met de toewijzers van wonen en zorg over informatie, indicering, toeleiding,

doorstroom en uitstroom.

Fasering en planning Medio oktober 2016 is het programma zelfstandig wonen voor mensen met een beperking en

(dreigende) maatschappelijke uitval gereed. De stappen om tot een programma te komen

worden deels na maar deels ook parallel gezet. Dit levert de volgende fasering en planning op:

Q2 2016 Q 3 Q 4 Q 1 2017 Q2 2017

In beeld brengen van vraag,

behoeften en aanbod

Passende concepten woon-zorgconcepten ontwikkelen

Uitwerken programma

Pilots kiezen, voorbereiden en uitvoering starten

Uitvoeringsprogramma + bijbehorende

maatregelen

Afstemming vraag-aanbod op regionaal, lokaal en gebiedsniveau

Realisatie uitvoeringsprogramma

Stimuleren, faciliteren en verbinden van nieuwe woon-zorgconcepten

en verder in 2017

Hoofd

stu

k:

Gem

eente

lijk

e inzet

34

6. Gemeentelijke inzet

Rol van de gemeente

Om de doelstellingen als geformuleerd in hoofdstuk 3, de streefwaarden als benoemd in

hoofdstuk 4 en de uitwerking van de agenda als opgenomen in hoofdstuk 5 na te kunnen streven

is een actieve opstelling van de gemeente gewenst.

De aantrekkende economie en het gebrek aan uitleglocaties leiden ertoe dat er een grote druk

ontstaat op de weinige binnenstedelijke bouwlocaties die beschikbaar zijn of komen.

Verschillende doelgroepen met een woonvraag beconcurreren elkaar om een plek. De groepen

die met dit programma worden bediend, de ouderen met al dan niet een (toenemende)

zorgvraag en de doelgroepen met een beperking of dreigende maatschappelijke uitval kunnen die

concurrentie moeilijk aan. Bouwen voor deze groepen leidt vaak tot lagere grondopbrengsten,

terwijl zij om zelfstandig te kunnen wonen de meeste baat hebben bij nabijheid van

voorzieningen. Dit vergt een actieve sturing op voorrang voor deze groepen, een actief

programmamanagement om te komen tot aanpassing van bestaande complexen en nieuwe

woonzorgconcepten en een sterke verbindende rol tussen inwoners, zorgorganisaties en

potentiele investeerders. Daarnaast moet dit programma eraan bijdragen dat de

randvoorwaarden om langer zelfstandig te kunnen wonen worden ingevuld en dat de condities

voor partijen om hierin te investeren gunstig zijn.

De gemeente maakt ruimte om kansen te creëren en ontwikkelt vanuit een gedeeld

eigenaarschap en in co-creatie met inwoners, ouders, cliënt (organisaties), aanbieders,

ontwikkelaars, ondernemers nieuwe vormen voor wonen en zorg. De rol van de gemeente is

organiserend, programmerend, faciliterend, verbindend en voorwaardenscheppend. Inwoners

zijn ook nadrukkelijk zelf aan zet.

Programmamanagement

Om de doelstellingen uit dit programma te behalen is een stevig programmamanagement nodig.

De programmamanager stuurt inhoudelijk het team aan dat zich bezig houdt met de activiteiten

en projecten die in hoofdstuk 4 staan beschreven, zorgt dat de agenda als beschreven in

hoofdstuk 5 leidt tot een uitgewerkt uitvoerbaar programma. De programmamanager is

verantwoordelijk voor de financiën, voortgang van te behalen resultaten, het proces en de

strategische bestuurlijke lijnen en zorgt voor regionale afstemming en interne afstemming met

andere projecten en programma’s binnen de gemeente. De programmamanager rapporteert in

ieder geval jaarlijks aan de raad over de voortgang van Woonwijs. Hierin wordt naast de

voortgang ook meegenomen welke activiteiten komen te vervallen of worden toegevoegd.

Daarnaast vindt verantwoording plaats via de reguliere begrotings- en jaarrekeningcyclus.

Financiële inzet

Om te komen tot uitvoering van het programma zijn zowel ruimtelijke als sociale financiële

middelen beschikbaar. Deze middelen willen we inzetten om de beoogde doelstellingen als

geformuleerd in hoofdstuk 3 na te streven. Vanuit de Wmo is er naast individuele voorzieningen

ook ruimte voor collectieve toepassing zoals genoemd in hoofdstuk 4 bij de pilots verzorgd

wonen. Deze collectieve toepassing gaat in beginsel niet ten koste van individuele

verstrekkingen, maar kan wel een belangrijke win-winsituatie creëren, wanneer een verstrekking

op woningniveau onvoldoende is en een investering op gebouw of gebiedsniveau voor

oplossingen kan zorgen die de zorgkosten kan beperken. In de begroting voor de

Hoofd

stu

k:

Gem

eente

lijk

e inzet

35

herstructurering sociaal domein is structureel €350.000 euro per jaar beschikbaar om invulling te

geven aan beschermd wonen.

Daarnaast is er een reserve gevormd die dient als ‘aanjaaggeld’ om nieuwe ontwikkelingen op

gang te krijgen, onrendabele investeringen af te dekken om zo een project toch doorgang te

laten vinden en om partijen actief te stimuleren om specifiek voor de doelgroepen die met dit

programma worden bediend producten te ontwikkelen. Hiervoor is eenmalig een bedrag

beschikbaar van €800.000,-. Om al deze middelen efficiënt in te zetten worden hier een aantal

condities aan verbonden:

Bij inzet van deze middelen moet er altijd sprake zijn van een woon- of

huisvestingscomponent, dit kan zowel direct als indirect zijn.

Het geld kan worden ingezet als procesgeld om nieuwe vormen van langer zelfstandig wonen

of vormen van verzorgd wonen aan te jagen en of onderzoek daarnaar te doen.

De middelen kunnen worden ingezet om onrendabele investeringen in nieuwe concepten in

bestaande bouw of nieuwbouw of conditionerende maatregelen af te dekken om daarmee een

project haalbaar te maken.

We kiezen voor gerichte specifieke financiële injecties: maatwerk, pilots, experimenten die

door de markt (nog) niet worden opgepakt. Bewezen en beproefde concepten moeten zich op

den duur zelf financieel redden.

Wanneer er sprake is van een bijdrage aan een locatie gebonden project kiezen we met

voorrang voor locaties binnen de zones als vastgelegd in bijlage 3.

Conform de woonvisie zijn de uit te geven gronden als aangewezen in bijlage 3 met voorrang

bedoeld voor de doelgroepen die worden bediend met dit programma. Dit kan leiden tot

lagere grondopbrengsten. Financiële bijdragen aan projecten (bijvoorbeeld om

exploitatiegaten te dekken) en/of garantstellingen vanuit het fonds worden alleen overwogen

als laatste redmiddel.

Hoofd

stu

k:

Gem

eente

lijk

e inzet

36

Totaalschema Woonwijs

Hoofd

stu

k:

Bijla

gen

37

7. Bijlagen

Bijlage 1: Ervaringen van de doelgroep ouderen

Om te achterhalen hoe de doelgroep ouderen zelf nadenkt over hun woonsituatie zijn er in de

inwonersenquête 2014 vragen opgenomen over de woonsituatie en verhuisgeneigdheid.

Daarnaast is er in december 2015 een bijeenkomst gehouden met 70+ers over hun woonsituatie.

De inwoners is gevraagd in de inwonersenquête of zij in hun huidige woning aanpassingen

hebben gedaan en/of laten doen. Tien procent geeft aan dit te hebben gedaan/laten doen en dat

de woning voldoende is aangepast. Ruim acht op de tien inwoners (81%) geeft aan dat er geen

aanpassingen zijn gedaan en dat zij niet verwachten dat er binnen nu en twee jaar aanpassingen

nodig zijn. Van de inwoners tussen de 65 en 79 jaar verwacht 11% binnen twee jaar

aanpassingen in de woning te moeten doen. Er is behoefte aan professioneel, onafhankelijk

advies over woningaanpassing. 70+ers die al het e.e.a. hadden uitgezocht, wilden bijvoorbeeld

graag hulp bij het uiteindelijke oordeel. Wat kan er technisch in hun woning, en wat gaat het

kosten, kan ik dat betalen? Psychologisch lag er bij sommige deelnemers ook wel een drempel

om het te doen: ze zijn nog fit. De financiering van de woningaanpassing leidt ook tot zorgen.

Veel mensen hebben weinig beschikbare middelen, het geld zit in de woning en is moeilijk vrij te

krijgen om een verbouwing of aanpassing mee te financieren.

De inwoners die aanpassingen hebben laten doen of hebben aangegeven dat er aanpassingen

nodig zijn, is gevraagd om aan te geven welke aanpassingen in hun woning aanwezig of nodig

zijn (in hun huidige of nieuwe woning). De meest genoemde aanwezige aanpassing is een

verhoogd toilet en/of beugel (42%) en de meest genoemde nodige aanpassing is aanpassing in

badkamer (19%). Negentien procent noemt zelf nog andere aanpassingen die in de woning

aanwezig of nodig zijn. Bijna drie kwart (72%) heeft geen behoefte aan informatie over

woningaanpassingen. Achttien procent heeft behoefte aan informatie over wat ze zelf kunnen

doen en wat vanuit de gemeente wel en niet wordt vergoed.

De inwoners is gevraagd of ze interesse hebben om (nu of later) naar een geschikte woning te

verhuizen. 16% geeft aan hier interesse in te hebben. De overige 84% heeft geen interesse.

Ruim een derde (37%) geeft aan geen interesse te hebben omdat de huidige woning al geschikt

is. Desgevraagd geven sommige bewoners aan wel te willen verhuizen naar een kleinere woning,

maar het aanbod kleinere en betaalbare woningen/appartementen beperkt is. Ook geven zij aan

dat een huurwoning (vooral vrije sector) moeilijk te vinden is.

Ze lopen tegen een aantal belemmeringen aan. De huur wordt veel hoger dan de woonlasten van

de huidige woning. Daarvan is de huur vaak van oudsher relatief laag of is de hypotheek

inmiddels (grotendeels) afbetaald. Een deel van de bewoners van huurwoningen woont licht

scheef, zij komen bij verhuizing niet meer in aanmerking voor een sociale huurwoning. De

woonlasten van een vrije sector huurwoning zijn voor hen vaak echter te hoog. Er is ook geen

oplossing voor de verhuiskosten en het opnieuw inrichten van de woning, die kosten worden

geschat op 15.000 euro per verhuizing. Bij huurwoningen moet de huidige woning in oude staat

hersteld worden. Een verhuisadviseur wordt gezien als een goede mogelijkheid om overzicht te

creëren, te adviseren in mogelijkheden en onzekerheid weg te nemen.

Hoofd

stu

k:

Bijla

gen

38

Het loslaten van de vertrouwde woning en de vertrouwde omgeving is moeilijk. De angst voor

vereenzaming bij verhuizing naar een appartement is groot. Juist de bestaande sociale

netwerken in de buurt belangrijk zijn om langer zelfstandig te kunnen wonen, maar wanneer de

huidige woning daar minder geschikt voor is dan is verhuizing naar een andere woning, meestal

in een andere buurt, vereist. Groepswonen wordt als een goed model gezien, er zijn wachtlijsten

bij de bestaande complexen in Doorslag en Galecop.

De resultaten van de enquête bevestigen het landelijke beeld dat mensen graag lang in hun woning

blijven wonen en relatief weinig mensen verhuiswensen hebben. Daarbij valt op dat relatief weinig

mensen, ook de oudere inwoners, verwachten dat er aanpassingen aan de woning nodig zijn.

Tegelijkertijd zien we dat bij een groot deel van de inwoners die ouder zijn dan 80 jaar reeds

aanpassingen zijn gedaan. Opvallend is dat er weinig interesse is in informatie over de

mogelijkheden.

Hoofd

stu

k:

Bijla

gen

39

Bijlage 2: Beschrijving van mensen met een beperking en (dreigende) maatschappelijke uitvallers

Verstandelijke beperking

Iemand met een verstandelijke beperking heeft een aangeboren of een later in de ontwikkeling

optredende beperking in het intellectueel vermogen. Er is verschil in de mate van een

verstandelijke beperking. Gangbaar is een verdeling in een lichte, matige, ernstige en zeer

ernstige beperking. Deze indeling wordt gekoppeld aan het IQ maar ook aan de mate waarin

iemand sociaal zelfredzaam is. Een persoon met een intellectueel vermogen tussen 50 en 85, een

beperkt sociaal aanpassingsvermogen en bijkomende problemen als psychiatrie, gedrags- en

leerproblemen wordt doorgaans aangeduid als licht verstandelijk beperkt (LVB). Zij voelen zich

niet begrepen en begrijpen anderen vaak verkeerd. Omgekeerd worden mensen met een LVB

door hun omgeving vaak overschat omdat hun beperking niet zichtbaar is en zij het er zelf ook

niet graag over hebben. Mensen met een LVB leiden drie tot vijfmaal vaker aan een

psychiatrische aandoening (zoals autisme) dan andere mensen. Met name deze mensen zijn op

jonge leeftijd kwetsbaar en zijn vaak terug te vinden in groep van zwerfjongen.

Mensen met een ernstiger verstandelijke beperking hebben een groter risico op bijkomende

aandoeningen zoals kans op epilepsie, slechtziendheid en slechthorendheid. Met het ouder

worden is de kans op en de ernst van deze aandoeningen groter. Mede omdat mensen met een

verstandelijke handicap langer leven dan vroeger, zoekt de gehandicaptenzorg steeds meer naar

aangepaste woonvormen in een sociaal veilige omgeving, dichtbij voorzieningen en naar

samenwerking met de ouderenzorg.

De afgelopen jaren is een grotere variatie aan woonvormen ontstaan voor deze groep van (licht)

verstandelijk beperkten. De woonomgeving en verschijningsvormen lopen uiteen van moderne

geclusterde groepswoningen op beschermende terreinen tot appartementen en

eengezinswoningen, individueel en onherkenbaar in woonwijken. En door de invoering van het

persoonsgebonden budget zijn initiatieven als de Thomashuizen, gezinshuizen en logeerplekken

op zorgboerderijen mogelijk gemaakt.

Psychische beperking

Van mensen met een psychische beperking zijn de ziektebeelden divers. Het gaat onder mee

over verslaving, autisme, schizofrenie, ADHD, angst en paniekstoornissen, een trauma en

combinaties daarvan. Bij veel mensen zijn de psychische klachten van korte duur of komen de

problemen weer te boven op eigen kracht of hulp vanuit onder andere de GGZ. Maar er zijn ook

mensen bij wie de klachten een chronisch en ernstig karakter krijgen en bij wie de psychische

problemen gepaard gaan met cognitieve, lichamelijke en complexe psychosociale problemen

zoals armoede, schulden, dreigende huisuitzetting, langdurige uitkerings- afhankelijkheid,

huiselijk geweld, dakloosheid, detentieverleden e.d..

Mensen met een psychische beperking ervaren drempels bij het leggen van contact en hebben

vaak moeite met het aanhouden van een dagstructuur.

De draagkracht kan vergroot worden door psychologische of psychiatrische begeleiding,

medicijnen en woon- en activiteitenbegeleiding.

Verreweg de meeste mensen met ernstig psychiatrische aandoeningen wonen zelfstandig, al dan

niet met ambulante begeleiding. Een klein deel maakt gebruik van een verblijfsvoorziening of van

beschermd wonen bij regionale instellingen voor begeleid wonen (RIBW). Het komt ook voor dat

zij terecht komen in voorzieningen van opvanginstellingen, gehandicaptenzorg en

verpleeghuizen.

Mensen met een psychische beperking hebben niet zozeer behoefte aan aangepaste woningen,

maar wel aan betaalbare woonruimte in een stabiele, veilige omgeving waarin zij mee kunnen

Hoofd

stu

k:

Bijla

gen

40

doen aan het gewone leven en met ambulante zorg in en nabij huis. Het voorkomen van

huurschulden en overlast is een aandachtspunt. Overlast kan in sommige situaties aanleiding zijn

om de huisvesting niet in maar juist buiten een wijk te zoeken in combinatie met een laatste

kansbeleid.

In de praktijk is al duidelijke trend waarneembaar om maatschappelijke opvang en beschermd

wonen in een breder scala van ondersteunings- en huisvestingsvormen in de wijk aan te bieden.

Voorbeelden zijn Housing First, Wonen Light, Huurcarrière in stappen, omklapwoningen etc.

Somatische problematiek en lichamelijke beperking

Een lichamelijke beperking is een verzamelnaam voor motorische beperkingen, zoals spasticiteit,

stoornissen bij het bewegen van armen en benen en houden van evenwicht en

bewustzijnsstoornissen zoals epilepsie. Niet aangeboren hersenletsel (NAH) wordt meestal ook

gezien als een lichamelijke beperking. Hier onderscheiden we NAH als een aparte groep.

Een somatische beperking zoals een chronische ziekte is een medische aandoening zonder

uitzicht op volledig herstel en met een relatief lange ziekteduur. Voorbeelden zijn

stofwisselingsziektes, infectieziektes, astma en bronchitis, aangeboren hartafwijkingen etc.

Het merendeel van de mensen met een lichamelijke beperking woont zelfstandig al dan niet in

een aangepaste woning. Een klein deel van de mensen met een lichamelijke beperking, die

daarnaast ook in psychosociaal opzicht niet geheel zelfstandig kunnen functioneren, woont in

woonvorm van een instelling; steeds vaker ook in wijk dichtbij basisvoorzieningen.

Zintuiglijke beperkingen

Een zintuigelijke beperking ontstaat door een stoornis in het horen of zien, of beiden.

Een dergelijk stoornis heeft een grote impact op de totale ontwikkeling, vooral op het vlak van

communicatie, spraak en taal. Mensen met een dergelijke beperking hebben meer kans op

problemen bij het vergaren en verwerken van informatie, zelfredzaamheid, mobiliteit, motoriek,

lichaamshouding en sociaal-economische en cognitieve ontwikkeling.

Mensen met een zintuiglijke beperking wonen doorgaans zelfstandig. Sommige mensen hebben

dag en nacht zorg en begeleiding nodig en wonen in een instelling. Maar steeds meer cliënten

wonen in een gewone woonwijk nabij voorzieningen, alleen of in een groep.

Niet aangeboren hersenletsel

In Nederland lopen jaarlijks 130.000 mensen een vorm van niet-aangeboren hersenletsel (NAH)

op als gevolg van een beroerte, ongeval, hersenvliesontsteking, een hersentumor. Circa 30

procent houdt hieraan beperkingen over. Er zijn tenminste 650.000 mensen met beperkingen als

gevolg van hersenletsel (vier procent van de bevolking). Bij NAH is er vaak sprake van niet

zichtbare cognitieve gevolgen, zoals geheugen en concentratieproblemen.

Voor mensen met een NAH die niet meer thuis kunnen wonen zijn gespecialiseerde wooncentra

en kleinschalige woonvormen in de wijk.

Mensen die als gevolg van ernstige problemen of levensgebeurtenissen dakloos dan wel

maatschappelijk aan de zijlijn terecht dreigen te komen

Mensen kunnen ongeacht hun leeftijd door conflicten thuis, werkloosheid, een faillissement,

dreigende huisuitzetting, een echtscheiding of andere ingrijpende levensgebeurtenissen in acute

problemen raken en geen onderdak meer hebben. Hieraan kan een risico zijn verbonden van een

langer durende dakloosheid en/of maatschappelijke uitval.

Een voorbeeld zijn jongeren die (tijdelijk) niet meer in hun gezin wonen als gevolg van ernstige

conflicten thuis en die om die reden op wisselende plekken wonen bij vrienden, familie,

kennissen, opvangvoorzieningen, of op straat zwerven. Veel van deze jongeren hebben, ondanks

Hoofd

stu

k:

Bijla

gen

41

hun jonge leeftijd, vaak al het nodige meegemaakt in hun leven: traumatische gebeurtenissen

zoals ruzies, mishandeling, verwaarlozing en afwijzing.

Een deel van deze jongeren heeft als gevolg daarvan ook psychische problemen of klachten van

depressieve aard en agressieproblemen.

Uiteenlopende factoren kunnen een hoger risico op dakloosheid met zich meebrengen.

Bijvoorbeeld het ontbreken van betaalbare woningen, geen adequate scholing, werkloosheid,

voor allochtone jongeren de overgang naar een andere cultuur, een verstandelijke beperking,

lage zelfwaardering, weinig zelfvertrouwen, verslaving etc. Deze factoren beïnvloeden de mate

waarin jongeren voorbereid zijn op een volwaardige deelname aan de maatschappij.

Om uitval en dakloosheid te voorkomen en deze jongeren te leren op eigen benen te staan is

tijdelijke opvang nodig en ondersteuning bij het leven, werken en leren.

Het beleid van de gemeente moet uiteraard niet alleen gericht zijn op opvang maar ook voor

preventie en (vroeg)signalering om te voorkomen dat mensen in een dergelijke kwetsbare positie

terecht komen.

Een heel ander voorbeeld zijn de mensen die door een faillissement, slechte economische

omstandigheden, tijdelijk zonder werk, geld en woonruimte komen te zitten. Zij hebben vooral

behoefte om met spoed een andere en betaalbare woonruimte te vinden als tussenstap om hun

leven op orde te krijgen, op zoek te gaan naar werk en een meer permanente oplossing voor het

wonen. Dit kan ook gelden voor mensen die als gevolg van een scheiding, huisuitzetting of

vertrek uit de gevangenis acuut tijdelijk woonruimte maar ook hulp nodig hebben omdat zij het

niet redden na die gebeurtenis hun leven en praktische zaken zelf op orde te krijgen.

Hoofd

stu

k:

Bijla

gen

42

Bijlage 3: Cirkels voorrang wonen en zorg

Als vastgesteld in de Woonvisie 2015

Hoofd

stu

k:

Bijla

gen

43

Bijlage 4: Prestatieafspraken 2016-2019 op het gebied van wonen en zorg

Aanpassen van bestaande woningen

14. Partijen en Zorgspectrum werken binnen de tweede pilot in het complex Colijnpark van

Portaal verder aan de concretisering van het concept Verzorgd Wonen. De pilot heeft als doel de

haalbaarheid te onderzoeken van verzorgd wonen. Hieronder wordt een samenwerkingsverband

verstaan tussen gemeente, corporatie, zorg en dienstenaanbieders met als doel een

samenhangend pakket op het gebied van wonen – zorg en diensten te leveren die huurders met

een verminderde zelfredzaamheid ondersteund in het zelfstandig wonen.

15. Jutphaas Wonen en Portaal zijn voornemens in de bestaande woningvoorraad zeker 48

woningen Verzorgd wonen te realiseren. Na afronding van de pilot Colijnpark bekijkt Mitros in

welk complex het verder geconcretiseerde concept Verzorgd wonen het best kan worden

toegepast en realiseert dit voor 2020.

16. Naast Verzorgd wonen spannen de corporaties zich in om de woningvoorraad ook meer

levensloopbestendig te maken. Mitros zorgt er voor dat 20 woongebouwen levensloopbestendig

zijn en toegang bieden tot 1500 woningen. Onderzocht wordt of bij een deel van de woningen

aanpassingen in de woning uitgevoerd kunnen worden zodat deze levensloopbestendiger worden.

17. In het tweede kwartaal 2016 worden afspraken gemaakt tussen gemeente en corporaties

over welk deel van de (complexgewijze) aanpassing voor kosten van de gemeente komt (WMO

collectief) en welk deel bij de corporaties hoort, wat gebruikelijk mag worden geacht in woningen

van deze tijd.

18. Tijdens de jaarlijkse actualisatie van de afspraken worden de ontwikkelingen in de

behoefte aan zorg/aangepast en beschermd wonen expliciet besproken. Indien de

behoefteontwikkeling daar aanleiding toe geeft gaan woningcorporaties in overleg met de

gemeente over het realiseren van nieuwe woonconcepten in de zorg.

19. Bij verkoop van huurwoningen vindt eerst inspectie plaats door de woningcorporatie.

Uitgangspunt is dat woningen waarin substantiële Wmo-voorzieningen zijn aangebracht, niet

worden verkocht. In overleg met de gemeente kan hiervan worden afgeweken.

Nieuwbouw verzorgd wonen

20. De gemeente geeft bij de uitgifte van gemeentegrond voorrang aan de realisering van

woningen voor ouderen en mensen met een fysieke beperking of ondersteuningsvraag binnen de

gunstig gelegen gebieden, zoals aangegeven op het kaartje op pagina 14 van de woonvisie. Bij

particuliere initiatieven stimuleert de gemeente de realisering van woningen voor deze

doelgroep.

21. Corporaties spannen zich in om Verzorgd wonen ook in de nieuwbouw te realiseren.

Mitros realiseert in ieder geval 26 woningen Verzorgd wonen.

Hoofd

stu

k:

Bijla

gen

44

Toewijzing van nultreden woningen, wonen met zorg en rolstoelwoningen

22. In de Huisvestingsverordening is het volgende opgenomen met betrekking tot de

toewijzing van specifieke woningen voor ouderen en mensen met een fysieke beperking of

ondersteuningsvraag:

• Woningen met zorgvoorzieningen worden bij voorrang toegewezen aan woningzoekenden

die geïndiceerd zijn door burgemeester en wethouders.

• Nultredenwoningen worden bij voorrang toegewezen aan woningzoekenden van 65 jaar

of ouder, bij woonruimte die zonder trap bereikbaar is evenals de wezenlijke voorzieningen.

• Woningen voor minder validen worden bij voorrang toegewezen aan minder validen bij

ingrijpend aangepaste woonruimte die naar hun aard bestemd is voor bewoning door een minder

validen. Binnen de pilots Wonen en zorg werken partijen deze voorrangsregels uit in praktische

werkafspraken.

Verhuisadviseur

23. Aan de hand van de evaluatie van de verhuisadviseur in de gemeente Utrecht werken

partijen begin 2016 een voorstel uit voor het instellen van een verhuisadviseur in Nieuwegein.

Overige afspraken inzake Wonen en zorg

Uitstroom Beter Wonen

24. De woningcorporaties stellen jaarlijkse woningen beschikbaar om de uitstroom uit de

instellingen voor maatschappelijke opvang te huisvesten. Regionaal is overeengekomen dat dit

aantal gelijk is aan de instroom. Gemiddeld betreft het de laatste jaren 7 à 8 woningen. Deze

aantallen worden jaarlijks gemonitord.

Geynwijs

25. Voor het einde van het eerste kwartaal 2016 worden afspraken gemaakt over de

samenwerking tussen de woningcorporaties en Geynwijs. Het gaat hierbij o.a. om wederzijdse

informatie, signalering en opvolging en de toegang tot het WIZportaal, een registratiesysteem.

Laatste Kansbeleid

26. In het derde kwartaal 2016 wordt de inzet van het Vierde Huis in het Laatste Kansbeleid

(bij Mitros en Portaal) geëvalueerd. Van belang is een integrale Nieuwegeinse aanpak. Met de

decentralisaties in de Wmo 2015, Participatiewet en Jeugdwet per 1 januari 2015 zijn er

gemeentelijke nieuwe taken en verantwoordelijkheden. Deze brengen nieuwe instrumenten en

kansen voor integrale benadering van inwoners met zich mee. Dat vraagt om goed lokaal

samenspel. (Jutphaas voert het Laatste Kansbeleid zelf uit zonder tussenkomst van het Vierde

Huis)

Woonladder

27. Op bovenregionaal niveau wordt de komende jaren nagedacht en gewerkt aan het

vormgeven van de verantwoordelijkheid voor de opvang en begeleiding van inwoners die nu nog

een beroep doen op Beschermd Wonen, Maatschappelijke Opvang en Laatste Kans

voorzieningen. Zeer waarschijnlijk vervalt de rol van de centrumgemeente en worden gemeenten

afzonderlijk verantwoordelijk voor deze doelgroepen. Gemeente en woningcorporaties maken in

het eerste kwartaal 2016 nadere afspraken over de wijze waarop hieraan in Nieuwegein invulling

wordt gegeven. Vertrekpunt hierbij is de Woonladder, de verschillende treden die er zijn tussen

regulier wonen en dakloosheid. Deze Woonladder wordt gezamenlijk aan de hand van de

Nieuwegeinse situatie ingevuld.“

programma wonen en zorg 03-05-2016 (actueel) · wonen en zorg opgenomen. voor de uitvoering van de...

Documents