programma

Programma

Elkaar werkelijk verstaan. Gelovigen in gesprekProgramma

INLOOP9.45 uur Inloop met koffie en thee

Locatie: horecagelegenheid, ingang van het gebouw10.00 uur Welkomstwoord

Locatie: HG00.062, halverwege de linkervleugel op de begane grond

PRESENTATIES10.05 uur Presentatie drs. Mijke Jetten

Locatie: HG00.06210.30 uur Presentatie Renée Peters BA

Locatie: HG00.062DISCUSSIE10.55 uur Uitleg praktijkdeel

Locatie: HG00.06211.10 uur Pauze met koffie en thee

Locatie: horecagelegenheid11.25 uur Discussie in subgroepen

Locaties: HG00.062, HG00.065, HG00.071 en HG00.08612.15 uur Centrale nabespreking

Locatie: HG00.062

LUNCH12.45 uur Lunch

Locatie: horecagelegenheid

Mijke Jetten

Zin of onzin? Zin of onzin?

Interreligieuze educatie aan christenen en Interreligieuze educatie aan christenen en moslims in Nederlandmoslims in Nederland

Opzet presentatie

Interreligieuze educatie aan christenen en moslimsMijke Jetten

• Deel 1

Korte terugblik op het onderzoek

• Deel 2

Interreligieus communiceren. Maar hoe dan?

• Deel 3

Spanningen: praten over praten!

Deel 1. Terugblik


Deel 1. Terugblik (1)Aanleiding. Wat u mij vertelde …


Breed scala interreligieuze initiatieven maar …

1 … gebrek aan doelformulering

2 ... gebrek aan methodische aanpak

3 … gebrek aan effectmeting

Deel 1. Terugblik (2)Vraagstelling. Wat ik meten wil …


Hoe draagt een cursus voor christenen en moslims, gericht op interreligieuze communicatie, bij aan …

1 … de ontwikkeling van kennis, belangstelling en vaardigheden aangaande het proces van

interreligieuze communicatie?

2 … ontwikkeling van kennis, belangstelling en houdingen aangaande de eigen religie?

3 … ontwikkeling van kennis, belangstelling en houdingen aangaande de vreemde religie?

Deel 1. Terugblik (3)Uitvoering. Het land in …


• Empirische onderzoek. Christenen en moslims met belangstelling voor interreligieuze communicatie.

• Effectstudie: voormeting & nameting

Experimentele groep & controlegroep

Vragenlijsten

• Deelnemers aan 21 dialooggroepen (christenen & moslims), oktober 2009 – april 2010Amersfoort (♀), Amsterdam (♀ + ♀♂), Arnhem (♀ + ♀♂ + ♀♂ ), Deventer (♀♂), Doetinchem (♀♂), Dongen/Rijen (♀♂) , Ede (♀ + ♀♂), Haarlem (♀♂), Heerlen (♀), Hengelo (♀♂), Rotterdam (♀♂), Terneuzen (♀), Uden (♀♂), Utrecht (♀♂) , Venray (♀♂) , Zwolle (♀♂ + ♀♂)

Deel 2. Interreligieuze communicatie


Deel 2. Interreligieuze communicatie (1)Doelen


Het gesprek met de ander als leermodel ter ontwikkeling van …

1. … de eigen religieuze identiteit.

‘Wie ben ik?’; ‘Waar sta ik voor?’.

2. … aandacht voor het vreemde.

‘Wie is de ander?’; ‘Waar staat de ander voor?’.

3. … maatschappelijke samenwerking.

Versterking solidariteit; vermindering kans conflicten.

Deel 2. Interreligieuze communicatie (2)Belang


• Wederkerigheid

1. Hoe kan ik mij actief opstellen om de ander te leren kennen en begrijpen, en om mezelf verstaanbaar te maken?

2. Wat moet de ander doen om begrepen te worden, en om mij te leren kennen en verstaan?

• Bewustwording van de diverse aspecten van communicatie vergemakkelijkt en verdiept het interreligieuze gesprek.

Deel 2. Interreligieuze communicatie (3)Methode


Dialogische communicatie Dialogische communicatie [De ander in zijn eigenheid leren kennen; wederkerigheid]

ReligieReligie [thema vasten, bepaald godsbeeld, inhoud van een Korantekst, ritueel als het gebed]

Interpretatie naar … [toegang tot de betekenis van religie]

Communicatie Communicatie [vraag stellen, mening geven, instemmend geluid maken, nee knikken]

Taaluiting [uitspraak die het elkaar leren kennen bevordert]

Vorm [teken dat religie waarneembaar maakt, zoals gebed, kaars, kerk, kruisje, hoofddoek]

Betekenis [idee waar het teken naar verwijst, zoals godsgeloof, dienstbaarheid, gemeenschapsbesef]

Onthulling [de spreker maakt zijn eigen ervaringen bekend, zoals persoonlijke gedachten, gevoelens, wensen]

“Ik vind het belangrijk om op vrijdag naar de moskee te gaan.”

Feitelijke bewering [de spreker doet controleerbare uitspraken]

“Ik ga op zaterdag naar de kerk.”

Open vraag [de spreker ontlokt een reactie omdat informatie over de ervaring van de ander ontbreekt]

“Waarom speelt het gebed zo’n belangrijk rol in uw leven?”

Reflectie [de spreker herformuleert de ervaring van de ander]

“Als ik er maar voor mijn familie ben. Dat vind ik belangrijker dan de juiste rituelen doen.” (onthulling) “Dus eigenlijk zeg je: naastenliefde is belangrijker dan ieder dag bidden”.

Gemeenschap [betekenis van religie die gedeeld wordt binnen een gemeenschap, zoals doop, geloofsgetuigenis, rituele reiniging]

Persoon [betekenis van religie die geldt voor dit individu, zoals vasten verbinden met nieuwe kleren, kruisje slaan voor een test]

Letter [betekenis van religie die overeenstemt met wat voorgegeven is, zonder afwijking of vrijheid; eenduidige betekenis]

Geest [interpretatie om de betekenis van religie in een bepaalde context op het spoor te komen; meerduidige betekenis]

Deel 3. Spanningen: Praten over praten


Deel 3. Spanningen (1)Behoefte interreligieuze gesprek


Afweging Is er eigenlijk behoefte aan het interreligieuze gesprek?

• Positieve observatiesEnthousiasme voortrekkersVervolgactiviteiten

• Maar ookEerste ontmoeting (christenen én moslims)Eenzijdige interesse (christenen)Eenzijdig initiatief (christenen)Moeilijke werving (moslims)

Deel 3. Spanningen (2)Behoefte interreligieuze gesprek


Verklaring Is er eigenlijk behoefte aan het interreligieuze gesprek?

• Diversiteit motievenPersoonlijke interesse; vooroordelen wegnemen; bekering; kennis opdoen; sociale betrokkenheid; sociale plicht

• Diversiteit bereikbaarheidFolder; via-via; sleutelpersonen; omgang met agenda

• Diversiteit in geloofsopvattingenGeschiedenis van oecumene; minderheid versus meerderheid; waarheid geloof; standvastigheid geloof

Deel 3. Spanningen (3)Mogelijkheid interreligieuze gesprek


Afweging Is het interreligieuze gesprek eigenlijk wel mogelijk?

• Positieve observaties

Belang gespreksvaardigheden

• Maar ook

Ongeduld: niet ‘praten over praten’ maar geloofsverdieping (christenen én moslims)

(Potentiële) miscommunicatie

Deel 3. Spanningen (4)Mogelijkheid interreligieuze gesprek


Verklaring Is het interreligieuze gesprek eigenlijk wel mogelijk?

• Diversiteit motievenPersoonlijke interesse; vooroordelen wegnemen; bekering; kennis opdoen; sociale betrokkenheid; sociale plicht

• MoeilijkheidOngelijke groepen in bijvoorbeeld opleidingsniveau en taalbeheersing; generatieverschillen; verschillen tussen gemengde groepen en vrouwengroepen

Uitleg discusiegedeelte

Elkaar werkelijk verstaan. Gelovigen in gesprekDiscussiegedeelte

Stellingen (1)


• Herkent u ze vanuit uw persoonlijke, lokale ervaringen?

• Vormen ze een belemmering in de interreligieuze dialoog?

• Welke oorzaken liggen eraan ten grondslag?

• En: hoe kunnen we er op een vruchtbare wijze mee omgaan.

Stellingen (2)


1. Een interreligieuze dialoog voeren? Dat is nergens voor nodig.

2. Een interreligieuze dialoog voeren? Dat is niet mogelijk.

3. Het onderscheid tussen vorm en betekenis is nuttig voor het verdiepende gesprek

4. In een vrouwengroep verloopt het gesprek gemakkelijker

5. Christenen onthullen en moslims presenteren feiten

6. Christenen bevragen en moslims verdedigen zichzelf.

Uitleg


Praktisch • Subgroepen: pak een kaartje. Moslims: groen• Zoek na de pauze je lokaal op; maak een u-vorm• Begin en eindig stipt op tijd (11.25 – 12.15 uur)• Wijs een voorzitter en een verslaglegger aan• Héél kort voorstelrondje

Inhoudelijk• Bespreek twee van de drie stellingen in de envelop• Let op de inhoud én op de aard van de communicatie

Terugkoppeling• In de groep én centraal (verslaglegger) (enkele

minuten)• Inhoud én aard van de communicatie

Terugkoppeling


Afsluiting


Wat kunt u van ons verwachten? En wat vragen wij van u?


Cursus • Gebruik (elementen van) het materiaal, maar koppel

terug• Informeer ons: (hoe) gaat u verder? Bekendmaking en

verslaglegging via ons netwerk en website (www.nieuwegen.nl)

• Ondersteuning vanuit de RU Nijmegen• Begeleiders: evaluaties en bedankje

Onderzoek• Vervolg: studiedag met resultaten effectmeting• Via mail: regelmatige update

Lunch

Elkaar werkelijk verstaan. Gelovigen in gesprekLunch

programma

Documents