professionele bachelor in het onderwijs …
TRANSCRIPT
PROMOTOR NELE FRANKEN VEERLE GELDERS NEDERLANDS – HANDEL-BUROTICA HANDEL-BUROTICA ACADEMIEJAAR 2017-2018
PROFESSIONELE BACHELOR IN HET ONDERWIJS SECUNDAIR ONDERWIJS
Project ethisch handelen
Naam: _________________________________________________________ Klas: _________________________________________________________
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave ........................................................................................................................... 3
Inleiding ...................................................................................................................................... 6
1 Eerlijke handel versus oneerlijke handel ....................................................................... 7
1.1 Serieus gesjareld ......................................................................................................... 7
1.2 (On)eerlijke handel in de actualiteit .............................................................................. 7
1.3 Groepswerk ................................................................................................................ 10
1.3.1 Groep 1: Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) ...................................... 10
1.3.2 Groep 2: Lush ............................................................................................................ 11
1.3.3 Groep 3: Oxfam-Wereldwinkels .................................................................................. 13
1.3.4 Groep 4: Tony’s Chocolonely ..................................................................................... 14
1.4 Samenvatting ............................................................................................................. 15
2 Je eigen zaak starten ................................................................................................. 16
2.1 Het kiezen van het goede doel ................................................................................... 16
2.2 De naam van de onderneming ................................................................................... 17
2.3 De missie ................................................................................................................... 18
2.4 De doelstellingen ........................................................................................................ 18
2.5 De baseline ................................................................................................................ 19
2.6 Het logo ...................................................................................................................... 20
2.7 Groepswerk ................................................................................................................ 21
2.8 Vergadering ............................................................................................................... 23
2.9 Contact opnemen met het goede doel ........................................................................ 23
2.9.1 Een e-mail opstellen ................................................................................................... 23
2.9.2 Telefoneren ................................................................................................................ 25
3 Solliciteren ................................................................................................................. 27
3.1 Het Curriculum Vitae (cv) ........................................................................................... 29
3.1.1 Inhoud van het cv ....................................................................................................... 30
3.1.2 Lay-out van het cv ...................................................................................................... 31
3.2 De sollicitatiebrief ....................................................................................................... 31
3.3 Het sollicitatiegesprek ................................................................................................ 35
4 Het marktonderzoek ................................................................................................... 39
4.1 Een enquête opstellen ................................................................................................ 40
4.1.1 De verschillende soorten vragen ................................................................................ 40
4.1.2 Groepswerk ................................................................................................................ 41
4.2 Een enquête afnemen ................................................................................................ 44
4.3 De gegevens verwerken ............................................................................................. 44
5 Aankopen ................................................................................................................... 46
6 Marketing: de marketingmix ....................................................................................... 54
6.1 De eerste P: Product .................................................................................................. 55
6.1.1 Het assortiment .......................................................................................................... 55
6.1.2 De artikelsoorten ........................................................................................................ 57
6.2 De tweede P: Prijs ...................................................................................................... 59
6.2.1 Kosten ........................................................................................................................ 61
6.2.2 De vraag van de klanten ............................................................................................ 66
6.2.3 Positie t.o.v. de concurrentie ...................................................................................... 68
6.3 De derde P: Plaats ..................................................................................................... 69
6.4 De vierde P: Promotie ................................................................................................ 70
6.4.1 Verschillende vormen van promotie: groepswerk ....................................................... 71
6.4.2 Samenvatting ............................................................................................................. 77
6.5 Groepswerk ................................................................................................................ 77
7 Informatica ................................................................................................................. 79
8 Verkopen .................................................................................................................... 86
8.1 De documentenstroom van het verkoopproces .......................................................... 86
8.2 Voorbereiding van het verkoopmoment ...................................................................... 90
8.2.1 De verkoper ............................................................................................................... 90
8.2.2 Het verkoopgesprek ................................................................................................... 91
8.2.3 Het AIDA(S)-model .................................................................................................... 94
8.2.4 De verkoopactiviteiten ................................................................................................ 95
9 De boekhouding ......................................................................................................... 97
9.1 De soorten ondernemingen ........................................................................................ 97
9.2 De enkelvoudige boekhouding ................................................................................... 98
9.2.1 Registreren van de aankopen .................................................................................... 98
9.2.2 Registreren van de verkopen ..................................................................................... 98
9.2.3 Registreren van de betalingen .................................................................................... 99
9.2.4 Winst? ........................................................................................................................ 99
10 De afsluiting ............................................................................................................. 100
10.1 De SWOT-analyse ................................................................................................... 100
10.2 De zelfreflectie ......................................................................................................... 101
Literatuurlijst ........................................................................................................................... 103
Inleiding
Onlangs brachten jullie een bezoek aan de Oxfam-Wereldwinkel. Dit heeft toch wel een indruk achtergelaten… Daarom gaan we samen een eigen onderneming opstarten! Zo krijgen jullie de kans om samen met jullie leerkracht een ondernemingservaring op te doen waarbij we verschillende goede doelen kunnen helpen. De onderneming die jullie oprichten, moet wel aan een aantal voorwaarden voldoen: 1 de onderneming moet ethisch handelen; 2 samenwerken en ervaring opdoen zijn belangrijker dan winst maken; 3 de winst wordt aan een goed doel geschonken.
Dit werkboek zal je begeleiden doorheen deze ondernemingservaring. Wees niet bang, je staat er niet alleen voor! Bij dit werkboek hoort ook een digitaal leerplatform. Op dit platform vindt je de filmpjes en websites terug die gebruikt werden in deze cursus. Je kan het platform raadplegen via https://projectethischhandelen.weebly.com. Veel succes!
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 7
1 Eerlijke handel versus oneerlijke handel
1.1 Serieus gesjareld
Je bracht een bezoek aan de Oxfam Wereldwinkel. Hier heb je het spel ‘Serieus gesjareld’
gespeeld. Je hebt ervaren hoe oneerlijk de handel in de wereld is. Producenten in het Zuiden
krijgen niet de kans om een menswaardig leven op te bouwen.
1 Vind je het eerlijk hoe de boeren in het Zuiden behandeld worden? Waarom wel/niet?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
2 Zou jij iets aan die oneerlijke handel willen doen?
_________________________________________________________________________
1.2 (On)eerlijke handel in de actualiteit
Waar koop jij je kleding? Som de winkels op.
_________________________________________________________________________
Waarom koop je je kleding in die winkels?
_________________________________________________________________________
Oneerlijke handel komt niet alleen voor in de voedingsindustrie. Het komt bijvoorbeeld ook
voor in de kledingindustrie.
Opdracht 1: Bekijk het filmpje ‘VRT NWS: 5 jaar na ramp Bangladesh’. Beantwoord de bijhorende vragen. 1 Wat gebeurde er vijf jaar geleden in Bangladesh?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
2 Hoe komt het dat dit gebouw instortte?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 8
3 Voor welke winkels werden daar kleren gemaakt?
_________________________________________________________________________
4 Kijk naar het label in jouw T-shirt. Wat staat er op dat label?
Made in ________________________
5 Betekent dit dat jouw T-shirt in dit land gemaakt werd?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
6 Wat gebeurt er met de arbeiders die klagen over de slechte werkomstandigheden?
_________________________________________________________________________
7 Hoe is de situatie vijf jaar later in Rana Plaza?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
8 Wat vind jij van de werkomstandigheden in o.a. Bangladesh?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
9 Ondanks dat de kleren in verschrikkelijke omstandigheden gemaakt worden, winkelen
toch heel wat mensen bij Primark. Waarom?
_________________________________________________________________________
10 Zou jij mee willen helpen om de werkomstandigheden te verbeteren?
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 9
11 Is er hier sprake van eerlijke of oneerlijke handel? Leg uit.
_________________________________________________________________________
Opdracht 2: Bekijk een fragment uit het journaal. Los de bijhorende vragen op. 1 Waarover gaat het filmpje?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
2 Wat is schone kleding?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
3 Wat is de Fair Wear Foundation?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
4 Waar moet een bedrijf zich aan houden als het wil behoren tot de Fair Wear
Foundation?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
5 Is dit een voorbeeld van eerlijke of oneerlijke handel? Leg uit.
_________________________________________________________________________
Opdracht 3: Padlet
In het filmpje ‘5 jaar na ramp Bangladesh’ zegt studente Tessa het volgende: “We moeten ons best doen om de merken aan te sporen om ethischer te gaan handelen.”
Scan de QR-code of surf naar https://padlet.com/handelsschool_hasselt1/5sbk5lm3vc1w. Noteer in de Padlet wat ethisch handelen volgens jou betekent. Dubbelklik op een plaats binnen de tablet om iets te typen. Bij de titel schrijf je je naam.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 10
Ethisch handelen: __________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
1.3 Groepswerk
Verdeel je in vier groepjes. Op de volgende pagina’s staan er vier opdrachten genoteerd. Ieder groepje krijgt een andere opdracht. Iedere groep krijgt vijftien minuten om de opdracht voor te bereiden. Groep 1: Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) Groep 2: Lush Groep 3: Oxfam-Wereldwinkels Groep 4: Tony’s Chocolonely Als ieder groepje klaar is met zijn opdracht, worden de groepjes gemixt. In deze nieuwe groepen zit telkens een persoon van groep 1, 2, 3, en 4. Iedereen legt zijn eigen opdracht uit aan elkaar zodat iedereen de oplossing heeft van alle opdrachten. Hier krijgen jullie twintig minuten de tijd voor.
1.3.1 Groep 1: Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO)
Scan de QR-code of surf naar https://www.youtube.com/watch?v=QcEiPmW_0Wc. Bekijk het filmpje en beantwoord de onderstaande vragen met je groep.
1 Waar houdt een bedrijf rekening als het doet aan maatschappelijk verantwoord
ondernemen (MVO)?
_________________________________________________________________________
2 Hoe werkt het callcenter in het filmpje aan people?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
3 Hoe werkt groep Bruno aan planet?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 11
4 Hoe werkt groep Bruno aan profit?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
5 Zoek nog drie andere bedrijven op die aan maatschappelijk verantwoord ondernemen doen.
_________________________________________________________________________
6 Wat zijn twee voordelen van maatschappelijk verantwoord ondernemen?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
7 Wat is een nadeel van maatschappelijk verantwoord ondernemen?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
1.3.2 Groep 2: Lush
Scan de onderstaande QR-code of surf naar https://nl.lush.com/hierstaanwijvoor. Beantwoord de onderstaande vragen met je groep.
Klik op ‘Is Lush een ethisch bedrijf?’ 1 Wat is de visie van Lush over ethisch handelen?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
2 Wat is de doelstelling van Lush?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 12
Klik op ‘Ethisch verantwoord inkopen’. 3 Waar houdt Lush steeds rekening mee bij het inkopen van ingrediënten?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
4 Welke overwegingen neemt Lush wanneer ze grondstoffen gaat inkopen?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Klik op ‘Ons milieubeleid’. 5 Waar of niet waar? Verbeter indien niet waar.
Wanneer je vijf zwarte potten terugbrengt naar Lush, krijg je een gratis gezichtsmasker. _______________________________________________________
_______________________________________________________
De potten die je kan terugbrengen, gooit Lush onmiddellijk in de vuilnisbak. _______________________________________________________
_______________________________________________________
Lush verkoopt zoveel mogelijk producten zonder verpakking.
_______________________________________________________
_______________________________________________________
Lush recycleert 50% van haar verpakkingen. _______________________________________________________
_______________________________________________________
Lush vermindert het verbruik van energie door het gebruik van zonnepanelen. _______________________________________________________
_______________________________________________________
Dankzij de shampoo in vaste vorm, bespaart Lush wereldwijd meer dan 6 miljoen plastic flessen. _______________________________________________________
_______________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 13
1.3.3 Groep 3: Oxfam-Wereldwinkels
Scan de onderstaande QR-code of surf naar https://www.oxfamwereldwinkels.be/nl/watdoenwe. Beantwoord de vragen.
1 Wat doet Oxfam-Wereldwinkels?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
2 Hoe probeert Oxfam-Wereldwinkels de handel eerlijker te maken?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Surf nu naar https://vimeo.com/65285295 of scan de onderstaande QR-code. Bekijk het filmpje en beantwoord de vragen.
3 Hoe ziet een ideale wereld eruit volgens Oxfam-Wereldwinkels?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
4 Leven wij nu in deze ideale wereld?
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 14
5 Hoe komt dit?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
6 Hoe kan jij een steentje bijdragen aan die ideale wereld?
_________________________________________________________________________
1.3.4 Groep 4: Tony’s Chocolonely
Surf naar https://tonyschocolonely.com/nl/nl of scan de onderstaande QR-code. Beantwoord de bijhorende vragen.
Klik verder naar ‘Onze missie’. 1 Wat is het probleem volgens Tony’s Chocolonely?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
2 Hoe wil Tony’s Chocolonely iets doen aan dit probleem?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 15
3 Verbind de pijlers van Tony’s routekaart met de juiste uitleg.
o o
Tony’s Chocolonely laat
zien dat chocolade maken
ook kan zonder slavernij. Ze
maken betere
prijsafspraken met de
cacaoboeren.
o o
Het bedrijf zorgt ervoor dat
andere bedrijven ook in
actie komen en zoekt actief
naar partners die mee
willen helpen aan een
wereld zonder slavernij.
o o
Tony’s Chocolonely leert de
cacaoboeren wat wel en
niet is toegestaan. Ook
maken ze de klanten
bewust van de ongelijkheid
in de cacaosector..
4 Wat kan jij doen om de chocolade slaafvrij te maken?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
1.4 Samenvatting
Ethisch handelen is een synoniem van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Bedrijven die aan MVO doen, combineren het zakelijke aspect van ondernemen met de zorg voor mens en milieu. Bij MVO houdt het bedrijf rekening met drie pijlers, namelijk de 3 P’s: ▪ people: mensen (werknemers, klanten); ▪ planet: het milieu; ▪ profit: winst maken.
Deze drie pijlers zijn in evenwicht. Voorbeelden van bedrijven die aan MVO doen, zijn Lush, Tony’s Chocolonely’s en Oxfam-Wereldwinkels.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 16
2 Je eigen zaak starten
Je hebt het ondertussen wel al gemerkt: de wereldhandel is niet altijd eerlijk. Arbeiders moeten werken in onveilige omstandigheden en de kleine boeren krijgen heel weinig geld voor wat ze produceren. Gelukkig kunnen wij ook een steentje bijdragen! Daarom starten we zelf een zaak op. We kopen producten aan bij de Oxfam-Wereldwinkel en verkopen deze op school. Zo krijgen de kleine boeren zeker genoeg geld voor wat ze geproduceerd hebben. We kunnen zelfs nog meer doen. We gaan deze producten natuurlijk met winst verkopen. Met de winst die we maken, kunnen we nog een ander goed doel steunen. Tijdens de volgende lessen starten we een eigen zaak op met de klas, om zo Oxfam-Wereldwinkel en een goed doel te steunen.
2.1 Het kiezen van het goede doel
Scan de QR-code of surf naar https://padlet.com/handelsschool_hasselt1/ig1boz3g9tf4.
1 Maak groepjes van twee. Zoek enkele goede doelen op die jullie aanspreken. Schrijf op
waar deze goede doelen voor staan. Noteer de goede doelen ook in de Padlet.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
2 Probeer nu de klas te overtuigen. Waarom moet de winst die jullie gaan maken naar jullie goed doel gaan?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 17
2.2 De naam van de onderneming
Bij het opstarten van een eigen zaak horen wel enkele verplichtingen. Zo moeten we een businessplan opstellen. In een businessplan worden de volgende zaken opgenomen: ▪ De naam van de onderneming; ▪ de missie van de onderneming; ▪ de doelstellingen van de onderneming; ▪ de baseline van de onderneming; ▪ het logo van de onderneming.
1 Waar moet een goede bedrijfsnaam aan voldoen?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
2 Zijn de onderstaande bedrijfsnamen goede bedrijfsnamen? Leg uit waarom wel/niet.
1
___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
2
___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 18
3 _________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
4 _________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
2.3 De missie
De missie van een bedrijf is het doel dat het op lange termijn wil bereiken. Het is een positieve, maar vrij algemene boodschap. Scan de onderstaande QR-code of surf naar https://www.oxfamwereldwinkels.be/nl/missie.
Wat is de missie van Oxfam-Wereldwinkels? _________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
2.4 De doelstellingen
Om de missie waar te maken, formuleert het bedrijf ook doelstellingen. Dit zijn doelen die ze op korte termijn willen bereiken. Deze doelstellingen hangen dus sterk samen met de missie.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 19
Scan de onderstaande QR-code of surf naar https://www.oxfamwereldwinkels.be/nl/missie.
Scrol naar onder. Onder de foto vind je de doelstellingen van Oxfam-Wereldwinkels terug. Wat zijn de doelstellingen van Oxfam-Wereldwinkels? Op welke manier wil ze haar missie realiseren? Noteer drie doelstellingen van Oxfam-Wereldwinkels. _________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
2.5 De baseline
Een baseline is een kort zinnetje die de naam van je bedrijf verduidelijkt. Deze korte slagzin maakt duidelijk waar het bedrijf voor staat. Geef de baseline van de volgende ondernemingen. Verklaar wat de baselines betekenen.
Logo Baseline Verklaring
________________________
________________________
________________________
________________________
________________________
________________________
________________________
________________________
________________________
________________________
________________________
________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 20
Er is een groot verschil tussen een baseline en een slogan. Een baseline gaat meerdere jaren mee en vergezelt (meestal) het logo. Een slogan gaat minder lang mee (meestal maar een campagne). Voorbeelden van slogans
Unlock the 007 in you.
Good taste runs in the family.
Share a Coke with…
2.6 Het logo
Bedrijven hebben ook altijd een logo. Een logo is een afbeelding die een merk of een bedrijf herkenbaar maakt. De leerkracht opent de volgende Kahoot: https://play.kahoot.it/#/k/b98b0527-e7da-4b52-b554-542281783d0a. Jullie volgen de instructies op het scherm. Speel de logo quiz!
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 21
Welke verschillen merk je op tussen de logo’s? _________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Er bestaan verschillende soorten logo’s. Hieronder worden ze opgesomd.
1 Woordmerk
Bij een woordmerk komt de naam van het bedrijf terug in het logo. Bijvoorbeeld: 2 Personage
Er wordt een personage gebruikt als logo. Dit personage heeft menselijke eigenschappen. Bijvoorbeeld: het logo van Mr. Proper 3 Monogram
Bij een monogram wordt het logo gevormd door twee of meerdere letters. Bijvoorbeeld: het logo van Dolce & Gabbana 4 Beeldlogo
Bij een beeldlogo wordt er een bepaald beeld gebruikt om het bedrijf of het merk voor te stellen. Je weet onmiddellijk over welk bedrijf of welk merk het gaat. Bijvoorbeeld: het logo van Apple
2.7 Groepswerk
Maak groepjes van drie personen en vervul de volgende opdrachten. 1 Verzin een naam voor ons bedrijf. Houd hierbij rekening met de voorwaarden van een
goede bedrijfsnaam. Tip: houd het goede doel in je achterhoofd.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 22
2 Bedenk de missie van ons bedrijf. Houd het goede doel in je achterhoofd.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
3 Formuleer minstens drie doelstellingen. Hoe gaan we de missie waarmaken?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
4 Bedenk een baseline voor ons bedrijf. Denk opnieuw aan het goede doel.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
5 Ontwerp een logo voor ons bedrijf. Je mag dit hieronder tekenen of je mag dit op de computer ontwerpen.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 23
Handige websites: ▪ https://www.freelogoservices.com/nl/index3; ▪ https://www.logopony.com/nl/.
Vergeet niet om je logo op te slaan als je dit op de computer maakt!
2.8 Vergadering
We organiseren een vergadering waar ieder groepje zijn bedrijf voorstelt. Duid een iemand aan die het bedrijf zal voorstellen. De persoon die ons bedrijf zal voorstellen is: _____________________________________
2.9 Contact opnemen met het goede doel
Proficiat! Jullie hebben nu een naam, logo, missie, doelstellingen en baseline bedacht voor het bedrijf. Nu is het tijd om contact op te nemen met het goede doel. Dit kan op twee verschillende manieren namelijk via e-mail of via telefoon.
2.9.1 Een e-mail opstellen
Jerryt verzond de volgende e-mail naar het goede doel Amnesty International.
Zou jij deze e-mail versturen? Waarom wel/niet? _________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 24
Jerryt kreeg geen reactie op zijn vorige e-mail. Hij besloot om een nieuwe e-mail te
versturen.
Hoe stel je een goede e-mail op?
STAP 1 Zorg ervoor dat je de onderwerpregel invult. Hier schrijf je in een paar kernwoorden waarover je e-mail gaat. Zo weet de ontvanger al wat er in de e-mail staat.
STAP 2
Begin de e-mail met een begroeting. Bijvoorbeeld: ▪ Beste mevrouw X ▪ Beste meneer X ▪ Geachte mevrouw X ▪ Geachte meneer X
Als je bijvoorbeeld een e-mail naar meneer Smeets stuurt, start je de e-mail met ‘Beste meneer Smeets’.
STAP 3
Zorg voor een duidelijke opbouw van je e-mail. Je hoeft niet heel je levensverhaal in een e-mail te schrijven. Wees duidelijk en zorg ervoor dat je e-mail niet te lang is. Zorg er ook voor dat je geen spelfouten maakt! Gebruik geen ge/gij of chattaal!
STAP 4
Zorg voor een goede afsluiter zoals: ▪ Met vriendelijke groeten
Jerryt Janssen ▪ Met vriendelijke groet
Jerryt Janssen
STAP 5 Lees je e-mail na! Denk ook aan de NBN-normen.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 25
Opdracht
Nu is het jouw beurt! Open Smartschool en stel een e-mail op voor het gekozen goede doel.
Houd rekening met de tips die op de vorige pagina staan. De volgende informatie moet in de
e-mail aan bod komen:
▪ stel jezelf voor;
▪ vertel iets over onze onderneming (naam en missie);
▪ vertel dat de onderneming de winst wil schenken aan het goede doel;
▪ vertel waarom de onderneming de winst wil schenken aan dit goede doel;
▪ nodig het goede doel uit op de eindpresentatie.
Verzend de e-mail naar je leerkracht. Je krijgt punten op deze e-mail, dus zorg zeker dat je
rekening houdt met de tips en dat alle informatie aan bod komt in de e-mail. De beste e-mail
wordt verzonden naar het goede doel.
2.9.2 Telefoneren
Opdracht 1
Je kan ook contact opnemen met het goede doel door te telefoneren. Scan de onderstaande
QR-code of surf naar https://www.youtube.com/watch?v=QuK8gpva9S8. Bekijk het filmpje.
Wat moet je allemaal doen in een goed telefoongesprek? _________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 26
Opdracht 2: rollenspel
Bedrijf Goedemorgen, P&P, u spreekt met Elise Caelen. Waarmee kan ik u helpen?
Klant Goedemorgen, u spreekt met Femke Dirkx. Ik zou graag een bestelling willen
plaatsen.
Bedrijf Ik neem even pen en papier bij de hand zodat ik uw gegevens kan noteren.
Wil u uw naam nog eens herhalen alstublieft?
Klant Femke Dirkx.
Bedrijf Wat zou u graag willen bestellen?
Klant Ik wil graag zes repen witte chocolade, zes repen melkchocolade en een
pakje mangothee bestellen alstublieft.
Bedrijf Op welk adres mag de bestelling geleverd worden?
Klant U mag de bestelling leveren op Vildersstraat 10, 3500 in Hasselt.
Bedrijf Ik herhaal alles nog even ter controle. U wil graag witte chocolade, zes repen
melkchocolade en een pakje mangothee bestellen op naam van Femke
Dirkx. De bestelling wordt geleverd op Vildersstraat 10 in Hasselt. Klopt dit?
Klant Ja, dat klopt!
Bedrijf Uw bestelling zal binnen de drie werkdagen geleverd worden. Bedankt voor
uw bestelling. Ik wens u nog een fijne dag toe.
Klant Bedankt! Dag!
Is dit een goed telefoongesprek? Waarom wel/niet? _________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Opdracht 3
Bekijk het filmpje ‘Ali Osram vs. Bart Smit’ en beantwoord de vragen.
1 Is dit een goed telefoongesprek? Waarom wel/niet?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
2 Hoe zou jij dit gesprek aanpakken?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 27
3 Zou je het moeilijk vinden om Ali te helpen? Waarom wel/niet?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
3 Solliciteren
Bekijk de vacatures in de vacaturekrant. Duid aan welke jij het interessants vindt.
Vacature medewerker aankoopdienst Onze onderneming is nog op zoek naar een enthousiaste medewerker voor de aankoopdienst. Profiel ▪ Ben jij collegiaal? ▪ Ben jij ordelijk? ▪ Kan je goed plannen en organiseren? ▪ Ken jij de NBN-normen op je duim? ▪ Kan je goed werken met Word en Excel? ▪ Ben je sociaal?
Dan ben jij de ideale aankoopdienstmedewerker! Functieomschrijving ▪ Je spreekt samen met de directeur en de verkoopmedewerkers af welke producten er
besteld worden. ▪ Je onderhandelt met de Oxfam-Wereldwinkel over de verkoopsvoorwaarden. ▪ Je bestelt de producten bij de Oxfam-Wereldwinkel. ▪ Je maakt een overzicht van de producten die we hebben aangekocht.
Voldoe jij aan het profiel en ben je bereid de nodige taken op je te nemen? Aarzel dan niet en stuur je sollicitatiebrief en cv dan via Smartschool naar je leerkracht!
Vacature medewerker marketing Ons bedrijf is nog op zoek naar een creatieve marketingmedewerker. Hieronder kan je het profiel en de functieomschrijving terugvinden. Profiel ▪ Ben jij creatief? ▪ Ben jij enthousiast? ▪ Kan je goed werken met Word en Publisher? ▪ Kan je goed met anderen samenwerken?
Dan is deze functie zeker iets voor jou! Functieomschrijving ▪ Je maakt een ontwerp van de verkoopstand. ▪ Je ontwerpt een affiche. ▪ Je ontwerpt een flyer. ▪ Je denkt samen met de verkoop- en informaticadienst na over een promotiecampagne.
Ben je bereid deze taken op je te nemen en voldoe je aan het profiel? Verzend dan onmiddellijk je cv en sollicitatiebrief naar je leerkracht via Smartschool!
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 28
Vacature medewerker verkoopdienst Onze onderneming is op zoek naar een competente medewerker voor de verkoopdienst. Hieronder vind je het profiel en de functieomschrijving. Profiel ▪ Ben jij nauwkeurig? ▪ Ben jij collegiaal? ▪ Ben jij ordelijk? ▪ Kan je goed plannen en organiseren? ▪ Ben je creatief? ▪ Kan je goed werken met Word en Excel?
Dan ben jij de geknipte persoon voor deze functie! Functieomschrijving ▪ Je zorgt ervoor dat de consumenten tevreden zijn over hun aankopen. ▪ Je berekent de kostprijs van de producten. ▪ Je bepaalt de verkoopprijs van de producten. ▪ Je ontwerpt een tabel waarin je de producten met de prijzen in opneemt. ▪ Je ontwerpt prijskaartjes. ▪ Je bepaalt de plaats van de verkoopstand. ▪ Je werkt een promotiecampagne uit in samenwerking met de marketing- en
informaticadienst.
Ben je bereid deze taken op je te nemen en voldoe jij aan het profiel? Aarzel dan niet om je sollicitatiebrief en cv via Smartschool door te sturen naar je leerkracht!
Vacature medewerker informaticadienst Onze onderneming is op zoek naar een enthousiaste informaticamedewerker. Hieronder vind je het profiel en de functieomschrijving terug. Profiel ▪ Ben je creatief? ▪ Kan je goed met de computer werken? ▪ Laat je je niet afschrikken door nieuwe uitdagingen? ▪ Ken je de NBN-normen en kan je deze toepassen? ▪ Ben je bereid om nieuwe dingen te leren? ▪ Ben je een social media expert? ▪ Ben je een teamplayer?
Dan is de informaticadienst je op het lijf geschreven! Functieomschrijving ▪ Je ontwerpt een website via Weebly voor onze onderneming. ▪ Je maakt een Facebookpagina van onze onderneming. ▪ Je plaatst regelmatig updates via de website en de Facebookpagina. ▪ Je plaatst de affiche en flyers op de website en op de Facebookpagina. ▪ Je denkt samen met de verkoopverantwoordelijke een promotiecampagne uit die je ook
op de website en op de Facebookpagina plaatst.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 29
3.1 Het Curriculum Vitae (cv)
CURRICULUM VITAE Aykut Öztekin
Hoefkamp 52
3650 DILSEN-STOKKEM
Gsm: 0479 12 34 56
E-mail: [email protected]
PERSOONLIJKE GEGEVENS
Geboortedatum: 7 maart 1996
Geboorteplaats: Maubeuge (FR)
Nationaliteit: Frans
Burgerlijke staat: Ongehuwd
STUDIES
Periode: 2014 – heden
Instituut: Hogeschool PXL
Richting: leerkracht secundair onderwijs Frans – Handel-Burotica
Periode: 2007 - 2014
Instituut: Campus De Helix
Richting: Kantoor
WERKERVARING
Periode: 2013 - heden
Werkgever: Nike Laakdal
Functie: magazijnier
Periode: 2012 - 2013
Werkgever: ISS nv
Functie: stagiair – administratief medewerker
VAARDIGHEDEN
Profiel: flexibel - enthousiast – creatief – teamplayer - initiatief
Softwarekennis: MS Office: zeer goede beheersing
Navision: goede beheersing
Talenkennis: Turks: moedertaal
Nederlands: zeer goed
Frans: zeer goed
Engels: basiskennis
In bezit: Rijbewijs B + eigen wagen
EHBO-brevet
Attest bedrijfsbeheer
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 30
Curriculum Vitae betekent letterlijk ‘levensloop’. Je geeft hierin meer informatie over jezelf. Een goede cv is duidelijk en visueel aantrekkelijk. Ook bevat het geen taalfouten.
3.1.1 Inhoud van het cv
Onderdelen Let op! Persoonlijke gegevens: ▪ naam; ▪ adres; ▪ geboortedatum; ▪ nationaliteit; ▪ telefoonnummer; ▪ e-mailadres; ▪ foto; ▪ sociale media.
Maak een goed e-mailadres aan! Niet: [email protected] Wel: [email protected] Foto: zorg voor een foto waar je gezicht goed op te zien is. Sociale media: zorg dat je profiel op privé staat! Werkgevers kijken vaak je sociale media na.
Opleiding: school, richting, jaartal, behaald diploma.
Werkervaring: ▪ indien je al gewerkt hebt: naam bedrijf,
functie, datum; ▪ indien je nog niet gewerkt hebt: relevante
ervaring (bijvoorbeeld babysitter, lid van een jeugdbeweging, leerlingenraad,…).
Je schrijft niet: ik heb geen ervaring!
Vaardigheden: ▪ talenkennis; ▪ pc-vaardigheden.
Talenkennis: welke talen beheers ik allemaal? Pc-vaardigheden: met welke programma’s kan ik werken? Houd rekening met voor welke job je solliciteert. Wanneer je solliciteert om poetsvrouw te worden, is het niet relevant om je pc-vaardigheden te vermelden.
Persoonlijkheid en hobby’s: ▪ goede persoonlijkheden: sociaal,
behulpzaam, actief, enthousiast, leergierig,…
▪ hobby’s: fitnessen, voetballen, jeugdbeweging,…
Geef relevante voorbeelden! Vb. Ik ben enthousiast. Ik zet me namelijk in voor verschillende projecten op school.
Referenties: Vermeld de naam, het telefoonnummer en het e-mailadres van vorige werkgevers, leerkrachten,... Kortom iedereen die bereid is om een goed woordje voor je te doen.
Vergeet niet om die persoon op de hoogte te brengen dat je hem/haar in je cv vermeldt. Geen goede referenties: je familie of vrienden.
Met een cv wil je de belangstelling opwekken van de werkgever. Dat lukt enkel als je cv verzorgd is, je alle relevante informatie geeft en je goed aansluit bij de functie-eisen van de werkgever.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 31
3.1.2 Lay-out van het cv
▪ Een goede structuur is erg belangrijk; ▪ schrijf niet te veel tekst; ▪ werk met tabellen, kleuren, icoontjes, zet belangrijke zaken in het vet, onderstreep; ▪ let op de NBN-normen; ▪ maak geen spelfouten!
Wanneer je je cv af hebt, laat je deze best nalezen door iemand anders. Opdracht 1 Bekijk het cv van Aykut. Zet een kruisje als je de informatie kon terugvinden in het cv.
De persoonlijke gegevens van Aykut.
De opleiding die Aykut gevolgd heeft.
De werkervaring van Aykut.
De vaardigheden die Aykut beheerst.
De persoonlijkheid van Aykut.
De hobby’s van Aykut
Referenties van Aykut.
Heeft Aykut een goed cv? Leg uit waarom wel/niet. _________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Opdracht 2 Maak nu zelf een cv! Houd rekening met de tips van de vorige pagina’s. Wanneer je een goede cv opstelt, kan je deze ook echt gebruiken wanneer je gaat solliciteren voor een job. Stuur je cv via Smartschool door naar je leerkracht.
3.2 De sollicitatiebrief
Jij bent CEO van het bedrijf Cook-it-easy, een bedrijf dat allerlei keukenmateriaal verkoopt. Jullie zoeken een nieuwe webdesigner. Lees de onderstaande sollicitatiebrieven.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 32
Sollicitatiebrief 1 Donovan Peeters 2018-11-07 Postbaan 16 3600 GENK 0488 34 14 64 Michaël Berghmans Personeelsdienst Cook-it-easy Elfde-Liniestraat 24 3500 HASSELT Sollicitatie informaticadienst website Geachte mijnheer Berghmans Naar aanleiding van jullie advertentie in Het Belang van Limburg wil ik mij kandidaat stellen voor de functie webdesinger binnen de informatica-afdeling van jou bedrijf. Mijn naam is Donovan Peeters. Momenteel studeer ik nog voor leerkracht informatica en handel-burotica aan Hogeschool PXL Hasselt. Ook volg ik nog een extra avondopleiding als webdesigner aan Syntra. In het middelbaar heb ik de richting informaticabeheer gevolgt en met succes voltooid. Op vlak van informaticaproblemen en serverproblemen heb ik al wat ervaring en ik kan werken met Dreamweaver (html en CSS), Joomla, Wordpres, Drupal, Artisteer, Photoshop, Illustrator en InDesign. Verder heb ik ook nog kennis van enkele programmeerttalen zoals Javascript, PHP, Visual Basic en ASP. Tijdens de vakantie werk ik al enkele jaren bij eenzelfde bedreif, genaamd Tradvision. Daar onderhoudt ik de website die ik overigens zelf heb gemaakdt met Dreamweaver. Ik ben altijd bereidt mijn kandidatuur te komen toeligten in een persoonlijk gesprek. Met vriendelijke groeten Donovan Peeters Bijlage: cv
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 33
Sollicitatiebrief 2 Sascha Willems 2018-11-07 Postbaan 16 3600 GENK 0488 34 14 64 Michaël Berghmans Personeelsdienst Cook-it-easy Elfde-Liniestraat 24 3500 HASSELT Sollicitatie informaticadienst website Geachte mijnheer Berghmans Naar aanleiding van jullie advertentie in Het Belang van Limburg wil ik mij kandidaat stellen voor de functie webdesigner binnen de informatica-afdeling van jullie bedrijf. Mijn naam is Sascha Willems. Momenteel studeer ik nog voor leerkracht informatica en handel-burotica aan Hogeschool PXL Hasselt. Ook volg ik nog een extra avondopleiding als webdesigner aan Syntra. In het middelbaar heb ik de richting informaticabeheer gevolgd en met succes voltooid. Op vlak van informaticaproblemen en serverproblemen heb ik al wat ervaring en ik kan werken met Dreamweaver (html en CSS), Joomla, Wordpres, Drupal, Artisteer, Photoshop, Illustrator en InDesign. Verder heb ik ook nog kennis van enkele programmeertalen zoals Javascript, PHP, Visual Basic en ASP. Tijdens de vakantie werk ik al enkele jaren bij eenzelfde bedrijf, genaamd Tradvision. Daar onderhoud ik de website die ik overigens zelf heb gemaakt met Dreamweaver. Ik ben altijd bereid mijn kandidatuur te komen toelichten in een persoonlijk gesprek. Met vriendelijke groeten Sascha Willems Bijlage: cv
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 34
Sollicitatiebrief 3 Hoi Michaël Berghmans Ik wil graag bij jullie komen werken? Wilt ge me aannemen? Groetjes Karentje PS: ik heb ook nog zo’n curriculum vitae gemaakt of hoe noemt dat weer? Wilt ge dat eens bekijken? Thanks. Opdracht 3 Wie van de drie zou jij aannemen? Leg uit waarom. _________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Opdracht 4 Je gaat solliciteren voor een van de vacatures in de vacaturekrant. Bekijk de vacaturekrant opnieuw. Voor welke functie ga je solliciteren? _________________________________________________________________________
Waarom wil je voor deze functie solliciteren?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Som twee sterke punten van jezelf op.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Je schrijft zelf een sollicitatiebrief. Zorg ervoor dat de volgende elementen zeker aan bod komen in je brief: ▪ de functie waarvoor je solliciteert; ▪ de reden waarom je voor deze functie solliciteert; ▪ je motivatie voor de functie; ▪ je persoonlijkheid; ▪ je kennis, vaardigheden en attitudes; ▪ je sterke punten.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 35
Bekijk de goede sollicitatiebrief en gebruik deze als voorbeeldbrief. Houd ook rekening met de volgende tips: ▪ houd rekening met de NBN-normen; ▪ zorg ervoor dat je geen spelfouten maakt; ▪ hanteer een zakelijke schrijfstijl; ▪ wees eerlijk over je persoonlijkheid.
Verzend je sollicitatiebrief naar je leerkracht via Smartschool.
3.3 Het sollicitatiegesprek
Proficiat, je bent geselecteerd om op sollicitatiegesprek te komen bij ons bedrijf. Met een goede voorbereiding zal je deze proef op een ontspannen en rustige manier doorstaan. Een grondige kennis van de onderneming waar je solliciteert, een goede motivatie voor de functie en een verzorgd voorkomen zijn je belangrijkste troeven. Opdracht 5 Bekijk een fragment uit ‘De sollicitatie’. First is op zoek naar een IT-consultant. Kandidaat 1 Kandidaat 2
Naam: Karel Naam: Edward Leeftijd: 21 jaar Leeftijd: 23 jaar Werkzoekend Werkzoekend
Kandidaat 3 Kandidaat 4 Naam: Tim Naam: Karel Leeftijd: 23 jaar Leeftijd: 30 jaar Tijdelijke IT-job Veiligheidsagent
Wie van deze vier kandidaten zou jij aannemen op basis van de gesprekken die je ziet?
_________________________________________________________________________
Waarom kies je voor deze kandidaat?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 36
In het volgende filmpje zie je wie er uiteindelijk aangenomen werd. Vind je dit een goede
keuze? Waarom?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Opdracht 6 Bekijk het filmpje ‘Afknappers tijdens een sollicitatiegesprek’. Wat vinden werkgevers de grootste afknappers tijdens een sollicitatiegesprek? Som er 3 op. _________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Maak van deze drie afknappers drie tips.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Opdracht 7
Wat loopt er fout tijdens de onderstaande sollicitatiegesprekken?
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 37
Opdracht 8
Proficiat! Je bent geselecteerd om op sollicitatiegesprek te komen. Maak groepjes van twee.
Bereid twee sollicitatiegesprekken voor. Jullie zorgen ervoor dat jullie allebei een keer de
sollicitant zijn en een keer de werkgever. Houd rekening met de onderstaande tips.
Tips voor een goed sollicitatiegesprek
1 Antwoord bondig en concreet;
2 zoek informatie op over het bedrijf;
3 oefen de vragen die je verwacht;
4 wees altijd positief over jezelf;
5 durf zelf ook vragen te stellen;
6 kom op tijd;
7 wees vriendelijk
8 wees enthousiast.
Veel voorkomende vragen tijdens een sollicitatiegesprek
▪ Waarom koos je voor dit bedrijf?
▪ Welke opleiding heb je gevolgd?
▪ Op welke school heb je deze opleiding gevolgd?
▪ Waarom koos je voor deze opleiding?
▪ Waarom koos je voor deze school?
▪ Wat is je grootste succes tot nu toe?
▪ Wat doe je als je het niet kan vinden met je collega’s?
▪ Waar ging de laatste ruzie met je vriend(in) over?
▪ Wat is jouw slechtste karaktertrek?
▪ Wat doe je in je vrije tijd?
Hier mag je je sollicitatiegesprekken noteren. Je mag de gesprekken ook voorbereiden via de computer. _________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 38
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 39
4 Het marktonderzoek
Jullie zijn allemaal geslaagd voor de sollicitatieproef. Nu kunnen we eindelijk ons bedrijf echt
opstarten.
Jullie zullen producten moeten aankopen en verkopen. Weet jij nu al welke producten we het best kunnen aankopen? _________________________________________________________________________
Wat wil je nog weten voor we producten gaan aankopen? _________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Aan wie gaan we onze producten verkopen?
_________________________________________________________________________
De grootste vraag die we ons nu moeten stellen is: “Wat wil de klant kopen?”. Dit kunnen we
ontdekken door middel van een marktonderzoek. Een marktonderzoek is een onderzoek
waarbij informatie wordt verzameld over (mogelijke) klanten.
Op welke manieren kunnen we allemaal informatie verzamelen over onze (toekomstige)
klanten?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 40
4.1 Een enquête opstellen
Een enquête is een vragenlijst waarin de wensen van de klant worden onderzocht.
4.1.1 De verschillende soorten vragen
In een enquête kan je verschillende soorten vragen stellen. Link de voorbeelden aan de
soorten vragen. Kies uit:
Gesloten vraag – meerkeuzevraag – identificatievraag – open vraag – schaalpuntvraag –
stellingsvraag – checklistvraag.
_________________________
_________________________
_________________________
_________________________
_________________________
_________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 41
4.1.2 Groepswerk
Maak per twee een enquête via Google Forms die je gaat afnemen in je school. Houd
rekening met de onderstaande tips:
▪ stel maximaal 20 vragen, anders verliezen de deelnemers hun interesse; ▪ zorg dat de vragen duidelijk zijn; ▪ zorg dat de vragen niet te lang zijn; ▪ groepeer de vragen die over hetzelfde onderwerp gaan.
Surf naar https://docs.google.com/forms/u/0. Meld je aan met de gegevens die je krijgt van je leerkracht. Volg tijdens het maken van je enquête het volgende stappenplan. Stap 1
Klik op ‘Leeg’.
Stap 2
Vul hier de titel van je enquête in.
Vul hier de uitleg van ons project in.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 42
Stap 3
Stel een vraag op. Vul hier de vraag die je wil stellen in. Kies hier het soort vraag dat je wil stellen.
Duid hier aan of de deelnemer verplicht is om de vraag in te vullen. Soorten vragen
Wanneer je op klikt, kan je kiezen uit de volgende soort vragen:
Stap 4
Voeg een nieuwe vraag toe. Dit doe je door op te klikken. Stap 5
Wanneer je genoeg vragen hebt, roep je je leerkracht. Je enquête wordt nagekeken en eventueel aangepast. Van alle enquêtes wordt er een gekozen die wordt afgenomen.
Vul hier de antwoordopties in.
De deelnemer kan een kort antwoord typen op je vraag.
De deelnemer kan een lang antwoord typen op je vraag.
De deelnemer kan een optie aanduiden uit de lijst.
De deelnemer kan meerdere opties aanduiden uit de lijst.
De deelnemer moet een antwoord aanduiden uit de lijst.
De deelnemer kan een bestand uploaden.
De deelnemer duidt op de schaal een score aan.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 43
Stap 6
Indien je enquête volledig is nagekeken en eventueel aangepast naar de wensen van je
leerkracht, klik je op . Het volgende venster wordt dan geopend:
Dit venster wordt geopend:
Klik op ‘kopiëren’ en verzend de link via Smartschool naar de klassen waar de enquêtes worden afgenomen.
Klik op dit icoontje.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 44
4.2 Een enquête afnemen
Het is natuurlijk de bedoeling dat deze enquête afgenomen wordt in verschillende klassen. Jullie leerkracht geeft jullie een lijst met de klassen waar jullie de enquête gaan afnemen. Volg deze stappen: 1 stel jezelf en de onderneming kort voor; 2 vertel waarom je de enquête komt afnemen; 3 vertel de leerlingen over de e-mail die je via Smartschool verstuurd hebt; 4 overloop de vragen kort; 5 geef de deelnemers even te tijd om de enquête in te vullen; 6 bedank iedereen voor zijn/haar deelname.
Hoe ga je het aanpakken? Noteer hieronder wat je gaat zeggen in de klassen. _________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
4.3 De gegevens verwerken
Wanneer alle klassen de enquête hebben ingevuld, is het tijd om de gegevens te verwerken.
Via Google Forms is dit heel gemakkelijk. Volg de onderstaande stappen.
Stap 1
Surf naar je ontwerpformulier.
Stap 2
Klik op ‘reacties’.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 45
Stap 3
Nu heb je een overzicht van de gegeven antwoorden op iedere vraag. Dit kan er zo uitzien:
Noteer hieronder je bevindingen. Wat hebben de leerlingen geantwoord op de vragen?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 46
Wat is de conclusie van deze enquête? Wat willen de klanten?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
5 Aankopen
Op basis van de enquêteresultaten hebben we beslist welke producten we gaan aankopen.
Bij het aankoopproces komen er verschillende documenten kijken.
Opdracht 1
Lees het verhaal van Goele. Ze start een leeronderneming met haar klas en wil graag
producten bestellen bij Oxfam-Wereldwinkels.
Lijst van producten: ▪ 10 BIO groene thee met munt (€ 2,20 per stuk) ▪ 25 BIO ice tea (€ 0,95 per stuk) ▪ 25 sinaasappelsap 20 cl (€ 0,50 per stuk) ▪ 25 worldshakesap 20 cl (€ 0,50 per stuk) ▪ 25 bananenchips zout (€ 1,50 per stuk) ▪ 25 BIO fruit- en notenmix (€ 3,75 per stuk) ▪ 1 doos melkchocolade 50 g (€ 0,85 per stuk) ▪ 1 doos notenchocolade 47 g (€ 0,85 per stuk) ▪ 1 doos BIO witte chocolade (€ 0,95 per stuk) ▪ 1 doos BIO zure snoepbeertjes (€ 1,55 per stuk)
_______________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 47
_______________________________________________________________________
Prijsaanvraag P&P
Waarover onderhandelt Goele met de Oxfam-Wereldwinkel? _______________________________________________________________________
Een __________________ is een e-mail waarin je probeert te onderhandelen met een
bedrijf over de prijs, levering, vervoerskosten of wijze van betaling.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 48
RE Prijsaanvraag P&P
Wat biedt de Oxfam-Wereldwinkel aan?
_______________________________________________________________________
De reactie op de prijsaanvraag noemen we de __________________________________
Hierin informeert de verkoper de klant over de prijs, leveringsvoorwaarden, vervoerskosten
en wijze van betaling.
Hieronder vind je het document terug dat Goele moet invullen. Hoe heet dit document?
_______________________________________________________________________
Vul dit document in voor Goele. Hieronder vind je wat ze wil bestellen. ▪ 10 BIO groene thee met munt (€ 2,20 per stuk) ▪ 25 BIO ice tea (€ 0,95 per stuk) ▪ 25 sinaasappelsap 20 cl (€ 0,50 per stuk) ▪ 25 worldshakesap 20 cl (€ 0,50 per stuk) ▪ 25 bananenchips zout (€ 1,50 per stuk) ▪ 25 BIO fruit- en notenmix (€ 3,75 per stuk) ▪ 1 doos melkchocolade 50 g (€ 0,85 per stuk) → = 50 stuks ▪ 1 doos notenchocolade 47 g (€ 0,85 per stuk) → = 50 stuks ▪ 1 doos BIO witte chocolade (€ 0,95 per stuk) → = 50 stuks ▪ 1 doos BIO zure snoepbeertjes (€ 1,55 per stuk) )→ = 30 stuks
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 49
Op iedere bestelbon moeten er verplicht enkele elementen vermeld worden. Bekijk de
bestelbon aandachting. Duid de verplichte elementen op de bestelbon aan. Schrijf eventueel
op welke elementen ontbreken.
1 de naam en het adres van de verkoper, net als het ondernemingsnummer;
2 de datum en het nummer van de bestelbon;
3 de omschrijving van het product dat besteld wordt;
4 de eenheidsprijs, de hoeveelheid en de totale prijs;
5 het toepasbare btw-tarief als de btw niet is inbegrepen in de prijs;
6 het nog te betalen bedrag;
7 de datum of de termijn voor de levering van het product of de dienst;
8 de handtekening van de koper.
Te betalen:
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 50
Orderbevestiging bestelling P&P
Waarom zou Oxfam deze e-mail verzenden?
_______________________________________________________________________
Wanneer is het zeker nuttig om een orderbevestiging te vragen?
_______________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 51
Goele Aerts Hoogbaan 200 3650 Dilsen-Stokkem België
LEVERINGSBON Omschrijving Prijs
10 x BIO groene thee met munt € 22,00
25 x BIO ice tea € 23,75
25 x sinaasappelsap 20 cl € 12,50
25 x worldshakesap € 12,50
25 x bananenchips zout € 37,50
25 x BIO fruit- en notenmix € 93,75
50 x melkchocolade 50 g € 42,50
50 x notenchocolade 47 g € 42,50
50 x BIO witte chocolade € 47,50
30 x BIO zure snoepbeertjes € 46,50
Totaal incl. btw €381,00
Btw € 66,12
Wat doe je met deze leveringsbon wanneer je deze ontvangt?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 52
Oxfam-Wereldwinkel Hasselt vzw Dorpstraat 31 3500 HASSELT Telefoon: 011/22.83.32 Fax: 011/24.18.41 BE 0444.867.932 IBAN BE62 5230 8018 8561 https://www.oxfamwereldwinkels.be/
Goele Aerts Hoogbaan 200 3650 Dilsen-Stokkem België
FACTUUR Factuurdatum: 2018-11-07
Factuurnummer: VF/24854230
Vervaldag: 2018-11-21
Leveringsdatum: 2018-11-05
Omschrijving Aantal Prijs per stuk
BIO groene thee met munt 10 € 2,20
BIO ice tea 25 € 0,95
Sinaasappelsap 20 cl 25 € 0,50
Worldshakesap 25 € 0,50
Bananenchips zout 25 € 1,50
BIO fruit- en notenmix 25 € 3,75
Melkchocolade 50 g 50 € 0,85
Notenchocolade 47 g 50 € 0,85
BIO witte chocolade 50 € 0,95
BIO zure snoepbeertjes 30 € 1,55
Totaal incl. btw €381,00
Btw (21%) € 66,12
We verzoeken u vriendelijk het totale factuurbedrag van € 381,00 binnen de 14 dagen over te maken
naar IBAN BE62 5230 8018 8561 met als mededeling het factuurnummer.
Op al onze producten zijn onze algemene voorwaarden van toepassing. Deze kan u terugvinden op
https://shop.oxfamwereldwinkels.be/voorwaarden/.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 53
Hieronder vind je de verplichte elementen van een factuur terug. Controleer of alle
elementen terug te vinden zijn op deze factuur. Duid de elementen aan op de factuur met
een nummer.
1 het woord ‘factuur’ en het factuurnummer;
2 naam (+ ondernemingsvorm: nv, bvba …) en adres van de verkoper;
3 ondernemingsnummer van de verkoper;
4 nummer(s) van de financiële rekening(en) van de verkoper;
5 btw-nummer van de verkoper;
6 factuurdatum;
7 vervaldatum (uiterste datum waarop de factuur moet betaald zijn);
8 naam en adres van de koper;
9 omschrijving en hoeveelheid van de goederen;
10 btw-bedrag per btw-tarief;
11 totaal btw-bedrag;
12 verkoopsvoorwaarden.
Wat moet je doen voor je de factuur betaalt?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Op welke manier(en) kan Goele deze factuur betalen?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Bij een betaling krijg je altijd een bewijs. Hoe noemen we deze bewijzen?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 54
Opdracht 2
Vul het schema aan. Welk handelsdocument hoort bij welke omschrijving? Kies uit:
Bestelbon – orderbevestiging - (prijs)offerte – leveringsbon – factuur – betalingsdocument –
prijsaanvraag
Omschrijving Handelsdocument
De koper informeert naar de prijs en de verkoopsvoorwaarden van het product of de dienst die hij wil kopen.
De verkoper informeert de koper over de prijs, leveringsvoorwaarden, vervoerskosten en wijze van betaling.
De verkoper vergelijkt de verschillende offertes. Op basis van die offertes ziet hij welke leverancier de beste voorwaarden biedt, en kan hij een bestelling plaatsen.
Dit document verstuurt de verkoper naar de koper om de bestelling te bevestigen.
Op een afgesproken plaats en tijdstip worden de goederen geleverd. De koper controleert of de juiste goederen werden geleverd en of de goederen in goede staat zijn.
De verkoper vraagt in dit document aan de koper om de geleverde goederen te betalen.
De koper gaat na of de factuur correct werd berekend en of de verkoopsvoorwaarden werden gerespecteerd. Als dat zo is, zal hij de factuur betalen.
6 Marketing: de marketingmix
We hebben onze producten aangekocht. Nu is het tijd om na te denken op welke manier we
deze producten op de markt gaan brengen.
Bekijk het filmpje. Uit welke 4 P’s bestaat de marketingmix? _________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 55
6.1 De eerste P: Product
Zonder product, is er natuurlijk geen onderneming! Het is de taak van de onderneming om
een goed assortiment aan te bieden.
6.1.1 Het assortiment
Opdracht 1
Surf naar https://www.oxfamwereldwinkels.be/nl/producten of scan de QR-code.
Welke producten verkoopt Oxfam? _________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
De producten die een winkel verkoopt, noemen we het _____________________________
Dit assortiment kan je opdelen in verschillende afdelingen. Hieronder vind je enkele
voorbeelden.
Markeer in het groen twee afdelingen die jou interesseren. Leg hieronder uit waarom ze jou
interesseren.
_________________________________________________________________________
Markeer in het rood een afdeling die jou helemaal niet interesseert. Leg hieronder uit hoe dit
komt.
_________________________________________________________________________
Ga terug naar de website van Oxfam. Welk assortiment biedt Oxfam aan?
_________________________________________________________________________
Voeding
Speelgoed
Mode en
accessoires
Sportartikelen ICT en
multimedia
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 56
Opdracht 2: de dimensies van het assortiment
Het assortiment kan je bekijken in de hoogte, de breedte, de lengte en de diepte. Plaats bij
elke omschrijving de juiste dimensie.
Bij Oxfam-Wereldwinkels verkopen ze drinken, koffie en thee,
snacks, ontbijt en beleg en nog veel meer.
Oxfam verkoopt ook verschillende soorten chocolade, zoals
bijvoorbeeld witte chocolade, melkchocolade en notenchocolade.
Toen ik een bezoek bracht aan de Oxfam-Wereldwinkel, waren er
nog 12 witte chocoladerepen in voorraad.
Oxfam verkoopt binnen de afdeling drinken fruitsap en rode wijn.
Lengte
= de voorraad van een
bepaald product.
Fruitsap
De hoogte
= het aanbod binnen een bepaalde groep producten.
Rode wijn
Drinken Koffie en thee Snacks Beauty & care
De breedte
= het aantal verschillende artikelen binnen het assortiment.
Appelsap Worldshakesap
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 57
6.1.2 De artikelsoorten
Opdracht 1
Bekijk de onderstaande artikelen.
Zijn er verschillen tussen deze drie producten? Indien ja, som de verschillen op.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Er zijn drie soorten artikelen. Plaats de bovenstaande artikelen bij de juiste soort. Bedenk voor iedere soort ook zelf nog een ander voorbeeld.
Convenience goods (gemaksgoederen)
Dit zijn artikelen die regelmatig gekocht worden. Ze worden vaak in grote hoeveelheden gekocht tijdens de wekelijkse boodschappen. _____________________________________________________
Shopping goods (keuzegoederen)
De consument gaat speciaal op zoek naar deze producten. Hij gaat verschillende winkels binnen om de prijs en de kwaliteit te vergelijken. _____________________________________________________
Specialty goods (speciale goederen)
Deze aankopen zijn duurder. De klant zal hier langer over nadenken en zal meer moeite doen om verschillende artikelen te vergelijken. Hij is bereid om hier grote afstanden voor af te leggen. _____________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 58
Opdracht 2
Daarnaast kan je nog een ander onderscheid maken tussen de verschillende goederen. Een
klant consumeert: hij gebruikt goederen en verbruikt goederen.
Wat is het verschil tussen een verbruiksartikel en een gebruiksartikel? Bekijk de voorbeelden
en leg het verschil in eigen woorden uit.
Verbruiksartikel
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
Gebruiksartikel
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
Opdracht 3
Kruis in het schema aan of het gaat om een convenience good, shopping good of specialty
good gaat. Kruis ook aan of het gaat om een gebruiksartikel of een verbruiksartikel.
Gebruik Verbruik Convenience Shopping Specialty
Vlees
Tomaten
Schoenen
T-shirt
Auto
Flesje water
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 59
6.2 De tweede P: Prijs
Welke factoren bepalen de prijs?
Opdracht 1
Lees het onderstaand artikel en beantwoord per twee de bijhorende vragen.
De spotgoedkope kleren van Primark hebben hun prijs 03 APRIL 2014 OM 03:00 UUR | Stijn Cools, de Standaard.
Hippe kledingstukken verkopen tegen een belachelijk lage prijs. De Ierse keten Primark gebruikt die strategie om jongeren van overal naar hun winkel in Luik te lokken. De uitbreidingsplannen voor de rest van België zouden nu klaarliggen. Een groene short: 4 euro. Een grijze T-shirt: 2,50 euro. Een hoofdtelefoon: 7 euro. Zelfs met een krap budget kost het geen moeite om in de Primark een hippe zomeroutfit samen te stellen. Een studente laat haar rekening zien. Bijna geen enkel stuk gaat boven de tien euro. ‘Dat maakt het zo interessant. Omdat het allemaal zo goedkoop is, grabbel je alles mee zonder erover na te denken. Moet ik per se een eenentwintigste zonnebril hebben? Nee, maar omdat hij maar een paar euro kost, laat ik die niet liggen.’ In de winkel is het dringen op woensdagnamiddag. Niet enkel het modieuze volkje staat aan te schuiven om een sweater met Batman-opdruk of een kaki bodywarmer af te rekenen. Ook moeders met hun kroost en senioren met een gezonde interesse voor jongerencultuur banen zich een weg door de massa. Twee vriendinnen komen respectievelijk 127,5 en 138 euro armer buiten. Maar des te gelukkiger. ‘Het is stijlvol, goedkoop en eens iets anders’, verantwoorden ze hun uitgaven. Een professor marketing van Vlerick Business School vat het succesrecept samen: ‘Het is hip, er is een zekere beleving en de prijzen zijn extreem scherp.’ Prijsbewuste fashionista’s Met meer dan 250 winkels in heel Europa verovert Primark in snel tempo de winkelstraten. België hinkt voorlopig achterop met één winkel. Al zouden er volgens recente geruchten nog bijkomen in Gent, Brussel, Charleroi, Antwerpen en Hasselt. Achter de kleren voor een habbekrats zit een weloverwogen mode-ideaal toegespitst op prijsbewuste fashionista’s. ‘Die hoeven niet per se kleren te dragen die jaren meegaan. Wel willen ze zich ieder seizoen de laatste trends aanschaffen. Als een kledingstuk sneller kapot gaat, kan dat niet veel kwaad. De volgende trend is er dan toch al’, zegt Van Ossel.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 60
Klant zijn van een bepaalde winkel hangt voor het grootste deel af van de prijs. Daarom is
het belangrijk voor een bedrijf om de juiste prijs te bepalen. Hij zal zich hierin laten leiden
door heel wat interne en externe factoren.
Interne factoren (= factoren binnen het bedrijf):
▪ het imago van de onderneming en het product;
▪ het assortiment;
▪ de kosten die de onderneming moet betalen (vb. productie, lonen, transport,…).
Externe factoren:
▪ de klanten en hun inkomen (verdienen ze veel/weinig?);
▪ de naambekendheid van het bedrijf (hoe bekend is het bedrijf bij de maatschappij?);
▪ de vraag van de klanten;
▪ de concurrentie.
Hoe bepalen de interne factoren de prijs bij Primark?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Hoe bepalen de externe factoren de prijs bij Primark?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 61
6.2.1 Kosten
Opdracht 2
Bekijk per twee de affiche van Pukkelpop 2018.
1 Wie zou jij graag zien optreden op dit festival?
___________________________________________
2 Welke factoren bepalen de prijzen?
___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
3 Welke kosten moet de organisator allemaal betalen?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
4 Jouw favoriete artiest komt optreden op Pukkelpop. Een ticket kost 100,00 euro. Van welke factoren zal jouw aanwezigheid op het festival afhangen?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Aan de organisatie van een festival zijn heel wat kosten verbonden. De prijs van een ticket
hangt bijvoorbeeld af van de vraagprijs van de artiesten (= variabele kost). De organisator
heeft daarnaast ook nog heel wat vaste kosten.
Variabele kosten: ___________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Vaste kosten: ______________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 62
Opdracht 3
Is de kost vast of variabel?
Kost Vast of variabel?
De kosten van het elektriciteitsverbruik
Huur van de winkelruimte
Aankopen van handelsgoederen
Telefoonabonnement
De kosten van het waterverbruik
Welke vaste en variabele kosten hebben wij in onze onderneming?
Vaste kosten Variabele kosten
Naast vaste en variabele kosten heeft een onderneming ook directe en indirecte kosten. Directe kosten zijn kosten die rechtstreeks aan een product gekoppeld kunnen worden. Bijvoorbeeld: grondstoffen, verpakking,… Indirecte kosten zijn kosten die niet rechtstreeks aan een product gekoppeld kunnen worden. Bijvoorbeeld: poetsproducten, telefoonkosten,… Opdracht 4
Plaats de kost in de juiste kolom.
Het loon van de werknemers – verpakkingsmateriaal – waterkosten – elektriciteitskosten –
poetsmateriaal – grondstoffen
Directe kosten Indirecte kosten
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 63
Opdracht 5
Ronny Makka baat een noedelkraampje uit. Per dag verkoopt hij 170 pakjes aan 1,50 EUR
per pakje noedels (30 dagen per maand). Per dag maakt hij de volgende kosten:
▪ noedels: 20,00 EUR
▪ olie: 20,00 EUR
▪ verpakkingsmateriaal: 15,00 EUR
▪ elektriciteit: 20,00 EUR
▪ hulpje: 25,00 EUR (werkt maar 12 dagen per maand)
▪ huurkosten kraam: 25,00 EUR per dag
▪ interesten van een lening: 8,50 EUR
Bereken in de onderstaande tabel hoeveel variabele kosten Ronny heeft per eenheid en
hoeveel vaste kosten hij per maand moet betalen.
Kosten Variabele kosten per eenheid
Vaste kosten per maand
Noedels
Olie
Verpakkingsmateriaal
Elektriciteit
Hulpje
Huurkosten kraam
Interesten van een lening
Maak ook de volgende berekeningen:
Totale variabele kosten per pakje: _____________________________________________
_________________________________________________________________________
Totale vaste kosten per maand: _______________________________________________
_________________________________________________________________________
Totale vaste kosten per pakje noedels: __________________________________________
_________________________________________________________________________
Totale kost per pakje noedels: _________________________________________________
_________________________________________________________________________
Winst per pakje: ____________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 64
Formules
Totale kost = totale variabele kosten + totale vaste kosten
Winst = opbrengsten - kosten
Opdracht 6
Tom Atten heeft een pizzeria. Hij verkoopt 150 pizza’s per dag en dit gedurende 30 dagen
per maand. Hij heeft de volgende kosten:
▪ kaas: 0,20 EUR per pizza ▪ tomaat: 0,35 EUR per pizza ▪ deeg: 1,00 EUR per 10 pizza’s ▪ overige ingrediënten: 0,15 EUR per pizza ▪ huur gebouw: 500,00 EUR per maand ▪ elektriciteit/verwarming: 4 200,00 EUR per jaar ▪ verpakking:0,20 EUR per pizza ▪ loon werknemer: 1 500 EUR per maand
Kosten Variabele kosten per pizza Vaste kosten per maand
Kaas
Tomaat
Deeg
Overige ingrediënten
Huur gebouw
Elektriciteit/ verwarming
Verpakking
Loon werknemer
Totale variabele kosten per pizza: ______________________________________________
_________________________________________________________________________
Totale vaste kosten per maand: ________________________________________________
_________________________________________________________________________
Totale vasten kosten per pizza: ________________________________________________
_________________________________________________________________________
Totale kost per pizza: ________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 65
Opdracht 7
Marie-Louise maakt in haar vrije tijd bessenconfituur. Omdat ze zoveel vrije tijd had, heeft ze
besloten om een zaakje op te richten zodat ze haar zelfgemaakte confituur kan verkopen.
Per seizoen maakt ze samen met haar vriendin Mia 270 potjes bessenconfituur. Ze betaalt
de volgende directe kosten voor de bessenconfituur:
Grond- en hulpstoffen 76,16 EUR
Loonkosten 362,34 EUR
Omdat de bessenconfituur zo’n groot succes is, besluit Marie-Louise om ook
aardbeienconfituur te maken. Samen met haar vriendin maakt ze 330 potjes. De directe
kosten bedragen hiervoor:
Grond- en hulpstoffen 101,15 EUR
Loonkosten 362,34 EUR
Natuurlijk zijn er ook indirecte kosten verbonden aan de confituurpotjes. De indirecte kosten
bedragen in totaal 446,40 EUR. Dit bedrag moet verdeeld worden over de verschillende
smaken confituur.
1 Bereken de verdeling van de indirecte kosten.
Totaal aantal potjes: ________________________________________________________
Bessenconfituur: ____________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Aardbeienconfituur: _________________________________________________________
_________________________________________________________________________
2 Maak ook de volgende berekeningen.
Gemaakte kosten Bessenconfituur Aardbeienconfituur
Directe kosten
Indirecte kosten
Totale kosten
Kostprijs per potje
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 66
3 Welke directe en indirecte kosten gaat onze onderneming moeten betalen?
Directe kosten Indirecte kosten
Een eerste factor die de prijs van een product bepaalt, zijn de kosten die een bedrijf moet
betalen. Hoe hoger de totale kosten zijn, hoe duurder de prijs van het product zal
worden.
Er zijn verschillende soorten kosten.
De eerste soort zijn de vaste kosten. Vaste kosten zijn kosten die niet veranderen en dus
hetzelfde blijven voor de onderneming.
De tweede soort zijn de variabele kosten. Variabele kosten zijn kosten die veranderen. Ze
blijven niet hetzelfde voor de onderneming.
De derde soort zijn de directe kosten. Directe kosten zijn kosten die rechtstreeks aan een
product gekoppeld kunnen worden.
De laatste soort zijn de indirecte kosten. Indirecte kosten zijn kosten die niet rechtstreeks
aan een product gekoppeld kunnen worden.
6.2.2 De vraag van de klanten
Opdracht 8
Je mag op reis vertrekken met je beste vriend(in). We kozen voor jou Turkije als reisbestemming via Corendon. Je mag vandaag al vertrekken naar het luxe All-Inclusivehotel. Hieronder vind je de informatie van de reis terug.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 67
Er is jammer genoeg een probleem.
Het is nu geen schoolvakantie. Je zal je vakantieplannen moeten uitstellen tot de
zomervakantie. Je vertrekt op de eerste maandag van augustus.
Vergelijk de eerste reis met de tweede reis. Wat valt je op?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Kan je dit verklaren?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
De tweede factor die de prijs van een product bepaalt, is de vraag van de klant. Hoe
meer klanten vragen naar een product, hoe hoger de prijs zal zijn.
Een goed voorbeeld hiervan zijn reizen. In november gaat er bijna niemand op vakantie,
dus zijn de prijzen van een reis lager. In de zomervakantie gaan er heel veel mensen op
vakantie, dus zijn de prijzen van een reis hoger.
5 aug 2019 (ma)
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 68
6.2.3 Positie t.o.v. de concurrentie
Opdracht 9
Colson groenten en fruit is een kleine winkel in het dorp Dilsen-Stokkem. Ze verkoopt
verschillende soorten groenten en fruit. Ze heeft enkele boomgaarden in het dorp.
Ook Colruyt, de grote supermarktketen, verkoopt groenten en fruit. Colruyt heeft heel veel
winkels in heel België, maar ook in andere landen.
Welke winkel heeft volgens jou de meeste klanten?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Waarom denk je dit?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Een derde factor die de prijs bepaalt, is de positie van een bedrijf ten opzichte van de
concurrentie.
Een bedrijf dat bijvoorbeeld heel bekend is, zal meer verkopen dan een dorpswinkeltje.
Doordat het bekende bedrijf veel klanten heeft, zullen de kosten van dat bedrijf lager
liggen. Het dorpswinkeltje heeft minder klanten, waardoor de prijzen hoger zullen zijn.
Heeft ons bedrijf concurrenten? Zo ja, wie zijn onze concurrenten?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Bepaal samen met de leerkracht de prijzen van onze producten. Houd rekening met alle
factoren die de prijs bepalen.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 69
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
6.3 De derde P: Plaats
We hebben onze producten bepaald en bekeken welke factoren de prijzen van onze
producten zullen bepalen. We moeten natuurlijk ook bedenken op welke plaats we onze
producten gaan verkopen.
Opdracht 10
De plaats waar we gaan verkopen, moet aantrekkelijk zijn voor onze klanten. Aantrekkelijk
zijn is heel ruim.
Surf naar www.menti.com of scan de onderstaande QR-code.
Volg de instructies op het scherm.
Wat is volgens jullie een aantrekkelijke vestigingsplaats? Welke woorden zijn het grootst?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Opdracht 11
Lees het onderstaand artikel en beantwoord de vragen.
Eerste steen van IKEA gelegd Liefhebbers van Zweedse balletjes kunnen zich al in de handen wrijven, want gisteren werd, goed vier jaar na de eerste plannen, officieel gestart met de bouw van de Hasseltse IKEA. Die moet begin 2016 de deuren openen. De buren gaven de Zweden een iets minder warm welkom. IKEA Hasselt in een notendop: dat is een oppervlakte van 39.000 vierkante meter, 1,6 miljoen verwachte bezoekers pér jaar en jobs voor zo’n 350 mensen. Windmolen voor stroom De IKEA in Hasselt wordt een van de meest vooruitstrevende filialen in het land. De winkel zal als een van de eerste winkels beschikken over een zogenaamde ‘silo’. Dit is een volledig geautomatiseerd magazijn dat ervoor zorgt dat de rekken voor de klanten perfect gevuld worden. Naast de markthal komt er een grote glazen vitrine en de winkel wordt een
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 70
toonbeeld van duurzame technieken. Zo komt er geen gasaansluiting: de windmolen die we gaan bouwen in Genk moet zowel ons distributiecentrum als deze hele winkel van stroom voorzien.” Ook het economisch belang van de site werd onderstreept. “En daar zal ook de binnenstad van profiteren”, zegt burgemeester Claes. “IKEA zal heel wat extra shoppers naar het centrum lokken.”
Mobiliteit
Belangrijk aandachtspunt voor de buren blijft ook de mobiliteit. Alle omwonenden van de Biezenstraat krijgen een pasje om voorbij te mogen, zodra de doorgang wordt geknipt met een slagboom, die sluipverkeer moet vermijden. Zo daalt het aantal wagens dat er passeert spectaculair van 3.000 tot 350 per dag. De winkel krijgt ook een eigen bushalte. Dat moet heel wat shoppers aanzetten om met het openbaar vervoer te komen. Voor de shoppers die toch met de auto komen, wordt er een hele grote parking voorzien. https://www.hln.be/regio/hasselt/eerste-steen-van-ikea-gelegd~aa5657d1/
Aan welke voorwaarden moet een vestigingsplaats voldoen? Waar houdt IKEA rekening
mee?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Wat zou een aantrekkelijke vestigingsplaats zijn voor onze onderneming?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
6.4 De vierde P: Promotie
Na het vinden van de ideale plaats, moeten we er natuurlijk voor zorgen dat onze
toekomstige klanten op de hoogte zijn van onze plannen. Ze kennen onze onderneming en
onze producten nog niet.
Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de klanten op de hoogte zijn van onze producten en onze
onderneming?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 71
6.4.1 Verschillende vormen van promotie: groepswerk
Verdeel je in vijf groepjes. Op de volgende pagina’s staan er vijf opdrachten genoteerd. Ieder groepje krijgt een andere opdracht. Iedere groep krijgt vijftien minuten om de opdracht voor te bereiden. Groep 1: reclamespots Groep 2: sociale media Groep 3: productplacement Groep 4: advergames Groep 5: teleshopping Als ieder groepje klaar is met zijn opdracht, worden de groepjes gemixt. In deze nieuwe groepen zit telkens een persoon van groep 1, 2, 3, 4 en 5. Iedereen legt zijn eigen opdracht uit aan elkaar zodat iedereen de oplossing heeft van alle opdrachten. Hier krijgen jullie twintig minuten de tijd voor. Groep 1: reclamespots Bekijk de drie reclamespots. Vul hierna het kader in. Filmpje 1 https://www.youtube.com/watch?v=zTxwAJV9woM&t=2s
Filmpje 2 https://www.youtube.com/watch?v=x2PIVKm3nvM&feature=youtu.be
Filmpje 3 https://www.youtube.com/watch?v=iNtYHswzFzM
1 Vul het onderstaande kader aan.
Producent (merknaam) Product of dienst
Filmpje 1
Filmpje 2
Filmpje 3
2 Welke reclamespot blijft het beste hangen?
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 72
3 Hoe komt dit volgens jou?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
4 Leg in eigen woorden uit wat een reclamespot is.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
5 Denk je dat het een goed idee is voor onze onderneming om een reclamespot te maken? Waarom wel/niet?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Groep 2: sociale media
1 Herken jij de onderstaande logo’s?
_______________ _______________ _______________ ________________
_______________ _______________ _______________ ________________
2 Veel bedrijven maken tegenwoordig reclame via sociale media. Hoe doen bedrijven dit?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 73
3 Som enkele voordelen en nadelen op van promotie via sociale media.
Voordelen Nadelen
4 Via welke sociale media zou onze onderneming reclame kunnen maken?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Groep 3: product placement
Surf naar het digitale leerplatform via de volgende link:
https://projectethischhandelen.weebly.com of scan de QR-code. Klik in het menu op ‘cursus’.
Scrol naar hoofdstuk 6 en klik op de link die staat bij ‘Groep 3: product placement’.
Opdracht 1
Bekijk het filmpje dat hoort bij opdracht 1 en beantwoord de volgende vragen.
1 Waarvoor staat dit logo ?
_________________________________________________________________________
2 Leg in je eigen woorden uit wat product placement betekent.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
3 Wat is een nadeel van product placement?
_________________________________________________________________________
4 Waarvoor wordt er in het filmpje allemaal ‘reclame’ gemaakt?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 74
5 Welke problemen ondervinden de acteurs met deze producten? Geef drie voorbeelden.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Opdracht 2
Bekijk het filmpje dat hoort bij opdracht twee. Beantwoord de bijhorende vragen.
1 Waarvoor wordt er reclame gemaakt in dit filmpje?
_________________________________________________________________________
2 Komt dit product/merk positief of negatief in beeld?
_________________________________________________________________________
3 Welke boodschap wil het merk meegeven aan de kijker?
_________________________________________________________________________
Groep 4: advergames
Surf naar het digitale leerplatform via de volgende link:
https://projectethischhandelen.weebly.com of scan de QR-code. Klik in het menu op ‘cursus’.
Scrol naar hoofdstuk 6 en klik op de link die staat bij ‘Groep 4: advergames’.
Bekijk het filmpje dat je hier terugvindt en beantwoord de onderstaande vragen.
1 Leg in eigen woorden uit wat je ziet in het filmpje.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
2 Hetgeen dat je ziet in het filmpje, is een advergame. Zoek via het internet op wat een
advergame is en noteer het antwoord hieronder.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 75
3 Voor welk merk wordt er reclame gemaakt?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
4 Ken je nog andere advergames? Som ze hieronder op.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
5 Hebben advergames een invloed op jou denk je? Leg uit waarom wel/niet.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Groep 5: teleshopping
Surf naar het digitale leerplatform via de volgende link:
https://projectethischhandelen.weebly.com of scan de QR-code. Klik in het menu op ‘cursus’.
Scrol naar hoofdstuk 6 en klik op de link die staat bij ‘Groep 5: teleshopping’.
Opdracht 1
Bekijk het filmpje dat hoort bij opdracht 1. Beantwoord de onderstaande vragen.
1 Waarvoor wordt er reclame gemaakt?
_________________________________________________________________________
2 Komt het product op een positieve of negatieve manier in beeld?
_________________________________________________________________________
3 Geven de reclamemakers veel uitleg over het product?
_________________________________________________________________________
4 Wie geeft er allemaal informatie over het product?
_________________________________________________________________________
5 Heb je zelf al eens een product gekocht via teleshopping? Was je tevreden van je aankoop?
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 76
6 Denk je dat er veel mensen verleid worden door zulke reclame?
_________________________________________________________________________
Teleshopping is een reclamevorm waarbij er producten verkocht worden via de televisie.
Een teleshopreclamespotje bevat meestal de volgende kenmerken:
▪ een uitgebreide omschrijving van het product dat verkocht wordt;
▪ een uitgebreide demonstratie van hoe het product werkt;
▪ de prijs van het product;
▪ het telefoonnummer/de website van de verkoper in beeld;
▪ dubbing of ondertiteling.
Het doel van teleshopreclame is om mensen aan te sporen de producten te laten kopen.
Hiervoor gebruikt de reclamemaker de volgende technieken:
▪ voordeelacties; ▪ getuigenissen van mensen die vertellen over hun positieve ervaringen met het product; ▪ beelden van voor en na (voor meestal zwart-wit, na in kleur); ▪ je kan het product meteen bestellen; ▪ een zogenaamde expert die vertelt dat het product echt werkt zoals beloofd.
Opdracht 2
Bekijk het filmpje dat bij opdracht twee hoort. Beantwoord de bijhorende vragen.
1 Waarvoor wordt er reclame gemaakt?
_________________________________________________________________________
2 Duid met een kruisje aan welke kenmerken je zag in het filmpje.
o een uitgebreide omschrijving van het product
o een uitgebreide demonstratie van het product
o de prijs van het product
o het telefoonnummer/de website van de verkoper in beeld
o dubbing of ondertiteling
3 Duid met een kruisje aan welke technieken je zag in het filmpje.
o voordeelacties
o getuigenissen van mensen die vertellen over hun positieve ervaringen met het product
o beelden van voor en na
o je kan het product meteen bestellen
o een zogenaamde expert die vertelt dat het product echt werkt zoals beloofd
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 77
6.4.2 Samenvatting
Via promotie kunnen we de klanten op de hoogte brengen van onze plannen. Promotie
heeft drie doelen:
1 de klant informeren over de producten; 2 het nastreven van naambekendheid; 3 het marktaandeel vergroten.
De reclamemaker geeft een boodschap mee aan de klanten. Dit kan op verschillende manieren: ▪ affiches; ▪ flyers; ▪ reclame op een website; ▪ reclamespot; ▪ reclame via e-mail; ▪ …
Soms gaan bedrijven ook op een subtielere manier tewerk. Zo kunnen de bijvoorbeeld kiezen voor ‘product placement’. Bij product placement wordt een product of merk subtiel getoond in een programma. Let op: het product komt niet altijd op een positieve manier in beeld!
6.5 Groepswerk
We hebben nu verschillende vormen van promotie gezien. Nu is het jullie beurt. Maak
groepjes van twee en bedenk een promotiecampagne voor onze onderneming.
Op welke manieren kan onze onderneming reclame maken?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Groepjes die creatief zijn mogen een van de volgende opdrachten kiezen:
1 Ontwerp een affiche voor onze onderneming. Vermeld de volgende elementen:
▪ de naam van onze onderneming; ▪ het logo van onze onderneming; ▪ de plaats van onze verkoopstand; ▪ de datum wanneer we gaan verkopen; ▪ het tijdstip wanneer we gaan verkopen.
Je mag zelf kiezen met welk programma je de affiche maakt. Hieronder vind je een aantal handige links: ▪ https://www.canva.com/nl_be/; ▪ https://www.pizap.com/.
2 Maak een flyer voor onze onderneming. Vermeld de volgende elementen:
▪ de naam van onze onderneming; ▪ het logo van onze onderneming; ▪ de plaats van onze verkoopstand; ▪ de datum wanneer we gaan verkopen; ▪ het tijdstip wanneer we gaan verkopen.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 78
Deze links kunnen handig zijn bij het maken van een flyer: ▪ https://www.canva.com/nl_be/; ▪ https://www.pizap.com/
3 Maak een reclamespot voor onze onderneming. Vermeld de volgende elementen:
▪ de naam van onze onderneming; ▪ het logo van onze onderneming; ▪ de plaats van onze verkoopstand; ▪ de datum wanneer we gaan verkopen; ▪ het tijdstip wanneer we gaan verkopen.
4 Ontwerp een verkoopstand voor onze onderneming.
▪ Maak een schets; ▪ som de materialen op die je nodig hebt.
Groepjes die minder creatief zijn maar goed met sociale media kunnen werken:
1 Maak een Facebookpagina voor onze onderneming. 2 Maak een Instagrampagina voor onze onderneming. 3 Maak een Snapchataccount voor onze onderneming.
Soms wordt de marketingmix uitgebreid met twee extra P’s, namelijk de P van presentatie en de P van personeel. Onder presentatie behoort bijvoorbeeld de verkoopstand van onze onderneming. De P van personeel staat voor de werknemers die bij ons werken.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 79
7 Informatica
Na het maken van affiches, flyers, reclamespots en accounts op sociale media, is het hoog tijd om zelf een website te ontwerpen. Surf naar www.weebly.com. Meld aan met de gegevens die je krijgt van je leerkracht. Stap 1
Kies het thema van je website. De afbeeldingen, titels en dergelijke kan je nadien nog
aanpassen.
Stap 2
Het themavoorbeeld wordt geopend. Klik op in de rechterbovenhoek. Stap 3
Kies een naam voor je website. Typ de naam van je website bij de laatste optie.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 80
Stap 4
Het volgende scherm wordt geopend. Je kan op de verschillende elementen klikken. Wanneer je op een element klikt, krijg je uitleg. Hieronder vind je bijvoorbeeld de uitleg over ‘een element toevoegen’.
Overloop alle elementen alvorens je naar de volgende stap gaat.
Stap 5: pagina’s verwijderen
Onze website zal bestaan uit een pagina, de homepagina. Verwijder eerst alle andere
pagina’s.
Klik eerst op .
Klik op de drie puntjes die voor de paginatitel staan.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 81
Klik op verwijderen.
Doe hetzelfde voor de andere pagina. Zorg ervoor dat er een pagina overblijft. Stap 6: verander de naam van je pagina
Klik op de naam van de pagina.
Typ hier de nieuwe naam van de pagina.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 82
Stap 7: maak je pagina op Verander de titel en de ondertitel
Dit doe je door op de titel te klikken. Je kan in het tekstvak een andere titel typen. Je kan de
ondertitel op dezelfde manier veranderen.
Verander de naam van het tabblad in het menu Dit doe je door op de naam van het tabblad klikken. Je kan hier een andere naam typen.
Verander de achtergrond Klik op de achtergrond.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 83
Klik op achtergrond bewerken.
Klik op vervangen.
Je kan kiezen uit de verschillende opties:
Wanneer je een andere foto geüpload/gekozen hebt, kan je de achtergrond nog bewerken.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 84
▪ Bij afbeelding wijzigen kan je alsnog een andere afbeelding kiezen.
▪ Wanneer je op ‘zoomen’ klikt, kan je inzoomen op de pagina.
▪ Wanneer je op vervagen klikt, kan je de foto vervagen. Deze wordt dan ‘waziger’.
▪ Bij ‘donkerder maken’ kan je de afbeelding een paar tinten donkerder maken.
▪ Je kan er ook voor kiezen om een filter toe te passen. Je kan kiezen uit: grijswaarden,
Gotham, Vighnet of lichter.
Wanneer je klaar bent met je afbeelding op te maken, klik je op . Stap 8: verwijder alle onnodige informatie
Dit doe je door telkens op het kruisje te klikken.
Stap 9: voeg een tekstvak in
Dit doe je door het icoon ‘tekst’ naar je pagina te slepen. Typ nu een korte tekst. Beschrijf
wie onze onderneming is en waar we voor staan.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 85
Stap 10: voeg een afbeelding in
Dit doe je op dezelfde manier als bij de vorige stap. Je sleept het icoon ‘afbeelding’ naar de
pagina.
Wanneer je het icoontje naar je pagina gesleept hebt, ziet je pagina er als volgt uit:
Klik op ‘afbeelding opladen’. Voeg de affiche toe aan je pagina.
Stap 11: voeg enkele knoppen in
Dit doe je op dezelfde manier als de twee stappen hierboven.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 86
▪ Wanneer je de knop toegevoegd hebt, kan je de knoptekst aanpassen. Maak een knop
voor de Facebook- en Instagrampagina.
▪ Bij ‘knopstijl’ kan je kiezen hoe je knop eruit zal zien.
▪ Bij ‘positie’ kies je waar de knop zal staan, namelijk aan de linkerkant van de pagina, aan
de rechterkant of in het midden.
▪ Bij ‘link’ plak je de link van de Facebook- of Instagrampagina.
▪ Bij ‘afstand’ bepaal je hoe ver je knop van de boven- en onderkant van de pagina geplaatst
wordt.
Stap 12
Maak de pagina verder op naar jouw eigen smaak. Wanneer iedereen klaar is, worden alle
websites geprojecteerd. Daarna mag iedereen stemmen op zijn/haar favoriete website. De
website met de meeste stemmen, wordt de website van onze onderneming.
8 Verkopen
Het is bijna zover! Het is bijna tijd om onze producten te verkopen. Ons promotiemateriaal is
af en onze website is gepubliceerd. Voor we kunnen verkopen, moeten we eerst goed weten
welke documenten er allemaal komen kijken bij het verkoopproces.
8.1 De documentenstroom van het verkoopproces
Opdracht 1
Lees het verhaal van Goele en beantwoord de vragen.
We krijgen onderstaande e-mail binnen van Goele.
Wat vraagt Goele in haar e-mail? _________________________________________________________________________
Hoe heet dit document?
_________________________________________________________________________
We verkopen de fruitsapflesjes aan 1,50 EUR. Hoeveel kosten zes flesjes dan?
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 87
We verzenden het volgende antwoord naar Goele.
Welk document sturen wij (de verkoper) naar Goele?
_________________________________________________________________________
Wat is de volgende stap? Wat gaat Goele nu doen?
_________________________________________________________________________
Welk document moet ze hiervoor invullen?
_________________________________________________________________________
Welk document sturen wij terug indien Goele een bestelling plaatst?
_________________________________________________________________________
Wij bezorgen Goele een dag later de bestelde goederen. Welk document wordt bij deze
levering afgegeven?
_________________________________________________________________________
Na het leveren van de goederen willen we natuurlijk ook dat de klant onze levering betaalt.
Welk document sturen we hiervoor naar de klant?
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 88
Een verkoopfactuur bevat enkele verplichte elementen. Controleer of de onderstaande
elementen vermeld zijn op de factuur.
1 het woord ‘factuur’ en het factuurnummer;
2 naam (+ ondernemingsvorm: nv, bvba …) en adres van de verkoper;
3 ondernemingsnummer van de verkoper;
4 nummer(s) van de financiële rekening(en) van de verkoper;
5 btw-nummer van de verkoper;
6 factuurdatum;
7 vervaldatum (uiterste datum waarop de factuur moet betaald zijn);
8 naam en adres van de koper;
9 omschrijving en hoeveelheid van de goederen;
10 btw-bedrag per btw-tarief;
11 totaal btw-bedrag;
12 verkoopsvoorwaarden.
Controleer de factuur op rekenfouten. Noteer hieronder je berekening.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 89
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 90
8.2 Voorbereiding van het verkoopmoment
Voor we onze producten kunnen verkopen, moeten we nog een aantal voorbereidingen
treffen. Iedere verkoper moet namelijk precies weten wat we gaan verkopen en moet dus
ook de nodige productkennis hebben.
In 6.1.1 leerden jullie de dimensies van het assortiment. Bespreek het assortiment van onze
onderneming hieronder.
De breedte: ________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
De hoogte: ________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
De diepte: ________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
De lengte: ________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
8.2.1 De verkoper
De verkoper moet natuurlijk goed voorbereid zijn op het verkoopmoment. Deze
voorbereiding begint bij hem/haarzelf.
Opdracht 1
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 91
Kunnen deze jongens verkoper worden bij Louis Vuitton? Waarom wel/niet? _________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Geef deze jongens twee tips. Wat moeten ze doen vooraleer ze aan de slag kunnen bij Louis Vuitton? _________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
De verkoper bepaalt de uitstraling van het bedrijf. Daarom is het belangrijk dat een
verkoper zorg draagt voor zijn/haar uiterlijk. Het vormt een belangrijk aspect van de eerste
indruk die een klant van de verkoper maar ook van het bedrijf vormt.
8.2.2 Het verkoopgesprek
Bekijk de filmpjes per twee en los de vragen op.
Surf naar
https://www.youtube.com/watch?v=o0U2hVa3jII&feature=youtu.be&list=PLF4rPWeP5txU-
ZAwBEmJDiWfQKWh4YLc2 of scan de QR-code.
De eerste fase van het verkoopgesprek is de onthaalfase. Je onthaalt de klant.
1 Wat zijn vier kenmerken van een goede verkoper/verkoopster?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
2 Hoe maak je een goede eerste indruk?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 92
3 Waarom moet je de klant tijdens het verkoopgesprek observeren?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
De tweede fase in het verkoopgesprek is de behoefteanalyse. Hier probeert de verkoper te
weten te komen wat de klant nodig heeft. Wat wil hij kopen? Wat heeft hij nodig?
Scan de onderstaande QR-code of surf naar https://www.youtube.com/watch?v=AN-
m7RsjCOA&list=PLF4rPWeP5txU-ZAwBEmJDiWfQKWh4YLc2&index=2.
1 Wat moet je als verkoper zeker doen tijdens deze fase?
_________________________________________________________________________
2 Op welke manier kan je te weten komen wat de klant wil kopen?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
De derde fase van het verkoopgesprek is de voorstelfase. Scan de QR-code of surf naar
https://www.youtube.com/watch?v=0GQYGV1Le8U&list=PLF4rPWeP5txU-
ZAwBEmJDiWfQKWh4YLc2&index=3.
1 Wat doet de verkoper tijdens de voorstelfase?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 93
2 Wat doet de verkoper wanneer de klant een bezwaar heeft? Bijvoorbeeld: de klant vindt het product te duur.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
De laatste fase is de afsluitfase. Scan de QR-code of surf naar
https://www.youtube.com/watch?v=aESg1nVmS_Y&index=4&list=PLF4rPWeP5txU-
ZAwBEmJDiWfQKWh4YLc2 en beantwoord de vragen.
1 Wat doet een klant wanneer hij een product wil kopen?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
2 Wat doet de verkoper tijdens de afsluitfase?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
3 Som de vier fasen van het verkoopgesprek hieronder op.
Fase 1
Fase 2
Fase 3
Fase 4
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 94
8.2.3 Het AIDA(S)-model
In het verkoopgesprek in het aangewezen om het AIDA(S)-model te volgen. Scan de onderstaande QR-code of surf naar https://www.youtube.com/watch?v=5ytrI_OAdGc&index=5&list=PLF4rPWeP5txU-ZAwBEmJDiWfQKWh4YLc2.
Wat is het AIDA(S)-model?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Waarvoor staan de vijf letters van AIDA(S)?
Letter Uitleg
A
I
D
A
S
Denk eens na. Hoe gaan wij de aandacht van de klant trekken?
_________________________________________________________________________
Hoe gaan we de interesse opwekken van de klanten?
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 95
Wat ga je doen om de klant te behouden tot hij daadwerkelijk heeft betaald?
_________________________________________________________________________
8.2.4 De verkoopactiviteiten
Opdracht
Hieronder vind je een overzicht van alle activiteiten die moeten gebeuren voor, tijdens en na
het verkoopmoment. Verdeel de taken in een vergadering.
Voor het verkoopmoment
▪ Het startgeld tellen; ▪ de beginvoorraad van alle producten natellen.
Tijdens het verkoopmoment (dit moet iedereen doen!) ▪ Streepjes zetten bij ieder product dat verkocht wordt; ▪ correct afrekenen en het geld in de kassa leggen; ▪ gegevens van de klanten die een factuur willen opschrijven samen met de producten die
deze klanten hebben gekocht.
Na het verkoopmoment ▪ De kassa leegmaken en het geld tellen; ▪ de eindvoorraad controleren en alle producten natellen; ▪ controleren of het kassageld hetzelfde is als het bedrag van de verkoopt; ▪ het geld en de producten teruggeven aan de leerkracht; ▪ facturen opstellen voor klanten die dit gevraagd hebben.
Voorbeeld van een overzicht van het kasgeld en de voorraad
DAGONTVANGSTEN
Datum: 20XX-XX-XX
Verkoopmoment: verkoop lerarenkamer
Verantwoordelijken: Dogukan en Nabila
Product Verkoopprijs Verkocht Ontvangen Begin-voorraad Eindvoorraad
Chips 2,00 EUR 20 40,00 EUR 25 5
Chocolade 2,50 EUR 5 12,50 EUR 10 5
Sinaasappelsap 2,00 EUR 30 60,00 EUR 30 0
TOTAAL ONTVANGEN: 55 102,50 EUR 65 10
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 96
Leeg overzicht voor tijdens het verkoopmoment
DAGONTVANGSTEN
Datum:
Verkoopmoment:
Verantwoordelijken:
Product Verkoopprijs Verkocht Ontvangen Begin-voorraad Eindvoorraad
TOTAAL ONTVANGEN:
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 97
9 De boekhouding
Proficiat! Jullie hebben er een geslaagde verkoopdag opzitten. Onze onderneming heeft heel
veel verkocht. Als bedrijf ben je wettelijk verplicht een boekhouding bij te houden. Een goede
boekhouding is de basis van een gezond bedrijf. Je boekhouding geeft je een realistisch
beeld van de financiële situatie van je bedrijf.
9.1 De soorten ondernemingen
Bekijk het onderstaand schema.
Welke soort onderneming zijn wij?
_________________________________________________________________________
Welke boekhouding moeten we dan voeren?
_________________________________________________________________________
Zijn wij een: natuurlijk persoon / VOF / commanditaire
vennootschap?
Hebben wij een jaaromzet <
500 000,00 EUR?
Zeer kleine onderneming
Enkelvoudige boekhouding
Hebben wij max. 1 overschreden? ▪ Werknemers < 10 ▪ Jaaromzet ≤ 700 000,00 EUR ▪ Balanstotaal ≤ 350 000,00 EUR
Micro-onderneming
Dubbele boekhouding
Hebben wij max. 1 overschreden? ▪ Werknemers < 100 ▪ Jaaromzet ≤ 9 000 000,00 EUR ▪ Balanstotaal ≤ 3 000 000,00 EUR
Grote onderneming
Kleine onderneming
Dubbele boekhouding
Dubbele boekhouding
Ja
Ja
Nee
Nee
Nee
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 98
9.2 De enkelvoudige boekhouding
Bij enkelvoudige boekhouding zijn er vier belangrijke boeken. Welke? _________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
9.2.1 Registreren van de aankopen
Neem jullie aankoopfactuur erbij van Oxfam-Wereldwinkels.
Registreer deze aankoop in het aankoopdagboek. Je vindt het aankoopdagboek op
https://projectethischhandelen.weebly.com. Ga naar ‘Cursus’ en klik dan op het bestand dat
je vindt bij ‘Hoofdstuk 9: de boekhouding’ onder ‘9.2.1 Registreren van de aankopen’.
9.2.2 Registreren van de verkopen
Bij het registreren van de verkopen moeten we eerst nagaan aan wie we verkocht hebben: ▪ Hebben we aan een bedrijf verkocht, dan moeten we facturen opstellen en boeken we
deze. ▪ Hebben we aan een particulier, dus een ‘gewone’ klant verkocht, dan boeken we de
verkopen als ‘dagontvangsten’. Dit typ je dan bij ‘leveranciers.
Registreer de verkopen in het verkoopdagboek. Je vindt het verkoopdagboek op
https://projectethischhandelen.weebly.com. Ga naar ‘Cursus’ en klik dan op het bestand dat
je vindt bij ‘Hoofdstuk 9: de boekhouding’ onder ‘9.2.2 Registreren van de verkopen’.
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 99
9.2.3 Registreren van de betalingen
Ook de betalingsbewijzen moeten we boeken. Waar we deze moeten boeken is afhankelijk
van het bewijs:
▪ Rekeninguittreksel: de betaling of inning gaat via de bank. We noteren deze boeking bij
‘bank’.
▪ Kwijting: de betaling of inning gaat via de kas. We boeken dit document bij ‘kas’.
Registreer de betalingen in het financieel dagboek. Je vindt het financieel dagboek op
https://projectethischhandelen.weebly.com. Ga naar ‘Cursus’ en klik dan op het bestand dat
je vindt bij ‘Hoofdstuk 9: de boekhouding’ onder ‘9.2.3 Registreren van de betalingen.
9.2.4 Winst?
Het spannende moment is eindelijk aangebroken: hebben we winst gemaakt? De leerkracht
zal jullie nu de juiste cijfers van het verkoopmoment overhandigen. Bereken of we winst of
verlies hebben gemaakt.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 100
Formule Opbrengsten – kosten = winst/verlies.
10 De afsluiting
10.1 De SWOT-analyse
Nu we aan het einde van onze ondernemingservaring staan, is het tijd om een SWOT-analyse te maken. Een SWOT-analyse brengt de volgende elementen in kaart:
Strengths (sterke punten)
Waar is onze onderneming goed in?
Weaknesses (zwakke punten)
Waar is onze onderneming minder goed in?
Opportunities (kansen)
Welke kansen heeft onze onderneming?
Threats (bedreigingen)
Welke bedreigingen zijn er voor onze onderneming?
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 101
Een voorbeeld
Strengths Weaknesses
▪ De verkopers zijn allemaal vriendelijk. ▪ Onze verkoopstand was makkelijk
bereikbaar. ▪ We hadden genoeg geld in kas. ▪ We hebben veel reclame gemaakt. ▪ …
▪ Onze prijzen waren wat te hoog. ▪ De speeltijd is te kort om veel te kunnen
verkopen. ▪ Er waren veel leerlingen afwezig tijdens
het verkoopmoment.
Opportunities Threats
▪ De klanten vroegen of we iedere dag producten gaan verkopen.
▪ We kunnen misschien samenwerken met een andere klas om zo meer geld in te zamelen voor een goed doel.
▪ Onze concurrenten hebben meer verkocht dan wij en hebben dus meer klanten.
▪ Wanneer het slecht weer is, zullen er minder mensen naar onze verkoopstand komen.
Opdracht
Surf naar https://padlet.com/handelsschool_hasselt1/4yepis60hovb of scan de onderstaande
QR-code.
Maak in de Padlet zelf een SWOT-analyse van onze onderneming. Noteer in iedere kolom
enkele sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen.
10.2 De zelfreflectie
Het is ook belangrijk om af en toe over jezelf te reflecteren. Vul de onderstaande zinnen aan
met jouw ervaringen tijdens het ondernemen.
Tijdens de ondernemingservaring…
heb ik geleerd dat __________________________________________________________
_________________________________________________________________________
heb ik ontdekt dat ik ________________________________________________________
_________________________________________________________________________
heb ik opgemerkt dat ik ______________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 102
was ik verbaasd dat ik _______________________________________________________
_________________________________________________________________________
was ik blij met het feit dat ik ___________________________________________________
_________________________________________________________________________
was ik niet gelukkig dat ik ____________________________________________________
_________________________________________________________________________
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 103
Literatuurlijst
▪ Willems K. (z.d.). Project Ethisch Handelen [Cursus]. Hasselt: Provinciale Handelsschool Hasselt.;
▪ VRT Nieuws. (2015). Journaal: Bel & Bo gaat voor eerlijke kleding [Videobestand]. (2015). Geraadpleegd op 29 mei 2018, https://onderwijs.hetarchief.be/media/journaal-bel-bo-gaat-voor-eerlijke-kleding/I1hYYNsTUXGdgNeUlJninmgG.;
▪ VRT NWS. (2018-04-23). 5 jaar na ramp Bangladesh [Videobestand]. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://www.facebook.com/vrtnws/videos/10157305757749622/?q=5%20jaar%20na%20de%20ramp%20bangladesh.;
▪ Padlet. (2018). Wat betekent ethisch handelen volgens jou?. In Padlet. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://padlet.com/handelsschool_hasselt1/5sbk5lm3vc1w.;
▪ No one should die for fashion [Foto]. (2017, 16 november). Geraadpleegd op 30 mei 2018, van http://monipag.com/raphael-calvet/a-case-study-rana-plaza/;
▪ SYNTRA Limburg. (2015-09-22). Maatschappelijk verantwoord ondernemen zorgt dat profit, planet en people in evenwicht zijn [Videobestand]. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://www.youtube.com/watch?v=QcEiPmW_0Wc.;
▪ Lush fresh handmade cosmetics [Foto]. (z.d.). Geraadpleegd op 30 mei 2018, van https://shopwoodlandmall.com/directory/view/lush-handmade-cosmetics.;
▪ Lush. (2018). Is Lush een ethisch bedrijf? In Lush Nederland. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://nl.lush.com/article/lush-een-ethisch-bedrijf.;
▪ Lush. (2018). Ethisch verantwoord inkopen. In Lush Nederland. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://nl.lush.com/article/ethisch-verantwoord-inkopen.;
▪ Lush. (2018). Milieubeleid Lush. In Lush Nederland. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://nl.lush.com/article/ons-milieubeleid.;
▪ Oxfam-Wereldwinkels. (2018). Wat doet Oxfam?. In Oxfam-Wereldwinkels. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://www.oxfamwereldwinkels.be/nl/watdoenwe.;
▪ Oxfam-Wereldwinkels. (2018). Waarom is handel zo vaak oneerlijk? In Oxfam-Wereldwinkels. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://www.oxfamwereldwinkels.be/nl/waarom-is-handel-zo-vaak-oneerlijk.;
▪ Oxfam-Wereldwinkels. (2013) Alle kaarten op tafel. [Videobestand]. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://vimeo.com/65285295.;
▪ Tony’s Chocolonely. (2018). Onze missie. In Samen maken we chocolade slaafvrij – Tony’s Chocolonely. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://tonyschocolonely.com/nl/nl/onze-missie.;
▪ Kahoot. (2018). Logo quiz. In Kahoot. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://play.kahoot.it/#/k/b98b0527-e7da-4b52-b554-542281783d0a.;
▪ ThiemeMelenhoffTube. (2016-04-21). MIXED: telefoongesprek [Videobestand]. Geraadpleegd op 30 mei 2018, van https://www.youtube.com/watch?v=QuK8gpva9S8.;
▪ Padlet. (2018). Goede doelen. In Padlet. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://padlet.com/handelsschool_hasselt1/ig1boz3g9tf4.;
▪ Schnepman1993. (2007-01-11). Ali Osram vs. Bart Smit [Videobestand]. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://www.youtube.com/watch?v=MmwxMo94FAY&t=2s.;
▪ Jurre prachtige leuke subscribe channels. (2017-04-29). De Sollicitatie | Aflevering 2 [Videobestand]. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://www.youtube.com/watch?v=lYniUIauf2M&t=1502s.;
▪ VIER. (2017-04-25). [Niet op tv] Dit zijn volgens werkgevers de grootste afknappers tijdens een sollicitatiegesprek [Videobestand]. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://www.vier.be/video/de-sollicitatie/niet-op-tv-dit-zijn-volgens-werkgevers-de-grootste-afknappers-tijdens-een-sollicitatiegesprek.;
▪ VAN IN. (2017). ME & COMPANY: 3 Office/Retail. Wommelgem: VAN IN.; ▪ De Boeck. (2017). Verkopen moet je leren 4. Wommelgem: VAN IN.;
Project ethisch handelen Nele Franken Werkbundel
Academiejaar 2017-2018 104
▪ Oxfam-Wereldwinkels. (2018). Producten. In Oxfam-Wereldwinkels. Geraadpleegd 30 mei 2018, https://www.oxfamwereldwinkels.be/nl/producten.;
▪ Cools S. (2014-04-03). De spotgoedkope kleren van Primark hebben hun prijs. De Standaard. Geraadpleegd 30 mei 2018, http://www.standaard.be/cnt/dmf20140402_01053173?pid=3196942.;
▪ L1zart. (2009-07-16). Evian Reclame [Videofragment]. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://www.youtube.com/watch?v=zTxwAJV9woM&t=2s.;
▪ De super sloper. (2013-02-23). Grappige reclame [Videofragment]. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://www.youtube.com/watch?v=x2PIVKm3nvM&feature=youtu.be.;
▪ Nettotv. (2016-06-08). Netto-Katzen [Videofragment]. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://www.youtube.com/watch?v=iNtYHswzFzM.;
▪ VRT. (2010-01-18). Zonde van de zendtijd: product placement [Videofragment]. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://onderwijs.hetarchief.be/media/zonde-van-de-zendtijd-product-placement/g2becuchEPvieRooTHox4cXJ.;
▪ Zirkoni88. (2011-11-19). DOS Game: Zool [Videofragment]. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://www.youtube.com/watch?v=oOFc1f-1tYk&t=176s.;
▪ Pelckmans. (2018). Frappant Nederlands T4: Leerwerkboek. Kalmthout: Pelckmans.; ▪ Tommy Teleshopping. (2016-04-19). Twist & Shape lichaamstrainer [Videofragment].
Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://www.youtube.com/watch?v=Ns8DvSntJck.; ▪ Joelle Robberecht. (2016-02-10). Verkoopgesprek – klanten onthalen [Videofragment].
Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://www.youtube.com/watch?v=o0U2hVa3jII&feature=youtu.be&list=PLF4rPWeP5txU-ZAwBEmJDiWfQKWh4YLc2.
▪ Joelle Robberecht. (2016-02-10). Verkoopgesprek – behoefteanalyse [Videofragment]. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://www.youtube.com/watch?v=AN-m7RsjCOA&list=PLF4rPWeP5txU-ZAwBEmJDiWfQKWh4YLc2&index=2.;
▪ Joelle Robberecht. (2016-02-10). Verkoopgesprek – voorstelfase [Videofragment]. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://www.youtube.com/watch?v=0GQYGV1Le8U&index=3&list=PLF4rPWeP5txU-ZAwBEmJDiWfQKWh4YLc2.;
▪ Joelle Robberecht. (2016-02-10). Verkoopgesprek – afsluitfase [Videofragment]. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://www.youtube.com/watch?v=aESg1nVmS_Y&index=4&list=PLF4rPWeP5txU-ZAwBEmJDiWfQKWh4YLc2.;
▪ Joelle Robberecht. (2016-02-10). AIDA(S) [Videofragment]. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://www.youtube.com/watch?v=5ytrI_OAdGc&index=5&list=PLF4rPWeP5txU-ZAwBEmJDiWfQKWh4YLc2.;
▪ Padlet. (2018). SWOT-analyse. In Padlet. Geraadpleegd op 30 mei 2018, https://padlet.com/handelsschool_hasselt1/4yepis60hovb.