procesboek peter van beelen

Verbonden stadtransformatie van een metrostation

Peter van BeelenIAR4X, 2014

Alles is al eerder bedacht. Het is alleen de kunst om er weer aan te denken.

Idee en locatie

Voor wat ik met ondergronds spoor heb is geen redelijke verklaring, het is onderdeel van mijn DNA. Drop mij in een grote stad en ik speel de mol. Metrosystemen zijn vreemde, (on)aardse plekken. Stalen wielen, luchtbandjes, compressoren en het spitsuur hebben een ongemeen in-teressant karakter. Zoemende zuigers, tinkelende staven, deurklinkjes, sluitfluiten en omroepers, vlambogen, wind, de geur van de spits, in elke metro zijn ze anders. Mijn keuze voor het ondergrondse station als denkrichting voor mijn afstuderen is naast mijn interesse voor ondergronds ook ingegeven door die grafsfeer die veel metrostations uitstralen, al is er in de laatste decennia veel veranderd in de aanpak bij nieuwbouw en renovatie.

Aan metrostation Beurs in Rotterdam is die vrolijkheid voorbij gegaan. Tot halverwege de jaren 90 was het station een stijlicoon in helder rood. Dat mocht niet zo blijven. Het werd verknoeid met muffe standaardtegels en een gekleurd stalen balkje met tekst. Mijn toevallige ontmoeting met deze vergeten plek bepaalde de keuze voor mijn afstuderen. Waarom ver zoeken als er dichtbij zoveel te doen is? Je vindt hierna het herontwerp van de drukste ingang aan de zuidflank van de Rotterdamse binnenstad: Binnenwegplein. Welkom op het nieuwe station Beurs.

Motivatie en scriptie

Het station voor en na de renovatie.

Voor

Na

InventarisatieHet Rotterdamse metrostation Beurs is begin jaren 60 ontworpen door C. Veerling voor de eerste metrolijn Centraal Station naar Zuidplein. De stad heeft er toen voor gekozen om het geheel snel en goedkoop aan te leggen. Station Beurs werd ook ingericht als schuilkelder voor 15000 personen, waartoe speciale afsluitende deuren werden ingebouwd op kosten van het Rijk. Dat zou de layout mede kunnen duiden.

De metro is in de binnenstad in open geulen gebouwd, voor een groot deel door het invaren van de tunneldelen als drijvend caisson, na plaatsing van een geheide fundering, deels in cut & cover. Het station Beurs is in Noord-Zuidrichting in 1968 geopend, het kruisende stationsdeel is in ruwbouw aangelegd en geopend in 1982.

Bij een recente renovatie heeft het station veel kleur en daarmee karakter verloren. Het stati-on is in mijn beleving een onaangename omgeving, die zo functioneel is ingericht dat het pijn doet. Het is laag en donker, de afwerking is spartaans. Is dit de Rotterdamse no-nonsense?

VeranderingenDe Noord-Zuid perrons van station Beurs zijn ruim twee keer zo lang als nodig voor het me-troverkeer. De noord-ingang begint bij de nieuwe koopgoot in het winkelhart. De ingang in de koopgoot is slecht herkenbaar en oogt onvriendelijk door de locatie van de poortjes. De zuid-ingang tot het station zit verborgen onder een (later overgebouwd) winkelpand naast kantoortoren Coolse Poort. Daarbij zijn hoogteverschillen ontstaan die de toegang tot de ver-schillende panden en de metro belemmeren. Een ruimtelijke relatie tussen binnenstad en station ontbreekt.

Afgedaald bij de zuid-ingang verandert de sfeer. Een bedompt tunneltje is gevuld met smoe-zilige horeca met in het midden aan twee kanten toegang tot de perrons via rijen poortjes. Achterin de tunnel zijn opgangen naar de overkant van de Coolsingel. De incheckpoortjes ma-ken de ruimte nog claustrofobischer dan hij al was. Ze splitsen het station fysiek in tween om de retail openbaar te houden. Hierdoor zijn onlogische dubbele stijglijnen ontstaan. Een perron van de oost-westlijn is alleen bereikbaar via een extra onderdoorgang. Verschillende in- en doorgangen kennen onlogische hoogteverschillen, die zijn opgelost met een trapje voor de roltrap of aanvullende hellingen voor een lift. De onderste verbindingsgan-gen (zuid) zijn permanent voorzien van bouwschuttingen, afwerking boven 2,50 is veelal niet aangebracht. Er is maar 1 lift naar straatniveau. De Oostwestlijn heeft een extra ingang met roltrap aan de oostkant van 1 perron buiten elke looproute, die vrijwel nooit wordt gebruikt. De aankleding ter plaatse doet een schuilkelder vermoeden.

De routing tussen een deel van de perrons is voor de niet-regelmatige bezoeker niet eenvou-dig te ontdekken. De bewegwijdering is een kopie van Londen uitgevoerd door Mijksenaar, maar mist de Londense helderheid.

VisieDe zuidingang van het station heeft een uitstekende ligging aan het winkelhart van Rotterdam. De verbinding tussen deze ingang en het winkelgebied wordt echter ontkend door de ligging en de uitvoering van de omgeving.De strategische ligging en de toegankelijkheid van het station kunnen veel beter uit de verf komen door de herstructurering van de boven- en ondergrondse infrastructuur voor reizigers, waarbij de verbinding met het Binnenwegplein wordt gelegd. Een herontwerp kan ook voor de horeca nieuwe kansen scheppen door een betere verbinding met de mensenstromen. Verblij-ven is nu geen optie, terwijl de locatie daar wel kansen toe biedt. De kleine bebouwing bij het station is een struikelblok voor ontwikkeling. In mijn ingreep heb ik de belangrijkste bouwfout, het gemeentelijk centrum, verwijderd.

Ruimtelijke visie

Programma van Eisen herontwerp Metro-knooppunt Beurs Rotterdam

- Transformatie van bouwkundig naar mensgericht en ruimtelijk- Realiseren van een zichtbare en voor elke doelgroep toegankelijke verbinding tussen metro en het stadsgrid, waardoor het gebruik van de metro aan de zuidkant van het centrum meer voor de hand ligt. - Verbeteren van de uitstraling van het station waardoor wachten aantrekkelijker wordt. - Realiseren van de toevoer van optimaal daglicht in de publieke ruimtes- Behouden van kleine horeca buiten de betaalzone- Waar mogelijk realiseren van 1 modaliteit in stijglijnen voor alle gebruikers.

Ruimtelijk- verbind binnenwegplein / coolsingel / metro tot een logisch geheel- Essentie: licht, warm, uitnodigend.

BeperkingenHet ontwerp houdt zich bezig met ruimte, structuur, looproutes, verbindingen, vorm en materiaal, maar blijft schematisch over andere ontwerpopgaven. In verband met de schaal en de complexiteit van de locatie kies ik er voor om alleen de ingang Binnenweg-plein te ontwerpen.

BouwkundigHet station is gebouwd met aanzienlijke toleranties.

Bouw en bouwbesluitDe uitwerking van de ondergrondse constructie, berekening van geotechniek en krachten en technische de-taillering tot bouwkundige uitvoering zijn geen onderdeel van de ontwerpopdracht. Constructie, technische specificaties en detaillering van het spoorgedeelte inclusief de onderliggende techniek en diverse soorten beveiliging zijn geen onderdeel van de ontwerpopdracht.

Ontwerpopdracht

LocatieonderzoekAan het eind van de Coolsingel is in de jaren 70 vergunning gegeven voor de kantoortorens van Robeco en Allianz. Zij moesten de poort tot de stad gaan vormen. Poorten waren toen bij bestuurders nogal in de mode. De Coolse Poort van Allianz sneed de visuele verbinding met de metro effectief af. In combinatie met de schaal van de Westblaak en de verkeerstunnel, die bouwkundig aan de metro igt ge-bouwd is men het er inmiddels over eens dat dit plan niet is geslaagd. Het is een winderig plein geworden, waar bijna niemand te voet is te vinden. Rotterdam heeft meer van die winderige pleinen. In 1995 is de restruimte aan de centrumkant gevuld met twee kleinere gebouwen, deels over de open me-tro-ingang heen. Het resultaat laat voor mij zien dat de plaats ook toen een moeizame locatie was om invul-ling aan te geven.

De twee nieuwe gebouwen hebben de locatie veranderd in een bijna claustro-fobische doorgang. Het gemeentelijk informatiecentrum staat op een interessant voetstuk met onhandige trapjes afgewisseld met bankjes. Zowel de traptreden als de bankjes hebben net geen comfortabele maatvoering. De bezonning voor de bankjes is vooral wat avondzon, door de flat er boven.

De toegang tot het station is gedegrageerd tot een gat in de grond. Beneden aangekomen wordt het niet veel beter. somber, spartaans, benauwd.

Referentie

Analyse locatie ruimtelijkMijn eerste analyse doe ik zonder tekeningen: na een aantal uren observeren, google earth en gezond boerenverstand bouw ik de eerste versie van het station in sketchup. Wat ligt waar en hoe sluit dat op elkaar aan? Begrip is 3d voor mij. Gelegd op de bouwtekeningen die ik later kreeg blijkt de aansluiting verrassend precies, Van autocad naar sketchup is veel moeilijker dan uit het hoofd.

Een dag observeerde ik de bezoekersstromen om de relevantie van bewegingen te duiden. De analyse hieronder geeft het belang aan van de ingangen. Verder? Heel laag plafond, geen afwerking, smoezelige horeca die niet noodt tot consumeren, vermorste kunst, lege vakken, verloedering.

Bovengronds een ratjetoe van hoogteverschillen, een gemeentelijk informatiecentrum op een heuveltje met trappen en een metro-ingang die onheus goed is verborgen. Onder andere.

Analyse locatie bouwkundigHet metrostation is bouwkundig veel groter dan uit de publieksrtuimtes is af te lezen. Naast en onder de kruisende metrolijnen zijn nog duizenden kubieke meters bouwwerk verborgen, zoals zandfilters, ruimtes voor elektra-opwekking en vakken met stalen deuren, allemaal ooit bedoeld voor de schuilkelder. Ook de verkeerstunnel onder de Westblaak is bouwkundig onderdeel van het complex. Hieronder een combinatie van vijf tekeningen, gelegd onder de gemeentelijke basiskaart.

Project:

Getekend:

Datum:Wijziging:

Peter van Beelen, ruimtelijk ontwerpEekhoornlaan 383734gz Den Dolder

HKU, IAR4X, eindexamen

Rotterdam, Metrostation Beurs ZuidzijdeTotaaloverzicht etage min-een oude situatie

24 mei 2014Combinaties en toevoegen werkgrens Schaal: 1:200

Teknr: 001

T 06 4119 6166E [email protected]

Rotterdam, situatie, gemeentelijke basiskaart, 1:5000

N

Bron basistekeningen voor combinatie: RET Rotterdam.

Wat kan wel en wat niet? Kantoorgebouw de Coolse Poort is niet alleen vormcontext maar kan ook bouwkundig beperkingen brengen. Onderzoek bracht me bij de funderingstekeningen in een oud tijdschift. De flat blijkt deels gebouwd op oude heipalen van eerdere gebouwen. Maar leidt niet to beperkingen in de ruimte in mijn beoogde ontwerpgebied. Het pand van CityBril is over het station heengebouwd met een staalskelet.

Het station zelf blijkt volgens de aangeleverde tekeningen van de RET gebouwd met een aanzienlijke tolerantie. Tolerantie die exact maatvoeren van de uitwerkingen onmo-gelijk maakt. Zelfs in de aangeleverde tekeningen in autocad zitten grote verschillen en tekenfouten. Na overleg worden die door RET hersteld en tekeningen opnieuw aangele-verd.

Matchen van tekeningen / keuzen

INGENIEURSBUREAUUtiliteitsbouw

AA' B'

D'C'

B'C'D'

A' D'

D'


mk

750x50

0lxb cash

coun

ter

270+

Pvloe

r00

0+P

onbekend


Ik match een aantal tekeningen tot een geheel en gebruik de combinatie voor het con-strueren van een 3d model van de het ondergrondse deel.

De hoeveelheid noodt tot keuzen. Ik bevestig voor mezelf dat ik me uitsluitend ga bezighouden met de ingang Binnenwegplein en dat ik daarnaast enkele routewijzigingen gaan meenemen, die bouwkundig niet ingrijpend zijn.

Ik verzamel visualisaties van projecten elders, en zoek beelden van de bouw van de locatie. Via het NAI komen er ook enkele maquettefotos binnen.

Concept Verbonden Stad

Inspiratie voor dit ontwerp komt uit drie hoofdrichtingen: Het Rotterdamse bombardement, de Rotterdamse bedrijvig-heid en zijn haven en bouwkundig o.a. uit gebouwen als het lingotto, dat als unieke fabriek voor Fiat werd gebouwd met een doorlopende helling. Uiteindelijk valt de oorlog af als handvat. Ik vind er voor een eigentijdse locatie als een station te veel negatieve waarden aan verbonden.

In de inspiratie zit ook een serie referenties naar gekoppelde driehoekvormen. Ik ben in deze fase er nog niet uit hoe ik die associatie een plaats kan geven.

In het uiteindelijke ontwerp liet ik me inspireren door de haven en de industrie. Het materiaalgebruik is gerelateerd aan de petro-industrie en haven (RVS) en de no-nonsense mentaliteit van de Rotterdam-mer. De vele goederen van over de hele wereld verbeeld ik in het tapijt: graniet uit India in een groot, druk patroon. Ik com-bineer mijn driehoek-inspiratie in de wolk.

Verbinden: van de metro van de haven van de industrie met de stadVerblijven: ruimte, sfeer en faciliteitenVerbeelden: werkende stad industrie, haven, produkten

De overstapmachine

Roltrap, de grote vertrager

Analyse van de bezoekersstromen toont aan dat Beurs als station eerder een overstap-machine is als een aansluiting naar de stad. In de spits komen de passagiers heel gelei-delijk naar beneden, terwijl een veel groter volume beneden blijft om over te stappen. Om die reden besluit ik tot een aantal aanpassingen in de logistiek:- verplaatsen van de rijen poortjes- Keren van twee trappenhuizen naar de calandlijn.

Het echeq van de roltrap zal ons altijd blijven achtervolgen. De uitvinder er van was in de overtuiging dat het met een bewegende trap sneller zou gaan. Maar had er niet op gerekend dat mensen zouden gaan staan. Sindsdien is de roltrap een vertrager in het verplaatsen van grote volumes mensen. Bij drukte zijn roltrappen de bron van vele klei-ne irritaties. Daarnaast zijn ze voor te veel groepen niet de meest aangewezen stijglijn. Ik wilde daarom in het ontwerp geen mechanische middelen verwerken, maar 1 manier die voor iedereen te gebruiken zou zijn. Ook onderzocht ik de wijze waarop men de mensenstromen wil geleiden.

Ontwikkelingen eldersWat gebeurt er met de herontwikkelng in andere plaatsen? Werkend aan mijn scriptie vond ik een groot aantal bouwprojecten. De diepte van een station heeft veel invloed op de oplossingen. Diepe schachten, met groepen liften en lange roltrappen zijn daar de norm. Mijn idee voor een helling komt maar voor in 1 station in Londen, in com-binatie met een rollende vloer. Ik onderzocht de opties voor alternatieve vormen van roltrappen. Die blijken inmiddels ontwikkeld (de levytator), maar worden nog vrijwel nergens toegepast. Zie https://www.youtube.com/watch?v=x58272OirGU.

Bij de ondiepe bouwplannen speelt licht een hoofdrol, waar dat fysiek mogelijk is. Het bevestigde me in de keuze om het station open te leggen.

Schetsend ontwerpOntwerpstap 1 Ruimte maken

Met het Lingiono in het achterhoofd ontstond de zoektocht naar ruimte om mijn hel-lingconcept vorm te geven. Ik schets in mijn hoofd en minder op papier en kwam zo op de optie om het gemeente infocentrum te laten verdwijnen.

De winkel boven het station (City Bril) en het informatiecentrum zijn nog geen 15 jaar oud. De indruk bleef mijn brein prikkelen dat de gebouwen als een afterthought op een plaats zijn geplakt, omdat iemand vond dat die ruimte over was. Wat me al lange tijd heeft verbaasd was de vreemde constructie met hoogteverschillen, onhandige trapjes en hellingen op deze plaats. Er klopte iets niet. Het gat waarin de metro begint onder gebouw 2 klopte al helemaal niet.

Ik heb er daarom voor gekozen om een van de twee gebouwen helemaal weg te halen. Op die manier elimineer ik vreemde combinatie-hellingen, de kelderwinkel en de nauwe doorgang en maak ik ruimte voor licht lucht en verbinding.

IndelingenHaal ik de gebouwen weer weg of niet? Hoe deel ik de ingang zo effectief mogelijk in? Waar plaats ik de retail en welk effect hebben die gebouwen op mijn ontwerpdoelen? De eerste fase van het ontwerp zijn de ruimtelijke schetsen rond de indelingen.

Ontwerpstap 2In de fase potloodschetsen viel het besluit om te kiezen om een gebouw laten staan en het voorste gebouw weg te halen. De contaxt van de locatie, met de kantoorflat van Allianz als buur vond ik een spectaculair herontwerp van de hele hoek boven de tunnel verspilde moeite. De locatie ligt 1,5 meter in afschot, vol in de wind, naast een enorm kruispunt met verkeerstunnel. Ik koos er voor om me te beperken tot de verbinding met de stadskant naar het Binnenwegplein, mede op bsis van het looprouteonderzoek dat ik ter plaatse deed.

De keuze voor een hellende ingang was 1 van de eerste ontwerpbeslissingen.

Na een serie potloodschetsen werd het weer tekenen met Sketchup. Dit digitale speel-goed is mijn favoriete ontwerpgereedschap. Met de juiste plugins schep je je ver-beeldingswereld in full 3d. Ik experimenteerde met verschillende kapvormen boven de helling. en paste een lichtkoepel op de tunnel zelf. Ik dacht op dat moment nog aan horeca in de looptunnel zelf.

Ontwerpstap 3De schetsmaquette is denken met je handen. Ik speel met de elementen die een as-sociatie hebben met het bombardement. Een aantal van de potloodschetsen komt tot leven in polypropyleen en papier.

Het bombardement valt af, en ook de tunnelachtige ingangen keur ik na wat gezpuzzel af. De idee om naast het gebouw in te snijden zit er al wel in potentie in.

Overigens zijn mijn hier straks gescheiden stappen nooit zo gescheiden geweest. Het loopt door elkaar en dat heeft grote meerwaarde.

Ontwerpstap 4

Ik besluit dat de lichtkoepel niet voldoende is. Licht is er, maar de ruimte ontbreekt. Ik besluit tot een volledige insnijding die binnen met buiten verbindt. Ik doe een aantal experimenten met kapvormen, die ontwikkelen van functioneel en traditioneel tot archi-tectonisch en verbeeldend. Halverwege dit proces komen eindelijk de bouwtekeningen van het station binnen en ook de gemeentelijke basiskaart. Ook dit leidt weer tot nieuwe ideeen en aanpassingen.

Op basis van de tekeningen bouw ik een nieuw sketchup-model op schaal. Dit model dient later ook voor de maquettetekeningen.

Hier komt de weerbarstigheid van mijn ontwerpproces voorbij: is er eerst een concept of heb ik eerst een paar ontwerpslagen nodig? Zoals altijd het laatste.

Vanuit de functionale saaiheid van tekening 1 hou ik de idee van het glasgrid vast. Ik ontwerp een nieuwe golf-vorm voor de kap en ontwikkel die door. De kap wordt dunner met liggers, het glazen grid krijgt een kanteling en een patroon als tekening.

Ik experimenteer met uitsnedes en formaten.

Functie toevoegen. Verblijf is een eis in mijn programma. terwijl ik aan 1 kant van de oude tunnel ruimte vervang en toevoeg in winkels, blijft de achterwand van de tunnel nog gesloten. Tus-sen tunnel en perron liggen tientallen meters ongebruikte ruimte. ik besluit die bij de locatie te trekken en met glaswanden met de omgeving te verbinden.

De aanpassingen:

- Verwijderen trappenhuis- Doorbraak vanuit tunnel naar de brede toegang / helling- Uitbreiding van de winkelruimte aan beide zijden- Toevoegen ongebruikte ruimte voor Horeca- Rondom verbinden Brasserie door glaswanden naar perrons- Verhogen plafond van 3 naar 3.5 meter

De vorm voor de ingang is er nog niet, ik heb inmiddels wel grip op de ruimte.

Ontwerpstap 5

De vertaling van Autocad naar Sketchup van een etagedeel. De blauwe delen zijn de uitbreidingen in de ruimte: Retail en Horeca.

Ontwerpstap 6

Experimenten en vormstudies in Sketchup ontwikkelen de ingang door fase 1. De basisvorm ontstaat, ik vul hem conservatief constructief in met liggers en materiaal. Het spreekt nog niet genoeg en het heeft nog onvoldoende karakter. De denkrichting in de ruimte en de ingang klopt. Ik vang de juiste openheid, en de gewenste zichtbaarheid vanuit het Binnenwegplein. De glaswand lijkt een barriere, maar is belangrijk om de wind uit de open haven weg te vangen. Maar hoe wil ik wand en de kap vertalen naar volume en karakter? Wat wil ik laten zien? Op dit moment stop ik 4,5 week met de studie om ontwerp en realisatie van Huisartsbeurs 2014 voor de Jaarbeurs af te ronden.

De tussenstap in beeld.

terug naar de inspiratie

NachtschetsenDe vijf weken pauze (leuk werk gaat voor) vragen om bezinniing. Ik pak terug op mijn inspiratie en haal daar elementen uit die nog niet zijn terug te vinden in mijn ontwerp. 24 maart maak ik nachtschetsen in mijn hoofd, met de inspiratiemomenten. Dat is vaak mijn manier van werken, hoewel die niet past binnen de documentatiemanie binnen de HKU. Nachtschetsen komen niet op paper en zijn zelden goed reproduceer-baar. Maar wel essentieel in mijn proces. Ik besluit op een morgen tot een experiment met plugin Artisan in Sket-chup. Want ik ben tevreden met de gebogen basisvorm, maar niet met de uitwerking. Ik wil dat het een wolk verbeeldt, dat er verbinding is met de grond. Ook knaagt het glazen grid inmiddels zachtjes aan mijn vormgevoel.

Ik klei en vorm anderhalve dag digitaal aan de wolk die nu groeit.

Een indruk van start, tussenstap en resultaat

Voorlopig ontwerp

In het VO is de overkapping zoals bedoeld. Maar de samenhang tussen glas en wolk is nog niet waar hij moet zijn. Ook de ruimte onder het behouden gebouw vraagt nog om een extra slag. Het is nog te gewoon.

Terwijl gewoon wel is war ik naar op zoek ben, maar dan beter. Een ontwerp komt pas echt tot zijn recht als je het gevoel hebt dat het toch weer een beetje saai wordt. Saai in de vorm van rust en overzicht.

Doorsnede van het voorlopig ontwerp in Sketchup.

Waar knelt het nog? Ik laat me inspireren door de haven en abstraheer het luchtbeeld van de eeuwig draaiende kranen. Het zal nog een hele puzzel worden om zowel kap als glaswand technish maakbaar te krijgen, maar ik wil het wel zo hebben. 23000 drie-hoekjes in de kap zijn alleen maakbaar met de algoritmes die bij The Wall in Utrecht zijn gebruikt (PelserHartman). Het kan dus. Voor de glaswand kom ik aan ik aan pantserglas in lagen, dat ook in afwijkende vormen op maat leverbaar te maken is via Silatec. Weerstand tegen windbelasting is met ge-woon glas niet te realiseren. De splitisng in afzonderlijke platen hou ik buiten mijn ont-werp. Ik haal de wand wat verder naar voren, waardoor de buizen de ruimtelijke fiunctie krij-gen in het aanzicht van de onderdoorgang.

Als experiment plaats ik een variant met dezelfde buizen als de glaswand op die plaats. Ineens komt alles bij elkaar. Voor de verlichting ontwerp ik een serie cirkels in alumi-nium, die zowel boven als onder voor licht zorgen. De rvs buizen krijgen ook in hun nieuwe opstelling een dragende functie, ook voor het dak van de winkel onder de glaswand. De betonrand naast het glas krijgt een versterking van CorTen staal, die de glaswand kan ondersteunen op maaiveld-niveau. Een maatwerk- gootsysteem maakt de aansluiting compleet.

Laatste slagen

De onderdoorgang heeft nu nog een extra slag nodig. Ik experiimenteer met vormen en werk aan ruimtelijke negatieven daarvan voor de ondersteuning van het bestaande gebouw. In een paar experimenten blijkt het ruimtelijk te complex.

In het ontwikkelen van de maquettepresentatie is een overweging om de wolk te maken in dunne platen perspex. Het model voor de insnijdingen is klaar, maar na veel zoeken blijkt geel perspex uitsluitend leverbaar in 3mm. Dat match zo slecht met de schaal dat ik het idee laat vallen.

Wat doet de wolk in verschillend materiaal? Ik experimenteer met afgeron-de en scherpe vormen, composiet, CorTen staal en geanodiseerde alumi-nium platen voor de huid van de wolk. Ik hou van de scherpe vorm die corten of alu kan geven, de afrondingen die composiet zullen opleveren roepen niet het juiste beeld op.

CorTen staal komt met zijn donkere eindsituatie niet in aanmerking, om-dat mijn intentie juist was om licht en helder te blijven. Corten is en oogt zwaar en somber. Advies om RVS te nemen negeer ik maar. RVS zit stra-tegisch door het ontwerp, maar het station is geen wijnbedrijf met rvs-tanks.

Ik kies voor de toepassing van geanodiseerd aluminium in een kleur licht geel die niemand standaard levert. Plafonds en wanden worden hetzelfde materiaal, in hoogglans zwart en wit.

Definitief ontwerp

Het project metrostation bleek vtoch complexer dan ik had ingeschat. Maar dat ver-hoogt altijd het leereffect. Het ontwikkelen van een vormconcept is essentieel, maar het moet wel passen in de ruimtelijke context en de doorstroom van reizigers optimaal faciliteren. Het coordineren van ruimte, logistiek, de niveauverschillen en noodzakelijke en gewenste hoogtes van plafonds was behoorlijk ingewikkeld. Nu heb ik meer met grote ruimtes dan met kleine, dus dat sluit weer aan.

Ik ben in de loop van het project veel nieuwe leerpunten tegengekomen, zowel in mijn ontwerpproces als in bijvoorbeeld tekenvaardigheden in Autocad, Sketchup, de nood-zaak om meer met schetsen te gaan oefenen. Ook heb ik een grote slag gemaakt met de 3d-printer vanaf nul.

Het visualiseren van deze locatie was een uitdaging. Het is eigenlijk te omvangrijk. Bij de proefpresentaties bleek ook dat het bevatten van de ruimtelijke context voor ieder-een lastig is. Ik heb vrij lang gezocht naar de omvang van de maquette en vond het ondanks het vele werk toch nodig om de volledige context te laten zien. Het is een beetje de moe-der van alle maquettes geworden. De 3d-printer was een mooie aanvulling voor de productie van details. Het ding draaide een week of acht aan allerlei al dan niet geslaag-de onderdelen. Alleen de wolk: die is niet printbaar te maken.

Vier locatiedagen waren nodig voor de inventarisatie en de interpretatie van tekeningen en ruitmelijke plannen. Ik bestudeerde een lange lijst aan literatuur over stations, metros logistiek en verdiept bouwen. Het was ontzettend veel maar mijn conclusie is: project geslaagd.

De gestelde doelen zijn grotendeels behaald:- De ingang biedt de gewenste verbinding met de stad.- Het ontwerp haalt een abstractie van de Rotterdamse naar het centrum.- Er is licht en ruimte gerealiseerd, - Er is verblijfruimte en een upgrade van de horeca door een Brasserie, waarvoor het concept uit handen komt van Rotterdamse horeca-ondernemer Ron Sterk. - De ingang is voor iedereen: van 3 modaliteiten (lift, roltrap en trap) naar 1 helling. - Het materiaalgebruik is eigentijds en geschikt voor een grote publieksruimte.- De roltrap Westblaak is verlengd tot straatniveau.- De gevel van CityBril is aangepast. Door de spiegeling versterkt het pand nu het ont-werp en gaat het grotendeels op in de omgeving. Ok biedt het intern meer privacy.- De looprichting van poortjes en enkele trappen is aangepast.

Analyse / wat is geleerdEr zit onderhandelruimte in het ontwerp;- De oorspronkelijke steilheid is in het terrein goed op te lossen door het bouw-vlak te vergroten. Dat heb ik niet ingetekend, het doet niet af aan het ontwerp-principe en het past net meer op A0. - De glaswand is voor sommigen misschien en barriere. In de ruimte beneden is ruimte gelaten voor het toevoegen van een roltrap aan de straatzijde, die uit-komt in de centrale ruimte naast de poortjes. - Indien gewenst kan vanaf de tramhalte een verbinding worden aangelegd naar de centrale hal, ten koste van 0,5 winkel.

Ten slotteIs mijn afstudeerwerk verbeeldend genoeg? Ik vind van wel. Een metrostation herontwikkelen stond al heel lang op mijn ambitielijst. Het lostrekken van de zui-ver functionele glaskappen was een feestje. Maar het is zeker ook praktisch en dat past perfect bij mij, die verbinding tussen verbeelding en pragmatiek. Mijn verbeelding ontwikkelt zich nog steeds. Het uit zich niet alleen in vormen-taal, maar ook in het zien van mogelijkheden in een tekening of een ruimte die kansen schept voor verbetering, zoals het toevoegen van de Brasserie.

TIJDTegelijk vind ik dat het allemaal veel te veel haast heeft. snel, snel, snel. Het tekent de HKU met de 8-weeks stampmethode. De afgelopen maanden had ik nergens tijd voor. Terwijl TIJD het belangrijkste goed is in een ontwerpproces. Zonder er de TIJD voor te nemen komt er geen optimaal ontwerp tot stand. De komende maanden ga ik niet te veel doen, maar de TIJD nemen om nieuwe concepten te bedenken en inspiratie op te doen. Wat dan weer zal leiden tot praktisch toepasbare ontwerpen. Want dat ben ik.

Alles is al eerder bedacht. Het is alleen de kunst om er weer aan te denken.

Project:

Getekend:

Datum:Wijziging:



Rotterdam, Metrostation Beurs ZuidzijdeTotaaloverzicht etage min-een oude situatie

24 mei 2014Combinaties en toevoegen werkgrens Schaal: 1:200

Teknr: 001



N


Project:

Getekend:

Datum:Wijziging:



Rotterdam, Metrostation Beurs ZuidzijdeNiveau Calland: bestaande situatie binnen werkgrens

24 mei 2014. Schaal: 1:100

Teknr: 002



Project:

Getekend:

Datum:Wijziging:



Rotterdam, Metrostation Beurs ZuidzijdeNiveau Calland: definitief ontwerp

24 mei 2014definitie aanpassingen Schaal: 1:100

Teknr: 003



Project:

Getekend:

Datum:Wijziging:



Rotterdam, Metrostation Beurs ZuidzijdeDoorsneden overzicht

25 mei 201429-5, Schaal: 1:200

Teknr: 006- totaal`



N

Overzicht doorsneden

Renvooi - voor nieuw werk

Tekening bestaand werk RET Rotterdam

In verband met toleranties in de ruwbouw alle maten in het werk te controleren.Dit is geen productietekening.

Project:

Getekend:

Datum:Wijziging:



Rotterdam, Metrostation Beurs ZuidzijdeDoorsnede B-B

25 mei 2014. Schaal: 1:100

Teknr: 006- BB



N





Project:

Getekend:

Datum:Wijziging:



Rotterdam, Metrostation Beurs ZuidzijdeDoorsnede G-G

28 mei 2014. Schaal: 1:100

Teknr: 006- GG



N





Project:

Getekend:

Datum:Wijziging:



Rotterdam, Metrostation Beurs ZuidzijdeDoorsnede E-E

25 mei 2014. Schaal: 1:100

Teknr: 006- EE



N





Project:

Getekend:

Datum:Wijziging:



Rotterdam, Metrostation Beurs ZuidzijdeDoorsnede J-J

28 mei 2014. Schaal: 1:100

Teknr: 006- JJ



N





Project:

Getekend:

Datum:Wijziging:



Rotterdam, Metrostation Beurs ZuidzijdeDraagonstructie overkapping,bevestiging huid

8 juni 2014definitie aanpassingen Schaal: 1:5

Teknr: 007



Project:

Getekend:

Datum:Wijziging:



Rotterdam, Metrostation Beurs ZuidzijdeDetails constructie glaswand

8 juni 2014definitie aanpassingen Schaal: 1:2

Teknr: 008



Project:

Getekend:

Datum:Wijziging:



Rotterdam, Metrostation Beurs ZuidzijdeDoorsnede K-K

3 juni 2014. Schaal: 1:100

Teknr: 006- KK



N





Project:

Getekend:

Datum:Wijziging:



Rotterdam, Metrostation Beurs ZuidzijdeDoorsnede F-F

25 mei 2014. Schaal: 1:100

Teknr: 006- FF



N





Project:

Getekend:

Datum:Wijziging:



Rotterdam, Metrostation Beurs ZuidzijdeDoorsnede A-A

25 mei 2014. Schaal: 1:100

Teknr: 006- AA



N





Project:

Getekend:

Datum:Wijziging:



Rotterdam, Metrostation Beurs ZuidzijdeDoorsnede C-C

25 mei 2014. Schaal: 1:100

Teknr: 006- CC



N





Referenties afstudeerproject en onderzoeksrapportageBoeken: Bobrick,B.,Labyriths of Iron,Subways in History, Myth, Art, Technology.&War, Henry Holt and Company,NewYork,1981,1994 Owl edition. Devaux, P., Les Grands Travaux, Presses universitaires de france, 1946, 21m oplage 1962. Mecca, I., One stop short of Barking, uncovering the London Underground, New Holland Publishers UK, 2004. Hardy,B, Paris Metro Handbook, CapitalTransport publishing,3rd ed.1999. Green, O,The Tube, station tot station on the London Underground, Shire Publications, 2012. Trench, R. & Hillman, E, London under London, a Subterranean guide, John Murray Publishers, 1984, 9th repr, 2002. Cudahy, B.J., Rails under the Mighty Hudson,The story of the Hudson Tubes, the Penny Tunnels and Manhattan transfer, Stephen Greene Press, 1975 Hermans, W, van der Spek, de Overstapmachine, het perifere wegstation, continuous intervention, FAcuteit Bouwkunde,TU Delft, 2001 Houben, F. Et al, , Mobility, A Room with a View, NAI Publishers, Prigmore,B.J.,On Rails under Paris, Light RailwaybTransport League,London,1970 Lamming, C., Metro Insolite, Parigramme, 2002. Bekkering, et al,The Architectural Annual 2006-2007, Delft University of technology. 010 Publishers Rotterdam Ovenden, M., Paris Metro Style, in map and station design, CapitalTransport Publishing, Harrow, 2008, Bennett, D., Metro, the story of the underground railway, Mitchell Beazley, London, 2004, Ponnuswamy,S.,RailwayTransportation,Engineering,Operation and Management,Narosa Publishing House New Delhi,2012. Menear, L., Londons Underground Stations, A social and architectural study, Midas Books, 1983 Long, D,. London Underground, Architecture, Design and History, The History Pres, Stroud, 2011. Uffelen, C. van., Stations, Braun Publishing, Salenstein, CH. \ Sadler, S.,The Situationist City, MIT press, London, 1998 Howes, J., Johnstons Underground Type, Capital Transport Press, 2000. Leigh, M, et al, Understanding Crowd Behaviours, set of documents, Cabinet Office, Uni of Leeds, Emergency Planning College, 2009

http://crowdbehaviournetwork.org/work/research/ Ramachandram, M. Metro rail projects in India, a study in project planning, Oxford University Press, New Delhi 2012. Hallyday, S. Underground to Everywhere, Londons Underground Railway in the life of the Capital, Sutton Publishing for the London Transport Museum, 2002.

Internet: Pagina 5-61 Intermodal stations verbinden meerdere vormen (modaliteiten) van vervoer. Bijvoorbeeld trein naar tram. http://en.wikipedia.org/wiki/Intermodal_passenger_transport2 Stijgpunt, architectonisch jargon voor manieren om hoogteverschillen te overbruggen zoals (rol)trappen. Het woord staat nog steeds niet in Van Dale. 3 http://www.reclaimingthemind.org/blog/2010/07/top-ten-biblical-discoveries-in-archaeology--7-hezekiahs-tunnel/4 Geduid als kunstvorm: zowel architectuur als kunst in de enge vertaling van het begrip.

Pagina 7-81 http://www.bbc.co.uk/news/uk-england-london-209018562 http://kcselectrics.co.uk/londons-electric-underground/3 Paris Metro Style, in map and station design, pag 244 Paris Metro Style, Pag 255 Paris Metro Style, in map and station design / pag 23/29. 6 http://en.wikipedia.org/wiki/Charles_Yerkes7 London Underground, Architecture, Design and History, pag 228 London Underground, Architecture, Design and History, pag 8

Pagina 9-101 Howes, J., Johnstons Underground Type. Pag 122 Johnston, E. Illuminating & Lettering, Pitman, 19063 Howes, J., Johnstons Underground Type, Pag 144 http://mic-ro.com/metro/metrofonts.html 5 London Underground, Architecture, Design and History, pag 55-626 http://xxiii23j.blogspot.nl/7 Visual Identiety: Visible elements of a brand, such as color, form, and shape, which encapsulate and convey the symbolic meanings that cannot be imparted through words alone. In a broader (corporate) sense, it may include elements such as building architecture, color schemes, and dress code. Bron: http://www.businessdictionary.com/definition/visu-al-identity.html#ixzz2tb3aINIq8 http://www.tfl.gov.uk/corporate/media/12523.aspx

Pagina 11-121 Ramachandram, M. Metro rail projects in India, a study in project planning, Oxford University Press, New Delhi 2012. 2 http://www.thefinancialist.com/indias-metro-boom/3 http://en.wikipedia.org/wiki/Delhi_Metro

4 http://www2.uncp.edu/home/rwb/london_19c.html5 Trench, R. & Hillman, E, London under London, a Subterranean guide pag 1406 http://fr.wikipedia.org/wiki/Transformations_de_Paris_sous_le_Second_Empire7 http://frenchquest.wordpress.com/2013/03/07/my-book-review-napoleon-iii-and-the-rebuilding-of-paris/8 Bobrick,B.,Labyriths of Iron,Subways in History, Myth, Art, Technology.&War, Pag 149

Pagina 13-141 Bobrick,B.,Labyriths of Iron, pag 221. 2 Bobrick,B.,Labyriths of Iron, pag 663 Ovenden, M., Paris Metro Style, pag 904 http://www.canadiangrocer.com/photo-gallery/on-the-wall-subway-supermarkets-around-the-world-28368#313-virtual-grocery-stores-around-the-world

Pagina 15-161 http://mentakingup2muchspaceonthetrain.tumblr.com/archive2 Mecca, I., One stop short of Barking, div. 3 http://www.skyscanner.ie/news/tokyo-pictures4 http://www.businesstraveller.asia/asia-pacific/news/seoul-switches-to-walking-right-in-subway-stations5 http://www.nytimes.com/2013/04/16/nyregion/subway-riders-quirks-studied.html?_r=06 http://www.tammyandchrisonthemove.com/american-cultural-habits-brits-will-never-understand/7 http://kristinyc.wordpress.com/2011/03/25/the-unspoken-rules-of-the-subway/8 http://grrrltraveler.com/countries/asia/korea/10quirks-korea/9 http://healthland.time.com/2012/08/02/this-seats-taken-a-study-of-antisocial-traveler-behavior/10 http://rudar.ruc.dk/bitstream/1800/6064/1/PROJECT%20FINAL.pdf11 http://docs.trb.org/prp/13-1693.pdf

Pagina 17-181 http://www.soviethistory.org/index.php?page=subject&SubjectID=1934metro&Year=19342 http://eng.kremlin.ru/news/43403 http://blogs.wsj.com/hong-kong/2011/01/19/rem-koolhaass-design-firm-to-rebrand-the-mtr/

Pagina 19-201 http://www.metrolisboa.pt/eng/more-metro/art-in-metro/2 http://www.uitp.org/information-design-security-and-art-today-it-trans3 http://www.metro.net/about/art/4 http://zev.lacounty.gov/news/arts-culture/civic-arts/next-stop-a-milestone-in-public-art5 http://media.metro.net/docs/art_metro_art_booklet.pdf6 http://www.discoverlosangeles.com/blog/metro-public-art-los-angeles-art-purple-line7 http://www.metro.net/about/art/artworks/underground-girl/

Pagina 21-221 http://www.ovinnederland.nl/viewtopic.php?f=34&t=63992 http://dubaimetro.eu/construction-technology/10586/chandelier-designers-light-the-way3 http://www.thenational.ae/uae/transport/the-art-of-transforming-dubai-metro-stations-into-art-galleries

Pagina 23-241 http://indiatoday.intoday.in/story/delhi-metro-sign-or-mural-is-designed-by-the-student-of-delhi-collage-of-art-depicting-the-intricate-patterns/1/155368.html2 http://timesofindia.indiatimes.com/city/delhi/Art-panels-to-deck-up-Ph-III-stations/articleshow/18084403.cms?referral=PM3 www.financial express.com

Pagina 27-281 http://www.serpentinegalleries.org/exhibitions-events/pavilion2 http://arquitecturafotos.blogspot.nl/2008/12/stockholm-metro-stations-blue-line.html

Pagina 29-301 http://art.tfl.gov.uk/

Verbonden stad

transformatie van een vergeten metrostation

De presentatie

procesboek peter van beelen

Documents