TERMOENERGETSKA ANALIZA PROCESA

ENERGETSKA POSTROJENJAOvisno o vrsti radnog fluida, vrsti te nainu transformacije energije, energetska postrojenja u procesnoj industriji mogu se uglavnom svrstati u:energetska postrojenja sa parnim procesom,energetska postrojenja sa plinskim procesom,energetska postrojenja sa kombinovanim procesom.

Dijagram razgranienja vode, vlane i pregrijane pare

Kao radni fluid kod toplotnih radnih ciklusa koristi se vodena para. T-S dijagram razgranienja vode, vlane i pregrijane pare prikazan je na sljedeoj slici.

T-S dijagram razgranienja vode, vlane i pregrijane pare

Kriva oznaena sa x=0, koja se zavrava u taki K, naziva se donja granina kriva.

Gornja granina kriva (x=1), koja poinje u taki K, razdvaja podruje vlane pare od podruja pregrijane pare.

Kad sva voda pretvori u paru radi se o pregrijanoj (suhoj ili suhozasienoj) pari. Suha para nije postojana, a njena temperatura "temperatura zasienja" jednaka je temperaturi vrenja. Hlaenjem se jedan dio suhe pare pretvara u tenost, koja lebdi u pari u obliku sitnih kapljica; takva para naziva se vlana para.

Veliina x ijim vrijednostima su oznaene pojedine krive na prethodnoj slici predstavlja relativni sadraj pare u vodi,to se moe iskazati relacijom:

Sa poveanjem temperature i pritiska gornja i donja granina kriva se sve vie pribliavaju i spajaju se u taki K koja se naziva kritina taka.Kritina taka K ima parametre:- kritini pritisak pk=221,29bar,- kritina temperatura .Tk=647,30K,- kritina specifina zapremina vk=0,00326 m3/kg

Na prethodnoj slici prikazane su i dvije izobare, krive konstantnog pritiska. Gornja od pomenute dvije izobare ima jednainu p=pk i iznad nje nema razgranienja izmeu vode i pare.

Energetska postrojenja sa parnim procesom

Radni medij vodena para.Parna energetska postrojenja rade po Clausius Rankineovom krunom procesu.

Toplotna ema radnog ciklusa sa vlanom parom

T-S dijagram toplotnog radnog ciklusa sa vlanom parom

Razlika u odnosu na Karnoov ciklus je u poloaju take 3 u ciklusu. U kondenzatoru se pari odvodi toplota u toj mjeri da se sva pretvara u vodu (x=0), tako da se taka 3 pomera na lijevu graninu krivu, to omoguava nesmetan rad pumpe.

Kako postoji razlika u pritiscima u kondenzatoru i u kotlu, potrebno je vodu adijabatski komprimovati od pritiska p2 na pritisak p1 pri emu doe do neznatnog porasta temperature (taka 5).

Naziv ciklusa "sa vlanom parom" potie od poloaja take 2, koja se nalazi duboko u zoni vlane pare, to znai da je para pomjeana sa kapljicama vode. Ove kapljice udaranjem mehaniki napreu lopatice turbine (kavitacija).

Toplotni radni ciklus s pregrijanom parom

Kada se po izlasku iz kotla, a prije ulaska u turbinu para podvrgne dodatnom zagrijavanju u posebnim ureajima - pregrijaima pare dobija se toplotni radni ciklus sa pregrijanom parom, iji je T-S dijagram prikazan na slici.

T-S dijagram ciklusa sa pregrijanom parom

Postupkom pregrijavanja pare postie se poboljanje poloaja take 2 tako da se ona sada nalazi blie zoni suhe pare.Takoe je poveana i temperatura T1sr ime je dobijen neto bolji stepen iskoritenja.

Razmotrimo sada mogunosti poveanja stepena iskoritenja toplotnog radnog ciklusa sa pregrijanom parom promjenama parametara pare. Smanjivanjem pritiska p2 postie se smanjenje temperature T2 pa i temperature T2sr

Radi se o pritiscima koji se mjere stotim dijelovima bara, to predstavlja izuzetno niske pritiske i zahtjeva dobru zaptivenost opreme da vazduh ne bi prodreo u paru.

Sa druge strane pritisak p2 i temperatura T2 ne mogu da budu ni previsoki. Kako razlika izmeu temperature rashladne vode i temperature T2 obino iznosi 10 do 15C, znaajno poveanje temperature T2 (na primjer, iznad 28C) izazvalo bi i visoku temperaturu rashladne vode na izlazu iz kondenzatora.

Poto se rashladna voda uglavnom vraa u rijeku iz koje je i dovedena previsoka temperatura na izlazu iz kondenzatora znaila bi toplotno zagaenje rijeke.Poveanje temperature T1 uticalo bi na poveanje temperature T1sr i stepena iskoritenja. Temperatura T1 je ograniena osobinama materijala turbine i cjevovoda i ne prelazi 300C.

Poveanje pritiska p1 uz zadravanje temperature T1 na istom nivou izazivalo bi pomjeranje take 2 u nepovoljnom smjeru, u zonu vlane pare.

Posmatra se idealan proces koji je reverzibilan, te za njega vrijedi sljedee:

ne uzimaju se u obzir gubici pritiska zbog strujanja kroz generator pare, cjevovod i kondenzator;ne uzimaju se u obzir gubici unutar parne turbine i napojne pumpe (ekspanzija radnog fluida u turbini, kao i tlaenje u napojnoj pumpi su adijabatski- izentropski procesi);ne uzimaju se u obzir nikakvi gubici topline u okolinu kroz pojedinane dijelove sistema krunog procesa.

Pregrijavanjem pare poveava se srednja temperatura dijela procesa na koji se dovodi toplota

T-s dijagram idealnog parnog krunog procesa

Povrina s3-3-4-5-6-1-2-s1-s3 - koliina toplote q1, koja se dovodi radnom fluidu Povrina izmedju s3-3-2-s1-s3 - toplota q2, koja se oduzima, Povrina 1-2-3-4-5-6-1 - dobijeni korisni rad q1= h1 h4, q2= h2 h3.

Toplotno iskoritenje idealnog Rankinevog procesa:

ili

Razlika h1 h2 predstavlja raspoloivi toplotni pad koji se unutar turbine pretvara u kinetiku energiju, a h4 h3 je mehaniki rad utroen za tlaenje radnog medija od pritiska na kojem se vri kondenzacija do radnog pritiska generatora pare

h1 h2 odgovara povrini 1-2-m-n-1, a h4 h3 povrini 4-3-m-n-4.p-v dijagram idealnog parnog krunog procesa

razlika ordinata meu takama 1 i 2 odgovara radu dobijenom u turbini, razlika izmeu taaka 4 i 3 odgovara radu utroenom za pogon pumpe,razlika izmeu taaka 1 i 4 odgovara toploti dovedenoj u procesu, a izmeu taaka 2 i 3 toploti odvedenoj iz procesa.h-s dijagram idealnog parnog krunog procesa

Kada se rad h4 h3 utroen za pumpu, moe zanemariti u odnosu na znatno vei toplotni pad h1 h2, koji se u turbini pretvara u koristan rad, jednaina za toplotno iskoritenje procesa je :

Faktori koji utiu na efikasnost parnog procesaTemperatura ulazne pare u turbinuUticaj temperature pare na Rankine-ov proces

p1=80 barp2=0.04 barOvisnost toplotne iskoristivosti idealnog Rankineova procesa o temperaturi ulazne pare

Pritisak ulazne pare u turbinu t1=500oC, p2=0.04 bar

Uticaj pritiska ulazne pare na Rankineov proces

Ovisnost toplotne iskoristivosti idealnog Rankineova procesa o pritisku ulazne pare

Ovisnost toplotne iskoristivosti idealnog Rankineova procesa o temperaturi i pritisku ulazne pare

Izlazni pritisak pare iz turbine

Ovisnost toplotne iskoristivosti idealnog Rankineova procesa o pritisku izlazne pare iz turbine (p1=80 bar, t1=500oC)

Donja granina vrijednost temperature kondenzacije ograniena je ulaznom temperaturom rashladne vode te veliinom kondenzatora. Razlika temperature kondenzacije i rashladne vode moe se smanjiti poveanjem rashladne povrine i poveanjem protoka rashladne vode kroz kondenzator; prvi nain poveava investicijske trokove, a drugim nainom se poveavaju pogonski trokovi.

Pritisak kondenzacije u parnom ciklusu najvie je predodreen temperaturom rashladne vode.

Njegova uobiajena veliina je 0.04 bar, emu odgovara temperatura kondenzacije od 28.6oC.

Daljnje sniavanje najee nije ekonomino jer znatno raste specifini obim izlazne pare, to zahtijeva vee dimenzije kondenzatora te vee duine lopatica zadnjih stepeni turbine. Poveava se i vlanost izlazne pare sa propratnim tetnim uincima koji su prethodno navedeni.

Naini poboljanja iskoristivosti Regenerativno zagrijavanje napojne vode

Shema regenerativnog zagrijavanja napojne vode: 1-generator pare, 2-parna turbina, 3-kondenzator, 4-niskotlani povrinski zagrija vode, 5-zagrija vode sa direktnim mijeanjem, 6-visokotlani povrinski zagrija vode

T-s-D dijagram ciklusa sa regenerativnim zagrijavanjem

T-s dijagram ciklusa sa regenerativnim zagrijavanjem

Optimalni uslovi regenerativnog zagrijavanja Uinkovitost regenerativnog zagrijavanja ovisi o:raspodjeli toplotnog optereenja izmeu pojedinih zagrijaa,konanoj temperaturi napojne vode (na ulazu u generator pare), ibroju regenerativnih zagrijaa.

Optimalna raspodjela toplotnog optereenja

najdjelotvornije regenerativno zagrijavanje vode, u ciklusu bez medjupregrijavanja pare, postie kada je porast entalpije vode u svim zagrijaima jednak ,zbog konstruktivnih razloga na turbini ne mogu se uvijek osigurati pozicije za oduzimanje pare koje bi posve udovoljile tom zahtjevu,iskoristivost ciklusa ne ovisi bitno o odstupanju od ovog uslova.

Optimalna temperatura napojne vode

najvea uinkovitost regenerativnog zagrijavanja u ciklusu bez meupregrijavanja pare postie se kada se entalpija u zagrijau vode unutar generatora pare poveava kao i u pojedinim regenerativnim zagrijaima,na taj je nain, uz poznati broj stepena zagrijavanja, odreena i optimalna temperatura napojne vode na ulazu u generator pare.

Broj stepeni regenerativnog zagrijavanja

Osim termodinamskih, nuna su i podrobna ekonomska razmatranja. Za definisanje uticaja broja stepeni parnog ciklusa na toplotnu iskoristivost koriste se bezdimenzionalne veliine, odnosno ovisnost relativnog udjela utede toplote y prema udjelu porasta entalpije napojne vode x pri regenerativnom zagrijavanju

gdje je:Qo koliina toplote u ciklusu bez regenerativnog zagrijavanja,Q koliina toplote kod regenerativnog zagrijavanja sa konanim brojem zagrijaa,Q - koliina toplote kod regenerativnog zagrijavanja sa beskonanim brojem zagrijaa

Udio porasta entalpije napojne vode je

gdje je:hNV entalpija napojne vode nakon regenerativnog zagrijavanja,hZ entalpija vrele vode,hK entalpija fluida na izlazu iz kondenzatora.

T-s dijagram za regenerativno zagrijavanje sa konanim brojem zagrijaa

Orjentacione veliine sistema sa regenerativnim zagrijavanjem

Pritisak (bar)4080125160Temperaturazagrijavanja (oC)

broj zagrijaa105 140

2 3 180 210

4 5 180 220

4 5 180 220

5 6

Uz navedene termodinamske uticaje, u definisanju i projektovanju ciklusa sa regenerativnim zagrijavanjem treba voditi rauna i o sljedeim propratnim konstrukcijskim efektima:za turbinu odredjene snage protok pare se na ulazu u turbinu poveava, a na izlazu smanjuje, to zahtijeva poveanje duine lopatica tamo gdje su i inae due;poveanje protoka pare kroz prve stepene turbine i smanjenje kroz posljednje djeluje na poveanje iskoristivosti same turbine;

smanjenje protoka pare u kondenzator djeluje na smanjenje njegovih dimenzija, a time se smanjuje i potrebna koliina rashladne vode;regenerativnim zagrijavanjem povisuje se ulazna temperatura napojne vode u generator pare.

Meupregrijavanje pareParni proces sa meupregrijavanjem

T-s dijagram parnog procesa sa meupregrijavanjem

Meupregrijavanjem pare u parnim energetskim postrojenjima postie se dvojako koristan uinak:poveava se toplotna iskoristivost,smanjuje se vlanost pare na izlazu iz turbine,toplotna iskoristivost parnog krunog procesa sa meupregrijavanjem pare

Ako je toplotna iskoristivost dodatnog procesa meupregrijavanja (7-8-9-2), vea od toplotne iskoristivosti osnovnog krunog procesa, tj. kada je

tada je t,MP > t

T-s dijagram parnog procesa sa meupregrijavanjem

h-s dijagram parnog procesa sa meupregrijavanjem

Meupregrijavanjem pare smanjuje se njena vlanost u posljednjim stepenima turbine to, osim direktnog uticaja na poveanje unutarnje iskoristivosti turbine takodjer povoljno djeluje na mehaniko ponaanje turbine u toku pogona

Meupregrijavanje pare ima i neke nedostatke :meupregrija i dodatni spojni cjevovodi poveavaju trokove ulaganja u gradnju postrojenja;strujanjem pare kroz meupregrija i dodatne spojne cjevovode nastaju gubici zbog pada pritiska, to donekle umanjuje koristan uinak meupregrijavanja;

ugradnja meupregrijaa unutar generatora pare oteava regulaciju, a posebno se treba brinuti o njegovoj zatiti pri pokretanju i zaustavljanju pogona kada se meupregrija moe otetiti zbog slabog strujanja pare kroz njega.

Toplotni radni ciklusi sa meupregrijavanjem i regeneracijom pare

U cilju daljeg poboljanja stepena iskoritenja toplotnih radnih ciklusa uvode se i postupci meupregrijavanja i regeneracije pare. Toplotna ema jednog takvog ciklusa prikazana je na sljedeoj slici kao i T-s dijagram

Toplotna ema ciklusa sa meupregrijavanjem i regeneracijom pare

U ovakvom postrojenju postoji turbina niskog i turbina visokog pritiska, koje se nalaze na istoj osovini sa generatorom. Para se sa izlaza iz turbine visokog pritiska vodi u meupregrija pare, dogrijava se i vodi u turbinu niskog pritiska.

Pri postupku regeneracije dio pare se prije nego to proe kompletan proces u turbini vodi u regenerativni pregrija pare. Time se neiskoritena toplotna energija pare vraa u proces na dalje koritenje (a ne predaje se rashladnoj vodi u kondenzatoru).

Postupkom regeneracije pare postie se poveanje stepena iskoritenja do 0,1. Nije opravdano koristiti vie od 3 regenerativna pregrijaa, jer se daljim poveavanjem broja regenerativnih pregrejaa stepen iskoritenja znaajno ne poveava, a znatno rastu investicioni trokovi.

T-S dijagram ciklusa sa meupregrijavanjem i regeneracijom pare

Toplotni ciklusi sa namjenskim odvoenjem toplote (toplifikacioni ciklusi)

Toplifikacioni ciklusi se koriste u kombinovanim elektranama za proizvodnju elektrine i toplotne energije (termoelektrane-toplane).

Toplifikacioni ciklusi se realizuju kao ciklusi sa pregrijavanjem pare, samo to se para izvodi iz turbine sa znatno viim pritiskom i temperaturom (p2 i T2).Temperatura T2 ima vrijednosti oko 450K (180C). Pritisak p2 se za koritenje toplote u industriji kree izmeu 2,5 i 30 bara, a za grijanje izmeu 1,5 i 2,5 bara.

Stepen iskoritenja toplifikacionog ciklusa moe se raunati po izrazu:gdje je:A- mehaniki rad Q2' - toplota odvedena potroaima toplotne energije.

Toplota Q2' je zbog gubitaka manja od ukupne odvedene toplote Q2,pa je stepen iskoritenja manji od 1 i iznosi od 0,7 do 0,8, to predstavlja znatno poboljanje u odnosu na ostale cikluse, a nepovoljna osobina ovakvog ciklusa je vezanost proizvodnje dva oblika energije - toplotnu i elektrinu.

T-S dijagram toplifikacionog radnog ciklusa

Na sljedeoj slici je prikazana toplotna ema postrojenja sa pogoranim vakumom, za koje je karakteristino potpuno odvajanje fluida za potroaa od radnog fluida.

Toplotna ema postrojenja sa pogoranim vakuumom

Pomenuto razdvajanje fluida ne postoji kod postrojenja sa sljedee slike gdje se para direktno iz turbine vodi potroau toplotne energije, a voda vraa u isti rezervoar odakle se napaja kotao.Radni fluid je tako podloan zagaenjima koja se stvaraju u fluidu kod potroaa toplotne energije.

Toplotna ema postrojenja sa rezervoarom za prikupljanje fluida

Energetski sistemi sa plinskim procesomradni medij - plin rad plinske turbine se temelji na Joul-ovom krunom procesu koji se u literaturi naziva jo i Braytonov proces .Osnovni princip rada plinskih turbinaplinske turbine mogu raditi sa otvorenim ili zatvorenim plinskim procesom

U otvorenom procesu te se promjene deavaju izmjenom toplote sa okolinom u koju se isputa plin iz tubine, a u zatvorenom procesu u posebnom izmjenjivau toplote.

Zbog gubitaka stvarni proces teoretski proces

Karakteristike otvorenog plinskog procesa su:jednostavnost i relativno mali investicijski trokovi,iskoristivost je nia, znatna osjetljivost na kvalitet goriva zbog erozivnog i korozivnog djelovanja dimnih plinova koji nastaju pri izgaranju.

Prednosti zatvorenog plinskog procesa su:Radni medij u zatvorenom krugu je odgovarajui plin (zrak, N2, CO2, He) koji u procesu ostaje hemijski nepromjenjiv te ne djeluje tetno na materijal sa kojim dolazi u dodir;Indirektno zagrijavanje radnog medija omoguuje koritenje vie vrsta goriva slabijeg kvaliteta, bez tetnih posljedica na radne dijelove turbine i kompresora.Mogunost bolje regulacije snage turbine u irem rasponu te zbog toga vea iskoristivost postrojenja pri djelominom optereenju.

Glavni nedostatak zatvorenog plinskog procesa su veliki investicijski trokovi zbog potrebe za velikim izmjenjivaem toplote, to proizilazi iz relativno loeg prenosa toplote u sistemu plin/plin.

Shema otvorenog plinskog procesa

Shema zatvorenog plinskog procesa

Teoretski Joul Braytonov kruni proces sastoji se od sljedeih promjena stanja:Od 1-2, izentropska kompresija do pritiska na kojem zapoinje davanje toplote. Ova promjena stanja deava se u kompresoru.Od 2 3, dodavanjem toplote uz konstantan pritisak. U otvorenom procesu to se deava u komori izgaranja, a u zatvorenom u izmejnivau toplote.Od 3- 4, izentropska ekspanzija plina u turbini do poetnog pritiska.Od 4 1, hlaenje plina uz konstantan pritisak.

p-v dijagram Joule-Braytonova procesa

T-s dijagram Joule Braytonova procesa

Glavne veliine koje utiu na uinkovitost plinske turbine su radne temperature na kojima se odvija kruni proces.

to je temperatura predaje toplote via i to je temperatura oduzimanja toplote nia, iskoristivost plinske turbine je vea.

Ograniavajui faktor najvie radne temerature procesa je kvalitet materijala od kojeg su izradjene lopatice koje su najoptereeniji dijelovi plinske turbine. Ulazna temperatura se kree obino oko 700 do 800oC, dok se za turbine namijenjene povremenom radu dozvoljavaju temperature do 1000oC. .

Cilj je tehnlokim razvojem, a osobito primjenom specijalnih keramikih materijala, dostii temperature do 1500oC

Uporedba kombinovanih energetskih sistemaU prethodnom dijelu utvreni su osnovni kriteriji za analizu i uporedbu razliitih kombinovanih energetskih sistema. Nadalje e se vriti takve uporedbe na bazi termodinamskih pokazatelja kao polaznih veliina za odreivanje valjanosti razliitih struktura i oblika energetskih sistema za kombinovanu proizvodnju elektrine i toplotne energije.

Zajednika osobina svih kombinovanih energetskih sistema je da istovremeno proizvode elektrinu i toplotnu energiju u odreenom omjeru, ovisno o tehnikim mogunostima i potrebama potroaa.

Taj omjer se kod energetskih potroaa u procesnoj industriji ne mijenja bitno tokom vremena, jer je definisan uglavnom njihovom strukturom i ovisi o zahtjevima proizvodnog procesa.

Ta injenica donekle olakava izbor optimalnog energetskog sistema u takvim sluajevima, uz uslov da je to tanije utvren omjer energije za elektrine i toplotne potroae. Naime, energetski sistem je bolje izabran to je razlika izmeu spomenutog omjera proizvodne i potroake strukture manja, a upravo tome treba teiti u fazi planiranja i projektovanja, ali i u samoj eksploataciji.

Primjer uporedbe kombinovanih energetskih sistemaKao primjer uporedbe koristiti e se kombinovani energetski sistemi kod kojih kapacitet elektrine energije iznosi 25 MW.

U analizu su ukljuene ove strukture:

Sistem a sa loenim generatorom pare i protutlanom turbinom u kojoj para ekspandira od 64 bar/360oC na 16 bar/210oC. Iskoristivost parne turbine je 77 %, a generatora pare 88 %. Temperatura napojne vode iznosi 110oC;

Sistem b sa loenim generatorom pare i kondenzacijskom turbinom uz regulisano oduzimanje. Parametri pare na ulazu u turbinu su 64 bar/360 oC, nakon oduzimanja 16 bar/210o C, a u kondenzatoru 0.04 bar. Iskoristivost parne turbine i generatora pare isti je kao kod sistema a.Sistem c sa plinskom turbinom i generatorom pare na ispune dimne plinove (utilizator) bez dodatnog loenja . Iskoristivost plinske turbine je 31 %, koliina dimnih plinova 335 kg/s, a njihova temperatura 500 do 510 oC. Temperatura dimnih plinova iza utilizatora je 150 oC.

Sistem d sa plinskom turbinom kao kod sistema c, ali uz dodatno loenje u utilizatoru. Pri tome je najvea mogua koliina goriva za dodatno loenje ograniena sadrajem slobodnog kisika u izlaznim dimnim plinovima iz plinske turbine, koji iznosi oko 16 %.Sistem e sa plinskom turbinom i utilizatorom kao kod sistema c, ali u kombinaciji sa protutlanom parnom turbinom u kojoj para ekspandira od stanja 64 bar/360oC na 16 bar/210o C (prethodne slike bez dodatnog loenja).

Sistem f sa plinskom turbinom i utilizatorom uz dodatno loenje, kao kod sistema d , te sa protutlanom turbinom u kojoj para ekspandira od stanja 64 bar/360oC na 16 bar/210o C (preth.slike).Sistem g sa dizel motorom i utilizatorom (bez dodatnog loenja). Izlazna temperatura dimnih plinova iz motora je 380oC, specifina potronja goriva 0.201 kg/kWh, koliina dimnih plinova je 7.41 kg/kWh. Temperatura ispunih dimnih plinova iza generatora pare je 150oC.Sistem h sa dizel motorom kao kod sistema g, ali uz dodatno loenje u utilizatoru .

Prilikom uporedbe navedenih sistema uzeti su u obzir isti glavni pogonski parametri energetskih sistema kako bi rezultati usporedbe bili to vjerodostojniji.Iskoristivost energije E i ekvivalentni faktor pretvorbe energije FK,E, u zavisnosti od odnosa elektrine i toplotne energije , za opisane kombinovane energetske sisteme prikazani su na sljedeim dijagramima

Ostale uticajne karakteristike energetskih sistemaDa bi analiza, radi odreivanja najpovoljnijeg rjeenja, bila to cjelovitija, a prema tome i to realnija, potrebno je uzeti u obzir jo neke karakteristine specifinosti pojedinih energetskih sistema:

Energetski sistem sa parnim ciklusom

mogu se koristiti gotovo sve vrste goriva;trokovi odravanja su relativno mali;

vrlo dobre karakteristike u uslovima djeliminog i promjenjivog optereenja;relativno mala buka;pogonske karakteristike vrlo malo ovise o okolnoj temperaturi;veliki dio postrojenja prikladan za vanjsku montau;potreban je relativno veliki prostor za ugradnju.

Energetski sistem sa plinskom turbinom

kompaktna izvedba i mali prostor za ugradnju;brzo putanje u rad;dobro prilagodjavanje naglim promjenama optereenja;mali vlastiti utroak pogonske energije;kratko vrijeme za izvedbu montanih radova;osjetljivost na kvalitet pogonskog goriva.

Energetski sistem sa dizel motorom

prikladan za autonomne energetske sisteme manje i srednje snage;vei investicioni trokovi po jedinici ugraene snage u odnosu na sisteme sa parnom protutlanom i plinskom turbinom;vrlo dobro prilagoavanje uslovima djeliminog optereenja, te mogunost odravanja optimalnih reima uz ukljuenje ili iskljuenje iz pogona pojedinih jedinica, ovisno o optereenju;kompaktna izvedba i mali prostor za ugradnju;

vea emisija azotnih oksida (NOx);vee vibracije i buka;mogunost ugradnje u neposrednoj blizini potroaa, ime se smanjuju prenosni gubici;brzo putanje u pogon i preuzimanje punog optereenja;prikladnost za fazno proirenje kapaciteta dogradnjom novih jedinica, ime se omoguava uskladjivanje pogona sa optimalnim uslovima optereenja.

Moe se zakljuiti sljedee:

najvei broj industrijskih procesa, prema svojim energetskim potrebama, spada u podruje primjenjivosti parnih sistema, ali optimalne izvedbe esto ine sistemi sa plinskom turbinom ili dizel motorom;

propusti i odstupanja koji nastaju ve u fazi planiranja, odnosno projektovanja energetskog sistema, uzrokuju dalekosenije posljedice te se u kasnijoj fazi vrlo teko ispravljaju. Kombinovani energetski sistemi za proizvodnju elektrine i toplotne energije najuinkovitiji su kada se projektuju za nova postrojenja jer se u takvim sluajevima bilans energije moe najbolje prilagoditi uslovima maksimalne iskoristivosti;

struktura energetskih potroaa (elektrini i toplotni) u tipinim procesnim industrijama razliita pa se ne moe openito postaviti zakljuak o vrsti energetskog sistema koji bi bio najpodobniji za pojedinu industrijsku granu, nego treba svaki sluaj posebno i potanko analizirati;postavljanje energetskog sistema tako da zadovolji zahtjev vrnih potreba u elektrinoj i toplotnoj energiji, najee ne prua optimalne rezultate u pogledu ekonominosti pogona. Zbog toga treba paljivo uoiti potrebe i zahtjeve energetskih potroaa prije nego se donese odluka o prihvatanju jednog od rjeenja.