Dr. A. Kadir ATLIHalk Sağlığı (iş sağlığı) Bilim Uzmanı

2010-ANKARA

Ergonomi

Oturumun Amacı•Ergonomi ve iş fizyolojisi

konusunda temel kavramları bilmek ve önemini kavramak.

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Öğrenim hedefleri

• Ergonomi tanımı, temel kavramları, • İşin insana uyumu,• Ergonomik risklerin etkileri ve

önlenmesi, • İlgili mevzuat hakkında bilgi sahibi

olmak.

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Alt başlıklar• İş fizyolojisi ve biyomekanik• Antropometri ve çalışma ortamı

tasarımı• Çalışma alanlarında ergonomik risk

etmenleri• Ergonomik çalışma ekipmanları• Çalışma süresince gereken egzersizler• İlgili mevzuat

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

ergonomi

• Yunanca ”ergon = iş, çalışma”,“nomos = yasa”

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

ergonomi;• insanın biyolojik, psikolojik

özelliklerini göz önünde bulundurarak insan-makine-çevre uyumunun doğal ve teknik kurallarını araştıran, disiplinler arası araştırma, geliştirme ve uygulama çalışmaları olarak tanımlanabilir.

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

ERGONOMİ;İnsanların anatomik özelliklerini,

antropometrik özelliklerini, fiziksel kapasitelerini ve toleranslarını göz önüne alarak, endüstriyel iş ortamındaki tüm faktörlerin etkisi ile olabilecek organik ve psiko-sosyal stresler karşısında, sistem verimliliği ve insan-makine-çevre uyumunun temel yasalarını ortaya koymaya çalışan disiplini bir araştırma geliştirme aracıdır.

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Yorgunluk

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Yorgunluk• Konsantrasyonda azalma• Algılamada yavaşlama,

azalma• Fiziksel ve mental

performansta azalma• Küntlük, irritabilite duygusu• Aynı çıktının sağlanabilmesi

için daha fazla enerji harcanması-verimsizlik

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Uygun araç kullanımı

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Bilgisayarla çalışma

• Bilgisayarla çalışmada Bilgisayarla çalışmada bakış yönü belge – ekran bakış yönü belge – ekran – masa arasında sürekli – masa arasında sürekli değiştiğinde oturma yeri değiştiğinde oturma yeri olarak eksenden olarak eksenden dönebilen, yüksekliği dönebilen, yüksekliği ayarlanabilir, kolçaklı ve ayarlanabilir, kolçaklı ve devrilmeye karşı güvenli 5 devrilmeye karşı güvenli 5 tekerlekli sandalyeler tekerlekli sandalyeler kullanılmalıdır.kullanılmalıdır.

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Oturarak çalışma

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Oturarak çalışma• Çalışma esnasında ayaklar ve bacaklar için Çalışma esnasında ayaklar ve bacaklar için

yeterli hareket alanı bulunmalı ve çalışma yeterli hareket alanı bulunmalı ve çalışma yüzeyi yansıtma katsayısı % 30 – 50 olmalıdır.yüzeyi yansıtma katsayısı % 30 – 50 olmalıdır.

• Çalışma masası sabit ise alt kenarının yerden Çalışma masası sabit ise alt kenarının yerden yüksekliği 68 cm, ayarlanabilir ise 64-74 cm yüksekliği 68 cm, ayarlanabilir ise 64-74 cm arasında olmalıdır.arasında olmalıdır.

• Klavye ortasının yerden yüksekliği 71-74 cm Klavye ortasının yerden yüksekliği 71-74 cm olmalıdır.olmalıdır.

• Sandalye ve arkalık yüksekliği otururken Sandalye ve arkalık yüksekliği otururken kolayca ayarlanabilir olmalıdır.kolayca ayarlanabilir olmalıdır.

• Oturma yüksekliği kolların mümkün olduğu Oturma yüksekliği kolların mümkün olduğu kadar az gergin ve yatay olması sağlanmalıdır.kadar az gergin ve yatay olması sağlanmalıdır.

• Baldırın iç yüzeyine gelen basıncı azaltmak Baldırın iç yüzeyine gelen basıncı azaltmak için de ayakların zemine veya ayak altlığına için de ayakların zemine veya ayak altlığına yeterince oturmasına dikkat edilmelidir.yeterince oturmasına dikkat edilmelidir.

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

• Dik oturma, omurgaya yaklaşık % 25 daha az yük Dik oturma, omurgaya yaklaşık % 25 daha az yük binmesini sağlar ve bir çok sırt problemini önler. binmesini sağlar ve bir çok sırt problemini önler. Bu sebeple personele doğru oturma pozisyonun Bu sebeple personele doğru oturma pozisyonun önemi aşılanmalıdır.önemi aşılanmalıdır.

• Bilgisayar ekranının görüntü kalitesi, göz sağlığı Bilgisayar ekranının görüntü kalitesi, göz sağlığı açısından çok önemlidir.açısından çok önemlidir.

• Ekrandaki yazı karakterlerinin büyüklüğü 2.6 Ekrandaki yazı karakterlerinin büyüklüğü 2.6 mm’ nin altına düşmemeli, ekran tozlu kalmamalı mm’ nin altına düşmemeli, ekran tozlu kalmamalı ve görüntüde titreşim olmamalıdır ve görüntüde titreşim olmamalıdır

• Ekrana bakış uzaklığı 50 – 70 cm. arasında Ekrana bakış uzaklığı 50 – 70 cm. arasında olmalıdır. Işık yansımasını minimuma olmalıdır. Işık yansımasını minimuma indirebilmek amacıyla ekranlar mümkünse indirebilmek amacıyla ekranlar mümkünse pencerelere 90 derece dik olacak şekilde pencerelere 90 derece dik olacak şekilde yerleştirilmelidir.yerleştirilmelidir.

• Ekranlarda siyah fon kullanmak, personelde Ekranlarda siyah fon kullanmak, personelde koyu bir tünele giriş etkisi yapabilir ve aydınlık koyu bir tünele giriş etkisi yapabilir ve aydınlık ortamda göz kamaşma etkisini de arttırır.ortamda göz kamaşma etkisini de arttırır.

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Büroda çalışma

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Mola: Dinlenmek için verilen ara• Spontan mola; aşırı zorlayıcı

işte çalışanın kendince verdiği ara,

• Maskelenmiş mola; yapılması gereken işin yerine ikincil bir işin yapılması,

• İş koşullu mola; makine temizliği, arkadaşa, amire danışma için çalışma ortamından ayrılma

• Programlı mola; çay saati vb. 08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Mola gibi • Dönüşümlü iş,• Farklı mekanda iş,• İlgi çekici iş,• Tempolu iş,• Yeni bilgi edinmeye

yönelik iş,

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Baş boyun açıklığı

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Çalışma yakın çevresi

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Masa başı çalışma

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Otur(ar)ak

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Dar alanda çalışma

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Ekranlı araçlarla çalışma

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Çalışma sırasında el pozisyonları

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Araç içi-sürücü ergonomisi

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Antropometri08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Çalışma sandalyesi

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Yük taşıma

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

El-kol açıklığı

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Ayak-bacak açıklığı

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Bel-fıtığı

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Çalışma ve dinlenmede nabız

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Çalışma ve Dinlenmede Alınan Oksijen Düzeyi

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Ağır işlerde dinlenme süresi uzatılmalı

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Statik ve dinamik çalışma

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Dinlenme-Dinamik ve Statik Çalışmada Kan Gereksinimi

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Azami kuvvet içinde tutma kuvvetinin yüzdesi arttıkça tutabilme süresi azalır

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Kaçınılamayan durumlar

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

•Ergonomi LaboratuarıÇalışmaları

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Cihazlar• Odiometre (Audiometre)• Gaz Ölçüm Cihazı• Vibrometre• Ses Düzeyi Ölçer (Sound level

meter)• Ses Düzeyi Ölçer Kalibratörü• Gürültü Doz Ölçer

(Dosimeter, dozimetre)• Nem, Sıcaklık Ölçer• Anatomik ve Fizyolojik Kartlar

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

• Antropometre Seti• Renk Körlügü Test Kiti• Sayısal Tansiyon

Monitörü ve Yazıcı• EKG Cihazı• Ergonomik Bisiklet• Ergonomik Sandalye• Ultra İnce Parçacık Sayacı• Beceri Testi Seti

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

• Anemometre• Görüş Testi Cihazı• Işıma Enerjisi Ölçüm Cihazı

(Radiometer, radyometre)• Isısal Yüklenme Monitörü• Işık Ölçer• Mikrometre• Kumpas• Grafik ve Veri Kaydedici• Lazerli mesafe ölçer• TV, DVD

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Boy-ağırlık; beden kitle indeksi

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Odiometre

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

ODİOMETRİ

Gaz Ölçüm Cihazı(Gas Detector)

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Ölçülen gazlar;CH4, CO, H2S, O2Ölçme sınırı;CH4 : % 0..100 LELO2 : % 0..25 VOLCO : 0..300 ppmH2S : 0..100 ppm

Vibrometre(Titresim Ölçüm Cihazı)

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Hız Kademeleri:200mm/s 0,50 ~ 199,9 mm/s7.87 inch/s 0.02 ~ 7,879 inch/svme Kademeleri:200m/s² 0,5 ~ 199,9 m/s²656ft/s² 2.0 ~ 656ft/s²

Ses Düzeyi Ölçer (Sound level meter)

• Frekans Bandı: 31,5Hz - 8000Hz,Ölçüm Sahası: A konumunda 30-130dB, C konumunda 35-130dB,Ölçüm Kademeleri:30-80dB, 40-90dB, 50-100dB, 60-110dB, 70-120dB, 80-130dB,

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Gürültü Doz Ölçer(Dosimeter, dozimetre) Tes 1355

• % ve TWA olarak zamana göre gürültü

• siddeti ve ses seviyesi ölçme özelligi,

• Ölçme aralıgı: 70-140 dBA (+-1.5dB)

• 0-1999 % doz• Kritik düzeyler: 80, 84,

85, 90 dB• Esik düzeyleri: 70-90 dB

(1dB adım)• Katlama faktörü: 3dB,

4dB, 5dB veya 6 dB• Tepe degeri : 140 dB

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Nem, Sıcaklık Ölçer

• Ölçüm aralığı:• Nem; 10% -

95% R.H.,• Sıcaklık; -20

0C - +600C;• -4 0F - +140

0F,08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

SOLUNUM FONKSİYON TESTİ

SFT

• Solunum fonksiyon testleri çok genel bir yaklaşımla akciğerlerin kapasitesini ve fonksiyonel durumunu objektif olarak ölçmeye yarar.

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

BüyükAntropometre0.1cm hassasiyetle0 - 60cm ölçümaralığına sahiptir.

KüçükAntropometre0.1cm hassasiyetle30cm' ye kadarölçüm yapılabilir.

Deri Kıvrımı Verniyesiölçüm aralığı 0-100mm

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Göğüs Derinliği Verniyesiölçüm aralığı en az 0-50cm

Işık Ölçer (Light Meter)• Işık ölçer, ışık kaynağı

seçme özelliğine, Tungsten/Gün ışığı, Floresan, Sodyum ve Cıva ışıması için otomatik düzeltme faktörlerine sahiptir.

• 0' dan 5000 Fc (Foot Candle) ' ye ve 0' dan 50000 Lux' e kadar ölçüm yapabilir 10,764 fc (foot candle)= Lux (Lümen/metre2)

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Ultra İnce Parçacık Sayacı(Partikül ölçüm cihazı)

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Cihaz ultra ince (0.1 mikrometre çapındanküçük) parçacıkların bulunması vesayılmasında kullanılır.Kendi içerisindeki bir pompa yardımıylaparçacıklar alkol buharıyla karıştırılmaküzere bir doyurucu tüpe doğru itilir.Konsantrasyon aralığı 0 - 5x105

partikül/cm3, ölçülen parçacık boyut aralığı0.02' den 1 mikrometreye kadardır.Numune akış hızı 100cm3/dakikadır

Anemometre(Rüzgar Hızı Ölçüm Cihazı)

• Ölçüm aralıkları;• m/s için; 0-45.0,• ft/dk için; 0-8888,• km/sa için; 0-140.0,• knots için; 0-88.0,• (1 knot = 0.514 m / s)• Sıcaklık için; 0-600C

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Görüş Testi Cihazı• Görüş testi cihazı insanın

görsel performansının hızlı ve hassas olarak ölçülmesinde kullanılan bir cihazdır.

• -İki gözle bir cisme odaklanma testi

• - İki gözle uzak sekil içindeki detayları görebilme testi

• -Sağ/sol gözle uzak sekil içindeki detayları görebilme testi

• -Derinlik algılama testi• - Renk ayırt etme testi• -Yükseklik algılama testi• -Yatay algılama testi

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Işıma Enerjisi Ölçüm Cihazı(Radiometer, radyometre)• Bir ısıma demeti içerisindeki

enerjiyi ölçebilen ve• W/m2 biriminde kalibre edilmiş

bir cihazdır• Morötesinde 0.3 m' den

kızılötesinde 15 m' ye kadar• dalga boylarında düzgün bir

spektral yanıt verebilir.• Dedektör, geniş ısıma

kaynakları için 60' lik bir koni açısı içerisinde duyarlıdır ve hassasiyeti 1000W/m2‘ den 1W/m2' ye kadar 4 aralıkta seçilebilir.

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Isısal Yüklenme Monitörü(Heat Stress Monitor)• İnsanda ısı

gerilmesine tepki olarak oluşan bireysel vücut yüklemesini monitörlemek için kullanılır.

• Sıcaklık sensörünün ölçüm aralığı: 33- 40 °C (91.4 - 104 °F) arasında,

• Kalp atışı ölçüm aralığı: 40 - 220 BPM (beat per minute) arasındadır.

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

EKG (Elektrokardiyograf) Cihazı

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Kalp kasının ve sinirsel iletimSisteminin çalışmasını incelemek üzerekalpte meydana gelen elektrikfaaliyetinin kaydedilmesini sağlar.

EMG-ENMG• Sinir yaralanmaları• Sinir sıkışmaları• Bel ve boyun fıtıkları• Kol ve bacaklarda uyuşma ve

yanma tarzında ki tablolar• Yüz felçleri• Sinirlerin fonksiyonlarını bozan

hastalıkların teşhisi (Metabolik hastalıklar:; Şeker hastalığı, böbrek hastalığı gibi)

• Kas hastalıklarının teşhisi• Kas erimeleriyle giden omurilik

hastalıklarının teşhisi için yapılır.

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Beceri Testi Seti

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Bu test aleti bir boarddan, deliklerden, birtakım çubuklar,somunlar, vidalardan vebaslıklardan oluşmaktadır.Testte çubuklar ve baslıkların monte işlemi için 3 dakika,conta ve somunların T çubuğuna dizilmesi için gerekli test süresi 40saniyedir.Ayrıca her 2 el için ayrı ayrı 40 saniye de tutulabilir.

Psikotekni (psikoteknik) Lab.

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Sonuç:• ERGONOMİ BİLİMİNİN

AMACI• İnsanlar tarafından

kullanılan araç gereç ve düzeneklerin kullanım etkinliğinin artırılması,

• ERGONOMİNİN AMACI• Uyumluluktur.• Verimin artırılmasıdır.

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

ERGONOMİ

• Multidisipliner bir bilimdir.• Anatomi, antropometri,

endüstri mühendisliği, mekatronik mühendisliği, iş fizyolojisi, biyomekanik, psikoloji, adli tıp,

• ……..

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI

Tehlike değerlendirmesi;

• Olasılık

• Şiddet

• Frekans

08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI