Koli~estvo supstanca, mol, avogadrov broj, Presmetki vrz osnova na hemiski formuli i

hemiski ravenki

Molarna Masa M (ili masa na eden mol od nekoja supstanca)-molarnata masa na eden hemiski element e

ednakva na atomskata masa na toj element, izrazena vo g/mol

-molarnata masa na edno soedinenie e suma od atomskite masi na sostavnite

elementi na toa soedinenie, pomno`eni so nivnite stehiometriski indeksi, izrazena vo

g/mol

Eden mol od nekoi supstanci

Vo nasoka na strelkite na ~asovnikot od gore levo:1-Octanol, C8H17OH;Mercury(II) iodide, HgI2;Methanol, CH3OH; iSulfur, S8.

PrimerPresmetaj ja molarnata masa na etanol,

C2H5OH

M(etanol)/g mol-1 = 2(Ar)C + (5 + 1)(Ar)H + 1(Ar)O

=2(12.011) + 6(1.00794) + 1(15.9994) = 46.069 g/mol

Mol-n e Fizi~ka veli~ina {to go definira koli~estvoto

supstanca Vo eden mol od sekoja supstanca ima 6.022 x 1023

definirani ~esti~ki Avogadr-ov broj

Relacija na koli~estvoto supstanca i masatan(B) = m(B)/M(B); m(B)-masa na supstancata B; M(B)-

molarna masa na supstancata B.Relacija na kolicestvoto supstanca i brojot na edinki:n(B) = N(B)/NA; N(B) broj na edinki od B; NA-Avogadrova

konstanta = 6.022 x 1023 mol-1.

Primer 1Kolku mola ima vo 10 g jaglerod dioksid CO2?

-Zapamti: Pri re{avaweto na hemiskite zada~i, Sekoga{ trgnuvame od toa {to ni se bara, i go povrzuvame so toa {to ni e dadeno.

Zapamti: Edinicite na fizi~kite veli~ini MORA DA BIDAT KONZISTENTNI!n(CO2) =?

m(CO2) = 10 gM(CO2) = 44 g/mol

Sega da ja najdeme vrskata pome|u n, m i M

n(CO2) = m(CO2)/M(CO2)….

Primeri od mol Kolku atomi na Na ima vo par~e od metalen

natrium so masa od 5 mikrogrami? Atomskata masa na Na e 23.

Kolkava e masata na 6,022 x 1021 molekuli na voda? Molarnata masa na vodata e 18 g/mol.

Kade ima pove}e molekuli, vo 2 g molekularen vodorod (H2), ili vo 6 g molekularen kislorod (O2).

M(H2) = 2 g/mol: M(O2) = 32 g/mol

Drugi primeri od mol-Kolku molekuli na CHCl3 ima vo 10 mg hloroform?

-Kolku atomi na Cl i kolku atomi na H ima vo 10 mg hloroform?

-Procentualen Masen Sostav-e opis na soedinenijata baziran na relativnata koli~ina na

sekoj poodelen element vo toa soedinenie;

Dokolku ja znaeme hemiskata formula na edno soedinenie, toga{ procentualniot sostav (spored masa) na sekoj element e ednostavno odnos od proizvodot na stehiometriskiot indeks na sekoj element i atomskata masa na toj element, podelena so Molarnata masa na dadenoto soedinenie

Primer: neka imame nekoe hipoteti~no soedinenie so formula AxBy; x i y se stehiometriski indeksi za A i B, soodvetno

w(A)% = x*Ar(A)/Mr(AxBy)w(B)% = y*Ar(B)/Mr(AxBy)

Primer 2-presmetki vrz osnova na hemiska formula

Primer: Koje e procentualnata zastapenost na poedine~nite elementi vo soedinenieto hloroform, CHCl3, supstanca {to se upotrebuva kako anestetik?

Mr(CHCl3) = 1(Ar)C + 1(Ar)H + 3(Ar)Cl

= (12.011 + 1.00797 + 3*35.453) g mol-1= 119.377 g mol-1

1 (Ar)c%C= ------------ X 100 =1x12.011 g mol-1 /119.377 g mol-1

Mr(CHCl3) 3 (Ar)Cl%Cl= ------------ X 100 = …

Mr(CHCl3)

Najednostavna (Empiriska) Formula e formulata {to go opi{uva sostavot na

dadena supstanca spored najmaliot set na stehiometriski indeksi

Acetilen, C2H2, i benzen, C6H6, imaat ista empiriska najednostavna formula. Koja e to~nata najednostavna empiriska formula na ovie dve soedinenija:

C2H2

CHC6H6

Molekulska (Vistinska) Formula Go poka`uva to~niot odnos na elementite

{to vleguvaat vo sostavot na dadeno soedinenie

Povrzanost na Molekulskata i Empiriskata Formula

Empiriska Formula => EFMolekulska Formula => MFMF = X * EF, kade X e prost cel broj 1, 2, 3…

Primer Bezbojna te~nost {to se upotrebuva kako gorivo go raketnite motori ima empiriska formula NO2, a ima molarna masa od 92.0 g/mol. Koja e molekulskata (vistinskata formula) na ova soedinenie?

NO2 e empiriskata formula-EFM(EF) = 1(Ar)N + 2(Ar)O = 46.0 g/molM(MF) = 92 g/molVidovme dekaMF = X * EF

M(MF) 92.0 X = ------- = -------- = 2

M(EF) 46.0

Zna~i, vistinskata formula na ova raketno gorivo e?

2NONO

N2O4

Presmetuvawe vrz osnova na hemiski ravenkiStehiometrija1. ovozmo`uva presmetuvawe na

koli~estvata na reaktantite i produktite vo edna hemiska reakcija

2. Go poka`uva kvantitativniot odnos pome|u reaktantite i produktite vo edna hemiska reakcija.

Mol i hemiska reakcija Makro-Nano Konekcija

2 H2 + O2 -----> 2 H2O 2 H2 molekuli 1 O2 molekula 2 H2O molekuli 2 H2 mola molekuli 1 O2 mola molekuli 2 H2O mola molekuli 4 g H2 32 g O2 36 g H2O

PrimerKolku mola na H2O {e se dobijat, pri

potpolno reakcija na 3.3 mola O2?Postapka na re{avawe:1. Ja pi{uvame i ja izramnuvame hemiskata

ravenka;2. Sekoga{ go pi{uvame odnosot na

MOLOVITE od ONA {to ni se bara vrz ona {to ni e dadeno

2 H2 + O2 -----> 2 H2On(O2) = 3.3 moln(H2O) =?

Odnosot na molovite na toa {to ni se bara vo zada~ata i na toa {to ni e dadeno e ednakov na odnosot od nivnite stehiometriski koeficienti vo hemiskata ravenka:

2 H2 + O2 -----> 2 H2O

n(H2O)/n(O2) = 2/1 = 2n(H2O = 2 *n(O2)n(H2O) = 2*3.3 mol = 6.6 mol

Jonski reakcii na kombinacija

PbNO3(aq) + K2CrO4(aq) PbCrO4(s) + 2 KNO3(aq)

bezboen `olt `olt bezboen

Kolkava masa na PbCrO4

]e se formira pri potpolnaReakcija na PbNO3 so 1 gK2CrO4?

m(PbCrO4) = ?m(K2CrO4) = 1gM(PbCrO4) = …g/molM(K2CrO4) = … g/molOd ravenkata gledame dekan(PbCrO4)/n(K2CrO4) = 1/1….

(vakvi zada~i kaj Farmacija)Limitira~ki Reaktant

-e reaktantot {to ja limitira koli~inata na produktot {to ]e bide dobien pri hemiskata reakcija

Primer: Kolku mola H2O }e se dobijaat pri reakcija na 2 mol H2 i 4 mol O2?

Ravenkata za hemiskata reakcija e:2 H2 + O2 -----> 2 H2On(H2) = 2 moln(O2) = 4 moln(H2O) = ?

Postapka na re{avawe: Najprvo pravime odnos pome|u molovite na reaktantite od hemiskata ravenka, za da vidime kolkav e nivniot TEORETSKI ODNOS:Od hemiskata ravenka 2 H2 + O2 -----> 2 H2O, gledame dekan(H2)/n(O2) = 2/1; Zna~i, za da izreagiraat celosno 2 mola na H2, potreben e samo 1 mol na O2. Toa zna~i, bidej}i imame 4 mola na O2 prisutni vo EKSPERIMENTOT, toj reaktant (O2) ni e vo VI[OK, pa koli~estvoto na H2O {to }e se dobie se presmetuva spored koli~estvoto na reaktantot {to celosno }e izreagira, a toa vo slu~ajov e H2.Zna~i, pak od ravenkata go pravime odnosot na toa {to ni se bara (a ni se baraat molovite na H2O) vrz molovite na toa {to celosno }e ni izreagira (a toa e H2):n(H2O)/n(H2) = 2/2 = 1; n(H2O) = n(H2) = 2 mol Voda }e se dobijaat

Zada~i od puferi:

1. Presmetaj kolku e pH na puferski rastvor sostaven od ocetna kiselina i natrium acetat, kade vo 100 ml puferski rastvorImame rastvoreno 0.2 mol-a na ocetna kiselina i 0.7 g natrium acetat.Konstanata na disocijacija na ocetnata kiselina e Ka(ocetna kiselina) = 1.80 x 10-5 mol dm-3.2. Kolkav treba da bide odnosot na koncentraciite na amonium hidroksidi amonium hlorid, za da dobieme puferski rastvor so pH od 9.50. Konstantata na disocijacija na amonium hidroksid eKb(amonium hidroksid) = 1.80 x 10-5 mol dm-3.3. Kolku mola od HCN i NaCN treba da se izmerat za da se prigotvi1,5 L puferski rastvor ~ie pH bi bilo 5.5. Konstanata na disocijacija na cijanidnata kiselina HCN e Ka(HCN ) = 3.40 x 10-5 mol dm-3.4. Presmetaj kolkava e koncentracijata na OH- jonite vo puferski rastvorsostaven od 0.1 mol ocetna kiselina i 0.2 mol-a Natrium acetat. Konstanata na disocijacija na ocetnata kiselina e Ka(ocetna kiselina) = 1.80 x 10-5 mol dm-3.

Zada~i od hemiska ramnote`a:

1.Neka ja imame reakcijata a dobivawe na jodovodorod odJod i vodorod, dadena so ravenkata: H2 + I2 = 2HI. Vo sosotjba na ramnote`a, kaj ovaa reakcija izmereni se slednite ramnote`ni koncentracii: [H2] = 0.05 mol/L; [I2] = 0.025 mol/L[HI] = 0.025 mol/L. Presmetaj ja konstantata na ramnote`a za ovaa reakcija.

2. Neka na po~etokot vo sistemot imame samo (NH4)2S. Vo sostojba na hemiska ramnote`a za reakcijata na disocijacija na amonium sulfid (NH4)2S, najdeno e deka ramnote`nata koncentracija na S2- iznesuva0.005 mol/L, a ramnote`nata koncentracija na e 0.00025 mol/L. Da se presmeta konstanatata na disocijacija na (NH4)2S. pomo[: treba da se napi[e ravenkata na disocijacija, da se izramni, i od ravenkata da se vidi kolku bi bila koncentracijata na jonite (NH4)+, ako ve]e e poznata koncentracijata na S2- jonite.

3. Presmetaj ja konstantata na disocijacija na karbonatnata kiselina H2CO3, ako vo rastvorot na po~etokot sme imale samo jaglenova kiselina, aVo sostojba na ramnote`a sme izmerile deka pH na rastvorot e 4.40.pomo[: treba da se napi[e ravenkata na disocijacija na jaglenova kiselina, da se izramni, i od ravenkata da se vidi kolku bi bila koncentracijata na jonite (CO3)2-, ako ve]e e poznata koncentracijata na H+ jonite. Konc. na H+ jonite ]e ja presmetame od pH.