เมองแหงทะเลภเขา สดหนาวในสยาม ดอกไมงามสามฤด“สวสดเมองเลย”

ยนดตอนรบสจงหวดเลย

อทยานแหงชาตภเรอ

อทยานแหงชาตภกระดง

อทยานแหงชาตภหลวง

เชยงคาน

เรอง ระยะเวลาในการรบประทานยาชงรางจดตอการลดระดบสาร

เคมในเลอดของเกษตรกรกลมทมผลเลอดไมปลอดภย ตำาบลผาขาว

อำาเภอผาขาว จงหวดเลย

งานวจย

วเคราะหปญหาในชมชน

โครงการ ปงบประมาณ 2556

โครงการรกษสขภาพ เกษตรกรรวมใจ

ใชสารเคมถกวธ ทกชวปลอดภย

ความสำาคญของ

ปญหา

จำานวนการเจาะ (คน)

ผลการตรวจระดบสารเคมในเลอด

ปกต(คน)

ปลอดภย

(คน)

เสยง(คน)

ไมปลอด

ภย(คน)

351 52(14.8

1)

76(21.6

5)

141(40.1

7)

82(23.3

7)

ผลการตรวจระดบสารเคมในเลอดเกษตรกรกลมเสยง ต.ผาขาว จำานวน 351 คน

พบผลเลอดอยในระดบอนตราย คอ เสยง และไมปลอดภย จำานวน 223 คน

คดเปนรอยละ 63.54 จงเปนทมาของการบำาบดรกษาดวยยาชงรางจด

ความสำาคญของปญหา

สมนไพรรางจดมการรายงานฤทธทางเภสชวทยาในแงประสทธผลและความปลอดภยในมนษย มการประชาสมพนธอยางกวางขวางถงประโยชนของรางจดในการลางพษ ทำาใหเปนทสนใจนยมรบประทานในกลมประชาชนทวไป และในกลมผรกษาสขภาพ แตอยางไรกตามถงแมจะมการรายงานขอมลดานประสทธผลและความปลอดภยของสมนไพรรางจด แตกยงไมมขอมลรายงานระยะเวลาการรบประทานรางจดทเหมาะสม ผวจยจงมความสนใจทจะศกษาเรองดงกลาว

รางจดชอวทยาศาสตร : Thunbergia Laurifolia Lin.วงศ : Acanthaceaeชออน ๆ : รางเยน เถายาเขยว เครอเถาเขยว ฯลฯ

องคประกอบทางเคมของรางจด1. สารกลมสเตอรอล (sterols) เชน beta-

sitosterol, stigmasterol, alphaspinasterol2. สารกลมฟนอลก (phenolics) เชน apigenin, caffeic acid3. สารกลมแคโรทน ไดแก lutein4. สารกลมไกลโคไซด (glycosides) เชน 8-epi-grandifloric acid, 3'-Obeta-glucopyranosyl-stilbericoside, benzyl beta-glucopyranoside, benzyl beta-(2'-O-beta-glucopyranosyl) glucopyranoside5. สารกลมสเตยรอยด (steroids)

ฤทธทางเภสชวทยาของ

รางจด1. ฤทธตานพษของสารกำาจดศตรพช 2. ฤทธตานพษของสรา 3. ฤทธตานพษของตะกวตอสมอง 4. ฤทธลดนำ;าตาลในเลอด 5. ฤทธตอระบบหวใจและหลอดเลอด มผลทำาใหความดนลดลง6. ฤทธตอกลามเน;อเรยบ 

งานวจยทเกยวของ

รายงานการวจย เรอง ประสทธผลของสมนไพรรางจดในการลดสารกำาจดแมลงตกคางในกระแสโลหตของเกษตรกรในอำาเภอโพธทอง จงหวดอางทอง ของ ไพศาล ดนคม โดยกลมทดลอง161 คน (รบประทานรางจด) และกลมควบคม 137 คน คนทง 2 กลมอยในระดบปวยเนองจากมสารพษตกคางในกระแสเลอดในระดบมความเสยงและไมปลอดภย ผลปรากฎวาระดบของสารตกคางในกระแสเลอดของทง 2 กลมแตกตางกนอยางมนยสำาคญ 95 % ของกลมทดลองอยในระดบหายปวย แสดงวาสมนไพรรางจดมประสทธผลในการลดระดบสารกำาจดแมลงตกคางในกระแสเลอด

งานวจยทเกยวของ (ตอ)

รายงานการวจย เรอง ผลการใชรางจดรวมกบการใหความรเกยวกบการปองกนการไดรบสารเคมเขาสรางกาย ในผทมผลการตรวจสารเคมในเลอดระดบอนตราย โดยแบงกลมตวอยางออกเปนกลมท 1 และ 2 ซงแตละกลมไดรบการวดความรและการใหความรเกยวกบการปองกนการไดรบสารเคมเขาสรางกายเหมอนกนในชวงเวลาเดยวกน แตไดรบรางจดทไดจากการตมใบสดในชวงเวลาทแตกตางกน จากการวจยครงนสรปไดวาการไดรบรางจดมผลตอการลดระดบสารเคมในเลอดจากระดบอนตราย มาสระดบไมอนตรายมากกวาการไมไดรบรางจด

งานวจยทเกยวของ (ตอ)รายงานการวจย เรอง เกษตรกรปลอดภยดวย

สมนไพรลางพษ ของบทมากร สมจตต กลมตวอยางประกอบดวยผทมผลการตรวจสารเคมในเลอดระดบอนตราย (ระดบเสยงและระดบไมปลอดภย) จำานวน ๑๒๑ คน โดยไดตรวจเลอดดวยวธการตรวจสอบอยางงาย ดวยกระดาษทดสอบพเศษ “Reactive paper” จำานวน ๒ ครง คอตรวจหาสารเคมในเลอดหลงการใชสารเคมกำาจดศตรพช ๒-๕ วน และตรวจหาสารเคมในเลอดหลงไดรบชารางจด 1 สปดาห จากการศกษาครงนสรปไดวาเกษตรกรผทผลเลอดอยในระดบไมปลอดภยมจำานวนลดลงเมอไดรบรางจด รางจดมผลตอการลดระดบสารเคมในเลอดจากระดบอนตรายมาสระดบไมอนตราย และจากการอบรมกลมตวอยางมความรเพมขนจากกจกรรมการอบรมใหความร

งานวจยทเกยวของ (ตอ) โรงพยาบาลบางกระทม พษณโลกไดศกษาประสทธผล

ของสมนไพรรางจดโดยวเคราะหการเพมขนของระดบเอนไซมโคลนเอสเทอเรสในซรมของเกษตรกรทพบพษสารกำาจดศตรพชในรางกาย โดยแบงกลมตวอยาง 270 คน ออกเปน3 กลม กลมละ 90 คน คอ กลมท 1 รกษาดวยยาชงรางจดขนาด 6 ก. วนละ 1 ครง หลงอาหารเชา กลมท 2 รกษาดวยยาชงรางจดขนาด 6 ก. วนละ 2 ครง หลงอาหารเชาและหลงอาหารเยน กลมท 3 รกษาดวยยาหลอก (ยาชงใบเตย) ขนาด 6 ก. วนละ 1 ครง หลงอาหารเชา ใหกนยาชงนาน 7 วน ผลการศกษา พบวาคาเฉลยเอนไซมโคลนเอสเทอเรสเปรยบเทยบระหวางวนท 0 และวนท 7 เพมขนอยางมนยสำาาคญทางสถต(P<0.05) ในทง 3 กลม จำานวนครงทรบประทานใหคาเฉลยของเอนไซมโคลนเอสเทอเรสทเพมขนไมตางกน และไมพบ ผลขางเคยงตอตบ ไต เมดเลอด

งานวจยทเกยวของ (ตอ)โรงพยาบาลสมเดจพระยพราชเดชอดม อบลราชธาน

ศกษาการใชสมนไพรรางจดของเกษตรกลมเสยงในตำาบลเมองเดช อ.เดชอดม จ.อบลราชธาน เพอศกษาสรรพคณสมนไพรรางจดในการขบสารฆาแมลงออกจากรางกาย , ศกษาความสมพนธของการลดลงของระดบสารฆาแมลงในรางกายระหวางกลมทดลองกบกลมควบคม และศกษาปจจยทมผลตอการลดลงของสารฆาแมลงในรางกายในกลมทดลอง โดยแบงเปนกลมทดลอง 63 คน และกลมควบคม 49 คน ใหยาชงรางจด ขนาด 8 ก./วน หรอยาชงใบเตยในกลมควบคมขนาดเดยวกน เจาะเลอดตรวจระดบเอนไซมcholinesterase ในเลอด ในวนท0, 7, 14 และ 21 ผลการศกษาพบวาการขบสารฆาแมลงออกจากรางกายโดยการใชสมนไพรรางจด ดวยการหาความสมพนธของการเพมขนของระดบเอนไซม cholinesterase ระหวางกลมทดลองกบกลมควบคมเปนดงน ในวนท 7 พบวามความสมพนธกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.01 ในวนท 14 พบวามความสมพนธอยางไมมนยสำาคญทางสถตในวนท 21 พบวามความสมพนธอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05

การศกษาทางพษวทยาของรางจด การศกษาพษเฉยบพลนของนำาสกดใบรางจดขนาดสง 10

กรม ตอนำาหนกตว 1 กโลกรมในหนแรต ไมพบวาทำาใหพฤตกรรมของหนเปลยนแปลงและไมทำาใหเกดความผดปรกตของอวยวะภายใน เมอใหนำาสกดใบรางจดขนาด500 มลลกรมตอกโลกรมในหนแรตตดตอกนเปนเวลา 28 วน พบวาไมมหนตาย และไมพบความผดปรกตของอวยวะภายใน ยกเวนนำาหนกของตบ ไตและคาทางโลหตวทยาบางคาของหนเพศผตางจากกลมควบคมอยางมนยสำาคญ การศกษาพษเรอรงของสารสกดรางจดในหนแรตพนธวสตาร เมอใหทางปากในขนาด 20, 200, 1000, และ 2000 มก./กก./วน หรอคดเปน 1, 10, 50 และ 100 เทาของขนาดทใชในคน เปน เวลา 6 เดอน เทยบกบกลมควบคมทไดรบนำากลน พบวาสารสกดรางจดไมมผลตอนำาหนกตว การกนอาหาร พฤตกรรม และสขภาพทวไปของหนไมทำาใหเกดอาการพษสะสม และไมทำาใหหนตาย

การศกษาทางพษวทยาของรางจดการศกษาความปลอดภยจากการรบประทานยา

แคปซลสารสกดสมนไพรรางจด ในอาสาสมครสขภาพด ระยะท 1 ของ อรชา สทธพรหม และคณะ โดยศกษาความปลอดภยระยะสนและอาการขางเคยงของสารสกดชนนำาสมนไพรรางจด เมอใหอาสาสมครชายและหญงสขภาพด จำานวน 10 ราย รบประทานยาแคปซลสารสกดรางจด วนละ 600 มก. ตดตอกน 14 วน ผลการศกษาพบวา สารสกดรางจดมความปลอดภย ไมเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพ แตพบการทำางานของตบเพมขน เมอตดตามตอโดยการหยดยารางจด 14 วน พบวา คาการทำางานของตบลดลงสระดบปกต

งานวจย แบบกงทดลอง (Quasi

Experimental Research)

วธดำาเนนการวจย

วสดและอปกรณทใชในงานวจย

ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรไดแก ผทมผลการตรวจสารเคมในเลอดอยในระดบไมปลอดภย จำานวน 82 คน ซงเปนผลทไดจากการตรวจดวยชดทดสอบเอนไซมโคลนเอสเทอเรส โดยการออกหนวยตรวจในหมบานทง 12 หมบาน ของพนทตำาบลผาขาว อำาเภอผาขาว จงหวดเลย

กลมตวอยาง คดเลอกจากผทไมมโรคประจำาตว เชน โรคตบ โรคมะเรง โรคหวใจ โรคเบาหวาน เปนตน มอายตงแต 20 ปบรบรณ ขนไป และเปนผทสมครใจเขารวมวจย ซงไดกลมตวอยางเขารวมวจย จำานวน 60 คน

ระยะเวลา (วน)

ผลการตรวจระดบสารเคมในเลอดปกต ปลอด

ภยเสยง ไม

ปลอดภยรวม (คน)

7 3 13 3 1 2014 4 10 5 1 2021 4 13 3 0 20รวม (คน)

11 36 11 2 60

ผลการวจย

ผลจากการรบประทานยาชงรางจด จากกลมตวอยาง 60 คน พบวา ม 11 คน ทมผลเลอดอยในระดบ ปกต คดเปนรอยละ 18.33 ม 36 คน ทมผลเลอดอยในระดบ ปลอดภย คดเปนรอยละ 60 ม 11 คน ทมผลเลอดอยในระดบ เสยง คดเปนรอยละ 18.33 และม 2 คน ทมผลเลอดอยในระดบ ไมปลอดภยเหมอนเดม คดเปนรอยละ 3.34

ผลการวจย

จากตารางจะเหนไดวา คา F = 0.0045 < F crit = 4.2565 ดงน;นจงยอมรบ H0 แสดงวาระยะเวลาในการรบประทานยาชงรางจดตอการลดระดบสารเคมในเลอดของเกษตรกรกลมทมผลเลอดไมปลอดภยไมแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถต (p – value < 0.05)

สรปผลงานวจยการไดรบยาชงรางจดในระยะเวลาทตาง

กน กลาวคอ 7 วน 14 วน และ21 วน แตสามารถลดระดบสารเคมในเลอดไดเหมอนกน ดงน;น เพยงแครบประทานยาชงรางจดตดตอกน 7 วน กสามารถลดระดบสารเคมในเลอดไดและมความปลอดภยมากกวาการใชยาชงรางจดตดตอกน 14 วน และ 21 วน อกท;งการรบประทานยาชงรางจดตดตอกนเปนเวลานานอาจสงผลตอการทำางานของตบและไตเพมข;นได

การนำาผลงานวจยไปใชในการพฒนางาน

1. มแนวทางปฏบต (CPG) ในการดแลผทมระดบสารเคมในเลอดอยในระดบไมปลอดภยทเปนแนวทางเดยวกนใน คปสอ.ผาขาว จงหวดเลย 2. ลดการใชยาแผนปจจบน จากอาการปวยหลงไดรบสารเคม เชน อาการปวดศรษะ เวยนศรษะ คลนไส อาเจยน ผนแพ เปนตน 3. ประชาสมพนธ ใหความรแกประชาชนทราบถงประโยชน วธการรบประทานยา และระยะเวลาในการรบประทานรางจดทถกตองเหมาะสม เพอชวยลดระดบสารเคมในเลอดและไมเปนอนตรายตอสขภาพ

การนำาผลงานวจยไปใชในการพฒนางาน

4. คนขอมลใหกบชมชน และประชาชนตำาบลผาขาว เพอใหทกคนไดตระหนกถงพษภยของสารเคม และประโยชนในการลางพษของรางจด

5. หามาตรการรวมกนในระดบตำาบล เพอควบคมการใชสารเคม

6. จดต;งคลนกตรวจคดกรองสารเคมในเลอดใน รพ.สต.

โครงการ ปงบ 2557

โครงการคลนกสขภาพเกษตรกรแบบบรณาการ

7. จดหาพนธกลาสมนไพรรางจดใหกบ อสม. และ ประชาชน ปลกไวในครวเรอนทกหลงคาเรอน ใหเปนสมนไพรสามญประจำาบาน และถายทอดวธการทำาชาชงสมนไพรรางจด เพอใหประชาชนสามารถดแลสขภาพตนเอง และครอบครวไดตอไป

การนำาผลงานวจยไปใชในการพฒนางาน

การทำางานเปนทมทเขมแขง รวมคด รวมวเคราะห รวมแกไข และรวมลงมอทำา ของเจาหนาทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบลสมศกดพฒนา การไดรบความรวมมอ และแรงสนบสนนจากภาคเครอขาย ๆ ในตำาบลผาขาว ไดแก อสม. อปท. ผนำาชมชน เปนตน การไดรบความรวมมอจากประชาชนตำาบลผาขาวในการเขารวมการตรวจคดกรองระดบสารเคมในเลอดเปนอยางด ความรวมมอและความสมครใจของกลมตวอยางทเขารวมงานวจย การไดรบงบประมาณสนบสนนงานวจยจากกองทนหลกประกนสขภาพตำาบลผาขาว และการไดรบสนบสนนอปกรณ เครองมอทใชในงานวจย จากสำานกงานสาธารณสขจงหวดเลย

ปจจยแหงความสำาเรจ

การเผยแพรงาน

วจย

งานมหกรรมวชาการ คปสอ.วงสะพง

จงหวดเลย

จดนทรรศการความรดานการแพทยแผนไทย

รวมจดนทรรศการคลนกแพทยแผนไทย และหมบานจดการสขภาพด วสาหกจชมชนยงยน ในงานแขงขนกฬาตานยา

เสพตด ตำาบลผาขาว ป 2557

แสดงผลงานแพทยแผนไทยและภมปญญาทองถน ในงานตอนรบกรมวงผใหญ

ผแทนพระองคสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร

ซงออกมาประชมเชงปฏบตการหมบานเศรษฐกจพอเพยง เมอวนท 25 พฤศจกายน 2557

อสม. ดเดน ระดบจงหวด ป 2558

นำาเสนอในระดบเขต/ภาค ทจงหวดขอนแกน

รวมจดนทรรศการในงานมหกรรมการแพทยแผนไทย อสานตอนบน ป 2558

ณ หองอดรธานฮอลล หางเซนทรลพลาซา อดรธาน

ตลาดนดสขภาพ ป 2558

ขอบคณครบ