1. retim grevlisi:Yrd.Do.Dr. Mustafa YCEL Hazrlayan: brahim Atilla KARATA

2. . POKA YOKEyoke Poka En basit tanmyla hatanleyici sistemler olarak Hzla gelien teknolojiye adlandrlabilir.Japonlarnayak uydurmak, rekabetrettii bir terim olup Pokaortamnda, piyasada kalcve Yoke kelimelerindenolarak yer sahibi olumaktadr. Pokaolabilmek, rakiplerle kolay rastgele, tesadfi bir hatabir ekilde baa kabilmek olup Yoke kelimesi iseve mteri memnuniyetinikanma, saknmasalamak iin hedef;anlamna gelmektedir.mterilerinkaliteli, hatasz ve dkmaliyetli rn / hizmettaleplerini yerinegetirmektir. Bu hedeflerigerekletirmedekullanlan metotlardanbirisi kaizenbileenlerinden Poka-Yokedir. 3. Poka yoke kavram ilk olarakDr.Shingo tarafndan 1961ylnda ortaya atlmtr.Dr.Shingonun YamadaElektrik adl firmay ziyaretisrasnda kendisine retimbandndan kan hatalarnnasl nlenebileceidanlmtr. Firma daha ncealan operatrlere hatalarnnlenmesi iin bir takm primsistemleri uygulam, fakathatal rnler mterileregitmeye devam etmitir. Dr.Shingo burada ilk poka yokearacn nererek hataykaynanda kurutmayamalam ve baarlolmutur. 4. Poka-Yokeyi uygulamak zor ve karmak bir sre deildir.Poka-yoke retim srecinde grsel gvenlik ve kontrol amal uygulanan bir sre olarak kabul edilebilir. 5. Poka-Yokenin uygulanmasnda nce kurulularn btn akl ile mevcut yaplarnn resmi ekilmelidir.Sonra poka-Yoke uygulama sreci devreye sokulmaldr. 6. Poka-Yokenin uygulanmasnda temelde gl ve her yn ile kapsayc kaliteli bir ynetim anlaynn olmas gereklidir.retimin gerekletii ortamda bir kusurun yada doru bir uygulamann ak bir ekilde ayrt edilmi ve tanmlanm olmas gerekir .Ancak bu ekilde retimi yapan kuruluta ekip almas gereklemi olur. 7. Poka yoke, hatann nedenini anlayan herhangi biri tarafndan kullanlabilen kalite teminat aracdr. lgin olan, bir ok srekli iyiletirme programnda prosesten etkilenen, poka yoke aracnn hatay dzeltmesini en ok arzulayan kii iidir. 8. Poka Yoke, hatalar azaltarak fire oranlarn drr ve sonu olarak da verimlilii arttrr. Poka Yoke retim, sat, pazarla ma, datm ve mteri hizmetleri gibi retimin birok alannda kullanlabilir. 9. Poka-Yokenin nemi Eer bir firma rnlerinin tmnn istenilen kalitede retildiini garanti edemiyorsa, srekli kalite kontrol (inspection) faaliyeti iinde bulunmak zorunda kalr, oysa kalite kontrol" aslnda rne hibir deer katmayan, tersine birok elemann deerli zamann alarak igc maliyetini artran bir 10. kalitesiz retim, baz rnlerin hatal kmalar dolaysyla tekrar elden geirilmelerini yani onarlmalarn gerektirir. Oysa onarm, isgc ve amortisman maliyetini gereksiz yere artran bir dier faktrdr. 11. kalitesiz retim, retilen pek ok rnn/parann tamamyla skarta edilmesi anlamna gelir. Yani, o rnlerin/paral arn retilmeleri ile tmyle bouna igc ve makina zaman harcanm 12. kalitesinden %100 emin olunmayan rnlerin mteriye ulamas durumunda, kullan m srasnda kmas kuvvetle muhtemel arzalanmalar, yine gereksiz bir yn masraf stlenilmesi anlamna gelecektir. 13. Tm bumaliyetleristlenmekyerine, %100hatasz rnretebilecekdzeye gelmekok dahamantkl deilmidir? 14. Birok firmada % -5 arasskarta oran normalkarlanrken, yaln retimdern kalitesi iin saptananasgari hedef ppm (parts permillion) noktasnagelinmesi, yani skartaorannnyzdeler(%),bindeler, hatta onbinlerle deil, milyonlarlaifade edilecek dzeyeindirilmesidir (retilen heryz/bin/on bin deil, hermilyon parada ka hatalpara var). Hatta ppm bileyeterli deildir, nihai hedefsfr hata (zero-defect)noktasna gelinmesidir. 15. Yaln retimde kalitenin en az ppm dzeyine kartlmasnn, kalites izlik maliyetinin nne gemek kadar nemli dier bir boyutu daha vardr, ki ou kez gzden kaar. O da, ppmin stoksuz retime geebilmenin de olmazsa olmaz n koulu olduudur 16. Elektronik devi simensin kalite parolas udur:Kalite mterilerimizin geri gelmesi,rnlerimizi n geri gelmemesidir.Bu konuda karlacak ders :Ucuz kalite pahaldr;iyi kalite ucuzdur. 17. Poka-Yoke Yntemlerinin eitleri 1-nleme -Durdurma Fonksiyonu :Hataya neden olacakfaktrlerin belirlenipprosesin durdurulmas -Kontrol Fonksiyonu :Hataya neden olacakparalarn, malzemelerinkontrol ve ayrlmas hatahenz hatal rnednmeden uyarnnyaplmas Bu fonksiyonlarlahatay henz olmadan veyahatal rne dnmedennce nlemek mmkndr. 18. .2. Bulma -Durdurma Fonksiyonu :Hata sonucu hatal rnlerintespit edilip devamnnlemek iin prosesindurdurulmas -Kontrol Fonksiyonu :Uygun yntemlerle hatalrnlerinbelirlenmesi, ayrlmas ve birsonraki prosese gitmesininnlenmesi -Alarm Fonksiyonu : Hatalrnler fark edildiindeuyarc nitelikte sinyalverilmesi ve devamnnnlenmesi Bu kefetme aletibir hata yapldndakullancya iaret verir vekullanc problemi hzl bir 19. Poka-yoke (Hata nleme) Kullanmnn zellikleGerekli Olduu Yerler - Manuel operasyonlarda, - Kt pozisyonun olduu yerde, - Takmlarn tamire ihtiya duyduu yerde, - statistiksel proses kontrol uygulamalarnn zor olduuyerde, - llmeyen yerlerin nemli olduu blmde, - retim maliyetlerinin ve iilik maliyetlerinin yksekolduu yerde, - Kark model retiminin olduu yerde, - Mterilerin hata yapt yerde, - zel nedenlerin olmas durumunda 20. fren balatalarnn montaj srasnda, operatrleri doru parann montaj konusunda ynlendiren, bir sonraki admda olmas gereken parann taklp taklmadn kameral sistemlerle kontrol eden, rn doruysa otomatik barkodlu etiket baslmas salayan otomasyon sistemidir. 21. Sfr Hata ve Poka-Yoke in Temel Geliimin SekizPrensibi Proseslerde kaliteyioluturur: Yanllklayaplsa bile, hatal parakn imkansz yap. Bu durumda yaklamproseslere yerletirilmipoka-yoke emniyetlerinikullanarak % 100kontroldr. Btn rastlantl hatalarortadan kaldrlabilir:Yanllarn kanlmazolmadn dnmeliyiz.Gl bir iradenin olduuyerde, hatalarn yokedilmesi iin bir yolbulunabilir. 22. Yanl yapmay brak vedoru yapmaya hemenbala:Doru olmadnbiliyoruz amagibi ifadelerdekiamalardan kurtulalm. zrler yerine nasl doruyaplabileceini dn Bir kiinin beyin frtnasnemlidir, ancak on kiininabalaryla oluan akl veyaratclk daha deerlidir.Takm almas: etkiligeliim fikirleri iin. Be Neden ? ve bir Nasl? kullanlarak gereksebebi bul 23. Poka-Yoke Uygulamasnda TemelAralar Yntemi uygulayanlar durum arasnda tercih yapmak durumundadrlar. Mevcut bir Poka-Yoke zmn kullanmak, nceden kullanlm mevcut bir Poka-Yoke zmn gelitirerek uygulamak, Yeni bir Poka-Yoke zm ortaya koymak ve uygulamak. 24. Poka-Yokede Kullanlan Alglama CihazlarDeiik amal klavuzlar,kontrol cihazlar,temasl kontrol cihazlar,Temassz kontrolcihazlar, 25. Basn, zamanlama,scaklkgibi parametre kontrolcihazlar, Herhangi bir uygulamannolupolmadn,grme,dinleme,dokunma gibi duyularn yardmile kolayca belirleme olanaveren ara-gereler, Ikl ve sesli alarm sistemleri, Alarm zilleri, Yanp snen uyan lambalar, Renk katlamalar, Ortak paralara ortak renkuygulamas, Uyarc renk kotlamas. 26. Robot vekil 5:yapaygrme 27. Robot hcresi, parann srekli ayn ekilde sabitlenmesini salayan uygun fikstrler, paray robotun bulunduu alana tayan transfer sistemleri, robotun i gvenliini ihlal etmeden almasn salayan emniyet sistemleri, parann retimde tannmasn salayan uygun barkod veya akll 28. Sfr hata sadece bir slogandeildir. Bir iletmelerindnya seviyesinde rekabetedebilmesi iin statistikselKalite Kontrol kullanarakulaabileceklerinden dahayksek kalite standartlarnaulamalarnda kalitegelitirme aralarndanfaydalanarak uygulanan, hereyi kapsayan genel birprogramdr. 29. Kabul edilebilir hata dzeyli retim yerini artk sfr hatayhedefleyen ve ona ulamak iin srekli gelime ierisindeolan retime brakmaldr. Bu da ancak Sfr HataProgramlarnn eksiksiz bir ekilde uygulanmas ilesalanacaktr. 30. rn retirkenama, hatalara meydanvermeyecek ekilde retmekve hatalar olumadan nlemalmak olmaldr. Kabuledilebilir hata dzeyliretim yerini artk sfrhatay hedefleyen ve onaulamak iin srekli gelimeierisinde olan retimebrakmaldr. Bu da ancakSfr Hata Programlarnneksiksiz bir ekildeuygulanmas ilesalanacaktr.