potvrda o smrti _ principi popunjavanja-slide prezentacija dr ljijljana banjanac(2)

Potvrda o smrti-Principi popunjavanja

Ljiljana BanjanacZavod za javno zdravlje Kraljevo

Za potrebe planiranja zdravstvene delatnosti, za programiranje zdravstvene zaštite, evaluacije zdravstva ali i za ocenu konkretne, tekuće socijalne (u širem smislu) i zdravstvene politike (u užem smislu) mogao bi poslužiti jedan univerzalni indikator zdravlja, koji bi bio validan, lako dostupan i kompatibilan.

Na žalost, takvog indikatora zdravlja nema pa se zdravstveno stanje ocenjuje bilo po negativnim, bilo po pozitivnim indikatorima zdravlja, odnosno prave se kombinacije nekih indikatora (indeksi). Pokazatelji “pozitivnog” zdravlja procenjuju stanje uhranjenosti i psihosocijalnog razvoja. Pokazatelji ”negativnog” zdravlja su pokazatelji smrtnosti u populaciji.

SVRHA PRIKUPLJANJA PODATAKA O SMRTNOSTIOcena strukture smrtnosti i utvrđivanje njenih promena tokom

vremena,Utvrđivanje regionalnih razlika u stopama smrtnosti i

istraživanja uzroka tih razlika,Praćenje trendova u javnozdravstvenim problemima, kao što

su smrtnost odojčadi, maternalna smrtnost, zarazne bolesti, nesreće i samoubistva,

Prepoznavanje zdravstvenih rizika povezanih sa činiocima okoline, načinom života,

Utvrđivanje prioriteta u zdravstvenim istraživanjima, zdravstvenoj zaštiti i raspodeli resursa,

Planiranje kadrovskih resursa, zdravstvenih usluga i ustanova,Planiranje programa prevencije i skrininga bolesti, evaluacija

njihovih rezultata,Razvoj programa unapređenja zdravlja i evaluacija njihovih

rezultata.

Pouzdanost i doslednost mortalitetne statistike umnogome zavisi od kvaliteta podataka dobijenih od strane lekara koji popunjavaju Potvrdu o smrti. Poznato je da lekari ne mogu uvek u potpunosti znati koji je detalj potreban u svrhu klasifikacije, no od njih se traži njihovo NAJBOLJE MEDICINSKO MIŠLJENJE što se tiče sleda događaja koji su doveli do smrti.

Na osnovu člana 39. Zakona o matičnim knjigama (Sl. Glasnik SR Srbije br.15/90) Ministar unutrašnjih poslova i Ministar zdravlja doneli su sporazumno Pravilnik o postupku izdavanja i obrascu potvrde o smrti (Sl. Glasnik SR Srbije broj 8/05).

Potvrda o smrti se izdaje po službenoj dužnosti ili na zahtev lica koje je po zakonu dužno da prijavi činjenicu smrti, a prema mestu smrti, kao što se i vrši upis u matične knjige umrlih.

Potvrdu o smrti izdaje:Zdravstvena ustanova – za svako lice lečeno i umrlo u

zdravstvenoj ustanovi;Lekar službe za utvrđivanje vremena i uzroka smrti,

odnosno lekar ovlašćen od nadležnog organa opštine za stručno utvrđivanje vremena i uzroka smrti (mrtvozorac) – za svako lice umrlo van zdravstvene organizacije.

Bez Potvrde o smrti ne može se izvršiti upis u matičnu knjigu umrlih

Potvrda o smrti popunjava se:

Za lica lečena i umrla u zdravstvenoj ustanovi – odmah pošto je utvrđena smrt, odnosno odmah posle izvršene obdukcije;

Za lica lečena u kući ili ambulantno, kao i za lica lečena u zdravstvenoj ustanovi, ali otpuštena pre smrti – odmah pošto zdravstvena ustanova odnosno poslednji ordinirajući lekar budu obavešten;

Za lica koja pre smrti nisu lečena – odmah pošto mrtvozornik izvrši pregled umrlog;

Za lica umrla nasilnom smrti ili umrla na putu do zdravstvene ustanove, kao i za lica čije je poreklo smrti neutvrđeno – odmah pošto je izvršena obdukcija, odnosno uviđaj, ili pošto je utvrđena smrt za lice koje je umrlo na putu do zdravstvene ustanove.

NEKOLIKO VAŽNIH DEFINICIJA

Potvrda o smrti se popunjava za sve slučajeve smrti, bez obzira na starost umrlog, što znači da se Potvrda popunjava i za živorođenu decu koja su umrla neposredno posle rođenja, ali ne i za mrtvorođenu decu.

Osnovni uzrok smrti definiše se kao bolest ili povreda koja je pokrenula niz patoloških događaja koji su doveli do smrti ili okolnosti nesrećnog slučaja ili nasilja koji su uzrokovali smrtonosnu povredu. Ova definicija ne obuhvata simptome i načine umiranja, kao što su prestanak disanja ili prestanak rada srca.

Neposredni uzrok smrti je bolest ili stanje koje je direktno dovelo do smrti, odnosno poslednje delovalo u nizu.

Podaci u Potvrdi o smrti su poverljivi, pa sva lica koja rukuju obrascima u kojima su sadržani ovi podaci moraju da ih čuvaju kao službenu tajnu.

POPUNJAVANJE POTVRDE O SMRTI

U gornjem levom uglu upisuje se naziv i matični broj zdravstvene ustanove koja izdaje Potvrdu, koji se prepisuju iz „Obaveštenja o razvrstavanju“.

1. Potom se upisuju osnovni podaci o umrlom koji se uzimaju iz identifikacionog dokumenta (lična karta, pasoš, vozačka dozvola), zdravstvene dokumentacije ili prema izjavi rodbine ili drugog lica.

2. Sledeće se upisuje pol umrlog: za lice muškog pola šifra 1, a za lice ženskog pola šifra 2.

3. Datum i čas smrti/nalaženja leša: za smrt nastupila u zdravstvenoj ustanovi (šifra 1), datum je upisan prema dobijenim (šifra 2), leš je nađen navedenog datuma (šifra 3). Zatim se u kućice upisuje potpun datum i čas i minut smrti.

3.1Mesto nastupanja smrti/pronalaženja leša-zaokružuje se samo jedna šifra: ako je poznato mesto nastupanja smrti, kao na primer bolnica, kuća i dr. (šifra 1), odnosno kad se navodi mesto pronalaženja leša, kao na primer kuća, ulica, šuma, reka i dr. (šifra 2). Potom će se upisati, ako je moguće adresa, naziv mesta i opštine.

POPUNJAVANJE POTVRDE O SMRTI4. Datum rođenja i JMBG umrlog lica – upisati dan, mesec i godinu rođenja,

odnosno ostalih 6 cifara JMBG, a za decu do 7 dana starosti, još i čas i minut rođenja.

4.1 Mesto rođenja – upisati mesto (naselje) i opštinu u kojoj je lice bilo rođeno, a za lica rođena van granice Republike Srbije upisati mesto rođenja a umesto opštine naziv strane države.

5. Prebivalište – upisuje se tačan naziv ulice i broja, naseljenog mesta, opštine i republike poslednjeg prebivališta umrlog.

6. Bračno stanje – zaokružuje se šifra koja odgovara zakonskom bračnom stanju lica.

7. Državljanstvo – prema izjavi rodbine ili drugih lica8. Nacionalna ili etička pripadnost9. Veroispovest10. Najviša završena škola – podrazumeva vrstu škole čijim je završavanjem

lice steklo odgovarajući stepen obrazovanja.11. Aktivnost – zaokružuje se samo jedna šifra od 1 do 9. Ukoliko je

zaokružena šifra 1 ili 2 obavezno se na liniji upisuje i potpun naziv zanimanja koje je umrlo lice obavljalo. Zanimanje umrlog se određuje prvenstveno prema vrsti poslova koje je obavljalo, a ne prema školskoj spremi koju je posedovalo.

PODACI O UMRLOM ODOJČETU (do 30 dana starosti)

Telesna masa na rođenju – prva masa ploda ili novorođenog deteta izmerena neposredno posle rođenja i izražena je u gramima.

Telesna visina na rođenju – prva visina ploda ili novorođenog deteta izmerana neposredno posle rođenja i izražena je u centimetrima.

Gestaciona starost – trudničko doba ili trajanje trudnoće koje se izražava u nedeljama trudnoće (gestacije).

Datum rođenja majke umrlog odojčetaNajviša završena škola majke umrlog odojčetaAktivnost majke umrlog odojčeta

DRUGA STRANA POTVRDE O SMRTI

Za umrle van zdravstvene ustanove – unose se samo podaci ukoliko je umrli bio lečen i upisuje se:

Naziv poslednje zdravstvene ustanove u kojoj je umrli bio lečen,

Prezime i ime poslednjeg ordinirajućeg lekara. Poreklo smrti – odgovor se daje zaokruživanjem samo jedne

šifre: prirodna smrt (šifra 1), nasilna smrt (šifra 2) i neutvrđeno (šifra 3). Ukoliko je odabrana šifra 1 potrebno je uneti podatak da li se radi o nezaraznoj (šifra 1) ili zaraznoj bolesti (šifra 2). Ukoliko je odabrana šifra 2 (nasilna smrt), kao odgovor na naredno pitanje mora biti zaokružena ili šifra 3 (tražena sudskomedicinska obdukcija) ili šifra 4 (tražena sudskomedicinska obdukcija, ali je leš oslobođen obdukovanja).

Da li je tražena obdukcija – zaokružuje se samo jedna šifra: ne (šifra 1), da-klinička (šifra 2), da-sudsko-medicinska (šifra 3) i da-leš je oslobođen obdukcije po rešenju suda (šifra 4).

PODACI O NASILNOJ SMRTI

Poreklo nasilne smrti – samo se zaokružuje jedna šifra: nesrećni slučaj – zades (šifra 1), samoubistvo (šifra 2), i ubistvo (šifra 3), već prema tome koje su okolnosti dovele do smrti. Odgovor „ostalo“ (šifra 4) odnosi se na: povrede nanesene pri legalnim intervencijama milicije i drugih izvršilaca zakona, uključujući i vojsku na dužnosti, povrede nastale zbog ratnih operacija, komplikacija usled medicinskog i hirurškog lečenja, kao i događaje sa neutvrđenim poreklom nasilne smrti.

Vreme događaja (prema anamnestičkim podacima) koji je izazvao nasilnu smrt – daje se podatak o vremenu kad se događaj desio, a ne kada je smrt nastupila, jer između ova dva momenta može postojati i duži vremenski razmak.

Mesto događaja – identifikacija mesta događaja.U trenutku događaja umrli je bio – označava se aktivnost

umrlog lica u vreme kad se desio događaj.

UZROK SMRTI

Medicinski deo potvrde o smrti predstavlja mišljenje lekara, koje se može razlikovati od lekara do lekara, i daje etiološko obrazloženje toka, vrste i povezanosti događaja koji su rezultirali smrću.

Ispravno popunjen deo Potvrde o smrti koji se odnosi na uzrok smrti mora biti jasno čitljiv, ne sme sadržavati skraćenice medicinskih pojmova jer se one mogu tumačiti na različite načine i svaki red treba da sadrži po jedan podatak. Takođe, je važno da se podatak o osnovnom uzroku smrti upisuje prema DESETOJ MEĐUNARODNOJ KLASIFIKACIJI BOLESTI.

Odeljak koji predstavlja “Lekarski izveštaj o smrti” podeljen je na dva dela. Prvi deo koji se odnosi na uzrok smrti sastoji se takođe, iz dva dela označena na obrascu sa I i II. Prvi deo je podeljen na tačke a), b) i v).

PRVI DEO - I

Bolest ili stanje koje je neposredno izazvalo smrt Neposredni uzrok smrti je ona bolest ili stanje ili povreda koja je poslednja

delovala. Neposredni uzrok ne znači mehanizam umiranja ili terminalni događaj (npr.

srčani zastoj ili zastoj disanja), jer nije konkretno povezan sa procesom oboljevanja, nego tek svedoči o smrti.

Bolest ili stanje koje je dovelo do neposrednog uzroka smrti Kada pored neposrednog uzroka smrti postoji još jedno stanje koje je

proisteklo od osnovnog uzroka smrti, a koje nije neposredno izazvalo smrt, to se stanje smatra intermediernim uzrokom smrti i upisuje se pod b).

v) Osnovni uzrok smrti (inicijalna bolest ili stanje koje je izazvalo bolest ili stanje navedeno pod b) i a).

To je bolest koja je izazvala tok događaja koji je direktno doveo do smrti ili okolnosti nesrećnog slučaja ili nasilja koje je proizvelo smrtne povrede.

Ako je u pitanju nasilna smrt, pod v) se upisuju okolnosti koje su dovele do povrede, pod b) povreda koja je nastala usled nesrećnog slučaja ili nasilja a pod a) neposredni uzrok smrti koji je proistekao od povrede koja je nastala zbog nesretnog slučaja ili nasilja.

DRUGI DEO - II

Druga značajna stanja koja su mogla uticati da dođe do smrti, ali nisu u vezi sa osnovnim uzrokom smrti

U ovom delu se upisuje ona bolest koja je mogla uticati na smrtni ishod, i ako nije uzročno vezana sa osnovnim uzrokom smrti. Takve bolesti su najčešće hronična oboljenja koja su iscrpila organizam i smanjila mu prirodnu otpornost, ili su nepovoljno uticala na tok osnovne bolesti.

Da li je umrli bio lečen od bolesti od koje je umro:Šifra 1 „da“ se zaokružuje ako je umrlom bila pružena

stručna pomoć lekara u vezi sa bolešću ili povredom koja je dovela do smrti.

Šifra 2 „ne“ se zaokružuje za lice koje uopšte nije bilo lečeno ili nije bilo lečeno od bolesti ili povrede koja je dovela do smrti.

Šifra 3 „neutvrđeno“ se zaokružuje za lica za koje lekar ne može da utvrdi da li je bilo lečeno od bolesti ili povrede koja je dovela do smrti.

Ko je dao podatke o uzroku smrti Odgovor se daje zaokruživanjem samo jedne šifre

navedene na listiću. Odgovor može biti: ordinirajući lekar (šifra 1), mrtvozornik na osnovu uvida u medicinsku dokumentaciju (šifra 2), mrtvozornik bez uvida u medicinsku dokumentaciju (šifra 3) i obducent (šifra 4).

Podaci o uzroku smrti dati su iz: Medicinske dokumentacije: ako je umrli bio lečen

ambulantno ili kući-šifra „a“ i upisuje se broj zdravstvenog kartona, a ako je bio lečen u bolnici šifra „b“ i upisuje se broj istorije bolesti u bolnici. Šifra „v“ se zaokružuje ako je vršena obdukcija i upisuje se broj obdukcionog nalaza, a ako je podatak dobijen iz neke druge medicinske dokumentacije zaokružuje se šifra „g“ i upisuje se njen broj.

Overa podataka o Lekarskom izveštajuLekar koji upisuje podatke o uzroku smrti u Lekarski

izveštaj potvrđuje smrtni ishod, upisuje tačan datum i čas kada je to uradio i overava tačnost podataka svojim potpisom, faksimilom i pečatom zdravstvene ustanove u kojoj radi.

KAKO POBOLJŠATI SPECIFIČNOST PODATAKA

Primeri kako ne treba popunjavati Potvrde o smrti


Primeri kako ne treba popunjavati Potvrdu o smrti


Primeri kako ne treba popunjavati Potvrde o smrti


Svaku bolest navesti precizno, što se tiče lokalizacije, etiologije, trajanja i manifestacije na način koji odražava stvarno stanje umrle osobe i time omogućiti stvaranje kvalitetne mortalitetne statistike.

Kod tumora ne zaboraviti da se upiše: da li je dobroćudne, zloćudne ili nepoznate prirode,koja je primarna lokalizacija, ako je poznato,metastaze ukoliko su poznate,leukemiju označiti kao „akutnu“, „subakutnu“ ili „hroničnu“

i definisati tip ćelije,izbegavati nespecifičnu terminologiju kao što je „TU“,

„karcinomatoza“, „karcinoza“.

A Ciroza Fraktura Iskrvarenje Plućna embolija

Abdominalno krvarenje

D G K Plućni edem

Anemija Dehidracija Gangrena Karcinomatoza

S

Apsces Dekubitus Gastrointestinalno krvarenje

Kardiopulmonalni zastoj

Sepsa

Aritmija Demencija H O Subduralni hematom

Ascites Dijareja Hepatitis Opstrukcija creva

Š

Aspiracija E Hepatorenalni sindrom

P Šok

B Embolija Hipotensia Pancitopenija Z

Bakterijemija F Hipovolemični šok

Paraliza Zastoj disanja

C Fibrilacija I Peritonitis Zastoj rada srca

Stanja koja zahtevaju dodatnu informaciju o etiologiji:


U slučajevima nasilne smrti, ozleda koja je posledica delovanja spoljnih uzroka upisuje se kao neposredni uzrok smrti i pri tome se upisuje vrsta ozlede, lokacija i funkcionalno oštećenje koje je prouzrokovalo smrtni ishod. Nesmrtonosne ozlede ili bolesti mogu se upisati u drugom delu ako su pridonele smrti. Kao osnovni uzrok smrti upisuju se okolnosti koje su dovele do povrede (odnosno spoljni uzrok povrede).

Kod saobraćajnih nesreća potrebno je navesti:Tip vozila,Da li je umrli bio vozač, putnik, pešak ili osoba van vozila,Da li je došlo do sudara ili ne,Lokacija u vreme nesreće

PRIMERI DOBRE PRAKSE

Primer INeposredni uzrok smrti: Peritonitis acuta,Osnovni uzrok smrti: Ulcus bulbi duodeni perforans.


Tri načina popunjavanja uzroka smrti kod jedne umrle osobe: I način:Neposredni uzrok smrti: PneumoniaOsnovni uzrok smrti: Diabetes mellitus-insulin zavisanDruga značajna stanja: Influenca, Hronična ishemijska bolest srca II način:Neposredni uzrok smrti: Penumonia,Osnovni uzrok smrti: Hronična ishemijska bolest srcaDruga značajna stanja: Diabetes mellitus-insulin zavisan, Influenca III način: Neposredni uzrok smrti: PneumoniaOsnovni uzrok smrti: Influenca Druga značajna stanja: Diabetes mellitus-insulin zavisan, Hronična

ishemijska bolest srca


Primer popunjavanja Potvrde o smrti kod malignih tumora

Neposredni uzrok: Akutna i subakutna insuficijencija jetre

Prethodni uzrok: Metastaze karcinoma dojke u jetriOsnovni uzrok: Karcinom dojke


Ispunjavanje Potvrde o smrti kod starijih osoba nosi određene probleme jer se češće čini da umiru „sa svojom bolešću“ nego „zbog nje“. Starija osoba može bolovati od više bolesti ili stanja od kojih nijedno nije smrtonosno. Pojmovi poput „starenje, nemoć starost“ nisu prihvatljivi sa stanovišta javnog zdravstva, pogotovu što ne postoji standardna definicija „starog doba“. Kada se određena stanja završe smrću, lekar bi trebao da upiše sled događaja koji, po njegovom mišljenju, najbolje opisuju proces koji je doveo do smrti:

Neposredni uzrok smrti: SepsaPrethodni uzrok smrti: Urinarna infekcijaOsnovni uzrok smrti: Cerebrovaskularni insultDruga oboljenja: Diabetes mellitus, insulin nezavisan,

Hipertensio arterialis.


Zavisnost o drogama i alkoholizamPrimer INeposredni uzrok: Varikoziteti jednjaka sa

krvarenjemPrethodni uzrok smrti: Alkoholna ciroza jetre,Osnovni uzrok smrti: Hronični alkoholizam Primer IINeposredni uzrok smrti: Predoziranje heroinomOsnovni uzrok smrti: Herionska zavisnost


Spoljašnji uzroci smrtiPrimer INeposredni uzrok smrti: Subduralno krvarenjePrethodni uzrok smrti. Fraktura temporalne kosti,Osnovni uzrok smrti Pad niz stepenicePrimer IINeposredni uzrok smrti:Nagnječenje mozgaPrethodni uzrok smrti: Fraktura lobanjeOsnovni uzrok smrti: Vozač u sudaru dva vozilaPrimer IIINeposredni uzrok smrti:Višestruka povreda glaveOsnovni uzrok smrti: Samoubistvo pištoljem

POTVRDA O SMRTI – PRINCIPI I ZNAČAJ POPUNJAVANJA

Validne informacije su osnovni preduslov za procenu kvaliteta rada zdravstvenih radnika, korišćenje, planiranje i evaluaciju zdravstvene zaštite a sve u cilju poboljšanja zdravstvenog stanja pojedinca i populacije u celini.

HVALA NA PAŽNJI

potvrda o smrti _ principi popunjavanja-slide prezentacija dr ljijljana banjanac(2)

Documents