polotedopoleta timotitamo ododiya꞉hidohido komone dito elehiya꞉. 7 ba꞉bema꞉ ba꞉ma tetelo...

26
1 Timoti 1:1 1 1 Timoti 1:4 POLOTE DOPO LETA TIMOTITAMO ODODIYA꞉ 1 Na ba꞉ Polotela. A hibima꞉ midipa꞉te pokono pe ko- moma꞉ uliholo da꞉latiminama꞉, ba꞉be Kodawa ba꞉ Ya꞉su Ke- lisotela, ba꞉bene ebete ebeno sose tupuimima꞉ hiya꞉hiya꞉ hopamo doelamiya꞉, ba꞉bi okopi ipuwalo na ba꞉ etala, iyo, ebe ba꞉gala aeno Ka꞉ka꞉ Mula꞉dawa Godoko iba꞉te na a꞉kiyanamiya꞉ ba꞉be oko kowatinama꞉. 2 O Timoti, ama꞉le hibima꞉ midi ipuwalo naeno hibi guduma꞉ eda꞉nata, ba꞉bema꞉ nale ba꞉moe leta ama꞉tamo poememo. Wadiyala Nabiwi Godoko ba꞉gala aeno Ko- dawa Ya꞉su Kelisoko iba꞉te ibino malemale komo, ba꞉gala lumagitamo kuba huiya ikameha꞉ komo, ba꞉gala hete komo ama꞉tamo nikama꞉mena꞉ta. Ha꞉da Tabo Komokomo Iya꞉tulamepino Komo 3 Nale dopamo Ma꞉sadoniya hopamo toma꞉ ba hiduta ama꞉ kebe tabo ka꞉kiyamitima ba꞉be atu tabo bekakiyamemata, ba꞉ma ka꞉na ama꞉ Epesese ko habalo ba emedena, hibima꞉ midipi ipuwalo puya꞉te ha꞉da tabo komokomo diya꞉tulamenaka, wadiyala ama꞉ ibi ba kiyahalame na꞉duhilamiya꞉. 4 Wadiyala ama꞉ talona iba꞉tamo nihatelamiya꞉ iba꞉te iniwalino hiya꞉hiya꞉ iya꞉tulame uwi ba꞉gala iniwalino mahilo komokomo akiya꞉tulama꞉la꞉, mabu ba꞉bakobako daedae komate ibi ipuwalo olowabeletihui komo ba wadiya꞉paa꞉latele, iba꞉te Godokono gabo ba꞉bo kotama꞉na꞉. Ba꞉ hibila, ale ebeno gabo aeno hibima꞉ midi kapiyado biya꞉tawahanakoma꞉, huiyatiya ale hopo habanapino hiya꞉hiya꞉ iniwalino 1:2: Oel 16:1-3; Tai 1:4

Upload: others

Post on 08-Mar-2020

5 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

1 Timoti 1:1 1 1 Timoti 1:4

POLOTE DOPO LETATIMOTITAMOODODIYA꞉1 Na ba꞉ Polotela. A hibima꞉ midipa꞉te pokono pe ko-

moma꞉ uliholo da꞉latiminama꞉, ba꞉be Kodawa ba꞉ Ya꞉su Ke-lisotela, ba꞉bene ebete ebeno sose tupuimima꞉ hiya꞉hiya꞉hopamo doelamiya꞉, ba꞉bi okopi ipuwalo na ba꞉ etala,iyo, ebe ba꞉gala aeno Ka꞉ka꞉ Mula꞉dawa Godoko iba꞉te naa꞉kiyanamiya꞉ ba꞉be oko kowatinama꞉.

2 O Timoti, ama꞉le hibima꞉ midi ipuwalo naeno hibiguduma꞉ eda꞉nata, ba꞉bema꞉ nale ba꞉moe leta ama꞉tamopoememo. Wadiyala Nabiwi Godoko ba꞉gala aeno Ko-dawa Ya꞉su Kelisoko iba꞉te ibino malemale komo, ba꞉galalumagitamo kuba huiya ikameha꞉ komo, ba꞉gala hetekomo ama꞉tamo nikama꞉mena꞉ta. ✡

Ha꞉da Tabo Komokomo Iya꞉tulamepino Komo3 Nale dopamo Ma꞉sadoniya hopamo toma꞉ ba

hiduta ama꞉ kebe tabo ka꞉kiyamitima ba꞉be atu tabobekakiyamemata, ba꞉ma ka꞉na ama꞉ Epesese ko habalo baemedena, hibima꞉ midipi ipuwalo puya꞉te ha꞉da tabokomokomo diya꞉tulamenaka, wadiyala ama꞉ ibi bakiyahalame na꞉duhilamiya꞉. 4 Wadiyala ama꞉ talonaiba꞉tamo nihatelamiya꞉ iba꞉te iniwalino hiya꞉hiya꞉iya꞉tulame uwi ba꞉gala iniwalino mahilo komokomoakiya꞉tulama꞉la꞉, mabu ba꞉bakobako daedae komate ibiipuwalo olowabeletihui komo ba wadiya꞉paa꞉latele, iba꞉teGodokono gabo ba꞉bo kotama꞉na꞉. Ba꞉ hibila, ale ebenogabo aeno hibima꞉ midi kapiyado biya꞉tawahanakoma꞉,huiyatiya ale hopo habanapino hiya꞉hiya꞉ iniwalino✡ 1:2: Oel 16:1-3; Tai 1:4

1 Timoti 1:5 2 1 Timoti 1:10iya꞉tulame komoma꞉ tabo ga꞉la ipuwado hibi komoa꞉kuma꞉ma꞉. ✡ 5 Ba꞉bema꞉ nale ama꞉ ba꞉moe tabobegoememata, mabu na ubila dalowa꞉ha꞉ tepo ipuwoenoemalagidolo komo ba꞉gala tataba emede komoeno muluukui komo ba꞉gala tuputupunomo hibima꞉ midi komo,ba꞉bi komate amia꞉no sose tawakaluba꞉godolo ba pola꞉naba꞉bi komokomo ipuwane malemale emalagidolo komotebuluhukunakomene. 6 Huiyatiya numa꞉, komo hibima꞉midipa꞉te daedae taboma꞉ olowabeletihui komodo ba꞉moihidohido komone dito elehiya꞉. 7 Ba꞉bema꞉ ba꞉matetelo iba꞉te ibino ubi bihatena, Godote Mosesekoipuwado tawakaluba꞉tamo dikalamiya꞉ ba꞉bi TutumuTabo iya꞉tulamepima꞉ keda꞉hanama꞉, huiyatiya ibimodoboha꞉ mabu Godokono taboeno ipuwa komokomoibi iya꞉tawaha꞉, iyo, iba꞉te tabo toleheno olamagiminakahuiyatiya Godokono hibi komo kuminaha꞉.

8 A iya꞉tawahala, keba tetelo ale hibi gabodo GodokonoTutumu Tabo diya꞉tulamema꞉ ba꞉be komote ulihopinohido owalubi komoma꞉ keda꞉ma꞉ne. ✡ 9 Huiyatiyanuma꞉, Godote ebeno Tutumu Tabo ba꞉moe hopoenotuputupupino komoma꞉ kikalamiya꞉ha꞉, ao, ebete ebenoTutumu Tabo komokomo kuba ododilipino komoma꞉ikalamiya꞉ iba꞉te ebeno hibi gabo kiya꞉tawahama꞉.Ba꞉bema꞉ hibila, Godokono Tutumu emalagidoleha꞉piba꞉gala ebetamo papamila꞉ha꞉pi, ebe holoholoma꞉eda꞉ha꞉pi ba꞉gala hibo gabo ududipi, ebeno kukalawakalamipi ba꞉gala ebe tolemeha꞉pi, nabi menokobianakapulamepi ba꞉gala komo tawakalubino ka꞉ka꞉iya꞉hililamepi, ba꞉bi kuba ododilipi hiliyonomoiya꞉tulamema꞉ Godote ebeno Tutumu Tabo ba꞉bema꞉ikalamiya꞉. 10 Ba꞉bene puya꞉te bohelemele pilo ba꞉galakamena pilo dododilina, puya꞉te dubu gabatamo ba꞉gala✡ 1:4: 1Tim 4:7; Tai 1:14 ✡ 1:8: Lom 7:12,16

1 Timoti 1:11 3 1 Timoti 1:14hegehege guguda꞉tamo hilopo komo dododilina, puya꞉teibino menemene oko huiyaheno kowatihonama꞉ komopipilolo duwatena, puya꞉te gabomanino tabo anagiya꞉midahabalo ba꞉gala komo hiya꞉hiya꞉ tetelo ha꞉da tabodolamagimina, Godote atumu ba꞉bi kuba ododilipinokomoma꞉ ebeno Tutumu Tabo ba꞉bema꞉ ikalamiya꞉.Iyo, hopo habanapi hiliyonomo ipuwalo kebe lumagitiYa꞉sukunu dopo ta꞉matapino iya꞉tulame tabo kapiyanomodadikamidalemene, ba꞉be lumagino komoma꞉ GodokonoTutumu Tabo komate ba꞉bema꞉ pola꞉na. 11 Ba꞉bema꞉numa꞉, Ya꞉suku ta꞉matapino iya꞉tulame komate ebenoHido A꞉la꞉mina Tabo ipuwane ikulina, ba꞉be tabo ba꞉ nalehiya꞉hiya꞉ tawakaluba꞉tamo kolamaginakoma꞉ HidonomoGodote natamo dikanamiya꞉ ba꞉moe ba꞉be tabola.

Ya꞉sukunu Malemale Komoma꞉ Polote Kalakala Tabo Dola-magiya꞉

12Ba꞉bema꞉ natamohelo dikanamiya꞉ nale aenoKodawaYa꞉su Kelisotamo kalakala tabo begoemo, mabu ebete nahibidawama꞉ goelo ebeno oko kowatinama꞉ na ba꞉bema꞉ka꞉namiya꞉. ✡ 13 Ba꞉ hibila, dopamo tetelo nale ebeno ko-moma꞉ kubakuba tabo ba olamagi konomomauba ipuwalokoko temeteme ebetamo ba꞉bo ikamenakuimo. Huiyatiyaba꞉ba tetelo ebete iya꞉tawuya꞉, nale ebe hibima꞉ midiha꞉mabuma꞉ daedae ukuilo ba꞉bako kuba komo dododili-nakuimo, ba꞉bema꞉ ebete kuba huiya natamo ikaname-heno ebeno malemale natamo dito hawakalimiya꞉. ✡14 Iyo, aeno Kodawa Ya꞉su Kelisote ebeno malemalenatamo konomamoda꞉haminuya꞉, ba꞉ba tetelo ebegodoneduluhukuna ba꞉be hibima꞉ midi komo ba꞉gala malemaleemalagidolo komo naeno tepo ipuwalo a꞉mahiliya꞉.✡ 1:12: Oel 9:15; Gal 1:15-16; 1Kol 15:9-10 ✡ 1:13: Oel 8:3; 9:1-5

1 Timoti 1:15 4 1 Timoti 1:1915 Ba꞉bema꞉ nale ba꞉moe hibinomo tabo begoemo, Ya꞉su

Kelisote kuba ododilipino ka꞉ka꞉ mula꞉lelamema꞉ ba꞉moehopamo a꞉piya꞉. Iyo, wadiyala ama꞉ ba꞉moe tabo kodako-dalo na꞉lawa꞉, mabu naeno kuba ododili komate komotawakalubi hiliyonomoeno kuba ododili komo ba gogole,✡ 16 Ya꞉su Kelisote na koko kuba ododilidawatamo huiyaikanameheno malemale dito hawakalimiya꞉. Ba꞉moemabuma꞉ Ya꞉suti pui ebeno wiboha꞉ ka꞉ka꞉ lawema꞉da꞉ka꞉lamiholiya꞉, wadiyala ba꞉ba꞉te ebe hibima꞉ midiha꞉tetelo ba꞉moe hido komo niya꞉tawahamena꞉, Ya꞉suti ibimalemalelatelelo na꞉latilamena iba꞉te ibino kuba ododiliipuwane ebetamo hibilo kohobila꞉hama꞉, ebete na Polokokeba ka꞉na ka꞉latinamenami ba꞉ba ka꞉na. 17 Ba꞉bema꞉kalakala konomola! Godoko ba꞉ emedena emedena tetelodemedenamene ba꞉be Ko Gawadalagila, ba꞉gala ebetea꞉kahoenamene, ba꞉gala a hopo habanapa꞉te ebe baida꞉moumi modoboha꞉, ba꞉gala ebe ba꞉ kapiyanomo Godola, etapuliyanomola. Ba꞉bema꞉ wadiyala emedena emedenatetelo tawakaluba꞉te ebe hunamo ba adipatena awagahakomote ebegodolo nitanamene! Ba꞉moe tabo ba꞉ hibi-nomola, ba꞉ba꞉la!

18 Timoti, numa꞉, ama꞉le hibima꞉ midi ipuwalo naenoguduma꞉ eda꞉nata, ba꞉bema꞉ na ubila ba꞉moe leta ipuwalokapiyakapiya komoma꞉ ama꞉ kiyahame, ama꞉le ba꞉moitabamo kopapamiwatama꞉. Ba꞉ hibila, Godokono okopa꞉teebeno Gobogoboeno heloamo kebe hidohido komateama꞉godolo kikulihoma꞉ tabo dopamo dolamagimiya꞉,ba꞉ma tetelo ibino hibi tabo komate naeno tabo komagokapiyama꞉ eda꞉te ama꞉ hibilo kowalubima꞉na꞉ta. Ba꞉bema꞉wadiyala ama꞉ ba꞉bi owalubi tabo komokomo hiliyonomokodakodalo na꞉watila꞉mota꞉nuya꞉, helo dubuti alaholohoilina keba ka꞉na ka꞉watila꞉mota꞉nanako ba꞉ba ka꞉na,19 ba꞉gala amia꞉no hibima꞉ midi ipuwalo kodakodalo ba✡ 1:15: Luk 19:10

1 Timoti 1:20 5 1 Timoti 2:3la꞉na, amia꞉no tepo ipuwoeno mulu ukui komate hidamokopola꞉nama꞉ eta kuba deha꞉potonomo akododa꞉la꞉.Numa꞉, komo Ya꞉suku ta꞉matapino komo ba꞉ ba꞉maka꞉nala, Godote kebe mulu tepo ipuwoeno ukui komoiba꞉tamo dikalamiya꞉, iba꞉te papamila꞉ha ubiha꞉ma꞉deda꞉hui ibi ha꞉kiya ibino hibima꞉ midi komo ba꞉a꞉kubahilamiya꞉, lumagiti kehaha꞉ kolomodo ebeno bogekubamo atalo ba꞉be bogete koko gawiya ipuwamo kebaka꞉na ka꞉nululunako ba꞉ba ka꞉na. 20 Iyo, Haimaneyasikoba꞉gala A꞉lesandako ibi netewapi ba꞉bakopila, ba꞉bemabuma꞉ nale ibi hibima꞉ midipino kapiyuimi ipuwaneuluhukulatelete Saitanakono kokoto ipuwamo ditomiya꞉timo, iba꞉te ibino huiya ba lawe hido ukui ba꞉maka꞉na kolawema꞉, iba꞉te Godokono komoma꞉ kubakubatabo gala a꞉kaga꞉lanakamena꞉. ✡

2Godotamo Toetoe Tabo Olamagimi Komo

1 Ba꞉bema꞉ Timoti, nale ama꞉ kebe komokomoma꞉da꞉goemema ba꞉moe ba꞉ ko komonomola. La꞉ hibima꞉midipino kapiyuimi tetelo Godotamo toetoe tabo dola-magiminakoma, wadiyala la꞉le hiliyonomo hopo ha-banapino hiya꞉hiya꞉ komoma꞉ ba toetoeho kalakala taboatumu na꞉kaga꞉lanakuya꞉la꞉, 2 ba꞉bene atu tetelo kokogawadubu ba꞉gala komo gabomani okopi hiliyonomoatumu na꞉kawadiya꞉paa꞉latelenakuya꞉la꞉. Ama꞉ numa꞉, ahibima꞉ midipa꞉te ba꞉ ba꞉ba ka꞉na gabomana꞉godolo hidotataba emede komo kumima꞉nema꞉, ba꞉gala ale Godokonoubi komokomo hiliyonomamo ba papamila꞉halena komotawakalubino holoholo hapulu tuputupunomolo bemede-nama꞉. 3 Ba꞉bema꞉ hibila, ba꞉mako toetoe tabo olamagikomo ba꞉ aeno Ka꞉ka꞉Mula꞉dawaGodote hidoma꞉ da꞉goena✡ 1:20: 2Tim 4:14-15; 1Kol 5:5

1 Timoti 2:4 6 1 Timoti 2:9ba꞉moe ba꞉be komola, 4 mabu ebe ubila hopo habanapihiliyonomate ebeno hibi komo iya꞉tawahate ibino ka꞉ka꞉mula꞉ komo ba꞉bo kolawema꞉.

5 Numa꞉, Godoko ba꞉ kapiyanomola. Ba꞉gala ba꞉moe ba꞉eta komola, ebe ba꞉gala tawakalubi tetenomolo da꞉la꞉naba꞉be Ya꞉su Kelisote ba꞉ ba꞉moe hopolo lumagino apa꞉moda꞉hawakaluya꞉ ba꞉be dawala. Ba꞉bema꞉ hibila, ebekapiyagodolo helo bitana tawakalubi Godotamo komaga-helema꞉, 6mabu ebe ha꞉kiya ebeno ka꞉ka꞉ tama꞉mo ihateteibi Saitanakono du genamane kuluhukulatelema꞉ ebenohawa꞉mo ba꞉bo huiyahaliya꞉. Iyo, ebete ba꞉be gabodoebeno hido tetenomolo ba꞉moe komo behawakalimiya꞉,Godokono ubi bitana hiliyonomo tawakaluba꞉te ebe-godone ka꞉ka꞉ mula꞉ komo kolawema꞉. ✡ 7Ba꞉be mabuma꞉ebete na Polotamo ebeno oko ikanamiya꞉, nale ebenooelamepi dubu etama꞉ eda꞉te Yuha꞉pa꞉tamo Hido Taboba olamagi ibi ba꞉bo kiya꞉tulamenakoma꞉. Ama꞉ nolata,ba꞉moe tabo nale da꞉goitamo ba꞉ hibinomola, na ha꞉databo kolamagitaha꞉! ✡

8 Ba꞉bema꞉ naeno ubi komo ba꞉ma ka꞉na itana. Kebehiya꞉hiya꞉ tetelo hibima꞉ midipa꞉te da꞉kapiyuiminaka,wadiyala dubate mauba komo ba꞉gala olowabeletihuikomo hiliyonomo tama꞉mo miya꞉tete, ba꞉bene ibino tepoipuwalo dalowa꞉ha꞉ma꞉ ba eda꞉ha iba꞉te ibino kokotoGodotamowadiya꞉paa꞉latelelo toetoe taboba꞉bonolamag-iminakamena꞉.

Hibima꞉ Midipi Kamenakamenoeno Komo9Ba꞉gala na ubila hibima꞉midipi kamenakamenate hido

mulu gabodo kaliko pupuliti ibino hunu tama koamo ake-malagidolenala꞉. Ba꞉bema꞉ iba꞉te hinibo a꞉wihole komo,ba꞉gala galoeno golodo nolenole pupuli komo, ba꞉gala✡ 2:6: Lom 3:29-30; Gal 1:4 ✡ 2:7: Oel 9:15; Gal 2:7-8; 2Tim 1:11

1 Timoti 2:10 7 1 Timoti 2:15nehe tulikahula pupuli komo, ba꞉gala huiya kokonomokaliko pupuli komo, ba꞉bi hiya꞉hiya꞉ hunu nikapi hiduimikomokomo iba꞉te kokonomo komoma꞉ akaga꞉lala꞉. ✡10Huiyatiya wadiyala iba꞉te komopa꞉tamo hidohido komonododilinakamena꞉, mabu ba꞉moe ododili gabodo iba꞉tehibi hagaluhagalu kamenakamenama꞉ keda꞉hama꞉na꞉, iyo,kebe kamenate ebe ha꞉kiya ebe Godoko ta꞉matadawama꞉da꞉goena, wadiyala ebete ebeno ododili ipuwalo hibikomo na꞉hawakalima꞉mene. ✡

11 Ba꞉gala hibima꞉ midipa꞉te da꞉kapiyuiminaka,wadiyala kamenakamenate tabo ga꞉laheno Godokonotabo olamagimipino iya꞉tulame komamo ditona꞉papamila꞉halenakamena꞉. 12 Ba꞉be mabuma꞉hibima꞉ midipi ipuwalo nale eta kamenatamo heloa꞉kikama꞉lemo, ebete Godokono tabamo dubu baiya꞉tulamita ibino namutudawama꞉ keda꞉ma꞉, ao,Godokono tabo iya꞉tulame tetelo kamenakamenate taboga꞉laheno dito nulihonakamena꞉. ✡ 13 Ba꞉bema꞉ numa꞉,nale kamenakamenoeno komo kohawakalimima꞉ kebenetewa komate Godokono Bukalo da꞉pola꞉na, nale ba꞉bikomo ama꞉ kiya꞉tumima꞉nemata. Dopo komo ba꞉ ba꞉maka꞉nala, Godote A꞉da꞉meko dopamo ododiti, galane ebenokamena Ibiko ba꞉bo ododiya꞉. ✡ 14 Ba꞉gala eta komoba꞉ma ka꞉na itana, Saitanate tawakalubi kuba gabamoemogabuilamema꞉ dewageliya꞉, ba꞉ba tetelo ebete dopodubu A꞉da꞉meko kamihomiya꞉ha꞉, ao, ebete ebeno kamenaIbiko kapiya amihomete ba꞉bene ebete Godokono kukalaba꞉bo adikanaliya꞉. ✡ 15Huiyatiya Godokono ka꞉ka꞉ mula꞉komote hibima꞉ midipi dubu kapiyatamo kitanaha꞉, ao,kamenakamenatamo atumu ba꞉kaitana, ba꞉bema꞉ kebe✡ 2:9: 1Pit 3:3-5 ✡ 2:10: 1Tim 5:10 ✡ 2:12: 1Kol 14:34 ✡ 2:13:Tup Mabu 2:7,21-22; 1Kol 11:8-9 ✡ 2:14: 2Kol 11:3; Gal 3:1-6

1 Timoti 3:1 8 1 Timoti 3:5kamenate hido mulu ukuilo Ya꞉suku hibima꞉ ba midinatuputupu emede komo ba꞉gala malemale emalagidolokomo miya꞉paleheno, ebete gugudi alahilame gabodoka꞉ka꞉ mula꞉ komo hibilo kolawema꞉ne.

3Sose Watodawoeno Emede Komo

1 Ba꞉moe komo ba꞉ hibila, keba tetelo dubuti sosewatodawama꞉ eda꞉ma꞉ ubi koamo dihatemene, ba꞉moe ba꞉hido komola mabu sose watodawoeno oko hidonomola.✡ 2 Ba꞉be mabuma꞉ ba꞉be okodawoeno ododili komoipuwalo eta kapiya deha꞉potonomo kubate itanamodoboha꞉. Ba꞉ma ka꞉na sose watodawate kamenakapiyagodawama꞉ eda꞉te, ba꞉bene hibima꞉ midipiipuwalo ebeno emede komo tuputupunomolo baitana, ebete hidohido mulu ukui kapiya emalagidoleloebe ha꞉kiya ebeno komo hidamo nulamenakamene.Ba꞉bene ebete ebeno genamalo kapela tawakalubihidamo nowalubilinakamene, ba꞉gala wadiyala ebeteGodokono tabo olamagi ipuwalo hido iya꞉tulamedawama꞉neda꞉mene. ✡ 3 Ba꞉gala sose watodawate gamodanihodawama꞉ eda꞉ modoboha꞉, ba꞉bene ebete alaholohokomo ba꞉gala olowabeletihui komo ododili modoboha꞉,huiyatiya tatabadawama꞉ neda꞉mene. Ba꞉gala ebete ebenotepo ipuwalo mani koamo emalagidolo modoboha꞉.4 Ba꞉bene ebete ebeno genamanapino komo hidamoulamelelamete, wadiyala ebete ebeno gugudi hidamoniya꞉tulamenakamene, iba꞉te ibino hiliyonomo ododilikomodo ibino nabiwi ba emalagidolo ebeno tabamokopapamila꞉halenama꞉. 5 Ba꞉ hibila, kebe dubuti ebenogenamanapi hidamo ulameheno, ebete atumu Godokonosose tawakalubi hidamo a꞉kulama꞉mene.✡ 3:1: Oel 20:28 ✡ 3:2: Tai 1:6-9

1 Timoti 3:6 9 1 Timoti 3:10

6 Ba꞉gala numa꞉, sose watodawate Ya꞉suku ta꞉mataipuwalo uli lumagima꞉ eda꞉ modoboha꞉. Ba꞉bako dawatesose atama꞉ ubi dihatemene, diyala, ebe ha꞉kiya ebe da꞉awagaminamene, ba꞉bema꞉ Godote kuba huiya ebetamokikamema꞉ne, ebete dopamo Saitanatamo kuba huiyakeba ka꞉na kikamiya꞉ ba꞉ba ka꞉na. 7 Ba꞉bene wadiyala sosewatodawate hibima꞉ midiha꞉pino holoholo hapulu atumuhidohido komo na꞉kododilinakamene, iba꞉te ebeno hidoemede komo umimiti ebe tuputupudawama꞉ koga꞉lama꞉.Iba꞉te ebeno emede ipuwalo eta kuba umi modoboha꞉,mabu iba꞉te ebegodolo eta tuputupuha꞉ komo umiti ebekubadawama꞉ da꞉ga꞉lamena꞉, diyala, ebete hilopo laweteSaitanakono gubi ipuwamo dito da꞉ negamene. ✡

Sose Watowatopi Owalubilidawoeno* Emede Komo8 Ba꞉bema꞉ sose watowatopi owalubilidawoeno emede

komote komopino umi ipuwalo atumu hidonomoma꞉neda꞉mene. Ba꞉ma ka꞉na ebete ma꞉lapila netewalumagima꞉ akeda꞉la꞉, ba꞉bene ebete helo gala꞉ipi gaobeya konomamo niho modoboha꞉, ba꞉gala ebete ha꞉daamiho gabodo ilina dogodogodawama꞉ eda꞉ma꞉ ubiihate modoboha꞉. 9 Ba꞉gala Godote kebe hibi gabotawakaluba꞉tamo da꞉hawakalimiya꞉, wadiyala sosewatowatopi owalubilidawate ba꞉be gaboeno hiliyonomoiya꞉tulame komokomo kodakodalo ba watila꞉mota꞉naebeno tepo ipuwalo ukui gagagagama꞉ akeda꞉la꞉.10 Ba꞉bema꞉ pote sose owalubidawama꞉ oko tupuimima꞉ubi da꞉hawakalimimini, wadiyala la꞉ sose watowatopa꞉teebeno emede komokomo dopamo hidonomamo✡ 3:7: 2Kol 8:21 * 3:7: Buka ka꞉lamiholedawa, wadiyala ama꞉ ba꞉moekomo niya꞉tawa, tukulubino tabamo hibima꞉ midipa꞉te sose watowatopiowalubilidawa dikonema꞉ ka꞉minaka.

1 Timoti 3:11 10 1 Timoti 3:16nulamelemiya꞉la꞉, ba꞉bene la꞉ ebegodolo eta kuba umihinowadiyala ebete sose oko na꞉tupuima꞉mene.

11 Ba꞉gala okopi kamenakamenoeno emede komatekomopino umi ipuwalo atumu hidohidonomoma꞉neda꞉hamena꞉. Ba꞉ma ka꞉na iba꞉te tawakalubino hiya꞉hiya꞉komoma꞉ kubakuba tabo akaga꞉lanakala꞉, ba꞉beneiba꞉te hidohido mulu ukui kapiya emalagidiloleloibino hiliyonomo ododili ipuwalo hibinomopima꞉neda꞉hamena꞉. ✡

12 Ba꞉gala numa꞉, sose watowatopi owalubilidawatekamena kapiyagodawama꞉ eda꞉te, ba꞉bene wadiyalaebete ebeno gugudi ba꞉gala komo genamanapi ibinokomokomo hidamo nulamelelamenakamene. 13 Ba꞉hibila, puya꞉te sose watowatopi owalubili oko hidamodowatina, komopa꞉te ibi ibino hido oko mabuma꞉da꞉mililameholemena꞉, iba꞉te Ya꞉su Kelisoko hibima꞉midi ipuwalo apepehote ebeno oko owatima꞉ tole komoteiba꞉godolo a꞉kitanamene.

Godoko Ta꞉mata Komoeno Konomo Ipuwa14-15 Ba꞉bema꞉ Timoti, nale ama꞉tamo tiyonomo pema꞉

ubi bihatimo, huiyatiya na gabo tiyolo umihino, ba꞉bekomo ba emalagidolo nale ba꞉moe leta ipuwalo komoiya꞉tulame tabo ba꞉bema꞉ miya꞉temo. Ba꞉ma ka꞉na naleama꞉ biya꞉tumimata, sose tawakalubino kapiyuimi teteloiba꞉te Godokono umi ipuwalo tuputupu komo keba ka꞉nana꞉kododilinakomena꞉. Numa꞉, emedena emedena tetelodemedenamene, a sose tawakalubi ba꞉ ba꞉be Kodawoenogenamanapila, ba꞉gala a ebeno genamoeno hototo ba꞉galaabo huiyala, mabu ale ebeno hibi iya꞉tulame komoba꞉moe hopolo ba wadiya꞉paa꞉latelena ebeno genamoenola꞉na komote kodakodalo kitanama꞉ne. 16 Ba꞉bema꞉ hi-bila, a hibima꞉ midipa꞉te Godokono ubi gabodo ebe✡ 3:11: Tai 2:3

1 Timoti 4:1 11 1 Timoti 4:3keba ka꞉na da꞉ta꞉matanama꞉, ba꞉be komoeno ipuwa badakonomola꞉ka꞉!Aeno Kodawate hopo habalo lumagino apa꞉mo

a꞉hawakaluya꞉,ba꞉bene ebeno tuputupu emede komo kohawakalimima꞉,

ebete ebeno Gobogoboeno heloamo hoe ipuwanemahigate,

Godokono nopopa꞉te ebe wiboha꞉ ka꞉ka꞉go ba꞉boumiya꞉.

Ba꞉gala ebe ta꞉matapa꞉te ebeno komo hopo habakonomolo a꞉hawakalimiya꞉,

ba꞉bene hiliyonomo tawakaluba꞉te ebe hibima꞉ ba midi,ebete Godokono Hunu Habamo ba꞉bo odoluya꞉ebeno holoholo hapulu konomo alo ipuwalo

konemedenama꞉. ✡4

Godokono Mahilamo Ha꞉da Tabo Olamagimipino Komo1 Numa꞉, Godokono Gobogobote hawakala ba꞉ma

ka꞉na goena, hopo haboeno kuititi tetelo komopa꞉teSaitanakono kubakuba gobogobo ba꞉gala ha꞉da amihohogobogoboeno iya꞉tulame komamo papamila꞉halete, iba꞉teYa꞉suku hibima꞉ midi ipuwane ba꞉bo kohobila꞉halema꞉na꞉.2 Ba꞉ hibila, ba꞉moi ha꞉da amiho komate ba꞉ ma꞉lapilanetewa tawakaluba꞉godone ikulina, iyo, Godotekebe hido mulu ukui ibino tepo ipuwamo dopamoda꞉miya꞉telamiya꞉, ba꞉bi hidohido ukui ibino kuba ododiliipuwalo dito alatidiholamiya꞉, hidohido ilinate koelokeba ka꞉na ka꞉wamotenaka ba꞉ba ka꞉na. 3 Ba꞉bi ha꞉daamihopa꞉te na꞉ga꞉lanaka hibima꞉ midipi ipuwalo dubutikamena lawema꞉ Godote talona bihatelamiya꞉, ba꞉galaiba꞉te na꞉kaga꞉lanaka komo hidohido ilina nahama꞉✡ 3:16: Yon 1:14; 2Pit 3:3; 1Yon 2:18

1 Timoti 4:4 12 1 Timoti 4:7talonala. Huiyatiya numa꞉, Godote ba꞉bi komohiliyonomohibima꞉ midipi mabuma꞉ ododiliti iba꞉tamo ikalamiya,ba꞉bema꞉ puya꞉te ebeno hibi komo diya꞉tawahana,iba꞉te kalakala tabo ebetamo adipatelo ba꞉bi ilinadito konahanama꞉na꞉, ba꞉gala dubuti ebeno kamenagokapiyama꞉ eda꞉ tetelo iba꞉te atumu Godotamo kalakalakadipatenama꞉na꞉. ✡ 4Ba꞉ hibila, Godote ba꞉moe hopoenohiliyonomo komokomo ebeno tawakalubi mabuma꞉ododiliya꞉, iyo, ba꞉bi komate hidohidonomoma꞉ eda꞉hana,ba꞉bema꞉ wadiyala tawakaluba꞉te ba꞉bi malemale komouwatema꞉ ubiha꞉ma꞉ eda꞉haheno Godotamo kalakala taboba ga꞉la ebeno kokotone nuwatenakamena꞉. 5 Ba꞉bema꞉numa꞉, Godote ba꞉moe hopoeno ilina ododili da꞉wibuya꞉,ebete ba꞉bi ilina hiliyonomo ulamete ebeno tabo olamagikomamo hidohidoma꞉ ba꞉bo midiliya꞉, ba꞉gala ba꞉matetelo ale komo ilina uwatelo ebetamo kalakala tabodadipatenakoma꞉, ebete ba꞉be komodo atumu ba꞉bi ilinahidohidoma꞉ gala ba꞉kagoenakomene.

Ya꞉su Kelisokono Hido Okodawoeno Komo6 Ba꞉bema꞉ Timoti, ama꞉le Ya꞉su Kelisokono

hido okodawama꞉ eda꞉ komo kohawakalimima꞉,wadiyala ama꞉ ba꞉moi iya꞉tulame tabo hibima꞉midipi ekaka꞉tamo nolamaginakuya꞉. Iyo, ama꞉ibino gobogobo hapuino baa꞉ iba꞉tamo modobolodikalamemena꞉ ba꞉be komote amia꞉no komo ba꞉maka꞉na kohawakalimima꞉ne, ama꞉le hibima꞉ midi ipuwalokebe iya꞉tulame komo da꞉ta꞉mahelenapiya꞉la, ama꞉lehidamo apema꞉ ba꞉bi hibi tabo komokomo atumu hibilona꞉kanahanata. 7 Ba꞉gala ama꞉ iniwalino hiya꞉hiya꞉uwi akulihonakala꞉, mabu ba꞉bakobako uwi komatetawakalubino daedae ukuido ba ikulina Godokonohibi komo kahawakaliminaha꞉. Huiyatiya numa꞉, ama꞉✡ 4:3: Tup Mabu 9:3; Lom 14:6; 1Kol 10:30-31

1 Timoti 4:8 13 1 Timoti 4:12Godotamo hibilo kopapamiwatanama꞉ wadiyala ama꞉amia꞉no tepo ipuwa na꞉kodakoduiminakuya꞉, bolamoiya꞉da꞉dawate heloma꞉ keda꞉ma꞉ ebeno ape keba ka꞉naka꞉kodakoduiminako ba꞉ba ka꞉na. ✡ 8 Ama꞉ iya꞉tawalabolamo iya꞉da꞉mipa꞉te ibino ape helohelonomoma꞉keda꞉hama꞉ keba ka꞉na ka꞉midilinaka, iyo, ba꞉baka꞉na iba꞉te ibino katene ape owalubilima꞉ ba꞉moekomo bododinaka. Huiyatiya numa꞉, amia꞉no tepoipuwate heloma꞉ keda꞉ma꞉ ama꞉le amia꞉no ukui atumuda꞉kodakoduiminakomena꞉, ba꞉moe gabodo ama꞉ ha꞉kiyaama꞉ owalubima꞉ hidonomo komo bododinakomena꞉ta,mabu ama꞉ ba꞉moe hopolo Godokono hido emedekomokomo duwatemena꞉ galane wiboha꞉ ka꞉ka꞉ hibilokonelawema꞉na꞉ta.

9 Ba꞉bema꞉ nale ama꞉tamo da꞉goemo, wadiyala ama꞉ba꞉moe tabo kodakodalo na꞉lawa꞉, 10 mabu a hibima꞉midipa꞉te Godokono wiboha꞉ ka꞉ka꞉ lawema꞉ oko ebetamohelonomamo ba꞉bema꞉ owatinama꞉. Ba꞉ hibila, ebetehopo habanapi hiliyonomoeno Ka꞉ka꞉ Mula꞉ledawama꞉ba eda꞉na hibima꞉ midipa꞉tamo hibi ka꞉ka꞉ ba꞉bokikalamema꞉ne, iyo, ebe ba꞉ emedena emedena tetelodemedenamene ba꞉be Ka꞉ka꞉dawala, ba꞉bema꞉ ale ebenope komo uliholo latiminama꞉. ✡

11 Ba꞉bema꞉ naeno gudu, wadiyala ama꞉ ba꞉moi tutumutabo ba꞉gala iya꞉tulame tabo hibima꞉ midipa꞉tamonolamaginakuya꞉. 12 Hibila, ama꞉ sose tawakalubiipuwalo uli ape dubulata, huiyatiya iba꞉tamo gigihoaka꞉hiya꞉midala꞉ ibi ipuwalo etate ba꞉ma ka꞉na goe,ama꞉ sose watodawaha꞉. Iyo, wadiyala ama꞉ amia꞉notabo olamagi komo ba꞉gala ododili komo hiliyonomoipuwalo tuputupudawanomoma꞉ ba eda꞉ hido go iba꞉tamona꞉hawakaliminakuya꞉. Ba꞉bema꞉ iba꞉te amia꞉nomalemale✡ 4:7: 1Tim 1:4 ✡ 4:10: 1Tim 2:3-4

1 Timoti 4:13 14 1 Timoti 4:16emalagidolo komo ba꞉gala amia꞉no hibima꞉ midi komoba꞉gala amia꞉no tepo ipuwoeno dalowa꞉ha꞉ ukui komodulamelememena꞉, ba꞉ba tetelo iba꞉te ama꞉ hibi sosewatodawama꞉ koka꞉mima꞉na꞉ta. ✡

13 Ba꞉bene sose oko owati ipuwalo wadiyala ama꞉ hi-bima꞉ midipa꞉tamo Godokono Bukoeno tabo komokomoka꞉lamiholete ebeno tabamo ibi ba owalubili ba꞉boniya꞉tulamenakuya꞉. Numa꞉, nale Epesese habamoda꞉pemo, ba꞉ba tetelo ba꞉moi atu komokomo ama꞉gokapimilo kopododilima꞉nemo. 14 Ba꞉bema꞉ naeno gudu,kebe komote ama꞉tamo dopamo duluhukuya꞉, ama꞉ ba꞉bekomo akadodala꞉. Iyo, ama꞉ sose oko tupuimihinowatowatopa꞉te Godokono Gobogoboeno heloamo ibinokokoto ama꞉tamo ba emowatilame hidohido komateama꞉godolo kikulihoma꞉ hibi tabo dolamagimiya꞉, ba꞉batetelo ama꞉le Godokono oko kowatinama꞉ ebete male-malelo hiya꞉nomo helo ama꞉tamo ikamiya꞉ta. Ba꞉bema꞉wadiyala ama꞉ ba꞉be heloamo ebeno oko nowatinakuya꞉,✡ 15 ba꞉bene sose tawakaluba꞉tamo ba꞉moi komokomoba iya꞉tulamena amia꞉no ka꞉ka꞉ gobogobamo ihateloheloha꞉ma꞉ akeda꞉la꞉, mabu ama꞉ ba꞉ ba꞉ba ka꞉na okoowati ipuwalo ba ape tawakaluba꞉te ba꞉be komo ba꞉bokumima꞉na꞉. 16 Huiyatiya ama꞉ hidamo! Wadiyala ama꞉ha꞉kiya amia꞉no emede komo ba꞉gala iya꞉tulame komohidonomamonulamenakuya꞉. Ama꞉godolo ba꞉moi netewakoko komate modobolo da꞉pola꞉namene, ba꞉ba tetelopuya꞉te amia꞉no iya꞉tulame tabo dulihona, ama꞉le ibinoka꞉ka꞉ ba꞉gala amia꞉no ka꞉ka꞉ kapimilo komula꞉lema꞉na꞉ta.

5Komo Hibima꞉ Midipa꞉go Hidamo Emede Komo

✡ 4:12: Tai 2:15 ✡ 4:14: 2Tim 1:6

1 Timoti 5:1 15 1 Timoti 5:51 Ba꞉bema꞉ Timoti, hibima꞉ midipi ipuwalo kebe

kadelete kuba dododimini, wadiyala ama꞉ ebe koamokiyahameheno amia꞉no hibi nabiwima꞉ goelo Godokonotabamo ebe nowalubiya꞉. Ba꞉gala ama꞉ huiya uli apepehodubuino komoma꞉ wadiyala ama꞉ ibi amia꞉no ekaki ba꞉galananima꞉ midiliti, 2 ba꞉bene kabelekabela꞉te amia꞉nomenokobima꞉ neda꞉hamena꞉. Ba꞉gala ama꞉ hidamo!Ama꞉ uli apepeho kamenakamena ba꞉gala bohelemeleGodokono tabamo dowalubilimina꞉, ba꞉ba tetelo ibiamia꞉no ekaki ba꞉gala nanikokubima꞉ na꞉midiliya꞉amia꞉no tepo ipuwoeno ukuiti iba꞉tamo tuputupunomolokitanama꞉.

Hibima꞉ Midipi Hamolehamoleno Komo3 Ba꞉gala eta komo. Hamolehamole ipuwalo

etate hido owalubi komo lawema꞉ ebeno mabutawakaluba꞉godolo owalubidawa hibilo umihino,wadiyala ama꞉ sose tawakalubi na꞉kiyalamiya꞉ iba꞉teebe hidamo kowalubinakoma꞉. 4 Huiyatiya keba teteloeta hamoleno koko gugudi ba꞉gala koko eyoni guguda꞉tehibima꞉ midipima꞉ deda꞉hana, wadiyala ibi ha꞉kiya ibinomenoko hiliyonomo tetelo kowalubinama꞉ hidohido ukuinuwatenakamena꞉, mabu ba꞉ ba꞉ba ka꞉na ba꞉bi guguda꞉teibino Godoko ta꞉mata komo hibilo kohawakalimima꞉na꞉.Ba꞉ hibila, nabiwi menoko iba꞉te gugudi hegehegetetelo ibi keba ka꞉na kowalubilinakui, koko guguda꞉teba꞉bi owalubi komo emalagidolelo hido huiya ibinohamole menokotamo dikamemena꞉, Godote ibinomalemale komo umilamete hidonomoma꞉ kogoema꞉ne.5 Ba꞉bene kebe hamolete hido owalubi komo lawema꞉ebeno mabu tawakaluba꞉godolo owalubidawa hibiloumihino, wadiyala ebete Godokono oko kapiya baowatina ebeno ka꞉ka꞉ komoma꞉ aka-ukuibilibila꞉la꞉. Ba꞉baka꞉na ebete du hegela hiliyonomolo Godokoba꞉ taboga꞉lalo ebeno modoboha꞉ komokomo ba꞉gala komopino

1 Timoti 5:6 16 1 Timoti 5:10modoboha꞉ komokomo ba wadiya꞉paa꞉latelena owalubikomo ebegodone lawema꞉ uliholo na꞉latiminakamene.6 Huiyatiya ama꞉ iya꞉tawala komo hamolehamolenokomo eba ka꞉naha꞉. Ibi ha꞉kiya ibi ibino katenenoubilo kalakaluilamema꞉ ba ewagelena Godokono okokowatinaha꞉, ba꞉bema꞉ hibila, ba꞉bako hamolehamola꞉teibino hunu tamoeno ka꞉ka꞉ konomamo ba emalagidolehuiyatiya iba꞉te tepo ipuwalo ya꞉lo a꞉ha꞉lahuya꞉.7 Ba꞉bema꞉ naeno gudu, wadiyala ama꞉ hibima꞉ midipiba꞉moi tabo komamo nowalubiliya꞉ komopa꞉te ibinohamolehamoleno ododili komo ulamelo kubama꞉ga꞉lakapoma꞉.

8 Ba꞉gala ba꞉moe ba꞉ eta komola. Wadiyala hibima꞉mididawate ebeno hibi gugudino modoboha꞉ komokomoulamelo ibi dopamo owalubiliti, ba꞉bene ebeno komomabu tawakalubi atumu hidamo na꞉kowalubilinakamene.Ba꞉ hibila, ebegodolo owalubi gabote ba itana ebete ibinomodoboha꞉ komokomo ulamelelameheno, ebete ebenomalemale ododiha꞉ komodo ba꞉ma ka꞉na goena, Ya꞉sukuhibima꞉ midi gabo ba꞉ hibiha꞉. Iyo, ebete ebeno malemaleododiliha꞉ komodo kubadawama꞉ eda꞉te, ba꞉bene ba꞉moeebeno kuba ododi komote komohibima꞉midiha꞉pino kubaododili komokomo ba꞉ a꞉gogoli.

9 Ba꞉bema꞉ kebe hamolete dopamo kapiyanomoawa꞉godawama꞉ deda꞉nami, ba꞉gala ebe ka꞉ma꞉ 60 gogoteda꞉gogolui, wadiyala ama꞉ ba꞉bako dawoeno mahilososeno hamolehamoleno mahilo bukamo ihatete,ba꞉bene hibima꞉ midipa꞉te ba꞉bako hamole kapiyamalemalelo nowalubinakamena꞉. Huiyatiya ama꞉ ebenomahilo ihateheno, 10 wadiyala sose tawakaluba꞉te ebenoododili komo dopamo nulamelema꞉mena꞉. Ba꞉bema꞉iba꞉te ebe hidonomo kamenama꞉ da꞉ga꞉lamena꞉, ba꞉maka꞉na dopamo ebeno gugudino hegehege tetelo ebeteibi hidohido iya꞉tulame komamo dowalubilinakui,

1 Timoti 5:11-12 17 1 Timoti 5:14ba꞉gala ba꞉ma tetelo ebete hiya꞉hiya꞉ malemale komohiliyonomo ododilima꞉ ebeno ubi konomamo baihatena, ebete ebeno genamalo kapela tawakalubihidonomamo dowalubilinako, ba꞉gala komo hibima꞉midipi owalubilima꞉ nato ukulaleno beya iba꞉tamoda꞉wadahenako, ba꞉gala komo tetelo awaepi malemaleloatumu da꞉kowalubilinako, wadiyala ama꞉ ba꞉bako hamolekapiya owalubi na꞉tupuimiya꞉.

11-12 Huiyatiya modoboha꞉ ama꞉ uli ape hamolenomahilo bukamo ihate. Ba꞉ hibila, kebe hamolehamolenomahilote bukalo da꞉pola꞉lama꞉na, sose tawakaluba꞉te ib-ino mahilo miya꞉telameheno dopamo iba꞉te Kelisokonooko owatima꞉ ibino ape ebe kapiyatamo ikamehoma꞉ hibitabonomo hawakala ga꞉luya꞉. Huiyatiya numa꞉, uli apehamolete ba꞉mako hibi tabo goe a꞉kamodobamene, mabugalane ebeno kateneno ubi komate da꞉mahila꞉hamena꞉dubu lawema꞉ gala kakewagelema꞉ne. Ba꞉bema꞉ ebe niliya,mabu ebete dopamo kebe tabo hibilo da꞉goiya꞉ ba꞉be tabodadikamidalemene, ebeno kuba huiyate Godogodoneebetamo kopema꞉ne. 13 Ba꞉gala ba꞉moe ba꞉ eta komola.Uli ape hamolehamola꞉te hibima꞉ midi ipuwalo kodako-dalo kala꞉mota꞉hanaha꞉, ba꞉bema꞉ diyala, iba꞉te eta kubaododi komamo ba꞉ma ka꞉na da꞉ negudimina꞉, iba꞉te hibioko owatihino ibino mabulubi ipuwalo eta genamaneeta genamamo ba wapata꞉lame hiya꞉hiya꞉ tawakalubinokomoma꞉ tabo ga꞉la ba꞉bo konetupuimima꞉na꞉. Iyo, ba꞉batetelo iba꞉te eta kuba ba꞉ma ka꞉na kakododima꞉na꞉, iba꞉teoko owatima꞉ buhamama꞉ ba eda꞉ha, ibi ha꞉kiya ibinohiya꞉hiya꞉ komo ulameheno, ibino tabo ga꞉la ipuwalopuya꞉te hibi oko komokomo dowatihona iba꞉tamo teme-teme ba꞉bo kikalamema꞉na꞉. ✡

14 Ba꞉bema꞉ na ubila uli ape hamolete dubu gala✡ 5:13: 2Tes 3:11

1 Timoti 5:15 18 1 Timoti 5:18kalawete hogagoma꞉ ba eda꞉ ebeno genamalo hiya꞉hiya꞉hidohido oko ba꞉bo nowatihonakamene, mabu kebe hi-bima꞉ midiha꞉pa꞉te ago dalaholohona, iba꞉te ba꞉bakokamenoeno tuputupu emede komo dumimina꞉, ebemabuma꞉ iba꞉te gabo a꞉kuma꞉mena꞉ a hibima꞉ midipinokomo kubama꞉ koga꞉lama꞉. ✡ 15 Numa꞉la꞉, komo hamole-hamola꞉te Saitanako kota꞉matama꞉ hibima꞉ midi ipuwaneya꞉lo ohobila꞉huya꞉, ba꞉bema꞉ ibino kuba ododili mabuma꞉komo hibima꞉ midiha꞉pa꞉te aeno emede komoma꞉ kubatabo bega꞉lanaka.

16Ba꞉bema꞉ hamolehamoleno komoma꞉ ba꞉moe tabo ba꞉naeno iya꞉tulame tabo komola. Keba tetelo hibima꞉ midikamenoeno mabu tawakalubi ipuwalo hamolehamola꞉teda꞉pola꞉namena꞉, wadiyala ebete ha꞉kiya ibi hidamonowalubilinakamene, iyo, ba꞉bi hamolehamolenotawakaluba꞉te sose ipuwalo owalubi komo uwatema꞉akaga꞉lanakala꞉. Huiyatiya kalakala konomola,hamolehamole ipuwalo pokono mabu tawakaluba꞉tehibilo pola꞉naheno, wadiyala sosete ba꞉bako hamolekapiya malemale komamo nowalubinakamene.

Sose Watowatopa꞉tamo Ibino Oko Huiya Ikalame Komo17 Ba꞉bema꞉ ba꞉moe ba꞉ eta komola. Sose watowatopi

ipuwalo puya꞉te Godokono tabo olamagimi oko ba꞉galaebeno iya꞉tulame oko hidamo kowatihoma꞉ ibino ka꞉ka꞉hibilo da꞉miya꞉tena, ba꞉gala puya꞉te watowatopino komohiya꞉hiya꞉ oko hidamo dowatihona ibi atumu, wadiyalasosete ba꞉bako okopa꞉tamo huiya konomamo nikalame-nakamene, netewa okoeno hido huiya keba ka꞉nala꞉ka꞉ba꞉ba ka꞉na. 18 Mabu Godokono Bukalo tutumu taboteba꞉ma ka꞉na itana, “Tawakaluba꞉te witi-laisa nahoenokikipo kuwatema꞉ ibino kau-goete ba꞉bi ilina mikimoelelo✡ 5:14: 1Kol 7:9

1 Timoti 5:19 19 1 Timoti 5:21

oko iba꞉tamo dowatimini, ba꞉ba tetelo iba꞉te ba꞉be kau-goeno tabo hala꞉mo matumi modoboha꞉, mabu ebeteiba꞉tamo oko owati ipuwalowiti-laisa kikipo kapiyakapiyanaha modobola, iyo, ba꞉bi naha ilina ba꞉ ebeno okoenohuiya deha꞉potola.” Ba꞉bene eta tabote ba꞉ma ka꞉na kai-tana, “Okopa꞉te habaluba꞉godone huiya lawe wadiyala.”*✡

19 Ba꞉gala ama꞉ hidamo, keba tetelo lumagiti ha꞉kiyaama꞉tamo pete sose watodawoeno ododi komo kubama꞉da꞉pegoemene ebeno tabo akulia꞉la꞉, huiyatiya netewao netewa-kapiya hibima꞉ midipa꞉te ebeno kuba komokapimilo da꞉pehawakalimimina꞉, ba꞉ba tetelo ama꞉ toteba꞉be sose watodawoeno komo hibilo na꞉numiya꞉. ✡20 Ba꞉bene ba꞉be sose watodawate kuba komo hibilodododi, wadiyala ama꞉ sose tawakalubino holoholohapulu ebe na꞉kiyahamiya꞉, ba꞉be gabodo komowatowatopa꞉te atu kuba ododilima꞉ kotoletolehoma꞉.✡

Polote Komo Hiya꞉hiya꞉ Tabo Dolamagiya꞉21 Ba꞉bema꞉ naeno gudu, nale Godoko ba꞉gala Ya꞉su

Kelisoko ba꞉gala ibino hido-talona nopopi ibino holoholohapulu ama꞉ bikiyamemata ba꞉moi komokomo soseipuwalo kododilima꞉, ba꞉bene ama꞉ hidamo, sosetawakalubino komo anagilamelelame tetelo ama꞉ lumagi* 5:18: Buka ka꞉lamiholedawa, wadiyala ama꞉ Tutumu Tabo 25:4 nu-miya꞉. Ba꞉moe taboeno ipuwa ba꞉ma ka꞉nala, kau-goete oko owati ipuwalotawakalubi dowalubilimini, ba꞉bema꞉ wadiyala iba꞉te ibino malemalelo hidoowalubi komo kau-goetamo atumu na꞉kihata꞉mena꞉. Ba꞉gala Polote Timotikoeta Buka taboma꞉ da꞉kakiyamiya꞉, ba꞉be tabo ba꞉ Ya꞉suti ebe ta꞉matapa꞉tamodopamo da꞉goiya꞉ ba꞉be tabola, ba꞉bema꞉ wadiyala ama꞉Ma꞉t 10:10 ba꞉gala Luk10:7 tetelo numiya꞉. ✡ 5:18: 1Kol 9:9; Ma꞉t 10:10 ✡ 5:19: 2Kol 13:1✡ 5:20: Epe 5:11

1 Timoti 5:22 20 1 Timoti 6:1hunu nikapa꞉mo ba umi eta lumagi miya꞉palo eta lumagidito akalawa꞉la꞉.

22 Ba꞉gala ama꞉ eta lumagino watamo kokoto emowatil-amelo ebe Godokono okamo tiyolo akihata꞉la꞉, mabukeba tetelo ama꞉ tuputupu ukui komago ododihino,diyala, ama꞉le ba꞉be gabodo kuba emededawatamo okoda꞉ ikameomena꞉. Numa꞉, ebete ebeno oko habalo ba lutakomo kuba komokomo gala da꞉kododilimini, ba꞉ba teteloebeno kuba huiyate ama꞉tamo atumu kopema꞉ne. Ama꞉hidamo, amia꞉no ododili ipuwalo gigiho aka꞉hiya꞉midala꞉tepo ipuwoeno dalowa꞉ komote ama꞉tamo kopema꞉!

23 Ba꞉gala Timoti, ba꞉moe ba꞉ eta komola. Komohiya꞉hiya꞉ tetelo kateneno temeteme komate amia꞉notepo ipuwalo ama꞉ uminakata, ba꞉bema꞉ beya kapiyanomoakana꞉la꞉, wadiyala ama꞉ huiyatiya komo tetelo helogala꞉ipi gao beya nanekela꞉mo na꞉ninakuya꞉.

24 Ba꞉gala sose oko owati ipuwalo ba꞉moe eta komona꞉kemalagidola. Komo tawakalubino kuba ododilikomate hawakala ba꞉pola꞉lama꞉na, ba꞉bema꞉ komopa꞉tena꞉ga꞉lana iba꞉te galane kuba huiya hibinomolo kuwa-tema꞉na꞉. Huiyatiya komo tawakalubino kuba ododilieba ka꞉naha꞉ mabu iba꞉te ibino kuba ododili komo nugu-muilina, ba꞉bema꞉ numa꞉, galane Godote ebeno ubi teteloba꞉bi kuba komo hiliyonomo kohawakalilamema꞉ne. 25Ba꞉hibila, tawakalubino hidohido ododili komate atumuhawakala ba꞉pola꞉na, huiyatiya komo kapiyakapiya awale-lalo da꞉pola꞉na ba꞉bi komate Godokono hido tetelo hibilokohawakalahalema꞉na꞉.

6Puya꞉te Oko Namutuluba꞉tamo Huiyaha꞉ Oko Dowatina Ib-

ino Komo1 Ba꞉bema꞉ ba꞉moe ba꞉ eta komola. Koko okopi

dubate pui mana꞉mo duwatiya꞉ iba꞉tamo huiyaha꞉ oko

1 Timoti 6:2 21 1 Timoti 6:4kowatihonama꞉, ba꞉bi huiyaha꞉ okopi ipuwalo puya꞉tehibima꞉ midipima꞉ deda꞉hana, wadiyala iba꞉te ibino tepoipuwoeno ukuilo ibi ha꞉kiya ibi hopamo ba miya꞉te ibinooko namutulubi hunamo na꞉wadiya꞉paa꞉latelenakamena꞉.Numa꞉, hibima꞉ midiha꞉pa꞉te ba꞉bako okopino tuputupuemede komo dulamelelamemena꞉, ibi mabuma꞉ iba꞉tegabo a꞉kuma꞉mena꞉ aeno iya꞉tulame komo kubama꞉koga꞉lama꞉, iyo, iba꞉te ibino tabo ga꞉la ipuwalo Godokonomahilo atumu a꞉kakubahima꞉mena꞉. ✡ 2Ba꞉bene huiyaha꞉okopi ipuwalo puya꞉te hibima꞉ midipi namutuluba꞉tamooko dowatina, ba꞉ba꞉te kuba tabo ba꞉ma ka꞉na akaga꞉lala꞉,“Aeno oko namutulubi koko tawakalubiha꞉. Ao, ibi akeba ka꞉nala꞉ka꞉ ba꞉bako hibima꞉ midipi ekakila, ba꞉bema꞉ale iba꞉tamo hibi oko a꞉kowata꞉ma꞉!” A꞉iye, ba꞉bako ukuitabo ba꞉ kubanomola! Wadiyala ba꞉bi huiyaha꞉ okopa꞉tehuiyatiya ibino namutulubino hibima꞉ midi komo baemalagidolo, ibi malemalelatelelo ubi konomamo ba꞉bona꞉miya꞉tenakamena꞉, iba꞉te oko owati ipuwalo ibinonamutulubi kowalubilinama꞉.

Dogodogopima꞉ Eda꞉ha KomoBa꞉bema꞉ Timoti, wadiyala ama꞉ Godokono tabo ba

olamagi ba꞉moi komokomo sose tawakalubi hidamoniya꞉tulamiya꞉. ✡ 3 Numa꞉, aeno iya꞉tulame komatetawakalubi bowalubilina iba꞉te Godotamo hibilo kopa-pamila꞉halema꞉, huiyatiya kebe lumagiti hiya꞉ gaboenokomokomo diya꞉tulamenako, ebete aeno Kodawa Ya꞉suKelisokono hiya꞉hiya꞉ mulu iya꞉tulame komago kapiyama꞉keda꞉naha꞉, ✡ 4mabu ba꞉bako ha꞉da tabo iya꞉tulamedawaebe ha꞉kiya ebe ba awagaminana ebegodolo eta hido ukuikapiyate kitama꞉naha꞉. Ebe ubi konomola tawakalubi✡ 6:1: Epe 6:5 ✡ 6:2: Pai 16 ✡ 6:3: Gal 1:6-9

1 Timoti 6:5 22 1 Timoti 6:9kubahilamelo iba꞉go hiya꞉hiya꞉ taboeno ipuwama꞉ olowa-beletihui, ba꞉bema꞉ ba꞉moe komo ipuwane hiya꞉hiya꞉ ku-bate ikulinaka. Ba꞉ ba꞉ma ka꞉na ebete komopino ilinamabuma꞉ iba꞉tamo na꞉maubana, ba꞉gala ebete komopiipuwalo anagiya꞉mida komo bewadiya꞉paa꞉latelenako,ba꞉gala ebete komopi biduduputilamenako, ba꞉gala ebeteebeno kuba tepo ipuwoeno ukuilo komopino ododilikomo kubanomoma꞉ goenako, 5 ba꞉gala ebete komo atukubakuba ukuipa꞉go alaholo komo a꞉kamiya꞉pale. Ba꞉ hi-bila, ba꞉bako dubu hiliyonomate Godokono hibi gabo ya꞉loa꞉miya꞉puya꞉, ba꞉bema꞉ ibino daedae ukuilo ha꞉da taboba꞉ma ka꞉na ga꞉lana, lumagiti Godoko ta꞉mata ipuwalodogodogodawama꞉ keda꞉ma꞉ne. ✡

6 Huiyatiya Godokono hibi komo ba꞉ma ka꞉nala.Kebe lumagiti ebe ta꞉matama꞉ ebeno kalakalaipuwalo demedena, ba꞉be lumagiti Hunu Haboenohido komokomo konomamo kuwatema꞉ne, hopohaboeno ilinaha꞉. ✡ 7 Ba꞉be mabuma꞉ hido tepoipuwoeno ukuia꞉gopa꞉te ba꞉ma ka꞉na emalagidolona,“A hopo habalo da꞉hawakalahaliya꞉ma꞉ bada ilinagoka꞉pikuliya꞉ma꞉? Puliyala! Ba꞉gala ale da꞉ha꞉lahama꞉bada ilinago na꞉ka꞉tolamema꞉? Puliyanomola! ✡8 Ba꞉be mabuma꞉ a hopo habalo ba emedena agodolokebako kapiyakapiya naha ilina ba꞉gala pupulino ilinatemodobolo da꞉pola꞉ma꞉na, wadiyala kalakalate agodolonitanamene!”

9 Huiyatiya numa꞉, kebe tawakaluba꞉te dogodogopima꞉eda꞉hama꞉ ubi dihatena, Saitanate ibi kuba gabamoba emogabuilame iba꞉te ebeno guba꞉mo ba꞉bokonegudima꞉na꞉. Iyo, ebe ubila ebete ba꞉bitawakalubi kubahilamema꞉, ba꞉bema꞉ ebete ibi ibino✡ 6:5: 2Tim 3:8; 4:4; Tai 1:14 ✡ 6:6: 1Tim 4:8; Pil 4:11-12; Yun 13:5✡ 6:7: Yauba 1:21

1 Timoti 6:10 23 1 Timoti 6:13daedae ubi komamo uwatete hoe ipuwamo ba꞉bokadimuya꞉midalema꞉ne. 10Ba꞉bema꞉ hibila, lumagiti manikoamo demalagidolona, ba꞉be komo ba꞉ ba꞉be lumaginohiliyonomo kuba ododili komoeno mabula. Iyo, komotawakaluba꞉te koko mani uwatema꞉ ubi miya꞉telo hibima꞉midi ipuwane dikuliya꞉, ba꞉moe ba꞉be gabodo ibi ha꞉kiyaiba꞉tamo koko tepo temeteme ba꞉bo ikalamiya꞉. ✡

Hibima꞉ Mididawoeno Hido Huiya Lawe Komo11 O naeno gudu, ama꞉ huiyatiya Godokono hido

okodawalata, ba꞉bema꞉ wadiyala ama꞉ ba꞉moi kuba ubikomo hiliyonomo kuba nibote patema꞉ goelo Godokonohido emede komokomo hidonomamo na꞉ta꞉mataliya꞉.Ba꞉ma ka꞉na Godoko hibima꞉ midilo ebe kapiyatamo pa-pamiwata komo, ba꞉gala ebeno tuputupu ododili komo,ba꞉gala ebeno malemale emalagidolo komo, ba꞉galaebeno tataba emede komo, ba꞉gala temeteme ipuwalokodakodalo la꞉na komo, ba꞉moi hiliyonomo komateama꞉godolo na꞉pola꞉namena꞉. ✡ 12 Ba꞉bene ama꞉lehibima꞉ midi ipuwalo kuititi teta꞉mo modobolo konu-luhukuma꞉, wadiyala ama꞉ kodakodama꞉ nediya꞉, sikulugugudino iya꞉da꞉mi hegelalo etate dopodawama꞉ keda꞉ma꞉helonomamo da꞉puliganako ba꞉ba ka꞉na. Ba꞉ ba꞉ma ka꞉naama꞉ Godogodonewiboha꞉ ka꞉ka꞉ konelawema꞉na꞉ta,mabuama꞉le dopamo tawakalubino holoholo hapulu Godokota꞉matama꞉ hibi tabo da꞉goiya꞉la, ba꞉ba tetelo ebete ba꞉beka꞉ka꞉ ama꞉tamo ikamema꞉ ka꞉miya꞉ta. ✡

13 Ba꞉bema꞉ numa꞉, Godoko ba꞉ hopo ilina hiliyono-matamo ka꞉ka꞉ dikalamena ba꞉be Kodawala, ba꞉gala Ya꞉suKelisoko ba꞉ Poniyase Paeletekono dopo hapulu ebenohibima꞉ midi komo da꞉hawakalimiya꞉ ba꞉be Hibidawala.✡ 6:10: Epe 5:5 ✡ 6:11: 2Tim 2:22 ✡ 6:12: 1Kol 9:25-26; 2Tim 4:7

1 Timoti 6:14 24 1 Timoti 6:18Ba꞉bema꞉ naeno gudu, nale ibi netewapino holoholo ha-pulu ama꞉ koamo tutumutimata,✡ 14 ama꞉le aeno KodawaYa꞉su Kelisokono pe kuitita꞉mo ebeno hiya꞉hiya꞉ tutumutabamo hidonomamo na꞉papamiwatanakuya꞉, iyo, mod-oboha꞉ komopa꞉te eta kapiya deha꞉potonomo komoma꞉amia꞉no oko kubama꞉ ga꞉la. 15 Ba꞉ hibila, Godoko kapiyaba꞉ Hidonomodawala ba꞉gala Hununomodawala! Iyo,hopo habanapino hiliyonomo kokopi ba꞉gala gawadubuipuwalo ebe kapiya ba꞉ Konomodawala, ba꞉gala ebe kapiyaba꞉ Konomo Gawadalagila! Ba꞉be mabuma꞉ ebete modobotabo da꞉goemene, ba꞉be hido tetenomolo Ya꞉suti hopohabamogala kakapema꞉ne. ✡ 16 Iyo, hibila, Godoko kapiyaba꞉ emedena emedena Ka꞉ka꞉dawala. Ebete kebe konomoalo ipuwalo demedena, eta lumagiti ebeno holoholo ha-puamo konuluhukuma꞉ ba꞉be alo ipuwamo to modoboha꞉,ba꞉bema꞉ hopo habanapi hiliyonomo ipuwalo etate ebedopamo kumiya꞉ha꞉ ba꞉gala ba꞉ma tetelo ibi ipuwalo etateatumu ebe kuminaha꞉. Ba꞉bema꞉ wadiyala emedena eme-dena tetelo awagaha komo ba꞉gala helo konomote ebe-godolo na꞉pola꞉namena꞉! Ba꞉ba꞉la!

Polote Leta Kuititi Hapulu Tabo Komokomo Dolamagiya꞉17 Ba꞉bema꞉ puya꞉te ba꞉moe hopolo dogodogopima꞉

deda꞉hana, wadiyala ama꞉ ibi na꞉kiyalamiya꞉ ibi ha꞉kiyaibino komoma꞉ akawagahala꞉. Wadiyala iba꞉te huiyatiyaibino dogodogo ilina koamo emalagidoleheno, Godokokapiya ibino owalubidawama꞉ ga꞉lalo ebeno pe komoma꞉uliholo na꞉latiminamena꞉. Ba꞉ hibila, Godote ha꞉kiya aenomodoboha꞉ komobaulamelea꞉mena, ebete kebehiya꞉hiya꞉ilinamo a koamo dowalubinako, ebe ubi bihatena ale ba꞉biilinama꞉ hibilo kokalakalahanama꞉. ✡ 18 Ba꞉gala ama꞉leibi gala ba꞉ma ka꞉na na꞉kakiyalamiya꞉, wadiyala iba꞉te✡ 6:13: Yon 18:36-37 ✡ 6:15: Haw 17:14 ✡ 6:17: Luk 12:20

1 Timoti 6:19 25 1 Timoti 6:21ibino hido ododili komokomo na꞉dogodoguilama꞉mena꞉,iyo, iba꞉te konomo malemale hawakalimi ipuwaloubiha꞉ma꞉ a꞉keda꞉hala꞉ komopino modoboha꞉ komokomokomodobuilamelelamema꞉. 19 Numa꞉, ba꞉ ba꞉moegabodo ibi ha꞉kiya ibi kowalubilima꞉na꞉, mabuGodokono Hunu Habalo ibino dogodogo ilinate hibiloba꞉nepola꞉lama꞉namene, iyo, ibino malemale hawakalimikomo ba꞉ ibino genamoeno kodakodamabuhuiyala, mabuiba꞉te galane tetelo Godogodone da꞉nelawemena꞉ ba꞉behibi ka꞉ka꞉ ba꞉ ibino wiboha꞉ ka꞉ka꞉ komola. ✡

20 O Timoti, ama꞉ nolata! Godote ama꞉ hido oko-dawama꞉ goelo ama꞉tamo kebe hiya꞉hiya꞉ oko dikame-huya꞉la, wadiyala ama꞉ ba꞉bi oko hidonomamo nula-menakuya꞉. Ba꞉bema꞉ ha꞉da amiho tawakaluba꞉te kebekomokomo mulu iya꞉tawa komoma꞉ da꞉ga꞉lana, ama꞉ba꞉bako daedae tabo olamagimi ipuwamo akanopegala꞉.Wadiyala ama꞉ huiyatiya ibi miya꞉palete iba꞉go akolowa-beletihuia꞉la꞉, mabu hibila, ibino tabo ga꞉la komatekomo ulihopi Godoko holoholoha꞉pima꞉ midilinaka, 21 iyo,dopamo komo ba꞉bako tawakalubi ibi ha꞉kiya ibi muluiya꞉tawahapima꞉ ba ga꞉la iba꞉te hibima꞉ midi ipuwane ba꞉dito ikuliya꞉.

Naeno gudu, wadiyala Godokono malemalekomote ama꞉ ba꞉gala ama꞉go da꞉kapiyuiminaka la꞉hiliyonomagodolo nitanamene. Ba꞉moe ba꞉ naeno tabokuititila. Ba꞉ba꞉la. ✡

✡ 6:19: Ma꞉t 6:20 ✡ 6:21: 1Tim 1:6; 2Tim 2:18

26GODOKONO HIDO TABO

The New Testament in the Tabo Language, Aramia Dialect, of PapuaNew Guinea

Nupela Testamen long tokples Tabo (Aramia) long NiuginiCopyright © 2006 The Bible Society of Papua New GuineaLanguage: Tabo (Aramia) (Tabo)Dialect: Aramia RiverTranslation by: Wycliffe Bible TranslatorsThis translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2012-10-23PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 11 Jan 2020 from source files dated 29 Dec20193c340006-f955-5c23-b3a5-6598deca5d75