Polisomnografi Raporlarının Yorumlanması Dr. Selma FIRAT GÜVENAtatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Uyku Bozuklukları Merkezi

Polisomnografi Uyku sırasında nörofizyolojik,

respiratuvar, kardiyovasküler, diğer fizyolojik ve fiziksel parametrelerin genellikle, bütün gece boyunca, belli bir periyotla, eş zamanlı ve devamlı kaydedilmesi işlemidir.

ICSD-21. İnsomnialar2. Uykuda solunum bozuklukları3. Solunum bozukluğuna bağlı olmayan

hipersomniler4. Sirkadyen ritim uyku bozuklukları5. Parasomniler6. Uyku ile ilişkili hareket bozuklukları7. İzole semptomlar, normal varyantları8. Diğer uyku bozuklukları

ICSD-21. İnsomnialar2. Uykuda Solunum Bozuklukları3. Solunum bozukluğuna bağlı olmayan

hipersomniler4. Sirkadyen ritim uyku bozuklukları5. Parasomniler6. Uyku ile ilişkili hareket bozuklukları7. İzole semptomlar, normal varyantları8. Diğer uyku bozuklukları

PSG Kimlere Yapılmamalı? Psikotik Deliriumlu Mental instabilitesi olan Demanslı Febril İntoksikasyonlu Ağır sedasyon altındaki hastalar

PSG Endikasyonları Uykudaki solunum bozuklukları (USB) Diğer solunum bozuklukları Narkolepsi Parasomni ve uyku ile ilişkili

epilepsiler Huzursuz bacak sendromu ve PLMD İnsomni Sirkadiyen ritm bozuklukları

I-Uykuda Solunum Bozuklukları (USB) Uyku sırasında solunumda patolojik

olarak değerlendirilebilecek düzeydeki değişikliklere bağlı olarak gelişen; bu hastalarda morbidite ve mortalitenin artmasına yol açan klinik tablolara denir.

I-Uykuda Solunum Bozuklukları1. Santral Uyku Apne Sendromları

Primer santral uyku apne sendromu Cheyne Stokes solunum paterni Yüksek irtifa periyodik solunumu Cheyne-Stokes dışı medikal durumlara bağlı

gelişen santral uyku apnesi İlaca ve maddeye bağlı santral uyku apne Çocukluk çağı primer santral uyku apnesi

(yeni doğanın primer uyku apnesi) 2. Obstrüktif Uyku Apne Sendromu

Erişkinlerde Çocuklarda

3. Uykuyla İlişkili Hipoventilasyon/Hipoksemik Sendromlar

Uyku ilişkili obstrüktif olmayan alveoler hipoventilasyon, idiyopatik

Konjenital santral alveoler hipoventilasyon sendromu

4. Medikal Hastalıklara Bağlı Uykuyla İlişkili Hipoventilasyon/Hipoksemi

Pulmoner parankimal veya vasküler patolojilere bağlı

Alt solunum yolu hastalıklarına bağlı Nöromüskuler ya da göğüs duvarı hast. bağlı

5. Diğer Uykuyla İlişkili Solunum Bozuklukları

I-Uykuda Solunum Bozuklukları (USB)I-Majör Semptomlar Horlama Tanıklı apne Gündüz aşırı uyku haliII-Kardiyopulmoner Semptomlar Noktürnal aritmiler Uykuda boğulma hissi Atipik göğüs ağrısı

III-Nöropsikiatrik Semptomlar Sabah baş ağrısı Yetersiz ve bölünmüş uyku İnsomnia Karar verme yeteneğinde azalma Hafıza zayıflaması, unutkanlık Dikkat azalması Karakter ve kişilik değişiklikleri Çevreye uyum güçlüğü Depresyon, anksiyete, psikoz Uykuda anormal motor aktivite IV-Diğer Semptomlar Ağız kuruluğu Gece terlemesi Noktürnal öksürük Noktüri, enürezis Libido azalması, empotans İşitme kaybı

Obstrüktif Uyku Apne Sendromu (OSAS)

I-Uykuda Solunum Bozuklukları (USB) Üst Solunum Yolu Rezistansı SendromuApne ve/veya hipopneye yol açmadan, üst

solunum yolunda rezistans artması sonucu, toraks içi basınçta belirgin artışa yol açan ve sonunda kısa süreli, sık tekrarlayan arousallarla sonlanan, gündüz aşırı uyku hali ile karakterize klinik durumdur.

I-Uykuda Solunum Bozuklukları (USB) Santral Uyku Apne Sendromu (CSAS)Santral Uyku Apne Sendromu (CSAS)

PSG’de santral apne - hipopne indeksi > 5

I-Uykuda Solunum Bozuklukları (USB) Uyku ilişkili hipoventilasyon /

hipoksemi sendromlarıUyku ilişkili HİPOVENTİLASYON Uykuda PaC02 > 45 mmHg (ya da uyanıklığa

göre orantısız biçimde artma) Uyku esnasında , uyanıkken supin pozisyonda

bakılan PaC02 değerine göre ≥10 mmHg artış varsa

Uyku ilişkili HİPOKSEMİ Uyku sırasında > 5 dk Sa02< %90 Total uyku süresinin > %30, Sa02 < %90 olması

1-USB Tanısında

Full night (tüm gece) PSG endikedir. İlk gece PSG’si negatif olup klinik olarak

OSAS şüphesi yüksek olan olgularda semptomların diğer sebepleri ekarte edildiyse ikinci gece PSG gerekli olabilir.

2- USB tanısı konulan hastalarda PAP titrasyonu İçin Aşağıdaki durumlarda PSG eşliğinde PAP

titrasyonu önerilmektedir: AHİ > 15 olan hastalarda

semptomlarına bakılmaksızın AHİ > 5 olup ve GAUH bulunan

hastalarda

3- Split night PSG (yarı gece) endikasyonları

1. Tanısal amaçlı PSG en az 2 saat sürmüş ve AHİ > 40 ise, AHİ 20 - 40 arasında tekrarlayan uzun

obstrüksiyonlar ve majör desatürasyonlar varsa2. PAP titrasyonu en az 3 saat sürmelidir,

3. PSG kayıtlarında CPAP’ın REM ve NREM dönemindeki ve supin pozisyon dahil tüm pozisyonlardaki solunumsal olayları elimine ettiği gösterilmelidir. 2 ve 3. madde sağlanamadıysa ikinci bir gece

full night PSG yapılmalıdır.4. AHİ < 20 olanlarda ya da ilk yarıda OSAS tanısı

konamamış olanlarda full night yönteme geçilmelidir.

4- Preoperatif klinik değerlendirmede PSG endikasyonları Horlama ya da OSAS sebebiyle üst

solunum yolu cerrahisi yapılacak olan hastada OSAS varlığını değerlendirmek için

5- Takip PSG’si endikasyonları (1) Tedavi sonuçlarının değerlendirilmesi için

Ağız içi araç tedavisine iyi klinik yanıt alınan orta-ağır OSAS’lılarda tedavi etkinliğini saptamak,

Cerrahi tedavi uygulanan OSAS’lılarda başarı yanıtını saptamak,

Cerrahi ya da ağız içi araç tedavisi uygulanan, ancak başlangıçtaki iyi tedavi yanıtına rağmen, semptomları tekrar ortaya çıkan olgularda

Kilo verme sonrası, Kilo alımı sonrası, CPAP tedavisine klinik yanıt

yetersizse, CPAP tedavisine başlangıçta iyi

yanıt alınmasına rağmen semptomlar tekrar ortaya çıktıysa,

5- Takip PSG’si endikasyonları (2)

6-Diğer endikasyonlar

Sistolik ya da diyastolik kalp yetmezliği olan hastada USB düşündüren noktürnal semptom (horlama, rahatsız uyku, noktürnal dispne vs.) varsa ve optimal KKY tedavisine rağmen semptomlar devam ediyorsa

Koroner arter hastalığı olan hastalarda USB şüphesi varsa

İnme ya da geçici iskemik atak geçiren hastalarda USB şüphesi varsa

Taşiaritmi yada bradiaritmisi olan hastalarda USB şüphesi varsa

7- Multiple uyku latansı testi (MSLT) GAUH’nin objektif ölçümü amacı ile

II-Diğer Solunum Bozukluklarında Nöromusküler hastalıkla birlikte uykuyla

ilgili semptomu olanlarda, uyku anamnezi, uyku özellikleri ve uyku günlükleri ile yeterli bilgi alınamıyorsa

II-Diğer Solunum BozukluklarındaKronik obstrüktif ya da restriktif akciğer

hastalığı olan olgularda, OSAS semptomları ya da PLMS şüphesi

varsa, PSG endikedir. Gündüz PaO2 > 60 mmHg olmasına rağmen

polisitemi veya pulmoner hipertansiyon varsa,

Uykuda oksijen tedavisi alan hastada sabahları baş ağrısı oluyorsa, OSAS sorgulanmalıdır.

III-Narkolepsi Hipersomnolans Katapleksi Uyku paralizisi Uykuya dalarken ya da uyanırken

görülen halüsinasyonlar

IV-Parasomni ve uyku ile ilişkili nöbet hastalıklarıParasomniler Uyku ve uyanıklık durumlarından sorumlu

süreçlerin bozukluklarından kaynaklanmayan, ancak uyku sırasında ortaya çıkan veya uykunun şiddetlendirdiği akut, istenmeyen, epizotik fiziksel olaylardır.

Uyku sırasında engellenemeyen fiziksel fenomenlerdir.

Hasta yada çevresine zarar verebilir ve uyku-uyanıklık döngüsünde bozukluğa neden olur.

IV-Parasomni ve uyku ile ilişkili nöbet hastalıkları1. Arousal bozuklukları

Konfüzyonel arousal Uykuda yürüme Uyku terörü

2. REM uykusu ile ilişkili parasomni REM uyku davranış bozuklukları Tekrarlayan izole uyku paralizisi Kabus bozuklukları

Parasomniler

IV-Parasomni ve uyku ile ilişkili nöbet hastalıkları3. Diğer parasomniler

Uyku ilişkili disosiyatif bozukluk Uyku ilişkili enürezis Uyku ilişkili inleme Exploding head syndrome Uyku ilişkili halüsinasyonlar Uyku ilişkili yeme bozuklukları Nonspesifik parasomni İlaç ya da maddelere bağlı parasomni Medikal hastalıklara bağlı parasomni

Parasomniler

Uyku ile ilişkili nöbet hastalıkları Uyku sırasında uyku ile ilişkili epilepsinin de dahil olduğu tekrarlayan nöbetlerle karakterize bir durum

IV-Parasomni ve uyku ile ilişkili nöbet hastalıkları

PSG endikasyonları-1 Uyku sırasında nöbet ya da paroksismal arousalları

olan hastanın tanısında klinik değerlendirme ve standart EEG yeterli olmuyorsa

Hasta ve çevresine zarar verme potansiyeli olan şiddet içeren uykuyla ilişkili davranışların değerlendirilmesinde

Parasomni düşündüren ancak başlama yaşı, zamanı, uzunluğu yada sıklığı nedeniyle veya eşlik eden bazı özel motor paternler (steriotipik, repetetif veya fokal) nedeniyle tanı konulamayan uykuda anormal davranışlarda

IV-Parasomni ve uyku ile ilişkili nöbet hastalıkları

PSG endikasyonları-2 Adli durumlarda (başlangıç travmadan sonra

ise, olayın kendisi kişisel zarar ile ilişkili ise) Parasomni ya da uykuyla ilişkili nöbet

hastalığı konvansiyonel tedaviye yanıt vermiyorsa

Tipik, komplike olmayan, zarar verici olmayan parasomnilerde tanı kesinse PSG rutin olarak endike değildir

Uyku bozukluğu ile ilişkisi olduğu düşünülmeyen nöbetli hastalarda PSG rutin endike değildir

IV-Parasomni ve uyku ile ilişkili nöbet hastalıkları

V-Restless Leg Sendromu ve PLMD Huzursuz bacak sendromu ve periyodik ekstremite hareketliliği hastalığı RLS: Genellikle istirahatte ve uyku

öncesinde bacaklarda hareket etmeyle geçen huzursuzluk

PLM: İstemsiz, stereotipik, tekrarlayan, uyku boyunca görülebilen daha çok bacaklarda oluşan ancak kollarda da ortaya çıkabilen ekstremite hareketleridir. PLM sıklıkla RLS ile birliktedir.

PLMD: Sık arousala neden olan PLM’lerle karakterize, insomni ya da GAUH’ne neden olan bir hastalıktır.

V-Restless Leg Sendromu ve PLMD Huzursuz bacak sendromu ve periyodik ekstremite hareketliliği hastalığı

PSG endikasyonları Hasta ya da onu izleyenler

tarafından tanımlanan tekrarlayan ekstremite hareketleri, sık uyanıklıklar, bölünmüş uyku, uykuyu sürdürmede güçlük, GAUH sebebi ile PLMD düşünülüyorsa PSG endikedir

RLS tanısı için PSG rutin endike değildir

VI-İnsomnia1. Akut insomnia2. Psikofizyolojik  insomnia3. Paradoksal insomnia4. İdiyopatik insomnia5. Mental bozukluklara bağlı

insomnia6. Uyku hijyen yetersizliği7. Çocukluk çağı davranışsal

insomnisi

8. Medikal bozukluğa  bağlı insomnia9. İlaç veya maddeye bağlı insomnia10. Bilinen fizyolojik bir hastalığa bağlı

olmayan insomnia (nonorganik insomnia = NOS)

11. Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

VI-İnsomnia İnsomni tanısı için rutin PSG endike

değildir Davranışsal ve farmakolojik

tedaviye yanıt alınamıyorsa PSG endikedir.

İnsomni olgularda USB, PLM’s şüphesi varsa PSG endikedir.

Primer sirkadiyen ritm uyku bozuklukları: Gecikmiş uyku fazı tipi Erken uyku fazı tipi Düzensiz uyku fazı tipi Serbest gidişli tip Medikal duruma bağlı sirkadiyen

ritimli uyku bozuklukları

VII-Sirkadiyen ritm uyku bozuklukları

Davranış ile indüklenmiş sirkadiyen ritm uyku bozuklukları: Jet lag tipi Şiftli çalışma tipi Gecikmiş uyku fazı tipi Spesifik olmayan tip Diğer İlaca yada maddeye bağlı

VII-Sirkadiyen ritm uyku bozuklukları

POLİSOMNOGRAFİYİ NASIL YORUMLUYORUZ???

Toplam uyku süresinin normalden kısa olduğu durumlar:

Kişiye özel uyku alışkanlığı Sık tekrarlayan arousal nedeniyle bölünmüş uyku Uykuya dalmakta güçlük Sabahları erken kalkma Gece içinde uyanınca yeniden uykuya dalmakta güçlük Laboratuar koşullarında uyumakta zorluk çekme Depresyon ya da anksiyete Uyku/uyanıklık siklusunun bozulduğu durumlar: vardiyalı

çalışma, jet lag, kaymış faz sendromu vs. Uyarıcı ilaç, kafein veya nikotin almış olmak Bir önceki gece uzun bir uyku geçirmiş olmak ya da

gündüz şekerlemesi yapmış olmak

Toplam uyku süresinin normalden uzun olduğu durumlar:

Kişiye özel uyku alışkanlığı Bir önceki gece kısa bir uyku geçirilmiş olduğu

için rebound uyku Uykuda solunum bozukluklarında uygulanmış

başarılı bir CPAP tedavisi gecesinde rebound uyku

Vardiyalı çalışıp bir gece önce uyumamış olanlar Evde uyumasını engelleyen faktörlerin

laboratuarda bulunmaması: gürültü, ışık, yatak arkadaşı, bebek ağlaması vs

Kısa uyku latansı nedenleri:

Kişiye özel uyku alışkanlığı Uyku reboundu Hipnotik ya da sedatif ilaç kullanımı Alkol kullanımı Uyku bozukluğu Uykuya bağlı solunum bozukluğunun başarılı

tedavisi Evdekine göre laboratuar koşullarının daha

rahat olması

Uzun uyku latansı nedenleri: İnsomni Huzursuz bacak sendromu Anksiyete ya da depresyon İlk gece etkisi Uyku/uyanıklık siklusunun bozulduğu durumlar:

vardiyalı çalışma, jet lag, kaymış faz sendromu vs.

Yaş etkisi Kafein, nikotin, uyarıcı ilaçlar Laboratuarda ışık, ses gibi konforu bozan

durumlar

REM latansının kısa olduğu durumlar:

Narkolepsi Obstrüktif uyku apne sendromu Uyku/uyanıklık siklusunun bozulduğu durumlar:

vardiyalı çalışma, jet lag, kaymış faz sendromu vs. REM süprese edici tedavinin (trisiklik antidepresanlar,

MAO inhibitörleri, amfetaminler, barbütüratlar, alkol) kesilmesi

Depresyon Uyku reboundu Her zamanki alışkanlığına göre daha geç yatmış

olmak

REM latansının uzun olduğu durumlar:

İlk REM’den önceki nonREM evresinde uykunun bölünmüş olması

Obstrüktif uyku apne sendromu Periyodik ekstremite hareketleri sendromu İlk gece etkisi REM süprese edici tedavi (trisiklik antidepresanlar,

MAO inhibitörleri, amfetaminler, barbütüratlar, alkol) verilmesi

Uyku/uyanıklık siklusunun bozulduğu durumlar: vardiyalı çalışma, jet lag, kaymış faz sendromu vs.

Her zamanki alışkanlığına göre daha erken yatmış olmak

Uyku evresi %NonREM Evre I 2-5NonREM Evre II 45-55NonREM Evre III 20-25REM 20-25

ICSD-2 Uyku ilişkili hipoksemi/hipoventilasyon kuralı:Polisomnografi veya uykuda arteriyel kan gazında aşağıdakilerden en az biri:

•En az 5 dakika süre ile SaO2<%90•Tüm uyku süresinin en az %30’unda SaO2<%90•Uykuda PaCO2 yüksek ya da en azından uyanıklık değerinin üzerinde

AHİ OSAS derecesi

< 5 Normal

5-15 Hafif

16-30 Orta

>30 Ağır

Sağlıklı bir erişkinin hipnogramı

Polisomnografi Raporu Hasta adı: ………….Doğum tarihi:……….. Test tarihi:……….Protokol no:……

Hastanın kliniği ile ilgili özet Yöntem bilgileri (polisomnografın markası, polisomnografinin yöntemleri) Alınan kayıt süresi, toplam uyku süresi, uyku latansı ve uyku etkinliği Uyku evrelerinin dağılımı, uykunun yapısı (kaç siklus, fragmante olup olmadığı vb.) Uyku esnasında kol ve bacaklarda ritmik olan veya olmayan miyoklonik aktivite

durumu Gece boyunca horlamanın durumu Uykuda solunumsal olaylar (solunumsal olayların tipleri ve indeksler, solunumsal

olayların yatış pozisyonu ve uyku evreleri ile ilişkisi) Oksijenizasyon durumu (uyanıklık, uykuda ortalama ve minimum oksijen

satürasyonu) Kardiyak ritm ile ilgili bilgiler (ritm bozuklukları, ortalama kalp hızı, alt ve üst sınırlar)  

SONUÇ:  

Yukarıdaki bulguların özeti ve (var ise) tedavi önerileri  

  Testi yorumlayanın adı İmzası

Teşekkürler…