POLARİZE MİKROSKOP

2009511026 ÇAĞRI KOCABIYIK

Mikroskop (Yunanca: μικρός; σκοπεῖν), çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük cisimlerin birkaç çeşit mercek yardımıyla büyütülerek görüntüsünün incelenmesini sağlayan bir alettir.Öncelikle adından Anlaşılacağı üzere,mikro;yani çok küçük hücrelerin incelenmesinin Yanı sıra,sanayi,mekanür,jeoloji,arkeoloji ve kriminoloji adli bilimler Alanlarında da büyük hizmet görmektedir. Mikroskobu, ilk önce Hollandalı Zacharias Janssen'in, 1590 olaylarında bir teleskobu tadil etmek suretiyle meydana getirdiği kabul edilmektedir

. Ancak bu sıralarda başka Hollandalı, Alman, İngiliz ve İtalyan bilginleri de mercek sistemi tersine çevrilmiş bir teleskobun, cisimleri büyütmek için kullanılabileceğinin farkına varmışlardır. Nitekim dünyanın güneş etrafında döndüğünü açıkladığı için, engizisyon işkencesine tabi tutulan ve dünyayı güneş etrafında döndüğünü iddia etmekten vazgeçmesi şartıyla Papa tarafından serbest bırakılan meşhur İtalyan bilgini Galilei Galileo (1564-1642) iki mercek kullanarak bazı tecrübelerde bulunmuştu. Bugünkü mikroskobun ana prensiplerini ise 17. asırda Hollandalı Anton van Leeuwenhoek ve İngiliz Robert Hooke Bulmuşlardır.İnsan gözü doğal bir mikroskoptur. Uzaktaki cisimler ufak gözükürler. Cisimler yaklaştıkça teferruatı daha iyi seçilmeye başlanır. Göz, sonsuz bir uyum özelliğine sahip olsaydı mikroskoba ihtiyaç olmazdı. Genel olarak mikroskop iki büyük kısma ayrılarak incelenir: mekanik kısım ve optik kısım.

POLARİZASYON MİKROSKOP

Işığın polarizasyonunu sağlamada,ışığın yayılma doğrultusuna dik bir doğrultuda titreşiminde içinden geçen dalgaları kutuplayan kısma polarizör denir.

Kendisine gelen dalgaların kontrolüne yarayan ve yapı elemanı bakımından polarizörün

aynısı olan kısmına ise analizör denir.

Polarizör tarafından kutuplanan ışığı, yayılma doğrultusu eksen olmak üzere, analizörü döndürerek titreşim düzlemine paralel hale getirdiğimizde, bu dalgalar analizörü geçerek

yayılmalarına devam ederler.

POLARİZE MİKROSKOBUN LİF MİKROSKOBİSİNDE KULLANIM AMACI

• Lifleri birbirinden ayırt etmek • Kristalleri incelemek • Farklı olgunluktaki pamuk

liflerinin olgunluk derecelerini saptamaktır.

POLARİZE MİKROSKOBUN TEKSTİLDEKİ KULLANIMI

• Liflerin çift kırıcılığına bağlı olarak çapraz nicoller arasında değişik renk bantları görülür.

• Polikromatik ışık kullanıldığında oluşan renk farklılıkları bileşke faz farkının her renk için farklı olmasındandır.

• Yol farkı maddenin kalınlığı ile arttırıldığından renklerde kalınlığa bağlı olarak değişir

• Kalınlığı bilinen bir lifin vereceği polarizasyon rengi onun çift kırıcılığı hakkında bir bilgi verebilir hatta renk kartlarından çift kırıcılığı hesaplanabilir.Ancak bu durum enine kesiti yuvarlak olan lif grupları için geçerlidir.

1.Grup lifler: yün, ipek, selülozik rejenere lifler ile sentetik lifler net bir

parlaklık ve karanlık değişimi gösterir. Karanlık olduğu an sönüm noktasıdır.

2.Grup lifler: jüt, keten, rami, sönüm noktasında tamamen karanlık değildir. Bu durum bu liflerin spiral yapısından kaynaklanmaktadır. Jüt ve ketenin spirali Z,

raminin ise S yönündedir. Bu durum bu liflerin ayırt edilmesini sağlar.

3.Grup lifler: bu grubun başlıca lifi pamuktur. Bu lif her pozisyonda polarizasyon renklerini gösterir. Bu durum pamuğun spiral dönüşlerinin lif boyunca çok kez

tekrarlanmasından kaynaklanır.

Kırmızı selenit yerleştirilmiş Mikroskop alanının erguvan kırmızısı zemininde gözlenen lifler; Menekşe veya mor ise; hiç olgunlaşmamış(ölü), Mavi ise;

olgunlaşmamış, Mavi-yeşilise; kısmen olgunlaşmamış (ince çeperli), Yeşil ise; olgun, Sari ise;çok olgun.

Çapraz nicoller arasına 45 derece açı yapacak şekilde kuvars kama, kırmızı selenit veya mika plaka konulduğunda lifler tarafından oluşturulan ışığın yol farkı artırılabilir veya azaltılabilir. Selenit veya mika konulduğunda 1. durumda siyah olması gereken

mikroskop alanı erguvan kırmızısı olur. Buna göre her lif değişik renkler oluşturur.

Örneğin akrilik lifler paralel pozisyonda turuncu, dik pozisyonda mavi, asetat lifleri bunu tersi renk verir. Hâlbuki her iki lif selenit yokken her iki yönde de beyaz görünür.

Fakat bu renkler lif kalınlığına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Kırmızı selenit yerleştirilmiş mikroskobun en çok kullanıldığı alan pamuk liflerinin olgunluğunun

tayinidir. Bunu için bağlayıcı sıvı konulmaksızın, birbirine paralel olarak yerleştirilmiş pamuk liflerini taşıyan preparat mikroskop tablasına konur. Preparat döndürülerek

selenit plakadaki ışınlara paralel hale getirilir. Bu durum da, mikroskop alanının erguvan kırmızısı zeminde gözlenen lifler; Menekşe veya mor ise; hiç

olgunlaşmamış(ölü), Mavi ise; olgunlaşmamış, Mavi-yeşilise; kısmen olgunlaşmamış (ince çeperli), Yeşil ise; olgun, Sari ise;çok olgun demektir.

OLGUN LIF ORANI(%) = OLGUN LIF SAYISI x 100

INCELENEN LIF SAYISI

• Bu şekilde en az 100 lif incelenerek toplam sayıya göre olgunlaşma yüzdesi bulunur. Buna göre: %84 ve fazlası olgun olan pamuk partisi; çok olgun

• %74-84’ü olgun olan pamuk partisi; olgun • %66-76’sı olgun olan pamuk partisi; orta olgun • %60-67’sı olgun olan pamuk partisi; olgun değil • %60’dan küçük olgun olan pamuk partisi; hiç olgun değildir.

• Bu durum dışında, polarize mikroskop, zarar görmüş liflerin

tanınmasında da kullanılabilir. Lifler kuvvetle çekildiği zaman, lif oryantasyonunda normal hale göre farklılaşma olur. Çünkü çekilmiş liflerde kristaller daha düzgündür. Bu şekildeki lifler polarize mikroskopta daha parlak görülür. Özellikle mekanik işlemelerde zarar görmüş lifler bu yöntemle ayırt edilir.

• Sentetik liflerin elde edilmesi sırasındaki çekim işlemleri sırasında yüzeyinde oluşan ince yarık veya çatlaklar, polarize mikroskopta daha net görülür.