1

Program Narodw Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP) w Polsce Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP

www.onz.org.pl/rozwoj

Milenijne Cele Rozwoju (Millennium Development Goals - MDG)

Milenijne Cele Rozwoju zostay przyjte w Deklaracji Milenijnej przez przywdcw 189 pastw na szczycie Organizacji Narodw Zjednoczonych w 2000 roku. Osiem Milenijnych Celw stanowi wymierne zobowizanie spoecznoci midzynarodowej, w tym Polski, do redukcji ubstwa i godu, zapewnienia rwnego statusu kobiet i mczyzn, poprawy stanu zdrowia, poprawy stanu edukacji, walki z AIDS, ochrony rodowiska naturalnego a take zbudowania globalnego partnerstwa midzy narodami na rzecz rozwoju. Zobowizania dotycz spenienia wyznaczonych celw do 2015 roku zarwno przez kraje rozwijajce si, kraje w okresie transformacji, jak i pastwa wysoko rozwinite. Deklaracja Milenijna: www.un.org/millennium Postp w realizacji Milenijnych Celw Rozwoju: www.development.org Wicej nt. Milenijnych Celw Rozwoju: www.onz.org.pl/rozwoj Cel 1: Wyeliminowa skrajne ubstwo i gd

Pierwszy Milenijny Cel Rozwoju jest jednoczenie celem priorytetowym dla spoecznoci midzynarodowej. W samej Azji w latach 1990-1999 liczba ludzi yjcych za mniej ni 1 USD dziennie spada o 226 mln ludzi. Jednak w niektrych regionach wiata zanotowano wzrost ubstwa. W krajach Afryki Subsaharyjskiej poowa mieszkacw yje w skrajnej ndzy. Podobnie w ostatnich latach notowany jest wzrost ubstwa w b. republikach ZSRR. Najwaniejsze zobowizanie: zmniejszy do 2015 roku o poow liczb ludzi, ktrych dochd nie przekracza 1 dolara dziennie. Fakty: Czy wiesz, e obecnie 1,2 miliarda ludzi yje za mniej ni 1 dolara dziennie? Czy wiesz, e na caym wiecie jest 800 mln niedoywionych ludzi?

Czy wiesz, e poowa mieszkacw Afryki Subsaharyjskiej yje w skrajnej ndzy? Cel 2: Zapewni powszechne nauczanie na poziomie podstawowym Zgodnie z Deklaracj Milenijn powszechna edukacja jest podstawowym prawem czowieka i jest kluczowym czynnikiem ograniczajcym skrajne ubstwo. Jednak w najsabiej rozwinitych pastwach, tylko 60-80 % dzieci w wieku szkolnym uczszcza do szk podstawowych. Wikszo pastw, oprcz krajw Afryki Subsaharyjskiej, jest na dobrej drodze do realizacji tego celu. Najwaniejsze zobowizanie: zapewni do 2015 roku wszystkim chopcom i dziewcztom moliwo ukoczenia penego cyklu nauki na poziomie podstawowym. Fakty: Czy wiesz, e w najbiedniejszych krajach co pite dziecko nie chodzi do szkoy? Czy wiesz, e 114 milionw dzieci w wieku szkolnym nie chodzi do szkoy?

2

Cel 3: Promowa rwno pci i awans spoeczny kobiet

Pomimo postpu w rozwoju edukacji dziewczt, w co czwartym pastwie wiata nie jest zachowana rwno pci w dostpie do edukacji. W 18 pastwach Afryki, Azji i Ameryki aciskiej mniej ni 80 dziewczt przypada na 100 chopcw chodzcych do szkoy. W skali globalnej kobiety zajmuj niecae 15 proc. miejsc w parlamentach krajowych. Wikszo wskanikw rwnoci pci poprawia si, jednak w niektrych notuje si negatywne tendencje, np. w zrwnaniu zatrudnienia w sektorach pozarolnicznych na Bliskim Wschodzie czy w Ameryce Pnocnej. Najwaniejsze zobowizanie: wyeliminowa nierwny dostp pci do pierwszego i drugiego szczebla edukacyjnego do 2005 roku, a na wszystkich szczeblach do 2015 roku.

Fakty: Czy wiesz, e ponad 63 mln dziewczynek nie chodzi do szkoy podstawowej? Czy wiesz, e rednio kobiety zarabiaj o 1/3 mniej ni mczyni? Czy wiesz, e na caym wiecie jest 575 mln kobiet nieumiejcych czyta i pisa? Cel 4: Ograniczy umieralno dzieci W latach 1990-tych zanotowano niewielki postp w skali globalnej w ograniczaniu miertelnoci dzieci mimo obnienia tego wskanika od 1980 roku o 4 mln zgonw rocznie. W 14 pastwach zanotowano wzrost umieralnoci dzieci. Dotyczy to 9 krajw Afryki Subsaharyjskiej, gdzie rocznie umiera ok. 4,5 mln dzieci w wieku do 5 lat. Znaczcej wikszoci zgonw dzieci mona atwo unikn przy niewielkich nakadach finansowych i odpowiednich procedurach. Najwaniejsze zobowizanie: zmniejszy o 2/3 wskanik umieralnoci dzieci w wieku do lat 5 w latach 1990-2015. Fakty: Czy wiesz, e co roku prawie 11 milionw dzieci umiera na uleczalne choroby? Czy wiesz, e wyduenie procesu edukacji matek o jeden rok zmniejsza miertelno dzieci o 5-10 proc.? Cel 5: Poprawi opiek zdrowotn nad matkami

99 proc. zgonw kobiet w ciy notuje si w krajach rozwijajcych si. W regionie Afryki Subsaharyjskiej ryzyko mierci matek w caym ich yciu jest jak 1 do 16 wobec proporcji 1 do 2800 w krajach wysoko rozwinitych. Zgony kobiet w ciy i podczas porodu maj miejsce przede wszystkim z powodu nieodpowiedniego systemu opieki zdrowotnej, gwnie na terenach wiejskich. Brakuje wyposaenia szpitali i wyszkolonego personelu. Wikszo tych zgonw mona by unikn stosujc podstawow opiek lekarsk, niestety postp w tej dziedzinie jest niewielki. W regionie Afryki Subsaharyjskiej nie notuje si spadku zgonw kobiet w ciy. Najwaniejsze zobowizanie: zmniejszy o 3/4 wskanik umieralnoci matek w latach 1990-2015.

Fakty: Czy wiesz, e w krajach rozwijajcych si co roku umiera p miliona kobiet w ciy, czyli jedna kobieta co minut? Czy wiesz, e w krajach rozwijajcych si tylko co druga kobieta w ciy ma profesjonaln opiek lekarsk? Cel 6: Ograniczy rozprzestrzenianie si HIV/AIDS, malarii i innych chorb zakanych Ok. milion ludzi umiera rocznie na malari i 1,6 miliona na grulic. Najwikszym wyzwaniem w zakresie zdrowia jest jednak HIV/AIDS, ktry zbiera najwiksze niwo w mieszkacach Afryki Subsaharyjskiej i zagraa innym regionom wiata. Realizacja tego celu bdzie miaa kluczowe znaczenie w osigniciu pozostaych Milenijnych Celw Rozwoju. W skali globalnej wiele krajw rozwijajcych si skutecznie przeciwdziaa rozprzestrzenianiu si wirusa HIV (pozytywne przykady polityki Brazylii, Senegalu, Tajlandii czy Ugandy), jednak cigle jest zbyt wiele pastw, w ktrych te dziaania nie przynosz

3

podanych rezultatw. Znikoma grupa ludzi zakaonych HIV w krajach rozwijajcych si otrzymuje leki. Realizacja tego celu bdzie zaleaa w duym stopniu od zaangaowania rzdw, organizacji midzynarodowych i biznesu w cigu najbliszych lat. 95 proc. osb z HIV pochodzi z krajw rozwijajcych si. W samym 2003 roku przybyo 5 mln nowych zakae. Obecnie najwikszy wzrost zakae HIV notowany jest w regionie Europy Wschodniej i b. republik ZSRR. Najwaniejsze zobowizanie: powstrzyma do 2015 roku rozprzestrzenianie si HIV/AIDS i ograniczy liczb nowych zakae. Fakty: Czy wiesz, e na caym wiecie ponad 40 mln ludzi yje z HIV/AIDS? Czy wiesz, e codziennie 14 tys. osb zakaa si na caym wiecie wirusem HIV? Czy wiesz, e w niektrych krajach afrykaskich ponad 30 proc. spoeczestwa jest nosicielem wirusa HIV? Czy wiesz, e epidemia HIV obniya redni wieku w wielu krajach Afryki do 40 lat? Cel 7: Zapewni ochron rodowiska naturalnego

Zmiany klimatu i zmniejszanie si rnorodnoci biologicznej nie uznaj granic. 7 Milenijny Cel Rozwoju najlepiej pokazuje zalenoci midzy rozwojem pastw biednych i bogatych. Stan rodowiska naturalnego ma kolosalne znaczenie dla zmniejszania skali ubstwa, rozwoju rolnictwa, poprawy jakoci ywienia i jakoci wody. Ten Cel ma zapewni zrwnowaone wykorzystanie zasobw naturalnych. Na razie notuje si stae ograniczanie zasobw naturalnych, zwikszone zanieczyszczanie powietrza i wody a take wzrost liczby gatunkw zagroonych wyginiciem. Najwaniejsze zobowizanie: do 2015 roku zmniejszy o poow liczb ludzi pozbawionych staego dostpu do czystej pitnej wody.

Fakty: Czy wiesz, e ponad miliard ludzi nie ma staego dostpu do wody pitnej? Czy wiesz, e na caym wiecie 2,4 miliarda ludzi nie ma dostpu do rodkw czystoci? Czy wiesz, e powierzchnia lasw na caym wiecie zmalaa w ostatnich dziesiciu latach o prawie 100 milionw hektarw? Cel 8: Stworzy globalne partnerskie porozumienie na rzecz rozwoju 8 Milenijny Cel Rozwoju jest zaadresowany przede wszystkim do pastw wysoko rozwinitych i jest rodkiem do realizacji pozostaych siedmiu Celw. Jego treci jest zawizanie globalnego porozumienia midzy krajami biednymi i bogatymi na rzecz rozwoju. W obowizkach krajw biednych ley przede wszystkim poprawa demokratycznego zarzdzania i gospodarowania rodkami pomocowymi. Z kolei pastwa-donorzy s zobowizani do zwikszenia tej pomocy i ukierunkowania jej na realizacj Milenijnych Celw Rozwoju. Pastwa te powinny take rozwiza problem nadmiernego zaduenia krajw rozwijajcych si i stworzy warunki do ich rozwoju, np. poprzez uatwienie dostpu do nowoczesnych technologii. Bariery handlowe i subsydiowanie rodzimego rolnictwa w krajach wysoko rozwinitych zostay w znacznym stopniu ograniczone w ostatnich latach, jednak s one nadal powan przeszkod w rozwoju wymiany handlowej z krajami rozwijajcymi si. Najwaniejsze zobowizanie: dopracowa dostpny dla wszystkich, oparty na jasnych przepisach, przewidywalny i nikogo nie dyskryminujcy system handlowo-finansowy, zwikszy skal redukcji zaduenia krajw rozwijajcych si. Fakty: Czy wiesz, e wysoko rozwinite pastwa przeznaczaj na rozwj biedniejszych krajw 68 miliardw dolarw rocznie? Czy wiesz, e kraje wysoko rozwinite przeznaczaj ok. 300 miliardw dolarw rocznie na dotacje dla rolnictwa?