poczet władców polski
TRANSCRIPT
Poczet władców Polski
Dynastia Piastów
Drzewo Genealogiczne
Dynastii Piastów
Piastowie to pierwsza historyczna polska dynastia panująca. Za jej protoplastę uchodzi legendarny Piast.
Według legendy syn Piasta – Siemowit został pierwszym księciem Polan. Kolejnymi
byli Leszek i Siemomysł. Pierwszym władcą z dynastii Piastów, którego
historyczność nie jest kwestionowana, był Mieszko I.
M I ESZKO I (963-992)
• Twórca państwa polskiego.
• Zawarł sojusz z Czechami.
• Przyjął chrzest w 966 roku i utworzył pierwsze biskupstwo w Poznaniu (968).
• Przyłączył Pomorze Zachodnie (972).
• Przyłączył Śląsk (990).
• Utracił Grody Czerwieńskie (981).
• Utrzymywał dobre stosunki z cesarzami niemieckimi Ottonem I i Ottonem II, ale walczył z margrabiami niemieckimi Geronem i Hodonem.
B O L E S Ł A W C H R O B R Y (992 – 1025)
• Pierwszy król Polski – 1025 rok.
• Utrzymywał dobre stosunki z cesarzem Ottonem III.
• Wyraził zgodę na misję biskupa Wojciecha w Prusach w 997 roku.
• Zjazd gnieźnieński (1000) i utworzenie arcybiskupstwa w Gnieźnie. Arcybiskupem Radzim Gaudenty.
• Podlegają trzy biskupstwa w Krakowie, Kołobrzegu i Wrocławiu.
• Wojny z cesarzem Henrykiem II w latach 1003 – 1018. Pokój w Budziszynie.
• Przyłączył Łużyce, Milsko, Miśnię, Słowację, Morawy.
• 1018 rok – wyprawa na Ruś, zdobył Kijów, przyłączył Grody Czerwieńskie.
MIESZKO II (1025 – 1034)
• Koronowany w 1025 na króla.
• Młodszy syn Bolesława Chrobrego, bardzo dobre
wykształcony.
• Za jego panowania nastąpił kryzys państwowości polskiej:
odpadły ziemie przyłączone przez Bolesława, stracił
koronę.
• Po śmierci Mieszka wybuchł bunt możnych (1034), a około 1037 r. bunt ludowy – zniszczenie polskiej organizacji kościelnej.
• W 1038 nastąpił najazd księcia czeskiego Brzetysława, który spustoszył Wielkopolskę, zagarnął Małopolskę i Śląsk.
KAZIMIERZ ODNOWICIEL
(1034 – 1058)
• Odzyskał Wielkopolskę, Mazowsze,
Małopolskę i Śląsk.
• Musiał płacić trybut ze Śląska Czechom.
• Przeniósł stolicę do Krakowa.
• Nie udało mu się odbudować arcybiskupstwa w Gnieźnie oraz odzyskać Pomorza Gdańskiego i Zachodniego.
• Nadał wojom ziemię w zamian za służbę rycerską,
początek systemu feudalnego w Polsce.
B O L E S ŁA W Ś M IA ŁY
(1058 – 1079)
• Przystąpił do obozu gregoriańskiego.
• Wielokrotnie wyprawiał się na Węgry by osadzić na
tronie sprzymierzeńców papieża Grzegorza VII.
• Odbudował arcybiskupstwo w Gnieźnie (1075).
• Koronowany na króla w 1076 roku.
• Przyłączył do Polski Grody Czerwieńskie.
• Przestał płacić trybut ze Śląska Czechom.
• Został wygnany po zamordowaniu biskupa krakowskiego
Stanisława (1079).
W Ł A D Y S Ł A W H E R M A N (1079 – 1102)
• Młodszy brat Bolesława II Śmiałego.
• Przystąpił do obozu cesarskiego i ponownie zaczął płacić trybut ze Śląska Czechom.
• Nie koronował się na króla.
• Władzę faktycznie sprawował palatyn Sieciech.
• W 1097 r. podzielił kraj między swoich synów
pozostawiając sobie Mazowsze:
• Zbigniew – poparcie możnych, władał Wielkopolską, Kujawami i ziemia sieradzko – łęczycką,
• Bolesław Krzywousty – poparcie rycerstwa, władał
Śląskiem i Małopolską.
BOLESŁAW KRZYWOUSTY
(1102 – 1138)
• Po śmierci ojca pokonał brata Zbigniewa i zjednoczył kraj.
• Powstrzymał najazd cesarza Henryka V.
• Przyłączył Pomorze Gdańskie w latach 1116-1119.
• Podporządkował sobie Pomorze Zachodnie w latach 1121-1222 – książę Warcisław złożył mu hołd lenny.
• Na zjeździe w Merseburgu złożył hołd lenny cesarzowi Lotarowi III w zamian za pełną suwerenność polskiej organizacji kościelnej.
• W 1138 roku ogłosił statut, w którym podzielił kraj pomiędzy swoich synów i ustanowił zasadę senioratu i pryncypatu – statut zapoczątkował okres rozbicia dzielnicowego.
WŁADYSŁAW II WYGNANIEC
• Najstarszy syn Bolesława Krzywoustego.
• Na mocy statutu otrzymał Śląsk i tytuł seniora.
• Wygnany przez braci w 1146 roku.
BOLESŁAW IV KĘDZIERZAWY
• Na mocy statutu otrzymał Mazowsze.
• Był seniorem w latach 1146-1173.
MIESZKO III STARY
• Na mocy statutu otrzymał Wielkopolskę.
• Dwukrotnie próbował zgodnie z prawem przejąć
kontrolę nad dzielnicą senioralną – po śmierci
Bolesława Kędzierzawego i Kazimierza
Sprawiedliwego.
KAZIMIERZ SPRAWIEDLIWY
• Nie otrzymał ziemi na mocy statutu, prawdopodobnie był pogrobowcem.
• Pozbawił władzy seniora Mieszka III i przejął w dziedziczne władanie Małopolskę z Krakowem. Uzyskał na to zgodę duchowieństwa i dostojników krakowskich po zjeździe w Łęczycy w 1180 roku.
• Jego rządy kończą okres pryncypatu.
LESZEK BIAŁY
• Syn Kazimierza Sprawiedliwego. Rządził Małopolską z
Krakowem od 1202 roku.
• Jego panowanie rozpoczyna okres pełnego rozbicia
dzielnicowego.
KONRAD MAZOWIECKI
Młodszy syn Kazimierza Sprawiedliwego.
Na mocy układu z bratem Leszkiem Białym w 1202 roku
otrzymał dzielnicę składającą się z Mazowsza, Kujaw,
Sieradza i Łęczycy.
W 1226 r. sprowadził Zakon Krzyżacki do Polski i oddał
im w lenno ziemię chełmińską.
HENRYK I BRODATY
Wnuk Władysława II.
Twórca tzw. monarchii Henryków śląskich.
Przejął kontrolę nad dużą ilością dzielnic: księstwem
wrocławskim, Małopolską z Krakowem, Wielkopolską.
HENRYK II POBOŻNY
Syn Henryka I Brodatego.
Poległ w bitwie pod Legnicą w 1241 roku z Mongołami.
P R Z E M Y S Ł II
Książę wielkopolski.
Władał Wielkopolską i Pomorzem Gdańskim, dzięki umowie na przeżycie z księciem Mszczujem II.
Koronował się na króla Polski w 1295 roku.
Zginął w 1296 roku.
WACŁAW II CZESKI (1300 – 1305)
• W 1300 roku koronował się na króla Polski.
• Władca z czeskiej dynastii Przemyślidów.
• Rządził Małopolską, częścią Śląska, Wielkopolską,
Pomorzem Gdańskim.
• Hołd lenny złożyły mu Mazowsze i Kujawy.
• Wprowadził do Polski urząd starosty.
WŁADYSŁAW ŁOKIETEK
(1306 – 1333)
Książę brzesko – kujawski.
Przejął władzę nad Kujawami i Małopolską w 1306 roku.
Wielkopolskę dzierżył od 1314 roku.
Utracił Pomorze Gdańskie w 1308 roku i rozpoczął spór polsko – krzyżacki.
W 1320 roku koronował się na króla. Koniec rozbicia dzielnicowego.
W latach 1329 – 1332 wojna polsko – krzyżacka. Łokietek stracił ziemię dobrzyńską i Kujawy.
W 1331 roku bitwa pod Płowcami.
Zawarł sojusz z Węgrami.
KAZIMIERZ WIELKI (1333 – 1370) Syn Władysława Łokietka.
Skodyfikował prawo.
Wprowadził nowy podział administracyjny: ziemie, na czele których mieli stać starostowie.
Wprowadził urzędy centralne: kanclerza i podskarbiego.
Ufortyfikował kraj i zreformował siły zbrojne (chorągwie).
Zawarł wieczysty pokój z Krzyżakami w Kaliszu w roku 1343. Odzyskał Kujawy i ziemię dobrzyńską. W rękach Krzyżaków pozostały Pomorze Gdańskie i ziemia chełmińska.
Utracił Śląsk na rzecz Czech.
Przyłączył Ruś Halicko – Włodzimierską.
Był ostatnim Piastem na polskim tronie.
Bibliografia:
• Materiały zamieszczone w Internecie przez Ośrodek Rozwoju Polskiej
Edukacji za Granicą.
• Poczet królów i książąt polskich – cykl rysunków Jana Matejki.
• Galeria obrazów Leonarda Stroynowskiego i Zygmunta Papieskiego.
• Podręczniki szkolne z przedmiotu historia.