plastİk enjeksİyon yÖntemİyle parÇa İmalati

8/7/2019 PLASTK ENJEKSYON YNTEMYLE PARA MALATI

1/62

1

T.C.DOKUZ EYLL NVERSTES

MHENDSLK FAKLTESMAKNA MHENDSL BLM

PLASTK ENJEKSYON YNTEMYLE PARA

MALATI

BTRME PROJES

Mehmet ERSAN

Projeyi Yneten

Prof. Dr. smail Hakk- TAVMAN


2/62

2

TEZ SINAV SONU FORMU

Bu al-3ma / / . gn toplanan jrimiz taraf-ndan BTRME PROJES olarak

kabul edilmi3tir.

Yar-y-l ii ba3ar- notu 100 (yz) tam not zerinden ( .. ) dir.

Bakan ye ye

Makine Mhendisli?i Blm Ba3kanl-?-na,

.. numaral- jrimiz taraf-ndan / / . gn saat

da yap-lan s-navda 100 (yz) tam not zerinden . alm-3t-r.

Bakan ye ye

ONAY


3/62

3

TEEKKR

Bana enjeksiyonla para imalat- konusunda haz-rlam-3 oldu?um bu bitirme projesinde

yard-mc- olan DEMOTEK A.D al-3anlar-na, kal-p tasar-m- ve retimi sorumlusu Hayrettin

KURTDEREYE, teknik olarak beni ynlendirip tecrbelerini benimle payla3an Ahmet

ZEL ve mmet AIKGZ e

Ve en son olarak teknik kaynaklar bulmamda yard-mc- olan ve beni ynlendiren enjeksiyon

makineleri hakk-ndaki btn bilgi birikimini benimle payla3an DEMOTEK A.D Genel

Mdr Recep ERSANa te3ekkr ederim.

Mehmet ERSAN


4/62

4

ZET

PLASTK ENJEKSYON YNTEMYLE PARA MALATI

Haz-rlayan: Mehmet ERSAN

Dan-3man: Prof. Dr. smail Hakk- TAVMAN

Plastikler dnyada y-ll-k milyonlarca ton, lkemizde ise bir milyon ton civar-ndaki

tketimleri ile nemli malzemeler aras-nda yer almaktad-r. retilen e3itli ve gnlkhayat-m-z-n hemen her a3amas-nda kar3-la3t-?-m-z rnleri, ula3t-klar- teknik ve ekonomik

dzey gibi nedenlerle plastik i3leme sektr, lkemizde, nemli sektrlerden biri haline

gelmi3tir.

Bu gr3ler dikkate al-narak bu al-3mada plastik paralar-n hammaddeleri ilgili

zellikler incelenmi3, bir plastik enjeksiyon makinesinin genel olarak ana hatlar-, enjeksiyon

makinesini olu3turan ana paralar a-klanm-3 ve bir plastik paran-n enjeksiyon makinesiyle

retilmesi, retim 3emas-, retilecek plastik paran-n kal-planmas-, kal-b-n-n haz-rlanmas-anlat-lm-3t-r.


5/62

5

NDEKLER

Sayfa

indekiler.5

Dekil Listesi...8

BLM BR

GRD

1.1Ana Hatlar- ve Temel Tan-mlar- ile Polimer Maddeler..101.2Baz- Tan-mlar...121.3Polimerlere Is-n-n Etkisi: Termoplastik/Termoset Polimerler 12

BLM K

PLASTK ENJEKSYON TEKNOLOJSNE GRD

2.1 Plastik Enjeksiyon Nedir?................................................................................................14

2.2 Enjeksiyon Ynteminin Avantajlar-.17

2.3 Enjeksiyon Ynteminin Dezavantajlar-18


6/62

6

BLM Sayfa

Enjeksiyon Makinesinin Elemanlar-

3.1 Enjeksiyon Makinesi19

3.1.1 Plastik enjeksiyon makinesi nedir?..................................................................19

3.1.2 Enjeksiyon Makinesinin Kontrol Sistemi....20

3.1.3 Enjeksiyon Makinesinin Hidrolik Sistemi...21

3.2 Enjeksiyon Makinesinin Birimleri...23

3.2.1 Helezon...24

3.2.2 Geri Dn3sz Valfler (ek Valfler)..27

3.2.3 Meme..............28

3.2.4 Mengene nitesi.31

3.2.5 Ocak Is-tma Sistemleri....32

BLM DRT

KALIPLAR

4.1 Bir Kal-b-n Fonksiyonel Birimleri...34

4.1.1 Klasik Yolluk Sistemleri..35

4.1.2 S-cak Yolluk Sistemleri39

4.1.3 Kal-p Is- Transfer Sistemi.40

4.1.4 Kal-p tici Sistemi ....41

4.2 Kal-b- Anlama..42

4.2.1 Kal-p Gz Say-s-...42

4.2.2 Erkek Kal-p...42

4.2.3 Kal-p Bo3lu?u...42

4.2.4 Kal-p Ay-r-m izgisini Belirleme.42

Sayfa

4.2.5

Havaland-rma44

4.2.6

ticiler....44


7/62

7

4.2.7 Arka Plaka45

4.2.8 Yolluk Burcu45

4.2.9 Sabitleme Halkas-.45

4.3 ki Plakal- Kal-p.454.3.1 Tan-m45

BLM BED

PLASTK ENJEKSYONUNDA PROSES AKIDI Sayfa

5.1 Enjeksiyon Prosesi Ak-3-...48

5.1.1 Enjeksiyon evriminin A3amalar-....48

5.2 Enjeksiyon Safhas-50

5.3 Tutma Bas-nlar- Safhas- .51

5.3.1 Tutma Bas-nlar- Safhas-na Gei3 ...51

5.4 So?uma Safhas-.52

BLM ALTI

PLASTK BR PARANIN ENJEKSYON YNTEMYLE RETLMES

6.1 retilecek Parayla lgili Genel Bilgiler Ve Enjeksiyon Prosesi..53

6.2 Kal-b-n Enjeksiyon Makinesine Ba?lanmas- Ve Sklmesi.53

6.3 Paran-n retimine Geilmesi...55

6.4 Enjeksiyon prosesi S-ras-nda En ok Kar3-la3-lan Problemler Ve zmleri.56

SONU65

KAYNAKLAR66


8/62

8

DEKL LSTES

Sayfa

Dekil 1.1 Enjeksiyon nitesi..14

Dekil 1.2 Plastikasyonun Ba3lamas-...15

Dekil 1.3 Plastikasyonun Bitimi.15

Dekil 1.4 Kal-b-n Kapanmas-.16

Dekil 1.5 Enjeksiyonun Ba3lamas-.16

Dekil 1.6 Enjeksiyonun Bitimi Ve Paran-n So?umas-..16

Dekil 1.7 Paran-n D-3ar- At-lmas-.17

Dekil 2.1 Enjeksiyon nitesinin Kontrol Sistemi .20

Dekil 2.2 Blgeli Genel Tip Helezonlar-n Yap-s-.25

Dekil 2.3 Helezonlu Bir Enjeksiyon nitesi...26

Dekil 3.1 Kayan Halkal- (Yzkl) Bir Geri Dn3sz Valf.27

Dekil 4.1 A-k Meme..28Dekil 4.2 ten ?neli Ak-3 Kesme Memesi (Kendi Kendine Kapanabilen Yay Sistemli..29

Dekil 4.3 ten ?neli Ak-3 Kesme Memesi (Hidrolik Olarak Kapama Yapan).29

Dekil 4.4 Hareketli Veya Kayan Paral- Ak-3 Kesme Memesi (Kendi Kendine

Kapanabilen Yay

Sistemli)....30

Dekil 4.5 Kayan Civatal- Ak-3 Kesme Memesi...30

Dekil 5.1 Hidrolik Mengene nitesi32

Dekil 6.1 Ana Yolluk(Kaba Yolluk)35

Dekil 6.2 Disk Geit.36

Dekil 6.3 Disk Geit e3itleri..36

Dekil 6.4 Halka Geitli Yolluk Sistemi...37

Dekil 6.5 Tnel Geit Yolluk Sistemi..38

Dekil 6.6 Tnel Geitli Yolluk Sisteminin Detaylar-..38

Dekil 6.7 ?ne Geitli Yolluk Sistemi39


9/62

9

Dekil 7.1 Basit Bir Kal-p So?utma Sistemi40

Dekil 8.1 Birtici Sistemi...41

Dekil 9.1 Kal-p Ay-r-m izgisine rnekler43

Dekil 10.1 Temel Kal-p...43Dekil 11.1 Havaland-rma....44

Dekil 12.1 ki Plakal- Kal-p....46

Dekil 13.1 Bir Kal-b-m Fonksiyonel Birimleri...47


10/62

10

BLM BR

GR

1.Ana Hatlar$ ve Temel Tan$mlar$ ile Polimer Maddeler

Plastik sanayiinin, nitroselozun ticari retimi ile (1868) ba3lad-?- kabul edilir. Bu ise

yakla3-k 130 y-l ncesi demektir. Nitrosellozu takiben, tarihsel srete ikinci sentetikplastik olan fenol-formaldehit esasl- polimerler gelir. Bunlar-n retimleri ise, bu tarihten

yakla3-k 40 y-l sonra gerekle3tirilmi3tir. Bu ve bunlar- izleyen di?er plastik malzemelerin

temel yap- ta3lar- ve hammaddeleri olan polimerler, 19. yzy-l-n ikinci yar-s-ndaki baz-

deneysel al-3malar sonunda ve bir o?u tesadfen ortaya -km-3t-r.

Temel olarak do?ada farkl- malzeme oldu?unu ve bunlar-n yayg-n olarak

kullan-ld-?-n- biliyoruz. Bunlar polimer, metalik ve seramik malzemeler olaraks-ralanabilir.

Kimyaya ba3layan bir ?renci, ncelikle elementleri ve bunlar- bir arada gsteren

periyotlar cetvelini ?renir. Periyotlar cetvelinde, sol tarafta hep metalik elementler sa?

tarafta da ametaller vard-r. Bunlardan kolayl-kla e- veren ve metalleri olu3turan metalik

elementleri biliyoruz. Ametaller ise, polimerleri olu3turan ana yap- ta3lar-d-r. Metalik ve

ametalik elementlerin kar-3-m- ise, seramiklere yol aar. Bu temel malzeme trnn 3u

temel farkl- zellikleri vard-r: metaller elektrik ve -s-y- iyi iletirler, parlakt-rlar, genellikle

serttirler, e- vererek tepkimeye girerler, yo?unluklar- 1 kg/cm3den yksektir. Polimeler

elektrik ve -s-y- iyi iletmezler, genellikle saydam ve donuk grnmldrler. Yo?unluklar-

kktr, hafiftirler.


11/62

11

zelliklerdeki bu farkl-l-klar- nedeni ile de, farkl- uygulamalar iin metaller ve polimerler

tercih edilir. Tarihsel geli3imi iinde polimer malzemeler hep metalik olanlara rakip olarak

d3nlm3 olup, polimer malzemelerin retim ve kullan-mlar- devaml- olarak artm-3 ve

1980 y-l-nda; hacimce toplam polimer malzeme retimi dnya metalik malzeme retimmiktar-n- gemi3tir. (plastik y-l-) Gnmzde, geli3tirilmi3 polimer malzemeler, pek ok

metal malzeme yerine tercihan kullan-lm-3 hale gelmi3tir ve gelece?e ili3kin tahminler, bu

yerinde kullan-labilirli?in daha da byk bir h-zla devam edece?ini gstermektedir. Bugn

art-k pek ok istenilen zelli?in polimer malzemelere kazand-r-lmas- olas-d-r. Bylece

polimer malzemeler, de?i3ik zelliklerde kat- plastikler, e3itli lifler (elyaf), kpk

malzemeler, filmler, kaplamalar, yap-3t-r-c-lar vb. gibi de?i3ik kullan-m alanlar-na ynelik

olarak retilebilmektedir. Polimer maddeler sert veya yumu3ak, rijit veya esnek,

kauu?umsu veya cams- yap-da olabilmektedir. Polimer maddelere ayr-ca de?i3ik fiziksel

yap-lar kazand-r-larak gzenekli/gzeneksiz, -s- ile sertle3ip 3ekillenen veya -s- ile tekrar

eriyebilen trlerde retilebilmektedir.

Son y-llarda bu zellik kazand-rma daha da u noktalara ta3-nm-3 olup; rne?in,

-s-t-ld-klar-nda akkor halde hala bozunmayan ve yanmayan trler dahi yap-labilmektedir.

Gnmzde tketilen farkl- plastik trlerinin say-s- fazla olmakla birlikte, ilerinden

baz-lar- byk tonajlarda retilmekte ve bunlar genel amal- plastikler (commodity plastic)

olarak tan-mlanmaktad-r. Genel amal- plastiklerin retim miktarlar- di?erlerine k-yasla ok

daha fazla oldu?undan, genellikle istatistiksel verilerde sadece bu plastikler dikkate

al-nmaktad-r.

Genel amal- plastikler aras-nda alak ve yksek yo?unluklu polietilen (k-saca AYPE ve

YYPE), polipropilen (PP), polistiren (PS) ve polivinin klorr (PVC) bulunmaktad-r. Bunlara,

k-saca 5 karde3lerde denilmektedir. Bu listeye, zaman zaman akrilonitril-butodien-stiren l

kopolimeri (terpolimer, ABS) ile stiren-akrilonitril kopolimeri (SAN)da dahil edilmektedir.


12/62

12

1.1Baz$ Tan$mlar

Polimer malzemeler yksek molekl a?-rl-kl-, uzun, zincirimsi bir yap- gsteren polimer

molekllerinden olu3ur. rne?in, polietilen bir polimerdir. Bir polietilen zincir molekl

iinde, birbirine kuvvetli kovalent ba?larla ba?l- binlerce kk molekl bireyleri bulunur.

Her bir polimer molekl zincirinde binlerce kez tekrarlanan bu birimlere mer diyoruz.

Polimer moleklleri, merler (tekrarlan-r birimler)den olu3ur. Polimer molekllerini,

bundan sonra, polimer zincirleri olarak adland-raca?-z

Polimerleri malzeme olarak kullanabilmek iin i3lemek gereklidir ve polimerler

genellikle tek ba3lar-na (saf olarak) i3lenemezler. Polimerler, ilerine e3itli katk- ve dolgu

maddeleri kar-3t-r-larak (rne?in, boyar maddeler-gne3 -3-?-na kar3- korumak iin baz- zel

katk-lar-kayd-r-c-lar-i3leme kolayl-?- sa?layan di?er katk-lar) bir n kar-3-m haz-rlan-r. Bu

kar-3-ma; plastik i3leme kar-3-m- (kompound) diyoruz. Bu kar-3-mlardan uygun yntemlerle

(eritme-kal-plama gibi), son 3ekli ile rn malzeme elde edilir. Elde edilen 3ekillendirilmi3

rn plastik olarak tan-mlan-r.

Polimer moleklleri, e?er uzun-zincir 3eklinde ise do?rusal-lineer, bu zincire ba?l-

olarak baz- yan zincirler varsa dallanm-3; polimer zincirleri birbirine ara zincirler ile

ba?lanarak bir ( boyutlu) a? yap- olu3turuyor ise, apraz ba?l- (network) olarak tan-mlan-r.

1.2 Polimerlere Is$n$n Etkisi: Termoplastik/Termoset Polimerler

Polimer zincirlerinden olu3an bir ktleye (polimer madde) -s- 3eklinde enerji verildi?inde,polimer zincirlerinin hareketlili?inde art-3lar meydana gelir. Ba3lang-ta polimer zincirinin

kk paralar-nda olu3an bu hareketlilik, -s- artt-ka giderek byk paralar- kapsar ve

tmne yay-l-r. Bu konumda polimer zincirleri birbiri zerinden kaymaya ba3layacak ve kat-

polimer, ergiyerek akacakt-r. Polimerleri 3ekillendirirken; polimer malzemenin belli s-cakl-k

de?erlerinde s-v- hale gemesi olay-ndan yararlan-yoruz. Bylece kar-3-m, daha sonra ters

i3lemle (s-cakl-?-n azalt-lmas- ile) so?utulup kat-la3t-r-lmakta ve plastik para kal-ptan

-kart-larak kullan-ma sokulabilmektedir. Baz- plastiklerde istenildi?inde bu kat- plastik,

tekrar -s-t-l-p ergitilebilir-so?utulup kat-la3t-r-labilir ve tamamen fiziksel ve tersinir olan bu


13/62

13

dn3m tekrarlanabilir. Bu tr plastiklere (Latince -s- ile 3ekillendirilebilen anlam-na

gelmek zere termoplastik ad- verilmektedir. ok yayg-n kullan-lan polimerlerin hemen

hepsi (PE, VC, PS gibi) termoplastiktir.

Bunun yan- s-ra, -s- ile farkl- davran-3 gsteren ikinci gurup polimer ailesi de

bulunmaktad-r. Is- ile bir kez 3ekil verildikten sonra tekrar-s-t-ld-klar-nda bozunan bu gurup

termoset polimerlerdir ve bunlar -s-t-ld-klar-nda yumu3amaz ve ergimezler. Is-n-n

ykselmesine kar3-n ilk kat- konumlar-n- korurlar. Ancak polimer sistemini olu3turan

polimer zincirlerindeki ba?lar, -s-t-lmaya kar-3 bir s-n-r de?ere kadar direnebilir. Belli yksek

s-cakl-k de?erlerine ula3-ld-?-nda ba?lar kopabilir ve termoset malzeme bozunarak

tersinmez 3ekilde tepkime verir. Yani termoset plastikler, klasik yntemle (-s-t-l-pso?utularak) 3ekillendirilemezler. Bunlar, zel olarak3ekillendirilecekleri kal-pta tepkimeye

sokulup termoset malzeme eldesi sa?lanabilir. Asl-nda, baz- zel uygulamalarda (elektrik

prizleri ve malzemeleri gibi) termoset malzemeye de gerek duyuyoruz. Is-t-larak yumu3at-l-p

ergitilemeyen bu tr polimer maddelere fenol-formaldehit veya re-formaldehit polimerleri

(fenolik polimerler) ve apraz ba?l- polietilen rnek olarak verilebilir. Fenolik polimerler,

genellikle, ba3lang-ta, lineer ve ak-3kan bir kademede elde edilirler ve daha sonra, kimyasal

maddeler, -s-ma, s-cakl-k ve/veya bas-nc-n etkisiyle apraz ba?lanarak sertle3tirilip, son

kullan-m 3ekillerine sokulurlar.lgili zellikleri Tablo 1 de yer almaktad-r.


14/62

14

BLM K

PLASTK ENJEKSYON TEKNOLOJSNE

GR

2.1 Plastik Enjeksiyon Nedir?

Du anda plastik malzemeleri biimlendirmede bas-nl- kal-plama, dner kal-plama,

dkm kal-plama, bas-nta -s- ile biimlendirme, 3i3irme ve enjeksiyon kal-plama gibi

teknikleri kullan-lmaktad-r. 3te pskrtmeli kal-plama ya da enjeksiyon kal-plamada denilen

plastik enjeksiyon i3lemi plastik e3ya retiminde kullan-lan ve kullan-m- her geen gn

di?erlerine gre artan en nemli metotlardand-r. Hammaddenin tek bir i3lemle istenen

3ekilde kal-planabilmesini sa?lamas- ve birok durumda imal edilen rn iin son i3lem

uygulamalar- gerektirmemesi, bu metodu seri mal retimi iin olduka uygun bir hale

getirmektedir.

EKL 1.1


15/62

15

Bir enjeksiyon makinesinin ba3l-ca komponentleri;

Plastikasyon (plastikle3tirme) ve enjeksiyon nitesi

Mengene nitesi Kontrol sistemi

Kal-p ve kal-p elemanlar- (kal-p -s- kontrol cihazlar-, s-cak yolluk -s- kontrol

cihazlar- gibi) d-r.

Enjeksiyon i3lemi tam olara a3a?-daki basamaklardan olu3ur;

1) Plastikasyonun Balamas$: Helezon dnerek bir yandan malzeme hunisinden oca?-niine plastik hammaddeyi al-rken bir yandan da erimeye ba3layan malzemeyi oca?a

ald-?- malzeme sayesinde ileri, meme bo3lu?una do?ru iter. Helezon bu i3lemleri

yaparken eksenel olarak geriye do?ru hareket eder.

ekil 1.2

2) Plastikasyonun Bitmesi: Helezonun dnmesi durur. Memede art-k enjeksiyonyapmaya yetecek kadar malzeme vard-r.

ekil 1.3


16/62

16

3) Kal$b$n Kapanmas$: Mengene, kal-p paralar- tam olarak st ste gelecek 3ekilde

s-k-ca kapat-l-r.

ekil 1.4

3) Enjeksiyon leminin Balamas$: Helezon dnmeden, eksenel olarak ilerihareketiyle eriyik malzemeyi kal-p bo3lu?una do?ru iten yani enjekte eder.

ekil 1.5

4) Enjeksiyon Bitmesi ve Kal$b$n indeki Malzemenin So9umas$: Art-k s-cakmalzeme kal-p bo3luklar-n- tam olarak doldurulmu3 ve hemen so?umaya ba3lam-3t-r.

Kal-ba enjekte edilen s-cak mal daha d3k s-cakl-ktaki kal-pla temas eder etmez

so?umaya ba3lar ve ekme yapar yani bz3r. 3te malzemenin bu bz3mesini

engellemek iin biraz daha malzeme kal-ba nakledilir. (tleme veya tutma

bas-nlar- safhas-.)

ekil 1.6


17/62

17

5) rnn Kal$ptan D$ar$ At$lmas$: Kal-planan malzeme yeterince so?uduktan sonrakal-p a-l-r ve rn, itici denen sistem yard-m-yla kal-ptan d-3ar- at-l-r. Bu arada 2.

basamak (plastikasyon) sona ermi3 ve kal-p bir sonras- enjeksiyon iin haz-r hale

gelmi3tir.

ekil 1.7

2.2 Enjeksiyon Ynteminin Avantajlar$

H-zl- bir3ekilde mal retilebilmesi sa?lama

Yksek hacimlerde mal retilebilmesini sa?lama

Di?er i3lemlere gre d3k maliyetli olma

Otomasyona uygun olma

Hemen hemen hi son i3lem gerektirmeme

oka de?i3ik yzey, renk ve 3ekillerde mal retilebilmesini sa?lama

Seri retim imkan- olmayan ok kk paralar-n dahi seri retimlerinin

yap-labilmesi sa?lama

Malzeme kayb-n-n ok az olmas-n- sa?lama

Ayn- makinede ve ayn- kal-pta farkl- malzemelerin bas-labilmesini sa?lama

D3k toleranslarda al-3abilmesini sa?lama

Kal-ba metal veya ametallerin eklenebilmesiyle mal bas-labilmesini sa?lama

Plastik malzemeye asbest, talk, karbon gibi maddelerin eklenerek mal

bas-labilmesini sa?lama

Bas-lan mallar-n iyi mekanik zelliklerine sahip olmas-na neden olma.


18/62

18

2.3 Enjeksiyon Ynteminin Dezavantajlar$

Sektrdeki yo?un rekabetten dolay- kr marj-n-n d3k olmas-

Kal-p fiyatlar-n-n pahal- olmas-

Enjeksiyon makinelerinin ve yedek paralar-n-n pahal- olmas-

yi derecede i3lem kontrolnn henz tam anlam-yla sa?lanamam-3 olmas-

Malzeme kontrolnn makine taraf-ndan direkt ve srekli olarak yap-lamamas-

Kalitede sreklili?in tam olarak tan-mlanamamas- ve sa?lanamamas-


19/62

19

BLM 3

Enjeksiyon Makinesinin Elemanlar$

3.1 Enjeksiyon Makinesi

3.1.1 Plastik enjeksiyon makinesi nedir?

Enjeksiyon ynteminin esas-, tanecikli yap-daki ham malzemenin -s-t-lmakta olan

silindirden eritilerek geirilip ucundaki memeden kapal- kal-p bo3lu?una do?ru itilmesi

3eklindedir. Bu yntemde kal-ba bas-lan plastik malzeme kal-p bo3lu?unun biimini alarak

kat-la3maktad-r.

Bir enjeksiyon makinesinin temel i3levleri 3unlard-r:

1) Plastik malzemenin s-cakl-?-n- bas-n alt-nda ak-3 sa?layabilecek dereceye -karmak.

2) Makinenin kapal- tuttu?u kal-ba plasti?in itilip kat-la3mas-n- sa?lamak.

3) Kal-b- a-p mal- -kartmak

Enjeksiyon nitesinin yani enjeksiyon gurubunun ana amac-n-, plastik malzemeyi eritmek

ve kal-ba basmak 3eklinde zetleyebiliriz. Srekli ayn- a?-rl-kta ve ayn- kalitede para

retimi iin kal-ba bas-lan malzeme miktar- her seferinde ayn- olmal-d-r. Bunun iin

enjeksiyon gurubu srekli ayn- s-cakl-kta homojen malzeme bask-s- yapabilmelidir.

Bu makinelerde helezon dner ve ayn- anda huniden de mal al-r. Helezonun dnme

hareketiyle ileri do?ru itilen malzeme, ayn- zamanda hem helezonun olu3turdu?u srtnme

-s-s- ve hem de ocak -s-t-c-lar-ndan ald-?- -s-yla erir. Eriyerek ileri hareket eden plastik

malzeme meme bo3lu?una depolan-r. Helezon, kal-b- dolduracak kadar malzeme meme


20/62

20

bo3lu?una doluncaya kadar, yani mal alma konumuna ula3-ncaya kadar geri gider. Geri

hareketi esnas-nda helezonun arkas-nda olu3an geri bas-nc-, hidrolik piston belli bir de?erde

sabit tutar. Bu sayede helezonun geri dnme h-z- azalt-larak daha homojen bir kar-3-m elde

edilmesi sa?lar. Plastikasyon i3lemi bitip meme bo3lu?u yeterince malzemeyle dolduktansonra helezon, bir piston gibi yksek bas-nla ileri do?ru hareket ederek plastik malzemeyi

meme bo3lu?undan kal-p iine enjekte eder. Meme ucundan -karken malzemenin sahip

oldu?u bas-n de?erleri genelde 500 bar ile 2500 bar (1 bar=0,1 MPa) gibi ok yksek

de?erler olup bunlara enjeksiyon bas-nc- denir. Enjeksiyon makinelerinde enjeksiyon

gurubu ileri geri rahata hareket edebilecek3ekilde dizayn edilir.

3.1.2

Enjeksiyon Makinesinin Kontrol Sistemi

Enjeksiyon makinelerinde kullan-lan kontrol sistemleri ok e3itlidir. Normal olarak,

al-3ma s-ras-nda kontrol nitesinin ekran-nda grntlenmesi gereken baz- fiziksel de?erler

vard-r.

ekil 2.1 Enjeksiyon Makinesinin Kontrol Sistemi


21/62

21

Bunlar;

Ocak ve kal-p s-caklar-

Helezonun, enjeksiyon gurubunun, kal-b-n (yani mengenenin) veya iticininkonumlar-

Helezonun enjeksiyon h-z- veya h-zlar- ile kal-b-n kapanma ve ama h-zlar-,

Tutma bas-nlar- ve hidrolik mengeneli sistemlerde mengene kapama kuvveti gibi

de?erlerdir.

Modern makinelerde kontrol i3lemi dijital ve elektronik nitelerle sa?lan-r. lk olarak

elektrikli kontrol panolar-yla kumanda edilen enjeksiyon makineleri, daha sonra ba3

dndren teknolojik geli3meleri yak-ndan takip ederek tm dnyada mikro i3lemci yap-l-,

i3lem kontrollerinin hepsi bir veya daha fazla CPU (Central Processing Unit-Merkezi 3lem

Birimi) taraf-ndan denetlenen, sanayi ortam-nda al-3abilecek bir yap-da, zerine elektriksel

ba?lant-lar-n yap-labilece?i noktalar-n bulundu?u PLC (Programmable Logic Kontroller=

Programlanabilir Mant-ksal Kontroller) kumandal- sistemlerle kontrol edilmeye ba3lanm-3t-r.

Gnmzde art-k sadece PLC ile de?il, normal PCler (Personal Computer= Ki3isel

Bilgisayar), IPCler (Industrial PC) veya statistiksel Proses Kontrol Cihazlar- gibi ok

geli3mi3 sistemlerle de kontrol sa?lanabilmektedir.

Kontrol edilmesi gereken s-cakl-k, konum, h-z ve bas-n gibi fiziksel de?erler termok-pil

(thermocouple), bas-n ve konum tranduserleri gibi zel aletlerle tespit edilir ve kontrol

bilgisayarlar-na gnderilir. Kontrol sistemi bu bilgiler -3-?-nda gerekli fonksiyonlar- icra

eder. Mesela, e?er ocak -s-s- ayarlanm-3 de?erin alt-nda ise, ocak -s-t-c-lar- yani ocak

rezistanslar- devreye al-n-r; stnde ise -s-t-c-lar devre d-3- b-rak-l-r.

3.1.3Enjeksiyon Makinesinin Hidrolik Sistemi

Btn modern plastik enjeksiyon makinelerinde tahrik sistemi olarak hidrolik sistem

kullan-lmaktad-r. Zaten halihaz-rda hidrolik sistemler, enerji da?-l-m- ve elde edilebilirli?i

problemlerine kar3-n en iyi zmdr. zellikle mengene kapama ve enjeksiyon

safhalar-ndaki gibi makinenin yapt-?- do?rusal hareketler en ekonomik3ekilde bir hidrolik

(yani ya?) yard-m-yla elde edilmektedir.


22/62

22

Hidrolik sistemlerin ba3l-ca avantajlar-ndan birisi ak-3kan-n da?-t-m-n-n boru ve

hortumlarla kolayca yap-labilmesi ve bu i3 iin miller, kablolar, di3li ubuklar, vs. gibi

fazladan mekanik transfer elemanlar-na ihtiya duyulmamas-d-r. Birde hidrolik sistemler,

kk hacimli yani d3k a?-rl-?a ve eylemsizlik momentine sahip elamanlarla yksek enerjiyo?unlu?u yani yksek 3ekilde a-l-p kapat-lmas-n- yani devreye al-n-p devreden

-kart-lmas-n- ve d3k sistemlerde, hidrolik ak-3kanlar-n k-smen s-k-3t-r-lamaz olmas-

sayesinde, dzgn s-ral- bir 3ekilde hem do?rusal hemde dner hareketler kolayca

sa?lanabilir ve ayn- zamanda hidrolik bas-n, sistemin a3-r- yklenmesine kar3- basit bir

koruyucu olarak da s-n-rland-r-labilir.

Bir hidrolik sistemin sahip olmas- gereken nemli zellikleri;

D3k g kayb-,

Kabul edilebilir seviyede d3k grlt seviyesi,

Kk lekli olmas- ve

Basit ve bak-m- kolay bir tasar-m olarak s-ralayabiliriz.

Enjeksiyon makinelerinde kullan-lan standart tahrik sistemi, bir elektrik motoru ve birhidrolik pompadan olu3an elektro-hidrolik tahrik sistemidir. Elektrik motorunun farkl-

ak-mdan retti?i elektrik enerjisi kanatl-, radyal veya eksenel pistonlar veya di3li tipleri

bulunan bir pompa taraf-ndan hidrolik enerjiye evrilir.

Hidrolik sistemlerde ak-3- ve bas-n kontrol etmek zere de?i3ik valfler kullan-lmaktad-r.

Bunlar-n en nemlisi, bu de?i3kenlerden ikisini de ba?-ms-z olarak analog elektrik sinyalleri

ile kademesiz olarak de?i3tirebilen P/Q blo?u veya oransal valf de denilen hidrolik valfgrubudur.

Valflerde bulunmas- gereken baz- zellikler3u 3ekilde s-ralanabilir:

H-zl- cevap verme sresi (tepki sresi),

D3k histeresis (histerezlik, manyetik gecikme),

Yksek tekrarlanabilirlik,


23/62


24/62

24

3.2.1 Helezon

Plastik malzemeyi eriten ve kal-ba basan helezon veya helezon sistemleri enjeksiyonmakinelerinin de en nemli paralar-ndand-r.

Bir helezon sisteminde bulunmas- gereken zellikler;

yi plastikle3tirme (eritme) performans-

Verimli (k-sa zamanl-) malzeme transferi (ta3-mas-)

Etkili eritme ve kar-3t-rma (s-cakl-?-n ve katk- malzemelerinin homojenli?ini

sa?layabilme) ve

yi kendini temizleme kabiliyeti olarak s-ralayabiliriz.

Du anda yukar-da ihtiyalar- en iyi 3ekilde kar3-layan ve en geni3 kullan-m alan-na sahip

olan sistem, bir silindirin iinde hem dnme hareketi hem de eksenel hareket yapma

kabiliyetine sahip helezon sistemidir.

ekil 2.2 Blgeli Genel Tip Helezonlar$n Yap$s$


25/62

25

Plastik malzemenin huniden meme bo3lu?una kadar erimi3 olarak ve homojen bir3ekilde

gelmesi, hem ocak-s-t-c-lar-ndan sa?lanan -s- enerjisi, hem de helezonun dnme hareketinin

neden oldu?u mekanik enerji taraf-ndan sa?lan-r. Bundan sonra enjeksiyon ve tutma

bas-nlar- safhalar-nda geri dn3sz bir valfle kapanan ve eriyik malzemenin geriye do?ruak-3-n- nleyen helezon ba3- sayesinde, helezon bir piston gibi hareket eder ve meme

bo3lu?undaki malzemeyi olduka yksek bas-nlarda kal-ba enjekte eder.

Helezonlar genelde farkl- blgeden meydana gelirler.

1) Besleme blgesinde tanecikli, parac-kl- veya toz haldeki kat- malzeme ta3-n-r ve

s-k-3t-rma blgesine iletilir. Bu blgede helezonun ak-3 derinli?i (flight dept), malzeme

d3k yo?unlukta olsa bile yeterli miktarda ak-3 sa?lanabilmesi iin olduka geni3

tutulmu3tur.

2) S-k-3t-rma blgesinde (gei3 blgeside deniyor) besleme blgesinden al-nan malzeme

s-k-3t-r-l-r. Bu blgelerdeki ta3-ma i3leminin stabilitesi genelde malzemenin tam olarak

erimesi ve s-k-3t-rma blgesinin sonuna ula3mas- iin geen zamana ba?l-d-r.

3) lme blgesinde ise homojen hale gelmi3 olan malzemenin s-cakl-?- enjeksiyon

yap-lacak s-cakl-?a ykseltilir ve malzeme kal-planmaya haz-r hale gelir.

Bu helezonlar en ok uzunluklar-n-n (L) aplar-na (D) oranlar-yla tan-mlan-r ve

s-n-fland-r-l-r. Gnmzde bu L/D oran- normal olarak 18 ile 24 aras-ndad-r.

ekil 2.3 Helezonlu Bir Enjeksiyon nitesi


26/62

26

3.2.2Geri Dnsz Valfler (ek Valfler)

Enjeksiyon helezonlar-na bazen helezonlar-n enjeksiyon ve tutma bas-nlar- safhalar-nda

bir piston gibi hareket etmesini sa?layan ve bu s-rada malzemenin geri ak-3-na engel olan

paralar tak-l-r. Bunlar, helezonun u blgesine tak-lan geri dn3sz valf veya ek valf

denen paralard-r. Bu para gurubunun hepsine birden yzk-torpil veya yksk-torpil

tak-m- da denilmektedir.

ekil 3.1 Kayan Halkal$ (Yzkl) Bir Geri Dnsz Valf

Bu geri-dn3sz valfde aranan zellikler:

Yksek verim,

K-sa kapanma sresi,

Yksek mekanik mukavemet ve

yi kendini temizleme yetene?idir.

3.2.2 Meme

Meme, oca?-n u k-sm-na monte edilen, oca?-n ucunun enjeksiyon yapabilmek

iin kal-b-n yolluk burcuna tam olarak denk gelmesini sa?layan ve yap-s-na gre

plastikasyon ve so?uma esnas-nda oca?-n a?z-n- kapayarak d-3ar- mal ak-3-n- nleyen

parad-r.


27/62

27

ekil 4.1 A$k Meme

Memeler a-k veya kapal- (kapat-labilir) 3ekildedir. Ak-3 kesme memeleri de denilen

kendi kendine kontroll (oto kontroll) veya d-3ar-dan kontroll olabilir

ekil 4.2 ten 9neli Ak$ Kesme Memesi (Kendi Kendine Kapanabilen Yay Sistemli)


28/62

28

ekil 4.3 ten 9neli Ak$ Kesme Memesi (Hidrolik Olarak Kapama Yapan)

ekil 4.4 Hareketli Veya Kayan Paral$ Ak$ Kesme Memesi (Kendi Kendine

Kapanabilen Yay Sistemli)


29/62

29

ekil 4.5 Kayan Civatal$ Ak$ Kesme Memesi

3.2.3 Mengene nitesi

Enjeksiyon olay-n-n srekli bir i3lem olmamas-, kal-b-n rnn -kmas- iin a-lmas-n- ve

sonraki bask- iin tekrar kapanmas-n- gerektirmektedir. 3te mengene nitesi bu i3i yapar.

Plasti?in ok yksek bas-nlarda kal-ba enjekte edilmesi sebebiyle mengene nitesi kal-b-

enjeksiyon ve tutma bas-nlar- safhas-nda s-k-ca kapal- tutmal-, kal-b-n a-l-p apak

yapmas-n- nlemelidir.

Bir enjeksiyon makinesinin mengene nitesinin ba3l-ca grevleri;

Kal-b- kapamak,

Enjekte edilen malzemenin rn haline dn3mesi iin kal-b- kapal- tutmak ve

rnn -kar-lmas- iin kal-b- amak3eklindedir.


30/62

30

Gnmzde en ok bilinen e3it mengene sistemi vard-r. Bunlar:

Mekanik mengene sistemi,

Hidrolik mengene sistemi ve Hidromekanik mengene sistemidir.

Bir enjeksiyon makinesinin mengene sistemi yatay prese benzer. Bu sistem ana olarak;

Bir sabit plaka

Bir hareketli plaka

Bir L-plaka (destek plakas-) ve

Hareketli plakan-n hareketini sa?layan bir tahrik sisteminden meydana gelir. Bu

tahrik sistemi de genelde hidrolik bir sistemdir.

ekil 5.5 Hidrolik Mengene nitesi

1.ndolum pistonu yataklay-c-s-, 2.H-zland-r-c- piston, 3.Piston destek burcu, 4.Piston burcu,

5.Ana piston, 6.Elektrik motoru, 7.Hidrolik pompa, 8.Ana piston yataklay-c-s-, 9.Hareketli

piston, 10.Sabit plaka, 11.tici, 12.tici silindiri, 13.Yaylar, 14.Saplama, 15.Hidrolik pompa,

16.Ana piston silindiri, 17.Elektrik motoru, 18.Yard-mc- piston, 19.Hidrolik pompa


31/62

31

3.2.4 Ocak Is$tma Sistemleri

Oca?-n iindeki polimeri -s-tman-n birok yolu olmakla beraber 3u anda sadece iki anasistem kullan-lmaktad-r.

Bunlardan biri olan resiztansl- -s-t-c- bandlar-n-n en nemli avantaj- d3k fiyatlar- olup

ok kolay monte edilebilir olmalar- ve kapasitelerinin al-3ma 3artlar-na gre kolayl-kla

ayarlanabilir olmas- ise di?er avantajlar-d-r. Rezistansl- -s-tma sistemleriyle yksek enerji

yo?unlu?u sa?lamakta mmkndr (4-5 W/cm2 -s-tma kapasiteleri genelde yeterlidir.) Bu

sistemin en nemli dezavantaj- olarak yava3 al-3mas-n- gsterebiliriz. Yani bu sistem -s-y-

muhafaza edebilmesine ra?men yksek s-cakl-klara ula3mak iin uzun srelere ihtiya duyar.

Di?er ocak -s-tma sistemi olan s-v- -s-tma sistemlerini, s-z-nt- problemleri nedeniyle

kurmak ve al-3t-rmak pahal-ya mal olmaktad-r. Bir de bu sistemlerle ula3-labilecek

maksimum s-cakl-k, -s- transferi iin ya? kullan-ld-?-ndan 280-300oC ile s-n-rl-d-r


32/62

32

BLM 4

KALIPLAR

4.1 Bir Kal$b$n Fonksiyonel Birimleri

Ba3ta rn kalitesiyle ve ekonomik sebeplerle ilgili byk nem arz eden yolluk sistemi;

Kaynak izgileri,

Bas-n d3mesi,

Malzeme kayb-,

rnn kal-ptan kolayca -kmas-,

Yolluk sisteminin uzunlu?u,

Para kesit alan-,

Yolluk geidi ve

rnn kalitesi ile de direkt ilgilidir.

Yolluk geidinin kaynak izgisi olu3umuna meydan vermeyecek3ekilde tasarlanmas- ve

yerle3tirilmesi gerekir.

Yolluk sistemi, ak-3 direncini minimumda tutacak llerde olmal-d-r. Bylece bas-n

kay-plar- ve malzeme zerinde olu3abilecek mekanik gerilmeler azalt-lm-3 olur. Sistemin

tasar-m-nda keskin kenarlardan ve byk kesit alan- farkl-l-klar-ndan ka-nmak gerekir.

Klasik yolluk sistemlerinde yolluk burcunun rahata kal-ptan ayr-labilir olmas- veyollu?un rn zerinde hi iz b-rakmadan rnden ayr-labilmesi gerekir.

Yollu?un kesiti de (yani kal-nl-?-, hacimsel bykl? de) enjeksiyon i3lemi a-s-ndan

nem arz eder. Bas-n kay-plar-n- d3k tutabilmek iin yollu?un kesit alan- olabildi?ince

geni3 tutulmal-d-r.

Yollu?un kesit alan- ap-, tutma bas-nlar safhas-n- zorla3t-rmayacak yani malzemeye

tutma bas-nlar-n-n uygulanmas-n- kolayla3t-racak kadar byk olmal-d-r. Aksi takdirde


33/62

33

yolluktaki malzeme ok abuk donarak rnde kanal izgileri, eksiklikler veya bo3luklar

meydana gelmesine neden olur.

4.1.2 Klasik Yolluk Sistemleri

En basit yolluk sistemi ana yolluk (yada kaba yolluk) sistemi olup tm kal-plarda

bulunmaktad-r. Bu yolluk kesiti yuvarlakt-r ve kal-ptan kolayca -kmas- iin 20 ile 5 0 aras-

konik a-ya sahiptir.

ekil 6.1 Ana Yolluk(Kaba Yolluk)

Di?er bir geit e3idi disk geittir. Bu geit tr, kal-p gbe?inin sadece bir kal-p

yar-s-na sabitlendi?i dner simetrik paralar-n retilmesinde kullan-lmaktad-r. Tek tarafl- bir

gbek iin kabul edilen maksimum gbek uzunlu?u/gbek ap- oran-5:1 dir. Bu geit

sisteminin en nemli avantajlar-ndan biri, bir veya birden fazla noktadan yap-lan

enjeksiyonla retilen halka 3eklindeki paralarda ka-n-lmaz olan kaynak izgilerinin

olu3mas-na engel olmas-d-r.


34/62

34

ekil 6.2 Disk Geit

ekil 6.3 Disk Geit eitleri

Kal-p gbe?inin sadece tek kal-p yar-s-na monte edilmedi?i durumlarda disk geit yerine

halka geit yolluk sistemi kullan-lmal-d-r. Halka geit yolluk sisteminde eriyik malzeme

ncelikle ana yolluk yak-n-ndaki yuvarlak bir kanal manifolduna ula3-r. Bu yolluk sisteminin

en nemli zelli?i gbe?in kal-b-n iki taraf-na da monte edilebilir olmas-, dezavantaj- ise son

i3lem gerektirmesi ve kk kaynak izgilerinin olu3umuna neden olmas-d-r.


35/62


36/62


37/62

37

ekil 6.7 9ne Geitli Yolluk Sistemi

4.1.3 S$cak Yolluk Sistemleri

S-cak yolluk sistemi, kal-b-n iine yerle3tirilen ba3l- ba3-na bir birim olup enjeksiyon

gurubunun uzant-s- gibidir. S-cak yolluk sistemi, kullan-lan bir kal-pta ak-3 kanallar-n-n

-s-t-c- bantlar-yla yani rezistanslarla -s-t-lmas-n-, malzemenin s-cakl-?-n-n tm ak-3 yolu

boyunca kontrol edilmesini ve kanallarda so?umaya u?ramadan direkt olarak kal-p

bo3lu?una doldurulmas-n- mmkn k-lmaktad-r. S-cak yolluk sistemlerinin, klasik yolluk

sistemleriyle kar3-la3t-r-ld-klar-nda 3u avantajlara sahip oldu?u grlmektedir:

Yoluk sisteminde malzeme kayb- olmaz.

E?er geit s-cak yollu?a dahilse -kan rnde yolluk paras- kalmaz ve rn iin

i3lem gerekmez.

Kk paralar retmenin en ekonomik yoludur.

zel geit tasar-mlar- gerektiren komplike paralar-n retilmesinin en sa?l-kl-

yoludur.

Bunlar-n haricinde;

Zamandan tasarruf sa?lama,

3ilikten tasarruf sa?lama,

Alandan tasarruf sa?lama ve

Makine mrn uzatmada bu sistemin di?er avantajlar- aras-nda say-labilir.


38/62

38

4.1.4 Kal$p Is$ Transfer Sistemi

Kal-p -s- transfer sistemi termoplastik i3leyen makinelerde kal-p so?utma sistemi ,

termoset isleyen makinelerde kal-p -s-tma sistemi ismini al-r

Kal-p so?utma sisteminin evrim sresine dolay-s-yla tm i3lemin verimlili?ine etkisi

daha byktr. Bu sistem uniform so?umay- yeterli so?uma verimini yani kal-p iindeki

s-cak malzemenin en h-zl- 3ekilde so?umas-n- sa?lamaktad-r.

Is- transferi ortam-n-n kal-p duvar-nda yakla3-k uniform bir s-cakl-k profilinin olu3umunu

sa?layacak 3ekilde tasarlanmas- ok nemlidir. Kal-p duvar-nda olu3an -s-n-n niform

olmas-n- etkileyen en nemli neden ise so?utma kanallar-n-n kal-p bo3lu?una ve birbirlerine

olan uzakl-klar-d-r.

ekil 7.1 Basit Bir Kal$p So9utma Sistemi

Yukar-daki 3ekilde basit bir kal-p so?utma sistemi gsterilmi3tir. Burada kanallar,

malzemede olu3mas- muhtemel yamulmay- nlemek iin kal-b-n her iki yar-s-ndan da dz bir

3ekilde gemektedir. Daha ok dz ve basit yap-l- kal-plarda kullan-lan bu sistemde, iticiden

dolay- kal-b-n hareketli yar-s-nda so?utma kanallar- iin yeterince yer bulunmamas- en

nemli problemdir.

4.1.5 Kal$p tici Sistemi

So?uma zaman- sona erip kal-p a-ld-ktan sonra rn itici yard-m-yla kal-ptan d-3ar- at-l-r.

Olduka komplike paralar retmenin mmkn oldu?u plastik enjeksiyon i3leminde rnn

kal-ptan -kar-lmas- kolaym-3 gibi gzkmekle beraber ok dikkat isteyen bir i3tir.


39/62

39

Bir itici sistemi:

Zarar vermeden paray- kal-ptan -karabilmeli,

Para zerinde grnr izler olu3turmamal-,

Birde ok paray- kal-ptan -kar-rken paralar zerinde dengeli bir kuvvet

da?-l-m- sa?lamal-,

tici pimin istenen konuma ayarlanabilmesine imkan vermeli ve

tici sistemiyle so?utma sisteminin koordineli bir 3ekilde al-3mas-n-

sa?layabilmelidir.

ekil 8.1 Bir tici Sistemi

tici pimlerinin, para zerinde olu3turacaklar- izlerin en az grnr veya hi grnmez

olmas-n-n yan-nda parada deformasyon olu3turmamas- iin kuvvet da?-l-m-n-n en dengeli

3ekilde sa?lanmas- da gerekmektedir. Bunun iin bazen k3eler veya kiri3ler gibi paran-nkritik blgelerine etki edecek pimlere de ihtiya duyabiliriz.

tici sistemi genelde mekanik olarak hareket ettirilmekle beraber hidrolik pnmatik veya

elektriksel olarak al-3t-r-labilir. tici somunu en kolay 3ekilde mekanik olarak yada bir

pistonla hareket ettirir. tici somunu itme kuvvetini zerinde itici pimleri ba?l- bulunan itici

plakas-na iletir. Plakan-n geri dn3 bir yay yard-m-yla sa?lan-r. tici pimlerinin zarar

vermemesi ve yk alt-nda ezilmemesi iin itici plakas-n-n sertle3tirilmi3 malzemeden

yap-lmas- gerekir.


40/62

40

4.2 Kal$b$ Anlama

4.2.1 Kal$p Gz Say$s$

Kal-p bo3lu?u kal-b-n iinde erimi3 plasti?in gnderildi?i ve so?utuldu?u k-s-md-r. Kal-p

bir bo3luk ihtiva etti?inde buna tek gzl, birden fazla bo3luk ihtiva etti?inde buna ok gzl

denir.

4.2.2 Erkek Kal$p

Kal-b-m erkek k-sm-, kal-b-m i k-sm-n- olu3turur. Bu 3ekilde kal-p bo3lu?unun

olu3mas-n- da sa?lar. Kal-p erkek k-sm-n-n bulundu?u kal-p yar-m-na, erkek plaka veya

kal-b-m erkek k-sm- denir. Erimi3 polimerin so?umas- esnas-nda, ekme karakteristi?inden

dolay- so?uyan bask-, kal-b-m erkek k-sm- zerine ekilir, kal-b-n di3i k-sm-ndan ayr-l-r. Bu

ekme karakteristikleri kal-b-n iinden paran-n at-lmas- iin iticilerin, bu k-s-mda

yerle3tirilmesine neden olur.

4.2.3 Kal$p Bolu9u

Bask-n-n d-3 yzeyini belirler. Erkek k-sm- gibi, tek plaka zerine yerle3tirilir.

Yerle3tirildi?i plakaya kal-b-m di3i plakas- denir. Kal-b-m di3i plakas-, genellikle makinenin

hareketsiz plakas- zerine monte edilir.

4.2.4 Kal$p Ay$r$m izgisini Belirleme

Kal-p erkek ve di3i yzeylerinin, kal-p kapanmas- esnas-nda olu3an izgiye denir.

ekil 9.1 Kal$p Ay$r$m izgisine rnekler


41/62

41

ekil 10 Temel Kal$p

4.2.5 Havaland$rma

Kal-b-m al-3mas- esnas-nda kal-p dolma srecinde, kal-p iine giren erimi3 polimer, kal-p

iindeki havan-n kal-p iinde kalmas-na sebep olur. Enjeksiyon kal-plar-nda aranan yksek

hassasl-ktan dolay-, bu yakalanm-3 hava o?unlukla kal-p ay-r-m izgisinden kaamaz.

Bundan dolay- a3a?-daki 3ekildeki s-? yar-k kal-p yzeylerinin birle3ti?i kal-p ay-r-m

izgisine a-larak yakalanan havan-n, kal-p dolmas- esnas-nda kamas-na imkan sa?lar. Bu

yar-?-n derinli?i, havan-n kamas-na imkan sa?layacak kadar derin, fakat erimi3 polimerin

buraya akarak apak olu3mamas-n- sa?layacak kadar az olmal-d-r.

ekil 11 Havaland$rma


42/62

42

4.2.6 ticiler

tici sisteminin ana fonksiyonu; kal-p a-lmas- esnas-nda paran-n d-3ar- at-lmas-d-r.Genellikle kal-b-n erkek k-sm-na yerle3tirilir. tici sistemi enjeksiyon makinesi taraf-ndan

veya kal-p a-lmas-yla harekete geer.

4.2.7 Arka Plaka

Burada kal-p ay-r-m izgisi kal-b-m erkek ve di3i k-sm-n-n yap-lma hassasiyetine ba?l-d-r.

Sonu olarak; arka plakan-n ay-r-m izgisine ba?l-d-r. Arka plaka genellikle 3u fonksiyonlar

iin kullan-l-r;

Her iki kal-p paras-n- bir arada tutan ba?lant- yeri olarak,

Kal-b- makine plakas-na ba?lamak iin yer temin etmesi,

Kal-p yap-m-nda sertli?i sa?lamas-,

Ba?lant- destek kal-plar-n-n bir kal-ptan di?erine standartize edilir.

4.2.8 Yolluk Burcu

Silindirik bir para genellikle kal-b-m di3i k-sm-na yerle3tirilir. Enjeksiyon nitesinin

kal-b- doldurmas- iin giri3 noktas-d-r.

4.2.9 Sabitleme Halkas$

Di3i kal-p plakas-n-n arkas-na a-lm-3 yuvarlak bo3luk iine konulan merkezleme

halkas-d-r. Bunun fonksiyonu kal-b- sabit plakaya yerle3tirmektir. Enjeksiyon nitesi ile

yolluk burcunun ayn- merkezde olmas-n- sa?lar. Olmamas- halinde kullan-m- esnas-nda

memeden polimer s-zmas- olur.


43/62

43

4.3 ki Plakal$ Kal$p

4.3.1 Tan$m

ki plakal- kal-p, kal-p endstrisinden en ok kullan-lan enjeksiyon kal-b-d-r. Kal-p

dizaync-lar- iki plakal- kal-b-, kullan-c-ya kullan-c- ya kolayl-k sa?lad-?- iin ve basit dizayn

edilmesinden, dolay- tercih ederler.

ekil 12 ki Plakal$ Kal$p


44/62

44

ekil 13 Bir Kal$b$m Fonksiyonel Birimleri


45/62

45

BLM 5

PLASTK ENJEKSYONUNDA PROSES AKII

5.1 Enjeksiyon Prosesi Ak$$

rn geometrisi ve malzeme zellikleri yan-nda, enjeksiyon prosesinin kendisinin de

rnn ve son zelliklerinin zerinde kesin etkileri vard-r. Belki kal-p tasar-m-ndaki hatalarkolay kolay dzeltilemez ama bu hatalar-n prosese etkileri belirli bir oranda azalt-labilir ve

istenen kalitede rnler imal edilebilir. Kal-p haricinde evre 3artlar-n-n ve makine al-3ma

parametrelerinin bilinmesi de yksek kalitede rn imali iin 3artt-r.

5.1.1 Enjeksiyon evriminin Aamalar$

Bir komple enjeksiyon evrimi k-smen st ste ak-3an e3itli safhalardan olu3ur.

Prosesin i3leyi3 3eklini ve her safhan-n rn kalitesine olan etkilerini daha kolay

anlayabilmek iin prosesin safhalar-n- a3a?-daki 3ekilde s-ralamak mmkndr;

1. Kal$b$n Kapanmas$: evrim kal-b-n yani mengenenin kapanmas- ile ba3lar.2. Enjeksiyon Gurubunun leri Gelmesi: Enjeksiyon gurubu meme yolluk burcuna

de?ip duruncaya kadar ileri gelir. S-cak yolluklu sistemlerde bu safha

bulunmayabilir. Klasik yolluk sistemine sahip kal-p kullanan makinelerde

enjeksiyon i3lemi yap-l-rken, kal-b-n istenenden fazla -s-nmas-n- nlemek iin

memnin her enjeksiyon i3leminden sonra kal-ptan ayr-lmas- istenebilir.

3. Malzemenin Kal$ba Dolmas$ (Enjeksiyon-Dolma Safhas$): Meme yolluk burcunatam olarak dayand-ktan ve enjeksiyon iin gerekli bas-nca ula3t-ktan sonra, plastik

malzeme kal-ba dolmaya ba3lar. Bu safha, ilsem s-ras-na ve retilen paran-n

bykl?ne ba?l- olaraktan, bir saniyeden ok daha k-sa srebilece?i gibi birka

saniyede srebilir. Bu safha, retilen paran-n kaliteyle ilgili baz- nemli

zelliklerine de direkt etki eder.


46/62

46

4. Kal$p indeki Mal$n So9umas$: Kal-ba Dolan plastik malzemenin so?umayaba3lamas- malzeme daha so?uk kal-p duvarlar-na de?er de?mez, yani enjeksiyon

i3lemi ba3lar ba3lamaz meydana gelir.

5. Tutma Bas$nlar$n$n Uygulanmas$: Tutma bas-nlar- safhas- enjeksiyon safhas-n-izler. Enjeksiyon i3leminin bu safhas-nda, d3k eksenel h-zda hareket eden yani

ilerleyen helezon, malzemenin termal bzlmesini yani so?uk kal-p duvarlar-na

de?en malzemenin bzlmeye ba3lamas-n- telafi edebilmek iin ancak yeterli

miktarda yani tam bzlmeyi nleyecek miktarda malzemeyi, genelde farkl- bas-n

de?erlerinde enjekte etmeye devam eder. Bu safhan-n rnn a?-rl-k, boyutsal

hassasiyet ve iyap-s-na nemli etkileri vard-r. Enjeksiyon ve tutma bas-nlar-

safhas-nda enjeksiyon gurubu yani meme kal-pla temas halindedir yani kal-ba

dayanm-3 vaziyettedir.

6. Enjeksiyon Gurubunun Geri Gelmesi: Tutma bas-nlar- safhas-ndan sonra gurupkal-ptan ayr-labilir. Gurubun geri ekilmesiyle de bir sonraki enjeksiyon i3lemi iin

plastikasyon i3lemi ba3layabilir. Gurubun geri ekilmesi iin memenin

kapanabilmesi, yani helezonun enjeksiyon gurubu geri giderken memeden malzeme

ak-3-na izin vermeyecek bir tasar-ma(geri dn3sz valf sistemi gibi) sahip olmas-

gerekir. Aksi takdirde (e?er meme kapanm-yorsa, yani srekli a-ksa) gurup kal-ba

dayal- vaziyette kalmal-d-r. Uygun seilen bir makine ile plastikasyon safhas- daha

rnn so?umas- i3lemi bitmeden sona erer. Pratikte hangi safhan-n daha nce

bitece?i, esas olarak, paran-n et kal-nl-?-na ve plastikasyona u?rayan malzemenin

miktar-na ba?l-d-r. E?er makinenin plastikasyon performans- yeterli de?ilse evrim

sresi uzar ve bu da maliyetin artmas-na neden olur. Plastikasyon safhas-ndan sonra,

kal-p iindeki malzeme yeterli derecede mekanik kararl-l-?a eri3ene kadar yani

-kt-ktan sonra deforme olmayacak duruma gelene kadar so?umaya devam eder.

7. Kal$b$n A$l$p Paran$n D$ar$ At$lmas$: Enjeksiyon evriminin son safhas-kal-b-n a-l-p rnn kal-ptan d-3ar- at-lmas- i3lemidir. Bylece bir sonraki evrim

ba3layabilir. evrim sresi(yani enjeksiyon i3lemini meydana getiren tm safhalar-n

toplam gerekle3me zaman-) i3lemin maliyeti a-s-ndan son derece nemlidir. Bunun

iin tm safhalar-n minimum zamanda geirilmesi sa?lanmal-d-r.


47/62


48/62

48

Yukar-da a-klanan noktalar dikkate al-narak optimum enjeksiyon zaman- bulunmal-d-r.

Bununla beraber, enjeksiyon zaman-n-n esas olarak rne yani kal-ba ve kullan-lan

malzemeye ba?l- oldu?u unutulmamal-d-r.

5.3 Tutma Bas$nlar$ Safhas$

Tutma bas-nlar- safhas-n-n en nemli yn; uygulanan bas-nlar sayesinde, so?umaya

ba3layan malzemede termal bzlme(ekme) den dolay- meydana gelmesi muhtemel hava

bo3lu?u ve kanal izlerine, kas-lma ve yorulmalara(arp-kl-klara) engel olabilmek iin, kal-ba

malzeme doldurulmaya devam edilmesidir. Tutma bas-nlar- safhas-, enjeksiyon safhas- biter

bitmez helezonun belirlenen bir konumundan itibaren ba3lar ve belirlenen bir sre iin

devam eder. Tutma bas-nlar- safhas- enjeksiyon i3lemi biter bitmez ba3lar nk malzeme

kal-p duvarlar-na de?di?i andan itibaren so?umaya ba3lar ve do?al olarak malzeme daha tam

so?umadan tutma bas-nlar- uygulanmal-d-r.

Tutma bas-nlar- safhas-, bas-n kontroll olarak gerekle3tirilir. Buda o?u zaman

helezonun 5 ila 10 aras- basamakta, farkl- de?erlere sahip kullan-lan malzemeye, kal-ba ve

di?er i3lem parametrelerine gre ayarlanmal-d-r. Bas-n profili, retilecek paran-n bzlme

ve yamulma davran-3lar-n- optimize edebilmek iin kullan-lmal-d-r.

Enjeksiyondan tutma bas-nlar- safhas-na gei3, ani bas-n de?i3imleri olmamas- ve

dolay-s-yla kal-b-n aniden a3-r- yklenmemesi a-s-ndan byk nem ta3-r.

5.3.1 Tutma Bas$nlar$ Safhas$na Gei

Enjeksiyon safhas-ndan tutma bas-nlar- safhas-na gei3, przsz bir 3ekilde

yap-lmal-d-r. Kural olarak bu gei3 kal-b-n hacimsel dolum i3lemi bitti?inde yani kal-p

bo3lu?u tam olarak dolduktan sonra yap-lmal-d-r.

Tutma bas-nlar- safhas-na gei3in ana olarak 3ekli vard-r:

Zamana ba?l- gei3,

Helezonun konumuna ba?l- gei3 ve

Bas-nca ba?l- gei3.


49/62

49

Bas-nca ba?l- gei3te ayr- iki 3ekilde olmaktad-r. Bunlar;

Hidrolik bas-nca(makinenin ya?-n-n al-3ma bas-nc-na) ba?l- gei3 ve

Kal-p bo3lu?unda eriyik malzemenin olu3turdu?u bas-nca ba?l- gei3tir.

5.4 So9uma Safhas$

So?uma safhas- s-cak malzemenin kal-ba enjekte edilmesiyle ba3lar ve tutma bas-nlar-

sresincede devam eder. Kal-p iinde rn haline gelen malzemenin kal-ptan d-3ar-

-kar-labilmesi iin tutma bas-nlar- safhas-ndan sonrada bir mddet so?umaya devam

edilmesi gerekmektedir. Burada enjeksiyon ve tutma bas-nlar- safhalar-n- ynlendiren

parametrelerin so?umay- da etkiledi?i bilinmelidir.

Daha nce a-klam-3 oldu?um enjeksiyon zaman-, s-cakl-k, tutma bas-nlar- uygulama

zaman- gibi faktrlerin yan-nda, so?uma zamanda retilen paran-n kalitesine ciddi

3ekilde etki eden faktrlerdendir. Tutma bas-nlar- safhas-ndan sonra para kal-p ierisinde

bir mddet daha so?utulmaya devam edilir ve deformasyon tehlikesi getikten sonra kal-ptan

-kart-l-r.

Kal-ptan d-3ar- -kart-lan para art-k yeni termal ve mekanik s-n-r3artlar-na maruz kal-r.

Para daha kal-b-n iindeyken olu3mas- muhtemel ekme ve yamulmalar, mekanik olarak

kal-p duvarlar- taraf-ndan engellenirken so?uma s-ras-nda bu deformasyonlar yerine parada

art-k gerilmeler olu3mas- nlenemez. Para kal-ptan -kart-ld-ktan sonra olu3mu3

gerilmelerin bir k-sm- deformasyonlarla azalt-l-r. Bunu takiben, d-3tan zorlama olmadan

parada bir miktar ekme meydana gelebilir. Bu s-rada normal olarak termal 3artlarda da

de?i3imler olmu3tur. Kal-p iindeki malzemenin s-cakl-?-n- kal-p duvar- s-cakl-?- belirlerken

kal-p d-3-nda konvektif-s- transferinden dolay- so?uma yava3t-r. Halen kal-pta olan parada

meydana gelen gerilme gev3emeleri sayesinde so?uma zaman-, paran-n bzlmesini etkiler

hale gelebilir. So?uma zaman-n- artt-rmak genelde malzemede ekmeyi azalt-r.


50/62

50

BLM 6

PLASTK BR PARANIN ENJEKSYON

YNTEMYLE RETLMES

6.1 retilecek Parayla lgili Genel Bilgiler Ve Enjeksiyon Prosesi

Enjeksiyon yntemiyle retimini yapaca?-m-z plastik para buz kaz-ma kre?idir.

Paran-n retilece?i makine DEMAG 150/460, paran-n toplam gramaj-; 21 gram kavite

olmak zere toplamda 84 gr d-r. Kullan-lan hammadde LANXESS firmas-n-n retti?i

NOVADUR P2H-AT kodlu hammaddedir.Enjeksiyon zaman- 1.34 sn yedir.retilecek

parayla ilgili enjeksiyon makinesi ayarlar- ve kullan-lacak makinenin zellikleri EK1 de

verilmi3tir.retilecek paran-n kal-b-n-n teknik resimleri ilgili foto?raflar- ve -DEAS

program-nda yap-lan iziminden al-nan boyutlu detay resimleri EK2 de yer almaktad-r.

6.2 Kal$b$n Enjeksiyon Makinesine Ba9lanmas$ Ve Sklmesi

retilecek olan buz kaz-ma kre?inin enjeksiyon kal-b-n-n, plastik enjeksiyon makinesine

ba?lanmas- ve sklmesi 3u ad-mlarla gerekle3mektedir;

Planlama blmnden al-nan retim program-na gre ilgili kal-p uygun vin,

mapa ve halat kullan-larak kal-p park-ndan al-narak ilgili makinenin nne

getirilir. Mhendise verilen bilgiler do?rultusunda, kal-p vin ile gtrlrken yerden en

fazla 15-20 cm ykseklikte olmal-d-r. Aksi takdirde kazalar ve yaralanmalar

olabilir.

E?er ba?layaca?-m-z kal-b-n retim plan-yla ilgili bir aciliyet yoksa ba?lanaca?-

enjeksiyon makinesinde al-3makta olan kal-b-n son bask-lar-n-n bitmesi beklenir.

Ba?layaca?-m-z kal-p henz yerde iken, kal-pta eksik olan(varsa) rekor, su

hortumu, flan3 lar tamamlan-r, kal-p haz-r hale gelir.


51/62

51

Makineden -kart-lacak olan kal-b-n sular- nce giri3 sonra -k-3 vanalar-ndan

kapat-l-r.

Makineden -kart-lacak olan kal-b-n su ba?lant-lar- sklr ve kanallar-n

tamamen temizlenmesi iin kanallara bas-nl- hava tutulur. Makineden -kart-lacak olan kal-b-n varsa hidrolik maa ba?lant-lar-, ektirmeli

iticileri, s-cak yolluk soketi uygun 3ekilde sklr. Hidrolik maa ba?lant-lar-n-n

yerine kr tapa tak-larak s-zd-rmazl-?- kontrol edilir.

Makineden -kart-lacak olan kal-b-n kal-p gzleri nce aseton ve pamuk ile

silinir; daha sonra koruyu ya? ile ya?lan-r.

Makineden -kart-lacak olan kal-p kapat-ld-ktan sonra ba?lant- lamalar- tak-l-r.

Makineden -kart-lacak olan kal-p uygun mapa, sa?lam halat ve vin ile ask-ya

al-n-r.

Makineden -kart-lacak olan kal-b-n c-vatalar- sklr ve mengene d3k h-zda

a-l-r.

Makineden -kart-lacak olan kal-p makine flan3-ndan kurtulduktan sonra vin ile

yere indirilir.

Makineye ba?lanacak olan kal-p ve makine ba?lama yzeyleri gazta3- ile silinir.

Makineye ba?lanacak olan kal-p ve makine flan3lar-n-n uygunlu?u kontrol edilir.

Makine itici milleri, kal-b-n itici deliklerine ve eksenlerine gre uygun olarak

tak-l-r.

Uygun ve dzgn c-vata, mapa pabu,anahtar,halat kullan-l-r, bozuk anahtar,

halat, c-vata kullan-lmaz.

Makineye ba?lanacak olan kal-p, a?-rl-?-na uygun vin ile dengeli olarak ask-ya

al-n-r.

Makineye ba?lanacak olan kal-p mengene aras-na indirilir, flan3- ile oturtulur,

mengene ayar- yap-l-r ve mengene kilitlenir.

Ocak ve kal-p memelerinin birbiri ile uygunlu?u ve radysleri kontrol edilir.

Uygun olmayan meme de?i3tirilir.

Mengene a-lma, itici stroku, kilitleme kuvveti ayarlar- yap-l-r.

Kal-p s-cak yolluk ise kal-b-n s-cak yolluk ayarlar- yap-l-r.

Kal-b-n su ba?lant-lar- yap-l-r. Su kaa?- olup olmad-?- kontrol edilir.

Kal-p yzeylerindeki ya? temiz bir bezle silinir.

Enjeksiyon ayarlar- yap-l-r.

Makinenin nne -kartt-?-m-z nceki kal-p vinle al-narak uygun bir 3ekilde

kal-p park-na gtrlr.


52/62


53/62

53

Kal-p ama ve kapama h-z ve bas-n de?erlerini uygun seviyede alarak, kal-p

koruma kuvvet ve zaman ayarlar-n- yapmal-d-r. E?er kal-pta a-l- pimler

mevcutsa ona uygun koruma ayar- yap-lmas-na dikkat etmelidir.

Mal miktar- d3rlerek makineye az miktarda mal al-n-r. Maksat kal-pkavitesinin yava3 yava3 doldurulmas-n-n sa?lanmas-d-r.

Makineye al-nan az miktarda mal ile kal-p bask-ya al-n-r ve yar-m bask-lar al-n-r.

Bu 3ekilde, yava3 yava3 mal miktar- artt-r-larak bask-n-n tamamlanmas-

amalan-r.

tici ayarlar- yap-larak, bask-n-n yere d3meden kal-b-n hareketli k-sm-nda

kolayca al-nacak durumda kalmas- iin uygun itici h-z, bas-n ve pozisyon

de?erleri girilir.

Bask- tamamland-?-nda, paran-n herhangi bir k-sm-nda hi bir eksik

kalmad-?-nda kalite kontrol eleman- taraf-ndan getirilen, ilgili kal-p iin daha

nce al-nan bask- numunesi ile k-yaslama yap-l-r.

Numuneye gre uygun seviyede olacak ekme ve kntler iin ince ayarlar

yap-l-r.

Para istenilen kalite seviyesine geldikten sonra, kal-p ama kapama h-zlar-

ayarlan-r. evrim sresi istenilen seviyeye getirilir. Kalite kontrol eleman- ve

mhendis al-3acak olan operatre parayla ilgili bilgileri aktar-r. Dikkat etmesi

gereken hususlar- bildirir.

Son olarak, o makineye ilk defa ba?lanan bu kal-ba ait ayar de?erlerinin Kal-p

Ayar Parametreleri Formuna kaydedilmesi gerekir.

Mhendis ilgili makineye ait ayar formundan alarak makine ekran-nda yer alan

bilgileri ka?-da dker, saklamas- iin retim mhendisine teslim eder.

Bylece ilgili kal-ba ait ilk bask- ayar de?erleri ar3ivlenmis olur, bu makineye

tekrar ba?land-?-nda faydalan-lmak zere saklan-r.

Kal-b-n de?i3im sreci EK4 de yer almaktad-r.


54/62

54

6.4 Enjeksiyon prosesi S$ras$nda En ok Kar$la$lan Problemler Ve zmleri

Problem: apak meydana geliyor

Muhtemel zm: Enjeksiyon bas-nc-n- azalt,

Ocak-s-s-n- azalt,

Tutma bas-nc-n- ve zaman-n- azalt,

Mengene kapama bas-nc-n- artt-r,

Enjeksiyon h-z-n- azalt,

Kal-p s-cakl-?-n- azalt,

Kal-b- yeniden elden geir,

Kal-p kal-nl-k ayar-n- kontrol et.

Problem: Eriyik s-cakl-?- ok yksek

Muhtemel zm:

Ocak-s-s-n- azalt,


Helezonun devrini(rpm) azalt,

Geri bas-nc-n- azalt, Kal-p s-cakl-?-n- azalt,

Kuru malzeme kullan,

So?uma ve kal-p ama zamanlar-n- azalt.

Problem: Kaba yollukta renk bozulmas- meydana geliyor

Muhtemel zm:

Ocak-s-s-n- azalt,


Meme deli?ini byt,

Kal-p s-cakl-?-n- artt-r,

Yolluk geitlerini byt.

Problem: Kal-p tam dolmuyor

Muhtemel zm:

Enjeksiyon bas-nc-n- artt-r,


55/62

55

Ocak-s-s-n- artt-r,

Meme s-cakl-?-n- artt-r,

Memeyi temizle,

Yzk-torpil tak-m-n- temizle,

Enjeksiyon h-z-n- artt-r,

Geri bas-nc-n- artt-r,

Meme deli?ini byt,


Yolluk geitlerini byt,

Kal-ba hava deli?i a,

Huniyi doldur veya oca?a giren malzeme nnde engel varsa kald-r,

Mal alma mesafesini ayarla.

Problem: Malzemede yanma olu3uyor

Muhtemel zm:

Ocak-s-s-n- azalt,


Meme deli?ini byt,

Yolluk geitlerini byt, Kal-ba hava deli?i a.

Problem: Memeden mal ak-yor

Muhtemel zm:

Yzk-torpil tak-m-n- temizle,

Geri emi3 konumunu artt-r,

Meme bas-nc-n- ayarla,

Memenin ve yolluk burcunun byklklerin ve birbirlerine uygunluklar-n- kontrol

et,

Meme s-cakl-?-n- azalt,

Grup ileri valf-n- kontrol et.

Problem: Para kal-ba yap-3-yor

Muhtemel zm:

Ocak-s-s-n- azalt,


56/62

56





Kal-b- parlat,

Kal-b- yeniden elden geir,

ticinin bas-nc-n- ve konumunu ayarla,

Memenin ve yolluk burcunun byklklerini ve birbirlerine uygunluklar-n- kontrol

et,

ticiyi hava ile destekle.

Problem: Para yzeyi donuk, mat oluyor

Muhtemel zm:

Enjeksiyon bas-nc-n- azalt,

Ocak-s-s-n- artt-r,

Helezonun devrini(rpm) artt-r,



Meme deli?ini byt, Kal-p s-cakl-?-n- artt-r,


Kal-b- parlat,



Kirlenmemi3 temiz malzeme kullan.

Problem: Parada ak-3 izleri olu3uyor

Muhtemel zm:


Ocak-s-s-n- artt-r,



Meme deli?ini byt,



57/62

57


Kal-ba hava deli?i a,



Problem: Parada a3-nma izleri olu3uyor

Muhtemel zm:

Ocak-s-s-n- artt-r,





Meme deli?ini byt,


Problem: Parada bo3luklar veya hava kabarc-klar- meydana geliyor

Muhtemel zm:

Ocak-s-s-n- azalt,

Tutma bas-nc-n- ve zaman-n- artt-r, Meme s-cakl-?-n- artt-r,








Problem: Parada kmeler olu3uyor

Muhtemel zm:

Tutma bas-nc-n- ve zaman-n- artt-r,



Geri bas-nc-n- azalt,


58/62

58

Meme deli?ini byt,




Mal alma mesafesini ayarla,

Malzemenin kal-ba dolmas-n- dengele,

Yolluklar- tekrar elden geir.

Problem: Parada dalgal- yzeyler olu3uyor

Muhtemel zm:


Ocak-s-s-n- artt-r,

Ocak-s-s-n- azalt,

Tutma bas-nc-n- ve zaman-n- artt-r,



Meme deli?ini byt,


Kal-p s-cakl-?-n- azalt, Kuru malzeme kullan,

Mal alma mesafesini ayarla,

So?uma ve kal-p ama zamanlar-n- artt-r.

Problem: Parada ince ince tabakala3ma(pulla3ma) olu3uyor

Muhtemel zm:

Ocak-s-s-n- artt-r,







Meme deli?ini byt,



59/62

59



Kirlenmemi3, temiz malzeme kullan.

Problem: Parada k-r-lmalar meydana geliyor

Muhtemel zm:

Ocak-s-s-n- artt-r,








Problem: Parada oluklar, yol yol izler olu3uyor

Muhtemel zm:

Ocak-s-s-n- artt-r,

Ocak-s-s-n- azalt, Helezonun devrini(rpm) azalt,

Geri bas-nc-n- azalt,


Memenin ve yolluk burcunun byklklerini ve birbirlerine uygunluklar-n-

kontrol et,

Meme s-cakl-?-n- azalt,

So?uma ve kal-p ama zamanlar-n- artt-r,

Problem: Parada 3ekil bozuklu?u(y-rt-k, kesik,vs) meydana geliyor

Muhtemel zm:

Enjeksiyon bas-nc-n- azalt,

Ocak-s-s-n- artt-r,



Geri bas-nc- artt-r,



60/62

60



Problem: Parada yzey lekeleri olu3uyorMuhtemel zm:

Ocak-s-s-n- artt-r,







Kal-b- parlat,

Yolluklar- ve yolluk geitlerini cilala, parlat,


Kuru malzeme kullan.

Problem: Yolluk kopuyor

Muhtemel zm: Tutma bas-nc-n- ve zaman-n- azalt,


Yolluklar- ve yolluk geitlerini cilala, parlat,

Memenin ve yolluk burcunun byklklerini ve birbirlerine uygunluklar-n- kontrol

et,


Bu zmler muhtemel zmlerdir ve bir problem iin verilen tm zmler ayn- anda

geerli

olmayabilir.


61/62

61

SONU

Bu projede plastik enjeksiyonla para imalat- s-ras-nda kar3-la3-labilecek hatalar ve

zmleri,plastik enjeksiyonun avantajlar- ve dezavantajlar-, enjeksiyon makinesinin

k-s-mlar- ve i3levleri, kal-plar-n k-s-mlar- i3levleri ve haz-rlanmas-, bir enjeksiyon kal-b-n-n

enjeksiyon makines-na ba?lanmas- ve seri retime geilmesi plastik enjeksiyonla retilecek

bir paran-n proseslerinin -kart-lmas- anlat-lm-3t-r.


62/62

KAYNAKLAR

PAGEV YAYINLARI ANA HATLARI LE PLASTKLER VE PLASTK

TEKNOLOJS SF48-60

PAGEV YAYINLARI PLASTKLER VE PLASTK ENJEKSYON TEKNOLOJSNE

GRD SF 99-120

Ki3isel Gr3me mmet AIKGZ, Ahmet ZEL, zel Kal-p-l-k, Manisa 2006

Ki3isel Gr3me Recep ERSAN Demotek Plastik, Manisa 2006

Ki3isel Gr3me Hayrettin KURTDERE, Tasar-m Sorumlusu, Maximum Kal-p-l-k,Manisa

2006

plastİk enjeksİyon yÖntemİyle parÇa İmalati

Documents