plan de convivencia do centro
DESCRIPTION
Como asesor do Consello Escolar de Galicia fun convidado polo concello da Coruña a dar unha conferencia sobre convivencia escolar para os representantes municipais nos consellos escolares dos centros educativos. Esta foi a presentación que elaborei para apoiar a miña proposta de actuación. Estará algo desfasada en canto á lexislación, pero creo que conserva liñas de acción aínda vixentes.TRANSCRIPT
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
proxecto educativo de centro plan anual de centro plan de acción titorial plan lingüísticomemoria anual regulamento de réxime interno programación xeral programación de aulaplan de evacuación plan xeral de atención á diversidade plan de convivencia do centroproxecto educativo de centro plan anual de centro plan de acción titorial plan lingüísticomemoria anual regulamento de réxime interno programación xeral programación de aulaplan de convivencia do centro plan de evacuación plan xeral de atención á diversidadeproxecto educativo de centro plan anual de centro plan de acción titorial plan lingüísticomemoria anual regulamento de réxime interno programación xeral programación de aula
plan de eva plan de convivencia do centro cuación plaproxecto educativo de centro plan anual de centro plan de acción titorial plan lingüísticomemoria anual regulamento de réxime interno programación xeral programación de aulaplan de evacuación plan xeral de atención á diversidade plan de convivencia do centroproxecto educativo de centro plan anual de centro plan de acción titorial plan lingüísticomemoria anual regulamento de réxime interno programación xeral programación de aulaplan de convivencia do centro plan de evacuación plan xeral de atención á diversidadeproxecto educativo de centro plan anual de centro plan de acción titorial plan lingüísticomemoria anual regulamento de réxime interno programación xeral programación de aulaplan de evacuación plan xeral de atención á diversidade plan de convivencia do centro proxecto educativo de centro plan anual de centro plan de acción titorial plan lingüísticomemoria anual regulamento de réxime interno programación xeral programación de aulaplan de convivencia do centro plan de evacuación plan xeral de atención á diversidadeproxecto educativo de centro plan anual de centro plan de acción titorial plan lingüísticomemoria anual regulamento de réxime interno programación xeral programación de aulaplan de evacuación plan de convivencia do centro plan xeral de atención á diversidadeproxecto educativo de centro plan anual de centro plan de acción titorial plan lingüísticomemoria anual regulamento de réxime interno programación xeral programación de aula
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
1. Limiar (in)NECESARIO.2. O Consello Escolar de Centro.3. Lexislación básica sobre convivencia.4. Convivencia escolar: ¿De que estamos a
falar?5. Plan de convivencia do centro.6. Algunhas reflexións finais... e unha proposta
de actuación integral.
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
A educación debe preparar aos alumnos e ás alumnas para seren quen de desenvolver un proxecto de vida persoal, social e profesional satisfactorio, acorde cos valores e a convivencia nunha sociedade democrática.
EMPREGARRECURSOS
TOMARDECISIÓNS
ESCOITAROPINIÓNS
VALORAROPCIÓNS
COÑECEDORESDE SI MESMOS
COÑECEDORESDO MUNDO
PARTICIPATIVOSE SOLIDARIOS
PROFESIONAISCON ÉXITO
EXPRESIÓN EMOCIONAL
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
O CONSELLO ESCOLAR
Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación.
Artigo 118. Principios xerais.
Artigo 119. Participación no funcionamento e o goberno dos centrospúblicos e privados concertados.
Artigo 121. Proxecto educativo.
Artigo 126. Composición do consello escolar.
Artigo 127. Competencias do consello escolar.f) Coñecer a resolución de conflitos disciplinarios e velar porque se ateñan á normativa vixente. Cando as medidas disciplinarias adoptadas polo director correspondan a condutas do alumnado que prexudiquen gravemente a convivencia do centro, o consello escolar, por instancia de pais ou titores, poderá revisar a decisión adoptada e propoñer, de ser o caso, as medidas oportunas.g) Propoñer medidas e iniciativas que favorezan a convivencia no centro, a igualdade entre homes e mulleres e a resolución pacífica de conflitos en todos os ámbitos da vida persoal, familiar e social.
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
•Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación. (BOE 106, do 4 de maio de 2006)
•Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito á educación. (BOE do 4 de xullo de 1985)
•Decreto 374/1996, do 17 de outubro, polo que se aproba o Regulamento orgánico das escolas de educación infantil e dos colexios de educación primaria. (DOG 21/10/1996)
•Decreto 7/1999, do 7 de xaneiro, polo que se implantan e regulan os centros públicos integrados de ensinanzas non universitarias.
(DOG 26/01/1999)
•Decreto 324/1996, do 26 de xullo, polo que se aproba o Regulamento orgánico dos institutos de educación secundaria. (DOG 09/08/1996)
LEXISLACIÓN BÁSICA (I)
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
LEXISLACIÓN BÁSICA (II)
•Real Decreto 732/1995, de 5 de mayo, por el que se establecen los derechos y deberes de los alumnos y las normas de convivencia en los centros. (BOE nº 131, 2-Jun-1995)
•Lei 27/2005, do 30 de novembro, de fomento da educación e a cultura da paz. (BOE número 287, do 1 de decembro de 2005).
•Lei 11/2007, do 27 de xullo, galega para a prevención e o tratamento integral da violencia de xénero. (DOG do 7 de agosto de 2007)
•Decreto 85/2007, do 12 de abril, polo que se crea e regula o Observatorio Galego da Convivencia Escolar. (DOG do martes 8 de maio)
• Instrucións sobre a constitución do Observatorio da convivencia nos centros educativos e para a elaboración do plan de convivencia.(Achegadas aos directores de centros educativos dende a Dirección Xeral de Ordenación e Innovación Educativa con data de 17 de outubro de 2007)
• Información, materiais, recursos e bibliografía orientativa sobre a elaboración do plan de convivencia no portal educativo da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria.
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
CONVIVENCIA ESCOLAR: ¿DE QUE ESTAMOS A FALAR?
CONVIVENCIAVivir en compañía doutro(s) en base a unhas relacións sociais e a
uns códigos no marco dun contexto social determinado.
pacífica
democrática
igualitaria
solidaria
xusta
equitativa
responsable
¿Aínda nos cuestionamos Educación para a cidadanía?
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
CONDUTAS CONTRARIAS Á CONVIVENCIA PACÍFICA, DEMOCRÁTICA, XUSTA...
repetida
desigual
mantida
ACOSO ESCOLAR, MATONISMO OU BULLYING
violencia
Exclusión Agresións verbais Agresións contra as propiedades Agresións físicas Coaccións Acoso sexual
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
"Educade aos nenos e non será necesario castigar aos homes"
Pitágoras
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
CIBERACOSO
CONDUTAS CONTRARIAS Á CONVIVENCIA PACÍFICA, DEMOCRÁTICA, XUSTA...Acto agresivo
Intencionado RepetidoConstanteElectrónicoNon hai onde agocharseGrande audienciaInvisibilidade dos agresores
MensaxesTeléfonoFotografías/vídeoCorreo electrónicoChatPáxinas web
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
“A vida é moi perigosa non soamente polas persoas que fan o mal, senón e sobre todo, polas
que sentan a ver o que pasa.“Albert Einstein
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
CONDUTAS CONTRARIAS Á CONVIVENCIA PACÍFICA, DEMOCRÁTICA, XUSTA...
VIOLENCIA DE XÉNERO
Acoso sexualComportamentos machistas
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
“A violencia é o último recurso do incompetente.”
Isaac Asimov
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
CONDUTAS CONTRARIAS Á CONVIVENCIA PACÍFICA, DEMOCRÁTICA, XUSTA...
RACISMO
XENOFOBIA
exclusión social, discriminación, privación de dereitos, segregación... AGRESIÓNS,
VIOLENCIA, EXPULSIÓNS, MATANZAS, LIMPEZA ÉTNICA, EXTERMINIO.
Diferenza racial Supremacía duns pobos sobre outros
Receo, odio, fobia e rexeitamento contra os grupos étnicos diferentes. Acéptanse cando se produce a asimilación cultural.
INTEGRACIÓNCOOPERACIÓN
INTERCULTURALISMOINFORMACIÓN OBXECTIVA
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
“Máis cós actos dos malos, horrorízame a indiferenza dos bos.”
Gandhi
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
CONDUTAS CONTRARIAS Á CONVIVENCIA PACÍFICA, DEMOCRÁTICA, XUSTA...
VANDALISMO
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
CONDUTAS CONTRARIAS Á CONVIVENCIA PACÍFICA, DEMOCRÁTICA,
XUSTA...DISRUPCIÓN
CENTRO DE APRENDIZAXE
Comportamento que trata de interromper a aprendizaxe.
CENTRO DE CONVIVENCIA
Falta de rendemento
Molestar na clase
Absentismo escolar
Falta de respecto
Conflito de poder
Violencia
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
“A utopía é o principio de todo progreso e o deseño dun futuro mellor"
Anatole France
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
CONVIVENCIA ESCOLAR E CONFLITO
Os conflitos son inseparables da
convivencia democrática.
Os conflitos non se deben ocultar; débense valorar como oportunidades de
aprendizaxe.
Os conflitos son potencialmente beneficiosos;
hai que xestionalos de
xeito construtivo.
Cooperación(gano-ganas)
Competición(gano-perdes)
Acomodación (perdo-ganas)
Evasión (perdo-perdes)
Importancia dos
obxectivos
Importancia da relación
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
MODELOS DE XESTIÓN DOS CONFLITOS
PUNITIVO/DISCIPLINARIO
INTEGRADO/COMUNITARIO
ACTUACIÓN
Aplica unha sanción ou corrección.
Baseado na comunicación de ambas partes a través do diálogo coa intención de resolver o conflito.
REPARACIÓNA vítima é o denunciante. Persiste a súa indefensión
Reparación directa á vítima.
RECONCILIACIÓN
Non se produce. Queda sen resolver o trauma da vítima e a culpa do agresor.
Mellora da relación entre ambas partes.
RESOLUCIÓNQueda sen resolver o tema subxacente xa que non se aborda.
Diálogo que propicia a resolución ao ser atendidos os problemas subxacentes.
MODELOS
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
MODELO INTEGRADO DE XESTIÓN DOS CONFLITOS DE CONVIVENCIA
O modelo INTEGRADO, que engloba a mediación e a sanción, PRECISA
Un sistema de normas como PACTO DE CONVIVENCIA
Un sistema de diálogo e tratamento do conflito a través de EQUIPOS DE MEDIACIÓN
Un TRABALLO EDUCATIVO sobre comportamentos antisociais e de disciplina
currículo familias contexto aula docentes organización
PLAN DE CONVIVENCIA
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
Violencia estrutural
derivada da organización
social
Violencia nos medios de
comunicación social
Modelos violentos na familia e no
contexto
Violencia sufrida na
familia e no contexto
Falta de desenvolve-
mento moral e de integración
social
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
EDUCAR NA CONVIVENCIA
participación respecto
tolerancia solidariedade
compromiso
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
EN GALICIA
www.edu.xunta.es
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
PROXECTO EDUCATIVO DE CENTRO:Documento básico para a mellora do centro
Contexto, alumnado... Criterios xerais programacións
Metodoloxía, competencias básicas
Proxecto lingüístico
Educación en valores
Avaliación e promoción alumnado
Atención á diversidade
Plan de orientación e acción titorial
Atención educativaalternativa relixión
Proxecto lector
Plan de convivencia
Plan das TICs
Plans de permanencia
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
O PROCESO A SEGUIR
1º. CONSTITUCIÓN DO OBSERVATORIO DA CONVIVENCIA ESCOLAR DO CENTRO
2º. AVALIACIÓN INICIAL, DIAGNÓSTICA DA SITUACIÓN ACTUAL DO CENTRO.
3º. ELABORACIÓN DO PLAN DE CONVIVENCIA DO CENTRO.
4º. POSTA EN PRÁCTICA DO PLAN DE CONVIVENCIA DO CENTRO
obxectivos accións avaliación
destinatarios
responsables
recursos
temporalización
Procedementos ou protocolos de
actuaciónmetodoloxía
5º. SEGUIMENTO E AVALIACIÓN DO PLAN DE CONVIVENCIA DO CENTRO
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
OBSERVATORIO DA CONVIVENCIA ESCOLAR NOS CENTROS EDUCATIVOS
• Funcionará en Pleno.• Composición equilibrada de homes e mulleres.• Tres reunións anuais de carácter ordinario, unha por trimestre, e con carácter extraordinario cantas veces se convoque (1/3).
• Dinamizar o Plan de convivencia do centro e a mediación escolar.• Elaboración dun informe anual da análise da convivencia.• Informar trimestralmente ao Consello Escolar.• Coordinación das actuacións conxuntas relacionadas coa mellora da convivencia.• Propostas á Administración educativa.• Outras encomendas da Administración educativa ou do Observatorio da Convivencia Escolar a nivel provincial.
ORGANIZACIÓN
FUNCIÓNS
CONSTITUIRASE NO PRIMEIRO TRIMESTRE DO CURSO ESCOLAR 2007/08
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
OBSERVATORIO DA CONVIVENCIA ESCOLAR NOS CENTROS EDUCATIVOS
COMPOSICIÓN
MEMBROS DO CONSELLO ESCOLAR
CENTROS DE MENOS DE 6 UNIDADES
CENTROS DE 6 A 11
UNIDADES
CENTROS DE 12 A 17
UNIDADES
CENTROS DE 18 OU MÁIS UNIDADES
Director ou directora 1 1 1
Xefe ou xefa de estudos 1 1 1
Orientador, orientadora 1 1 1
Alumnado 1 1 1
Pais e nais 1 1 1
Persoa encargada de programas coeducación
1 1 1
Persoal non docente 1 1 1
Profesorado 2 3 4
Participación doutros, alleos ao consello escolar
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
O PLAN DE CONVIVENCIA:catro apuntamentos previos
É a ferramenta principal para a planificación da convivencia e para a resolución dos conflitos escolares.
Debe supoñer unha mellora institucional partindo da prevención.
Debe partir das necesidades reais e da situación concreta do centro.
Non chega con ter un Plan de convivencia, hai que aplicalo, levalo a cabo e revisalo dende un enfoque global e coa participación de todos.
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
O PLAN DE CONVIVENCIA:algunhas características esenciais
Debe ir cara á consecución dunha disciplina democrática, planificada e consensuada entre todos.
Debe implicar a formación e o desenvolvemento no alumnado de habilidades de comunicación, sociais, emocionais.
Debe incluír tamén propostas de formación e mellora para o profesorado no emprego de metodoloxías máis colaborativas.
Precisa levar a cabo cambios no contido e na metodoloxía do currículo.
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
O PLAN DE CONVIVENCIA:Método de traballo (I)
APARTADO DO PLAN DE
CONVIVENCIA: TAREFA.
DESCRI-CIÓN
FACTORES QUE FAVORECEN A CONVIVENCIA
FACTORES QUE PREXUDICAN A CONVIVENCIA
MEDIDAS QUE APLICA O CENTRO
PROPOSTAS INNOVADORAS DE MELLORA
CARACTERÍSTICAS DO CENTRO E DO SEU CONTORNO
Situación
Alumnado
Equipos docentes
Familias
Espazos
Reflexiónindividual
Reflexiónpequeno grupo
mixto
Observatorioda convivencia
claustro
APA
Delegados
CONSELLOESCOLAR
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
O PLAN DE CONVIVENCIA:Método de traballo (II)
APARTADO DO PLAN DE
CONVIVENCIA: TAREFA.
DESCRI-CIÓN
FACTORES QUE
FAVORECEN A CONVIVENCIA
FACTORES QUE PREXUDICAN A CONVIVENCIA
MEDIDAS QUE APLICA O CENTRO
PROPOSTAS INNOVADORAS DE MELLORA
ESTADO ACTUAL DA CONVIVENCIA
ESCOLAR
Profesorado-alumnado
Alumnado-alumnado
Alumnado-profesorad
o
Profesorado-
profesorado
Centro-familias
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
O PLAN DE CONVIVENCIA:Método de traballo (III)
ACCIÓN RESPON-SABLES
RECURSOS METO-DOLOXÍA
ESPAZOS FÍSICOS
TEMPO-RALIZACIÓ
N
AVALIACIÓN
Desenvolve-mento de habilidades de comunicación entre os alumnos do 1º ciclo da ESO
Titor e Orientador
Formación nas reunións de titoría.. Caderno de traballo. Vídeo.
Activa e participativa
Aula de titoría
5 sesións de titoría.
Elaboración de ficha de avaliación para encher o alumnado.Informe do titor e orientador.
ACCIÓN PUNTOS FORTES
PUNTOS FEBLES
PROPOSTA DE MELLORA
Accións desenvolvidas
anteriormente no centro
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
ALGUNHAS REFLEXIÓNS FINAIS
Evitar discursos nostálxicos sobre tempos pasados mellores.
Partir de formulacións positivas: todo o mundo debe ter unha presenza en positivo no centro. Síndrome do lapis vermello.
Antepoñer o valor educativo sobre o punitivo. Debe ter un carácter preventivo.
Quizais o que máis preocupa nos centros non son os casos de violencia extrema, senón as “cuestións” cotiás como as agresións verbais entre compañeiros, agresións dirixidas contra as propiedades, exclusión social, faltas de respecto, disrupción...
Problema complexo e multicausal. Responsabilidade compartida: tarefa de todos.
Partir da análise en profundidade da situación específica do centro.O aspecto do centro é importante: debemos procurar que todos o consideren propio.
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
ALGUNHAS REFLEXIÓNS FINAIS
A comunicación entre as partes baseada no diálogo e a escoita favorece o clima de convivencia e aproveita o conflito como oportunidade educativa de maduración e crecemento persoal e comunitario.
O plan de convivencia debe orientarse a aprender a resolver pacífica, creativa, dialogada e participativamente os conflitos.
O Plan de convivencia debe ter en conta medidas organizativas, curriculares e de intervención directa ante situacións de risco.
É fundamental propiciar o desenvolvemento persoal, emocional, socio-afectivo e facilitar técnicas de mediación, negociación e resolución de conflitos.
Tratar de compensar ás familias máis alongadas do sistema escolar a través de actividades e xeitos de actuar innovadores.
Actuar en equipo para evitar contradicións e ofrecer un marco coherente e claro para o alumnado e as familias.
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
UNHA PROPOSTA DE ACTUACIÓN INTEGRAL
plan municipal de mellora da convivencia escolar
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.
PLAN MUNICIPAL DE MELLORA DA CONVIVENCIA ESCOLAR
CENTROS EDUCATIVOS
SERVIZO MUNICIPAL DE
EDUCACIÓN
EQUIPO ESPECÍFICO
ORIENTACIÓN
CONSELLO ESCOLAR
MUNICIPAL
SERVIZOS SOCIAIS
POLICÍA LOCAL
CONSELLO ESCOLAR DE
CENTRO
OBSERVATORIO DE CONVIVENCIA
ESCOLAR
ALUMNADO
FAMILIAS
PROFESORADO
TEMPO LIBRE
ASOCIACIÓNS
CIDADÁNS
Plan de convivencia do centro: ¿que facermos dende o consello escolar? Xosé Anxo Seoane Cao, 01/12/07.