PİCORNAVİRUSLAR

Dr.Tuncer ÖZEKİNCi

1

Dr.Tuncer ÖZEKİNCi

Tıbbi Mikrobiyoloji A.D

PİCORNAVİRUSLAR

� Picornaviridae ailesi, insanlarda ve hayvanlarda hastalık oluşturan önemli virus gruplarını içeren, geniş bir virus

2

virus gruplarını içeren, geniş bir virus ailesidir.

� En küçük RNA viruslarıdır.

Morfolojik Özellikleri

� 20-30 nm büyüklüğünde

� İkozohedral simetrili

� Tek iplikcikli RNA içerir

3

� Tek iplikcikli RNA içerir

� Zarfları yoktur

� Hücre sitoplazması içinde çoğalırlar.

Sınıflandırılmaları

1- Enterovirus cinsi

2- Rhinovirus cinsi

3- Hepernavirus

4

3- Hepernavirus

4- Cardiovirus cinsi

5- Apthovirus cinsi

Enterovirus

Rhinoviruslardan ayrımı:

� Kapsidleri pH 3’ten etkilenmez

� Optimal üreme ısıları

5

� Optimal üreme ısıları

� Bulaşma yolları

� Yaptıkları hastalık

Genel Özellikleri

� Küçük, küresel ve zarfsız, pozitif iplikcikli RNA virusları

� İkozohedral yapıda bir kapsid

6

� İkozohedral yapıda bir kapsid

ENTEROVİRUSLAR

1- Poliovirus

2- Coxsackie A virus

3- Coxsackie B virus

7

3- Coxsackie B virus

4- Echovirus

Subgrup Serotipler

Poliovirus 1-3

Coxsackievirus A 1-22, 24

8

Coxsackievirus A 1-22, 24

Coxsackievirus B 1-6

Echovirus 1-9, 11-27, 29-31

Enterovirus 68-71

POLİOVİRUS

� Poliomiyelit etkeni

� Medulla Spinalisin motor nöronlarının harabiyeti sonucu felçlere yol açar

9

harabiyeti sonucu felçlere yol açar

Genel Özellikleri

� Kuruluk ve ultraviyole ışınlarına karşıduyarlıdırlar.

� 55 °C de 30 dakika ısıtıldığında inaktiveolurlar.Oda ısısında günlerce buzdolabında

10

olurlar.Oda ısısında günlerce buzdolabındahaftalarca , -20°C de yıllarca canlı kalabilirler.

� Klora karşı ise oldukça hassastır.

� Zarfsız oldukları için de eter , kloroform, vesafra tuzlarından etkilenmezler.

� Poliovirüs 1 2 3 olmak üzere 3 serotipi vardır.

Patogenez

� Virus ağız yoluyla alınır

� İlk önce vücuda girdiği bölgede çoğalır

� İlk olarak;

11

� İlk olarak;� Tonsilla

� Servikal lenf bezleri

� Peyer plaklarında, ürer

� Daha sonra kana karışarak viremi

� Virüsler hem kan yoluyla hem de periferik sinirlerin aksonları yoluyla MSS ulaşırlar.Genellikle medulla

12

� Genellikle medulla spinalisin ön boynuz hücrelerini infekte eder� Spinal motor

nöronlarının selektif kaybı

� Kas atrofisi ve flasid paralizi

Patogenez

� Hastalık tablosu oluşmadan önce virus boğaz ve dışkıdan izole edilmektedir

� Hastalık ortaya çıktıktan 3-5 gün sonra boğazdan

13

� Hastalık ortaya çıktıktan 3-5 gün sonra boğazdan kaybolmakla beraber dışkıda haftalarca bulunur

� Polio epidemileri esnasında;� Diş çekimi� Tonsillektomi� İM injeksiyon ile virus buralardan periferik sinir yolu ile

MSS’e gidebilir

Klinik Bulgular

Kuluçka süresi:1-2 haftadır

1. Asemptomatik Poliomiyelit %90-95

2. Abortif Poliomiyelit % 8-4

14

2. Abortif Poliomiyelit % 8-4

3. Non Paralitik Poliomiyelit % 2

4. Paralitik Poliomiyelit %1-2

Asemptomatik Poliomiyelit� Hiçbir klinik belirti görülmez� Virüs organizmada çoğalmasına rağmen beyine

ulaşamaz.Dışkıda virüs izolasyonu ve kanda antikor

15

� Dışkıda virüs izolasyonu ve kanda antikoroluşumu

� Genellikle epidemiler sırasında pek çok kişienfekte olabilir .

� İnfeksiyonların yaklaşık %90-95i asemptomatikseyirlidir.

Abortif Poliomiyelit

� Klinik veren polıomiyelitler içinde en sıkgörülen klinik formdur.

� Virüs ile enfekte olan kişilerin yaklaşık olarak% 5 inde bu formda hastalık oluşur.

16

% 5 inde bu formda hastalık oluşur.� Hasta kişilerde ateş , kırgınlık , başağrısı ve

kas ağrıları gibi genel enfeksiyon bulgularıgörülür hastalık 3-5 gün içerisindekendiliğinden iyileşir.

� Virüs MSSye ulaşamadığı için felç oluşumugözlenmez.

Non Paralitik Poliomiyelit

� Asemptomatik menenjit olarak da adlandırılır.� Başlangıçta abortif poliomiyelit tablosu

bulunmaktadır.Daha sonra bu tabloya boyun ve sırt ağrıları,

17

� Daha sonra bu tabloya boyun ve sırt ağrıları,ense sertliği ile karakterize aseptik menenjittablosuda eklenir.

� Virüs MSS’e ulaştığı halde, bu hücrelerdeyeteri kadar tahribat yapamadığı için felçoluşmaz.

Paralitik Poliomiyelit

� En ağır klinik formudur.� Hastalık abortif poliomiyelit tablosu ile başlar.

Bir süre sonra çeşitli kas gruplarını tutan felçtablosu eklenir.

18

tablosu eklenir. � MSS’e ulaşan virüs beyinde ve medulla

spinaliste üreyerek, burada oluşturduğu tahribatla bağlantılı olarak felçler oluşturur.

� Oluşan felçler gevşek tipte olup, asimetrik dağılım gösterir.

� Felç oluşumu kollara nazaran bacaklarda daha fazladır

Bağışıklık

�Kısa sürede nötralizan antikorlar meydana gelir ve ömür boyu kalıcıdır.

�Ayrıca virüs üreyen bölgelerde salgısal IgA’lar oluşur.

19

�Ayrıca virüs üreyen bölgelerde salgısal IgA’lar oluşur.

�Annede oluşan antikorlar plasenta yoluyla bebeğe geçer

�ilk 6 ayda anneden aldıkları antikorlar ile infeksiyona karşı korunurlar

Laboratuvar Tanısı

� İlk dönemde boğaz sürüntüsü, daha uzun dönemde rektal sürüntü yada dışkıdan alınan örnek kullanılır

20

dışkıdan alınan örnek kullanılır

Laboratuvar Tanısı

1.Virüs izolasyonu

Maymun böbrek hücre kültürleri

Sitopatik etki: 3-6 gün

21

Sitopatik etki: 3-6 gün

2. Virüsün ya da viral antijenlerin araştırılması

3. Serolojik İnceleme

Epidemiyoloji

� Halkımız arasında “çocuk felci” olarak bilinir

� Bilinen tek rezervuar insandır

� Polio bütün dünyada yaygın bir infeksiyondur

22

� Polio bütün dünyada yaygın bir infeksiyondur

� Genellikle dışkı ile kirlenmiş su ve gıdaların ağız yolundan alınmasıyla

� Primer infeksiyon genellikle bebeklik ve çocukluk çağında geçirilmektedir.

Korunma, kontrol ve tedavi-1Genel Önlemler:� Hastalığın yaygın olduğu dönemlerde � Çocukların epidemi bölgelerine seyahatleri

engellenmeli

23

engellenmeli� Ateşli hastalık durumunda istirahat ettirilmeli� Yorucu iş ve oyunlardan uzak tutulmaları� İM enjeksiyon ve diş çekiminden kaçınılmalı

� Gıdaların sinekten korunması ve temizlik kurallarına uyulması da etkin bir önlemdir

Korunma, kontrol ve tedavi-2Pasif Bağışıklık:

� Gamma globulin kullanılır

24

� İM olarak 0.3 ml/kg uygulandığında 3 hafta boyunca paralitik poliodan korur ancak subklinik infeksiyonları engellemez

� İnfeksiyondan sonra yapılacak gamma globulinin etkisi yoktur

Korunma, kontrol ve tedavi-3

Aktif Bağışıklık:

� Aşıların yaygın kullanılması sonucu gelişmiş ülkelerin çoğunda polio eradike edilmiştir

25

ülkelerin çoğunda polio eradike edilmiştir

� Ülkemizde de oral polio aşısı ile kampanyalar yapılmaktadır

� Hem canlı attenüe (Sabin, OPV) hem de ölü virus (Salk, IPV) aşıları mevcuttur

Korunma, kontrol ve tedavi-4Tedavi:

� Spesifik bir tedavi yoktur

26

� Ağrı ve kas spazmını azaltılması gibi destek tedavisi uygulanır

� Antiserumun bir yararı yoktur

� Ateş düşer düşmez aktif eksersizlere başlanmalıdır

COXSACKİEVİRUS

� A ve B olmak üzere iki alt gruba ayrılırlar.

� Picornaviridae ailesinin genel

27

� Picornaviridae ailesinin genel özelliklerini taşırlar.

� Virüs vucuda ağız ve solunum yoluyla girer.

Klinik Bulgular

1-Herpanjina Coxsackie A 2-Plörodini Coxsacki B 3-Aseptik menenjit Coxsaki A ve B 4-Kalp hastalıkları

28

4-Kalp hastalıkları 5-Hafif yaz ateşi 6-Soğuk algınlığı7-El,ayak ve ağız hastalığı Coxsackie A 8-Akut Hemorajik Konjuktivit Coxsackie A 9-Diabetes mellitus, pankreatit, neonatal

infeksiyonlar

Coxsackie A Coxsackie B Coxsackie A ve B- Herpangina - Plörodini - Aseptik menenjit

- El-Ayak-Ağız Hast. - Miyokardit - ÜSYE

29

- Akut Hemorajik - Perikardit - Hepatit

Konjonktivit

Coxsackievirus tip A

� Herpanjina� Ateş, boğaz ağrısı

� Baş ve karın ağrısı

30

� Yumuşak damak ve tonsillerde ağrılı, gri-beyaz veziküller

� Çocuklarda sık

� 5-6 günde iyileşir

Coxsackievirus tip A

� Akut hemorajik konjonktivit� Subkonjonktival

hemoraji

31

hemoraji

� 1-2 haftada iyileşir

Coxsackievirus tip A

� El ayak ağız hastalığı� El, ayak, ağız ve

dilde veziküler, makülopapüler

32

makülopapüler lezyonlar

� İyileşme 1-2 gün

Coxsackievirus tip B

Myokard ve perikard hastalıkları

Viral miyokarditlerin en sık etkenidir.

Mortalitesi yüksektir

33

Mortalitesi yüksektir

Plörodini (Epidemik miyalji)

Birden başlayan ateş ve hareketle artan tek taraflı göğüs ağrısı

Laboratuvar Tanısı

1.Virüs izolasyonu

Duyarlı hücre kültürleri

Sitopatik etki

34

Sitopatik etki

2. Serolojik İnceleme

ECHOVİRUS� İlk echovirus, poliovirus epidemiyolojisinin

araştırılması sırasında insan dışkısındarastlantısal olarak bulunmuştur.

� Enterik Cytopathogenic Human Orphan kelimelerinin baş harfleri

35

� Enterik Cytopathogenic Human Orphan kelimelerinin baş harfleri

� Enterovirüslerin genel özelliklerini gösterirler � Echoviruslar insan O grubu eritrositlerini

infekte ederler.� Virüs organizmaya genellikle ağız ve solunum

yoluyla girer

Klinik Bulgular

1. Aseptik menenjit

2. Menengoensefalit

3. Ateşli hastalıklar

36

3. Ateşli hastalıklar

4. Gastroenterit

5. Üst solunum yolu hastalıkları

6. Diğer hastalıklar: Nadiren perikardit,miyokardit, orşit, glomerulonefrit

Laboratuvar Tanısı

1.Virüs izolasyonu

Duyarlı hücre kültürleri

2. Serolojik İnceleme

37

2. Serolojik İnceleme

Epidemiyoloji

� Tüm yeryüzünde yaygındır.

� Genellikle yaz ve sonbahar aylarında görülür.

38

görülür.

� Virüs vücuda fekal oral yol ile kontamine yiyeceklerle bulaşır.

� Sularda ve lağım sularında uzun süre canlı kalabilir

RHİNOVİRUS� Bilinen en önemli soğuk algınlığı virusu� 100’den fazla farklı antijenik tip içerir� Çoğu yönden Picornavirus’ların özelliklerini

gösterirler

39

� Çoğu yönden Picornavirus’ların özelliklerini gösterirler

� Eter ve kloroformdan etkilenmezler� pH 3 gibi asit ortamlarda kolaylıkla inaktive

olurlar. � İnsan embriyonik akciğer fibroblastik hücre

kültürlerinde ürerler.

Patogenez

� Virus organizmaya damlacık infeksiyonu ya da kontamine ellerin ağıza ve buruna sürülmesiyle üst solunum yolu mukozasından bulaşır

40

bulaşır

� Virüs genellikle burun sekresyonlarında bolmiktarda bulunur.

� Öksürük ve aksırık ile etrafa yayılır.

� Enterovirusların aksine GİS’de replike olmaz

Klinik Bulgular� Kuluçka süresi 2-4 gün arasındadır� Akut hastalık tablosu 7 günde sonlanır� Sulu akıntı� Nazal konjesyon

41

� Nazal konjesyon� Başağrısı� Boğaz ağrısı� Öksürük, görülür

� İnfeksiyon geçirilmekle tipe özgül bağışıklık gelişmekte olup, bu bağışıklık 2 yıl kadar koruyucu olmaktadır.

Laboratuvar Tanı

1.Virüs izolasyonu

Sitopatik etki

2. Viral antijenlerin araştırılması

42

2. Viral antijenlerin araştırılması

3. Serolojik İnceleme :Çok sayıda tip bulunmasından dolayı pratik değildir.

Epidemiyoloji� Rhinovirus infeksiyonları bütün dünyada

yaygındır� İnfeksiyon genellikle sonbahar başı ve

ilkbahar başında görülür� Genellikle kapalı ortamlarda daha iyi yayılırlar

43

� Genellikle kapalı ortamlarda daha iyi yayılırlar� Aile içi bulaşımda ise direkt temas ön

plandadır. İnfeksiyonun kontrolünde ellerinyıkanması, hasta kişi ile tokalaşmamak veöpüşmemek önemlidir

� Serotiplerin çok olması nedeniyle aşılama ileinfeksiyonu engellemek mümkünolmamaktadır.