phÂn tÍch hiỆu quẢ sẢn xuẤt mÔ hÌnh luÂn canh 2 vỤ...

NGUYỄN THỊ LỢTMã số SV : 4054165

Lớp: KTNN 1 K31

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠKHOA KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ SẢN XUẤTMÔ HÌNH LUÂN CANH 2 VỤ LÚA 1 VỤBẮP CỦA NÔNG HỘ HUYỆN BA TRI –

BẾN TRE

Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện:

LA NGUYỄN THÙY DUNG

Tháng 05/2009

Phân tích hiệu quả sản xuất mô hình luân canh 2 vụ lúa 1 vụ bắp của nông hộ huyện Ba Tri - Bến Tre

GVHD: La Nguyễn Thùy Dung 1 SVTH: Nguyễn Thị Lợt

CHƯƠNG 1

GIỚI THIỆU

---- -ooOoo- ----

1.1. ĐẶT VẤN ĐẾ NGHIÊN CỨU:

1.1.1. Sự cần thiết nghiên cứu

Việt Nam là nước có truyền thống sản xuất nông nghiệp lâu đời, mà nông nghiệp

giữ vai trò quan trọng đối với nền kinh tế của mỗi quốc gia, đặc biệt là các nước đang

phát triển. Để tạo nền tảng vững chắc cho đất nước phát triển thì phải có nền nông nghiệp

phát triển bền vững. Đồng Bằng Sông Cửu Long luôn giữ là một vùng kinh tế sản xuất

nông nghiệp, thủy sản hàng hóa trọng điểm của cả nước. Hằng năm, vùng Đồng Bằng

này sản xuất trên 50% lượng lúa, cung cấp 70% lượng trái cây, 52% sản lượng thủy sản,

đóng góp 90% lượng gạo xuất khẩu và gần 60% kim ngạch thủy sản cả nước.

Hình ảnh của Việt Nam được biết đến như một gánh gạo với hai đầu là hai vùng

đồng bằng, đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long, có diện tích đất tự nhiên

sử dụng cho sản xuất nông nghiệp cao nhất cả nước. Trong đó, đồng bằng sông Cửu

Long có diện tích đất nông nghiệp là 2977 ngàn hecta, chiếm 75% tổng diện tích đất tự

nhiên. Sản xuất nông nghiệp chủ yếu là trồng lúa, cây ăn quả, mía đường, chăn nuôi lợn,

bò sữa, gia cầm và nuôi trồng thủy sản với số lượng và chất lượng ngày càng được nâng

cao.

Cơ cấu sản xuất nông nghiệp và cơ cấu kinh tế nông thôn đã từng bước được đổi

mới theo hướng ngày càng đạt hiệu quả cao. Sự chuyển dịch cơ cấu trong thời gian qua

đã từng bước phát huy được thế mạnh của vùng. Đặc biệt, người dân đã linh hoạt trong

việc áp dụng mô hình luân canh hai vụ lúa – một vụ màu, một vụ lúa – hai vụ màu, hai vụ

lúa – một vụ cá … để phá thế độc canh cây lúa. Đơn cử trong trường hợp này là huyện Ba

Tri thuộc tỉnh Bến Tre.

Hiệu quả từ mô hình không những đảm bảo an ninh lương thực trong huyện mà

còn trao đổi sang vùng khác và xa hơn là đưa mặt hàng nông sản Việt Nam ra thị trường

quốc tế.



Một trong những mô hình luân canh đạt năng suất cao được người dân áp dụng

rộng rãi là mô hình trồng luân canh hai vụ lúa – một vụ bắp. Tuy nhiên, đa số người dân

vẫn chưa đậm đà với việc đưa cây màu xuống ruộng do nhiều nguyên nhân khác nhau.

Nhưng để nâng cao năng suất cũng như chất lượng đời sống của người dân, chúng ta cần

biết được điểm mạnh, điểm yếu của từng vùng để có kế hoạch phát triển mô hình phù hợp

đạt năng suất cao. Đây cũng là lý do tôi chọn :”Phân tích hiệu quả sản xuất mô hình

trồng luân canh hai vụ lúa – một vụ bắp của hộ nông dân huyện Ba Tri – tỉnh Bến

Tre” là đề tài tốt nghiệp của mình.

1.1.2. Căn cứ khoa học và thực tiễn

Để phá thế độc canh cây lúa và tìm cách tăng thu nhập cho người dân, năm 2003,

tỉnh Bến Tre chủ trương đưa cây màu trồng xen trên đất lúa. Trong đó cây bắp lai có

nhiều ưu thế. Trung tâm Khuyến nông (TTKN) đã thực hiện mô hình trồng bắp, đậu xen

canh trên đất lúa - mía, với tổng diện tích là 8 ha. Hầu hết các điểm trình diễn đều gặt hái

kết quả khả quan, năng suất bình quân mỗi ha của bắp đạt từ 6-7 tấn, đậu nành từ 1,3 -

1,5 tấn. Với giá đậu nành là 6.000 đ/kg và giá sàn của bắp là 1.600 đ/kg, tính thành tiền

mỗi năm (1 vụ lúa + 2 vụ màu), nông dân lãi từ 20 – 30 triệu đồng. Điều đáng kể là cây

trồng xen nào cũng cho thu nhập cao hơn cây trồng chính. Chưa kể khi luân canh, xen

canh bắp đậu trên nền đất lúa một cách hợp lý, sẽ làm giảm mật số của nhiều chủng loại

sâu bệnh quan trọng, nên cũng giảm chi phí thuốc BVTV. Điều này rất tốt cho người lao

động và môi trường. Bên cạnh đó, chế độ canh tác hợp lý sẽ làm cho lý hoá tính của đất

thay đổi theo hướng có lợi, dẫn đến độ phì nhiêu của đất được tăng và chi phí phân bón

sẽ giảm.

Việc canh tác bất hợp lý dẫn đến chất lượng chất hữu cơ trong đất ngày càng suy

giảm, ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng của cây trồng. Dù có bón phân hóa học, cây

trồng vẫn lấy đi khoảng 50% đến 80% đạm từ đất. Do đó, cần phải tăng cường khả năng

cung cấp đạm từ đất bằng các biện pháp: luân canh lúa với cây trồng cạn, bón phân hữu

cơ cho đất, cần có thời gian để khô đất giữa 2 vụ lúa bằng cách phơi ải đất từ 2 đến 4

tuần... Tiến sĩ Nguyễn Mỹ Hoa, Phó Trưởng Bộ môn Khoa học đất và Quản lý đất đai,

cho biết: “Việc luân canh lúa với cây trồng cạn, phơi đất giữa 2 vụ canh tác sẽ làm chất



hữu cơ trong đất chuyển đổi từ dạng này sang dạng khác theo hướng có lợi cho cây trồng

sử dụng, làm tăng lượng đạm trong đất”.

Vì thế việc luân canh cây trồng, phá thế độc canh cây lúa là một trong những việc

làm cần thiết để cải thiện năng suất lúa; đồng thời cũng giúp cho đất không bị cạn kiệt

nguồn dinh dưỡng.

1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU:

1.2.1. Mục tiêu chung

Phân tích và đánh giá hiệu quả sản xuất mô hình trồng luân canh hai vụ lúa – một vụ

bắp của hộ nông dân huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre. Từ đó đề ra những giải pháp để nâng

cao hiệu quả sản xuất và thu nhập cho nông hộ.

1.2.2. Mục tiêu cụ thể

- Phân tích thực trạng sản xuất chung của các hộ nông dân huyện Ba Tri thông qua

một số nguồn lực sẵn có như: diện tích đất canh tác, kinh nghiệm sản xuất, nguồn lực lao

động.

- Phân tích và so sánh hiệu quả sản xuất lúa – bắp thông qua ba vụ Đông Xuân, Hè

Thu, Thu Đông trong năm 2007-2008 ở huyện Ba Tri.

- Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến quá trình sản xuất lúa – bắp của các nông hộ

ở huyện Ba Tri như: phân bón, thuốc, lao động…

- Đề xuất một số giải pháp thích hợp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất lúa – bắp của

các nông hộ ở huyện Ba Tri.

1.3. CÁC GIẢ THUYẾT CẦN KIỂM ĐỊNH VÀ CÂU HỎI NGHIÊN CỨU:

1.3.1. Các giả thuyết cần kiểm định

Tìm hiểu các khoản mục chi phí liên quan đến mô hình luân canh hai vụ lúa một vụ

bắp ở huyện Ba Tri, Bến Tre. So sánh hiệu quả sản xuất của từng vụ Đông Xuân, Hè Thu,

Thu Đông, từ đó xem các nhân tố tác động đến từng vụ như thế nào.

1.3.2. Câu hỏi nghiên cứu

Trong phân tích mô hình trồng luân canh lúa – bắp, phân tích các vấn đề về các

khoản chi phí đầu vào để sản xuất ra sản phẩm, sản lượng thu được khi thu hoạch, doanh

thu, thu nhập của hộ nông dân. Bao gồm các câu hỏi sau:



* Về chi phí:

1. Chi phí cày xới đất để gieo trồng là bao nhiêu?

2. Cho phí mua giống là bao nhiêu?

3. Chi phí trong quá trình chăm sóc (gieo sạ, cấy giặm, làm cỏ, phân, thuốc hóa

học, tưới tiêu …) là bao nhiêu?

4. Chi phí thuê lao động chăm sóc và thu hoạch là bao nhiêu?

* Doanh thu, thu nhập của nông hộ

1. Sản lượng thu hoạch được trên một 1000m2 là bao nhiêu ?

2. Đơn giá cho mỗi Kg sản phẩm thu hoạch được?

3. Số tiền thu được sau khi bán?

4. Phần tiền thu được sau khi chi trả tất cả các khoản chi phí?

1.4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU:

1.4.1. Không gian

Phân tích nội dung trồng luân canh hai vụ lúa , một vụ bắp ở huyện Ba Tri, tỉnh Bến

Tre. Trong đó, chọn ra hai xã để tiến hành phỏng vấn là xã An Hoà Tây và xã Tân Thủy.

1.4.2. Thời gian

Thời gian thu thập số liệu sơ cấp từ tháng 02 năm 2009 đến hết tháng 3 năm 2009.

Các số liệu thứ cấp từ tài liệu của cơ quan hướng dẫn qua các năm 2006, 2007, 2008.

1.4.3. Đối tượng nghiên cứu

Do nội dung của đề tài là phân tích hiệu quả sản xuất luân canh hai vụ lúa, một vụ

bắp nên đối tượng nghiên cứu của đề tài cây lúa và cây bắp.

1.5. LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU:

- Nguyễn Thị Thu An, 2006, “Phân tích hiệu quả sản xuất của việc ứng dụng khoa

học kỹ thuật vào sản xuất lúa của nông hộ xã Phú Tâm, huyện Mỹ Tú, tỉnh Sóc Trăng”.

Mục tiêu của đề tài phân tích hiệu quả sản xuất khi nông dân ứng dụng các mô hình khoa

học kỹ thuật vào sản xuất lúa và xác định những thuận lợi, khó khăn trong quá trình sản

xuất trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp liên quan đến việc ứng dụng kỹ thuật mới đối

với nông hộ và chính quyền địa phương.



- Nguyễn Thị Yến, 2007, “So sánh hiệu quả kinh tế của mô hình lúa ba vụ và mô

hình hai vụ lúa một vụ màu ở huyện Phong Điền, thành phố Cần Thơ”. Mục tiêu của đề

tài là phân tích và so sánh hiệu quả kinh tế của mô hình lúa ba vụ và mô hình hai vụ lúa -

một vụ màu. Phân tích sự ảnh hưởng của các nhân tố chi phí đến thu nhập ròng. Đưa ra

các biện pháp để mô hình có hiệu quả tiếp tục được nhân rộng và phát triển.

Điểm mạnh có thể học hỏi từ các đề tài này là: Luận văn có cấu trúc rõ ràng, nội

dung phân tích đạt mục tiêu đề ra, tính logic của đề tài, format theo chuẩn của khoa.



CHƯƠNG 2

PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU---- -ooOoo- ----

2.1. PHƯƠNG PHÁP LUẬN:

2.1.1. Khái niệm về kinh tế hộ, hộ gia đình

2.1.1.1. Nông hộ ( hộ nông dân )

Là gia đình sống bằng nghề nông, được kể là một đơn vị về mặt chính quyền.

2.1.1.2. Khái niệm kinh tế nông hộ

Nông hộ tiến hành sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp… để phục vụ cuộc sống gọi là

kinh tế nông hộ. Kinh tế nông hộ là loại hình sản xuất có hiệu quả về kinh tế - xã hội, tồn

tại và phát triển lâu dài, có vị trí quan trọng trong sản xuất nông nghiệp. Kinh tế hộ phát

triển tạo ra sản lượng hàng hóa đa dạng, có chất lượng, giá trị ngày càng cao,góp phần

tăng thu nhập cho mỗi gia đình nông dân, cải thiện đời sống mọi mặt ở nông thôn, cung

cấp sản phẩm cho công nghiệp và xuất khẩu, đồng thời thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh

tế ngay từ kinh tế hộ.

Như vậy, đặc trưng bao trùm của kinh tế nông hộ là các thành viên trong nông hộ

làm việc một cách tự chủ, tự nguyện vì lợi ích kinh tế của bản thân và gia đình mình. Mặc

khác, kinh tế nông hộ nhìn chung là nền sản xuất nhỏ mang tính tự cấp tự túc hoặc có sản

xuất hàng hóa với năng suất lao động thấp nhưng lại có vai trò quan trọng trong quá trình

phát triển sản xuất nông nghiệp trong quá trình phát triển nói chung và ở nước ta nói

riêng.

2.1.1.3. Khái niệm hộ gia đình

Hộ gia đình mà các thành viên cùng đóng góp công sức, tài sản chung để hợp tác

kinh tế chung trong hoạt động sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp hoặc trong một số lĩnh vực

kinh doanh khác do pháp luật quy định, là chủ thể trong các quan hệ dân sự đó; hộ gia

đình mà đất ở được giao cho hộ cũng là chủ thể trong quan hệ dân sự liên quan đến đất ở

đó.



2.1.1.4. Đặc điểm của kinh tế hộ

Kinh tế hộ có những đặc trưng riêng biệt với quá trình tiến triển của hộ qua các

giai đoạn lịch sử. Cũng do những đặc trưng riêng biệt này của nó mà có thể cho rằng hộ

là đơn vị kinh tế xã hội đặc biệt

- Hộ mang tính huyết tộc. Các thành viên huyết tộc của hộ là chủ thể đích thực

của hộ, và đã tạo nên sự thống nhất chặt chẽ giữa việc sở hữu, quản lý, sử dụng các yếu

tố sản xuất.

- Hộ dựa trên cơ sở kinh tế chung, mỗi thành viên đều có nghĩa vụ và trách nhiệm,

đều có ý thức tự giác làm tăng quỹ thu nhập của hộ, đảm bảo sự tồn tại và phát triển của

mỗi thành viên.

- Đặc trưng nổi bật của các hộ nước ta là có quy mô canh tác rất nhỏ bé và quy

mô canh tác của hộ có xu hướng giảm dần do việc gia tăng dân số, do việc lấy đất đai

nông nghiệp phát triển các ngành công nghiệp, dịch vụ, phi nông nghiệp…Bản thân nông

nghiệp muốn phát triển cũng phải lấy đất để xây dựng các kết cấu hạ tầng của nông

nghiệp.

- Quá trình tổ chức lao động là do hộ tổ chức, công việc đồng án hộ sử dụng nhân

công gia đình là chủ yếu. Lao động gia đình không được xem là hình thái hàng hóa. Hiện

nay, tình trạng thuê mướn nhân công lao động đã xuất hiện ở mức độ khác nhau của sản

xuất hàng hóa. Thị trường lao động nông thôn cũng ra đời.

- Cơ cấu lao động nông hộ bao gồm: lao động nông nghiệp, lao động bán nông

nghiệp và lao động phi nông nghiệp. Cơ cấu này khác nhau giữa các hộ, các địa bàn, các

vùng, tùy theo điều kiện cụ thể của chúng.

2.1.1.5. Vai trò của kinh tế hộ trong quá trình phát triển ngày nay

Nông hộ là tế bào kinh tế xã hội, là hình thức tổ chức kinh tế cơ sở của nông

nghiệp và nông thôn. Các thành viên trong nông hộ gắn bó với nhau chặt chẽ trước tiên

bằng quan hệ hôn nhân và dòng máu, dựa trên cơ sở huyết thống, ngoài ra còn do truyền

thống qua nhiều đời, do phong tục tập quán, do tâm lí đạo đức và dòng họ. Về kinh tế,

các thành viên trong nông hộ gắn bó với nhau trên quan hệ sở hữu, quan hệ quản lý và

quan hệ phân phối mà cốt lõi của nó là quan hệ lợi ích kinh tế. Các thành viên trong nông



hộ có cùng mục đích và lợi ích chung là làm cho hộ mình ngày càng phát triển, ngày càng

giàu có. Trong mỗi nông hộ thường bố mẹ là chủ hộ vừa là người phân công lao động

trong gia đình, vừa là người lao động trực tiếp. Các thành viên trong hộ cùng lao động,

gần gũi nhau về khả năng, trình độ, tình hình và hoàn cảnh, tạo điều kiện thuận lợi cho

việc phân công và hợp tác lao động một cách hợp lí.

Kinh tế nông hộ trong quá trình phát triển nông hộ của nhiều nước có vai trò hết

sức quan trọng. Ở Việt Nam, kinh tế nông hộ mặc dù còn ở quy mô sản xuất nhỏ và phân

tán nhưng có vai trò hết sức quan trọng để phát triển nông nghiệp. Kinh tế nông hộ đã

cung cấp cho xã hội rất nhiều sản phẩm góp phần tăng nhanh sản lượng lương thực, thực

phẩm, cây công nghiệp và xuất khẩu, góp phần sử dụng tốt hơn đất đai, lao động…tăng

thêm việc làm ở nông thôn và tăng thêm thu nhập cho nông dân.

Trong nền kinh tế thị trường hiện nay với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế

đã tạo ra sự thay đổi lớn trong nông thôn. Nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống cho

nông dân luôn là mục đích phấn đấu cho toàn Đảng và Nhà nước ta cũng như nhân dân.

Nhằm để tăng thu nhập cho người dân, làm cho nông thôn ngày càng giàu đẹp, góp phần

chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn và cũng góp phần chuyển đổi cơ cấu

kinh tế của Nhà nước.

2.1.2. Khái niệm về hiệu quả, hiệu quả sản xuất

Hiệu quả là sự xem xét và lựa chọn thứ tự ưu tiên các nguồn lực sao cho đạt kết

quả cao nhất. Hiệu quả bao gồm ba yếu tố: không sử dụng nguồn lực lãng phí, sản xuất

với chi phí thấp nhất và sản xuất đáp ứng nhu cầu con người.

Muốn đạt hiệu quả sản xuất cần quan tâm một số vấn đề sau:

- Hiệu quả kinh tế: Tiêu chí về hiệu quả kinh tế thật ra là giá trị nghĩa là sự thay đổi

làm tăng giá trị thì sự thay đổi đó có hiệu quả và ngược lại thì không có hiệu quả.

- Hiệu quả kỹ thuật: Là việc tạo ra một số lượng sản phẩm nhất định từ việc sử dụng

các nguồn lực đầu vào ít nhất. Nó được xem là một thành phần của hiệu quả kinh tế. Bởi

vì muốn đạt được hiệu quả kinh tế thì trước hết phải đạt hiệu quả lỹ thuật.

2.1.3. Các khái niệm về doanh thu, chi phí, thu nhập



- Doanh thu: Là toàn bộ giá trị của sản phẩm cho một đơn vị diện tích bằng năng

suất nhân với đơn giá của sản phẩm cho một đơn vị diện tích.

DOANH THU = NĂNG SUẤT x ĐƠN GIÁ x ĐƠN VỊ DIỆN TÍCH

- Chi phí: Là tất cả những hao phí bỏ ra trong quá trình sản xuất, kinh doanh để

tiêu thụ sản phẩm hoặc toàn bộ chi phí bỏ ra để sản xuất một sản phẩm nhất định.

Chi phí gồm hai loại: định phí và biến phí. Sự thay đổi của tổng chi phí là do sự

thay đổi của biến phí. Khi sản lượng bằng không nghĩa là việc không sản xuất lúc này chi

phí = định phí.

CHI PHÍ = BIẾN PHÍ + ĐỊNH PHÍ

Trong đó:

+ Định phí là chi phí cố định không thay đổi khi sản lượng thay đổi. Chi

phí cố định là khoản chi phí mà hộ gia đình buộc phải bỏ ra trong quá trình sản xuất hoặc

ngay cả khi hộ gia đình ngừng sản xuất cũng phải chịu khoản chi phí này.

+ Biến phí: Là chi phí biến đổi, tăng hoặc giảm theo sự tăng hoặc giảm của

sản lượng. Doanh nghiệp hoặc hộ gia đình không phải chịu khoản chi phí này khi ngừng

hoạt động sản xuất.

- Thu nhập : là phần chênh lệch giữa doanh thu và chi phí bỏ ra để sản xuất sản

phẩm đó. Thu nhập có hai loại : thu nhập chưa tính lao động nhà và thu nhập có tính lao

động nhà.

2.1.4. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sản xuất

+ Thu nhập trên chi phí:

Thu nhập trên chi phí=chiphi

thunhap

Tỉ số này cho biết cứ một đồng chi phí bỏ ra thì chủ đầu tư thu được bao nhiêu đồng thu

nhập.

+ Thu nhập trên doanh thu:

Thu nhập trên doanh thu=doanhthuthunhap



Tỉ số này cho biết trong một đồng doanh thu mà nông hộ có được thì sẽ có bao

nhiêu đồng thu nhập trong đó.

+ Doanh thu trên chi phí:

Doanh thu trên chi phí=chiphi

doanhthu

Tỉ số này cho biết một đồng chi phí mà nông hộ bỏ ra đầu tư thì sẽ thu được bao

nhiêu đồng doanh thu.

2.1.5. Khái niệm về luân canh và đặc điểm sinh trưởng, phát triển và các nhân tố

ảnh hưởng đến cây lúa, cây bắp

2.1.5.1. Khái niệm luân canh

* Khái niệm

- Luân canh là sự luân phiên thay đổi cây trồng theo không gian và thời gian

trong chu kỳ nhất định.

- Phải tiến hành luân canh bởi vì: Luân canh là trung tâm của các biện pháp kỹ

thuật nông nghiệp khác. Tất cả các biện pháp kỹ thuật nông nghiệp đều căn cứ vào chế độ

luân canh mà xác định nội dung của mình. Các chế độ canh tác khác như thuỷ lợi, bón

phân, tưới nước, làm đất, diệt trừ cỏ dại... đều căn cứ vào loại cây trồng, trình tự luân

phiên cây trồng trong hệ thống luân canh để xây dựng các biện pháp kỹ thuật cụ thể cho

suốt cả chu kỳ luân canh.

* Hiệu quả của việc trồng luân canh

Việc trồng luân canh có các tác dụng sau:

+ Điều hoà dinh dưỡng và nước trong đất.

+ Luân canh chính xác có tác dụng cải tạo và bồi dưỡng đất.

+ Chống xói mòn và bảo vệ đất.

+ Phòng trừ sâu bệnh và cỏ dại.

+ Điều tiết hoạt động của vi sinh vật trong đất.

+ Tăng năng suất cây trồng và tăng sản lượng nông nghiệp.

+ Điều hoà lao động và việc sử dụng các vật tư kỹ thuật khác.



2.1.5.2. Đặc điểm sinh trưởng, phát triển của cây lúa, cây bắp

2.1.5.2.1. Cây lúa

Lúa là cây lương thực quan trọng của nước ta, có vị trí quan trọng đặc biệt ở Đồng

Bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL), đóng góp 50% sản lượng lúa cả nưóc và 80% gạo xuất

khẩu; kế đến cây ăn trái, mía đường, thủy hải sản, chăn nuôi vịt, trâu bò, heo,... Trồng lúa

là một nghề truyền thống của nhân dân Việt Nam từ rất xa xưa. Những năm gần đây Việt

Nam đã tham gia vào thị trường lúa gạo quốc tế với sản lượng lúa gạo hằng năm đứng

thứ 2- 4 trong số các nước xuất khẩu gạo. ĐBSCL là vựa lúa lớn nhất của cả nước, đã

góp phần quan trọng trong thành quả chung đó. Đặc biệt ở vùng đồng bằng sông Cửu

Long là vùng đất tương đối bằng phẳng, đất phù sa có 1,16 triệu ha (chiếm 30%) tập

trung dọc theo hai bờ sông Tiền, sông Hậu rất thích nghi với loại cây trồng này.

ĐBSCL nằm trong vùng khí hậu ôn hòa, ít có bão lớn xảy ra, Lương mưa trung

bình hàng năm 1500-2000 mm tạo điều kiện thuận lợi cho sinh trưởng và phát triển cây

lúa. Cây lúa mang lại nguồn thu nhập cao cho nông dân, trồng lúa không những đáp ứng

nhu cầu về lương thực mà còn giải quyết vấn đề về việc làm của người dân. Đa số người

dân cả nước đều nắm được kỹ thuật trồng lúa nhưng tùy vào điều kiện tự nhiên của từng

vùng miền khác nhau mà người dân áp dụng các biện pháp gieo trồng và các giống lúa

cũng khác nhau.

Cơ cấu giống lúa cụ thể cho những vùng sản xuất lúa chính đề xuất như sau:

- Vùng phù sa ngọt dọc sông Tiền sông Hậu sử dụng các giống lúa thâm canh chất

lượng cao như VND 95-20, OMCS 2000, IR 64, OM 2517… và duy trì tỷ lệ phù hợp các

giống OM 2718, OM 1490 và các giống lúa nếp, đặc sản.

- Ở vùng bán đảo Cà Mau (tính từ Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau và một phần tỉnh

Kiên Giang) với mức độ bộc phát rầy nâu chưa mạnh; ngoài các giống chủ lực, vẫn có

thể duy trì các giống OM 2718, OM 2717 và các giống lúa ST đặc sản. Vùng đất phèn có

thể sử dụng giống OM 1350, OM 2488, IR 56381 (MTL 149), AS 996…

- Vùng Tây sông Hậu, Tứ giác Long Xuyên sử dụng các giống chủ lực nêu trên,

giảm bớt diện tích: Jasmine 85, nếp, OM 2514, OM 2717…



- Vùng Đồng Tháp Mười: cơ cấu chủ lực là các giống cực sớm và sớm như OM

576, IR 50404, OMCS 2000, VND 95-20; duy trì tỷ lệ phù hợp OM 1490, OM 3536 và

các giống đặc sản khác.

- Vùng ven biển Nam bộ: cơ cấu chủ lực là các giống OM 576, IR 50404, OMCS

2000, AS 996, OM 4498, VND 95-20.

- TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh Đông Nam Bộ: giống lúa chủ lực là VND 95-20,

OMCS 2000, IR 64, OM 3536, VND 99-3, OM 1490, OM 2717, OM 2718

Giống lúa trồng ở vùng ĐBSCL thường cho năng suất cao tương ứng với từng vụ

như:

- Vụ đông xuân: Gieo đầu tháng 11 đến 25/11. Sử dụng các giống lúa OMCS

2000, OMCS21, TNĐB100, ML48, OM1706, OM1633, VND404, VND95- 19,

MTL250, MTL392, MTL449, OM4498, OM4495, OM2395, OM2517, OM3405...

- Vụ hè thu: Gieo đầu tháng 4 đến 25/4. Sử dụng các giống lúa OMCS 2000,

OMCS21, TNĐB100, ML48, OM1706, OM1633, VND404, VND95- 19, MTL250,

MTL392, MTL449, OM4498, OM4495, OM2395, OM2517, OM3405...

- Vụ mùa: Gieo 5/5- 30/5. Sử dụng các giống lúa VND404, VND95-19, MTL250,

MTL392, MTL449, OM4498, OM4495, OM2395, OM2517, OM3405, Khao105, Nàng

thơm chợ đào 5, Nàng Hương 2...

2.1.5.2.2. Cây bắp

a ) Nguồn gốc cây ngô

Ngô, bắp hay bẹ (danh pháp khoa học: Zea mays L. ssp. mays) là một loại cây

lương thực được thuần dưỡng tại khu vực Trung Mỹ và sau đó lan tỏa ra khắp châu Mỹ.

Ngô lan tỏa ra phần còn lại của thế giới sau khi có tiếp xúc của người châu Âu với châu

Mỹ vào cuối thế kỷ 15, đầu thế kỷ 16.

b ) Đặc điểm sinh trưởng và phát triển

Cây ngô là loại cây trồng có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới, cây ngô yêu cầu ánh

sáng mạnh, trồng trong điều kiện được chiếu sáng mạnh ngô sẽ cho năng suất cao, phẩm

chất hạt tốt. Nhiệt độ lý tưởng để ngô sinh trưởng và phát triển là 25-300C. Ngô là cây

cần đất ẩm, nhưng khả năng chịu úng kém. Bình quân một cây ngô trong vòng đời cần



phải có 7-10 lít nước để sinh trưởng và phát triển. Nhu cầu về nước của cây ngô thay đổi

theo từng thời kỳ sinh trưởng.Cây ngô có thể trồng trên nhiều loại đất khác nhau, tuy

nhiên ngô thích hợp nhất là trên đất có thành phần cơ giới nhẹ, độ màu mỡ cao, dễ thoát

nước, tầng canh tác dày, độ pH: 6-7.

*Mùa vụ

Cây bắp có thể trồng quanh năm ở ĐBSCL, tuy nhiên nông dân trồng bắp nhiều

vào hai vụ là đông xuân và hè thu sớm.

Vụ đông xuân: bắt đầu từ cuối tháng 10 đến hết tháng 11 dương lịch khi mùa

mưa chuẩn bị kết thúc. Bắp trồng vào thời gian này có rất nhiều thuận lợi về thời tiết cho

cây phát triển và tận dụng được những trận mưa cuối mùa.

Vụ hè thu: Từ tháng tư – tháng năm dương lịch, khi mùa mưa bắt đầu, thu hoạch

trong tháng bảy, tháng tám. Bắp vụ hè thu cho năng suất kém hơn vụ đông xuân do thời

tiết quá nắng nóng vào đầu vụ, mưa nhiều vào cuối vụ làm bắp nhiều sâu bệnh và đổ ngã.

Nếu mặt đất bằng phẳng và ít cỏ hay mới thu hoạch lúa thì không cần làm đất mà

chỉ cần giăng dây cho thẳng hàng và tỉa hạt. Trường hợp đất nhiều cỏ và quá cứng thì cần

xới đất sao cho kích thước 2 –3cm là được.

c ) Nhu cầu cây ngô về các điều kiện khí hậu

- Nhiệt độ:

Ngô là cây ưa nóng. Nhu cầu về nhiệt được thể hiện bằng tổng nhiệt độ cao hơn

nhiều cây trồng khác mà ngô cần để hoàn chỉnh chu kỳ sống từ gieo đến chín. Bên cạnh

đó nhu cầu về nhiệt của cây ngô được thể hiện bằng các giới hạn nhiệt độ mà cây đòi hỏi

như nhiệt độ tối thấp, tối cao và tối ưu. Về phương diện này các nhà khoa học đã định

vùng trồng ngô lấy hạt là vùng được giới hạn bằng đường đồng nhiệt cao nhất là 18 độ C.

- Nước:

Nước là yếu tố môi trường quan trọng đối với đời sống cây ngô. Ở những vùng

nóng, nơi có sự bốc hơi và thoát hơi nước cao, nhu cầu nước của cây ngô lại càng cao.

Ngô là cây trồng cạn cần nhiều nước, song cũng rất nhạy cảm với độ ẩm đất cao, đặc biệt

ở giai đoạn cây còn nhỏ khi điểm sinh trưởng còn nằm dưới mặt đất chỉ cần ngập nước 1-

2 ngày cây cũng có thể bị chết.



- Ánh sáng:

Ánh sáng là một yếu tố quan trọng cho sinh trưởng và phát triển cây ngô, tạo điều

kiện thuận lợi cho quá trình tích lũy chất dinh dưỡng và ảnh hưởng độ dài quá trình sinh

trưởng. Theo phản ứng với ánh sáng thì cây ngô thuộc nhóm cây trồng ngày ngắn. Để có

năng suất ngô cao, các giờ chiếu sáng của mặt trời là: 55-64% vào tháng 5, 45-54% vào

tháng 6, và 55-74% vào tháng 7, 8, 9. Độ dài chiếu sáng dưới 55% vào các tháng 7- 9 sẽ

làm giảm năng suất ngô dưới mức bình thường.

Các giống bắp thích hợp với đồng đất ở ĐBSCL

Giống DK888: Có nguồn gốc nhập nội từ Thái Lan. Giống bắp này có thời gian

sinh trưởng 90 – 95 ngày, chiều cao trung bình 2,4 – 2,6m, có hai trái/cây, số hạt/trái là

400 – 450 hạt, năng suất trung bình là 7 – 8 tấn/ha, trong điều kiện thâm canh tốt có thể

đạt 9 tấn/ha.

Giống G49: Giống có thời gian sinh trưởng 90 – 93 ngày, chiều cao trung bình

2,2 – 2,4m, có hai trái/cây, số hạt/trái là 400 – 450 hạt, năng suất trung bình là 8,0 – 8,5

tấn/ha, trong điều kiện thâm canh tốt có thể đạt 9 tấn/ha.

Giống ngô nếp MX4: Thời gian thu hoạch hạt khô 80 - 85 ngày, thu trái ăn tươi

62 - 64 ngày sau gieo. Sinh trưởng khoẻ, chiều cao cây 186 cm, chiều cao đóng bắp 88

cm, chiều dài bắp 14.7 cm, đường kính bắp 4.2 cm, 12 - 14 hàng hạt, tỷ lệ hạt/bắp 74.1%.

Chất lượng luộc ăn tươi bắp có vị thơm và dẻo. Năng suất hạt khô trung bình từ 3.5 - 4.5

tấn/ha. Năng suất bắp tươi lột vỏ 7.7 tấn trái tươi/ha.

Giống ngô nếp MX2: Thời gian sinh trưởng 80 - 85 ngày, thu bắp ăn tươi 65 - 70

ngày sau gieo. Sinh trưởng khoẻ, chống chịu bệnh đốm vằn tốt, ít đổ ngã, thích nghi rộng.

Chất lượng ăn tươi bắp có hương vị thơm , ngon và dẻo. Năng suất trung bình 3.5 - 5

tấn/ha. Năng suất bắp tươi trung bình từ 7 - 8 tấn bắp tươi/ha.

2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:

2.2.1. Phương pháp chọn vùng nghiên cứu

Tổng số mẫu điều tra là 60 mẫu. Chọn ngẫu nhiên hai xã là Tân Thủy và Xã

An Hòa Tây. Cách chọn nông hộ để phỏng vấn là ngẫu nhiên và thuận tiện.

Tham khảo số liệu từ Phòng Nông nghiệp và PTNN của huyện Ba Tri



2.2.2. Phương pháp thu thập số liệu

- Số liệu thứ cấp: Tạp chí chuyên ngành kinh tế, các báo cáo tình hình sản

xuất chung huyện Ba Tri và niên giám thống kê của Phòng nông nghiệp huyện Ba Tri.

- Số liệu sơ cấp: sử dụng phương pháp thu thập số liệu ngẫu nhiên và thuận

tiện thông qua lập phiếu điều tra và phỏng vấn trực tiếp 60 nông hộ

2.2.3. Phương pháp phân tích số liệu (theo từng mục tiêu)

Mục tiêu 1: Phân tích thực trạng sản xuất chung của các hộ nông dân huyện Ba Tri

thông qua một số nguồn lực sẵn có như: diện tích đất canh tác, kinh nghiệm sản xuất,

nguồn lực lao động.

- Phương pháp thống kê mô tả được sử dụng trong đề tài nhằm mô tả thực trạng

trồng luân canh lúa và bắp và các nguồn lực sẵn có của nông hộ.

- Phương pháp so sánh số tuyệt đối và tương đối để tính tốc độ tăng trưởng qua các

năm.

Mục tiêu 2: Phân tích và so sánh hiệu quả sản xuất lúa – bắp thông qua ba vụ Đông

Xuân, Hè Thu, Thu Đông trong năm 2007-2008 ở huyện Ba Tri.

Các bảng thống kê mô tả số liệu: Là hình thức trình bày số liệu thống kê và thông

tin đã thu thập làm cơ sở để phân tích và kết luận, cũng là bảng trình bày kết quả đã

nghiên cứu.

Mục tiêu 3 : Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến quá trình sản xuất lúa – bắp của

các nông hộ ở huyện Ba Tri như: phân bón, thuốc, lao động…

- Sử dụng phần mềm Stata 8 trong kinh tế lượng để phân tích các yếu tố ảnh hưởng

đến thu nhập từ việc trồng luân canh cây lúa – cây bắp, xem xét cơ cấu nguồn vốn của

hộ nông dân trong quá trình sản xuất. Thông qua phương trình hồi qui tuyến tính đa biến.

Phương trình hồi qui tuyến tính

Mục đích của việc thiết lập phương trình hồi quy là tìm các nhân tố ảnh hưởng đến

một chỉ tiêu quan trọng nào đó (thu nhập/1000m2, năng suất/1000m2), chọn những nhân

tố ảnh hưởng có ý nghĩa, từ đó phát huy nhân tố có ảnh hưởng tốt, khắc phục nhân tố ảnh

hưởng xấu.



Phương trình hồi qui có dạng:

0 + 1X1 2X2 ……+ kXk.

Trong đó:

: Là biến phụ thuộc.

X1: Biến độc lập (i = 1,2,…..k), là các nhân tố ảnh hưởng.

Các tham số 0, 1, …….k được tính toán bằng cách sử dụng phầm mềm Stata8

kết quả:

- Multiple R: Hệ số tương quan bội, nói lên liên hệ chặt chẽ giữa biến phụ thuộc Y

và các biến độc lập X. R càng lớn, mối liên hệ càng chặt chẽ.

- Hệ số xác định R2 (R Square): Tỷ lệ (%) biến động của Y được giải thích bởi các

Xi ( hoặc % các Xi ảnh hưởng đến Y, phần còn lại do các yếu tố khác mà chúng ta chưa

nghiên cứu). R2 càng lớn càng tốt (0 <= R2 <= 1).

- R2: Hệ số xác định đã điều chỉnh, dùng để trắc nghiệm xem có nên thêm vào một

biến độc lập nữa không. Khi thêm vào một biến mà R2 tăng lên thì chúng ta quyết định

thêm biến đó vào phương trình hồi quy.

- Standrad error: Sai số chuẩn cả phương trình.

- ObServations: Số quan sát .

- Regression: Hồi quy.

- Residual: Số dư.

- Df: Độ tự do.

- SS: Sum of Squares: Tổng bình phương.

- SSR: Tổng bình phương hồi quy, là đại lượng biến động của Y được giải

thích bởi đường hồi quy.

- SSE: Phần biến động còn lại (số dư): là đại lượng biến động tổng hợp của

các nguồn biến động do các nhân tố khác gây ra mà không hiện diện trong mô hình

hồi quy và biến động ngẫu nhiên.

- SST: Tổng biến động của Y.

SST = SSR + SSE.



SSR càng lớn mô hình hồi quy càng có độ tin cậy cao trong việc giải thích biến động

của Y.

- MS: Trung bình bình phương (mean of Squares).

MSR: = SSR/k Trung bình bình phương hồi quy.

MSE = SSE/n – k –1

- F: Tỷ số F (số thống kê F)

+ Thông thường dùng để kiểm định mức ý nghĩa của mô hình hồi quy. F càng

lớn mô hình càng có ý nghĩa vì khi đó Sig.F càng nhỏ.

+ Dùng để so sánh với F trong bảng phân phối F ở mức ý nghĩa

+ F là cơ sở để bác bỏ hay chấp nhận H0.

H0: tất cả các tham số hồi quy đều bằng không (1 = 2 =…….= k = 0) hay các

Xi không liên quan tuyến tính với Y.

F càng lớn thì khả năng bác bỏ giả thuyết H0 càng cao.

- Significace: mức ý nghĩa F.

Sig.F nói lên ý nghĩa của phương trình hồi quy, Sig.F cho ta kết luận ngay phương

trình hồi quy có ý nghĩa khi (Sig.F ).

- Coefficients: (hệ số).

- t- Stat: Giá trị thống kê, dùng kiểm định cho các tham số riêng biệt (Xi);

nếu t_Stat = 0 thì Xi không có ảnh hưởng đến Y.

Mục tiêu 4: Đánh giá hiệu quả của mô hình và đề ra các giải pháp phát triển. Từ

những số liệu thống kê sử dụng phương pháp logic để suy luận để đánh giá ưu và nhược

điểm của mô hình sản xuất.



CHƯƠNG 3

GIỚI THIỆU TỔNG QUAN ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU---- -ooOoo- ----

3.1. TỔNG QUAN VỀ ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU :

3.1.1. Điều kiện tự nhiên

Bản đồ hành chính tỉnh Bến Tre

3.1.1.1. Vị trí địa lý

Huyện thuộc tỉnh Bến Tre. Nằm ở tận cùng của cù Lao Bảo. Đông Bắc giáp sông

Ba Lai thuộc Bình Đại. Đông giáp Biển Đông. Tây Nam giáp Sông Hàm Luông qua

Thạnh Phú. Tây Bắc giáp huyện Giồng Trôm, huyện lị là thị trấn Ba Tri.

Huyện Ba Tri bao gồm thị trấn Ba Tri và 23 xã: Tân Mỹ, Mỹ Hòa, Mỹ Chánh, Mỹ

Thạnh, An phú Trung, An Ngãi Trung, An Ngãi Tây, Tân Hưng, An Hiệp, An Hòa Tây.

Mỹ Nhơn, Tân Xuân, Phước Tuy, Bảo Thạnh,Phú lễ, Phú Ngãi, An Đức, Vĩnh An, Vĩnh

Hòa, An Thủy, Tân Thủy. Ba Tri là một huyện ven biển, đất đai chủ yếu là ruộng và

giồng, không có vườn tược trù phú như đất đai ở phía tây.



3.1.1.2. Khí hậu, thủy văn

Tỉnh Bến Tre nói chung và huyện Ba Tri nói riêng nằm trong vùng khí hậu nhiệt

đới gió mùa, mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10, các tháng còn lại là mùa khô. Nhiệt độ

trung bình năm từ 26 - 27oC. Lượng mưa trung bình năm từ 1.250 - 1.500 mm.

Nhiệt độ: nhiệt độ cao, ít biến đổi trong năm, nhiệt độ trung bình hằng năm từ

26oC – 27oC. Trong năm không có nhiệt độ tháng nào trung bình dưới 20oC.

Bức xạ: Lượng bức xạ khá dồi dào, trung bình đạt tới 160kcal/cm2

Hướng gió: chịu ảnh hưởng của gió mùa đông bắc từ tháng 12 đến tháng 4 năm

sau và gió mùa tây nam từ tháng 5 đến tháng 11, giữa 2 mùa gió tây nam và đông bắc là 2

thời kỳ chuyển tiếp có hướng gió thay đổi vào các tháng 11 và tháng 4 tạo nên 2 mùa rõ

rệt. Mùa gió đông bắc là thời kỳ khô hạn, mùa gió tây nam là thời kỳ mưa ẩm.

Lượng mưa: Lượng mưa trung bình hằng năm từ 1.250 mm – 1.500 mm. Trong

mùa khô, lượng mưa vào khoảng 2 đến 6% tổng lượng mưa cả năm.

Với điều kiện khí hậu, thủy văn trên rất thuận lợi cho phát triển nông nghiệp, trồng

lúa và rau màu.

3.1.1.3. Đất đai

Huyện Ba Tri là phần diện tích tiếp giáp Biển Đông nên đất đai bị nhiễm mặn

khá nhiều. Mặc dù sông Ba Lai và sông Hàm Luông bồi đắp nhưng lượng đất nhiễm

mặn và đất phèn vẫn còn khá lớn. Đặc biệt, xã Tân Thủy và xã An Hòa Tây là hai xã có

vị trí gần biển nhất. Chính vì vậy, diện tích đất nông nghiệp sản xuất lúa không tốt lắm

và có năng xuất lúa tương đối thấp. Ở đây, đất đai chỉ trồng được hai vụ lúa là Hè Thu

và Thu Đông, còn Đông Xuân không sản xuất được. Những nông hộ ở đây đã tân dụng

được vụ Đông Xuân trồng màu trên chân đất lúa. Đặc biệt họ chuyên trồng cây bắp vào

vụ màu này.



3.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội của huyện

3.1.2.1 Tình hình tự nhiên - xã hội

Bảng 1: TÌNH HÌNH TỰ NHIÊN-XÃ HỘI TẠI HUYỆN BA TRI

Chỉ tiêu Huyện Ba Tri Tỉnh Bến Tre

Diện tích tự nhiên ( km2 ) 355,8 2.360,2

Dân số ( người ) 202.278 1.354.112

Mật độ dân số ( người/km2 ) 568 574

(Nguồn: Phòng thống kê huyện Ba Tri)

Huyện có 355,8 km2 diện tích tự nhiên, trong đó diện tích đất trồng lúa là 37.767ha,

diện tích cây rau màu là 448,25ha với 46.490 nhân khẩu. Đa số sống bằng nghề nông

nghiệp chiếm 75% so với dân số, thủy sản chiếm 10 % còn lại là ngành nghề khác.

3.1.2.2. Tình hình phát triển kinh tế

Bảng 2: CÁC CHỈ TIÊU KINH TẾ HUYỆN BA TRI

ĐVT: Triệu đồng, %

Năm 2006 Năm 2007 Năm 2008Lĩnh vực Giá trị % Giá trị % Giá trị %Công nghiệp- Xâydựng 292.950 13,4 614.355 23,46 628.925 22,12Nông- Lâm- Thủysản 1.493.756 68,36 1.509.772 57,65 1.585.147 55,75

Thương mại-Dịch vụ 398.141 18,24 494.584 18,89 628.925 22,13

Tổng 2.184.847 100,0 2.618.711 100,0 2.842.997 100,0(Nguồn: Báo cáo phòng kinh tế và PTNT huyện Ba Tri)

Phát huy những thế mạnh của huyện, tiếp tục đổi mới về cơ chế chính sách của

huyện, trong những năm gần đây huyện Ba Tri có những biến đổi tích cực.

Năm



Tốc độ tăng trưởng GDP trên địa bàn huyện năm 2007 là 11,49 % và năm 2008 là

12,19 %. Cơ cấu kinh tế trên địa bàn huyện chuyển đổi theo hướng tăng tỉ trọng khối

ngành thương mại dịch vụ, giảm tỉ trọng khối ngành nông – lâm – thủy sản.

Tỉ trọng GDP của khối thương mại – dịch vụ và công nghiệp - xây dựng trong

tổng GDP địa bàn huyện có sự chuyển đổi theo hướng tích cực, tuy không nhanh nhưng

tương đối ổn định và bền vững. Ngành công nghiêp – xây dựng có bước phát triển nhanh:

năm 2006 là 13,4%, năm 2007 tăng lên 23,46 % và đến năm 2008 giảm xuống còn

22,12%. Điều này là do huyện chú trọng phát triển khối ngành thương mại và dịch vụ; tỉ

trọng 18,24% năm 2006 đã tăng 18,89% năm 2007 và đến năm 2008 vượt lên 22,13%.

3.1.3. Cơ sở vật chất phục vụ cho sản xuất nông nghiệp

* Thủy lợi

Huyện đã nạo vét hệ thống thủy lợi nội đồng đạt 100% kế hoạch đã phục vụ tốt

cho nhu cầu nước sản xuất và sinh hoạt của nhân dân; đưa vào sử dụng công rạch lá xã

An Hòa Tây, công lộ quẹo xã Bảo Thuận; hoàn thành việc giao nhận cột mốc và đền bù

giải phóng mặt bằng tuyến đê biển.

Nạo vét thủy lợi nội đồng: có 23 xã tiến hành nạo vét với tổng chiều dài: 63.819

m; khối lượng: 200.604 m3, đạt 112% KH; tổng kinh phí: 1 tỷ 326 triệu 831 nghìn đồng;

đạt 112% KH khối lượng. Riêng Thị trấn chưa thực hiện do không huy động được vốn

dân.

Huyện đã phối hợp Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Công ty Tư vấn xây

dựng Bến Tre giao tim tuyến kênh liên xã Vĩnh Hoà, Vĩnh An, Tân Thủy, An Hoà Tây và

nạo vét kênh 9A đoạn xã Mỹ Chánh.

* Giao thông vận tải

Huyện Ba Tri đã đưa vào sử dụng đường Tân Mỹ - Châu Bình; tiếp tục thi công

đường Mỹ Chánh – Tân Hưng đạt 97% khối lượng, đường vành đai Tân Xuân – An Thủy

80%,…và đã hoàn thành mở rộng lề lộ thị trấn – Tân Xuân, lắp đặt báo tín hiệu giao

thông ngã tư sân vận động huyện và đưa vào hoạt động tuyến xe buýt tiệm Tôm – Thị xã

Bến Tre. Bên cạnh đó các xã tập trung duy tu sửa chữa lại các tuyến lộ trọng điểm phục



vụ nhu cầu đi lại và vận chuyển của nhân dân. Huyện đã đầu tư xây dựng mới 32 cầu

nông thôn, sửa chữa thay ván 03 cầu với tổng kinh phí 2.963 tỷ đồng.

3.2. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG SẢN XUẤT CỦA NÔNG HỘ:

3.2.1. Cơ cấu mùa vụ của huyện

Là một huyện ven biển, đất đai Ba Tri chủ yếu là ruộng và giồng, không có vườn

tược trù phú như các huyện phía tây. Nông nghiệp là mô hình sản xuất, kinh doanh chính

của nông dân Bến Tre nói chung và của huyện Ba Tri nói riêng. Vốn do phù sa của hai

con sông Ba Lai và Hàm Luông bồi tụ nên, lại nằm sát biển, đất đai Ba Tri gồm những

đồng ruộng, xen kẽ những con giồng. Chính vì vậy, huyện Ba Tri đã sản xuất nông

nghiệp và có những vụ màu đạt năng suất khá cao. Hằng năm, sản lượng lương thực tăng

đáng kể. Ngoài việc trồng lúa, nông dân còn áp dụng trồng màu xen canh và chuyên canh

trên đất lúa nhằm cải tạo và bồi dưỡng đất.

Bảng 3: CƠ CẤU MÙA VỤ CỦA HUYỆN, CÓ BA VỤ CHÍNH

Mùa vụ Thời gian Cây trồng

Thu Đông Tháng 06 đến tháng 10 Lúa

Đông Xuân,

Xuân HèTừ tháng 11 đến giữa tháng 02

Màu (dưa hấu, bắp, đậu nành ,

khoai lang, rau …)

Lúa (OMCS2000, MTL392…)

Hè Thu Giữa tháng 02 đến giữa tháng 05 Lúa (OMCS2000, MTL392…)

(Nguồn: Báo cáo phòng kinh tế và PTNT huyện Ba Tri)

Riêng ở xã An Hòa Tây và Tân Thủy có một số vùng trong huyện không sản xuất

lúa được vụ Đông Xuân mà thay vào đó là vụ màu xen canh trên chân ruộng. Trong

những năm gần đây cây màu đã mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân, đặc biệt là

cây bắp Đông Xuân được nhiều nông hộ chú ý đến.



Mô hình trồng luân canh 2 vụ lúa – 1 vụ màu ở các xã Tân Thủy, An Hòa Tây… đạt

hiệu quả khá cao. Thời gian gần đây, nhiều hộ nông dân ở xã An Hoà Tây và Tân Thủy

(huyện Ba Tri) khá thành công trong việc phát triển cây màu trên vùng đất lúa. Vụ lúa thu

hoạch năng suất cao nhất chỉ 20 giạ/công. Còn những năm gặp phải thời tiết thất thường

chỉ vài giạ. Cuộc sống gia đình luôn đối mặt với túng thiếu. Khi tiếp cận với cây màu,

kinh tế dần dần đi vào ổn định. Cây màu đã xen canh trên vùng đất lúa mà điển hình là

cây bắp mang lại hiệu quả khá cao. Hằng năm, bà con nông dân đã trồng xen canh một vụ

màu xen vào hai vụ lúa bởi vì đất nơi này không làm được ba vụ lúa trong năm. Đặc biệt,

khi cây màu xuống ruộng thì năng suất lúa tăng lên so với trồng hai vụ và bỏ đất nghỉ

một vụ. Do việc trồng màu đã cải tạo và bồi dưỡng đất, điều tiết vi sinh vật trong đất góp

phần tăng năng suất và tăng sản lượng nông nghiệp.

3.2.2. Tình hình sản xuất của huyện Ba Tri.

3.2.2.1 Cây lúa

Bảng 4: TÌNH HÌNH SẢN XUẤT LÚA CỦA HUYỆN

(Nguồn: Báo cáo phòng kinh tế và PTNT huyện Ba Tri)

Qua bảng số liệu ta thấy diện tích đất canh tác lúa, năng suất và sản lượng lúa tăng

qua các năm. Năm 2008, diện tích sản xuất lúa là 38.250ha, tăng 925ha so năm 2007 và

tăng 1.474ha so với năm 2006. Năng suất bình quân năm 2008 là 47,69 tạ/ha, năm 2007

là 41,64 tạ/ha và năm 2006 là 41,19 tạ/ha. Như vậy năng suất lúa tăng nhanh qua các năm

và đạt năng suất cao nhất là năm 2008 ( 47,69 tạ/ha ). Sản lượng thu hoạch năm 2008 là

182.425 tấn, tăng hơn năm 2007 là 27.007 tấn và tăng 30.939 tấn so với năm 2006.

Lương thực bình quân đầu người là 880,88 kg tăng hơn năm 2007 là 127,51 kg.

Khoản mục Năm 2006 Năm 2007 Năm 2008

Diện tích ( ha ) 36.776 37.325 38.250

Năng suất ( ta/ha ) 41,19 41,64 47,69

Sản lượng ( tấn ) 151.486 155.422 182.425



Các giống chủ yếu gồm: OC 10, OM 4900, OM 6073 …. Các nông hộ thường

thay đổi giống lúa theo từng mùa vụ khác nhau.

3.2.2.2. Cây bắp

Với những điều kiện tự nhiên thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp và sự chỉ đạo đúng

đắn của cấp chính quyền, nông dân huyện Ba Tri đã mạnh dạn thay đổi quy mô sản xuất

nông nghiệp từ độc canh cây lúa chuyển sang mô hình mới- luân canh cây lúa và hoa

màu. Cây bắp đại diện cho cây màu trong huyện góp phần tăng năng suất và thu nhập cho

người dân.

Bảng 5: TÌNH HÌNH SẢN XUẤT BẮP CỦA HUYỆN BA TRI

Chỉ tiêu Năm 2005 Năm 2006 Năm 2007

Diện tích ( ha ) 110 117 115

Năng suất ( tạ/ha ) 30,09 23,73 31,91

Sản lượng ( tấn ) 331 278 367

(Nguồn: Niên giám thống kê huyện Ba Tri)

Với phương thức sản xuất mới này đã mang lại thu nhập cao cho nông dân huyện

Ba Tri nói riêng và cả tỉnh nói chung. Trong đó doanh thu từ việc trồng bắp của nông dân

rất cao. Theo số liệu thống kê của Phòng nông nghiệp huyện Ba Tri thì năm 2007 có

khoảng 115 hecta đất trồng bắp với sản lượng cuối vụ đạt gần 367 tấn, trong đó tập trung

ở các xã An Hòa Tây, Tân Thủy, An Thủy, Tân Mỹ…. Nhờ áp dụng các biện pháp kỷ

thuật trong khâu chọn giống, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh nên năng suất bắp đạt 31,91

tạ/ha, tăng 8.18 tạ/ha so với vụ bắp năm 2006 đạt 23,73 tạ/ha. Tuy chi phí phân bón, chi

phí giống và nhân công thu hoạch năm nay đều tăng cao so với vụ bắp năm 2006 nhưng

nông dân có lãi từ 2 - 5 triệu đồng/ 1.000 m2.

Nhìn chung, diện tích đất trồng bắp của huyện năm 2006 cao nhất trong ba năm

nhưng đạt năng suất và sản lượng thấp hơn năm 2007. Cụ thể, diện tích đất trồng bắp

năm 2006 là 117ha chỉ đạt sản lượng 278 tấn và năng suất 23,73 tạ/ha. Khi đó, sản lượng



bắp năm 2007 là 367 tấn với diện tích 115ha và đạt năng suất 31,91 tạ/ha. Diện tích đất

trồng bắp giảm 2ha là do các nông dân trong huyện đã chuyển sang nuôi tôm và xây dựng

các cơ quan, trường học. Riêng năm 2006, tình hình sâu bệnh nhiều nên năng suất và sản

lượng rất thấp so với năm 2005 và 2007.

3.2.3 Đánh giá chung các nguồn lực sản xuất của nông hộ

a) Diện tích đất sản xuất

Bảng 6: DIỆN TÍCH ĐẤT SẢN XUẤT CỦA NÔNG HỘ

Chỉ tiêu Số hộ Tỉ lệ ( % )

Dưới 5 công 18 hộ 30

Từ 6 đến 15 công 20 hộ 33,3

Từ 16 đến 25 công 20 hộ 33,3

Trên 25 công 2 hộ 3,4

Tổng 60 hộ 100,0

(Nguồn: Số liệu thực tế phỏng vấn)

CƠ CẤU DIỆN TÍCH ĐẤT SẢN XUẤT

30%

33,3%

3,4%

33,3% Dưới 5 công

Từ 6 đến 15 công

Từ 16 đến 25 công

Trên 25 công

Hình 1 : CƠ CẤU DIỆN TÍCH ĐẤT SẢN XUẤT

Qua thực tế khảo sát 60 hộ sản xuất lúa – bắp tại địa bàn nghiên cứu cho thấy hộ

có diện tích canh tác thấp nhất là 1 công, hộ có diện tích lớn nhất là 30 công và chiếm



hầu hết diện tích hiện có của gia đình, trong đó dưới 5 công chiếm 30 %, từ 5 đến 15

công chiếm 33,3 %, từ 15 đến 25 công chiếm 33,3 %, trên 25 công chiếm 3,4 %. Tất cả

các nông hộ được hỏi thì phần lớn diện tích sản xuất đều là đất tự có của gia đình và phần

diện tích đó không có sự thay đổi trong những năm gần đây.

b) Nguồn lực lao động

Bảng 7: NGUỒN LỰC LAO ĐỘNG CỦA NÔNG HỘ

ĐVT: Người

Chỉ tiêu Lớn nhất Nhỏ nhất Trung bình

Số nhân khẩu 8 2 3,6

Số lao động tham

gia sản xuất

4 1 2,45


Qua thực tế điều tra được các chủ hộ cung cấp cho thấy số nhân khẩu trung bình

của các chủ hộ ở huyện Ba Tri là 3,6 người/công, nhiều nhất là 8 người/hộ và ít nhất là

2 người/hộ, còn các thành viên khác là những người phụ thuộc như: trẻ em, người lớn

tuổi hoặc những người tham gia trong lĩnh vực khác. Số lao động tham gia sản xuất của

gia đình vào hoạt động sản xuất bình quân là 2,45 người, trong đó phần lớn là số lao

động nam.

- Về tuổi chủ hộ

Bảng 8: TUỔI CỦA CHỦ HỘ

Danh mục tuổi Số hộ Tỉ lệ ( % )

Dưới 40 tuổi 24 40

41 đến 50 15 25

51 đến 60 16 26,7

Trên 60 5 8,3

Tổng 60 hộ 100,0




TUỔI CỦA CHỦ HỘ

40%

25%

26,7%

8,3%

Dưới 40 tuổi

41 đến 50

51 đến 60

Trên 60

Hình 2: TUỔI CỦA CHỦ HỘ

Những mẫu phỏng vấn được thực hiện với sự cung cấp thông tin từ chủ hộ, cho

thấy độ tuổi của họ khá đa dạng. Người tuổi trẻ nhất là 25 tuổi và lớn tuổi nhất là 64 tuổi.

Phần lớn độ tuổi dưới 40 tuổi chiếm tỉ lệ khá cao, 40% trong tổng số mẫu điều tra. Tuổi

của chủ hộ có vai trò rất lớn trong sản xuất kinh doanh, đối với những chủ hộ có độ tuổi

còn trẻ thì chưa có kinh nghiệm nhưng tính mạo hiểm cao nên có nhiều phương hướng

trong sản xuất và cũng dễ tham gia những lần tập huấn của cán bộ cũng như tiếp thu tiến

bộ khoa học kỹ thuật; ngược lại đối với những chủ hộ có độ tuổi khá cao họ tích lũy được

kinh nghiệm và khá bảo thủ nên việc áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật là hơi khó.

- Trình độ học vấn

Bảng 9: TRÌNH ĐỘ HỌC VẤN CỦA NÔNG HỘ

Chỉ tiêu Số hộ Tỉ trọng (%)

Cấp 1

Cấp 2

Cấp 3

25

20

15

41,7

33,3

25

Tổng số 60 100,0




TRÌNH ĐỘ HỌC VẤN CỦA NÔNG HỘ

25%

33,3%

41,7%Cấp 1

Cấp 2

Cấp 3

Hình 3: TRÌNH ĐỘ HỌC VẤN CỦA NÔNG HỘ

Kết quả phỏng vấn 60 hộ đại diện nông hộ (chủ yếu là chủ hộ) cho thấy trình độ

học vấn của chủ hộ không cao, học cấp 2 chiếm 33,3%, cấp 1 chiếm 41,7%, chủ hộ có

trình độ cấp 3 chiếm 25%, không có chủ hộ nào có chuyên môn về trồng trọt. Điều này

cũng là vấn đề khó khăn trong việc triển khai và áp dụng khoa học kỹ thuật, tiếp thu kiến

thức mới trong việc trồng lúa và hoa màu.

- Thời gian tham gia sản xuất

Bảng 10: THỜI GIAN THAM GIA SẢN XUẤT

Thời gian ( năm ) Số hộ Tỉ lệ ( % )

Dưới 15 năm 40 66,7

16 đến 25 năm 8 13,3

26 đến 35 năm 3 5

Trên 35 năm 9 15

Tổng cộng 60 100,0




SỐ NĂM THAM GIA SẢN XUẤT

5%

15%

13,3%

66,7%

Dưới 15 năm

16 đến 25 năm

26 đến 35 năm

Trên 35 năm

Hình 4: SỐ NĂM THAM GIA SẢN XUẤT

Đi cùng với tuổi đời là số năm tham gia sản xuất. Đa số các hộ sản xuất đều có

kinh nghiệm sản xuất lâu năm, ít nhất là 3 năm và nhiều nhất là 41 năm . Số hộ có kinh

nghiệm sản xuất dưới 15 năm chiếm tỉ lệ khá cao 66,7% so số hộ chiếm tỉ lệ từ 15 đến

25 năm chiếm 13,3 %, số hộ từ 25 đến 35 năm chiếm 5% còn lại là số hộ chiếm 15% trên

35 năm. Do các hộ có kinh nghiệm sản xuất lâu năm đây là yếu tố quan trọng giúp cho

nông hộ có thể tiếp cận và áp dụng khoa học kỹ thuât vào sản xuất lúa và trồng bắp.



CHƯƠNG 4

PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ SẢN XUẤT HAI VỤ LÚA MỘT VỤ BẮP CỦA

NÔNG HỘ HUYỆN BA TRI, BẾN TRE---- -ooOoo- ----

4.1. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ HIỆU QUẢ SẢN XUẤT LÚA-BẮP NĂM 2007-2008:

4.1.1. Tình hình chung về mẫu số liệu điều tra sơ cấp

Sản xuất nông nghiệp và trồng hoa màu là một hình thức phức tạp, nó chịu ảnh

hưởng rất lớn bởi khí hậu, thời tiết, đất đai… mà các yếu tố đó rất khó định lượng được.

Do thời gian không được nhiều, số mẫu điều tra của mô hình là 60 hộ và được tiến

hành điều tra ở hai xã trong huyện Ba Tri: Xã An Hòa Tây và Xã Tân Thủy. Số mẫu điều

tra cụ thể như sau:

Bảng 11: TÌNH HÌNH CHUNG VỀ MẪU SỐ LIỆU ĐIỀU TRA SƠ CẤP

Xã Các Ấp Số hộ Tỉ lệ ( % )

Tân thủy ẤP 4 12 20

Tân Thủy ẤP 2 9 15

Tân Thủy Ấp 3 9 15

Tân Thủy ẤP 1 5 8,33

An Hòa Tây An Quí 10 16,7

An Hòa Tây An Bình I 7 11,6

An Hòa Tây An Bình II 8 13,37

Tổng 60 100,0

(Nguồn: Kết quả khảo sát 60 hộ tại địa bàn nghiên cứu)



4.1.2. Phân tích chi phí, doanh thu, thu nhập và năng suất

Bảng 12: CHI PHÍ, DOANH THU, THU NHẬP 2 VỤ LÚA 1 VỤ BẮP CẢ NĂM

Các yếu tố chi phí Đơn vịtính Hè Thu Thu

ĐôngĐôngXuân Cả năm

Chi phí giống đồng 122.450 99.898 243.491 465.840

Chi phí phân thuốc đồng 596.333 597.500 689.416 1.883.250

Chi phí chuẩn bị đất đồng 113.166 109.166 187.666 410.000

Chi phí nhiên liệu đồng 192.000 159.167 188.250 539.416

Chi phí thuê lao động đồng 153.833 181.333 214.150 549.316

Chi phí thu hoạch đồng 161.333 163.000 0 324.333

Tổng chi phí đồng 1.339.117 1.310.000 1.522.000 4.172.156

Năng suất kg/1000m2 595 549 1.116

Giá bán đồng/kg ;đồng/lỗ 4.528 4.466 3.658

Doanh thu đồng 2.694.000 2.350.000 3.660.000 8.605.000

Thu nhập đồng 1.355.242 1.041.000 2.138.000 4.433.000




0500000

1000000150000020000002500000300000035000004000000

Hè Thu Thu Đông Đông Xuân

Tổng chi phíDoanh thuThu nhập

Hinh 5: CƠ CẤU CHI PHÍ, DOANH THU, THU NHẬP

Qua bảng số liệu trên cho ta thấy tổng chi phí trung bình trong năm 2008 của nông

hộ trồng mô hình 2 vụ lúa – 1 vụ bắp là 4.172.156 đồng, trong đó vụ Hè Thu là 1.339.117

đồng, vụ Thu Đông là 1.310.000 đồng và vụ Đông Xuân (trồng bắp) là 1.522.000 đồng.

Năm 2008, năng suất trung bình của nông hộ trồng lúa vụ Hè Thu là 595 kg/1000m2,

trong đó vụ lúa Thu Đông là 549 kg/1000m2 và mùa Đông Xuân (trồng bắp) của nông hộ

là 1.116kg/1000m2 và giá bán trung bình cho màu Đông Xuân là 3.658đồng/lỗ , mùa thu

đông giá lúa trung bình là 4.528 đồng/kg và giá lúa bán trung bình trong mùa Thu Đông

của nông hộ là 4.466đồng/kg. Doanh thu trong năm 2008 của nông hộ mùa Hè Thu trung

bình là 2.694.000 đồng, mùa thu đông là 2.350.000 đồng và mùa đông xuân (trồng bắp)

là 3.660.000 đồng. Do đó, donh thu trung bình cho cả năm là 8.605.000 đồng.

Với năng suất khá cao và giá bán ổn định thì thu nhập của người nông dân thu

được trung bình cả năm là 4.433.000 đồng, trong đó thu nhập trung bình mùa hè thu là

1.355.242 đồng, mùa Thu Đông là 1.041.000 đồng và bắp mùa Đông Xuân là

2.138.000đồng.



4.2 PHÂN TÍCH CÁC KHOẢN MỤC CHI PHÍ BÌNH QUÂN TRÊN 1000M2 CỦA

CÁC VỤ

4.2.1 Phân tích các khoản mục chi phí bình quân trên 1000m2 của vụ Hè Thu.

Bảng 13: KẾT CẤU CHI PHÍ BÌNH QUÂN TRÊN 100 M2 CỦA VỤ HÈ THU


12,0%11,5%

14,3%

8,5% 44,5%

9,2% Chi phí giống

Chi phí phân thuốc

Chi phí chuẩn bị đất

Chi phí nhiên liệu

Chi phí thuê lao động

Chi phí thu hoạch

Các tố chi phí Lớnnhất Nhỏ nhất Trung

bìnhTỉ trọng

(%)

Chi phí giống 200.000 88.000 122.450 9,2

Chi phí phân thuốc 800.000 400.000 596.333 44,5

Chi phí chuẩn bị đất 120.000 100.000 113.166 8,5

Chi phí nhiên liệu 350.000 100.000 192.000 14,3

Chi phí thuê lao động 300.000 50.000 153.833 11,5

Chi phí thu hoạch 210.000 135.000 161.333 12,0

Tổng chi phí 1.339.117 100,0

Hình 6: CƠ CẤU CHI PHÍ SẢN XUẤT CỦA VỤ HÈ THU



Qua bảng số liệu tổng hợp trên cho ta thấy trong kết cấu chi phí trồng mô hình 2 vụ

lúa – bắp, thì trồng lúa mùa hè thu của nông hộ chi phí phân thuốc cao nhất, trung bình là

596.333đồng, chi phí phân bón cao nhất là 800.000 đồng/1000m2 và chi phí phân thuốc

thấp nhất là khoảng 400.000đồng/1000m2, chiếm khoảng 44,5% trong tổng số chi phí

của mùa hè thu. Đứng thứ hai trong tổng cơ cấu chi phí mùa hè thu là chi phi nhiên liệu,

do năm 2008 giá nhiên liệu khá cao nên chi phí người dân đầu tư tăng lên và trung bình

chi phí nhiên liệu là 192.000đồng/1000m2, chi phí nhiên liệu cao nhất là 350.000đồng.

Đứng thứ ba là chi phí thu hoạch do giá nhân công tăng và nhiên liệu cao dẫn đến chi phi

thu hoạch cũng khá cao, trung bình là khoảng 161.333đồng/1000m2, chi phí thu hoạch

cao nhất cho mùa hè thu là 210.000đồng và chi phí thấp nhất là 135.000đồng, chiếm

khoảng 12%. Đứng thứ 4 là chi phí thuê lao động trung bình là 153.833đồng, cao nhất

trong chi phí thuê lao động là 300.000đồng và chi phí thấp nhất là 50.000 chiếm khoảng

11,5% trong tổng chi phí. Vì đa số nông dân sử dụng giống thường và một số hộ sử dụng

giống nhà nên giá lúa tương đối thấp trung bình người nông dân đầu tư khoảng

122.450đồng/1000m2, chi phí giống sạ cao nhất là 200.000đồng/1000m2 và chi phí thấp

nhất là khoảng 88.000 đồng/1000m2 chiếm khoảng 9,2% trong tổng chi phí mùa hè thu.

Kế tiếp trong kết cấu chi phí mùa hè thu là chi phí chuẩn bị đất, vì khâu làm đất cũng góp

phần quan trọng làm tăng năng suất lúa nên nông hộ thường làm khá kỹ, trung bình chi

phí này khoảng 113.166 đồng/1000m2, chi phí cao nhất là khoảng 120.000đồng và chi

phí thấp nhất là 100.000đồng chiếm khoảng 8.5% trong tổng chi phí.

4.2.2. Phân tích các khoản mục chi phí bình quân trên 1000m2 của vụ Thu Đông.

Vụ thu đông cũng phát sinh những chi phí căn bản như vụ hè thu là: Chi phí phân

thuốc, chi phí nhiên liệu, chi phí thuê lao đông, chi phí làm đất, chi phí giống, chi phí thu

hoạch, chi phí làm đất. Các khoản chi phí của vụ thu đông được thể hiện dưới bảng sau:



Bảng 14: KẾT CẤU CHI PHÍ BÌNH QUÂN TRÊN 100 M2 CỦA VỤ THU ĐÔNG

Các tố chi phí Lớn nhất Nhỏ nhất Trung bình Tỉ trọng ( % )

Chi phí giống 150.000 53.550 99.898 7,6Chi phí phân thuốc 900.000 400.000 597.500 45,6Chi phí chuẩn bị đất 120.000 100.000 109.166 8,3Chi phí nhiên liệu 250.000 100.000 159.166 12,1Chi phí thuê lao động 300.000 100.000 181.333 13,8Chi phí thu hoạch 200.000 150.000 163.000 12,4

Tổng chi phí 1.310.000 100,0(Nguồn: Số liệu thực tế phỏng vấn)

12,4%

13,8%

12,1%8,3%

7,6%

45,6%

Chi phí giốngChi phí phân thuốcChi phí chuẩn bị đấtChi phí nhiên liệuChi phí thuê lao độngChi phí thu hoạch

Hình 7: CƠ CẤU CHI PHÍ SẢN SUẤT CỦA VỤ LÚA THU ĐÔNG

Qua bảng số liệu trên cho thấy trong vụ lúa thu đông chi phí phân thuốc vẫn chiếm

tỷ trọng cao nhất là 45,6%, trong đó chi phí phân thuốc trung bình của vụ lúa thu đông là

597.500 đồng/1000m2, chi phí cao nhất là 900.000đồng/1000m2 và chi phí thấp nhất cho

1000m2 là 400.000đồng. Kế đến là chi phí thuê lao động chiếm khoảng 13,8% trong tổng



chi phí của vụ lúa thu đông, trong đó chi phí thuê lao động trung bình là 181.333

đồng/1000m2, chi phí thuê lao động cao nhất là 300.000 đồng/1000m2 và chi phí thấp

nhất là 100.000đồng/1000m2. Tiếp theo là chi phí thu hoạch chiếm 12,4%, trong đó chi

phí thu hoạch trung bình của vụ lúa thu đông là 163.000 đồng/1000m2, chi phí thu hoạch

cao nhất của vụ là 200.000đồng/1000m2 và chi phí thu hoạch thấp nhất là

150.000đồng/1000m2. Đứng thứ 4 trong tổng cơ cấu chi phí bình quân của vụ lúa thu

đông là chi phí nhiên liệu chiếm 12,1%, trong đó chi phí nhiên liệu trung bình của vụ là

159.166 đồng/1000m2, chi phí nhiên liệu cao nhất của vụ là 250.000 đồng/1000m2 và chi

phí thấp nhất là 100.000đồng/1000m2. Đứng thứ năm là chi phí chuẩn bị đất chiếm 8,3%,

trong đó chi phí trung bình là 109.166 đông/1000m2, chi phí làm đất cao nhất của vụ lúa

thu đông là 120.000đông/1000m2 và chi phí thấp nhất là 100.000 đồng/1000m2. Chi phí

giống mùa vụ này tương đối thấp chiếm khoảng 7,05%, trong đó chi phí giống trung bình

của vụ là 99.898đồng/1000m2, chi phí cao nhất là 150.000đồng/1000m2 và chi phí thấp

mhất là 53.550đông/1000m2.

4.2.3. Phân tích các khoản mục chi phí bình quân trên 1000m2 của vụ Đông

Xuân.

Bảng 15: KẾT CẤU CHI PHÍ BÌNH QUÂN TRÊN 100 M2 CỦA VỤ ĐÔNG XUÂN

ĐVT: đồng

Các tố chi phí Lớn nhất Nhỏ nhất Trung bình Tỉ trọng ( % )

Chi phí giống 400.000 190.000 243.491 16,0Chi phí phân thuốc 1000.0000 500.000 689.416 45,3Chi phí chuẩn bị đất 350.000 150.000 187.666 12,3Chi phí nhiên liệu 350.000 100.000 188.250 12,4Chi phí thuê lao động 395.000 100.000 214.150 14,0

Tổng 1.522.000 100,0(Nguồn: Số liệu thực tế phỏng vấn)



Hình 8: CƠ CẤU CHI PHÍ CỦA VỤ BẮP ĐÔNG XUÂN

Vụ đông xuân thích hợp để trồng bắp do thời tiết thuận lợi, và hệ thống tưới tiêu

đảm bảo cho việc trồng bắp. Nên bà con nông hộ thường chọn mùa này để trồng các cây

màu có giá trị kinh tế, đem lại lợi nhuận cao hơn cho người dân. Bảng chí phí tổng hợp

trên cho thấy chi phí trong vụ đông xuân (trồng bắp) được thể hiện như sau: chi phí phân

thuốc trong 3 vụ của năm 2008 lúc nào cũng chiếm khá cao, chi phí phân thuốc trong vụ

Đông xuân chiếm 45,3%, trong đó chi phí trung bình của vụ đông xuân là 689.416

đồng/1000m2, chi phí phân thuốc cao nhất của vụ đông xuân là 1.000.000đồng/1000m2

và chi phí thấp nhất là 500.000đồng/1000m2. Đứng thứ hai là chi phí giống, chi phí giống

trung bình của vụ bắp đông xuân là 243.491 đông/1000m2, chi phí giống cao nhất của vụ

đông xuân là 400.000đồng/1000m2 và chi phí giống thấp nhất là 190.000đồng/1000m2,

chiếm 16% trong tổng chi phí của vụ đông xuân. Đứng thứ 3 là chi phí thuê lao động

chiếm 14%, trong đó chi phí lao động trung bình của vụ đông xuân là 214.150

đông/1000m2, chi phí lao động cao nhất của vụ là 395.000đồng/1000m2 và chi phí lao

động thấp nhất là 100.000đồng/1000m2. Tiếp theo là chi phí nhiên liệu chiếm 12,4%,

trong đó chi phí nhiên liệu trung bình của vụ đông xuân là 188.250 đồng/1000m2, chi phí

nhiên liệu cao nhất là 350.000đồng/1000m2 và chi phí thấp nhất là 100.000đồng/1000m2.

Đứng cuối cùng là chi phí chuẩn bị đất chiếm 12,3%, trong đó chi phí chuẩn bị đất trung

bình của vụ bắp đông xuân là 187.666đồng/1000m2, chi phí cao nhất là

350.000đồng/1000m2 và chi phí thấp nhất là 150.000đồng/1000m2.

14,0%

12,4%

12,3%45,3%

16,0%Chi phí giốngChi phí phân thuốcChi phí chuẩn bị đấtChi phí nhiên liệuChi phí thuê lao động



4.2.4. So sánh các khoản mục chi phí giữa các vụ

Bảng 16: SO SÁNH CHI PHÍ GIỮA CÁC VỤ

Chênh lệch(hè thu-thu đông)

Chênh lệch(hè thu- đông xuân )

Chênh lệch(thu đông- đông xuân)CÁC YẾU TỐ CHI

PHÍ HÈ THUTHU

ĐÔNGĐÔNGXUÂN

Tuyệtđối

Tươngđối

Tuyệtđối

Tươngđối

Tuyệtđối

Tươngđối

Chi phí phân thuốc 596.333 597.500 689.416 1.167 0,20 93.083 15,61 91.917 15,38

Chi phí nhiên liệu 192.000 159.166 188.250 -32.833 -17,10 -3.750 -1,95 29.083 18,27

Chi phí thuê lao đông 153.833 181.333 214.150 27.500 17,88 60.316 39,21 32.817 18,10

Chi phí chuẩn bị đất 113.166 109.166 187.666 -4.000 -3,53 74.500 65,83 78.500 71,91

Chi phí thu hoạch 161.333 163.000 0 1.666 1,03 -161.333 -100,00 -163.000 -100,00

Chi phí giống 122.450 99.898 243.491 -22.551 -18,42 121.041 98,85 143.593 143,74

Tổng chi phí 1.339.117 1.310.000 1.522.000 -29.117 -2,17 183.858 13,73 212.910 16,25




Về chi phí phân thuốc: Trung bình của vụ đông xuân là 689.416 đồng/1000m2, của

vụ thu đông là 597.500 đồng/1000m2, của vụ hè thu là 596.333 đồng/1000m2, chi phí

phân thuốc của vụ đông xuân cao hơn chi phí của vụ hè thu là 93.083đồng/1000m2, cao

hơn chi phí phân thuốc của vụ thu đông là 91.916 đồng/1000m2. Chi phí phân thuốc của

vụ thu đông cao hơn chi phi phân thuốc của vụ hè thu là 1.167 đông/1000m2.

Về chi phí nhiên liệu: Trung bình của vụ đông xuân là 188.250 đồng/1000m2, của

vụ thu đông là 159.166đồng/1000m2, của vụ hè thu là 192.000 đồng/1000m2. Chi phí

nhiên liệu của vụ hè thu cao hơn vụ đông xuân là 3.750 đồng/1000m2, cao hơn vụ thu

đông là 32.834 đồng/1000m2 và chi phí nhiên liệu vụ thu đông thấp hơn đông xuân là

29.084 đông/1000m2.

Về chi phí thuê lao đông: chi phí thuê lao động trung bình của vụ đông xuân là

214.150 đồng/1000m2, của vụ thu đông là 181.333 đồng/1000m2, chi phí thuê lao động

của vụ hè thu là 153.833 đông/1000m2. Do chi phí của vụ thu đông xuân đa số nông hộ

đều trồng bắp nên cân nhiều lao động chăm sóc hơn nên chi phí cao hơn vụ thu đông là

32.817 đồng/1000m2 và cao hơn vụ hè thu là 60.317 đồng/1000m2. Chi phí thuê lao động

của vụ hè thu thấp hơn vụ thu đông là 27.500 đồng/1000m2.

Về chi phí chuẩn bị đất: trung bình của vụ đông xuân là 187.666đông/1000m2, của

vụ thu đông là 109.166đồng/1000m2, của vụ hè thu là 113.166đồng/1000m2. Chi phí làm

đất của vụ đông xuân cao hơn vụ thu đông và vụ hè thu, do vụ đông xuân trông bắp nên

khâu chuẩn bị đất rất kỹ nên chi phí cao hơn 2 vụ kia. Còn chi phí chuẩn bị đất của vụ thu

đông thấp hơn vụ hè thu là 4.000đồng/1000m2.

Về chi phí thu hoạch: vụ đông xuân chi phí vận chuyển do thương lái chịu, khi bắp

sắp thu hoạch thì nông hộ kêu thương lái vào bán một lần. Thương lái tự thu hoạch và

vận chuyển đi nơi khác, chi phí thu hoạch trung bình của vụ thu đông là

163.000đồng/1000m2 và vụ hè thu là 161.333đồng/1000m2. Nhìn chung chi phí vận

chuyển của hai vụ thu đông và hè thu không chênh lệch nhau nhiều.

Về chi phí giống: vụ đông xuân bà con nông hộ trồng bắp nên chi phí giống cao

hơn rất nhiều so với chi phí giống của lúa, chi phí giống trung bình của vụ đông xuân là

243.491 đồng/1000m2, vụ thu đông là 99.898đồng/1000m2 và vụ hè thu là 122.450



đồng/1000m2. Chi phí giống của vụ đông xuân cao hơn vụ hè thu là 121.041đồng/1000m2

và cao hơn vụ thu đông là 143.593đồng/1000m2. Chi phí giống lúa của vụ hè thu cao hơn

chi phí giống của vụ thu đông là 22.552 đồng/1000m2.

Vậy tổng chi phí chưa tính cao động nhà: của vụ đông xuân là 1.522.000

đồng/1000m2, của vụ thu đông là 1.310.000 đồng/1000m2, của vụ hè thu là 1.339.000

đồng/1000m2. Trong đó tổng chi phí vụ đông xuân cao hơn vụ thu đông là 212.000

đồng/1000m2, cao hơn vụ hè thu là 183.000 đồng/1000m2 và tổng chi phí trung bình của

vụ thu đông thấp hơn vụ hè thu là 29.000 đồng/1000m2.

4.3. Phân tích các tỷ số tài chính của ba vụ

4.3.1. Phân tích các tỷ số tài chính vụ Hè Thu.

Bảng 17: CÁC TỶ SỐ TÀI CHÍNH ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ VỤ HÈ THU

Chỉ tiêu Đơn vị tính Lớn nhất Nhỏ nhất Trung bình

Tổng diện tích/hộ 1000m2 30 1 12

Năng suất Kg/1000m2 900 410 595

Giá bán Đồng/kg 7.000 2.700 4.528

Tổng chi phí không có lao

động gia đìnhĐồng/1000m2 1.980.000 870.000 1.339.117

Doanh thu Đồng/1000m2 6.300.000 1.107.000 2.694.358Thu nhập Đồng/1000m2 4.320.000 234.000 1.355.242

Thu nhập/chi phí Lần 2,18 0,27 1,01

Thu nhập/doanh thu Lần 0,69 0,21 0,50

Doanh thu/chi phí Lần 3,18 1,27 2,01


Từ bảng số liệu trên ta thấy diện tích /hộ cao nhất là 30.000m2 và thấp nhất là

1000m2, trung bình là 4545 m2. Với giá bán trung bình là 4.528 đồng/kg, cao nhất là

7.000 đồng và thấp nhất là 2.700 đồng. Năng suất trung bình của các nông hộ là 595



kg/1000 m2 và cao nhất là 900 kg và thấp nhất 410 kg. Điều này cho thấy năng suất lúa ở

đây thấp và giá bán trong vụ hè thu cung không cao lắm.

Tổng chi phí sản xuất cho vụ Hè Thu chưa tính công nhà trung bình là 1.339.117

đồng/1000m2, cao nhất là 1.980.000 đồng/1000m2 và thấp nhất là 870.000 đồng/1000m2.

Doanh thu cao nhất là 6.300.000 đồng/1000m2 và thấp nhất là 1.107.000đồng/1000m2,

trung bình là 2.694.358 đồng/1000m2. Trong vụ Hè Thu này người dân có thu nhập

không kể lao động gia đình trung bình là 1.355.242 đồng/1000m2, cao nhất là 4.320.000

đồng/1000m2 và thấp nhất là 234.000 đồng/1000m2.

Thu nhập trên chi phí bằng 1,01 nói lên nếu đầu tư 1.000 đồng chi phí thì người

đầu tư thu được 1010 đồng thu nhập.

Thu nhập trên doanh thu bằng 0,50 đồng có nghĩa là trong 1.000 đồng doanh thu

thì người nông dân có được 500 đồng thu nhập.

Doanh thu trên chi phí bằng 2,01 có nghĩa là cứ 1.000 đồng chi phí bỏ ra đầu tư

vào trong quá trình sản xuất thu được 2.010 đồng doanh thu.

4.3.2. Phân tích các tỉ số tài chính vụ Thu Đông.

Bảng 18: CÁC CHỈ SỐ TÀI CHÍNH ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ VỤ THU ĐÔNG



Năng suất Kg/1000m2 900 400 549

Giá bán Đồng/kg 6.500 2.700 4.466

Tổng chi phí không có lao

động gia đìnhĐồng/1000m2 1.720.000 1.000.000 1.310.000

Doanh thu Đồng/1000m2 3.600.000 1.750.000 2.350.000

Thu nhập không có lao

động gia đìnhĐồng/1000m2 2.295.000 388.000 1.041.000

Thu nhập/chi phí Lần 1,33 0.38 0,8






Từ bảng kết quả trên cho thấy mức độ đầu tư chi phí vào vụ Thu Đông của nông

dân như sau:

Tổng chi phí sản xuất cho vụ Thu Đông chưa tính công nhà trung bình là

1.310.000 đồng/1000m2, cao nhất là 1.720.000 đồng/1000m2 và thấp nhất là 1.000.000

đồng/1000m2. Doanh thu cao nhất là 3.600.000 đồng/1000m2 và thấp nhất là 1.750.000

đồng/1000m2, trung bình là 2.350.000 đồng/1000m2. Trong vụ Thu Đông này người dân

có thu nhập không kể lao động gia đình trung bình là 1.041.000 đồng/1000m2, cao nhất

là 2.295.000 đồng/1000m2 và thấp nhất là 388.000 đồng/1000m2.

Thu nhập trên chi phí bằng 0,8 nói lên nếu đầu tư 1.000 đồng chi phí thì người đầu

tư thu được 800 đồng thu nhập.

Thu nhập trên doanh thu bằng 0,44 đồng có nghĩa là trong 1.000 đồng doanh thu

thì người nông dân có được 440 đồng thu nhập.

Doanh thu trên chi phí bằng 1,8 có nghĩa là cứ 1.000 đồng chi phí bỏ ra đầu tư vào

trong quá trình sản xuất thu được 1.800 đồng doanh thu.

Như vậy, vụ lúa Thu Đông có thu nhập rất thấp, có những nông hộ lỗ nhiều vì giá bán và

năng suất thấp. Mặc khác, Vì thời tiết không thuận lợi ở vụ Thu Đông (mưa nhiều, nước

ngập…) ảnh hưởng đến năng suất lúa thấp ở nhiều nông hộ. Có những nông hộ đạt năng

suất lúa thấp và giá cả không ổn định nên dẫn đến lỗ cả năm. Nhìn chung, các nông hộ

sản xuất nông nghiệp còn bị ảnh hưởng bởi thời tiết rất nhiều.



4.3.3. Phân tích các tỉ số tài chính vụ Đông Xuân.

Bảng 19: CÁC CHỈ SỐ TÀI CHÍNH ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ VỤ ĐÔNG XUÂN



Năng suất Kg/1000m2 1.600 497 1.116

Giá bán Đồng/lỗ 8.000 1.500 3.650

Tổng chi phí không có lao động

gia đìnhĐồng/1000m2 2.060.000 1.135.000 1.522.000

Doanh thu Đồng/1000m2 6.300.000 2.250.000 3.660.000

Thu nhập không có lao động gia

đìnhĐồng/1000m2 5.165.000 190.000 2.138.000





Từ bảng kết quả trên cho thấy mức độ đầu tư chi phí vào vụ bắp Đông Xuân của

nông dân như sau:

Tổng chi phí sản xuất cho vụ Đông Xuân chưa tính công nhà trung bình là

1.522.000 đồng/1000m2, cao nhất là 2.060.000 đồng/1000m2 và thấp nhất là 1.135.000

đồng/1000m2. Doanh thu cao nhất là 6.300.000 đồng/1000m2 và thấp nhất là 2.250.000

đồng/1000m2, trung bình là 3.660.000 đồng/1000m2. Trong vụ Đông Xuân này người dân

có thu nhập không kể lao động gia đình trung bình là 2.138.000 đồng/1000m2, cao nhất là

5.165.000 đồng/1000m2 và thấp nhất là 190.000 đồng/1000m2.

Thu nhập trên chi phí bằng 1,4 nói lên nếu đầu tư 1.000 đồng chi phí thì người đầu

tư thu được 1.400 đồng thu nhập.

Thu nhập trên doanh thu bằng 0,6 đồng có nghĩa là trong 1.000 đồng doanh thu thì

người nông dân có được 600 đồng thu nhập.



Doanh thu trên chi phí bằng 2,4 có nghĩa là cứ 1.000 đồng chi phí bỏ ra đầu tư vào

trong quá trình sản xuất thu được 2.400 đồng doanh thu.

Từ việc phân tích trên ta thấy thu nhập của nông hộ đạt cao nhất ở vụ Đông Xuân là vụ

trồng bắp của đa số nông hộ trong huyện Ba Tri. Điều này thể hiện rõ ở tỉ số thu nhập/chi

phí của từng vụ. Hai vụ Hè Thu và Thu Đông đạt năng suất lúa tương đối.

4.3.4. So sánh các tỷ số tài chính giữa ba vụ

Bảng 20: SO SÁNH CÁC TỶ SỐ TÀI CHÍNH GIỮA BA VỤ

Chỉ tiêu Đơn vị tính Hè Thu Thu Đông Đông Xuân

Tổng chi phí Đồng/1000m2 1.339.117 1.310.000 1.522.000

Doanh thu Đồng/1000m22.694.358 2.350.000 3.660.000

Thu nhập Đồng/1000m2 1.355.242 1.041.000 2.138.000


Thu nhập/Doanh thu Lần 0,50 0,44 0,6



+ Đối với vụ Hè Thu

- Thu nhập/chi phí = 1,01 có nghĩa là đầu tư 1.000 đồng chi phí vào việc sản xuất

thì có được 1010 đồng thu nhập.

- Thu nhập/doanh thu = 0,50 có nghĩa là trong 1.000 đồng doanh thu thì có được

500 đồng thu nhập.

- Doanh thu /chi phí = 2,01 có nghĩa là người nông dân đầu tư 1.000 đồng chi phí

thì có 2010 đồng doanh thu.

+ Đối với vụ Thu Đông


thì có được 800 đồng thu nhập.






thì có 1.800 đồng doanh thu.

+ Đối với vụ Đông Xuân


thì có được 1.400 đồng thu nhập.




thì có 2.400 đồng doanh thu.

Qua bảng số liệu ta thấy tổng chi phí cho vụ bắp Đông Xuân cao nhất, 1.522.000

đồng/1000m2 , kế đến là vụ lúa Hè Thu, 1.339.117 đồng/1000m2 và có chi phí thấp nhất

là vụ lúa Thu Đông, 1.310.000 đồng/1000m2 . Thu nhập của nông hộ đạt cao nhất ở vụ

bắp Đông Xuân, 2.138.000 đồng/1000m2, kế đến là vụ lúa Hè Thu 1.355.242

đồng/1000m2 , và thu nhập thấp nhất là vụ lúa Thu Đông, 1.041.000 đồng/1000m2 trong

năm qua. Như vậy, việc sản xuất nông nghiệp phụ thuộc rất nhiều vào chi phí đầu tư (chi

phí phân, thuốc, chăm sóc,…). Nhìn vào bảng số liệu ta thấy chi phí đầu tư càng cao thì

thu nhập của nông hộ càng nhiều.

4.4. PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN NĂNG SUẤT CỦA BA VỤ:

Năng suất của việc sản suất lúa, bắp chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau. Do

một số giới hạn phương trình hồi qui chỉ đề cập đến một số nhân tố chủ yếu ảnh hưởng

đến năng suất như sau: kinh nghiệm, trình độ học vấn và các chi phí. Nguyên nhân của

việc chọn lựa đó là do về biến kinh nghiệm cho thấy những người có tuổi càng cao thì

càng có kinh nghiệm trong việc sản xuất và sau mỗi vụ mùa các nông hộ có thể tích lũy

được các kinh nghiệm quý báu để khắc phục được các yếu tố không tốt tác động đến chi

phí sản xuất đồng thời phát huy những yếu tố tích cực làm cho năng suất ngày càng tăng

ở những vụ tiếp theo, trình độ học vấn càng cao thì khả năng áp dụng những tiến bộ khoa

học kỹ thuật trong sản suất sẽ được dễ dàng hơn đối với những người có trình độ thấp.



Còn về biến các chi phí cho thấy khi chúng ta đầu tư các khoản chi phí càng cao giống

tốt, bón phân. Chăm sóc kỹ thì việc tăng năng suất là điều hiển nhiên.

Gọi biến phụ thuộc Y là năng suất. Các biến độc lập xi gồm có:

X1 : chi phí chuẩn bị đất

X2 : chi phí phân thuốc

X3 : chi phí nhiên liệu

X4 : chi phí giống

X5 : chi phí thuê lao động

X6 : kinh nghiệm

X7 : trình độ học vấn

Ta có phương trình hồi quy biểu diễn mối quan hệ giữa năng suất của từng vụ với

các biến phí:

b0 + b1X1 + b2 X2 + b3 X3 + b4 X4 + b5 X5 + b6 X6 + b7 X7



4.4.1. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến năng suất của vụ Hè Thu.

Sau khi tính toán các chỉ tiêu và chạy phương trình hồi qui trên phần mền Stata ta có

kết quả sau:

Bảng 21: KẾT QUẢ PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN NĂNG

SUẤT VỤ HÈ THU

. regress nangsuat chiphichuanbidat chiphiphanthuoc chiphinhienlieu

chiphigiong chiphithuelaodong kinhnghiem trinhdohocvan

Source SS df MS Number of obs = 60F( 7, 52) = 15.36

Model 513589.664 7 73369.952 Prob > F = 0.0000Residual 248310.336 52 4775.19877 R-squared = 0.6741

Adj R-squared = 0.6302Total 761900 59 12913.5593 Root MSE = 69.103

nangsuat Coef. Std. Err. t P>|t| [95%Conf. Interval]

chiphichuanbidat .0017561ns .0013454 1.31 0.198 -.0009436 .0044558chiphiphanthuoc .0002541** .0000926 2.74 0.008 .0000683 .0004399chiphinhienlieu .0006868** .0001921 3.58 0.001 .0003014 .0010722chiphigiong .0005889ns .0004341 1.36 0.181 -.0002822 .0014601chiphithuelaodong .0002512ns .0001907 1.32 0.194 -.0001316 .0006339kinhnghiem 2.386076* 1.254571 1.90 0.063 -.1314057 4.903558trinhdohocvan 2.327803ns 12.34488 0.19 0.851 -22.44402 27.09962_cons -33.26352 145.9157 -0.23 0.821 -326.0648 259.5378

(Kết quả chạy hàm hồi quy)

Chú thích: **: Ý nghĩa ở 5% ; *: Ý nghĩa ở 10% ; ns: không có ý nghĩa

Giải thích ý nghĩa của R2

Căn cứ vào kết quả cho thấy với Prob > F =0.0000 rất nhỏ so với mức ý nghĩa = 5%

điều này cho thấy phương trình hồi quy đưa ra là có ý nghĩa. Từ hệ số R-squared =

0,6741 ta có thể nói mô hình hồi quy giải thích được 67,41% các yếu tố kinh nghiệm,



trình độ học vấn, các chi phí tác động đến năng suất trong mô hình. Còn lại 32,59% là do

các yếu tố khác không đưa vào mô hình ảnh hưởng đến năng suất lúa vụ Hè Thu.

Theo số liệu của bảng trên ta có phương trình hồi quy về năng suất như sau:

Y = -33,26 + 0,00025*X2** + 0,00068*X3

** + 2,38*X6*

( Y : là năng suất, X là biến phụ thuộc ).

Giải thích phương trình

Yếu tố chi phí phân thuốc ( X2** )

Từ phương trình cho ta b2 = 0,00025. Giá trị b2 = 0,00025 cho thấy khi tăng chi phí

phân, thuốc lên 1000 đồng thì năng suất lúa tăng 0,25 kg/1000m2 nếu các yếu tố khác

không đổi. Điều này cho thấy phân thuốc có ảnh hưởng rất lớn đến vụ lúa Hè Thu.

Yếu tố chi phí nhiên liệu ( X3** )

Từ phương trình cho ta b3 = 0,00068. Giá trị b3 = 0,00068 cho thấy khi tăng 1000

đồng chi phí nhiên liệu thì năng suất vụ Hè Thu tăng lên 0,68 kg/1000m2 nếu các yếu tố

khác không thay đổi. Việc bơm nước vào đồng ruộng có ý nghĩa rất lớn cho năng suất vụ

Hè Thu vì vụ lúa Hè Thu thời tiết khô hạn, nắng nhiều và lượng mưa rất hiếm.

Yếu tố kinh nghiệm ( X6* )

Từ phương trình cho thấy b6 = 2,38. Giá trị b6 = 2,38 cho thấy rằng thời gian tham

gia sản xuất tăng lên một năm khi các yếu tố khác không thay đổi thì năng suất lúa vụ Hè

Thu tăng lên 2,38 kg/1000m2. Như vậy, yếu tố kinh nghiệm của nông hộ sản xuất có ý

nghĩa quan trọng trong việc tăng năng suất cây trồng.



4.4.2. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến năng suất vụ Thu Đông.


SUẤT VỤ THU ĐÔNG

. regress nangsuat chiphichuanbidat chiphiphanthuoc chiphinhienlieu

chiphigiong chiphithuelaodong kinhnghiem trinhdohocvan



Adj R-squared = 0.6038Total 827858.333 59 14031.4972 Root MSE = 74.56

nangsuat Coef. Std. Err. t P>|t| [95% Conf. Interval]chiphichuanbidat .0030031** .0011609 2.59 0.013 .0006737 .0053326chiphiphanthuoc .0002294** .0000783 2.93 0.005 .0000722 .0003866chiphinhienlieu .0004058ns .0002589 1.57 0.123 -.0001138 .0009254chiphigiong .0006823ns .0004915 1.39 0.171 -.0003039 .0016685chiphithuelaodong .000926** .0001853 5.00 0.000 .0005542 .0012978kinhnghiem 3.322613** 1.249525 2.66 0.010 .8152573 5.829968trinhdohocvan 11.73668ns 12.14677 0.97 0.338 -12.63759 36.11096_cons -283.275 141.7757 -2.00 0.051 -567.7686 1.218733


Chú thích: **: Ý nghĩa ở 5% ; ns: không có ý nghĩa


Căn cứ vào kết quả cho thấy với Prob > F =0.0000 rất nhỏ so với mức ý nghĩa =

5% điều này cho thấy phương trình hồi quy đưa ra là có ý nghĩa.Từ hệ số R-squared =

0,6508, ta có thể nói mô hình hồi quy giải thích được 65,08% các yếu tố kinh nghiệm,


các yếu tố khác không đưa vào mô hình ảnh hưởng đến năng suất lúa vụ Thu Đông.




Y = -283,275 + 0,003*X1** + 0,00022*X2

** + 0,0009*X5** + 3,32*X6

**


Yếu tố chi phí chuẩn bị đất ( X1** )

Việc cày xới đất góp phần tăng năng suất lúa vào vụ Thu Đông. Từ phương trình

cho thấy b1 = 0,003. Giá trị b1 = 0,003 cho thấy khi chi phí chuẩn bị đất tăng lên 1000

đồng thì năng suất lúa tăng 3 kg/1000m2 nếu các yếu tố khác không đổi.

Yếu tố chi phí phân, thuốc ( X2** )

Đây cũng là chi phí quan trọng góp phần vào việc tạo ra năng suất lúa. Từ phương

trình cho thấy b2 = 0,00022. Giá trị b2 = 0,00022 cho thấy nếu như chi phí phân-thuốc

tăng lên 1000 đồng thì sẽ làm cho năng suất lúa tăng lên 0,22 kg/1000m2, nếu các yếu tố

khác không đổi. Khoản chi phí này thường chiếm tỉ lệ lớn trong việc sản xuất lúa. Nhưng

trong sản xuất thì cần làm giảm chi phí phân-thuốc đến mức tối thiểu có thể được mà

không làm ảnh hưởng đến năng suất.

Yếu tố chi phí thuê lao động ( X5** )

Từ phương trình cho thấy b5 = 0,0009. Giá trị b5 = 0,0009 cho thấy rằng nếu chi phí

thuê lao động tăng 1000 đồng thì năng suất lúa vụ Thu Đông sẽ tăng 0,9 kg/1000m2, nếu

các yếu tố khác không đổi. Vụ Thu Đông thường bị ảnh hưởng bởi các yếu tố thời tiết

như mưa nhiều, gió bão nên các nông hộ gieo sạ và giặm rất kĩ.

Yếu tố kinh nghiệm ( X6** )

Từ phương trình cho thấy b6 = 3,32. Giá trị b5 = 3,32 cho thấy rằng thời gian tham

gia sản xuất tăng lên một năm khi các yếu tố khác không thay đổi thì năng suất lúa vụ

Thu Đông tăng lên 3,32 kg/1000m2. Như vậy, nông hộ có nhiều kinh nghiệm bản thân thì

lúa đạt năng suất hơn.



4.4.3. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến năng suất vụ Đông Xuân.


SUẤT ĐÔNG XUÂN

. regress nangsuat chiphiphanthuoc chiphigiong chiphinhienlieu

chiphichuanbidat chiphithuelaodong kinhnghiem trinhdohocvan



Adj R-squared = 0.6416Total 3687042.18 59 62492.2404 Root MSE = 149.66

nangsuat Coef. Std. Err. t P>|t| [95% Conf. Interval]chiphiphanthuoc .0011979** .0002267 5.28 0.000 .0007429 .0016528chiphigiong .0009123** .0004181 2.18 0.034 .0000734 .0017513chiphinhienlieu .001297** .00049 2.65 0.011 .0003138 .0022803chiphichuanbidat .0005259ns .0007577 0.69 0.491 -.0009946 .0020463chiphithuelaodong .0004604ns .0003516 1.31 0.196 -.0002451 .0011659kinhnghiem 1.119019ns 2.332964 0.48 0.633 -3.562416 5.800454trinhdohocvan 44.36017* 24.31268 1.82 0.074 -4.426799 93.14714_cons -478.8278 164.7437 -2.91 0.005 -809.4102 -148.2453




Căn cứ vào kết quả cho thấy với Prob > F = 0.0000 rất nhỏ so với mức ý nghĩa =

5% điều này cho thấy phương trình hồi quy đưa ra là có ý nghĩa. Từ hệ số R-squared =

0,6841 ta có thể nói mô hình hồi quy giải thích được 68,41% các yếu tố kinh nghiệm,


các yếu tố khác không đưa vào mô hình ảnh hưởng đến năng suất bắp vụ Đông Xuân.




Y = -478,8 + 0,0005*X1** + 0,0012*X2

** + 0,0013*X3** + 44,36*X7

*


Yếu tố chi phí chuẩn bị đất ( X1** )

Từ phương trình hồi quy trên cho thấy b1 = 0,0005. Giá trị b1 = 0,005 cho thấy khi

chi phí chuẩn bị đất tăng lên 1000 đồng thì năng suất bắp tăng 0,5 kg/1000m2 nếu các

yếu tố khác không đổi. Cày xới đất là khâu chuẩn bị đầu tiên để bắt đầu gieo hạt bắp. Do

đó, xới đất càng nhiều thì đất càng tơi xốp, cây sinh trưởng khoẻ và đạt năng suất cao.

Yếu tố chi phí phân, thuốc ( X2** )

Từ phương trình hồi quy trên cho thấy b2 = 0,0012. Giá trị b1 = 0,0012 cho thấy yếu

tố phân thuốc có ý nghĩa rất lớn đến năng suất bắp vụ Đông Xuân. Cụ thể, khi tăng chi

phí phân thuốc lên 1000 đồng thì năng suất tăng 1,2 kg/1000m2 nếu các yếu tố khác

không đổi. Điều này cho thấy nông hộ sử dụng nhiều phân thuốc cho bắp thì năng suất

càng cao.

Yếu tố chi phí nhiên liệu ( X3** )

Từ phương trình hồi quy trên cho thấy b3 = 0,0013. Giá trị b1 = 0,0013 cho thấy khi

tăng 1000 đồng chi phí tưới tiêu thì năng suất bắp Đông Xuân tăng lên 1,3kg/1000m2

nếu các yếu tố khác không thay đổi. Việc trồng bắp rất cần tưới tiêu, chăm sóc,… hàng

ngày để dễ dàng phát hiện sâu bệnh. Do đó, nguồn nước rất cần thiết cho cây bắp mỗi

ngày.

Yếu tố trình độ học vấn ( X7* )

Từ phương trình cho thấy b7 = 44,36. Giá trị b7 = 44,36 cho thấy rằng trình độ học

vấn tăng lên một cấp khi các yếu tố khác không thay đổi thì năng suất bắp vụ Đông Xuân

tăng lên 44,36 kg/1000m2. Tuy nhiên về ý nghĩa thống kê không đủ cơ sở kết luận rằng

trình độ học vấn ảnh hưởng năng suất bắp, đồng thời do số mẫu thu thập còn ít không đủ

kết luận ảnh hưởng của nhân tố này đến năng suất bắp vụ Đông Xuân.



4.5. PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN THU NHẬP CỦA BA VỤ:

Thu nhập của nông hộ chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau. Do một số giới

hạn phương trình hồi quy chỉ đề cập đến một số nhân tố chủ yếu ảnh hưởng đến thu nhập

như: năng suất, giá bán, chi phí phân thuốc, chi phí chuẩn bị đất, chi phí thuê lao động,

chi phí thu hoạch, chi phí giống.

Gọi biến phụ thuộc Y là thu nhập. Các biến độc lập xi gồm có:

X1 : chi phí chuẩn bị đất

X2 : chi phí phân thuốc

X3 : chi phí nhiên liệu

X4 : chi phí giống

X5 : chi phí thuê lao động

X6 : chi phí thu hoạch

X7 : giá bán

X8 : năng suất

Ta có phương trình hồi quy biểu diễn mối quan hệ giữa năng suất của từng vụ với

các biến phí:

b0 + b1X1 + b2 X2 + b3 X3 + b4 X4 + b5 X5 + b6 X6 + b7 X7 + b8 X8



4.5.1. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng thu nhập vụ Hè Thu

Bảng 24: KẾT QUẢ PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN

THU NHẬP VỤ HÈ THU

. regress thunhap nangsuat giaban chiphichuanbidat chiphiphanthuoc

chiphinhienlieu chiphigiong chiphithuelaodong chiphithuhoach


Model 6.3970e+12 8 7.9962e+11 Prob > F = 0.0000Residual 5.2082e+11 51 1.0212e+10 R-squared = 0.9247

Adj R-squared = 0.9129Total 6.9178e+12 59 1.1725e+11 Root MSE = 1.0e+05

thunhap Coef. Std. Err. t P>|t| [95%Conf. Interval]

nangsuat 3268.513** 299.3121 10.92 0.000 2667.619 3869.407giaban 470.5092** 29.47033 15.97 0.000 411.345 529.6734chiphichuanbidat -.8682181ns 2.198746 -0.39 0.695 -5.282385 3.545949chiphiphanthuoc -.82721** .1535773 -5.39 0.000 -1.135529 -.5188907chiphinhienlieu -1.040634** .3108368 -3.35 0.002 -1.664665 -.4166033chiphigiong -1.762849** .621633 -2.84 0.007 -3.010829 -.5148688chiphithuelaodong -.8878617** .2875905 -3.09 0.003 -1.465224 -.3104998chiphithuhoach -1.987881** .822348 -2.42 0.019 -3.638814 -.3369489_cons -1357001 439337.1 -3.09 0.003 -2239007 -474995.2






0,9247 ta có thể nói mô hình hồi quy giải thích được 92,47% các yếu tố giá bán, sản



lượng, các chi phí tác động đến thu nhập trong mô hình. Còn lại 7,53% là do các yếu tố

khác không đưa vào mô hình ảnh hưởng đến thu nhập lúa vụ Hè Thu.

Theo số liệu của bảng trên ta có phương trình hồi quy về thu nhập như sau:

Y = -1357001 - 0,82*X2** – 1,04*X3

** - 1,76*X4** - 0,88*X5

** - 1,98*X6** +

470,5*X7** + 3268,513* X8

**


+ Chi phí phân bón ( X2** )

Trong sản xuất nông nghiệp phân bón có ý nghĩa quan trọng và quyết định dẫn đến

tăng năng suất hay thu nhập của người dân, Từ phương trình cho thấy b2 = -0,82. Giá trị

b2 = -0,82 cho thấy khi chi phí phân – thuốc tăng lên 1000 đồng/kg thì thu nhập của

người nông dân sẽ giảm xuống 820 đồng, nếu các yếu tố khác không đổi.

+ Chi phí nhiên liệu ( X3** )

Ảnh hưởng của chi phí bơm nước đến thu nhập của nông dân cũng có tác động

đáng kể vì sản xuất nông nghiệp nước là nguồn quan trọng nhất cho cây trồng, nhất là cây

lúa và qua phương trình cho thấy b3 = -1,04. Giá trị b3 = -1,04 cho thấy nếu chi phí tưới

tiêu tăng lên 1000 đồng thì thu nhập sẽ giảm đi 1.040 đồng khi các yếu tố khác không

đổi.

+ Chi phí giống ( X4** )

Chi phí giống là yếu tố ảnh hưởng khá lớn đến thu nhập của nông hộ. Từ phương

trình cho thấy b4 = -1,76. Giá trị b4 = -1,76 cho thấy nếu các yếu tố khác không đổi khi ta

tăng chi phí giống lên 1000 đồng/kg thì thu nhập của nông hộ giảm 1.760 đồng. Tùy vào

loại giống khác nhau mà mức độ ảnh hưởng đến thu nhập cũng khác nhau. Nông hộ nên

giảm lượng giống gieo sạ nhằm làm giảm chi phí tối thiểu và tránh sạ quá dày sẽ gây lãng

phí.

+ Chi phí thuê lao động ( X5** )

Trong quá trình sản xuất lúa gieo sạ và giặm cũng ảnh hưởng đáng kể vì Vụ Hè

Thu do ảnh hưởng của thời tiết nên gieo sạ không được như ý muốn của người nông dân

nên phải giặm lại những chổ trống.Từ phương trình cho thấy b5 = -0,88. Giá trị b5 = -0.88



nếu chi phí gieo sạ, giặm tăng lên 1000 đồng thì sẽ làm thu nhập của nông dân giảm đi

880 đồng nếu các yếu tố khác không đổi.

+ Chi phí thu hoạch (X6**)

Thu hoạch lúa là công việc có ảnh hưởng đến thu nhập của nông hộ. Ở đây việc

cắt lúa và tuốt lúa được xem là chi phí thu hoạch, Thật vậy, từ phương trình cho thấy b6 =

-1,98. Giá trị b6 = -1,98 nếu các yếu tố khác không đổi ta tăng 1000 đồng chi phí thu

hoạch thì thu nhập của nông hộ giảm 1.980 đồng.

+ Giá bán (X7** )

Từ phương trình cho thấy b7 = 470,5. Giá trị b7 = 470,5 cho thấy nếu giá bán tăng

lên 1000 đồng, giả sử các yếu tố khác không đổi sẽ làm thu nhập của nông hộ tăng trung

bình là 470.500 đồng. Điều này có nghĩa là khi giá bán càng cao thì thu nhập mang về

cho nông hộ càng lớn.

+ Năng suất (X8** )

Theo phương trình trên cho thấy b8 = 3268,513. Giá trị b8 = 3268,513 cho thấy

01kg tăng lên của năng suất (kg/1000m2) thì thu nhập sẽ tăng lên 3268,513 đồng, nếu các

yếu tố khác không đổi. Điều này có nghĩa là năng suất càng cao thì thu nhập của nông hộ

càng nhiều.

Nhìn chung ta thấy chỉ có giá bán và năng suất tăng lên làm cho thu nhập tăng,

còn các yếu tố khác thì làm cho thu nhập của nông hộ giảm xuống, trong đó chi phí phân

thuốc giảm nhiều nhất vì vậy cần khắc phục để chi phí phân thuốc tốn kém ít.



4.5.2 Phân tích các nhân tố ảnh hưởng thu nhập vụ Thu Đông

Bảng 25: KẾT QUẢ PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN THU

NHẬP VỤ THU ĐÔNG

. regress thunhap nangsuat giaban chiphichuanbidat chiphiphanthuoc

chiphinhienlieu chiphigiong chiphithuelaodong chiphithuhoach





nangsuat 3665.809** 262.563 13.96 0.000 3138.692 4192.926giaban 495.1971** 22.18166 22.32 0.000 450.6656 539.7287chiphichuanbidat -.1986529ns 2.071811 -0.10 0.924 -4.357986 3.96068chiphiphanthuoc -.8370594** .1331876 -6.28 0.000 -1.104445 -.5696741chiphinhienlieu -.9263881** .4256661 -2.18 0.034 -1.780949 -.0718276chiphigiong -.086636ns .8365827 -0.10 0.918 -1.766146 1.592874chiphithuelaodong -1.412086** .3642585 -3.88 0.000 -2.143366 -.6808067chiphithuhoach -.4795904ns 1.387157 -0.35 0.731 -3.264425 2.305244_cons -2171203 371160.5 -5.85 0.000 -2916339 -1426067






0,9292 ta có thể nói mô hình hồi quy giải thích được 92,92% các yếu tố giá bán, năng



suất, các chi phí tác động đến thu nhập trong mô hình. Còn lại 7,08% là do các yếu tố

khác không đưa vào mô hình ảnh hưởng đến thu nhập lúa vụ Thu Đông.


Y = -2171203 - 0,84*X2** - 0,926*X3

** - 1,412*X5** + 495,197*X7

** +

3665,809* X8**


+ Chi phí phân thuốc (X2** )

Cũng như vụ Hè Thu phân, thuốc tác động rất lớn đến thu nhập của người nông

dân, Theo phương trình trên cho thấy b2 = -0,84. Giá trị b2 = -0,84 cho thấy nếu chi phí

phân thuốc tăng lên 1000 đồng/kg thì thu nhập của nông dân giảm xuống 840 đồng nếu

các yếu tố khác không đổi.

+ Chi phí nhiên liệu (X3** )

Qua phương trình ta thấy b3 = -0,926. Giá trị b3 = -0,926 nếu tăng 1000 đồng chi

phí bơm nước vào đồng ruộng lúa thì thu nhập của nông dân sẽ giảm xuống 926 đồng nếu

các yếu tố khác không đổi.

+ Chi phí thuê lao động (X5** )

Vụ lúa thu đông bị ảnh hưởng nhiều bởi thời tiết ( mưa nhiều, nước ngập…), do đó

nông hộ thuê lao động nhiều cho việc giặm chỗ lúa trống, nhổ cỏ…Chi phí thuê mướn

lao động ảnh hưởng rất lớn đến thu nhập vụ lúa thu đông. Qua phương trình ta thấy b5 = -

1,412. Giá trị b5 = -1,412 cho thấy nếu các yếu tố khác không đổi khi chi phí thuê lao

động tăng 1000 đồng thì thu nhập giảm 1.412 đồng.

+ Giá bán (X7**)

Nhìn chung trong nông nghiệp, lúa là cây lương thực có giá trị cao nhưng tùy theo

mùa vụ giá bán như thế nào. Từ phương trình cho thấy b7 = 495,197. Giá trị b7 = 495,197

cho thấy thấy khi giá bán tăng lên 1000 đồng thì thu nhập của nông dân sẽ tăng lên

495.197 đồng khi các yếu tố khác không đổi.

+ Năng suất (X8** )

Từ phương trình cho thấy b8 = 3665,809. Giá trị b8 = 3665,809 cho thấy nếu tăng

01kg của năng suất (kg/1000m2) thì thu nhập của nông dân tăng là 3.665,809 đồng và



các yếu tố khác không đổi. Năng suất có ảnh hưởng đến thu nhập của người nông dân,

nếu sản xuất tốt thì năng suất cao và ngược lại, tác động đến thu nhập của người nông

dân,

Ta thấy vụ Thu Đông này giá bán, năng suất và các yếu tố chi phí tác động đến thu

nhập của nông hộ rất cao.

4.5.3. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng thu nhập vụ Đông Xuân

Bảng 26: KẾT QUẢ PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN THU

NHẬP VỤ ĐÔNG XUÂN

. regress thunhap nangsuat giaban chiphiphanthuoc chiphigiong chiphinhienlieu

chiphichuanbidat chiphithuelaodong





nangsuat 2050.766** 531.4324 3.86 0.000 984.3685 3117.163giaban 785.9941** 63.5562 12.37 0.000 658.4592 913.5289chiphiphanthuoc -.4635505ns .8240144 -0.56 0.576 -2.117056 1.189955chiphigiong -2.340342* 1.271344 -1.84 0.071 -4.89148 .2107959chiphinhienlieu -2.679387* 1.523965 -1.76 0.085 -5.737446 .3786713chiphichuanbidat -4.121688* 2.210396 -1.86 0.068 -8.557172 .3137966chiphithuelaodong -1.226459ns 1.095028 -1.12 0.268 -3.423793 .9708743_cons -597078.2 927546.2 -0.64 0.523 -2458336 1264179






Căn cứ vào kết quả cho thấy với Prob > F =0.0000 rất nhỏ so với mức ý nghĩa

= 5% điều này cho thấy phương trình hồi quy đưa ra là có ý nghĩa. Từ hệ số R-

squared = 0,9152 ta có thể nói mô hình hồi quy giải thích được 91,52% các yếu tố giá

bán, năng suất, các chi phí tác động đến thu nhập trong mô hình. Còn lại 8,48% là do

các yếu tố khác không đưa vào mô hình ảnh hưởng đến thu nhập bắp vụ Đông Xuân.


Y = -597078 - 4,12*X1* - 2,67*X3

* - 2,34*X4* + 785,99*X7

** +2050,76*X8*


+ Chi phí chuẩn bị đất (X1* )

Cày xới đất tơi xốp là công việc hết sức cần thiết khi trồng bắp. Thật vậy,

từ phương trình cho thấy b1 = -4,12. Giá trị b1 = -4,12 cho thấy nếu các yếu tố khác

không đổi ta tăng chi phí làm đất lên 1000 đồng thì thu nhập vụ bắp đông xuân giảm

4.120 đồng.

+ Chi phí nhiên liệu (X3* )

Vào vụ đông xuân thì nước là nguồn nhiên liệu rất cần thiết cho cây trồng. Lượng

nước tưới tiêu cho vụ bắp Đông Xuân chiếm tỉ lệ khá lớn. Từ phương trình cho thấy b3

= -2,67. Giá trị b3 = -2,67 cho thấy khi ta tăng 1000 đồng chi phí bơm nước thì thu nhập

giảm 2.670 đồng nếu các yếu tố khác không thay đổi.

+ Chi phí giống (X4* )

Từ phương trình cho thấy b4 = -2,34. Giá trị b4 = -2,34 cho thấy nếu các yếu tố

khác không đổi ta tăng 1000 đồng chi phí giống thì thu nhập của nông hộ giảm 2.340

đồng. Chi phí giống là phần chi phí khá quan trọng ảnh hưởng đến thu nhập của nông hộ.

+ Giá bán (X7** )

Từ phương trình cho thấy b7 = 785,99. Giá trị b7 = 785,99 cho thấy nếu giá bán tăng

lên 1000 đồng thì thu nhập của nông dân tăng lên 785.990 đồng và các yếu tố khác không

đổi.



+ Năng suất (X8* )

Qua phương trình ta thấy b8 = 2050,76. Giá trị b8 = 2050,76, nếu tăng 01kg của năng

suất (kg/1000m2) thì thu nhập của nông dân tăng lên 2.050,76 đồng, các yếu tố khác

không đổi.

4.6. ĐÁNH GIÁ NHỮNG THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN CỦA NÔNG HỘ TRONG

QUÁ TRÌNH SẢN XUẤT:

4.6.1. Thuận lợi

Nhờ sự chỉ đạo sát sao của lãnh đạo đối với công tác chuẩn bị sản xuất, cộng với

điều kiện thời tiết tương đối thuận lợi, hệ thống thủy lợi hoàn chỉnh, công tác phối hợp điều

tiết nước phục vụ sản xuất kịp thời, công tác khuyến nông và bảo vệ thực vật được quan

tâm đẩy mạnh nên năng suất và sản lượng lúa, bắp tăng đáng kể so với cùng kỳ năm 2007.

Đa số các nông hộ có kinh nghiệm lâu năm trong việc sản xuất lúa, trồng bắp và

chịu khó tìm hiểu học hỏi tiếp cận và áp dụng khoa học kỹ thuật vào trong sản xuất.

Có điều kiện giao thông thuận lợi cung cấp vật tư, sản phẩm thu hoạch của nông hộ.

Hiện nay có nhiều chương trình đầu tư cải tạo hệ thống tưới tiêu phục vụ cho sản

xuất nông nghiệp của nhà nước và địa phương.

Được mua vật tư thiếu tại các đại lý nông nghiệp

4.6.2. Khó khăn

Dịch bệnh và biến động bất thường của giá cả thị trường thường xuyên đe doạ đến

sản xuất của người nông dân.

Mặc dù, năng suất, sản lượng lúa tăng song thu nhập của nông dân chưa được cải

thiện nhiều do giá cả các loại phân bón, vật tư nông nghiệp tăng, cộng với áp lực về sâu

bệnh hại nên nông dân tăng chi phí bảo vệ thực vật dẫn đến chi phí đầu tư sản xuất tăng,

đặc biệt, vụ Hè Thu 2008, đầu vụ giá lúa tăng cao nhưng đến cuối vụ lại giảm mạnh, gây

thiệt hại nặng nề cho nông dân.

Việc triển khai thực hiện các mô hình khuyến nông còn chậm. Công tác khuyến nông

chưa thu hút được sự quan tâm của đông đảo nông dân, chưa tiếp cận được với những

người trực tiếp sản xuất, nông dân chưa tin tưởng, mạnh dạn ứng dụng các tiến bộ khoa



học kỹ thuật. Các giống lúa mới được trình diễn, giới thiệu đến nông dân nhưng chưa

được ứng dụng nhiều trong sản xuất.

Giá cả các nguồn lực đầu vào vẫn tiếp tục tăng vọt như phân bón, thuốc bảo vệ thực

vật, xăng, dầu…làm tăng giá thành các mặt hàng cũng như chi phí bơm nước, cắt gặt, vận

chuyển.



CHƯƠNG 5

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ SẢN XUẤT

LÚA - BẮP TRONG NÔNG HỘ---- -ooOoo- ----

5.1. MỘT SỐ NGUYÊN NHÂN GÂY ẢNH HƯỞNG QUÁ TRÌNH SẢN XUẤT

CỦA NÔNG HỘ

Về kỹ thuật

Đa số các nông hộ có trình độ học vấn còn thấp (tối đa là học cấp 3 chiếm 25%),

khả năng tiếp thu tiến bộ khoa học kỹ thuật còn hạn chế, muốn bảo vệ hình thức canh tác

truyền thống của gia đình và do đặc điểm của đất không phù hợp (đất mặn, đất phèn…).

Chính điều này nguyên nhân quan trọng dẫn đến các nông hộ chưa mạnh dạn áp dụng

khoa học kỹ thuật vào sản xuất.

Các nông hộ chủ yếu canh tác theo kinh nghiệm bản thân là chính. Có nhiều lớp tập

huấn tiến bộ khoa học kỹ thuật vào trồng lúa, bắp nhưng mức độ tham gia và áp dụng còn

rất ít.

Về giống lúa, bắp

Các nông hộ còn gieo sạ quá dày ( 25-30kg/1000m2 ), do đó sâu bệnh dễ phát sinh.

Đa số nông hộ còn sử dụng giống kém chất lượng như: IR 50404, OC 10…dẫn đến năng

suất thấp. Chưa xử lý giống lúa, bắp khi gieo sạ nên giống nẩy mầm yếu và cây con chết

nhiều.

Về phân bón

Đa số nông hộ bón phân không theo nguyên tắc 4 đúng và bón với lượng quá nhiều

(40-50kg/1000m2) gây lãng phí chi phí và công sức, trái lại năng suất không tăng.

Về nông dược

Bà con nông dân sử dụng nông dược quá nhiều có hại đến sức khỏe con người và

gây tâm lý đến người tiêu thụ.

Về thị trường



Hệ thống đường bộ và hệ thống sông ngòi dày đặc đã tạo điều kiện thuận lợi cho các

nông hộ trong việc bán sản phẩm. Tuy nhiên thị trường tiêu thụ ở huyện chưa phát triển

mạnh, đầu ra của sản phẩm chủ yếu bán cho thương lái.

Thị trường cung ứng dịch vụ và vật tư hàng hóa phục vụ sản xuất nông nghiệp do tư

nhân kiểm soát nên chưa có sự kiểm soát, hợp tác và liên kết hỗ trợ nông hộ. Giá vật tư

phân bón có sự dao động lớn gây trở ngại và rủi ro cho nông hộ đầu tư sản xuất.

Về cơ cấu mùa vụ

Sản xuất nông nghiệp chịu ảnh hưởng của khí hậu thời tiết rất lớn. Qua thực tế điều

tra cho thấy có sự chênh lệch về năng suất giữa hai vụ lúa và chênh lệch về thu nhập giữa

hai vụ lúa- một vụ bắp. Ở đây là do yếu tố thời tiết ảnh hưởng bất lợi đến cây lúa- cây

bắp.

5.2. CÁC GIẢI PHÁP

Về kỹ thuật

Nên thường xuyên mở các lớp tập huấn, các buổi nói chuyện chuyên đề, các buổi

chuyển giao khoa học kỹ thuật tham quan học hỏi kinh nghiệm của bà con nông dân sản

xuất giỏi và biểu dương khen thưởng những nông dân có thành tích trong sản xuất.

Động viên bà con tham gia các lớp tập huấn, chuyên đề…và áp dụng khoa học kỹ

thuật vào sản xuất

Về giống lúa, bắp

Huyện cần cung cấp cho bà con nông dân giống xác nhận có độ thuần cao, thời gian

sinh trưởng ngắn, được trồng là: OM 1490, VND 95- 20. Theo điều tra thì bà con điều áp

dụng theo phương pháp sạ lan nên lượng giống sử dụng khoảng 25- 30kg/1000m2 là còn

nhiều. Vì vậy bà con nông dân cần thay đổi thói quen và giảm lượng giống xuống vì gieo

sạ nhiều giống sẽ làm cho mật độ sạ dày, vừa tốn chi phí lúa giống vừa tạo điều kiện cho

sâu bệnh dễ dàng phát triển.

Đẩy mạnh công tác giống, đưa các giống lúa mới chất lượng cao vào sản xuất đại

trà. Khuyến cáo nông dân không canh tác các giống lúa kém chất lượng như: IR 50404,

OC 10 … Cải thiện tập quán sản xuất kém hiệu quả của nông dân như: sạ dày, sử dụng



nhiều và chưa đúng các loại thuốc bảo vệ thực vật, phân bón … Từng bước cơ giới hoá

khâu thu hoạch lúa.

Về giống bắp: theo khuyến cáo lượng giống gieo sạ là 1,5- 2kg/1000m2.

Ngoài ra bà con cần xử lý giống trước khi gieo sạ bằng hóa chất có tác dụng giúp

giống nảy mầm mạnh, ngăn chặn côn trùng phá hoại, giúp cây con mọc tốt và đều.

Về phân bón

Về nguyên tắc bón phân sẽ làm cho năng suất cây trồng tăng lên nhưng bón với liều

lượng quá nhiều sẽ gây ra lãng phí chi phí, công sức trong khi đó năng suất cây trồng

không tăng mà giảm. Vì vậy, nông hộ cần bón phân theo nguyên tắc 4 đúng: đúng liều,

đúng lúc, đúng cách, đúng loại; kết hợp với 3 giảm theo hướng dẫn của cán bộ kỹ thuật.

Về nông dược

Làm thế nào để cắt giảm chi phí thuốc là vấn đề cần quan tâm hơn nữa. Chương

trình IPM khuyến cáo nông dân giảm sử dụng nông dược trên đồng ruộng, cây màu. Đối

với các loại côn trùng thì nên sử dụng thiên địch thay vì thuốc. Sửa soạn đất kỹ có ý

nghĩa rất lớn trong việc diệt trừ mầm bệnh như cỏ dại. Xử lý giống bằng hóa chất sẽ diệt

trừ được phần lớn mầm bệnh và côn trùng phá hoại.

Về thị trường

Nên mở rộng thị trường tiêu thụ, thành lập các hợp tác xã thu mua sản phẩm để

tránh bị ép giá do bà con thiếu thông tin.

Nhà nước nên có chính sách hỗ trợ và kiểm soát vật tư hàng hóa phục vụ cho nông

dân sản xuất, kiểm soát giá cả phân bón, nông dược tránh bán hang giả, hang kém chất

lượng.

Về cơ cấu mùa vụ

Cần gieo sạ đúng mùa vụ, tránh trường hợp sạ trễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết mất

mùa, mất giá và sâu bệnh nhiều.

Nâng cao thu nhập cho nông hộ

Làm thế nào để giảm lượng đầu tư các yếu tố đầu vào càng nhiều càng tốt. Áp dụng

chương trình 3 giảm 3 tăng, chương trình IPM vừa tiết kiệm chi phí phân, giống, thuốc

vừa cho sản phẩm “sạch” đồng thời bảo vệ sức khỏe con người và môi trường sinh thái.



Bà con nông dân cần thay đổi tập quán sản xuất theo kiểu truyền thống, tích cực áp dụng

tiến bộ khoa học kỹ thuật vào trong sản xuất và chuyển đổi cơ cấu cây trồng cho phù hợp

với từng mùa vụ, từng loại dất thích hợp.

Huyện cần phải mở các lớp tập huấn, trao đổi kỹ thuật sản xuất cho bà con nông

dân, khuyến khích giảm chi phí đến mức tối thiểu trong sản xuất cây trồng. Phải thường

xuyên nạo vét kênh mương, thủy lợi nội đồng để cung cấp cho nhu cầu sản xuất nông

nghiệp của người dân. Nông dân nên tăng cường kết hợp các nhà khoa học, nhà doanh

nghiệp, nhà nước để hạn chế sâu rầy, dịch bệnh hại lúa góp phần tăng năng suất và nâng

cao chất lượng sản phẩm.



CHƯƠNG 6

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ---- -ooOoo- ----

6.1. KẾT LUẬN

Trồng lúa, trồng màu là nghề chủ yếu của đa số người dân Đồng Bằng Sông Cửu

Long nói chung, người dân huyện Ba Tri nói riêng. Vì vậy, thu nhập và đời sống của

nông hộ vẫn phụ thuộc hoàn toàn vào hoạt động canh tác của họ. Đây cũng là nguồn cung

cấp lương thực chủ yếu cho con người và góp phần vào tăng trưởng kinh tế tại địa

phương.

Qua quá trình phân tích, đánh giá các chỉ tiêu kinh tế và các chỉ tiêu tài chính trên

1000m2 đất trồng lúa cũng như đất trồng bắp và các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất, thu

nhập của nông hộ có thể đưa ra một số kết luận sau:

Đa số các nông hộ đều có kinh nghiệm sản xuất lúa, bắp lâu năm nhưng trình độ

học vấn của nông hộ còn tương đối thấp cho nên đó cũng là nguyên nhân làm ảnh hưởng

đến việc áp dụng khoa học kỹ thuật và tiếp cận thong tin thị trường của họ.

Chi phí đầu tư cho vụ bắp Đông Xuân khá cao hơn so với hai vụ lúa Hè Thu và

Thu Đông. Cụ thể, chi phí của vụ Đông Xuân là 1.522.000 đồng/1000m2, vụ Hè Thu là

1.339.117 đồng/1000m2, vụ Thu Đông là 1.310.000 đồng/1000m2. Về doanh thu thì Vụ

bắp Đông Xuân cũng cao hơn hai vụ lúa, vụ Đông Xuân là 3.660.000 đồng/1000m2, vụ

Hè Thu là 2.694.000 đồng/1000m2 , vụ Thu Đông là 2.350.000 đồng/1000m2 . Về thu

nhập thì vụ Đông Xuân cao nhất, kế đến là vụ Hè Thu và vụ Thu Đông thấp nhất.

Khi phân tích các chỉ tiêu tài chính thì hiệu quả đầu tư vụ Đông Xuân cao hơn so

với hai vụ còn lại.

Năng suất của nông hộ phụ thuộc vào các yếu tố: kinh nghiệm, trình độ học vấn,

các chi phí đầu tư.



Thu nhập của nông hộ phụ thuộc vào các yếu tố như: năng suất, giá bán, chi phí

phân, thuốc, chi phí thuê lao động….Trong đó, năng suất, giá bán tác động làm tăng thu

nhập của nông hộ còn các yếu tố chi phí tác động làm giảm thu nhập của nông hộ.

6.2. KIẾN NGHỊ

6.2.1. Đối với nhà nước

Thành lập các trung tâm tư vấn cho nông dân trong việc lựa chọn giống, chăm sóc

và thu hoạch cũng như hướng dẫn nông dân hạch toán các khoản chi phí và doanh thu

trong sản xuất để qua đó biết được hiệu quả và đầu tư cho thích hợp.

Cần tăng cường nhiều hơn các lớp tập huấn kỹ thuật, các chương trình hỗ trợ hay

trợ giống, giá, phương tiện sản xuất cho nông hộ đặc biệt là đầu tư cơ sở hạ tầng kỹ thuật,

thủy lợi nội đồng nhằm tạo điều kiện cho nông dân sản xuất.

Đối với viện nghiên cứu và nhà khoa học cần nghiên cứu các loại giống mới cho

năng suất cao, phẩm chất tốt nhằm bán được giá cho người nông dân.

6.2.2. Đối với nông dân

Nông dân nên tham gia các buổi tập huấn, các lớp khuyến nông …do địa phương

tổ chức, tích cực liên kết các tổ chức xã hội để giúp đỡ nhau và tìm kiếm thông tin thị

trường.

Tập trung đầu tư cho vụ bắp Đông Xuân để khai thác lợi thế cạnh tranh cho vụ

màu này, đối với hai vụ lúa cần nâng cao năng suất và sản lượng lúa hơn nữa.

Nông dân cần nâng cao kiến thức và áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất lúa,

màu. Ngoài ra cần khắc phục vấn đề thiếu lao động làm giảm hiệu quả sản xuất.

Nông dân cần phải tìm hiểu và áp dụng các biện pháp kỹ thuật trong khâu chọn

giống, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh,… nhằm đem lại năng xuất cao, chất lượng tốt có

thể xuất khẩu sang các thị trường lớn như Nhật Bản, các nước Châu Âu,…



6.2.3. Đối với địa phương

Chính quyền địa phương kiên kết với các nhà khoa học nhằm tạo ra những giống lúa

và giống bắp tốt, chất lượng cao cung cấp cho nông hộ, hướng dân nông dân phòng ngừa

sâu bệnh, cách trồng mạng lại hiệu quả kinh tế cao.

Chính quyền xã liên kết với các doanh nghiệp xuất khẩu tiến hành thu mua lúa và

bắp cho nông dân để xuất khẩu tránh tình trạng các mặt hàng nông sản được mùa thì mất

giá như hiện nay

Cần duy trì công tác khuyến nông, các lớp tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật

cho nông dân, biểu dương nhân rộng mô hình sản xuất đạt hiệu quả cao thông qua báo đài

địa phương nhằm khuyến khích các hộ làm theo.



TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Niên giá thống kê tỉnh Bến Tre và Huyện Ba Tri năm 2008.

2. Hồ Thị Linh (năm 2007). Luận văn tốt nghiệp: “ Phân tích hiệu quả sản xuất lúa

cao sản tại phường Vĩnh Hiệp – TP Rạch Giá tỉnh Kiên Giang”

3. Mai Văn Nam (2005). Giáo trình kinh tế lượng, Khoa KT- QTKD Trường ĐHCT.

4. TS. Đinh Phi Hổ (2003). Giáo trình Kinh tế nông nghiệp, NXB Thống Kê

5. TS. Vũ Đình Thắng (2002). Giáo trình kinh tế phát triển nông thôn, NXB Thống

Kê Hà Nội.

6. PGS.TS. Lâm Quang Huyên. Giáo trình kinh tế nông hộ và kinh tế hợp tác trong

nông nghiệp Việt Nam, NXB trẻ

7. Các trang web:

- http://www.bentre.gov.vn

- http://www.baomoi.com

- http://www.hua.edu.vn/khoa/nonghoc/decuong/cay_mau.htm

- http://tim.vietbao.vn/c%C3%A2y_ng%C3%B4/

- http://www.tin247.com/c%C3%A2y+ng%C3%B4.html

http://www.bentre.gov.vn

http://www.baomoi.com

http://www.hua.edu.vn/khoa/nonghoc/decuong/cay_mau.htm

http://tim.vietbao.vn/c%C3%A2y_ng%C3%B4/

http://www.tin247.com/c%C3%A2y+ng%C3%B4.html

phÂn tÍch hiỆu quẢ sẢn xuẤt mÔ hÌnh luÂn canh 2 vỤ...

Documents