Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn I HC THI NGUYN TRNG I HC S PHM NGUYN VN GII PHT TRIN K NNG GIAO TIP CHO HC SINH TRNG PTDT NI TR TNH H GIANG LUN VN THC S GIO DC HC Thi Nguyn Nm 2011

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn I HC THI NGUYN TRNG I HC S PHM Nguyn Vn Gii PHT TRIN K NNG GIAO TIP CHO HC SINH TRNG PTDT NI TR TNH H GIANG Chuyn ngnh: Gio dc hc M s: 60.14.01 LUN VN THC S GIO DC HC Hng dn khoa hc: TS. Nng Khnh Bng Thi Nguyn Nm 2011

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn LI CM N Nghin cu khoa hc l mt chng ng y kh khn v th thch. Sau hn mt nm lm lun vn, ti tri nghim c rt nhiu iu, rt ra c nhng bi hc b ch cho cuc sng. Cngtrnhchonthnhbncnhscgngcacnhnls gip tn tnh ca cc thy c gio, ca ng nghip, ca bn b v nhng ngi thn. Trctin,tixinbytlngknhtrngvbitnsusctiTS. Nng Khnh Bng ngi thy trc tip hng dn, ng vin v gip ti trong qu trnh hc tp v nghin cu hon thnh lun vn tt nghip ny. Knh chc thy v gia nh lun mnh khe, hnh phc ! Ti xin gi li cm n ti cc thy c gio, Ban ch nhim khoa Tm l Gio dc, cc cn b khoa Sau i hc trng i hc S phm i hc Thi Nguyn dy d, ch bo ti trong sut hai nm hc va qua. Tixintrntrngcmnsquan tmvgip nhittnhcaBan gimhiu,ccthycgio,ccemhcsinhtrngPTDTNitrtnhH Giangtoiukinthunlichotitinhnhiutra,nghincu hon thnh lun vn. Tixincbytscmnchnthnhcamnhtibnbng nghip, ti nhng ngi thn trong gia nh ng vin, gip ti v mi mt ti c th hon thnh kha hc v thc hin lun vn ny. Thi Nguyn, thng 08 nm 2011 Tcgi

Nguyn Vn Gii

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn MC LC Trang M U......1 1. L do chn ti........................................................................1 2. Mc ch nghin cu......2 3. Khch th v i tng nghin cu2 3.1. Khch th nghin cu.......2 3.2. i tng nghin cu.......3 4. Gi thuyt khoa hc........3 5. Nhim v nghin cu .....3 6. Gii hn phm vi nghin cu .........3 7. Phng php nghin cu.........4 8. ng gp mi ca lun vn.....................................................................5 9. Cu trc lun vn.....................................................................................5 Chng 1. C S L LUN V PHT TRIN K NNG GIAO TIP CHO HC SINHPTDT NI TR 1.1. Tng quan vn nghin cu..............................................................6 1.1.1. Cc nghin cu nc ngoi...........................................................6 1.1.2. Cc nghin cu trong nc...............................................................8 1.2. Nhng khi nim cng c.....................................................................9 1.2.1. Giao tip.............................................................................................9 1.2.1.1. Khi nim giao tip...............................................................9 1.2.1.2. Chc nng ca giao tip.....................................................13 1.2.1.3. Vai tr ca giao tip trong s hnh thnh v pht trinnhn cch...................................................................................................14 1.2.2. K nng giao tip.............................................................................15 1.2.2.1. Khi nim k nng..............................................................15 1.2.2.2. Khi nim k nng giao tip...............................................16

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 1.2.2.3.Phn loi k nng giao tip..............................................18 1.2.3. Pht trin k nng giao tip............................................................19 1.2.4.. Bin php pht trin k nng giao tip cho hc sinh PTDT Ni tr......................................................................................................201.3. Mt s vn v pht trin k nng giao tip cho hc sinh PTDT Ni tr hin nay........................................................................................21 1.3.1. c im tm sinh l ca hc sinh PTDT Ni tr ( bc THPT )....211.3.2. Vai tr ca giao tip v k nng giao tip trong s pht trinnhn cch ca hc sinh PTDT Ni tr......................................................231.3.3. Cc nhim v pht trin k nng giao tip cho hc sinh PTDTNi tr........................................................................................................24 1.3.4. Con ng v phng php pht trin k nng giao tip chohc sinh PTDT Ni tr...............................................................................25 1.4. Pht trin k nng giao tip cho hc sinh PTDT Ni Tr thng qua cc mn hc u th v t chc hot ng gio dc ngoi gi ln lp......26 1.4.1. Cc mn hcu th.........................................................................26 1.4.2. Hot ng gio dc ngoi gi ln lp trong chng trnh giodc bc THPT.............................................................................................27 1.4.3. T chc hot ng gio dc ngoi gi ln lp nhm pht trink nng giao tip cho hc sinh PTDT Ni tr............................................291.4.4. Cc yu t nh hng n qu trnh hnh thnh v pht trink nng giao tip ca hc sinh PTDT Ni Tr...........................................30 1.5. Tiu kt chng 1................................................................................33 Chng 2. THC TRNG PHT TRIN K NNG GIAO TIP CA HC SINH TRNG PTDT NI TR TNH H GIANG 2.1. Khi qut v kho st thc trng.........................................................34 2.1.1. Khi qut v trng PTDT Ni tr v hc sinh trng PTDT

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn Ni tr tnh H Giang...............................................................................34 2.1.2. Mc tiu, ni dung kho st.............................................................35 2.2. Thc trng nhn thc v pht trin k nng giao tip cho hc sinhPTDT Ni tr.............................................................................................36 2.2.1. Nhn thc v mc cn thit ca k nng giao tip i vi hc sinh PTDT Ni tr ...................................................................................36 2.2.2. Nhn thc v cc k nng giao tip cn hnh thnh, pht trin chohc sinh PTDT Ni tr...............................................................................392.2.3. Nhn thc v phng php pht trin knng giao tip cho hc sinh PTDT Ni tr.....................................................................................402.2.4. Nhn thc ca gio vin v mc ch t chc pht trin KNGT chohc sinh.......................................................................................................43 2.2.5. Nhn thc v cc yu t nh hng n kt qu hnh thnh v pht trin knng giao tip cho hc sinh PTDT Ni tr.............................................44 2.3. Thc trng pht trin k nng giao tip ca hc sinhPTDT Ni trtnh H Giang ............................................................................................47 2.3.1. Thc trng k nng giao tip ca hc sinh trng PTDT Ni trtnh H Giang.............................................................................................47 2.3.2. i tng giao tip v ni dung giao tip ca hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang....................................................................53 2.3.3. Thc trng cc phng php v hnh thc t chc hot ng gio dcc s dng hnh thnh v pht trin k nng giao tip cho hc sinh............................................................................................................60 2.3.4. Mt s chn dung giao tip ca hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang...................................................................................................70 2.3.5. Cc yu t nh hng n vic hnh thnh v pht trin k nng giao tip ca hc sinh PTDT Ni tr tnh H Giang................................73

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 2.4. Mt s nh gi v kho st thc trng...............................................79 2.5. Tiu kt chng 2................................................................................80 Chng 3. BIN PHP PHT TRIN K NNG GIAO TIP CHO HC SINH TRNG PTDT NI TR TNH H GIANG 3.1. Cc nguyn tc xut bin php.......................................................82 3.1.1. Nguyn tc m bo tnh mc ch..................................................82 3.1.2. Nguyn tc ph hp vi i tng gio dc....................................82 3.1.3. Nguyn tc cung cp thng tin c bn.............................................83 3.1.4. Nguyn tc khuyn khch ng vin, c v ngi hc v hng h ti mt tng lai ti sng hn.................................................................83 3.1.5. Nguyn tc pht huy c ph phn v kh nng la chn phng n ph hp ca ngi hc..............................................................................84 3.1.6. Nguyn tc phi hp cc lc lng gio dc...................................84 3.1.7. Nguyn tc gio dc ng ng.......................................................84 3.1.8. Nguyn tc thc hin gio dc kin tr, cng c thng xuyn vlu di.........................................................................................................84 3.2. Mt s bin php pht trin k nng giao tip cho hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang ........................................................................................85 3.2.1. Nng cao nhn thc cho gio vin, ph huynh hc sinh, hc sinh v tm quan trng cu vic pht trin KNGT; tng cng s phi hp gia cc hot ng gio dc pht trin k nng giao tip cho hc sinhPTDT Ni tr..............................................................................................85 3.2.2. Pht trin nng lc t chc hot ng cho gio vin v cc ch ththam gia gio dc, nhm rn luyn k nng giao tip cho hc sinh thng qua cc mn hc u th v hot ng gio dc ngoi gi ln lp..........................87 3.2.3. Nng cao tnh tch cc, t gic cho hc sinh trong cc hot ng,trau di vn ngn ng cho hc sinh thng qua qu trnh hc tp cng nh

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn cc hnh thc giao tip...............................................................................90 3.2.4. i mi hnh thc t chc hot ng gio dc ngoi gi ln lp;thit k cc ch pht trin k nng giao tip cho hc sinh ph hp vi ccloi hnh hot ng gio dc ca nh trng....................................................92 3.2.5. Xy dng h thng cc bi tp thc hnh v t chc cho hc sinh luyn tp mt cch c hiu qu....................................................................................97 3.2.6. Mi quan h gia cc bin php....................................................100 3.3. Kho nghim cc bin php s phm c xut ....102 3.5. Tiu kt chng 3..............................................................................103 KT LUN V KHUYNNGH..................................................105 1. Kt lun chung......................................................................................105 2. Khuyn ngh..........................................................................................106 DANH MC TI LIU THAM KHO PH LC

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn NHNG CM T VIT TT TRONG LUN VN SttVit ttVit y 1CSVCC s vt cht 2GD TGio dc v o to 3GDCDGio dc cng dn 4HGDNGLLHot ng gio dc ngoi gi ln lp 5HSHc sinh 6KNK nng 7KNGTK nng giao tip 8PTDTPh thng dn tc 9SLS lng 10STTS th t 11UBNDy ban nhn dn 12TBTh bc 13TBCTrung bnh chung 14THPTTrung hc ph thng 15TSTin s

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn DANH MC CC BNG TRONG LUN VN SttTn bngTrang Bng 2.1 Nhnthccagiovinvmccnthitcacc KNGTivihcsinhtrngPTDTNitrtnhH Giang 36 Bng 2.2 Nhnthccahcsinhvmccnthitcacc KNGT 37 Bng 2.3Nhu cu pht trin v rn luyn KNGT ca hc sinh39 Bng 2.4 Nhnthccagiovinvhcsinhvbinphp, phng php pht trin KNGT cho hc sinh41 Bng 2.5 QuanimcagiovinvmcchphttrinKNGT cho hc sinh 43 Bng 2.6 MtsyutnhhngnqutrnhphttrinKNGT ca hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang 44 Bng 2.7 KNGT ca hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang xt theo khi 48 Bng 2.8 KNGT ca hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang xt theo gii 50 Bng 2.9 Hnhvi,cchkhngphhptronggiaotipcahc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang 51 Bng 2.10 itnggiaotipcahcsinhtrngPTDTNitr tnh H Giang 53 Bng 2.11Ni dung giao tip ca hc sinh trng PTDT Ni tr56 Bng 2.12 Mcsdngtingmvtingvitcahcsinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang 59 Bng 2.13 Cc hnh thc hot ng gip hc sinh trng PTDT ni tr tnh H Giang pht trin KNGT 61 Bng 2.14 Vai tr ca cc mn hc trong vic pht trin KNGT cho hc sinh trng PTDT Ni tr tnh 62 Bng 2.15 Thi im lng ghp vic pht trin KNGT cho hc sinh thng qua cc mn hc chnh kha 63 Bng 2.16 Binphp,phngphpphttrinKNGTchohcsinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang 64 Bng 2.17 Nhnxtcagiovinvmcvtnhhiuquca ccchththamgiaphttrinKNGTchohcsinh trng PTDT Ni tr 67 Bng 3.1Kt qu kho nghim cc bin php c xut 103

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 1 M U 1. L do chn ti Chng ta bit, u th k XXI, nn gio dc ca nhn loi c nhng bc tin ln vi nhiu thnh tu v mi mt. Hu ht cc quc gia u nhn thc c s cn thit v cp bch phi u t cho gio dc. u t cho gio dcccoilutclinhtchotnglaicamidntc,micng ng,migianh,dngtcvmicnhn. Munhochnhcchnh sch u t su rng c hiu qu cho gio dc phi c tm nhn xa trng rng. Vn chin lc con ngi, xy dng ngun nhn lc p ng yu cu ymnhcngnghipha,hinihatnc,lmchodngiu,nc mnh,xhicngbng,dnch,vnminhphilnhimvutinhng u. mi thi i, trong mi x hi, giao tip, ng x gia con ngi vi conngidinralintc,trnmilnhvccaisngtsinhhoti thngncngvic.Giaotipvabiuhinvnhacamiconngi, va biu hin mc vn minh ca x hi. Chnh v vy, giao tip, ng x l mt mt c bn ca cng tc gio dc v o to. Cng vi s pht trin ca xhi,cannkinhthnghovnngtheocchthtrng,viclnh hi v pht trin k nng giao tip tr thnh i hi cp thit ca nhiu ngnh ngh, nhiu lnh vc, l iu kin con ngi, c bit l gii tr thnh t trong cuc sng.Thctthigianqua,victchcgiodc,phttrinknnggiao tip (KNGT) cho hc sinhbc THPT vn cn nhiu bt cp, nht l i tng hc sinh cc trng ph thng dn tc ni tr. Cc trng hc, cc c s gio dc a phn u cha ch trng n vic pht trin KNGT cho hc sinh,cc k nng ny ch yu c hnh thnh t pht thng qua vic t rn luyn ca hc sinh v qua nhng hot ng ngoi gi ln lp.

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 2 TnhHGianglmttnhminni,aucatquc,nnkinht cn ngho, i sng nhn dn lc hu. Trong dn c cn tn ti nhiu h tc lc hu, t l m ch, ti m cao so vi c nc. Nhiu a phng, lng bn cn xu hng sng co cm t giao lu, trao i vn ha, kinh t gia cc vng min, cn t canh, t cung, t cp. iu dn ti tnh trng ngi dn, k c ccemhcsinhvngcao,vngsungigiaotiphockhngbitcch giao tip. Nhiu vng ng bo dn tc thiu s, con ci vn xng h vi cha m,ngbltao,my,cimy,citao,hocdngtnch nhng ngi ln tui.v.v.Trng PTDT Ni tr tnh H Giang l ni gio dc, o to nhng hc sinhngidntcthiuscatnh.yllclngkcncbitquan trng trong vic pht trin kinh t, x hi min ni sau ny. i vi nhng hcsinhngidntcthius,chngtinhnthy,doskhcbitbi nhiuyutnh:tnhcchdntc,vnha,lisng,trnhnhnthc nnKNGTcaccemcnbclnhnghnchnhtnh.Do,vic nghincuvKNGTlmtviclmcnthitgpphnnngcaochtlng gio dc v ging dy bc THPT hin nay. T nhng phn tch trn, chng ti chn nghin cu ti:Pht trin k nng giao tip cho hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang. 2. Mc ch nghin cu Nghincuthctrngphttrinknnggiaotipchohcsinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang; t xut cc bin php pht trin k nng giao tip cho hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang. 3. Khch th v i tng nghin cu 3.1. Khch th nghin cu Qu trnh pht trin k nng giao tip cho hc sinh THPT.

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 3 3.2. i tng nghin cu Bin php pht trin k nng giao tip cho hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang. 4. Gi thuyt khoa hc Vicphttrinvrnluynknnggiaotipchohcsinhtrng PTDT Ni tr tnh H Giang cha h thng v cn mt s hn ch nht nh. Nuxydngcccbinphpvhnhthctchcphttrinknng giao tip ph hp vi c im tm l hc sinh THPT, ph hp vi iu kin aphng,iukinnhtrng,phthuycuthcahotnggio dcngoigilnlpthsgpphnnngcaohiuquphttrinknng giao tip cho hc sinh PTDT Ni trtnh H Giang. 5. Nhim v nghin cu5.1.Xydngcsllunvphttrinknnggiaotipchohc sinh PTDT Ni tr. 5.2. Kho st, nh gi thc trng pht trin k nng giao tip ca hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang . 5.3. xut mt s bin php pht trin k nng giao tip cho hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang . 6. Gii hn phm vi nghin cu6.1. V ni dung -ThctrngphttrinknnggiaotipcahcsinhtrngPTDT Ni tr tnh H Giang, cc yu t nh hng n thc trng ny. -titpchungnghincu10knnggiaotipcbnl:1.K nng tip xc, thit lp cc mi quan h; 2.K nng cn bng nhu cu c nhn vitngtrongkhitipxc;3.Knnglngngheitnggiaotip; 4.Knngtchcmxc,hnhvi;5.Knngtkimch,kimtrangi khc; 6.K nng din t c th, d hiu; 7.K nng linh hot, mm do trong

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 4 giao tip; 8.K nng thuyt phc i tng giao tip; 9.K nng t ch, iu chnh qu trnh giao tip; 10.S nhy cm trong giao tip. -Xydngccbinphpphttrinmtsknnggiaotipcbn cho hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang . 6.2. V a bn v khch th kho stQu trnh nghin cu c thc hin ti trng PTDT Ni tr tnh H Giang. Khch th kho st gm: 209 hc sinh v 40 cn b gio vin ca nh trng. 7. Phng php nghin cu 7.1. C s phng php lun nghin cuVndngquanimgiodchcMacxt,ttngcaChtchH ChMinh,ngli,quanim,chnhschcangvNhncvpht trin gio dc v o to thi k cng nghip ha hin i ha.Nghin cu qu trnh hnh thnh v pht trin k nng giao tip trong s hnhthnhvphttrintondinnhncchchohcsinhbcTHPTtrnquan im h thng, quan im pht trin, quan im tm l hc hot ng, quan im thc tin.7.2. Phng php nghin cu 7.2.1.Nhmphngphpnghincullun,gm:Phngphptnghp, h thng ho, phn tch ti liu, phng php lch s. 7.2.2.Nhmphngphpnghincuthctin,gm:Phngphpiutra bngankt,phngphpquanst,phngphptrchuyn,phngphp chuyn gia, phng php kho nghim s phm,phng php tng kt kinh nghim, phng php nghin cu sn phm hot ng s phm, phng php phn tch chn dung tm l. 7.2.3. Cc phng php khc: phng php thng k; mt s phn mm tin hc chuyn dng cho cng tc nghin cu khoa hc x l s liu thc tin lm

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 5 c s cho nhng phn tch v bnh lun, nh gi; phng php kim nh gi thuyt.8. ng gp mi ca lun vn - Gp phn h thng ha l lun v pht trin k nng giao tip cho hc sinh PTDT Ni tr - Kt qu nghin cu t c c th vn dng vo thc tin pht trin k nng giao tip cho hc sinh cc trng PTDT Ni tr 9. Cu trc lun vn Chng1.CsllunvphttrinknnggiaotipchohcsinhPTDT Ni tr. Chng 2. Thc trng pht trin k nng giao tip ca hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang. Chng 3. Bin php pht trin k nng giao tip cho hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang. Ngoira,lunvncncphnMu,Ktlun,Danhmcccti liu tham kho v Ph lc.

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 6 Chng 1 C S L LUN V PHT TRIN K NNG GIAO TIP CHO HC SINHPTDT NI TR 1.1. Tng quan vn nghin cu 1.1.1. Cc nghin cu nc ngoi Mc tiu ca gio dc xt n cng l nhm pht trin ton din nhn cchhcsinh,nhncchngicgiodc.Sphttrin tondinnhn cch bao gm pht trin v th cht, tr tu, tnh cm, thm m, nng lc thc tin...v.v.Hcsinhvalkhchthvalchthcaqutrnhgiodc, vic gio dc khng ch din ra trn lp, trong trng hc m cn c thc hin ngoi trng hc theo phng thc kt hp gio dc gia gia nh, nh trngvxhithngquanhiuhnhthchctp,laong,ngoi kha.v.v. Tronglchs,nhiunhkhoahcnghincuvgiaotip,vaitr ca giao tip i vi s hnh thnh, pht trin nhn cch con ngi ni chung vnhncchhcsinhniring.Trncsccnhgiodcxut nhngbinphpthitthcgipngi hchnhthnhvphttrinknng giao tip lm cng c hc tp, chim lnh tri thc, chim lnh kinh nghim x hi lch s nhm pht trin v hon thin nhn cch. u th k XX, da trn t tng trit hc Macxt, cc nh Tm l hc nitingcaLinX(c)nhL.X.Vgtxki,X.L.Rubinxtin, A.N.Lnchiev,cpnvngiaotipcatremcclatui khc nhau. Tc gi A.V.Murik trong tc phm Giao tip nh l mt nhn t gio dc hc sinh i su nghin cu nh hng ca giao tip i vi s hnhthnhnhncchhcsinh,ngthixcnhnhngcimtml trong giao tip ca cc em. Tc gi E.V.Sukanva vi cng trnh Nhng tr

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 7 ngi tm l giao tip gia cc c nhn tin hnh nghin cu thc nghim vgiaotipcahcsinhphthnglatui15-17trongccmiquanh trng ph thng nhm xc nh mc pht trin vn ha giao tip thc tin v xc nh cc hnh thc biu hin ca n. E.P.Ilinn, trong tc phm Cc nguynnhngiaotipcpncimlatuitrongngcgiao tip ca tr em, tc gi coi tnh rt r nh mt nguyn nhn tiu cc i vi giao tip ca tr, c bit l i vi la tui thanh, thiu nin.Khi nghin cu giao tip, cc nh khoa hc cp n k nng giao tip trong chnh ni hm khi nim giao tip, c th nh N.D. Lvitov: Ngh thutngvtrngikhc(1971)ngquantmnkhnngt mnh vo v tr ca ngi khc. N.D. Lvitov cp n nng lc truyn t tri thc bng cch r rng v hp dn [28]. S. Ostrander a ra nhng cch x s kho lo nhng tnh hung giao tip khc nhau [35]. T.V. Trakhp cp n k nng tm c cch i x ng n, k nng thit lp mi quan h hp l trong tip xc. V.P. Dakharov nghin cu 4 nhm k nng giao tip sinh vin S phm v khi qut nhng c trng c bn tng ng cho mi nhm k nng . V.A. Cancalic quan tm n h thng cc bin php v k nng tc ng qua li tm l - x hi mt cch c t chc gia gio vin v hc sinh [9]. Cccngtrnhnghincuisuvvaitrcagiaotip,KNGT trong s pht trin nhn cch hc sinh, cc hnh thc giao tip cahc sinh, vn t chc giao tip v pht trin KNGT ca hc sinh trong tp th nhm nng cao tnh hiu qu ca h thng gio dc. Mc tiu quan trng capht trin k nng giao tip cho hc sinh thng qua cc hot ng l gip hc sinh vt ln chnh mnh, c k nng sng ha nhp, hon thin nhn cch lm ch bn thn, lm ch x hi.

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 8 1.1.2. Cc nghin cu trong nc VitNam,vngiaotipvphttrinknnggiaotipchohc sinhcmtsnhnghincuvnhgiodcquantm.Nhngnm gny,mtscngtrnhnghincucpnvaitrcagiaotip trong gio dc nh trng ph thng.- Tc gi ng Xun Hoi v cc nh nghin cu thuc Vin Khoa hc gio dc(1983) nghin cu S hnh thnh ng c x hi ca hc sinh cp 2,3khngnh:Giaoluliukinttyutonnshiubitln nhau,sn,sthngcm,sphihphnhng,sphncngtrch nhim. -TcgiThHnhPhcnghincuNhucuktbncathiu ninchrarng,nhucugiaotipvibncngtuithiuninpht trin mnh, l c s hnh thnh v pht trin quan h bn b trong v ngoi nh trng. - Tc gi Phng Th Hng, trong lun n tin s: Mt s c im giao tip ca hc sinh THPT dn tc Ty, Nng ch ra rng, giao tip ca hc sinhTHPTdntcTy,Nngtingmlphngtingiaotipthng ngy ca cc em, n c nh hng n qu trnh s dng ting Vit ca hc sinh trong cc tnh hung giao tip. hnh thnh v pht trin cc k nng giaotipchohcsinhTHPTngidntcthiusthmttrongcchnh thc, bin php rt hiu qu l t chc cc hot ng hc tp, hot ng ngoi gilnlpadng,linhhot,sinhngphhpviiukinnhtrng, ph hp vi c im tm sinh l la tui. - Ngoi nghin cu v giao tip ni chung nhiu tc gi cng i su nghin cu v cc k nng giao tip: G.S. Trn Trng Thu trong cng trnh nghin cu v giao tip a ra cc k nng giao tip sau: Bit cch ng x t nh; bit im lng ng lc; bit t kim ch; bit lng nghe...v.v. [40]. TS.

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 9 NguynThanhBnhcpnhaitrongbatrngithnggpsinh vin khi giao tip thuc v k nng giao tip: Lng tng khi iu khin giao tip vi hc sinh v Cha lm ch trng thi tm l ca bn thn, trn c s tc gi xy dng chng trnh tc ng s phm nhm rn luyn k nnggiaotip:KnngTchcmxchnhvivknngChng iu khin qu trnh giao tip [6]. TS. L Th Bng cp n cch ng xkholokhitipxc,ngxhcng,ngxtrongquanhbnb, ng x ni lm vc...v.v.[8]. TS Nguyn Lin Chu nghin cu mt s k nnggiaotipcaHiutrngcctrngTiuhcnh:knnglpk hoch; k nng nh v; k nng ni; k nng lng nghe; k nng phi hp; k nng bnh tnh t ch i vi cc yu cu tm l giao tip trong qun l [10]. Ngoi ra cn c cc cng trnh nghin cu v k nng giao tip ca cc hc vincaohcvsinhvintrngihcSphmThiNguynvtrng i hc S phm H Ni. Nh vy, hu nh rt t cng trnh nghin cu v pht trin KNGT cho i tng l hc sinh dn tc thiu s cc trng PTDT Ni tr. T nhng phn tch trn chng ti nhn thy, cn phi tip tc nghin cu, tm hiu vn giodc,phttrinKNGTchohcsinhcctrngPTDTNitrc nhngbinphpgipccemhcsinhhnhthnhvphttrinKNGT.Bi KNGTcvaitrcbitquantrngtrongvicphttrinvgiodcton din ngun nhn lc, l iu kin thnh t cho mi c nhn trong x hi hin i. 1.2. Nhng khi nim cng c 1.2.1. Giao tip 1.2.1.1. Khi nim giao tip Giaotiplmthintngtmlphctp,cnhiumt,nhiucp , n c nghin cu di nhiu gc khc nhau: Nghin cu trn quan

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 10 im ca l thuyt h thng, ca iu khin hc, tm l hc x hi, tm l hc nhn cch, tm l hc kinh doanh, ngn ng hc,...v.v. Cc nh khoa hc aranhiunhngha,nhiuquannimkhcnhauvgiaotipvcth khi qut thnh ba xu hng sau y: * Xu hng thu hp ni hm giao tip idinchoxuhngnylnhtmlhcngiME.E.Acguyt, nhtmlhcK.K.Platnp,A.Klminxki,M.Again(Anh),X.L. Rubinstein, A.G. Cvalov, L.X. Vgtxkiv.v. xu hng ny, cc tc gi quan nim giao tip nh l mt qu trnh thng tin, ch cp n mt no ca ni hm giao tip. H cho rng mun t kt qu cao trong giao tip th ch yu phi t chc qu trnh giao tip sao chobnpht, bnthuthngtin khng b tht lc,phicng ngn ng, cng nn vn ho., th mi c th hiu ng thng ip m h mun truyn cho nhau.Cthnihngnghincunychdngvicmtbngoica qu trnh giao tip, cha lm r bn cht ca qu trnh ny. * Xu hng m rng ni hm khi nim giao tip Ngc vi xu hng th nht cc tc gi ca xu hng ny li qu m rngkhinimgiaotip.Thmchctcgicoigiaotipcchungc ngi v ng vt. i din cho xu hng ny l cc tc gi: B.V. Xcliv, L.V.Bueva,J.Bermont,M.Bevtrant,R.Chakinvcctcgitptnhhc ng vt. H ng nht giao tip vi giao lu chung cho c ngi v ng vt.Nhvy,xuhngnychaphnnhybnchtcakhinim giaotip,nlmmtibnchtxhicaconngitronggiaotip.M rngkhinimnyskhngthycskhcbitvchttronggiaotip gia con ngi vi s thng bo ca ng vt.

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 11 * Xu hng xem giao tip khng ch l qu trnh trao i thng tin m cn xem giao tip l qu trnh hin thc ho cc mi quan h ngi-ngi. Xu hng ny ch n chc nng ca giao tip, coi giao tip l mt phm tr c lp trong tm l hc. i din cho xu hng ny l cc tc gi: B.Ph. Lmv, B.A. Parghin, Bgalin, G.M. Andreeva...v.v. Chng hnnh tm l hc A.A. Bdaliov coi trng chc nng hiu bit ln nhau ca giao tip trong hot ng ca con ngi. Ia.I.Klminxki coi : Giao tip l s tc ng qua li c i tng gia con ngi vi con ngi, trong quan h lin nhn cch c hin thc, bc l v hnh thnh. A.N.Lnchiev khng nh: Giao tiplmththngnhngqutrnhcmcchvngcmbos tngtcgianginyvingikhctronghotngtpththchin ccquanhxhitmlvsdngphngtincthmtrcmtl ngn ng. B.PH. Lomov cho rng: Giao tip l phm tr c lp trong tm l hcbncnhphmtrhotng.Hotngvgiaotipcxemnhl haimttngiclpcaqutrnhthngnhttrongcucsngcon ngi[32]. Nhvy,xuhngnyphnnhchnhxcvyhnmitc ngqualigiaconngiviconngitrongxhi.Cctcginu ln c ni hm ca khi nim giao tip, l: - Giao tip l hot ng ch c con ngi, nhm lm thit lp cc mi quan h gia con ngi vi con ngi trong x hi. Nh c giao tip m cc mi quan h ca con ngi mi c hnh thnh, vn hnh v pht trin. - Trong qu trnh giao tip bao gi cng c s tc ng qua li gia ch th giao tip v khch th giao tip.

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 12 - Trong qu trnh giao tip c hai ch th cng tham gia trao i thng tin, cm xc, tc ng ln nhau, phn nh v hiu bit ln nhau, ch th ny li chnh l khch th ca ch th kia. Vit Nam, vn giao tip c nghin cu mun v chm hn. Cc tc gi cng a ra cc quan nim khc nhau v giao tip: - Giao tip l hot ng xc lp, vn hnh cc quan h ngi - ngi hin thc ho cc quan h x hi[17]. -Giaotiplqutrnhtipxcgiaconngiviconnginhm mc ch trao i t tng tnh cm, vn sng, k nng, k xo ngh nghip [22]. - Giao tip l s tip xc tm l gia ngi v ngi thng qua con ngi trao i vi nhau v thng tin, v cm xc, tri gic ln nhau, nh hng tc ng qua li ln nhau [36]. - Giao tip ca con ngi l mt qu trnh c ch nh hay khng ch nh,cthchaykhngcthcmtrongcccmxcvttng cbiuttrongccthngipbngngnnghocbngphingnng [40]. -Giaotiplstipxctml,tonnquan hgiahaihocnhiu ngivinhau,chanhnidungxhilchsnhtnh,cnhiuchc nng tc ng, h tr cng nhau [3]. Nh vy, t cc quan nim v giao tip khc nhau chng ta c th hiu giao tip bao gm ba mt thng nht, tc ng qua li b sung cho nhau: - Mt nhn thc: Bao gm trao i thng tin, tri gic ln nhau, hiu bit gia con ngi vi con ngi. - Mt thi , cm xc: Th hin s trao i thi , cm xc ln nhau. - Mt tng tc: Th hin s lin kt, tc ng qua li gia con ngi vi nhau.

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 13 1.2.1.2. Chc nng ca giao tip C nhiu cch tip cn phn tch chc nng ca giao tip: Theo B.Ph. Lmov, giao tip c 3 chc nng c bn: +Chcnngthngtin(thngbotruyntin):Thhintrongtonb qu trnh truyn v thu nhn thng tin ca cc ch th giao tip. Con ngi s dng cc phng thc giao tip (ngn ng v phi ngn ng) thc hin cc chc nng ny. + Chc nng iu chnh, iu khin: Trong qu trnh giao tip ch th khng nhng t ch cm xc, thi , hnh vi m cn iu chnh ngi khc cho ph hp vi mc ch giao tip. +Chcnngcmxccagiaotiplinquantrctipnlnhvc cm xc ca con ngi. Trong giao tip con ngi khng ch truyn v nhn thng tin, cng khng ch c tc ng ln nhau m cn quy nh cc trng thi cm xc ca ch th.Theo tc gi Nguyn Quang Un: t bn cht ca khi nim giao tip, c th nu ln 5 chc nng c bn: +Chcnngthngtin,nhnthc:Quagiaotipngitacthtrao i, hc tp, tip thu tri thc, kinh nghim, cc gi tr chun mc x hiv.v. +Chcnngcmxc:Quagiaotipkhngchbclmcntora nhng n tng, cm xc gia cc ch th. + Chc nng nhn thc v nh gi ln nhau: Qua giao tip con ngi khngchnhnthc,nhgingikhcmcntnhnthcvnhgi bn thn. +Chcnngiuchnhhnhvi:Trncsnhnthc,nhgiln nhau, qua giao tip mi ch th c kh nng t iu chnh hnh vi ca mnh cng nhtc ngnngc,mcchv quytnhhnhngca ch th khc.

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 14 +Chcnngphi hphnhng:Nhqutrnh giaotip,conngi linkt,hptcvinhau,phihphotng,hnhngcnggii quyt nhim v no t ti mc tiu chung. Tuycnhiucchphnchiakhcnhauvchcnngcagiaotip, nhng cc tc gi u thng nht ch: Thng qua giao tip con ngi iu khin, iu chnh hot ng nhm thch ng vi yu cu ca i sng x hi, m bo cho s pht trin mi c nhn v s tn ti pht trin ca x hi. 1.2.1.3.Vaitrcagiaotiptrongshnhthnhvphttrinnhn cch Giao tip l nhu cu ca cuc sng, liu kin tn ti, pht trin ca conngivxhi.Ngunngccagiaotipxutphtthotnglao ng x hi. Hot ng lao ng to ra cc quan h trong lao ng, t xut hin cc quan h kinh t, chnh tr, t tng, o c, lut php l ccquanhgiaconngiviconngitrongqutrnhhotngcng nhau. Thng qua giao tip, c nhn gia nhp vo cc mi quan h x hi, tip thunnvnho xhi-lchs binnthnhciringcamnh,cngqua qu trnh giaotipconngi truynt linhng kinhnghim x hi-lch scabnthnchongikhc,choxhi,ngthitipthucckinh nghimxhi-lchscaloingichuynthnhkinhnghimcabn thn. Giao tip l iu kin ca s hnh thnh v pht trin nhn cch. mi cnhn,ccnttnhcchchchnhthnhthngquakinhnghimgiao tip, thng qua vic tip xc ca c nhn vi mi ngi trong gia nh, nh trng v ngoi x hi. Qua giao tip c nhn c th so snh mnh vi ngi khc, bit c cc gi tr x hi ca ngi khc, trn c s t iu khin, iu chnh bn thn theo cc chun mc x hi, t hon thin mnh.

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 15 Phm vi giao tip cng m rng, ni dung giao tip cng phong ph th tml,thccacnhncngciukinphttrin.Mitrngitrong giao tip thng thng u c th l nguyn nhn gy ra s tr tr v tm l, s phin din v nhn cch hoc l cn nguyn ca bnh tm thn. Nh vy, khng c giao tip th khng c cc quan h x hi. Giao tip l c ch bn trong ca s tn ti v pht trin x hi, n c trng cho tm l ngi.Vvy,cthkhngnhgiaotipliukinttyucashnh thnh v pht trin tm l ngi, giao tip l iu kin tn ti ca mi c nhn v ca x hi loi ngi. Hinnayvixuthtoncuho,yucucaxhitrachomi conngi,chomiqucgiavchocngngccdntcngycngcao. Conngiphickhnngthchng,khnnghptctntivpht trin.Vicnngcaonnglcgiaotip,nnglcsngchomicnhntr thnhmtiukinttyu.Qua,micnhncthtipthu,lnhhi nhng tinh hoa vn ho ca nhn loi, nhng tri thc ca loi ngi mt cch c chn lc v h thng pht trin bn thn v gp phn vo s pht trin chung ca t nc. 1.2.2. K nng giao tip 1.2.2.1. Khi nim k nng Vnknng(KN)cnhiunhtrithc,tmlhc,giodc hcnghincuvhiutheonhiugckhcnhaunhngucpti nhng ni dung c bn sau: Th nht: KN bao gi cng gn lin vi vic thc hin hnh ng, hay hotng.KhngcKNchungchung,trutngtchrihnhng,KN khng c i tng ring. i tng ca n l i tng ca hnh ng. Do KN phi c hiu trc ht l mt k thut ca hnh ng, thao tc hay hot ng nht nh.

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 16 Thhai:MtkhiKNhnhngchnhthnhthKNvac tnhnnh,vactnhmmdo,tnhlinhhotvtnhmcch.Dovy tiu chun nh gi mc hnh thnh, pht trin ca KN l tnh ng n, s thnh tho v tnh sng to.Th ba: Con ng hnh thnh KN l con ng thc hin hnh ng hay hot ng. Bi v mi hnh ng bao gi cngc mcch khch quan vlgicthaotcdnnmcch.LgicthaotclmnnmtKNca hnh ng. Vic hnh thnh KN hnh ng l c nhn phi bit trin khai thao tc theo ng lgic ph hp vi mc ch khch quan. Ta c th nh gi hc sinhbitgiaotipkhiccemlinhhot,mmdotrinkhaihnhnggiao tip trong mi hon cnh ca hot ng. Trn c s phn tch nhng im c bn ca KN, chng ti quan nim: Knnglkhnngtrinkhaihnhngmtcchngn,linhhot mmdotronghotngthctin,datrncshiususcvy hnh ng . Mun c c KN t mc pht trin cao, c nhn phi c qu trnh hc tp v cng c bng tp luynhnh ng trong thc tin. 1.2.2.2. Khi nim k nng giao tip Vnknnggiaotip(KNGT)chacnhiucngtrnhisu nghincumtcchtondin.Hinnaycnhiuquannimkhcnhauv KNGT, v s vn dng chng vo hot ng gio dc v dy hc.* Quan nim th nht: Quan nim v KNGT mc khi qut. Coi KNGTlnnglccaconngibiuhintrongqutrnhgiaotip.i din cho quan nim ny l cc tc gi. Hong Anh, V.P. Dakharov, Ng Cng Hon,VKimThanh....v.v.TheoV.P.DakharovKNGTlkhnnggiao tipcthcamicnhnthhintrongqutrnhgiaotip.NgCng Hon: KNGT l kh nng tri gic hiu c nhng biu hin bn ngoi cng nh din bin bn trong ca cc hin tng, trng thi, phm cht tm l ca

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 17 i tng giao tip. Trn c s bit t chc iu khin qu trnh giao tip t lc bt u, din bin v kt thc giao tip ng lc nhm t kt qu trong qu trnh giao tip [23]. Theo tc gi Nguyn Quang Un: KNGT l kh nng ch th thc hin c kt qu hnh ng giao tip ph hp vi nhng iu kin vhoncnhcthcagiaotip.PGS.TSNguynThTnh:KNGTlkh nng giao tip thnh cng v hiu qu trc mt hay nhiu i tng tip xc cachthgiaotip.Nimtcchkhc,KNGTltonbnhngthaotc, cch,thi,ngnngphihphiho,hplcacnhnvicnhn hay c nhn vi mt nhm x hi nhm iu khin, iu chnh i tng giao tip thc hin mc tiu ca ch th giao tip. * Quan nim th hai: Quan nim KNGT mc c th. Coi KNGT l nhng k nng cth biu hin trong qu trnh giao tip. Cc tc gi ca quannimnyl:N.V.Savin,F.N.Gnblin,A.A.Lnchiev,V.A. Cnclic....v.v.Chnghn:N.V.Savin:Nnglcgiaotiplnnglcthit lp mi quan h ng n vi hc sinh v t chc tt mi quan h ny phc vchogiodc.F.N.Gnblin:Nnglcgiaotipchnhlnnglc nhy cm, l nng lc ch ti hc sinh, gn hc sinh, c giao tip vi hc sinh, c ch ti c im la tui ca hc sinh.CcquannimvKNGTtuycnhngntkhcnhaunhnguc nhng ni dung c bn sau y: -KNGTlnnglccthcaconngi.Knngnykhngt nhin m c, n ch hnh thnh v pht trin trong qu trnh giao tip. KNGT phicxemxtnhmtcim,mtmccahnhnggiaotip, n lun gn lin vi hnh ng giao tip. - KNGT c quan h cht ch vi tri thc v k xo giao tip. Tri thc giao tip l c s, l nn tng hnh thnh v pht trin KNGT.

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 18 -NtctrngcaKNGTltnhmcch,tnhmmdo,tnhlinh hot v tnh sng to. Nh m con ngi c nhng thnh cng trong cc tnh hung giao tip khc nhau. Nhvy,tathybnchtcaKNGTlslinhhot,mmdo,sng to khi vn dng nhng tri thc, k xo giao tip vo cc tnh hung giao tip khcnhau.KNGThnhthnhchyubngconnghnhng,nhmtch lu vn sng, vn kinhnghim, lm phong ph tri thc v rn luyn cc thi quen cn thit trong giao tip. TsphntchnhngnidungcbncnphictrongKNGT, chngtikhiqutvkhinimKNGTnhsau:KNGTlkhnngvn dngnhngkinthcthucvnhngkxoccvonhngtnh hung khc nhau ca qu trnh giao tip t mc ch ra. 1.2.2.3.Phn loi k nng giao tip Hin nay, cn nhiu quan nim khc nhau v s phn loi cc KNGT. Chng hn: A.A. Lnchiev chia thnh 8 KNGT (KN iu khin hnh vi bn thn; KN quan st; KN d on ntmt ngi khc; KN kin to s tip xc; KN giao tip ngn ng (bit ni mt cch ti u); KN c, hiu, m hnh ho nhncchhcsinh).Cncvocutrccaqutrnhgiaotip,V.A. Kancalic chia thnh cc KN (KN nh hng giao tip; KN to bu khng kh tingiaotip;KNthmdi tnggiaotip;KNgiaotipngn t).A.T. CurbanvavF.M.R.akhmatulinachiathnhccKN(KNnhnthy,nghe c cc trng thi ca ngi giao tip;KN tip xc, hiu bit ln nhau trong giao tip; KN t chc, iu khin qu trnh giao tip). V.P. Dakharov da vo trt t cc bc tin hnh ca mt pha giao tip chia thnh cc KN (KN Tip xc, thit lp mi quan h giao tip - KN1; KN Bit cn bng nhu cu ca c nhn v i tng giao tip- KN2; KN Nghe v bit lng nghe i tng giao tip KN3; KN T ch cm xc hnh vi - KN4; KN T kim ch v

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 19 kim tra i tng giao tip- KN5; KN Din t ngn gn, c th, d hiu - KN6; KN Linh hot mm do trong giao tip - KN7; KN Thuyt phc i tng giao tip- KN8; KN Ch ng iu khin qu trnh giao tip - KN9; KNSnhycmtronggiaotip-KN10.Ngoiracnmtscchphn loi cc k nng giao tip khc. Trong ti nghin cu ny, chng ti s dng cch phn loi KNGT ca V.P. Dakharv. Bi cch phn loi nytng i r rng v gip chng ti nghin cuc th cc KNGTca hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang c biu hintrong hotng hc tpcng nh trong i sng sinh hot hng ngy. 1.2.3. Pht trin k nng giao tip Theo quan im bin chng, s pht trin l kt qu ca qu trnh thay i dn dn v lng dn n s thay i v cht, l qu trnh vn ng tin lntthpncao,tnginnphctp,tchahonthinnhon thin. S pht trin l qu trnh din ra theo ng xoy c, ht mi chu k s vt lp li qu trnh nhng cp cao hn. PhttrinKNGTchongihclqatrnhgipngihctchlu, traudivhuyngvntrithc,KN,kxocvonhngtnhhung giao tip c th nhm t mc ch ra, l qu trnh nng cao nng lc thc hincchnhng,hotngmtcchlinhhot,hiuqu,sngtotrong giao tip. Mt ngi c KNGT thng c nhng biu hin c bn sau: - C tri thc v hnh ng, ni dung ca KNGT . - Vn dng linh hot, sng to nhng tri thc, hiu bit v KN, k xo cvohnhngtrongnhngiukinnhtnhhaycchthchnh ng. - t c kt qu theo mc ch ra.

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 20 - C th thc hin c kt qu hnh ng trong nhng iu kin thay i. rnluynvphttrinKNGTchohcsinhcctrngphthng, hc sinh cn phi nm c h thng cc KNGT, hiu su sc, ng n vai trquantrngcatngKNGTtronghotnghctpcngnhtrongi sng x hi. iu quan trng l bit rn luyn cc KNGT da trn c s khoa hc,vndnglthuytvohnhnghnhthnhknng,kxo,c bittrnhctnhtrngphttrinvrnluynknngtheokiuthv sai,hocrnluyntheokiukhngckhoch,savotnhtrngkinh nghim ch ngha, lm mt kh nng c lp, sng to ca bn thn.1.2.4.. Bin php pht trin k nng giao tip cho hc sinh PTDT Ni trBinphp l cchlm, cchgii quytmtvn c th. Bin phpl s phi hp cc yu t khc nhau trong hot ng nh k thut, phng tin, cng c, tnh hung, mi trng, thi gian, cng ngh, cc yu t tm l, x hi v con ngiv.v. Bin php l cu trc v m ca phng phpnhng mt bin php c th tn ti trong nhiu phng php.Bin php pht trin KNGT cho hc sinh thc cht l nhng cch lm c khochcagiovintrncssdngccyutkthut,ccphng tin,ahcsinhvonhngtnhhung,vomitrngginhngi hc t gii quyt cc vn t ra theo ca nh gio dc. Trn c s , ngi hc huy ng vn hiu bit, tri thc, KN, k xo c pht trin kh nng giao tip ca bn thn.Hc sinh PTDT Ni tr l con em ca ng bo dn tc t ngi sng ch yu cc lng bn ni rng, quanh nhng dngsng, con sui. Cc em hunhkhngbitnidi,rtthtth,chtpht.Miiuthyc,ngi lnniccemucholng,lchnl.Chnhiunylmnhhng mnh m n qu trnh hc tp v giao tip ca cc em. Khi pht trin KNGT

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 21 chohcsinhPTDTNitrphignvihoncnhsng,vinhnghnh ng c th, trc tip, nhng n tng trc quan nh mu sc, m thanh, ngn ng, c bit l ting m v.v.1.3. Mt s vn v pht trin k nng giao tip cho hc sinh PTDT Ni tr hin nay1.3.1. c im tm sinh l ca hc sinh PTDT Ni tr ( bc THPT )HcsinhcctrngPTDTNitrbcTHPTulngidntc thius.Latuinytrngthnhvmtthlc.Sphttrincah thnkinhcnhngthayiquantrng,hotngcanottimc hon thin nh ngi ln. S lng dy thn kinh lin hp tng ln, lin kt cc phn khc nhau ca v no li, iu to tin cn thit cho hot ng phn tch, tng hp ca v bn cu i no trong qu trnh hc tp, rn luyn. Nnglcnhnthccaccemctnglnrrt,khnngtduytru tng, c tng tng, sng to, ngn ng c biu hin pht trin mnh. CngnhhcsinhTHPTnichung,hcsinhPTDTNitrspht trin nhn cch tng i n nh. C th: - V hot ng nhn thc: Nhn thc cm tnh ca hc sinh PTDT Ni tr kh tt, cm gic, tri gic c nhng nt c o. Trong hot ng hc tp ccemthngtrungthc,khnggidi.Thchhctheonhngtmgng ttbncnhmnh,nht l thy cgiomccemyuqu.y lmtc imquantrnggipnh giodc t chccc hotnggiodc hc sinh hiu qu, st i tng. Dng ngi thc - vic thc gio dc hc sinh. Bncnh,cnmtshnchnhthiquenlaongtrckhngbn, kh nng t duy tru tng lgic cha phong ph, su sc. Cc em suy ngh gin n mt chiu, ngi i vo nhng vn rc ri, phc tp, d tin ngi khcv.v.

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 22 -Tnhtrungthc,thngthn,mcmc,dngcm,yughtrrng ccoilmtcimnibttrongisngtnhcmhcsinhPTDT Nitr. Cc emrtcoitrngtnhthytr, tnh bnb, nht l nhng ngi bntng,nhngbncngphng,cnglphocnhcngbn lngv.v. Tnh cm ca cc em rt chn thnh, bn vng, t v li, khi quan tm n ai cc em thng th hin bng hnh ng, bng nhng vic lm c th hn l bng li ni. Nhiu em cn rt r trong biu l tnh cm, trong tip xc vi ngi khc, cc em ch mnh dn khi giao tip vi nhng ngi thn quen. Nt tm l khp kn ny gy tr ngi cho vic thit lp cc mi quan h trong giao tip, ng x.-Vnhucu:Nhucuhctp,nhucugiaotip,nhucutkhng nh mnh u pht trin cao hn so vi la tui thiu nin. Cc em rt c gngkhngnhvtrcamnhtronghctp,trongcucsng.Mong muncham,thyccngnhnmnhlngilncclp,tch, khngmunbqunthc,pbuc.Ccemrthnghi,nhittnhvicc hot ng b ni mang tnh trc quan nh th thao, vn ngh, lao ngv.v. cimtmsinhlcahcsinhPTDTNitr(hcsinhdntc thiu s) l iu kin thun li t chc cc hot ng, hnh ng trong vic phttrinvrnluynKNGTchoccem.VicphttrinKNGTchohc sinh ch c th thng qua hnh ng v bng hnh ng, iu ny rt ph hp vi c im tm l ca hc sinh PTDT Ni tr. Nh gio dc phi bit pht huy cc yu t tch cc, khc phc nhng hn ch trong s pht trin tm sinh lcalatuiny,cbitltnhtti,ticahcsinh.Tlachn ni dung, hnh thc t chc thch hp, pht huy c tnh tch cc, ch ng ca cc em trong cc hot ng nhm pht trin KNGT cho hc sinh mt cch hiu qu.

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 23 1.3.2.Vaitrcagiaotipvk nnggiaotiptrongsphttrinnhn cch ca hc sinh PTDT Ni trGiao tip v KNGT c vai tr quan trng trong s pht trin nhn cch ca hc sinh PTDT Ni tr. Qua tip xc, hc sinh nhn thc c v ngi khc: t dng v b ngoin ni dung tm l bn trong nh nhu cu,ng c, nng lc, quan im, phm cht tm l, ng thi thng qua i tng giaotiphcsinhhiurvbnthn.T,tiuchnhvhonthin mnh theo nhng chun mc x hi, theo tm gng tt. Nh c giao tip, cc quan h x hi ca hc sinh c c th ho. Cc em hiu bit ln nhau, gip , hp tc vi nhau trong hc tp, trong i sng sinhhothngngy.Giaotipliukincashnhthnhvphttrin nhncch.micnhnhcsinh,ccnttnhcchchchnhthnh thngquakinhnghimgiaotip,thngquavictipxccabnthnvi mi ngi trong gia nh, nh trng v ngoi x hi.HcsinhPTDTNitrhctpvn,utpchung.Ccemc nhiuthigianhntrongtipxc vicc thy cgio v bnb camnh. Chnhiunylmchoquanhlinnhncchphttrin,ccemchias bun vui, lo lng, gip nhau khng ch trn lp hc, trong gi hc m cn cthigiannhtrongkhutpthcanhtrng.Nhvy,giaotipv KNGT c vai tr rt quan trng i vi s hnh thnh v pht trin nhn cch hc sinh PTDT Ni tr. Cuc sng thiu giao tip hoc hn ch v KNGT s nh hng nghim trng n hc tp v sinh hot hng ngy ca cc em. y cnglnguynnhndnntnhtrngcngthnghocmuthunnibcamtshc sinh nitr.Ngi lmcng tc giodc phi tomiiu kin cho nhu cu giao tip ca hc sinh pht trin, pht huy c tnh tch cc trong giao tip, trong cc hot ng chung, to ra nhng mi quan h tt p, thn thin hc sinh t tin vo bn thn mnh khi giao tip vi mi ngi.

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 24 1.3.3.Ccnhimvphttrin k nnggiaotipchohcsinhPTDTNi tr pht trin v rn luyn KNGT cho hc sinh PTDT Ni tr mt cch hiu qu, cn thc hin mt s nhim v sau: - Bi dng nng lc nhn thc cho cc em, gip cc em hnh thnh th gii quan, nhn sinh quan ng n. Hiu bit y v vai tr ca giao tip v KNGT, nm c tri thc v giao tip v KNGT. -GiodcchohcsinhPTDTNitrnhnggitrvnho,nhng truynthngvnhottpcadntcVitNam,cbitvnhovng min gn vi dn tc ca cc em v a bn ni sinh sng. Tn trng nhng nt vn ho ring ca tng dn tc. - Gio dc cc em v li sng lnh mnh ph hp vi nh trng, a phng,vibnscdntccamnh.Hnhthnhnhhnggitrng n trong cuc sng. - Rn luyn cc phm cht ch v tnh cch cho hc sinh nh: thc t chc k lut, khim tn, gin d, c kh nng ph bnh v t ph bnh, c thc hc tp, phn u, khng ngi kh khn, ham hc hi hon thin bn thn. -Tchcphttrin,rnluynKNGTchohcsinhbngconng hctp,sinhhottpthvlaong.Cththngquacchnhthcvn ho, vn ngh, thng qua hot ng gio dc ngoi gi ln lpv.v. - Thng xuyn khuyn khch, ng vin cc em v cc thnh tch m cc em t c, hn ch ti a vic trch pht cc em. To iu kin cc em t a ra cc quyt nh trong cc tnh hung thc t hay tnh hung gi nh do gio vin to ra nhm mc ch pht trin KNGT.

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 25 1.3.4. Con ng v phng php pht trin k nng giao tip cho hc sinh PTDT Ni trTheocctcgi:V.A.Kruchetxki[25],PhmMinhHc[18],N.. Levitov[27],A.V.Petrovxki,V.V.Davdov,...v.vmtccbc,cc con ng hnh thnh KN hnh ng gm 3 bc: Bc1:Nhnxtyvmcch,cchthcviukinhnh ng. Bc 2: Quan st mu v lm th theo mu. Bc 3: Luyn tp tin hnh cc hnh ng theo ng yu cu, iu kin hnh ng, nhm t mc ch ra. Trong lun n TS.S phm - Tm l ca Trn Anh Tun [42], tc gi ch ra 3 con ng hnh thnh KN, l: Th nht: Truyn th cho ngi hc nhng tri thc cn thit, sau ranhngbitpvndngcc trithc. Nh phngphp th-sai vi phngthcluyntpnhiulnngihcsciuchnhvtchlu nhngkinhnghimctnhchnl,nhnmccchthcvndng, V.V. Davdov gi y l con ng khi qut ho kinh nghim. Th hai: Trang b cho ngi hc cc du hiu bn cht v nhng thao tc cn thit ca phng thc thc hin cc hnh ng cn vn dng. Sau ngihclnltthchinccchdnnhmtcccktqunh trc. Trong thc t cc quy trnh c vch ra trong cc k hoch thc hnh phi phn nh mt s khu tp luyn nht nh. Thba:Tchcshnhthnhcchnhngtrtutheogiaion. Cc KN ging dy, KNGT v bn cht l cc hnh ng tr tu, do c th vndnglunimcathuytP.Ia.GalperintrongvicphttrinKNGT cho hc sinh.Qu trnh pht trin KNGT cn ch :

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 26 - Khng c tch ri KNGT khi hnh ng, ngc li phi coi n l nhngcim,nhngtrnhkhcnhaucahnhng.Chcthda trn c s mi bc l ra c c ch hnh thnh KN, k xo tc l c ch hnh thnh hnh ng.- hnh thnh mt hnh ng phi tin lng hai yu t (Biu tng vmcchmhnhnghngtivccthaotccnthittrinkhai mc ch ).- Hnh ng khng th bt u t s tri gic hay ghi nh i tng m phi bt u t s trin khai ca thao tc thc tin vi i tng. Chnh trong qu trnh thao tc thc tin , bn cht ca i tngc bc l v c nhn thc, ng thi cc thao tc c bin i, to c sn phm ph hp vi lgic ca hnh ng.- Tiu chun nh gi kt qu luyn tp vi cc vt liukhc nhau hnhngbinthnhKNGTlthunthc,tnhkhiqut,tnhlinh hot mm do v t ng ho. Do vy, rn luyn v pht trin KNGT cho hc sinh PTDT Ni tr, theo chng ti cn son tho h thng cc bi tp thc hnh giao tip, cc tnh hunggiaotipdatrnquanimvcchhnhthnhhnhngtrtu ca P. Ia. Galperin.1.4.PhttrinknnggiaotipchohcsinhPTDTNitrthngqua cc mn hc u th v t chc hot ng gio dc ngoi gi ln lp 1.4.1. Cc mn hcu th Trong chng trnh ca bc THPT, hc sinh phi hc rt nhiu cc mn hc khc nhau. Mi mn khoa hc c bn u c vai tr quan trng trong vic hnh thnh v pht trin nhn cch ngi hc. Hc sinh phi c nhim v lnh hi nhng tri thc lm giu vn hiu bit ca mnh, ng thi to c s nn tng theo hc cc bc hc cao hn khi iu kin. Hin nay, theo

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 27 chngtrnhcaBGiodc,bcTHPThcsinhphihcttc13mn chnh,ngoiracnphihc mnhngnghipvHGDNGLLcthit k theo ch hng thng. Trong 13 mn bt buc, mi mn c u th ring nhng u nhm mc ch pht trin ton din nhn cch ngi hc, cung cp trithccs,trithcnntngchohcsinh.phttrinvrnluyn KNGT cho hc sinh, gio vin c th thc hin lng ghp, tch hp ni dung vKNGTvottcccmnhc.Tuynhin,ccmnkhoahcxhis chimuthvddngthchinhn,cbitlmnvnhc,giodc cng dn v mn lch s. i vi mn gio dc cng dn, chng hn chng trnhlp10,bi:Cngdnvitnhyu,hnnhnvgianh,bi:T hon thin bn thnv.v, gio vin c th thit k cc tnh hung ng x hc sinh ch ng gii quyt, t m KNGT cacc em c pht trin v rn luyn.1.4.2. Hotnggiodcngoigilnlptrongchngtrnhgiodc bc THPT Hot ng gio dc ngoi gi ln lp (HGDNGLL) c v tr rt quan trngtrongqutrnhgiodc.HGDNGLLlmttrongbakhocho to,l:khochdyhc,khochgiodcngoigilnlp,khoch hngnghipdynghnhmthchinmctiuotocphctheocc hng gio dc, nhn vn, khoa hc v k thut. HGDNGLL gp phn tch cc cng c hot ng dy hc trn lp. HGDNGLL l s ni tip hotng dy v hot ng hc, to ra s hi ho, cn i ca qu trnh s phm ton din, thng nht nhm thc hin mc tiu ca cp hc. HGDNGLL va cng c va pht trin quan h giao tip ca hc sinh trong v ngoi trng hc. N thu ht, pht huyc tim nng ca cc lc lng gio dc x hi v gia nh nng cao hiu qu gio dc hc sinh.

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 28 Cc nhim v c bn ca HGDNGLL trong trng THPT l: -Nhimvgiodcvnhnthc:HGDNGLLgiphcsinhb sung,cngcvhonthinnhngtrithcchctrnlpthngqua cchotngngoikho,chuyn,chtheotngthngv.v. HGDNGLL gip hc sinh vn dng nhng tri thc hc gii quyt cc vn ca cuc sng t ra, ng thi c thm nhng hiu bit cho bn thn mnhvthgii.HGDNGLLcngiphcsinhnhhngchnhtr,x hi, t iu chnh hnh vi, o c, li sng mt cch ph hp. - Nhim v gio dc v thi : HGDNGLL phi to cho hc sinh s hngthvlnghammunhotng.Do,quym,hnhthc,phng php, ni dung hot ng phi ph hp vi c im tm sinh l v nhu cu ca hc sinh, phi mang li li ch thit thc cho hc sinh li cun, thu ht ccemtgicthamgia.HGDNGLLbidngchohcsinhnhngtnh cm o c trong sng, bit trn trng ci p, ci tt, loi b ci xu, ci li thi khng ph hp. C li sng lnh mnh, pht huy tnh tch cc, nng ng snsngthamgiacchotngxhi,hotngtpth,khngngikh, ngi kh.- Nhim v rn luyn k nng: HGDNGLL rn luyn cho hc sinh rt nhiuKNthitthc,cbitlKNGT,ngxcvnho,thiquenlao ng, KN t chc, KN iu khin v t iu khin cc hnh ng, hot ng. HGDNGLLcnpht trin chohc sinh rtnhiu cc KN khc nhKN t giodc,tiuchnh,KNhonhpthchinttccnhimvc giaov.v.

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 29 1.4.3.Tchchotnggiodcngoigilnlpnhmphttrin k nng giao tip cho hc sinh PTDT Ni trNidungHGDNGLLrtphongphvadng,cthxcnh nhng con ng ch yu pht trin KNGT cho hc sinh thng qua vic t chc HGDNGLL nh sau: - Thng qua cc hot ng x hi nh: Hot ng k nim cc ngy l ln, cc s kin v chnh tr, x hi trong nc v quc t hoc nhng s kin ni bt ti a phng; Hc tp, tuyn truyn nhng quy nh ca php lut, nhng chnh sch ln ca nh nc, ca a phng; Phng chng t nn x hi, tm hiu v cc s kin x hi, chnh tr kinh t trong v ngoi nc; Hot ng kt ngha, giao lu vi cc trng, cc n v.v. - Thng qua cc hot ng tip cn khoa hc: Cc tr chi tm hiu v xhi,vtnhin,vkhoahc;Tchcngoikhatheomnhc,theo chuyn ; Tham gia sinh hot cc cu lc b; Tham quan c s sn xut, cc cng trnh khoa hc, xem trin lm v thnh tu kinh t, x hi. -Thngquahotngvnhanghthutvthmm:Sinhhotvn nghht,ma,kchuyn,cth,dinkch,xemphim;Cccucthinh hc sinh thanh lch, n sinh thanh lch, khi ti 18v.v. - Thng qua hot ng vui khe v gii tr: Thnh lp cc i th dc, th thaonh bng, bng chuyn, culng, t chccctrchi tr tu, ccnhmnhc;Tchchikhephng,hithaoGDQPtontrng, tham gia hi thao GDQP cc cp. - Thng qua hot ng lao ng cng ch: Hot ng n n p ngha, gip cc gia nh thng binh, lit s, nhng ngi c cng vi cch mng; Cc hot ng v mi trng xanh, sch, pv.v.

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 30 1.4.4.Ccyutnhhngnqutrnhhnhthnhvphttrink nng giao tip ca hc sinh PTDT Ni tr * Yu t ch quan: - Kinh nghim sng ca bn thn: Kinh nghim sng c nh hng rt lntiKNGTcahcsinhPTDTNitr.Nhnghcsinhcvnsng phong ph, hiu bit su rng v x hi, v con ngi th s kch thch cc em mrngquanhvimingi,ccemttintronggiaotip.Ngcli, nhng hc sinh thiu vn kinh nghim sng, cc em thng rt r, ngi giao tip,nhtlgiaotipvingil.Nhiuhcsinh,gianhsngnhng vng ni cao, kinh t km pht trin, cc em khng c iu kin tip xc vi mi quan h a chiu khin nhiu em cn s st khi n mi trng mi.-cimtml,khcht:ivinhnghcsinhckhchthot bt,sinithddngthitlpcccmiquanhvibnb,thyc gio v mi ngi. Thng qua cc mi quan h giao tip, c th gip cc emtraudi,rnluynnhnghnhvi,cchphhpviccchunmc trong giao tip. Nhng hc sinh c kiu kh cht ny thng rt nhanh nhy, linh hot v t tin trong cc tnh hung giao tip. Nhng hc sinh c kiu kh cht u t th phm vi giao tip hp hn, cc em kh to ra mi quan h vi mi ngi xung quanh v thng khng ch ng trong giao tip. Nhng hc sinhctnhcchnngny,hptpcngnhhnglnnhiuqugiao tip,ccemthiutnhkimch,ikhidnicu,gyxungtvimi ngi. - Tnh tch cc ca c nhn:Hc sinh bc THPT l nhng ngi ang phttrinvhonthinvtrtuvthcht.Ccemrtnhybnvhot bt,tchcc,nhittnhtrongcchotng.Chnhiunygipccemt tin,chng,mnhdntrongquanhngxvimingi,gipccem xy dng mi quan h tt p. T t nh gi, rn luyn bn thn theo cc

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 31 chunmcxhihoctheocctmgngttmccemgpgtrongi sng. -Khnngngnng:Ngnnglphngtingiaotipxhica con ngi ni chung v hc sinh ni ring. Nh c ngn ng m c nhn thit lp c cc mi quan h x hi, tip thu c tri thc ca nhn loi, trau di kinh nghim sng cho mnh. i vi hc sinh PTDT Ni tr, ting m c mtvaitrvcngquantrngtronggiaotipcaccem.Ccemthng xuyn s dng ngn ng ca dn tc mnh giao tip vi bn b cng dn tc, cc emc xu hngmun giao tip vi nhng ngi bit ting ca dn tc mnh. Tuy nhin, ting Vit li l ngn ng chnh c s dng trong nh trng:dnggingdy,hctp,giaotipvimingiv.v.Trong trngPTDTNitrcrtnhiuhcsinhthucccdntcthiuskhc nhau, s giao thoa v ngn ng gy kh khn khng nh cho cc thy c gio trong ging dy, cho hc sinh trong vic lnh hi tri thc. Nhiu hc sinh cn cha bit ht ting ph thng (ting kinh), cn kh khn v mt pht m, kh khn trong vic la chn t ng din t. Ttc nhngiu nyu nh hng mnh m n qu trnh hnh thnh v pht trin KNGT cho hc sinh. * Yu t khch quan: -Truynthngvnho-occadntc:Thngquacchot ng x hi v cc quan h giao tip, hc sinh tip thu nn vn ho x hi ca loingi,trithcvkinhnghimsngcachang,truynthngvnho tt p ca dn tc. Nhng yu t ny nh hng ln n nhn cch ca hc sinh m biu hin r nht l qua giao tip, trong cung cch hnh vi ng x ca cc em. GiaotipcahcsinhPTDTNitrchunhhngtrctiphoc gin tip t truyn thng vn ho, phong tc tp qun ca dn tc mnh. Mi dntclicnhngphongtctpqunring,nsuvonpnghvcch

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 32 lmcah.ChnghnphongtcbtccvcangiHMng,tcgi ngi gi bng tn con u ca ngi Nng, ngi Ty, phong tc cp sc chonhngngicontraitrngthnhcangiDaov.v.Chnhnhng phong tc, tp qun ny to nn nhng gi tr tinh thn qu bu kh thay i vphaimtrongisngcngngcadntcvtrongisngtml ca mi con ngi. Nhng phong tc tp qun nh hng nhiu mt n giao tipvKNGTcahcsinhnhnhhngnnidunggiaotip,nhucu giaotip,itnggiaotip,thitronggiaotipv.v.Nhiuphongtc tpquncthgynhhngxunquanhgiaotipnhphongtc khch n nh th dng ru tip, iu ny c th dn n thi quen ung ru ca hc sinh, coi ru l mt trong nhng phng tin giao tip hoc nhng tc l ma chay, ci hi tn km, cng nh hng n li sng ca thanh nin hc sinh. -Mitrngthinnhinminni:HcsinhPTDTNitr100%l con em ng bo dn tc t ngi, t nh sng nhng vng ni cao, iu kin kinh t kh khn. Quanh nm gn b vi thin nhin ni rng hoang d, rngln.Chnhiuny,hnhthnhccemthiquenquanstklng mi trng thin nhin phong ph. Trong quan h giao tip vi mi ngi cc em rt nhy cm vi nhng biu hin b ngoi, i khi nhn xt hoc nh gi ngi khc cng thng qua nhng du hiu b ngoi quan st c. - Gio dc nh trng: cc trng PTDT Ni tr, hc sinh c tip xc vi nhiu bn cc dn tc khc nhau, cc em c iu kin m rng tm hiu bit, nng cao kh nng giao tip. C th ni, nh trng l yu t quyt nh s hnh thnh v pht trin KNGT ca hc sinh PTDT Ni tr. Mi hot nghctp,sinhhotthngngycaccemudinratrongphmvi nhtrng.Nunhtrngquantmvtchcnhiuloihnhhotng phongph,adng,ctnhchttpththstochichohcsinhm

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 33 rngkhnggiangiaotip,mrngchicxt,tipxcvimingi, nng cao hiu qu giao tip cho cc em. 1.5. Tiu kt chng 1 KNGT l nng lc c th ca con ngi. K nng ny khng t nhin mc, nch hnh thnh v pht trin trong qu trnh giao tip. KNGT phi cxemxtnhmtcim,mtmccahnhnggiaotip,n lun gn lin vi hnh ng giao tip. BnchtcaKNGTlslinhhot,mmdo,sngtokhivndng nhngtrithc,kxogiaotipvocctnhhunggiaotipkhcnhau. KNGT hnhthnhch yu bng con ng hnhng, nhmtch lu vn sngkinhnghim,lmphongphtrithcvrnluynccthiquencn thit trong giao tip. ChtlnggiodcotocctrngTHPThinnay,cbitl cctrng PTDT Ni tr chu nh hng bi nhiu yu t nh mc tiu, ni dung chng trnh, phng php, ngi dy, ngi hc...v.v. Trong ngi hc gi vai tr tch cc, ch ng, sng to.X hi cng hin i, thng tin trithccngnhiuihisnlccangihccngcao.thnht trong cuc sng v lm ch c bn thn, c kh nng thch ng vi s bin ng ca x hi, mt iu khng th thiu l ngi hc phi c KNGT. Vn pht trin v rn luyn KNGT cho hc sinh PTDT Ni tr bc THPT c mt s cng trnh nghin cu trong v ngoi nc cp n. Tuy nhin, cc cng trnh nghin cu ny cn t, cc kt qu nghin cu cn hn ch v thiu tnh h thng. Vic pht trin KNGT cho hc sinh l mt yu cu bc thit nhm gp phn nng cao cht lng gio dc v o to. N i hi mi hc sinh phi c trang b nhng tri thc cn thit, c rn luyn v pht trin cc KNGT mt cch h thng, linh hot, hiu qu.

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 34 Chng 2 THC TRNG PHT TRIN K NNG GIAO TIP CA HC SINH TRNG PTDT NI TR TNH H GIANG 2.1. Khi qut v kho st thc trng 2.1.1. Khi qut v trng PTDT Ni tr v hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang Trng PTDT Ni tr tnh H Giang c thnh lp ngy 18/02/1992. Nhim v ca nh trng l tuyn chn v o to trnh THPT cho cc em hcsinh(HS)ngidntcthiusccxvngcao,vngsu,vngxa cattccchuyntrongtontnh,tonguncnbcphmchtv nng lc cho vng kinh t - x hi cn chm pht trin ca tnh H Giang. V hc sinh: Tng s HS t nm hc 2005 - 2006 n nay gi mc n nh l 410 - 450/nm vi 22 dn tc khc nhau v ang theo hc ti trng. V c cu dntccngtnginnh.SlngHSmidntccnchnhlch tng i ln, ch yu l dn tc Ty, HMng, Nng, Dao, nhiu nht l dn tcHMng.Vgiitnh,tlHSnnhiuhnHSnamt5%n10%. Nm hc 2010 2011 tng s hc sinh hc ti trng l 407 em. Tng s lp l 12, trong khi 10 gm 4 lp: 128 HS; khi 11 - 4 lp: 138 HS; khi 12 4 lp: 141 HS.Vcbn,cthkhngnh kcngnnpcatrngPTDTNi tr tnh H Giang lun c gi vng, pht huy mt cch tch cc gp phn khng nh vo vic nng cao cht lng gio dc ton din cho HS. Nm hc 2010 2011 ton trng c 94,84% hc sinh t hnh kim kh tt; 24,57% thclckhgii,chc9,34%hcsinhbhclcyu.Cchotng

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 35 ngoi kho, hot ng gio dc tp th, phong tro vn ngh, th dc th thao, cc hot ng nhn o, t thin lun thu ht 100% hc sinh tham gia. T thc y phong tro hc tp v thc t gic ca hc sinh, gip hc sinh c hiu bit su rng v nhiu lnh vc nhm nng cao cht lng gio dc ton din. V i ng gio vin: i ng gio vin c vai tr ht sc to ln v c coi l yu t quyt nhchochtlnggiodctondintrongnhtrng.Nmhc2010- 2011 tng s cn b qun l, gio vin ca nh trng l 62 ngi, trong bin ch 60, hp ng 02; n 48 ngi chim 80%; cn b l ngidn tc 27 ngi, chim 45%. Gio vintrc tip ng lp 36 ngi, chim t l 2,8 gio vintrn mt lp hc. Cn b, gio vin c bin ch thnh 07 t cng tc.Nhnchung,ingcnbgiovincanhtrngphthuyc vai tr c nhn trong cc hot ng gio dc, c bit l trong hot ngdy hc. V trnh o to, 100% gio vin c o to chun, 02 gio vin c trnh thc s v 05 gio vin ang theo hc chng trnh sau i hc.2.1.2. Mc tiu, ni dung kho st- Nghin cu thc trng KNGT ca hc sinh trng PTDT Ni tr tnh HGiang,cthlnghincuccbiuhincaKNGT,ccmcpht trincaKNGTtronghotnghctpvtrongisngcahcsinh. ngthixcnhccyutnhhngnsphttrinccKNGTca hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang. -xutmtsbinphpnhmgpphnphttrinvrnluyn KNGT cho hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang c hiu qu cao hn.

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 36 2.2.Thctrngnhnthcvphttrinknnggiaotipchohcsinh PTDT Ni tr 2.2.1. Nhn thc vmc cn thit ca k nng giao tip i vi hc sinh PTDT Ni tr* Nhn thc ca gio vin v mc cn thit ca KNGT i vi hc sinh PTDT Ni trtmhiuthctrngnhnthccagiovinvvaitrvscn thit ca KNGT i vi hc sinh PTDT Ni tr chng ti s dng cu 1 (phn ph lc 3). Kt qu thu c nh sau: Bng 2.1. Nhn thc ca gio vin v mc cn thit ca cc KNGT i vi hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang Chng ti chia lm 5 mc : rt cn thit (X t1.88 n 2.0 im); cn thit (X t1.5 n 1.87 im); bnh thng (X t1.0 n 1.49 im); t cn thit (X t0.63 n 0.99 im); khng cn thit (X t0 n 0.62 im). Qua bng 2.1 cho thy KN6, KN din t ngn gn, c th, d hiu c gio vin nhn thc mc rt cn thit i vi hc sinh, xp th bc 1 (X = 1.90).Gio vin nh gi cao KN6 v, hc sinh trng PTDT Ni tr l ngi Cc k nng giao tip Rt cn thit Cn thit Bnh thng t cn thit Khng cn thit Chung S L % SL % SL % S L % S L % X TB KN1 2665.01332.512.500001.814 KN22152.5922.5410.0615.0001.569 KN32870.0922.537.500001.805 KN42870.01025.525.000001.833 KN51845.01230.025.037.5512.51.4410 KN63280.0820.00000001.901 KN72870.01230.00000001.852 KN82460.01435.025.000001.786 KN91947.51640.037.525.0001.657 KN101947.51640.025.037.5001.648

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 37 dn tc thiu s vn t ting Vit ca hc sinh ngho nn, nhiu em cn ni ngng, b t khi giao tip. Do , gio vin nh gi rt cao vai tr ca KNGT nyivihcsinh.TiptheolKNlinhhotmmdotronggiaotip- KN7, xp th bc 2 (X = 1.85). Xp th bc 3 l KN4, KN t ch cm xc hnh vi(X = 1.83).ctrngtronggiaotipivihcsinhdntcthiusl cc em thch ni thng v ni tht, khng bit quanh co, ro n. c bit l kh nng kim ch cm xc khng cao, hay bc l xc cm, tnh cm khi giao tip vi mi ngi. Xp th bc 4 l KN1, KN tip xc, thit lp mi quan h khi giao tip (X = 1.81).Nh vy, qua bng 2.1 cho thy c mt KNGT c nh gi mc rt cn thit, 8 KNGT mc cn thit v 1 KN mc bnh thng l KN5, KN t kim ch v kim tra i tng giao tip (X = 1.44), xp th bc 10.* Nhn thcca hc sinh v mc cn thit ca KNGT i vi hc sinh PTDT Ni tr tm hiu thc trng nhn thc ca hc sinh v vai tr v s cn thit ca KNGT i vi hc sinh PTDT Ni tr chng ti s dng cu 1 (phn ph lc 2). Kt qu thu c bng 2.2: Bng 2.2. Nhn thc ca hc sinh v mc cn thit ca cc KNGT Cc KNGTKN1KN2KN3KN4KN5KN6KN7KN8KN9KN10 K 10 % 157.628.237.642.417.660.042.434.137.640.0 228.251.840.037.640.034.140.060.028.228.2 314.111.814.111.834.15.914.15.917.622.4 408.28.28.28.202.4017.68.2 50000000000 X1.721.501.541.571.341.771.601.641.441.49 TB27651014398 K 11 % 154.822.640.345.240.367.754.832.312.940.3 232.340.332.337.127.427.440.340.337.132.3 312.922.612.94.817.74.8027.422.612.9 4012.912.912.912.904.8027.412.9 50000000000 X1.711.351.481.571.461.811.731.521.181.47

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 38 TB29648135107 K 12 % 140.340.354.845.237.162.932.327.427.437.1 254.845.227.437.122.632.359.754.850.045.2 34.89.712.94.827.44.84.817.712.912.9 404.84.812.912.904.809.74.8 50000000000 X1.681.601.661.561.421.791.611.551.481.57 TB25371014896 Chung % 150.930.444.244.331.763.543.231.326.039.1 238.445.833.237.330.031.346.751.738.435.2 310.614.713.37.126.45.26.317.017.716.1 408.68.611.311.304.0018.28.6 50000000000 X1.701.481.561.571.411.791.651.551.371.51 TB28549136107 Ghi ch: 1. Rt cn thit2. Cn thit3. Bnh thng 4. t cn thit5. Khng cn thit Bng 2.2 cho chng ta thy, a s cc KNGT u c hc sinh cho l cnthitvquantrngvibnthn(X = 1.5imtrln).Trong,KN6 cnhgicaonhtxpthbc1(X=1.79),ccemnhnthcrtm quan trng ca k nng din t ngn gn, c th, d hiu trong hc tp cng nhisngsinhhot.TiptheolKN1 xpthbc2(X =1.70),hcsinh PTDT Ni tr 100% l ngi dn tc v ni tr nn cc em nh gi cao v KN tip xc, thit lp mi quan h giao tip vi mi ngi, c bit l vi bn b, thy c gio. Xp th bc 3 l KN7, KN linh hot mm do trong giao tip (X =1.65), xp th bc 4 l KN4, KN t ch cm xc hnh vi ( X =1.57). Trong nhm cc KNGT c cho l cn thit v quan trng vi hc sinh cn c KN3 (X=1.56),KN8 ( X=1.55),KN10(X=1.51).CcKNGThcsinhnhgi mc bnh thng ( X =1.0 n 1.49 im) bao gm KN2, KN bit cn bng nhu cu ca c nhn v i tng giao tip ( X =1.48),KN5, KN t kim ch v kim tra i tng giao tip ( X =1.41),KN9, KN ch ng iu khin qu trnhgiaotip( X =1.37).Bncnhnhnthccahcsinhgiacckhi

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 39 lpvmccnthitcaccKNGTkhngcschnhlchnhiu,c3 khihcsinhuxpKN6th bc1,KN1thbc2.iukhngnh, nhn thc ca hc sinh v vai trca cc KNGT tng i ng u c 3 khi lp. Khng c KNGT no hc sinh nh gi mc thp, mc t cn thit v khng cn thit ( X t 0 n 0.99 im). 2.2.2. Nhn thc v cc k nng giao tip cn hnh thnh, pht trin cho hc sinh PTDT Ni tr tmhiuvnhucuvmongmuncrnluyn,phttrincc KNGT ca hc sinh, chng ti s dng cu 2 (phn ph lc 2) kho st. Kt qu thu c nh sau: Bng 2.3. Nhu cu pht trin v rn luyn KNGT ca hc sinh Cc k nng giao tip Rt cn thit Cn thit Bnh thng t cn thit Khng cn thit Chung S L % S L %SL% S L % S L % X TB KN1 10651.08741.8167.200001.722 KN27336.59543.42914.6115.2001.558 KN311454.15827.32612.5115.9001.683 KN410651.07133.92411.483.6001.674 KN56431.77133.25726.4168.3001.4310 KN613565.26329.2115.600001.801 KN710650.67334.3167.9136.7001.656 KN810549.37435.12713.831.6001.665 KN910149.16430.53616.983.6001.627 KN108541.06732.13918.2188.6001.529 Qua bng 2.3 cho thy: KN6 c c xp v tr cao nht ( X = 1.80), KN1 v tr th 2 (X = 1.72), cc em mong mun c pht trin, rn luyn cc KNGT ny. y l KNrtquantrngiviccemtronghctpcngnhtrongcucsng. Hc sinh PTDT Ni tr a s cc huyn vng cao, i sng kh khn, cc em t c c hi tip xc v tr chuyn vi mi ngi. Khi n trng cc em

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 40 phi t lp trong hc tp cng nh trong sinh hot hng ngy, iu dn ti nhucutodngccmiquanhgiaotipvimingiccemthch nghinhanhhnvimitrngmi,cuc sng t lpmi.Hc sinhtrng PTDT Ni tr tnh H Giang gm 22 dn tc khc nhau, y l mt bc tranh sng ng v vn ha ngn ng, tuy nhin n cng gy ra tr ngi rt ln cho hc sinh trong giao tip. Xp v tr tip theo l KN3, xp th bc 3 (X = 1.68) vKN4, xpthbc4(X=1.67),hcsinhmongmuncnngcaohai KNGTny,bivKNnghevbitlngnghemanglihiuquthitthc chohcsinhtronghctp,nngcaoktquhctpcngnhtrongcuc sng hng ngy. Mt khc, hc sinh dn tc thiu s khi giao tip kh nng t chcmxcthnghnch,ccemmongmunmnhcithinciu nygiaotiptthn.CcKNGTsimtrungbnhchnhnhaukhng nhiu,thpnhtlKN5xpthbc10( X = 1.43),hcsinhcnhucurn luyn v pht trin KN ny mc bnh thng. Nhnchung,hcsinhtrngPTDTNitrtnhumongmunmnh c pht trin 10 KNGT trn. Cc em nhn thc r tm quan trng ca giao tipvvicrnluynccKNGT.Tuynhin,bncnhvncnmtb phnhcsinhmongmunphttrinKNGTmcthpnh:KN10(8.6%), KN5 (8.3%), KN7 (6.7%). 2.2.3. Nhn thc vphng phppht trin knng giao tip cho hc sinh PTDT Ni tr tmhiunhnthccagiovinvhcsinhvccphngphp giphcsinhphttrinKNGT,chngtisdngcuhi4(phlc2)v cu 3 (ph lc 3) kho st. Kt qu thu c bng 2.4:

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 41 Bng 2.4. Nhn thc ca gio vin v hc sinh v bin php,phng php pht trin KNGT cho hc sinh S tt Cc phng php, bin php Hc sinh Gio vin Chung SL%SL%SL% 1 Tp hun nng cao nhn thc cho hc sinh v k nng sng, k nng giao tip 16076.63280.019277.1 2 Lng ghp tnh hung giao tip vo mt s mn hc 18488.03690.022088.4 3 Phi hp cc hot ng gio dc hc sinh tham gia vi vai tr l ch th ca hot ng 19492.83792.523192.8 4 T chc cc hot ng ngoi kho theo ch theo tun, theo thng hoc cc ngy l trong nm 18689.03690.022289.2 5 i mi t duy, quan nim v vai tr ca giao tip, k nng giao tip trong hc tp, i sng sinh hot cho hc sinh 13464.12870.016265.1 6 Xy dng cc bi tp thc hnh v t chc cho hc sinh luyn tp mt cch c hiu qu 13765.63587.517269.1 7 T chc cho hc sinh giao lu vi lp khc, trng khc hc sinh c dp c xt vi thc t 11956.93280.015160.6 8 T chc cc cuc thi nh hc sinh thanh lch, khi ti 18..v.v. 12559.82972.515461.8 9T chc cho hc sinh i tham quan, d ngoi17382.83382.520682.7 10 Mi cc chuyn gia am hiu su v giao tip nichuyn,tvnchohcsinh(Chuyn giacthlgiovin,cnbon,hoc ngithnhtcvtrcaotrongx hiv.v. ) 13866.02870.016666.7 11Phng php ng vai16177.03177.519277.1 12Phng php vn p, m thoi16679.42870.019477.9 13Phng php cng no (ng no)6933.02460.09337.3 14Tho lun nhm17784.73177.520883.5 15T chc tr chi14167.53075.017168.7 16 Phng php nghin cu tnh hung (a ra mtcuchuyn,xem1onphim,1hnh v,c vn hc sinh gii quyt ) 9043.12562.511546.2 17 Phng php d n ( Giao cho hc sinh mt nhimvyucuhcsinhphithon thnh trong 1 khong thi gian nht nh ) 16076.63280.019277.1

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 42 Bng 2.4 cho thy: CcphngphpphttrinKNGTchohcsinhclachntp trung nht l:Phi hp cc hot ng gio dc hc sinh tham gia vi vai tr l ch th ca hot ng (92.8%); T chc cc hot ng ngoi kho theo ch theo tun, theo thng hoc cc ngy l trong nm (89.2%); Lng ghp tnh hung giao tip vo mt s mn hc (88.4%); Tho lun nhm (83.5%); Tchcchohcsinhithamquan,dngoi(82.7%)...Tuynhin,phng php xy dng h thng cc bi tp thc hnh v t chc cho hc sinh luyn tp kin la chn khngcao (69.1%). y l bin php rt hiu qu pht trinKNGTchohcsinh,vKNGTchcthhnhthnh,phttrinbng hnh ng v thng qua hnh ng. So snh kin ca gio vin v hc sinh v tng phng php c la chn khng c s chnh lch nhiu, ch c hai phng php kin chnh lch ngkl:Phngphpcngno,ngno(hcsinh:33.0%;giovin: 60.0%);Phngphptchcchohcsinhgiaoluvilpkhc,trng khc hc sinh c dp c xt vi thc t (hc sinh: 56.9%; gio vin: 80.0). S khc bit ny do nhn thc ca gio vin v hc sinh, gio vin l ngi nmcbncht,vaitrcaphngphp,lngitchcthchin phngphpnnhiurtmquantrngcanivivicgiphcsinh pht trin KNGT,cnhcsinhl ngib ng, l ngi tipnhnphng php nn cha c cch nhn nhn ng n. Mt khc, trng ph thng, do yu cu ca chng trnh, yu cu v mt thi gian, gio vin t s dng hai phngphptrnnnhcsinhthiuthngtinvvaitrvtmquantrng ca n. Nhnchung,nhnthcca giovinv hc sinhvcc phngphp c s thng nht cao, c th tm lc thnh hai nhm phng php c bn l nhm phng php l thuyt (Tp hun nng cao nhn thc cho hc sinh v

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 43 knngsng,knnggiaotip;imitduy,quannimvvaitrca giaotip,knnggiaotiptronghctp,isngsinhhotchohc sinh...v.v.), nhm phng php thc hnh (T chc cc hot ng ngoi kho theochtheotun,theothnghocccngyltrongnm;Xydngh thngccbitpthchnhvtchcchohcsinhluyntpmtcchc hiu qu; T chc cho hc sinh i tham quan, d ngoi...v.v.). 2.2.4. Nhn thc ca gio vin v mc ch t chc pht trin KNGT cho hc sinh NhnthccagiovinvmcchphttrinKNGTchohcsinh khng ch gip gio vin vn dng c hiu qu cc bin php gio dc m cn l ng lc thc y tnh t gic trong vic t chc pht trin KNGT cho hc sinh. tm hiu vn ny, chng ti s dng cu 2 (ph lc 3), kt qu thu c nh sau: Bng: 2.5.Quan im ca gio vin v mc ch pht trin KNGT cho hc sinh T bng 2.5 cho thy, tt c gio vin u xc nh ng n mc ch pht trin KNGT cho hc sinh l hc sinh c th sng ho nhp trong mi trng mi (100%), hc sinh hc tp tt hn (97.5%).Bn cnh y, cn mt s gio vin c thm la chn l v nh trng yu cu, mun c th thch hoc p ng nhu cu ca ph huynh. SttQuan imSL% 1Mun c th thch615.0 2 hc sinh hc tp tt hn3997.5 3 hc sinh c th sng ho nhp trong mi trng mi40100 4Nh trng yu cu1332.5 5p ng nhu cu ca ph huynh615.0

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 44 2.2.5. Nhn thc v cc yu t nh hng n qu trnh hnh thnh v pht trin knng giao tip ca hc sinh PTDT Ni trQua qu trnh iu tra, quan st v tr chuyn vi cc thy c gio, vi hcsinhtrngPTDTNitrtnhHGiang,chngtinhnthychai nhm yu t chnh nh hng ti kt qu hnh thnh v pht trin KNGT ca hc sinh l nhm yu t c tnh cht khch quan v nhm yu t c tnh cht ch quan. tm hiu cc yu t ny chng ti s dng cu hi 6 (ph lc 2) v cu 8 (ph lc 3). Kt qu thu c th hin bng 2.6: Bng 2.6. Mt s yu t nh hng n qu trnh pht trin KNGTca hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang Cc yu t nh hng Mc Chung 1234 X TB %%%% Ch quan 1. Kinh nghim sng ca bn thn45.248.65.80.41.631 2. Tnh cch ( hot bt, si ni, u t, nht nhtv.v.) 63.630.83.82.41.612 3. Tnh tch cc, rn luyn k nng giao tip53.834.28.33.81.446 4.Vnngnng(Khnngs dngtingVit-tingKinh giao tip ) 59.730.25.84.21.543 5.Chanhnthcy,ng nvtmquantrngcagiao tip v k nng giao tip 30.356.79.53.81.307 6. Cha c phng php pht trin, rnluynknnggiaotiphiu qu 45.846.76.121.514 7.Nnglchctpvthamgia cc hot ng hn ch 49.642.16.81.61.505 Khch quan 1.Truynthngvnho,phong tc tp qun ca dn tc mnh 43.839.611.55.41.304 2. iu kin sng ca gia nh, ca bn thn 52.341.14.12.61.531 3. Np sng ca gia nh48.334.710.961.332 4. Do s thay i mi trng sng, hc tp chuyn t mi trng sng 31.852.211.84.41.313

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 45 vi gia nhsangmitrngsng vhctptptrungtitrngni tr 5. Do s khc bit v ngn ng.2740.320.612.11.059 6.Dothiuthigiantipxc vibnb,thycgiovmi ngi 22.449.620.27.81.118 7.Thycgiochaquantm phttrinvrnluynknng giao tip cho hc sinh 20.856.216.36.21.206 8.Nhtrngchachtrngt chccchotngtpthphong ph, a dng hc sinh pht trin k nng giao tip. 24.249.614.910.81.187 9. Thiu sch v ti liu tham kho v k nng giao tip 31.341.320.27.31.285 Ghi ch:1. nh hng nhiu2. nh hng 3. nh hng t4. Khng nh hng * Nhm yu t c tnh cht ch quan: Qua kt qu t bng 2.6 cho thy: C nhiu yu t ch quan nh hng n vic pht trin KNGT ca hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang. Yu t xp th bc 1 l: kinh nghim sng ca bn thn (X = 1.63).Vi 93.8% hc sinh v gio vin nhn thc cho y l yu t nh hng nhiu hoc nh hng ti KNGT ca hc sinh, ch c 6.2% cho rng t nh hng hoc khng nh hng. y l yu t nh hng ln nht ti s pht trin KNGT ca hc sinh PTDT Ni tr. Cc em ngay t nh phi sng nhngvng ni cao, khng c c hi tipxcvimingi.iudnticcemkhngtchlycnhiuvnkinh nghim sng cho bn thn. Khi n trng ni tr, mi ci vi cc em u mi m, cc em phi hc mi th t u, dn dn vn kinh nghim sng ca hc sinh tng ln, cc em giao tip tt hn, ch ng hn. Yu t nh hng th hai l: tnh cch ca hc sinh (X = 1.61), mc nh hng nhiu v nh hng s la chn t 94.4%, ch cn li 5.6% kin cho rng t

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 46 nh hng hoc khng nh hng. Hc sinh dn tc thiu s ngay t nh tip xc vi mi trng rng ln, vi c cy hoa l, iu ny to nn tnh cch bc trc, ngay thng ca a s hc sinh cc trng PTDT Ni tr. Tnh cch hot bt, si ni, u t hay nht nht u nh hng trc tip ti qu trnh giao tip ca hc sinh. Cc em cha kho lo, linh hot trong cc tnh hung giao tip khc nhau, a phn hc sinh PTDT Ni tr c tnh cch u t v nht nht, iu dn ti cc em ngi tip xc vi ngi l , thiu tnh ch ng trong qu trnh giao tip. Xp th bc 3 vi im trung bnh X = 1.54 l yu t vn ngn ng ca hc sinh.Vi 89.9% kin cho rng vn ngn ng nh hng nhiu hoc nh hng ti KNGT ca hc sinh trng PTDT Ni tr. Nhn thc ny hon ton ph hp vi thc t, bi v hc sinh dn tc thiu s rt hn ch v mt ngn ng, nhiu em khng thuc ht nhng t thng dng trong ting Vit, thm ch khng hiu ngha ca t, ca cu. Bn cnh , cn mt b phn khng nh hc sinh c tt v ngn ng nh ni ngng, ni lp, b t...v.v. Nhn vo bng 2.6 cho thy, ngoi 3 yu t trn cc yu t cn li trong nhm yu t c tnh cht ch quan cng c nhn thc mc cao, t trn 85% kin cho rng chng nh hng nhiu hoc nh hng ti KNGT ca hc sinh, chng hn yu t : Cha nhn thc y , ng n v tm quan trng ca giao tip v knnggiaotipxpthbc7cngt87%kinnhnthcmcnh hng nhiu hoc nh hng. Nh vy, nhn thc ca gio vin v hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang u thng nht c 7 yu t ch quan nh hng ti KNGT ca hc sinh. * Nhm yu t c tnh cht khch quan:Trong nhm yu t c tnh cht khch quan, cc kin cho rng: iu kin sng ca gia nh, ca bn thn hc sinh l yu t nh hng ln nht ti vic pht trin KNGT cho hc sinh ( X = 1.53), vi 93.4% kin la chn mc nh hng nhiu hoc nh hng. Xp v tr th 2 l yu t: npsngcagia

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 47 nhvi83%kinlachnmcnhhngtrln.Nhvy,gianh c xem l yu t c nh hng nhiu ti KNGT ca hc sinh.Xp th bc 3 l yu t do s thay i mi trng sng, hc tp, vi 85% kin nhn thc mc nh hng v nh hng nhiu. S thay i mi trng sng gy kh khn khng nh cho hc sinh, cc em phi t lc trong i sng sinh hot hng ngy cng nh trong hc tp. Cc em b ng vi mi trng mi, phi n cng vi nhng ngi khng quen bit, xut hin tm l ngi ngng, xu h khi tip xc vi mi ngi. Yu t nh hng th 4 l truyn thng vn ho, phong tc tp qun (X = 1.30), vi43.8% kin cho rng rt nh hng ti KNGT ca hc sinh. Phong tc tp qun ca mi cng ng hay mi dn tcs quy nh cchthc giao tipca tng thnh vin.Xp v tr cui cng, th bc 9 trong cc yu t khch quan nh hng ti KNGT ca hc sinh l do s khc bit v ngn ng (X = 1.05).Nhn chung, gio vin v hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang u thng nht c 7 yu t ch quan v 9 yu t khch quan nh hng ti KNGT v vic pht trin KNGT cho hc sinh. Mi yu t u c mt tch cc v hn ch ring, c nh hng vi nhiu gc khc nhau ti KNGT ca hc sinh. iu quan trng lphibitphthuynhngmttchccvhnchnhngtcngtiucct nhng nh hng ny gip hc sinh PTDT Ni tr pht trin KNGT theo chiu hng tt nht. 2.3. Thc trng pht trin k nng giao tip ca hc sinhPTDT Ni tr tnh H Giang2.3.1.ThctrngknnggiaotipcahcsinhtrngPTDTNitrtnh H Giang tm hiu thc trng KNGT ca hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang, chng ti s dng b 80 cu hi trc nghim ca V.P. avdov

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 48 o mc nhu cu giao tip ca hc sinh (ph lc 1). Kt qu thu c nh sau: * Thc trng KNGT ca hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang xt theo khi. Bng 2.7. KNGT ca hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang xt theo khi Nhngsliubng2.7chothynhnchungKNGTcahcsinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang mc trung bnh thp, mt s KNGT c mc im thp nh:KN din t ngn gn, c th, d hiu (X = 0.78); KN thuyt phc i tng giao tip ( X = 0.90); KN tip xc, thit lp mi quan h giao tip (X = 0.91); KN ch ng iu khin qu trnh giao tip (X=0.92).HcsinhtrngPTDTNitrhnchvknngdintkhi giao tip v thng rt r, nht nht trong tip xc vi ngi khc, vi nhng ngi cha quen bit. Nhiu hc sinh khng t ch c cm xc v hnh vi trong giao tip. phn phi caX kh tp trung. Mc chnh lch gia im trung bnh cao nht v thp nht khng nhiu (0.64).Kt qu trn cng cho thy mc chnh lch v KNGT gia cc khi l kh r rng. Hc sinh khi 10 pht trin KNGT thp hn khi 11 v khi 12, nht Cc KN Khi 10 Khi 11 Khi 12 Chungim X T B im X T B im X T B im X T B KN14430.8984570.9284630.93813630.918 KN25441.1045571.1255531.11416541.114 KN34510.9175881.1946111.23216501.115 KN44390.8994610.9375381.08614380.976 KN55901.1936061.2225951.20317911.202 KN63340.67103890.78104400.89911630.7810 KN76871.3917171.4517031.42121071.421 KN84680.9464640.9464110.831013430.909 KN94720.9554330.8794670.94713720.927 KN106011.2125911.1935521.11517441.173

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 49 l KN nghe v bit lng nghe i tng giao tip t im trung bnh thp (X = 0.91), cn khi 11 v khi 12 KN ny u t mc trung bnh. C th: -ivikhi10:mcditrungbnhmcthpc6KNl: KN1,KN3, KN4,KN6, KN8, KN9, imX t 0.63 n 0.99 im. a s cc em hc sinh khi 10 KNGT yu, c bit l KN6, KN din t ngn gn, c th, d hiu (X=0.67),mcimnytimcnvimcrtthp(t0n0.62im). Bncnh,ccemchacKNtipxc,thitlpmiquanhgiaotip, cha bit nghe v lng nghe ngi khc ni, kh nng t ch cm xc hnh vi chacao.Thctrngnycthxutphttccnguynnhnkhcnhau, trongphiktikinhnghimsngcahcsinh,tisthayimi trngsngvhc tp.Hc sinhkhi 10cnnh tui, vami votrng ccemcnbngvimitrngmi,chacnhiukinhnghimsng, thm ch nhiu em ln u tin phi xa nh, xa qu hng n mt ni hon ton xa l vi cc em. Nhng iu ny nh hng ln n KNGT ca hc sinh.mctrungbnh(t1.0n1.49im)c4KNGTlKN2,KN5, KN7,KN10. Nhvy,qua bng2.7 cho thy, hc sinhkhi 10KNGT cn mc thp, cc KNGT mc im chnh lch khng ng k. - i vi khi 11: mc im di trung bnh mc thp c 5 KN l: KN1,KN4,KN6,KN8,KN9.Cnggingnhkhi10,hcsinhkhi11cn kh khn khi din t, kh nng to dng mi quan h khi tip xc vi ngi khchnch.Nhiuemchatchccmxchnhvitronggiaotip. Tuy nhin, KN nghe v bit lng nghe t mc trung bnh (X = 1.19), KN ny cao hn hc sinh khi 10. Hc sinh khi 11 khng c KNGT no mc cao, cc KN cn li ch t mc trung bnh, thm ch KN9 mc im cn thp hn khi 10.

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 50 - i vi khi 12: Cn c kt qu t bng s liu trn, hc sinh khi 12 c 5 KNGT mc trung bnh v 5 KNGT mc di trung bnh. Cc KNGT mc thp l: KN1, KN4, KN6, KN8, KN9.

Nhvy,nhnmtcchtngth,hcsinhkhi10KNGTmc thp nht, tip theo l khi 11 v cao nht l khi 12.* Thc trng KNGT ca hc sinh trng PTDT Nitr tnh H Giang xt theo gii. Bng 2.8. KNGT ca hc sinh trngPTDT Ni tr tnh H Giang xt theo gii Ghi ch: 1.KN12.KN2 3.KN3 4.KN4 5.KN5 6.KN67.KN7 8.KN8 9.KN9 10.KN10 Bng 2.8 cho thy: Cc KNGT ca hc sinh n c mc im trung bnh cao hn hc sinh nam KN1, KN2,KN3, KN6, KN7, KN8, KN10. Hc sinh n so vi hc sinh namcngtui,baogiccemcngphttrinhnvmtngnng,v th cht. Cc em hon thin cc gic quan sm hn, trng thnh hn, gi dn hn trong suy ngh. Khi giao tip hc sinh n lun c kh nng nhy cm tt Cc KNGT NNam Mc 2 im Mc 1 im Mc 0 im X Mc 2 im Mc 1 im Mc 0 im X S L % S L % S L % S L % S L % S L % 1 4737.92721.85040.30.983931.526212016.10.84 26149.22721.83629.01.205342.71915.31310.51.01 35947.64737.91814.51.334133.12822.61612.90.89 43427.43528.25544.40.835746.02419.443.21.11 55342.73931.53225.81.176955.61411.321.61.23 64536.32621.05342.70.942923.41814.53830.60.61 77963.73931.564.81.597358.997.332.41.25 84334.73125.05040.30.944334.72116.92116.90.86 93729.83326.65443.50.864435.53427.475.60.98 105846.84737.91915.31.314637.13528.243.21.02

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 51 hn hc sinh nam, ni nng, din t tri chy, gy gn hn. Cc em kin tr hn trong vic nghe v lng nghe kin ca ngi giao tip (hc sinh n t mc trung bnhX = 1.33, hc sinh nam mc im di trung bnh mc thp X=0.89),ccemcngbitcnbngnhucucabnthntrongcctnh hung giao tip khc nhau. Bn cnh , kh nng t kim ch v kh nng t chcmxc,hnhvicahcsinhnthphnhcsinhnam(KN4, KN5), trong giao tip cc em thng t ch ng iu khin qu trnh giao tip, y cnglctrngtrongtnhcchcahcsinhndntcthius.Vvy, hc sinh nam c xu hng vt qua hc sinh n KN9. Cncvoktquiutratheogii,gianamvnccKNGT khngcschnhlchnhaunhiu,chaigiiuc5KNGTmc trung bnh, 5 KNGT mc im di trung bnh mc thp. Tuy nhin, da vo kt qu bng 2.8 v kt qu quan st thc t th hc sinh n c phn nhnh hn so vi hc sinh nam v kh nng giao tip. tm hiu thm thc trng v hnh vi, c ch khng ph hp hc sinh hay s dng khi giao tip, chng ti s dng cu 14 (ph lc 2). Kt qu thu c 2.9: Bng 2.9. Hnh vi, c ch khng ph hp tronggiao tip ca hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang S tt Hnh vi, c ch Mc Thng xuyn i khi Khng bao gi SL%SL%SL% 1 Che ming (ly tay che ming, gi v ho ) 73.39143.511153.1 2Di mt hoc nhn lng sang 1 bn31.412961.77736.8 3 Xoa mi ( s mi, pht qua mi 1, 2 ci) 52.46732.113765.6 4Gi c ( phn di ri tai ), gi tai2210.512660.36129.2 5 mt, chp mt lin tc, tay gi v gi hoc xoa u d u khng nga, tc khng xo. 125.711856.57937.8

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 52 6V v vt o125.76631.613162.7 7Vn vai, ngp t nhin41.93416.317181.8 8 Khingnichuyn2chndidi trnmtt,2taythathikhng bit u136.28842.110851.7 9 Khingitrnghnichuyn,bt chochn,bnchnthnhthong ngoy ngoy23119143.59545.5 10t tay vo ti qun62.98741.611655.5 11 Chptaysaulng,khoanhtaytrc ngc 188.68641.110550.2 12 Khocvai,vvaingitipxcd ngi l ai 73.35928.214368.4 13Ni qu to, qu nhiu125.78239.211555 14Ni qu nh, qu t62.910349.310047.8 15Ni ma mai, chm chc83.89043.111153.1 16Nt mt cau c, bt mn146.710047.89545.5 17 Vungtay,chmtay(chmgi)vo khongkhngdtnhhunggiao tip ang n ho, ci m 104.8482315172.2 18 Chtayvomtngitipxckhi bc tc73.35425.814870.8 19 Trang phc tu hng theo thch 4521.59746.46732.1 20Ci nhch mp ( ci khnh )136.29545.510148.3 21 Xem ng h, nhn tin in thoi v t trc mt ngi tip xc 94.39143.510952.2 22 ng qu xa ( >3,5m) hoc qu gn ( < 0,5m) khi tip xc vi c nhn 52.411052.69445 Quabng2.9chothy,hcsinhtrngPTDTNitrtnhHGiang chabitcchkthpgiangnngcthvilinitronggiaotip. Khongxpx50%hcsinhtrlnikhivncnhnghnhvi,cch khngphhpkhigiaotipvimingi.Ngnngcthlmtim mnhnuchthgiaotipbitkhaithcvsdnghpl,nluntora hiu qu thit thc v i khi cn tt hn li ni. mc thng xuyn v i khi, mt s hnh vi, c ch v ngn ng c th khng thch hp c hc sinhsdngnhiutronggiaotipl:Gic,gitai(70.8%);dimthoc nhnlngsangmtbn(63.1%);mt,chpmtlintc,taygivgi

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 53 hoc xoa u d u khng nga, tc khng xo (62.2%); Nt mt cau c, bt mn(54.5%);Cikhnh(51.7%);Xemngh,nhntininthoivt trcmtngitipxc(47.8%)...v.v.HcsinhPTDTNitraphncc em ngi tip xc vi ngi khngthn thit, khi giao tip cn bng trng thitml,ttinhnccemhaydavongnngcth(ngnng thm).iunytonnmtcimringcahcsinhdntcthius trong giao tip. Nu nh gio dc bit khi gi v nh hng ng dn cho cc em cch s dng hp l ngn ng c th s gip cho cc em giao tip tt hn, t tin hn.2.3.2.itnggiaotipvnidunggiaotipcahcsinhtrngPTDT Ni tr tnh H Giang * i tng giao tip ca hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang tm hiu v i tng giao tip ca hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang chng ti a ra cu hi: Trong hc tp, trong i sng sinh hothngngyemthngtipxc,giaotipviai?(cu7phlc2). Kt qu c th hin bng 2.10. Bng 2.10. i tng giao tip ca hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang S tt Ni dung i tng giao tip Hc tp i sng sinh hot Chung X TB XTB XTB 1Bn thn1.8611.7911.831 2Bn thn kt tng1.2791.4071.348 3Bn cng dn tc1.5641.5251.544 4Bn khc dn tc1.5051.5641.535 5Bn cng lp1.8321.7421.792 6Bn khc lp1.25111.25111.2612 7Bn cng khi lp1.26101.30101.2910 8Bn khc khi1.11141.17121.1413 9Ngi bn am hiu ting dn tc ca1.20121.4361.329

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 54 mnh 10Bn cng phng ni tr 1.7731.6131.693 11Bn khc gii1.3881.3191.357 12Thy c gio ch nhim1.4561.3681.416 13Thy c gio b mn1.4471.12131.2811 14Thy c gio lm cng tc on1.17131.07151.1214 15Thy c gio am hiu ting dn tc0.89150.97160.9316 16 Cccnbhnhchnh,nucm, phc v ca nh trng 0.87161.03140.9515 Qua kt qu bng 2.10 cho thy:i tng giao tip ca hc sinh PTDT Ni tr tng i phong ph v a dng, bao gm 16 nhm i tng khc nhau. Cc i tng ny c sp xp theo th bc t 1 n 16 vi hai ni dung v cn c voX dnh cho s la chn . - ni dung hc tp, cc i tng c la chn theo mcX cao nht gm c: bn thn (X = 1.86), bn cng lp (X = 1.83), bn cng phng ni tr (X = 1.77), bn cng dn tc (X = 1.56), kt qu nghin cu cho thy tnh cht ca mi quan h bn b, s gn gi v khng gian giao tip, s gn b trong cc hot ng cng nhau c nh hng mnh n mc giao tip ca hc sinh PTDT Ni tr. S la chn i tng giao tip tip theo l bn khc dn tc, thy c gio ch nhim v thy c gio b mn. Vi i tng l bn thn kt tngmc giao tip khng cao , iu ny khng ging vi mt s kt qu nghin cu khc, cn c vo thc t c th gii thch nh sau, hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang gm 22 dn tc, vi nhiu tui khc nhau, do vic tm mt ngi bn cng tui, cng dn tc, cng s thch kt tng l iu ht sc kh khn. V vy, rt t hc sinh c bn tng cng trng ni tr. - ni dung i sng sinh hot hng ngy, s la chn i tng giao tip mc X cao nht cng ging vi vi ni dung hc tp, bao gm: bn thn (X = 1.79), bn cng lp (X = 1.74), bn cng phng ni tr (X = 1.61), bn cng dn tc (X = 1.52), bn khc dn tc(X = 1.56), cc em c nhu cu chia s,

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 55 tmtnhvinhngngibnthngxuyngpgtrng,lphoccng phng ni tr. Ngoi ra cc em cng c nhu cu trao i chia s vi nhng ngi bn am hiu ting dn tc ca mnh, vi thy c gio ch nhim hoc vi ngi bn kt tng.Nh vy c hai ni dung, nhm i tng c hc sinh la chn cao nht l ging nhau. y l mt cn c quan trng la chn ngi pht trin KNGT cho hc sinh trng PTDT Ni tr. Chng ta c th pht trin KNGT cho hc sinh thng quatchc ccnhm nhvi cc thnh vin c mi quan hmtthitvinhau. Trong nhm, chn nhng thnh vin tch cc nh cn b lp, cn b on, trng phng ni tr..., ri tp hun v KNGT cho cc em cc em hng dn li cho cc thnh vin trong nhm. * Ni dung giao tip ca hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang. Trncsthctrngvnhucugiaotipvitnggiaotipca hcsinhtrngPTDTNitrtnh,chngtitiptctmhiuxemccem chnnhngnidungno,chnotrchuyn,traoihngngy. Chng ti s dng cu 10 (ph lc 2) kho st. Kt qu thu c nh sau:

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 56 Bng 2.11. Ni dung giao tip ca hc sinh trng PTDT Ni tr Stt Ni dung giao tip Vi bn bVi thy c gio Khi 10 Khi 11 Khi 12 TBC Khi 10 Khi 11 Khi 12 TBC XXXXXXXX 1Trao i v hc tp1.80 1.53 1.82 1.75 1.90 1.78 1.841.61 1.03 1.77 1.14 1.77 1.10 1.72 2 Chuyn tnh cm: tnh bn, tnh yu 1.491.871.731.700.660.691.500.95 3Chuyn thi s1.341.771.531.550.760.890.840.83 4 Phong tc tp qun ca cc dn tc 1.321.771.821.640.861.000.950.94 5 Chuyn ring t ca bn thn 1.241.631.681.520.670.900.680.75 6Chuyn gia nh1.401.631.771.60.711.000.890.87 7 Chuyn sinh hot hng ngy ni tr 1.741.631.901.761.211.351.051.20 8 V cch sng, cch ng x ca bn b, thy c gio 1.481.731.821.681.081.311.031.14 9V d nh tng lai1.561.871.741.721.181.231.231.21 10 V ngh nghip ca bn thn sau ny 1.641.771.821.741.261.101.101.15 11 Nhng kh khn ca mnh trong hc tp, trong cuc sng 1.621.731.731.691.361.421.291.36 12Chuyn vui1.661.771.871.770.981.150.901.01 13Chuyn bun1.591.731.731.680.721.000.870.86 14Xin li khuyn, li t vn1.541.771.871.731.331.181.311.27

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 57 T bng 2.11 cho thy: - Vi bn b, cc ni dung giao tip c hc sinh la chn trao i umccao( X t 1.50n1.87im),khngcnidungnomc trung bnh hoc mc thp. iu khng nh, cc ch giao tip bng 2.10 rt ph hp vi hc sinh v c hc sinh la chn tr chuyn hng ngy vi bn b. Ni dung giao tip c hc sinh la chn cao nht l: trao i v hc tp ( X = 1.84), tip theo l cc ni dung: chuyn vui (X = 1.77), chuyn sinh hot hng ngy ni tr (X = 1.76), v ngh nghip ca bn thn sau ny (X = 1.74), xin li khuyn li t vn (X = 1.73), v d nh tng lai (X = 1.72)... Vic hc sinh la chn ni dung hc tp trao i thng xuyn mc cao nht, bi v nhim v chnh ca cc em trng ni tr l hc tp. Nhng hc sinh c tuyn vo trng PTDT Ni tr tnh H Giang 100% l hc sinh c lc hc kh, gii, c o c tt. Cc em c thc v hc tp ngay t khi mi bc chn vo trng. Bn cnh ,ccem phi n tp trung,mi ci u din ra phng ni tr, trong trng nn chuyn sinh hot hng ngy cng c cc em quan tm rt cao. La tui ny c nhiu c m, hoi bo, cc em khao kht c lm nhng vic c ch cho x hi, cho gia nh. Cc em c suy ngh tng i nghim tc v ngh nghip ca bn thn, y cng l ni dung c cc em trao i thng xuyn vi bn b. Qua kt qu kho st bng s liu, nhn chung hc sinh khi 12 c mc giao tip v cc ni dung chn cao nht, tip theo l khi 11 v thp nht l khi 10. -Vithycgio,nidunghctpchcsinhlachntr chuyn, traoivi thyc gio xpv trcaonht ( X = 1.77), tip theo l ni dung: nhngkhkhncahcsinhtronghctp,trongcucsng(X = 1.36),xinlikhuynlitvn( X = 1.27), hc sinh PTDT Ni tr cc em phi sng xa nh, phi t lp trong hc tp, trong sinh hot nn gp khng t kh khn. Ngi ccemtin tng nhtv c th nh cygipccemvt quanhngkh khn, vng mc khng ai khc chnh l thy c gio trong trng.Qua bng s liu

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 58 cng cho thy, nhiu ni dung hc sinh tr chuyn vi thy c gio mc di trung bnh mc thp (X t 0.63 n 0.99 im) nh chuyn ring t ca bn thn (X= 0.75),chuyn tnh cm,tnh bn, tnh yu(X= 0.95), chuynphongtc tp qun (X = 0.94), chuyn gia nh (X = 0.87), chuyn bun (X = 0.86)...v.v. So snh mc tr chuyn vi thy c gio v cc ni dung nu ta thy hc sinh khi 11 c nhu cu cao nht, tip theo l khi 12 v thp nht l khi 10. Gia hai i tng l bn b v thy c gio, hc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang c xu hng tr chuyn, giao tip hng ngy vi bn b cao hn nhiu so vi thy c gio. tm hiu thm v mc s dng ting m v ting Vit trong giao tip ca hc sinh PTDT Ni tr. Chng ti s dng 2 cu hi: Cu hi 1 Khi giao tip vi mi ngi trong trng, em s dng ting Vit v ting m theo mc nh th no? nh du (+) vo mc tng ng theo tng i tng giao tip (cu 11 ph lc 2). Kt qu thu c bng 2.12:

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 59 Bng 2.12. Mc s dng ting m v ting Vit cahc sinh trng PTDT Ni tr tnh H Giang Stt Ngn ng Khch th giao tip Ting Vit Ting m Thng xuyn i khi Khng bao gi X Thng xuyn i khi Khng bao gi X SL % SL % SL % SL % SL % SL % 1Bn thn19693.8115.321 1.80 5023.911354.14622 0.85 2Bn thn kt tng14267.96229.752.45727.310047.85224.9 3Bn cng dn tc14669.96330.10094458942.62612.4 4Bn khc dn tc188902110003114.86531.111354.1 5 Ngi bn am hiu ting dn tc ca mnh 15674.65325.4007736.810851.72411.5 6Bn cng phng ni tr 17583.73114.831.43416.312861.24722.5 7Bn khc gii thn thit17483.33516.7003215.310148.37636.4 8Thy c gio ch nhim17885.22813.431.42913.95928.212157.9 9Thy c gio b mn18287.12411.531.42612.45023.913363.6 10 Thy c gio lm cng tc on 16980.93416.362.92612.4462213765.6 11 Thy c gio am hiu ting dn tc 15875.6482331.44421.192447334.9

Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 60 Bng 2.12 cho thy: MchcsinhtrngPTDTNitrtnhHGiangsdngting Vit cao hn rt nhiu so vi ting m (ting Vit:X = 1.80;ting m :X = 0.85).Mc s dng ting m cao nht l khi giao tip vi bn cng dn tc ( mc thng xuyn 44%), th hai l giao tip vi nhng ngi bn am hiu ting dn tc ca mnh (36.8%). V c bn, vi nhng i tng giao tip khc nhau, mc s dng ting Vit hoc ting m cng khc nhau. S d ting m vn c hc sinh s dng khi giao tip vi mi ngi (mc d mc khng cao) bi v, vn t ting Vit ca hc sinh cn hn ch, din t mt tng hoc mt ni dung no nhiukhiccemphithmtingmminhha.iunydnti nhng cn b gio vin ang cng tc ti trng PTDT Ni tr tnh H Giang a s am hiu nhiu ting dn tc thiu s. Vi cu hi th hai theo hng m: Ting m em thng s dng trong nhng trng hp no, thi gian no ? (Em hy k hai, ba trng hp hay s dng) (cu 12 ph lc 2). Vi cu hi ny, cc kin ca hcsinh c chng ti tng hp nh sau: a s cc em cho rng, ting m c s dng khi giao tip vi cha m v ngi thn, vi nhng ngi bn cng dn tc hoc thy c gio v bn b am hiu ting dn tc ca mnh. Thi im cc em hay s dng ting m giao tip l trong sinh hot hng ngy vo nhng lc c ngh