phartech book tutor small

จดทคณ

C

ทาโดยณะเภสชศ

Com

ย นกศกษา

ศาสตร มหา

mpr

าภาควชาเาวทยาลยส

reh

เทคโนโล

สงขลานครน[ปรง 9 ม

hens

ลยเภสชกรร

นทร รนท 2มถนายน 255

nsive

รม

29 54]

ve

PART I: Preformulation

Solubilization

Partition

Buffer and Isotonicity

Micrometrics

Rheology

Incompatibility

Pharmaceutical Necessities

Polymorphism & Eutectics

Adsorption & Interfacial

Phenomena

1.ปจจยทมผลตอการละลายและอตราเรวการละลาย2.การใชตวทาละลายรวม3.การปรบความเปนกรด‐ดางทมผลตอการละลาย4.การทาใหเกดสารประกอบเชงซอน5.การทาใหเกดไมเซลล

symbol

Solubilization

By>> Sim 058 & Bow 083

คานยาม

• การละลาย : อนตรกรยาทเกดขนเองของสารมากกวา 2 ชนดขนไปผสมกนเปนเนอเดยวกน

• สารละลาย : เปนของผสมมากกวา 2 ชนดผสมกนเปนเนอเดยว

พจารณาความเขมขน Ex M, N, %w/w, %w/v, %v/v

• สารละลายอมตว เปนสภาวะของสารละลายทเกดความสมดลขนระหวางสารละลายทได กบตวถกละลายทมากเกนพอ (excess solute) ซงไมละลายและผสมอยในสารละลาย

Rx 29

ปจจยทมผลตอการละลาย : ตวถกละลาย

• ขนาดของโมเลกล มผลตอพนทผว/ปรมาตรคาสงจะเพมการละลายของสารได

• รปรางของโมเลกล มผลตอการจดเรยงตวในโครงสรางผลก

• จดหลอมเหลว (Melting point)

Rx 29

ปจจยทมผลตอการละลาย : ตวถกละลาย (ตอ)

โครงสรางของโมเลกล

• ขนกบอตราสวนของกลมทมขวและกลมทไมมขวทมอยในโมเลกล

• ตาแหนง meta>orto>para

• จานวนคารบอนอะตอมถามมากจะละลายนาไดนอย

• ถาเพมฮาโลเจนละลายนาลดลง

• โครงสรางกงและอสมมาตรจะละลายนาไดด

Rx 29

ปจจยทมผลตอการละลาย : ตวทาละลาย

• “ LIKE DISSOLVE LIKE”

• ตวทาละลาย ตองม polarity (กาหนดโดยคา dielectric constant, )ใกลเคยง กบตวถกละลาย

• การปรบ polarity ทาไดโดยใช ตวทาละลายรวม (co-solvent)• ตวทาละลายรวม ทนยมใชในทางเภสชกรรม: ethanol, glycerin,

propylene glycol, polyethylene glycol, sorbitol etc.

Rx 29

mix = (wt. fraction of A) A + (wt. fraction of B) B

ตวอยาง: ตวยาละลายไดในตวทาละลายทประกอบดวย 30% ethanol ( =25) และ 70% water ( =80) จงคานวณหาคา ของตวทาละลายน

mix = (30/100) 25 + (70/100) 80= 63.5

Rx 29

Part I Comprehensive Examination Page 1 of 68

06/09/11 Created by Pharmacy Student. Department of Pharmaceutical Technology PSU Rx'29

ปจจยตางๆภายนอกทมผลตอการละลาย

• อณหภม

• ความเปนกรด‐ดาง

• สารทเตมเขาไป :Additive• การเกดอออนรวม

• การเกดสารประกอบเชงซอน

• การทาใหเกดอนพนธทละลายนาไดโดยปฏกรยาเคม

Rx 29 Rx 29

pHp คอ pH ตาสดท สารสามารถละลายอยได ถา pH นอยกวา pHp สารจะตกตะกอนออกจากสารละลายในรปของกรดอสระ

pHp คอ pH สงสดท สารสามารถละลายอยได ถา pH สงกวา pHp สารจะตกตะกอนออกจากสารละลายในรปของ free base

ความเปนกรด-ดางทมผลตอการละลาย

Rx 29

ตวอยาง: จงคานวณ pH ตาสดท phenobarbital ซงเปนกรดอสระ เรมตกตะกอนออกจากสารละลายของ phenobarbital sodium 1%w/v ท 25oC กาหนด การละลายของ phenobarbital (SO) = 0.005 M, pKa = 7.41 และ MW= 254

= 8.24

S = 10/254 = 0.39 M

Additive

• Salting‐out : เตมเกลอทสามารถละลายในตวทาละลายไดแลวแยงกบตวถกละลายทาใหตวถกละลายตกตะกอน ตวอยางคอการเตมเกลอ ammonium sulfate เพอตกตะกอนโปรตน

• Salting‐in: การละลายเพมขนเมอเตมเกลอลงไป

• Surfactant : สารลดแรงตงผวจะชวยกอรปเปน micelle

Rx 29

11

ชนดของ surfactants

แบงตามโครงสรางของโมเลกล

1. Ionic Surfactants‐ Anionic Surfactants‐ Cationic Surfactants‐ Zwitterionic Surfactants

2. Nonionic Surfactants

Rx 29 12

Anionic Surfactants

Sodium lauryl Sulfate

H2C CH2H2C CH2H3C CH2H2C CH2H3C CH2H2C CH3

HO-S=OO- Na+

Soap R-COO-

Alkyl sulfate R-OSO3-

Alkyl Sulfonate R-SO3-

Rx 29



13

Cationic Surfactants

Alkyl ammonium R-NH3+

Alkyl trimethylammonium R-N(CH3)+

H2C CH2H2C CH2H3C CH2H2C CH2H3C CH2H2C CH3

Br-CH3H3C-N-CH3

+

Lauramide

Alkyl pyridinium R-NC5H5+

Rx 29 14

Zwitterionic Surfactant

N-Alkyl glycine R-N+CH2-COO-

N-Alkyl betains R-N+C(CH3)2CH2COO-

Phosphatidyl choline (Lecithin) R-O-CH-CH-O-PO3

--CH2-CH2-N(CH3)3+

R-O-CH2

Rx 29

15

Nonionic Surfactants

Polar: -OH, -O-, (-O-CH2-CH2)n PolyoxyethyleneSpans (Sorbitan esters)Tweens(Polyoxyethylene derivatives ของ Spans)

Rx 29

HLB (Hydrophilic‐Lipophilic Balance)

คอคณสมบตทชอบนาและชอบนามนในโมเลกลของสารลดแรงตงผว

HLB สง ชอบนา

HLB ตา ชอบนามน

Rx 29

HLB Scale

18

15

12

9 6

3 0

Solubilizing agents

DetergentsO/W emulsifying agents

W/O emulsifying agentsMost antifoaming agents

ชอบนา

ชอบนามน

Rx 29 Rx 29

FICK’S FIRST LAW OF DIFFUSION

-L- C2C1

อตราการละลาย = DA (C1 - C2)LD = Diffusion coefficient of solute

A = surface area of soluteC1 = ความเขมขนทผวอนภาคของตวถกละลายC2 = ความเขมขนในสารละลาย ทอยอกดานของ stagnant layerL = ความหนาของ stagnant layer



Rx 29

C2 <<< C1 จงอาจตดทงได และแทน C1 = saturated solubility (S)

อตราการละลาย = DA (S)L

ปจจยทมผลตออตราการละลาย ขนาดของอนภาคผงยา การคน การเขยา ความหนดของตวทาละลาย

อตราการละลาย = DA (C1 - C2)L

อณหภมสภาพพนผวของผงยา

Rx 29

• Complete miscibility : การผสมเขากนไดทกสว

• Partial miscibility: การผสมเขากนไดบางสวน

• Immiscibility: การผสมเขากนไมได ของเหลวจะไมละลายเขากนเชน นามน กบ นา พบในยาเตรยม emulsion

1. ระบบทประกอบดวยสวนประกอบของของเหลว 2 ชนดทผสมเขากนไดบางสวน2. ระบบทประกอบดวยสวนประกอบของของเหลว 3 ชนด

Phase Rule F = C - P +2

F: # degree of freedom in system หรอ # independent variables (e.g. T, P, conc.) for explaining the systemC: # of components ทนอยทสดของแตละวฏภาคในระบบ ซงสามารถแสดงไดโดยสตรเคม หรอสมการทางเคมP: # phases in system Rx 29

F = C - P +2

H2O C =1 Fmax = 2 ( T, P)

H2O, alcohol C = 2 Fmax = 3 ( T, P, conc)

Fmax = 2 (T, conc.) Condensed system (at constant P)

Rx 29

C

AB Liquid

Solid Gas

T (Co)

P

(mmHg)

D

T1

P1

EP2

O

0.098

4.58

H2O

T1

Rx 29

Water-phenol

At constant P

Fmax = 3(T, P, conc.)

F = 2

% w/w of phenol in water

One phase

Two phases

BINODAL CURVE

P = 2 Rx 29




50 -

0 100

One phase

Two phases

b d f

Rx 29% w/w of phenol in water

50 -

0 100

One phase

Two phases

b

11%

d f

63%

tie line

conjugate solution

h

Rx 29


50 -

0 100

b d f

h

critical solution temperature

66.8

Rx 29

% w/w of TEA in water

X

Lower consolute temperatureRx 29

% w/w of Nicotine in water

Upper CST

Lower CSTRx 29

+ Naphthalene

+ Succinic acid % w/w of Phenol in water

Salting-out

blinding Rx 29



Fmax = 4 ( T, P, conc1, conc2)

ในทางปฏบตจะ ศกษาท T, P คงท

F = 2

P = 2Rx 29

100% B

100% A 100% C

B C

ARx 29

100% B

100% A 100% C30% A

40% B

Rx 29

100% B

100% A 100% C40% B

40% A

Rx 29

ระบบทประกอบดวยสวนประกอบของของเหลว 3 ชนด โดยมของเหลว 2 ชนดผสมเขากนไดบางสวน

นา-benzene จะผสมเขากนไดบางสวนเทานน เมอเตม alcohol ซงเปนองคประกอบท 3 ลงไป alcohol ละลายไดดทงในนาและbenzene ทาให benzene และนาละลายเขากนไดมากขน

Rx 29

B : alcohol

A: water C: benzene

one phase

two phases

% Ba c

de

fg

hil

mn

T, P คงท

Rx 29



B : alcohol

A: water C: benzene

one phase

a cd

efg

l mn

(x% A, y%B, z% C) e f (a%A, b%B, c% C)

p

T, P คงท Solvent effectcosolvent

Rx 29

T1

T2

T3

C B

A/

C/ B/T1T2T3 >>

Rx 29

Exercise

• ของผสมของฟนอลและนาท 20 องศาเซลเซยล มสวนประกอบทงหมดของฟนอลเปน 50% เสน tie line ทอณหภมนตดเสนโคง bimodal ทจดทมฟนอล 8.4 และ 72.2 %w/w ตามลาดบใหคานวณหานาหนกของชนนาและของชนฟนอลในสวนผสมน 500 กรม และหาวามฟนอลในแตละชนกกรม

Rx 29

• ในของผสม 100 กรม มฟนอล = 50%• ในของผสม 500 กรม มฟนอล = 250 กรม• สมมตใหชนน ามน าหนก X กรม• ดงนน ชนฟนอลหนก 500-X กรม• ของผสมท 20 องศา ชนน า 100 กรม มฟนอล 8.4 กรม

ชนน า x กรม มฟนอล 8.4 x/100กรม• ของผสมท 20 องศา ชนฟนอล 100 กรม มฟนอล 72.2 กรม

ชนฟนอล 500-x กรม มฟนอล 72.2(500-x)/100 กรม• (72.2(500-x)/100)+(8.4x/100) =250

X =174 กรมดงนน ชนน าหนก 174 กรม

ชนฟนอลมน าหนก 500-174 =326 กรมชนน า 100 กรม มฟนอล = 8.4 กรมชนน า 174 กรม มฟนอล 8.4x174/100= 15 กรมชนฟนอลมฟนอล 250-15=235 กรม Rx 29

Rx 29



Solubilization ปจจยทมผลตอการละลายและอตราเรวในการละลาย

ปจจยทมผลตอการละลาย

1. ตวถกละลาย

• ขนาดของโมเลกล มผลตอพนทผว/ปรมาตรคาสงจะเพมการละลายของสารได

• รปรางของโมเลกล มผลตอการจดเรยงตวในโครงสรางผลก

• จดหลอมเหลว (Melting point) โมเลกลขนาดใหญ มนาหนกโมเลกลสง จะมจดหลอมเหลวสง การ

ละลายนอยเพราะมแรงดงดดระหวางโมเลกลคอแรง cohesive force สงทาใหการละลายลดลง

• กรดแกทาใหเกดเกลอทละลายไดกบเบสอนทรยทมไนโตรเจนอยดวย

• โครงสรางของโมเลกล

ขนกบอตราสวนของกลมทมขวและกลมทไมมขวทมอยในโมเลกล

ตาแหนง meta>ortho>para

จานวนคารบอนอะตอมถามมากจะละลายนาไดนอย

ถาเพมฮาโลเจนละลายนาลดลง

โครงสรางกงและอสมมาตรจะละลายนาไดด

ตวท าละลาย

• ตองม polarity ใกลเคยงตวถกละลายหรอมคา dielectric constant ใกลเคยงกน : ถาขวมากคานจะสง

• การปรบ polarity ทาไดโดยใช ตวทาละลายรวม (co-solvent)

• ตวทาละลายรวม ทนยมใชในทางเภสชกรรม: ethanol, glycerin, propylene glycol,

polyethylene glycol, sorbitol etc.



การคานวณสดสวนของตวทาละลายรวม

ปจจยตางๆภายนอกทมผลตอการละลาย

• อณหภม

1.1 Exothermic W (+) = W22 + W11 - W21

1.2 Endothermic W (-) = W22 + W11 - W21

W22 = พลงงานทใชในการทาลายแรงระหวางโมเลกลของตวถกละลาย

W11 = พลงงานทใชในการทาลายแรงระหวางโมเลกลของตวทาละลาย

W12 = พลงงานทเกดจากแรงดงดดระหวางโมเลกลของตวถกละลาย และตวทาละลาย

• ความเปนกรด-ดาง WEAK ACIDIC DRUG

HA + H2O H3O+ + A-

Ka = [H3O+][A-] [HA] การละลาย (S) จะเปนผลรวมของความเขมขนของสารทงในรปทแตกตว (A-) และไมแตกตว (HA)

S = [HA] + [A-]

ถาใหการละลายของสารทไมแตกตว [HA] = SO

S = SO + [A-]

mix = (wt. fraction of A) A + (wt. fraction of B) B

ตวอยาง: ตวยาละลายไดในตวท าละลายทประกอบดวย 30% ethanol ( =25) และ 70%

water ( =80) จงค านวณหาคา ของตวท าละลายน

mix = (30/100) 25 + (70/100) 80

= 63.5



pHp คอ pH ตาสดท สารสามารถละลายอยได ถา pH นอยกวา pHp สารจะตกตะกอนออกจาก

สารละลายในรปของกรดอสระ

pHp คอ pH สงสดท สารสามารถละลายอยได ถา pH สงกวา pHp สารจะตกตะกอนออกจาก

สารละลายในรปของ free base

• สารทเตมเขาไป ( Additive )

Salting-out : เตมเกลอทสามารถละลายในตวทาละลายไดแลวแยงกบตวถกละลายทาใหตวถกละลาย

ตกตะกอน ตวอยางคอการเตมเกลอ ammonium sulfate เพอตกตะกอนโปรตน

Salting-in: การละลายเพมขนเมอเตมเกลอลงไป

Surfactant : สารลดแรงตงผวจะชวยกอรปเปน micelle

ชนดของ surfactants

แบงตามโครงสรางของโมเลกล

1. Ionic Surfactants

- Anionic Surfactants : Sodium lauryl Sulfate

- Cationic Surfactants : Alkyl ammonium , Alkyl trimethylammonium

- Zwitterionic Surfactants : Phosphatidyl choline (Lecithin), N-Alkyl betains

2. Nonionic Surfactants Tween, span

(Hydrophilic-Lipophilic Balance):HLB

คอคณสมบตทชอบนาและชอบนามนในโมเลกลของสารลดแรงตงผว

HLB สง แสดงวา ชอบนา

HLB ตา แสดงวา ชอบนามน

o

obWp

SS

SpKpKpH

log

o

oap

S

SSpKpH

)(log



• การเกดอออนรวม

เปนการเตมสารทมอออนรวมหรออออนชนดเดยวกบตวถกละลายแลวทาใหตวถกละลาย ละลายได

นอยลงเชน เตม NaCl ในสารละลาย AgCl ทาใหเกดการตกตะกอน

• การเกดสารประกอบเชงซอน

เปนปรากฏการณทสารทไมละลายกบสารทละลายทากนแลวเกดสารประกอบทละลายไดเชน สารประกอบ

เชงซอนของไอโอไดนไอออน

• การทาใหเกดอนพนธทละลายนาไดโดยปฏกรยาเคม เชน การทาใหอยในรปของเกลอ sodium



อตราการละลาย

FICK’S FIRST LAW OF DIFFUSION

อตราการละลาย = DA (C1 - C2)

D = Diffusion coefficient of solute

A = surface area of solute

C1 = ความเขมขนทผวอนภาคของตวถกละลาย

C2 = ความเขมขนในสารละลาย ทอยอกดานของ stagnant layer

L = ความหนาของ stagnant layer

ถา C2 <<< C1 จงอาจตดทงได และแทน C1 = saturated solubility (S)

ปจจยทมผลตออตราการละลาย

ขนาดของอนภาคผงยา

การคน การเขยา

ความหนดของตวทาละลาย

อณหภม

สภาพพนผวของผงยา

-L-

C2 C1

L



การละลายของเหลวในของเหลว

1. Complete miscibility : การผสมเขากนไดทกสวน เชน นา-alcohol, benzene-CCl4

2. Partial miscibility: การผสมเขากนไดบางสวน โดยของผสมจะแยกเปน 2 วฏภาค แตละวฏภาคจะ

เปนสารละลายอมตวทมของเหลวในอกวฏภาคหนงละลายอยในปรมาณทคงททอณหภมหนงๆ

3. Immiscibility: การผสมเขากนไมได ของเหลวจะไมละลายเขากนเชน นามน กบ นา พบในยาเตรยม

emulsion

กฎของวตภาค

กอนทจะกลาวถงระบบทของเหลวผสมกนไดบางสวนนนควรทราบเรองสมดลของวตภาคและกฎของวต

ภาค (Phase Equilbria and The Phase Rule) เสยกอน

J.Willard Gibbs เปนคนคดกฎของวตภาคขน เพอแสดงความสมพนธของตวแปรอสระจานวนนอยทสด

(ตวแปรอสระ เชน อณหภม ความเขมขน ความดน) กบวตภาคตางๆ เชน ของแขง ของเหลว และกาซ เมออยใน

สภาวะสมดลและมจานวนของสวนประกอบ (component) ตามทกาหนดให โดยสามารถหาจานวนอนดบของ

ความเปนอสระไดจากสตร

F = C – P + 2

เมอ F = จานวนอนดบของความเปนอสระ (degree of freedom) ในระบบ

C = จานวนของสวนประกอบ

P = จานวนของวตภาคทมอย

ในการใชกฎของวตภาค ถาพจารณานาหนกของกาซ เชน ไอนา โดยกาหนดปรมาตรทแนนอนให แตก

เลยนแบบระบบนไดยาก ถาไมทราบอณหภม ความดน หรอตวแปรอนๆ ซงแปรเปนอสระจากปรมาตรของกาซ

ทานองเดยวกน ถาทราบอณหภมของกาซ ตองรปรมาตร ความดน หรอตวแปรอนๆ เพอนยามระบบอยางสมบรณ



ความสมพนธระหวางจานวนของวตภาคและอนดบของความเปนอสระในระบบทประกอบดวย

สวนประกอบอนเดยวกนอธบายไดดงน ระบบทประกอบดวยสวนประกอบอนเดยว คอ นา ถาอยในสถานะกาซ

อยางเดยว หรอของเหลวอยางเดยว หรอของแขงอยางเดยว อยบรเวณไหนกไดภายในพนททเปนไอ, หรอ

ของเหลว, หรอของแขงนนๆ เชน ระบบไอนาทจด D อนดบของความเปนอสระเทากบ 2 (F = C – B + 2 = 1 –

1+ 2 = 2) จดเปนระบบสองตวแปร (bivariant, F = 2) ตองกาหนดตวแปร 2 ตว คอ P2 และ T2 เพอนยาม

ระบบทตาแหนงนนใหสมบรณ

ระบบทประกอบดวยนา ทอยใน 2 สถานะ คอ กาซ – ของเหลว, หรอของเหลว – ของแขง, หรอกาซ –

ของแขง การใชกฎของวตภาคกบระบบทประกอบดวยสวนประกอบอนเดยว อยบรเวณไหนกไดตามความยาวของ

เสนระหวางสองวตภาค คอ AO, หรอ BO, หรอ CO ในรปแผนภาพวตภาคของนา เชน ระบบของนาเดอดทจด E

บนเสน OA อนดบของความเปนอสระเทากบ 1(F = C – B + 2 = 1 – 2 -+ 2 = 1) จดเปนระบบหนงตวแปร

(univariant,F = 1) จะตองกาหนดตวแปรหนงตว เชน กาหนด P1 หรอ T1 เพอนยามระบบ E

ระบบทประกอบดวยนาทอยใน 3 สถานะ คอกาซ – ของเหลว – ของแขง ทจด O ในรปแผนภาพวตภาพ

ของนา ความเปนอสระเทากบ 0 (F = c-p+2 = 1-3-+2 = 0) จดเปนระบบไมมตวแปร (invariant, F=0) และอย

C

A B Liquid

Soli

d Ga

s

T (Co)

D

T1

P1

E P2

O

0.098

4.58

H2O

T1



ไดเฉพาะตรงจดตดกนของเสนซงเปนขอบเขตของบรเวณวตภาคทงสาม นนคอ จด O ซงการเปลยนแปลงตวแปร

ใดเพยงตวเดยวกมผลตอการเปลยนแปลงของวตภาค

จากกฎของวตภาคจะเหนวา เมอจานวนของสวนประกอบเพมขนอนดบของความเปนอสระจะเพมขนดวย

แตเมอจานวนวตภาคเพมขน อนดบของความเปนอสระลดลง

ตวอยางการกาหนดจานวนอนดบของความเปนอสระ

ระบบนา + ไอนา

F = C –P +2

= 1-2+2

= 1

ตวอยางระบบซงแสดงการผสมเขากนไดบางสวน คอ ฟนอลและนา ปกตฟนอลเปนของแขง แตเมอเตมลงในนาจด

หลอมเหลวลดลง ฟนอลจงละลายเกดเปนระบบทประกอบดวยของเหลว 2 วตภาค จากแผนภาพของวตภาคของฟนอลและนา จะ

เปนเสนโคง g b h c:f เรยกวา bimodal curve ซงเปนระบบของของเหลวทเปน 2 วตภาคทสมดล สวนพนททอยนอกเสนโคงเปน

ของเหลววตภาคเดยว ถาเรมระบบของเหลวท 50 องศาเซลเซยส เปนนา 100% เมอเตมฟนอลลงไป สารละลายยงคงเปนระบบทม

วตภาคเดยวจนกระทงถงจด b ระบบเรมแยกเปน 2 ชน ทจดนเปนชนเปนชนนาทอมตวดวยฟนอล เมอวเคราะหดพบวาในชนนาม

ฟนอลอย 11 % โดยนาหนก ถาเตมฟนอลไปเรอยๆโดยทอณหภมยงเทาเดม 50 องศาเซลเซยส ของเหลวยงคงแยกเปน 2 ชน โดย

ชนบนเปนนา ชนลางเปนฟนอลจนถงจด c จะไดชนฟนอลอมตวดวยนา ทจดนในชนฟนอลมฟนอลอย 63% โดยนาหนก หลงจากจด

น ฟนอลทเตมลงไปอกจะไมมการแยกชนอก จะไดระบบวตภาคเดยว เมอลากเสน bc ผานบรเวณทของเหลวม 2 วตภาคไดเสนตรง

เรยกวา เสน tie line เปนเสนตรงทลากตอจดอมตวของของเหลว 2 วตภาคทสมดล เสนนจะขนานกบเสนฐาน (base line) ระบบบน

เสน tie line def จะเปนของเหลว 2 วตภาคทสมดล โดยมสวนประกอบทคงท คอ ในชนนามฟนอล 11% โดยนาหนก และมนา 89%

โดยนาหนก คอเทากบจานวนฟนอลในชนนาทจด b และ ในชนฟนอลจะมฟนอล 63% โดยนาหนกและมนา 37 %

โดยนาหนกคอเทากบจานวนฟนอลในชนฟนอลท จด c วตภาคทงสองทแยกออกมาและมสวนประกอบคงทท

สมดลเรยกวา conjugate phases หรอ conjugate solution ถาเพมอณหภมเรอยๆถงจด h คอจดทเปนอณภม

สงสดทวตภาคอยในสภาพสมดลและมฟนอล 34-35 % โดยนาหนก เรยกอณหภมนวา อณหภมของสารละลาย

วกฤต Critical solution temperature เมอสงกวาจดนสารจะกลายเปนของเหลวเนอเดยวกน



ค านวณ : ของผสมของฟนอลและนาท 20 องศาเซลเซยล มสวนประกอบทงหมดของฟนอลเปน 50% เสน tie

line ทอณหภมนตดเสนโคง bimodal ทจดทมฟนอล 8.4 และ 72.2 %w/w ตามลาดบใหคานวณหานาหนกของ

ชนนาและของชนฟนอลในสวนผสมน 500 กรม และหาวามฟนอลในแตละชนกกรม

ในของผสม 100 กรม มฟนอล = 50%

ในของผสม 500 กรม มฟนอล = 250 กรม

สมมตให ชนนามนาหนก X กรม

ดงนน ชนฟนอลหนก 500-X กรม

ของผสมท 20 องศา ชนนา 100 กรม มฟนอล 8.4 กรม

ชนนา x กรม มฟนอล 8.4 x/100กรม

ของผสมท 20 องศา ชนฟนอล 100 กรม มฟนอล 72.2 กรม

ชนฟนอล 500-x กรม มฟนอล 72.2(500-x)/100 กรม


50 -

0 100

One phase

Two phases

b

11%

d c

63%

tie line

conjugate solution

h



(72.2(500-x)/100)+(8.4x/100) = 250

X = 174 กรม

ดงนน ชนนาหนก 174 กรม

ชนฟนอลมนาหนก 500-174 =326 กรม

ชนนา 100 กรม มฟนอล = 8.4 กรม

ชนนา 174 กรม มฟนอล 8.4x174/100 = 1 5 กรม

ชนฟนอลมฟนอล 250-15 = 235 กรม

จากรป ระบบทประกอบดวนสวนผสมของของเหลว 2 ชนด ซงผสมเขากนไดบางสวน ถาเตมสารตวท

สามซงสามารถละลายไดในของเหลวทงสอง พนท curve ลดลง เพราะ เพมการละลายเรยกวา Blinding ถาลด

การละลายเรยกวา Salting out

ระบบท ของเหลว 3 ชนดผสมเขากนบางสวน



การหาความเขมขนจากดานสามเหลยมโดยลากเสนผานจดทตองการขนานดาน BC ตด AC ไดความ

เขมขนของ A หรอจะหาความเขมขนจากการใชความสงของสามเหลยมโดยใชวธหาจากเสนตงฉาก

100% B

100% A 100% C

B C

A



ระบบทประกอบดวยสวนประกอบของของเหลว 3 ชนด โดยมของเหลว 2 ชนดผสมเขากนได

บางสวน

น า-benzene จะผสมเขากนไดบางสวนเทานน เมอเตม alcohol ซงเปนองคประกอบท 3 ลงไป

alcohol ละลายไดดทงในน าและbenzene ท าให benzene และน าละลายเขากนไดมากขน



1.2 Partition กฎของวฎภาค (Phase Equibria and the Phase Rule)

แสดงความสมพนธของตวแปรอสระจ านวนนอยทสดเชนอณหภม ความเขมขน ความดน กบวฏภาคตางๆเชน ของแขง ของเหลว และกาซ เมออยในสภาวะสมดลและมจ านวนของสวนประกอบ(Component) ตามทก าหนดให โดยสามารถหาล าดบของความเปนอสระไดจากสตร

F = C – P + 2 F = Degree of freedom C = Component P = Phase

ในการใชกฎของวฏภาค ถาพจารณาน าหนกของกาซ เชน ไอน า โดยก าหนดปรมาตรทแนนอนให แตกเลยนแบบระบบนไดยาก ถาไมทราบอณหภม ความดน หรอตวแปรอนๆซงแปรเปนอสระจากปรมาตรของกาซ ท านองเดยวกน ถาทราบอณหภมของกาซ ตองรปรมาตร ความดน หรอตวแปรอนๆเพอบรรยายระบบอยางสมบรณ

1 phase : ความสมพนธระหวางจ านวนของวฏภาคและอนดบของความเปนอสระในระบบทประกอบดวยสวนประกอบอนเดยวกนอธบายไดดงน ระบบทประกอบดวยสวนประกอบอนเดยวคอ น า ถาอยในสถานะกาซอยางเดยว หรอของเหลวอยาง หรอ ของแขงอยางเดยวอยบรเวณไหนกไดภายในพนททเปนไอ , หรอของเหลว , หรอของแขงนนๆ เชน ระบบไอน าทจด D อนดบของความเปนอสระเทากบ 2(F = C-B + 2 = 1-1 +2 = 2) จดเปนระบบสองตวแปร (bivarint,F = 2) ตองก าหนดตวแปร 2 ตว คอ P2 และ T2 เพอนยามระบบทต าแหนงนนใหสมบรณ

T(C ) 0.098 T2 T1

P(mmHg)

R

O

Solid

Liquid

A

Gas

E

D

C

P1

P2

4.58

แผนภาพวฏภาคของน า



2 phase : ระบบทประกอบดวยน า ทอยใน 2 สถานะ คอ กาซ – ของเหลว , หรอของเหลว – ของแขง,หรอกาซ – ของแขง การใชกฎของวฏภาคกบระบบทประกอบดวยสวนประกอบอนเดยว อยบรเวณไหนกไดตามความยาวของเสนระหวางสองวฏภาคคอ AO หรอ BO หรอ CO ในรปแผนภาพวฏภาคของน า เชน ระบบน าเดอดทจด E บนเสน OA อนดบของความอสระเทากบ (F = C – B + 2 = 1 – 2 + 2 = 1) จดเปนระบบหนงตวแปร ( univariant,F = 1) จะตองก าหนดตวแปรหนงตว เชน ก าหนด P1 หรอ T1 เพอนยามระบบ E 3 phase : ระบบทประกอบดวยน า ทอยใน 3 สถานะ คอ กาซ-ของเหลว-ของแขง ทจด O ในรปแผนภาพวฏภาคของน า ความเปนอสระเทากบ 0 (F = C – P + 2 = 1 – 3 + 2 = 0) จดเปนระบบไมมตวแปร (invariant,F=0) และอยไดเฉพาะตรงจดตดกนของเสนซงเปนขอบเขตของบรเวณวฏภาคทงสาม นนคอ จด O ซงการเปลยนแปลงตวแปรใดเพยงตวแปรเดยวกมผลตอการเปลยนแปลงของวฏภาค

จากกฎของวฏภาคจะเหนวา เมอจ านวนสวนประกอบเพมขนอนดบความเปนอสระจะเพมขนดวย แตเมอจ านวนวฏภาคเพมขน อนดบความเปนอสระจะลดลง แบบฝกหด

1. ระบบน า + ไอน า

2. ระบบเอทลแอลกอฮอลเหลว + ไอของมน

3. ระบบน า + เอทลแอลกอฮอลเหลว + สวนผสมของไอ

4. ระบบน า + เบนซลแอลกอฮอลเหลว + สวนผสมของไอ

ระบบทประกอบดวยสวนประกอบของของเหลว 2 ชนดทผสมกนไดบางสวน (Binary System)

ตวอยางระบบทเขากนไดบางสวนคอ ฟนอลและน า ปกตฟนอลเปนของแขง แตเมอเตมในน าจดหลอมเหลวลดลง ฟนอลจงละลายเกดเปนระบบทประกอบดวยของเหลว 2 วฏภาค จากแผนภาพของฟนอลและน า จะเปนเสนโคง g b h c : f เรยกวา bimodal curve ซงเปนระบบของเหลวทเปน 2 วฏภาคทสมดล สวนพนทนอกเสนโคงเปนของเหลววฏภาคเดยว ถาเรมระบบของเหลวท 50oC เปนน า 100% เมอเตมฟนอลลงไป สารละลายยงคงเปนระบบทเปนวฏภาคเดยว จนกระทงถงจด b ระบบเรมแยกเปน 2 ชน ทจดนเปนชนน าอมตวดวย ฟนอล เมอวเคราะหดพบวาในชนน ามฟนอลอย 11% โดยน าหนก ถาเตมฟนอลไปเรอยๆโดยอณหภมยงเทาเดม 50o ของเหลวยงคงแยกเปน 2 ชน โดยชนบนเปนชนน า ชนลางเปน ฟนอล จนถงจด C จะไดชนฟนอลอมตวดวยน า ทจดนในชนฟนอลอย 63% โดยน าหนก หลงจากจดน ฟนอลทเตมลงไปอกจะไมมการแยกชนอก จะไดระบบวฏภาคเดยว เมอลากเสน bc ผานบรเวณทของเหลวม 2 วฏภาคไดเสนตรงเรยกวาเสน tie line เปนเสนตรงทลากตอจดอมตวของของเหลว 2 วฏภาคทสมดล เสนนจะขนานกบเสนฐาน (base line) ระบบนเสน tie line def จะเปนของเหลว 2 วฏภาคทสมดล โดยมสวนประกอบทคงท คอในชนน ามฟนอล 11% โดยน าหนก และมน า 89% โดยน าหนก คอเทากบจ านวนฟนอลในชนน าทจด b และในชนฟนอลจะมฟนอล 63% โดยน าหนก และมน า 37% โดยน าหนก คอเทากบจ านวนฟนอลในชนฟนอลทจด C วฏภาคทงสองทแยกออกมาและม



สวนประกอบคงททสมดลน เรยกวา วฏภาคควบค (conjugate phases) หรอเรยกสารละลายควบค (conjugate solution) หรอ สารละลายคอนโซลท (consolute solution) ถาเพมอณหภมขนเรอยๆของความเขมขนฟนอลในน าและความเขมขนของน าในฟนอลจะเพมขนเรอยๆ จนกระทงอณหภมถงจดหนงทจด h คอ 66.8°C เปนอณหภมสงสดทวฏภาคทงสองยงคงอยในสภาพสมดลและมจ านวนฟนอลในแตละวฏภาคเทากนคอ ประมาณ 34-35% โดยน าหนก อณหภมนเรยกวา อณหภมของสารละลายวกฤต (Critical solution temperature) หรออณหภมอฟเปอรคอนโซลท (upper consolute temperature) เมอผสมน าและฟนอลทอณหภมสงกวาน ฟนอลและน าสามารถละลายเขากนไดทกอตราสวน เกดเปนวฏภาคของของเหลวอนเดยว ตวอยาง ของผสมของฟนอลและน าท 20oC มสวนประกอบทงหมดของฟนอลเปน 50 % เสน tie line ทอณหภมนตดเสนโคง bimodal ทจดทมฟนอล 8.4 และ 72.2%w/w ตามล าดบใหค านวณหาน าหนกของชนน าและของชนฟนอลในสวนผสมน 500 กรมและหาวามฟนอลในแตละชนกกรม เฉลย ในของผสม 100 g มฟนอล = 50% ในของผสม 500 g มฟนอล = 250 g สมมตใหชนน ามน าหนก = X g ฉะนน ชนฟนอลหนก = 500 – x g

%w/w of phenol in water 100

63% 11%

T (C)

66.8 C

50 C

f

c d

h

b

g Two phases

0

Tie line

One phase

Conjugate solution

แผนภาพของวฏภาคของระบบทประกอบดวยน าและฟนอล



ของผสมท 20 C ในชนน า 100 g มฟนอล 8.4 g X g มฟนอล (8.4X/100) g

ของผสมท 20 C ในชนน า 100 g มฟนอล 72.2 g 500 - X g มฟนอล (72.2(500-X)/100) g (8.4X/100) + (72.2(500-X)/100) = 250 X = 174 g นนคอชนน ามน าหนก = 174 g ชนฟนอลมน าหนก = 500 – 174 g = 326 g ชนน า 100 g มฟนอล = 8.4 g ชนน า 174 g มฟนอล = 8.4 x 174/100 g = 15 g ชนฟนอลมฟนอล = 250 – 15 = 235 g

ในระบบทประกอบดวยสวนผสมของของเหลว 2 ชนด ซงผสมเขากนไดบางสวน ถาเตมสารตวทสามซงสามารถละลายไดในของเหลวทงสอง อณหภมของสารละลายวกฤตและพนทภายใตเสน bimodal curve จะลดลง เพราะไปเพมการละลายของของเหลวทงสองชนดเขาดวยกน เรยกระบบนวา การ blinding ตรงขามถาสารทเตมลงไปละลายไดในของเหลวเพยงชนดเดยว อณหภมของสารละลายวกฤต และพนทภายใตเสนโคงไบโนดาลจะเพมขน เพราะไปลดการละลายขอลของเหลงทง 2 ชนดนนลงเรยกระบบนวา salting out แผนภาพของวฏภาคนน าไปใชประโยชนในทางปฎบต เชน การเตรยมต ารบทมสวนประกอบมากกวาหนง เพอใหไดต ารบทมวตภาคของของเหลวอนเดยวเทานน ระบบทประกอบดวยของเหลว 2ชนด ผสมเขากนไดบางสวน นอกจากฟนอลและน า ไดแก น า-อะนลน(aniline), Carbondisulfide-methyl alcohol,Isopentane-Phenol,Methy alcohol- Cyclohexene,Isobutyl alcohol – น า ของเหลวบางชนดผสมเขากนไดดเมอลดอณหภมต าลง ฉะนนระบบนจะแสดงอณหภมของสารละลายวกฤตลดต าลง (lower consolute temperature) ซงภายใตอณหภมนของเหลวทงสองชนดละลายเขากนไดทกสวน แตเหนออณหภมนจะแยกเปนของเหลว 2 วฏภาค ตวอยาง

T (C)

X Lower consolute temperature %w/w of TEA in water

T ( C)

%w/w of Nicotine in water

T (C)

Lower

Upper CST

%w/w of Phenol in water

Blinding

Salting-



ระบบทประกอบดวยสวนประกอบของของเหลว 3 ชนด ทผสมเขากนไดบางสวน (Ternary System) ระบบทประกอบดวยของเหลว 3 ชนดแตม 1 วฏภาค คาอนดบของความเปนอสระ F = C – P + 2 = 3 – 1 + 2 = 4 คอ อณหภม ความดน และความเขมขนของสวนประกอบ 2 สวน ถาก าหนดใหอณหภม และความดนคงท อนดบความอสระจะเหลอเพยงความเขมขนของสวนประกอบ 2 สวนเทานน เพราะผลบวกของทง 2 สวน แผนภาพของวฏภาคทใชกบระบบทมสวนประกอบ 3 สวน จะใชกระดาษกราฟรปสามเหลยม โดยก าหนดใหมมทง 3 มม หรอ ยอดสามเหลยมแทน 100% โดยน าหนกของสวนประกอบหนงชนด คอ A,B หรอ C ฉะนน ยอดสามเหลยมอนเดยวกนนจะแทนศนยเปอรเซนตของอกสองสวนประกอบ

สามารถหาความเขมขนของสวนประกอบทงสามไดสองวธคอ

วธท1 การหาความเขมขนโดยใชดานของรปสามเหลยม เรยกวาวธหาจากดาน (plotting on the side)โดย

1. ถาลากเสนผานจดทตองการหาความเขมขนของสวนประกอบทงสามและขนานกบดาน BC ตดดาน

AC จะไดความเขมขนของA

2. ถาลากเสนผานจดทตองการหาความเขมขนของสวนประกอบทงสามและขนานกบดาน AC ตดดาน

AB จะไดความเขมขนของB

3. ถาลากเสนผานจดทตองการหาความเขมขนของสวนประกอบทงสามและขนานกบดาน AB ตดดาน

BC จะไดความเขมขนของC

การลากเสนขนานผานจดทตองการหาความเขมขนของสวนประกอบทงสามใหลากเสนขนานหาแคสองสวนประกอบกพอ

100%

100%

100%

C

A

B



วธท2 หาความเขมขนโดยใชความสงของสามเหลยม เรยกวา วธหาจากเสนตงฉาก (plotting on the perpendicular) โดยใชความสงของสามเหลยม ก าหนดเปน 100% ฉะนนจากจดทตองการหาความเขมขนของสวนประกอบทงสามถาลากเสนตงฉากไปยง AB จะไดความเขมขนของ C, ถาลากเสนตงฉากจากจดทตองการหาความเขมขนของสวนประกอบทง 3 ไปยงBC จะไดความเขมขนของA ,ถาลากเสนตงฉากจากจดทตองการหาความเขมขนของสวนประกอบทง 3 ไปยงCA จะไดความเขมขนของB

ถาระบบทประกอบดวยของเหลว 3 ชนด โดยมของเหลว 2 ชนดผสมเขากนไดบางสวน ไดแก A คอ น า และ C คอ Benzene เมอเตม Benzene ลงในน า ถาเตมเพยงเลกนอย benzene จะละลายเขาเปนเนอเดยวกนกบน า จนถงจดหนงทอมตวดวย benzene แลว ถาเตม benzene อก จะเกดการแยกชนออกมา และเมอเตมไปเรอยๆจะเกดชนของ benzene มากขนจนถงจดหนงทเปน benzene ทอมตวดวยน า และเปลยนเปนชนของ benzene ตลอดไป จากรป ถาเตมเอทลแอลกอฮอลซงเปนของเหลวตวทสามลงไป แอลกอฮอลนสามารถละลายไดทงในเบนซนและน า ถาเตมแอลกอฮอลลงไปจนสวนประกอบทงหมดอยทจด d ซงอยบนเสน tie line – ef สวนประกอบทงสามยงคงแยกเปนสองขน คอ ชนน าและชนของเบนซน ซงมสวนประกอบเทากบจด e และ f ตามล าดบ เสนเชอม ef ไมขนานกบเสนฐานเหมอนในระบบทประกอบสารทงสองทผสมเขากนได

100% B

100% C 100% A 30% A

40% B

100% C

100% B

100% A

40% A

40% B



บางสวน เนองจากสารตวท 3(alcohol) ละลายในของเหลวทงสองไมเทากน แตถาสารตวทสามทเตมลงไปนนละลายในของเหลวทงสองไดเทากน เสน tie line จะขนานกบเสนฐาน ถาเตมแอลกอฮอลตอไปจนถงจด g สวนประกอบยงคงแยกเปนสองชนทสมดลเทากบจด h และ i ซง hi เปนเสน tie line เชนกน ถาเตมแอลกอฮอลไปเรอยๆ เสน tie line จะสนเขา จนกระทงเสน tie line หายไป สวนประกอบของทง 2 วฏภาคจะเทากนทจดนเรยกวา เพลทพอยท (plait point) หลงจากจดน ถาเตมแอลกอฮอลลงไปของเหลวทงสามจะกลายเปนของเหลววฏภาคเดยว ไมแยกชน การเตมแอลกอฮอลลงไปแลวใหของผสมเปนเนอเดยวกน ตองดอตราสวนของของเหลวทเขากนบางสวน 2สาร (A และ C) เสนโคง a e h l m n I f c เรยกวา absolute curve หรอ bimodal curve บรเวณนอก bimodal curve รวมทงบนเสน bimodal curve จะเปนของเหลวทมหนงวฏภาค สวนภายใน bimodal curve เปนของเหลวสองวฏภาค และการทเสนเชอมมนสงไปทางขวามอ แสดงวา สวนประกอบ B ละลายในชน C ไดมากกวา A เมอเปรยบเทยบระบบทประกอบดวยของเหลว 2 ชนด ผสมเขากนไดบางสวน เชน ฟนอลและน า การเพมอณหภม ท าใหวฏภาคควบคผสมรวมเขาเปนเนอเดยวกนได เรยกวธนวา ผลจากอณหภม (temperature effect) แตระบบทประกอบดวยของเหลว 3 ชนด คอ การเตมของเหลวชนดทสามซงสามรถละลายไดในของเหลวสองชนด ทผสมเขากนไดบางสวน จนท าใหของเหลวทงสองผสมเขาเปนเนอเดยวกนได เรยกวธนวา ผลจากตวท าละลาย (solvent effect) สวนของเหลวทเตมลงไปชวยเพมการละลาย เรยกวา ตวท าละลายรวม (cosolvent) หรอสารผสม (blending agent) ตามตวอยางทกลาวมาแลว คอ การเตม แอลกอฮอลลงในสวนผสมของเบนซนและน าจะเขยนแผนภาพรปสามเหลยมของของเหลว 3 ชนด ภายใตความดนและอณหภมทคงทไดดงกลาวแลว แตในความเปนจรงอณหภมมผลตอการละลายของสาร ดงนนถาอณหภมมการเปลยนแปลงจะเกดผลตอแผนภาพร)สามเหลยมคอ พนทภายใตเสน bimodal curve จะลดนอยลง เมออณหภมสงขน



1.3 Buffer & Isotonicity วตถประสงค

1. ความหมายหรอค าจ ากดความของค าศพทตางๆทเกยวของ 2. การเลอกสารและค านวณสวนประกอบทใชในการเตรยมบฟเฟอรและสารละลายไอโซทอนกได

Electolyte

= สารเมอละลายน าแลวสามารถน าไฟฟา เนองจากแตกตวได คณสมบตของสารละลาย electrolyte ตางกบ non-electolyte คอ

1. คณสมบต colligative : ขนกบจ านวนอนภาคในสารละลายเทานน ประกอบดวย - ความดนออสโมตก

- การลดลงของความดนไอ

- การต าลงของจดเยอกแขง

- การสงขนของจดเดอด

*โดยทวไปสารทมความเขมขนในหนวย molarity ทเทากน กจะมคณสมบต colligative เหมอนกน

แต! สารละลาย electrolyte ไมใช

Van’t Hoff : -ความเขมขนทเทากนของสารละลาย electrolyte จะมความดนออสโมตก สงกวาสารละลายทเปน non-

electrolyte มาก เพราะวา สลล. Electrolyte สามารถแตกตวได

-ใชคา collection factor I อธบายสมบต colligative ของสลล. Electrolyte กบ สลล. non- electrolyte

-ในกรณสลล.เจอจางมาก ----- > non- electrolyte: i=1

-----> electrolyte : i มคาเทากบจ านวนไอออนทแตกตว

เชน NaCl =2 , CaCl2 =3

กรณมความเขมขนมากขนจะเกดการเบยงเบน ซงเกดไดจาก

1) Conc. รบกวนประจไฟฟาท าใหไอออนไม แยกเปนอสระ

2) Salvation of hydration (เกดแรงดงดดระหวางน ากบสลล.)

2. การน าไฟฟา

-spacific resistance = ความตานทานไฟฟาของ cell ไฟฟา ทมขวไฟฟาซงมพนทตดขวาง 1 cm2 และอยหางกน 1

cm

-spacific conductance = = คาการน าไฟฟาของสลล.ทบรรจในcell ไฟฟา ขนาด 1 cm3

หนวย : mhos หรอ Siemens (S)

ขนกบconc.สลล. ดงนนจงนยมใชคา



-equivalent conductance () = คาการน าไฟฟาทวดในสลล.ทมปรมาณของตวท าละลาย 1 g สมมล ซงบรรจในcellไฟฟา ทมขวไฟฟาหางกน 1 cm

ชนดของ electrolyte

การแตกตวของ electrolyte

การแตกตวเปนไอออน

- electrolyte แก จะแตกตวได 100% กราฟเปนเสนตรง

- electrolyte ทเจอจางไมวาแก หรอออน จะแตกตวไดมาก กราฟลาดลง



- electrolyte ออน ทconc.~ 0 จะลดผลแรงดงดดระหวางประจ ท าใหมไออนอสระมากขน จงน าไฟฟาไดมากขน กราฟชนมากในชวงแรก

* ทฤษฎของ Van’t Hoff และ Arrhenius อธบายไดดใน electrolyte ออน

คา a ถกน ามาใชแทนคา c เพอปรบใหความเขมขนของสารละลาย จะแปรผนตรงกบการแตกตวของประจ (ลดผลบดบงของประจทเพมขน)

-ทสลล.เจอจางมากๆ เขาใกล 1

-เมอconc.เพมขน สลล.จะม ต าลงในชวงแรก และสงขนในชวงหลง

ความแรงไอออน

* คดแยกประจลบ กบบวกแลวมารวม กน

*สลล. electrolyte แกทเจอจางทกชนดม µ เทากน , คงท :



- electrolyte แก สามารถแตกตวเปนสารละลายทสมบรณในสลล.เจอจาง และการเบยงเบนไปจากอดมคตจะเกดจากแรงดงดดของประจตรงขาม

- ใชไดดกรณ สลล. เจอจางทมความแรงไอออน ~0.02 เทานน

กรด-เบส

Ex.

-สามารถอธบายสารทไมมประจ และมประจ -ความแรงของกรด หรอดาง ขนอยกบ 1) ความสามารถในการรบ proton หรอใหproton

2) ชนดของตวท าละลาย

สมดลกรดดาง(Acid-base equilibrium)

- เปน reverse reaction



สารละลาย buffer Buffer solution: คอสารละลายทสามารตานการเปลยนแปลง pH เมอเตมกรดหรอดางลงไปจ านวนเลกนอย Henderson-Hasselbalch equation (buffer equation)

- Weak acid + its salt: acid

saltpKapH log

- Weak base + its salt: salt

basepKbpOH log หรอ

salt

basepKbpKwpH log

โดยสมการ buffer จะใชไดดในชวง pH 4 – 10 เทานน หากเปนสารละลายทมความเขาขนปานกลางถงสง จะใชคา activity (a) แทนความเขมขน

a = C โดย ค านวณมาจาก ionic strength ()

Aacid

saltpKapH loglog

สารละลาย univalent ion ซงม = 0.1 หรอ 0.2

1

5.0log A

สารละลาย polybasic acid

1

)12(log nAA

Buffer capacity (): คอความสามารถของ buffer ในการตานการเปลยนแปลง pH

pH

B

gm-EqL / pH unit

- ของระบบไมคงท จะเปลยนแปลงตาม acid

salt และ pH

- max: acid

salt = 1 หรอ pH = pKa และขนอยกบความเขมขนรวมของ buffer ([salt]+[acid]) ดวย

23

33.2

OHKa

OHKaC เมอ C คอความเขมขนรวม

max = 0.576 C

- สารละลาย buffer สามารถตานการเปลยนแปลง pH ไดดในชวง pKa 1 การเตรยมสารละลาย buffer ทางเภสชกรรม

1. เลอกกรดออน (pKa = pH 1) ทมคา pKa ใกลเคยงกบ pH ของ buffer ทตองการเตรยมเพอใหได buffer capacity สงสด

2. ค านวณอตราสวน acid

salt

3. ค านวณ C ( acid

salt ) ทตองใชเพอใหได ทเหมาะสม ในชวง C (0.05-0.5 M) (0.01-0.1)

4. ตรวจวด pH และ ของสารละลาย buffer เตรยมไวดวยเครองวด pH (อาจตางจากทค านวณได)

ความแรงไอออน



ตวอยาง การเตรยมสารละลาย buffer pH 5.00 ใหม = 0.02

1.เลอกกรดออน (pKa = pH 1) Acetic acid pKa = 4.76

2.หาอตราสวน acid

salt

acid

saltpKapH log

acid

saltlog76.40.5

acid

salt = 1.74 หรอ salt = 1.74 acid

3.หาความเขมขนรวม (C) ของ buffer

23

33.2

OHKa

OHKaC

255

55

101)1075.1(

)101)(1075.1(3.202.0

C

C = 3.75 x 10-2 M 4.หาความเขมขนของกรดและเกลอทตองใชจาก ขอ 2. และ 3. C = salt + acid 3.75 x 10-2 = 1.74 acid + acid acid = 1.37 x 10-2 M salt = 1.74 acid = 2.38 x 10-2 M

Isotonic Isosmotic solution คอ สารละลายทมความดนออสโมตกเทากน เชน สารละลาย NaCl 0.9% จะท าใหเซลลเมดเลอดแดงคงรปอยไดโดยไมเกดการเปลยนแปลงใดๆ จงเรยกสารละลายนวาเปน isotonic กบเลอด Hypertonic solution เมอน าเลอดผสมลงในสารละลายทมความดนออสโมตกสงกวา เชน สารละลาย NaCl 2.0% จะท าใหเมดเลอดแดงเหยว เนองจากจะมการเคลอนทของน าออกจากเซลลเมดเลอดแดง เรยกสารละลายนวาเปน hypertonic กบเลอด ปรากฎการณนเรยกวา crenation



Hypotonic solution เมอน าเลอดมาผสมลงในสารละลายทมความดนออสโมตกต ากวา เชน สารละลาย NaCl 0.2% จะมการเคลอนทของน าเขาสเซลลเมดเลอดแดง ท าใหเมดเลอดแดงพองตวและแตกออกมาในทสด เรยกสารละลายนวาเปน hypotonic กบเลอด ปรากฎการณนเรยกวา hemolysis การปรบ Tonicity เปนการปรบใหสารละลายม tonicity เทากบของเหลวในรางกาย แบงไดเปน 2 ประเภท คอ

1. การเตม sodium chloride ลงในสารละลายเพอลดจดเยอกแขงลดลงใหเทากบ -0.52o

1.1 Cryoscopic method (Tf 1%) จดเยอกแขงทลดต าลงของสารละลายความเขมขน 1% เปน

คาทไดจากการทดลอง ส าหรบสารทไมทราบคาค านวณไดจากคา Liso และความเขมขนของสารละลาย หลกการ: ตอนนจดเยอกแขงลดลงไปเทาไหร ตองลดลงอกเทาไหร เตม NaCl ลงไปเทาไหร เพอใหจดเยอกแขงลดลงไปจนถง – 0.52o

ตวอยาง การค านวณปรมาณ NaCl ทตองใชเตมในสารละลาย 1% atropine Hydrochloride ปรมาตร

100 ml เพอใหเปนสารละลาย isotonic กบเลอด (ก าหนด Tf 1% ของ atropine HCl = 0.08 และ Tf

1% ของ NaCl = 0.58)

วธท า Tf 1% ของ 1% atropine HCl solution = 0.08°

Tf 1% ของเลอด = 0.52°

ตองลดจดเยอกแขงลงอก = 0.52 – 0.08 = 0.44°

Tf 1% ของสารละลาย NaCl 1% = 0.58

ดงนนตองใชสารละลาย NaCl 58.044.01 = 0.76%

ขนตอนการเตรยมท าไดโดย ละลาย atropine HCl 1.0 กรม และ NaCl 0.76 กรม ในน าและปรบปรมาตรใหครบ 100 ml กจะไดสารละลาย isotonic ตามตองการ 1.2 Sodium chloride Equivalent method (E) คอ จ านวนกรมของ sodium chloride ทมความดนออสโมตก เทากบตวยา 1 กรม (= ตวยา 1 กรม เทยบไดกบ NaCl E กรม) หลกการ: ยาเทานคดเปน NaCl เทาไหร ตองเตม NaCl อกเทาไหรจงจะเปน 0.9% ปรมาตรทตองการอาจไมใช 100 ml แลวปรบปรมาตร

ตวอยาง สารละลายชนดหนงประกอบดวย ephedrine sulfate 1 กรม (E = 0.23) ในปรมาตร 100 ml จงค านวณปรมาณ sodium chloride ตองเตมลงไปเพอใหสารละลายเปน isotonic และถาใช dextrose (E = 0.16) แทนจะตองใชปรมาณเทาใด วธท า ยา 1 g = NaCl 0.23 g ตองเตม NaCl = 0.9 – 0.23 = 0.67 g NaCl 0.16 g = dextrose 1 g

NaCl 0.67 g = dextrose 16.067.01 = 4.19 g

ขนตอนการเตรยม ท าไดโดยใส ephedrine sulfate 1 g และ NaCl 0.67 g จากนนปรบปรมาตรใหครบ 100 ml



2. วธการค านวณหาปรมาณน าทตองใชเพอเตรยมใหเกดเปนสารละลาย isotonic กอนแลวจงปรบปรมาตรดวยสารละลายทเปน isotonic

2.1 White- Vincent Method: เหมาะกบการเตรยมยาตาใหม pH และ tonicity ตามตองการ (ใช E เหมอนเดม แตใชวธการค านวณทแตกตางออกไป) หลกการ: ยานเทยบไดกบ NaCl เทาไหร ตองเตมนาอกเทาไหร จงจะเปน 0.9% แลวใส isotonic solution ไดเทาทตองการ เขยนเปนสมการไดวา V = W x E x 111.1 d V = ปรมาตรน า (ml) ทเตมใหครบเพอใหไดเปนสารละลาย isotonic W = น าหนกเปนกรมของตวยา E = sodium chloride equivalence, 111.1 มทมาจาก 100/0.9

ตวอยาง ตองการเตรยม cocain HCl 1% (E = 0.16) จ านวน 30 ml ใหเปน isotonic กบของเหลวในรางกาย วธท า Cocaine 1 g = NaCl 0.16 g Cocaine 0.3 g = NaCl 0.048 g NaCl 0.9 g ใชน า = 100 ml NaCl 0.048 g ใชน า = 5.3 ml

ขนตอนการเตรยม น า Cocaine HCl 0.3 g มาละลายน า แลวปรบปรมาตรใหครบ 5.3 ml แลวจงปรบปรมาตรดวย isotonic solution ใหครบ 30 ml

2.2 Sprowls Method: หลกการคลายเดม แตจะเพมตวแปรใหม (V) การเตรยมเหมอนวธ Vincent คอปรบดวย isotonic solution คา V คอปรมาตร (ml) ของสารละลายisotonic ซงเตรยมไดโดยการเตมน าลงไปละลายตวยา A กรม (จากตวอยางทแลวคอ 0.3 g) หลกการ: ยา A g ตองใสนา V ml; คอ ยา A g ตองใสนาเทาไหร แลวคอยใส isotonic solution ไดเทาทตองการ

ตวอยาง ต ารบประกอบดวย Epinephrine HCl 0.5 % (V = 9.7) Zinc sulfate 0.3 % (V = 5.0) Sterile Preserved Water qs. 30 ml วธท า Epinephrine 0.3 g ตองละลายน าใหครบ 9.7 ml Epinephrine 0.15 g ตองละลายน าใหครบ 4.85 ml Zinc Sulfate 0.3 g ตองละลายน าใหครบ 5.0 ml Zinc Sulfate 0.09 g ตองละลายน าใหครบ 1.5 ml



ขนตอนการเตรยมคอ ละลาย Epinephrine HCl 0.15 g และ Zinc Sulfate 0.09 g แลวปรบปรมาตรเปน 6.35 ml ดวยน า จากนนปรบปรมาตรใหครบ 30 ml ดวย isotonic solution (อาจใชสารละลายกรดบอรก 2% ซงม pH ใกลเคยง 5 เนองมาจาก Epinephrine คงตวท pH 5) **รปแบบเภสชภณฑทตองท าใหเปนสารละลาย isotonic ไดแก ยาฉดเขาหลอดเลอด (IV), ยาฉดเขาไขสนหลง (IT), ยาฉดเขากลามเนอ (IM), ยาฉดเขาผวหนง (ID), ยาฉดเขาใตผวหนง(SC) สรปการค านวณการปรบ tonicity

การปรบ tonicity

วธท1: เตมเกลอ NaCl หรอสารอนลงไปในสารละลาย เพอลดจดเยอกแขงใหเทากบ -0.52 C (เปน isotonicกบของเหลวในรางกาย)

วธท2: ค ำนวณหำปรมำณน ำทตองใช เพอเตรยมใหเกดเปนสลล. Isotonic กอน แลวจงปรบปรมำตรดวยสลล. Isotonic ใหไดปรมำตรตำมทตองกำร

Cryoscopic medthod *ลดจดเยอกแขงของสลล.ใหถง -0.52 C

Sodium chloride equivalent method *E=จน.g ของNaCl ทมความดน osmotic เทากบตวยา 1 g *isotonic soln: 0.9% NaCl

Vincent method V = W×E×111.1 *V = ปรมาตรน า(ml) ทเตมใหครบเพอใหไดเปน isotonic soln W = นน. เปน g ของตวยา E = NaCl equivalence 111.1 มทมาจาก 100/0.9

Sprowls medthod **V = ปรมาตร (ml)ของ isotonic soln ซงเตรยมไดโดยการเตมน าลงไปละลายตวยา 1 g



Z-score

Cumerative fraction ของน ำหนก (%)

Micrometrics

วตถประสงคของการสอบ Comprehensive

1.ทราบการกระจายของอนภาคผงยา โดยใช x และ SD

การแจกแจงความถม 2 แบบ คอ

1.การแจกแจงแบบปกต (Normal distribution)

- Mean = Mode = Median

- SD บอกการกระจายของ x

2.การกระจายความถแบบ log-normal

- คา Mean ทไดจากกราฟชนด Normal…………...เรยกวา Arithmetic mean

- คา Mean ทไดจากกราฟชนด log -normal………เรยกวา Geometric mean

การเชอมโยงกบ Phar – tech

Size (micrometer)

Number เมอ Plot Number of particle กบ

log size (micrometer) แลวได Normal

curve

Size (micrometer)

ใหญ

เลก

Number

จะม การแปลงคา Cumerative fraction เปนคำ Z-score

Size (micrometer)

Size (micrometer)



Size (micrometer)


Z-score

Z-score

Z-score Z-score

Z-score Z-score

1 2

3 4

84%

50% 16%

84% 50% 16%

84% 50% 16%

Normal curve

x = คา size ท z = 0 (จดตดแกน x) SD = (คา x ท Z=1) – (คา x ท Z=0) (Z ตางกน 1 หนวย)

Log-normal curve

x = คา size ท z = 0 แต SD ไมนาเชอถอเพราะไมสมมาตรซาย- ขวา ตองใชอตราสวนแทน ซงจะ ไดคา

Geometric SD (g) = คา ท

คา ท

EXAMPLE

จดเพม!!

Size (micrometer)

Number

Size (micrometer)

Log Size (micrometer)

2

1

0

-1

-2

-3

100 200 300 400 500 600 micron

2

1

0

-1

-2

-3

100 200 300 400 500 600 micron

2

1

0

-1

-2

-3

10 100 1000 micron

2

1

0

-1

-2

-3

200 450 micron

1




84%

50% 16%

2.61 1.84 1.29

2.ทราบหลกการวดขนาดอนภาค

1.direct method วดโดยใชกลองจลทรรศน

- optical microscope วดขนาดตงแต 1 µm

- electron microscope ใชวดอนภาคไดเลกถง 0.01 µm

2. วธแรง / sieving

:: ขอด : งาย เรว ขอเสย : ไมเหมาะกบอนภาคทเปน fibrous

ขนาดอนภาค = ขนาด บน ลาง

3.วธตกตะกอนโดยแรงดงดดโลก (Sedimentation) :: เทคนคนเกยวของกบความสมพนธระหวาง

ความเรวของอนภาคในการนอนกน (settling velocity, v) และขนาดอนภาค โดยการ

ตงสมมตฐานวา อนภาคททดสอบมลกษณะทรงกลม (spherical particles)

DP = ความหนาแนนของอนภาค DL = ความหนาแนนของเหลว

L = ความหนดในของเหลวทอนภาคกระจายตวอย V = อตราเรวการตกตะกอน

equivalent diameter, a = เสนผานศนยกลางสมมลของทรงกลม

เครองมอทใช คอ Andreasen apparatus

gDD

va

LP

L

18

Log size (micrometer)



4.เทคนคทางไฟฟา (Electrical Sensing Techniques)

5.เทคนคทางแสง (Optical Techniques)

3.การลดขนาด

- เปนการท าใหสารม ขนาดเลกลง ใกลเคยงกน ท าใหพนทผวเพมมากขน

- กลไก :: Cutting (แรงเฉอน) , Compression (แรงอด) ,Impact (แรงกระแทก) , Attrition (แรงเสยดส)

ความส าคญของการยอยขนาด Jum*** ขอเสย เพม -การละลาย เพราะพนทผวทจะใหตวท าละลายมาเกาะมากขน - F (bioavailability) - ประสทธภาพของสารชวยหลอลน สารแตงส - คณภาพการไหล - ท าใหสารแหงเรวขน - ท าใหการผสมผงยามการกระจายอนภาคของสารผสมสม าเสมอ

- เปลยน polymorph ของสาร ท าใหมผลตอความคงตวของยา การดดซม - ท าใหยาสลายตวเนองจากความรอน - เกดปญหาของประจไฟฟาสถต - ลด Wettability เนองจากผงยาดดซบอากาศ

วธการและเครองมอการลดขนาด JUM!!!!

1.Tritulation เปนการใชโกรงและลกโกรงบดสาร ใชกบของแขงทบดงาย 2.Pulverization by intervention

เปนการอาศยสารชวยบด Interventing agent เชน Acetone, Alcohol

เหมาะกบสารทมลกษณะเหนยวหรอมแนวโนมทจะมาเกาะกลมกนใหมเมอบดผสมแลว เชน camphor , iodine

3.Levigation (Slab & Spatula) Jum****

ใช levigating agent ของเหลวทไมละลายสารทตองการจะบด เชน glycerin , mineral oil ท าใหได smooth paste แลวบดงายขน เครองมอทใช คอ โกรงลกโกรง หรอ slab – spatula

เหมาะกบสารลกษณะเปนขผง ตวยาทไมคอยรวมกลมกน

เครองมอลดขนาดอนภาคในอตสาหกรรม

1.Hammer mill****

2.Ball mill****

3.Fluid energy mill****

4.Cutting mill………..มตวหมนใบมดคอยยอยขนาด เหมาะกบ Fibrous material เกด Cutting (Shearing action)

5.Disc mill…………….ประกอบดวย Disc 2 ชน ควบคมขนาดโดยการปรบชองวางระหวางแผน เกด At Cut

6.Roller mill………….. Roller 2-5 อน หมนดวย v ตางกน ยอยสารประเภท Ointment, Paste เกด Com (crushing)

7.Oscilating Granulator



H

amm

er m

ill

Bal

l mill

Fl

uid

en

ergy

mill

หลกก

าร

มลกษณ

ะหวบด เปนหวคอน (h

amme

r) หรอกานท

ตดอยบนเพลา อาศยกลไกการเหวยงกระแทกท าใหวสด

แตกเปน

ชนเลกลง ,บดสารได

หลายชนด

-เกด

Attrit

ion (แ

รงเส

ยดส)

**Imp

act (

แรงก

ระแท

ก)

การบดเกดจากการกระแทกของลกบอลกบวสด

ทตองการบด

-เกด A

t,Im

JUM

!! กลไล

อาศยหลกการ F

luid

izat

ion

ในเครองบดแบบ

นอนภ

าคจะแขวนลอยในกระแสลม

การลดขนาดเกดจากการ a

ttri

tio

n แล

ะ im

pac

t

-เกด

At,Im

J

UM!! กลไล

ปจจยทม

ผลขอ

งการลด

ขนาด

-อตราการหมนของ ro

tor

-ขนาดรเปดและความหนาแนนของแรง

-จ านวนและชนดของ h

amm

er

-อตราการปอนสาร

-ขนกบอตราเรวในการหมน

-ขนาดของลกบอล

-ปรมาณ

การใชลกบอล

-อตราการปอนสาร

-เปลยนแปลงความดนทหวฉด ท าใหพ

ลงงานสง

ขอด

-งายตอการตดตงและถอดออก

-ลดขนาดสารไดหลายประเภ

ท -ขนาดอนภ

าคทตองการมชวงกวาง

-ใชพน

ทท างานนอย

-ขนาดอนภ

าคทตองการมความละเอยดสง

-เหมาะส าหรบ a

bra

sive

ma

teri

al!

!!

-ลดขนาดสารไดละเอยดมาก

-ใชเวล

านอย

-เหมาะกบ

hea

t la

bile

su

bst

an

ce

-ความแตกตางระหวางอนภ

าคนอย

(SD

แคบ)

ขอเสย

-เกดการอดตนของแรงไดงาย

-เกดความรอนจากแรงเสยดทาน!

!!

-ไมเหมาะส าหรบ a

bra

sive

ma

teri

al!

!!

-มลมเกดขนเมอหมนดวยความเรว ท าให

Eff ลดลง

-ใชเวล

านาน

-สนเปลองพล

งงาน

-ท าความสะอาดยาก

-สารทป

อนอาจตองลดขนาดกอน

-ไมเหมาะกบ

soft

mat

eria

l (พวกเสนใยใชไมได

)

-ราคาแพง



4.พฤตกรรมของอนภาค

1.การไหล : จะวดมมในการไหลของผงยา Angle of repose (Ø) ซง Ø ยงมาก ยงไหลไมด

- Ø จะเพมตามความหยาบและความไมเปนระเบยบของผวอนภาค

-อนภาคจ านวนนอย ๆ รปรางกลม……..ไหลด

2.Density

Bulk density =

ของผงยา อากาศ ใสแลววดเลย

True density =

ของผงยา เคาะเสรจแลววด

3.ความอดแนน & ความพรน

QUIZ จากสตรต ารบ เลอกวธผสมวธใด

Rx Zinc oxide ….g

Simple ointment ...g

Color ….

1) Trituration

2) Pulverization

3) Levigation

4) Beaker method

5) Nascent soap method

ผงยามรพรนมาก Kaolin เมอรบแรงอด จะเกด Deform ความพรนจะลดลง ผงยาทเปนอนภาคของแขง

Na2CO3 เมอไดรบแรงอด อนภาคจะแสดงลกษณะเปน Dilatant คอเกดการขยายตว ความพรนเพมขน



Rheology

วตถประสงคทเนนในการสอบ Comprehensive

1.ความสาคญของการไหลทางเภสชกรรม

1.สาคญตอขนตอนการตงตารบ เชน การเลอกใชสารเพมความหนดทเหมาะสมสาหรบยานาแขวนตะกอน

อมลชน

2.สาคญในขนการเตรยมยา และการคานงคณสมบตของยาเตรยม

3.สาคญตอการเลอกใชเครองมอและภาชนะบรรจสาหรบ Dispersion system เชนพวกของเหลว

กงแขง หรอของแขง

JUM !! ตง เตรยม เลอกเครองมอ

2.ชนดการไหลของเภสชภณฑ

ของไหล = อาจเปนของเหลว หรอ กาซ แบงการไหลได 2 แบบ

1. Newtonian system - เปนการไหลทเปนไปตามกฎของนวตน พบไดในของเหลวทวไป

แรงเฉอน

พนทShearingstress F rateofshear G

ความแตกตางของความเรว dvระยะหางระหวางแผนของเหลว dr

- Shearing stress (F) = G

- ความหนด,สมประสทธความหนด () = คณสมบตของเหลวในการตานทางการไหล

- ยงของเหลวหนดสง ยงตองใช Shearing stress มาก JUM!!!

- หนวยความหนด

มหนวยเปน = centipoises หรอ cp

O

rateofshearG

Shearing stress (F)

จาก Rheogram กราฟจะผานจดเรมตน

Slope = = Fluidity (Ø)



- ความหนดในรปแบบอน ๆ (เนน JUM!!! ความหมายอยางแมน ออกเปนตวเลอก)

ความหนดจลน = Kinematic viscosity

Kinematic viscosity

คอ คาความหนาแนน ตอความหนาแนนของสาร ณ อณหภมนน ๆ

หนวย stroke(s) และ centistroke (cs)

ความหนดสมพทธ

(r) = Relative viscosity

r ของสารละลาย

ของตวทาละลาย

ไมมหนวย และมกเทยบกบนา

Specific viscosity

(SP)

SP = k - อกชอ คอ Viscosity number หรอ Reduce viscosity

-กรณสารละลายโพลเมอรเจอจาง คา SP ไมได

เปนคาคงท แตจะเปน f(x) ของความเขมขน

[] = KMa (คานวณ) -นาคาจากจดตดแกนในกราฟหานาหนกโมเลกลของโพลเมอรได -K และ a เปนคาคงทของโพลเมอรกลมนน ๆ

ใชกบของเหลวในระบบ Newtonian ทมอนภาคแขวนลอยอยอยาง เจอจาง !!

JUM!! ของเหลวทไหลแบบ New Benzene Glycerin Acetone Alcohol Water

Diluted deflocculated suspension (ผงยา < 10%)

2. Non - newtonian system - ไมเปนไปตามกฎของนวตน พบไดมากทางเภสชกรรม

- โดยเฉพาะระบบทกระจายตว หรอระบบทประกอบดวย 2 วฏภาคทไมเปนเนอเดยวกน เชนๆๆๆๆๆๆๆ

สารละลายคอลลอยด อมลชน ยานาแขวนตะกอน ยาขผง

[] = intrinsic viscosity

C



ชนดก

ารไหล

ขอมล

กราฟ

1.Plas

tic flo

w J

UM!!!

! พบ

ใน

1.ยาน าแขว

นตะกอน

ทม

อนภา

คผงยาจบก

นหลวม ๆ

เรยกว

า Flo

c 2.E

mulsi

on

3.Sus

pens

ion ทม

C สง

4.P

aste

5.Jell

y , วน

6.สน ามน

หมกพม

พ

ZONE

-จะไมไ

หลเมอใชแ

รงเฉอน

ต า ๆ

-หากออ

กแรงมา

กขนแ

รงแวนเดอ

รวาลจะถก

ท าลาย ท า

ใหการไหล

คอย ๆ เพ

มขน

(rate

of sh

ear เพม

ขน)

-จดท

สารเร

มไหล

ดวยค

วามเรวคงท คา S

hear

ing

stres

s ทจด

นจะเร

ยกวา Y

ield

valu

e

ZONE

-หลงจากจ

ด Yi

eld va

lue

G α

F

-ตอน

หลงๆ

ท S

hear

ing st

> Y

ield แรงท

ดง

Floc ไ

วจะถกท

าลายหม

ด จน

Floc

สลาย แล

ะเกดก

ารไห

ลแบบ

นวโตรเนย

น

-

Slop

e

= M

obilit

y (คล

าย ๆ F

luidit

y ของนว

โตรเน

ยน)

- 1/S

lope

= P

lastic

visc

osity

(U)

- คา F บอก

forc

e o

f f

locc

ula

tio

n หรอ ความแขงแรงของโครงสราง

2.Pse

udop

lastic

flow

JUM!

!!!

พบใน

1.สารละลายโพล

เมอรในน า

เชน สารละลาย M

C,so

dium

carb

oxym

etyl c

ellulo

se

2.สารละลายข

อง G

um เช

น tra

gaca

nth, a

cacia

3.พ

บในย

าเตร

ยมทา

งเภส

ชกร

รมสว

นใหญ

-โครงสรางโพ

ลเมอ

ร จะจบน

าไวในโมเลก

ล - เ

ขยาข

วด

ล

ดลง

- G

F

- G

ไมเปน

สดสว

นกบ

F - ย

งคนย

งเหล

ว (S

hear

thin

ning

syste

m)***

* -

ไมม

Yie

ld v

alu

e - ก

ราฟไ

มมสวนใดเปน

เสนต

รง

- กราฟโ

คงเขาห

าแกน

G

- ไมสามา

รถแส

ดงคาคว

ามหน

ดได โดยใชค

วามห

นดทจ

ดใดจ

ดหนง

แตจ

ะตองแส

ดงเปนค

าควา

มหนด

ปราก

ฏ (A

ppar

ent v

iscos

ity) ซง

หาได 2

วธ

1. Sl

ope ขอ

งเสนท

ลากส

มผสเสน

กราฟ

ณ จดท

พจารณา

2. จากส

มการ

FN =

’G

log

G =

N lo

gF -

log

’ N

= 1

……

……

…. ไห

ลแบบ

New

tonian

N

> 1

……

……

…. ไหล

แบบ

Pseu

dopla

stic

N <

1…

……

……

….ไห

ลแบบ

Dila

tant

( )

S

hea

rin

g st

ress

(F)

กราฟ

ไมผานจ

ดตงตน

จดตด

แกน

= Yi

eld va

lue (f

) หนว

ย dy

ne/cm

2

เปนจ

ดทสารเร

มไหล

เสนต

รง

( )

S

hea

rin

g st

ress

(F)

กราฟ

ผานจ

ดตงตน

ถ

าเขยา รน

ยาได

ต

งทงไว ไมตก

ตะกอ

น

-Plo

t ระห

วาง l

og G

, log

F

จะหา

คา N

และ

’ ไ

ด

1.N บอก

ลกษณ

ะการไห

ล

2.

’ = ความห

นดปร

ากฏ เปนค

าคงท

ของแตล

ะสาร



ชนดก

ารไหล

ขอมล

กรา

ฟ 3.D

ilatan

t flow

JUM!

!! พบ

ใน

1.Sus

pens

ion ทมค

วาม

เขมข

นผงยาสง (

≥ 50

%)

- ไมค

อยพบ

ในการเต

รยมย

าทา

งเภสช

กรรม

-การไห

ลแบบ

นท าใหเกด

ปญหา

เชน

ยาท

มความ

เขมข

นสง เ

มอเขาเค

รองผสม

หา

กเกด

การไหล

แบบน

จะท

าใหมอ

เตอรท า

งานม

ากขน

จน

เสยห

ายได

-ตรงขามกบ

Pseu

dopla

stic f

low

-ยงค

นยงห

นด

(She

ar t

hicke

ning

syste

m)***

* -

ไมม

Yie

ld v

alu

e - ก

ราฟไ

มมสวนใดเปน

เสนต

รง

- กราฟโ

คงเขาห

าแกน

F

ZON

E

-ผงยาจะกระจายตว ไมไดจบตวรวมเปน

กลม

-มกระสายยาแทรกอยในชองวาง ท าใหอนภ

าคสามารถเคลอนทในสภาวะทม

Rat

e o

f sh

ear

ต า ๆ ได จ

งเทย

าไดใ

นสภา

วะขอ

งเหล

ว

ZON

E

-เมอใหแรงมากขน อน

ภาคจะขยายขนาด

(ตวใหญ

ขน แต

น าเทาเด

ม) ด

งนนค

วามห

นดจง

เพมข

น

( )

S

hea

rin

g st

ress

(F)

รนยาได

กราฟ

ผานจ

ดตงตน



การไหลแบบธโซโทรปก (Thixotropic flow)

- เกดจากโครงสรางของสารถกท าลายโดย

แรงเฉอน เชน เกดจากการเขยาขวดยา

- พบไดในการไหลแบบ Plastic และ

Pseudoplastic

- Plastic flow + thixotropy !!!!!! bentonite magma, veegum, kaolin suspension , petrolatum

- Pseudoplastic flow + thixotropy !!! SCMC - ในกราฟขาลงระบบจะมความตานทานตอ

การไหลลดลง ( )

- กราฟขาลงอยทางซายของกราฟขาขน

- อนภาคทไมสมมาตร จะจบกนอยางหลวมๆ

ในขณะพก จงมลกษณะคลาย gel

- เมอใหแรงเขาไป จะเปลยนจากรป

gel ของเหลว (gel to sol)

ไหลงายขน

- เมอหยดใหแรง โครงสรางจะกลบมาเรยง

ตวใหม แตไมไดเกดขนในทนท การคน

รปเปนไปอยางชาๆ กราฟจงคอยๆลงมา

Negative Thixotropic หรอ Antithixotropic

- เกดจากการเพมความถในการชนของ

อนภาค แรงยดเหนยวโมเลกลมากขน จน

เกดการรวมตวกน

- เปนการไหลทตรงขามกบ Thixotropic

- มกพบในยาน าแขวนตะกอนทมอนภาค

แขวนลอยต าๆ (1-10%) และเปนระบบ

floccules เชน Magnesium magma ทม

rate of shear > 30 s -1 (ถานอยกวานจะ

เปน Thixotropic)

- ในกราฟขาลงระบบจะมความตานทานตอ

การไหลเพมขน ( )

- กราฟขาลงอยทางขวาของกราฟขาขน

G

F

- ในขณะพก มลกษณะเปนของเหลว

- เมอใหแรงเขาไป จะเปลยนจากรป

ของเหลว gel (sol to gel)

ไหลยาก

- เมอหยดใหแรง จะกลบมาเปนของเหลว

อก



การไหลแบบ Thixotropy ในยาเตรยมทางเภสชกรรม

Suspension ตองการคณสมบตการไหลแบบ Thixotropy

โดยตารบทดผงยาจะไมตกตะกอนในภาชนะบรรจ นนคอ

‐ ตารบมความหนดสงพอทจะพยงผงยาไวได

‐ เมอเขยาจะเหลว (gel to sol) เทไดสะดวก

‐ คงสภาพเปนของเหลวไดนานในชวงเวลาทเทยา จนกวาจะไดขนาดยาตามตองการ

‐ ควรมความหนดกลบคนอยางรวดเรวเพยงพอทจะแขวนลอยอนภาคไดอก

‐ ตองการในตารบ emulsion ,suspension ,ointment ,cream ,lotion

และ suspension แบบ depot สาหรบ IM

การเกดบลจ (Bulges) และสปอร (Spurs) (Jum!! วาเปนกราฟของผลตภณฑอะไร)

1.Bulges (กราฟขาขนขยายตวมากกวาปกต)

เกดจากอนภาคจบกนเปนกลมดวยแรงปานกลาง ไมสง

Bentonite gel (JUM!!!)

2.Spurs (กราฟขาขนเปนหนามแหลมยน)

เกดจากการเรยงตวเปนอนภาคเดยวๆ ทาใหแรงยดระหวางอนภาคสง

Procaine penicillin gel (JUM!!!)

Rheopexy เปนปรากฏการณทเรงสารเกดเจลไดเรวขน โดยการเขยาเบาๆเมอตงทงไว

ปจจยทมผลตอคณสมบตการไหล

อณหภม (T) ยงรอน อนภาคยงหางๆๆๆๆ (fluidity เพมขน ) Electrolyte ขนกบ Type , C ของ electrolyte

-C สง ชอบไปแยงนา หรอตวทาละลาย แยงจนตกตะกอน (fluidity เพมขน )

pH สารเพมความหนดธรรมชาต …… ชอบ pH เปนกลาง (pH 6-8) สารเพมความหนดสงเคราะห ……ใหความหนดสงสดในชวง pH ทกวางกวา

Other ไอออน ,สาร polyhydroxy ตางๆ เชน glycerin ,propylene glycol เปนตน



3

3. เครองมอว

1.Caหรอ (New

2.Falvisco(New

3.Ro3.1 Ca.Sto

:: ขอb.Bro

:: ขอสามาเพอคc.Rotd.Ma bob คตวอย

วดความหน

pillary viscoOswald aisc

wtonian)

lling sphere ometer wtonian)

tational cylinCup & Bob vormer viscom

อเสย ตองใชสookfield visc

อด สามารถวารถปรบ sheควบคมคณภtovisco visc

acMichael vis ขอเสคอ จะเกด pยางไดรบ she

นด

ometer cometer

สเ

หบ

nder viscomviscometer meter

สารตวอยางจcometer

วดความหนดear rate ใหตาภาพเภสชภณometer :: ปscometer ยโดยรวมขอlug flow ในขear stress ไ

สงเกตอตรากมอไหลผานห

หลกการจะอาบรรจของเหล

meter (Non-

จานวนมาก J

ดไดในชวงกวามากๆได ,นณฑโรงงานยประสทธภาพส องเครองมอ cขณะใชงาน ทมสมาเสมอ

การไหลผานหลอด capilla

าศยการกลงลว

-newtonian)

JUM!!!

วาง ,นยมใชยาJUM!!! สง

cup & ทาใหสาร JUM!!!

นของของเหลary โดยอาศย

ตกของ ลกบ

) 3.2 Cone &ขอดทเหนอ

1)

2)

3)

4)

ขอเสย :: กบยาเตรยมไมครอน

ลวผานจด 2ยแรงโนมถวง

บอล ในหลอ

& Plate viscoอกวา Cup &Rate of sheflow ใชสารตวอย ทาความสะควบคม T เรชองวางทบรมอมลชน , ยา

2 จด ง

อดแกวท

ometer & Bob คอ ear คงทตลอ

ยางนอย อาดงาย รว และสมาเสรรจตวอยางแาแขวนตะกอ

V ลกบอล α

JUM!!! ด จงไมเกด

สมอ แคบ จงไมเหมอนทอนภาค >

α 1/

plug

มาะ> 30



ขอสอบหวขอการไหล 1. การไหลของของเหลวทม rate of shear เปนสดสวนโดยตรงกบ shear stress จะเปนการไหลชนดใด

ก. Newtonian ข. Plastic ค. Pseudoplestic ง. Dilatant จ. Thixotropy 2. การไหลแบบ non-newtonian ชนดใดทตองการแรงทมากกวา yield value ของเหลวจงจะเรมไหล

ก. Pseudoplestic ข. Dilantant ค. Thixotropy ง. Plastic จ. ไมมขอใดถกตอง 3. การไหลแบบ plastic จะพบในยานาแขวนตะกอนแบบใด

ก. deflocculated suspension ข. flocculeted suspension

ค. deflocculeted suspension ทผงยามความเขมขนสงๆ

ง. flocculeted suspension ทผงยามความเขมขนสงๆ

จ. ยานาแขวนตะกอนไมมคณลกษณะการไหลแบบน

4. สารในขอใดมการไหลแบบ shear-thinning system ก. glycerin ข. polyethlene glycol ค. minerol oil ง. 2% sodium carboxymethylcellulose จ. 5% bentonite

5. การไหลแบบใดทมความหนดเพมขนเมอเพมแรงในการคน ก. newtonian ข. bingham badies ค. pseudoplastic ง. dilatant จ. thixotropy

6. ขอใดกลาวถงการวดความหนดโดยใชเครอง falling ball viscometer ไดอยางถกตอง ก. ใชปรมาตรตวอยางนอย ข. ของเหลวทตองการวดความหนดควรมการไหลแบบ non-newtonian ค. ใชสาหรบของเหลวทมสทบ ง. ใชกบของเหลวทมการไหลแบบ newtonian จ. เหมาะสาหรบของเหลวทกชนด

7. ถามตวอยางทตองการวดความหนดมปรมาตร 2 มลลเมตรทานจะใชเครองมอใด ก. Falling sphere viscometer ข. Cup & bob viscometer ค. Cone & plate viscometer ง. Stormer viscometer จ. Ostwald viscometer

8.ตารบใดไหลแบบ Newtonian

ก. Chloroform Water BP ข.Carbomer Jelly yield value ค. Benzoyl Peroxide Cream BP

ง. Liquid paraffin oral Emulsion BP จ. Milk of magnesia

9.การวด Specific viscosity ใชวดในสารทมการไหลแบบใด

ก. Newtonian flow ข.Plastic flow ค.Pseudoplastic flow ง.Dilatant flow จ.Creep flow

10.Topical steroid ควรมการไหลแบบใดจงจะเหมาะสมกบยา

ก.Pseudoplastic flow with thixotropy ข.Dilantant flow with thixotropy

ค.Pseudoplastic flow ง.Newtonian flow จ.Antithixotropy

1.ข 2.ง 3.ข 4.ง 5.ง 6.ง 7.ค 8.ก 9.ก 10.ค



1.7 Pharmaceutical Necessities

ขอบเขตเนอหา

1. สมบตและประโยชนของสารทมใชเสมอในการปรงแตงเภสชภณฑชนดตางๆ

2. เลอกใชชนดของสารปรงแตงไดอยางเหมาะสมเมอพจารณาจากสตรต ารบ

1. สารแตงส (Coloring agents, Colorants)

ประโยชน

- เพอความสวยงาม ท าใหดงดดใจและเพมการยอมรบของผปวย

- เพอเปนเอกลกษณของต ารบยา

- เพอเปนมาตรฐานของต ารบ ไดสทสม าเสมอและเหมอนกนทกครงทผลต

การแบงประเภทของส

1) แบงตาม USFDA ได 3 กลม ดงน

1.1 FD&C เปนสทอนญาตใหใชในอาหาร ยา เครองส าอาง

1.2 D&C เปนสทอนญาตใหใชในยา เครองส าอาง

1.3 External D&C เปนสทอนญาตใหใชในยา เครองส าอาง ทใชเฉพาะภายนอกรางกาย หามใชกบรมฝปากหรอพนผวท

ปกคลมดวยเยอเมอก (mucous membrane)

2) แบงตามคณสมบตการละลาย ได 3 กลม ดงน

2.1 Dyes เปนสทละลายไดในน าหรอน ามน

2.2 Pigment เปนสทไมละลายในตวท าละลายใดๆ

2.3 Lakes เปน organic pigment ซงเตรยมจากการตกตะกอนของ dye absorptive diluents เชน CaCl2, ZnO จะได

สทไมละลายในตวท าละลายใดๆ

3) แบงตามสตรโครงสรางทางเคม

3.1 Azo group (N=N) สวนใหญสทผานการรบรองใหใชไดอยางปลอดภยจะอยในกลมน เชน

- Sudan III ละลายน าไดนอย

- Sunset yellow, Tartrazine, Ponceu 4R มหม sulfonic acid หรออยในรปเกลอ Na ของ sulfonic acid ท าให

ละลายไดดในน า แตในรปเกลอของ alkaline earth การละลายน าจะลดลง

3.2 Triphenylmethane (Rosaniline) โครงสรางหลกม phenyl group 3 หม แบงเปน 2 กลม ไดแก

- Basic dyestuffs ม side chain เปน amine เชน gentian violet, crystal violet, malachite green

- Acid dyestuffs ม side chain เปน sulfonic acid ในรปเกลอ Na

3.3 Xanthenes ม 2 tautomeric forms ขนกบ pH

- สภาวะดาง อยในรป quinoid form (xanthenes type) ซงละลายน าด

- สภาวะกรด อยในรป phenolic form (fluoran type) ซงละลายน าไดนอย

3.4 Thiazine เชน Methylene blue

3.5 Acridine เชน Acriflavine

3.6 Quinolines เชน D&C yellow



สงทตองพจารณาในการเลอกสารแตงส

1) Stability สกลม Azo และ Triphenylmethane เกด reduction ท าใหสจางลงหรอไมมสได

2) Incompatibility เนองจากสทนยมใชสวนใหญอยในรปเกลอของ acid dyes หรอ basic dyes จงอาจเขากนไมไดกบยา

หรอสารทมประจตรงขาม เชน สทมประจลบท าใหสารโมเลกลใหญทมประจบวก เชน cationic surfactant เกดเปน

เกลอทไมละลายน า นอกจากน pH กอาจมผลตอการละลาย เชน

- สทอยในรปเกลอของกรดออนจะตกตะกอน ถาใชกบตวยาทเปนกรด เชน ต ารบทใช lemon syrup

- สทอยในรปเกลอของ basic dye เมอเตมดาง จะท าใหสมการละลายลดลงและตกตะกอนได

3) Solubility

- ถา form salt กบ alkali (Na, K, NH4) ท าใหการละลายของสเพมขน

- ถา form salt กบ alkali earth (Ba, Ca, Sr) ท าใหการละลายของสลดลง

4) Safety

- FDA ไดก าหนดสทผานการรบรอง (certified colors) และปรมาณสงสดทก าหนดใหใช และยงประกาศหามใชสบาง

ชนดในยา เชน amaranth (FD&C No.2) เนองจากมการทดลองพบวาท าใหเกดมะเรงในหน

- ยาส าหรบรบประทานทแตงสดวย tartrazine ตองระบใหทราบไวทฉลาก เนองจากท าใหเกดการแพได

5) Quantity, Dosage form

ปรมาณสทใชในยาเตรยมรปแบบตางๆ ตองไมเกนปรมาณทก าหนดใหใชไดอยางปลอดภย ซงโดยทวไปก าหนดดงน

- Solutions 0.0005-0.001% ขนกบชนดและความเขมของส

- Emulsions 0.001-0.005%

- Suspensions 0.001-0.005% หรออาจแตงสสารทไมละลายดวย lake

- Powder 0.1%

6) Patient, Acceptant

2. สารแตงกลนรส (Flavoring agents, Flavorants)

1) รสเปรยว เกดจาก hydrogen ion โดยความเปรยวจะเปนสดสวนโดยตรงกบความเขมขนของ H+

2) รสหวาน เกดจาก polyhydroxyl compounds เชน sucrose, sorbital โดยจ านวน OH- group เพมขนจะท าใหความหวาน

เพม

3) รสเคม เกดจากประจบวกและประจลบของเกลออนนทรยเมออยในรปสารละลาย เชน NH4Cl, NaCl สวนเกลอทมมวลโมเลกล

มากจะมทงรสเคมและรสขม เชน NH4Br, NaBr (MW 102.9)

4) รสขม สารทมรสขมสวนใหญเปนสารทมมวลโมเลกลสง ไดแก

- high MW salts เชน MgSO4(MW 246.5), Phenobarbital sodium (MW 254.24)

- Free base ไดแก amine

- Nitrogen containing compounds

- polyhydroxyl compounds ทม MW >300

- halogenated substances เชน chloral hydrate

- plant alkaloids เชน quinine



เทคนคในการกลบรสและแตงกลน

1) Blending เปนการผสมสารแตงกลนรสตางๆ กบตวยาทตองการ เพอใหไดรสทด เชน การผสมสารแตงรสเปรยว หวาน

และเคมกบตวยาทมรสขม รสเคมปรมาณนอยๆ จะชวยลดความเปรยวและเพมความหวาน การเตมสารทมรสเปรยว เชน

citric acid จะชวยกลบรสขมไดบางสวน

2) Overshadowing เปนการเตมสารทมกลนและรสทแรงกวาและอยในปากไดนานกวาตวยา เชน Cod liver oil กลบรส

ดวย methyl salicylate หรอ glycyrrhiza

3) Physical เปนการเปลยนแปลงคณสมบตทางกายภาพ เชน

- การลดการละลายของสารทตองการกลบรส เชน chloramphenicol (คาการละลาย 1:400) ใหอยในรป

chloramphenicol palmitate (palmitate ester มคาการละลาย 1: >1000 ในน า) ทงนเนองจากรสชาตตวยาจะ

ลดลง เมออยในรปทไมละลาย

- การเพมความหนดของต ารบ เพอปองกนไมใหตวยาสมผสกบตอมรบรส โดยไปเคลอบตอมรบรสและหมตวยา เชน

การใช acacia syrup เปนน ากระสายยา

- การเตรยมยาใหอยในรปแบบทเหมาะสม เชน coated tablet, capsule, effervescent powder

4) Chemical อาศยการเปลยนแปลงทางเคม เชน การท าใหตวยาถกดดซบอยบน ion exchange resin หรอท าใหอยในรป

สารประกอบเชงซอน

5) Physiological โดยการเตมสารทท าใหความสามารถในการรบรสเสยไปชวขณะ เชน menthol, peppermint ท าใหชา

หรอเตม mannitol ท าใหรสกเยนในปาก

สงทตองพจารณาในการใชสารแตงกลนรส

1) รสชาตของตวยา

2) ระยะเวลาทให ยาทตองใชนานๆ หรอใชวนละหลายครง ไมควรเลอกรสชาตทท าใหเบองาย หรอรสชาตรนแรงเกนไป เชน

รสหวานจด

3) อาย วย เพศ

- เดก ชอบรสหวาน กลนผลไม

- ผใหญ ชอบรสเปรยวมากกวาหวาน

- คนสงอาย ชอบกลนรสทหอมเยน

4) ผลพลอยไดในการรกษา เชน

- peppermint ชวยขบลม จงนยมแตงกลนในยาขบลมหรอยาลดกรด

- glycyrrhiza นยมแตงกลนรสในยาแกไอ-ขบเสมหะ

5) ความคงตวของตวยาและต ารบ เชน การใช vanillin แตงกลนใน aqueous penicillin หรอ sulfonamides จะเรงการ

สลายตวของตวยา

6) ความสอดคลองของสและกลน

7) ปรมาณของสารแตงกลนรส ถาใชปรมาณมาก หรอกลนแรงเกนไป อาจท าใหอาเจยนได

8) ความเปนพษ เชน การใชสารแตงรสหวานในยาส าหรบผปวยเบาหวาน ควรเลอกสารทใหพลงงานต า เชน sorbital,

saccharin



3. สารกนเสย (Preservatives)

คณสมบตของสารกนเสย

1) ปรมาณทใชตองไมเปนพษ ไมระคายเคอง และไมท าใหแพ

2) ทนความรอน คงตวดตลอดอายของเภสชภณฑ

3) มประสทธภาพด ทความเขมขนต า และทpH ชวงกวาง

4) มฤทธฆาเชอมากกวาฤทธยบยงการเจรญของจลนทรย

5) ไมมส ไมมกลน ไมระเหย

6) มประสทธภาพและคงตวด แมมเกลอโลหะในต ารบ

7) ไมท าปฏกรยากบสารตางๆ ในต ารบและภาชนะบรรจ

ประเภทของสารกนเสย

1) สารกนเสยทมคณสมบตเปนกรด เชน benzoic acid, boric acid, phenol, alkyl esters of p-hydroxybenzoic acid

(methylparaben, butylparaben)

2) สารกนเสยทเปนกลาง เชน benzyl alcohol, chlorobutanol

3) เกลอปรอทของสารอนทรย เชน thimeroal, phenylmercuric nitrate(PMN), phenylmercuric acetate(PMA)

4) สารประกอบ quaternary ammonium เชน benzalkonium chloride

ปจจยทมผลตอประสทธภาพ

1) pH ของต ารบและคาการแตกตวของสารกนเสย

ประสทธภาพของสารกนเสยขนกบปรมาณสารกนเสยในรปไมแตกตว ซงจะมมากหรอนอยขนกบคาคงทการแตกตว

(dissociation constant) และ pH ของระบบ โดย

- สารกนเสยทมคณสมบตเปนกรด จะมประสทธภาพดใน pH ทคอนขางเปน กรด

- สารกนเสยทมคณสมบตเปนดาง จะมประสทธภาพดใน pH ทคอนขางเปน ดาง

2) คาสมประสทธการกระจายตว (Distribution coefficient, Ko/w)

สารกนเสยทดควรละลายไดดในน า หรอมคาสมประสทธการกระจายตวต า เนองจากเชอจลนทรยเจรญไดดในวฏภาคน า

3) สารอนๆ ในต ารบ

- สารกนเสยจบกบ surfactant, gum หรอ polymer แลวท าใหประสทธภาพของสารกนเสยลดลง

- Methylparaben, propylparaben, benzalkonium chloride, dehydroacetic acid จะจบกบสารโมเลกลใหญ

ท าใหประสทธภาพในการกนเสยลดลง

4) การใชสารกนเสยรวมกน เชน methylparaben + propylparaben ท าใหสารแตละตวใชความเขมขนลดลง จงลด

ความเปนพษ หรอลดปญหาการไมละลายน า ลดกลนทไมด เพมความสารถในการฆาเชอ

5) เภสชภณฑทจ าเปนหรอไมจ าเปนตองเตมสารกนเสย

- จ าเปน ไดแก ยาเตรยมในรป aqueous preparations เชน syrup, emulsion, suspension หรอ ยาครมทมน า

เปนสวนประกอบ



- ไมจ าเปน ไดแก ยาเตรยมทปราศจากน าในต ารบ เชน ยาเมด แคปซล, large volume parietal ทมปรมาณตงแต

500 ml ขนไป เชน น าเกลอ, ยาเตรยมในรป hydro-alcoholic preparation ถาปรมาณ alcohol ในต ารบ

เพยงพอ เชน

- ผลตภณฑทม pH เปนกรด ม alcohol > 15% ของต ารบ

- ผลตภณฑทม pH เปนดาง ม alcohol > 18% ของต ารบ

4. สารตานออกซเดชน (Antioxidant)

ใชเพอปองกนหรอชะลอการเกด oxidation ของสารในสตรต ารบ ซงตองพจารณาถง ส กลน ประสทธภาพ ความเขมขน

ความเปนพษ การระคายเคอง ความคงตว และความเขากนไดกบสารอนในสตรต ารบ

ประเภทของสารตานออกซเดชน แบงตามกลไก ได 3 กลม ดงน

1) True antioxidant ท าหนาทยบยงการเกด oxidation โดยการจบกบ free radical ท าใหไดสารทเปนกลางและไมท าให

เกดปฏกรยาลกโซ (chain reaction)

ตวอยาง Butylated hydroxyl anisole (BHA), Butylated hydroxyl toluene (BHT), Tocopherols (vitamin E)

2) Reducing agent ท าหนาทถกออกซไดซแทนตวยา เนองจากสารกลมนมคา standard oxidation potential (E°) สงกวา

ตวยา (สารทมคา E° สงกวา จะถกออกซไดซไดงายกวาสารทม E° ต า)

ตวอยาง ascorbic acid, sodium sulfite, sodium metabisulfite, thioglycollic acid

3) สารเสรมประสทธภาพ (Synergist) ไดแก chelating agents (ligand) ท าหนาทจบกบ metal ion (ซงเปนตวเรงใหเกด

oxidation โดยกระตนใหเกดอนมลอสระขน) เกดเปน metal-ligand complex

ตวอยาง Ethylene diamine tetraacetic acid (EDTA), citric acid, tartaric acid



Polymorphism and Eutectics

Polymorphism

• ของแขงทเปนผลก ทมการจดเรยงโมเลกลแตกตางกนตงแต 2 รปแบบขนไป

• มองคประกอบทางเคมเหมอนกน • คณสมบตทางกายภาพตางกน เชน จดหลอมเหลว คาการละลาย ความคง

ตวทางเคมและกายภาพ• Enantiotropic: มรปแบบทคงตวมากกวา 1 รปแบบ เมอมการ

เปลยนแปลงอณหภม ความดน หรอการตกผลกในตวทาละลายตางชนด • Monotropic: มรปแบบทคงตวเพยงรปแบบเดยว

Polymorhism

ความสาคญของPolymorphismตอประสทธภาพและการออกฤทธของยา

• 1. ขดการละลายและความสามารถในการละลาย (solubility and dissolution rate)

• ยาทม polymorph ตางกนจะมคาการละลาย อตราเรวในการละลายและปรมาณยาทละลายทแตกตางกน ซงจะสงผลตอ bioavailability ยาตวเดยวกน polymorph ตางอาจจะใหผลในการรกษาทแตกตางกน

Polymorhism

• 2. ความคงตวและความสามารถในการนามาใชในการผลตยา (stability and manifacture ability)

• Polymorph ทมคาการละลายสง มอตราการละลายสง จะมความคงตวนอยกวา เปลยนเปน Polymorph รปแบบทคงตวมากกวาไดในสภาวะการผลตหรอในระหวางการเกบรกษา ซงจะทาใหคาการละลายและอตราการละลายจะลดลง

• Amorphous form ดดความชนได ในขนตอนการผลต เชนการลดขนาด การทา wet granulation หรอในขนตอนการอบแหง

Polymorhism

ปจจยทมผลตอการเปลยนรปของ polymorph

• Recrystallization: การนามาตกผลกใหมในตวทาละลายทแตกตางกน เพอหาตวทาละลายทเหมาะสมทจะเปลยนรปPolymorph เปนโครงสรางทตองการ

• การเพมอณหภม: ทาใหเกดเปน amorphous และทาใหเกดการเปลยนรป Polymorph ได แตจะเปลยนเปนรปทคงตวมากขน การละลายนอยลง หรอเปลยนเปนรปทคงตวลดลง การละลายมากขน ขนอยกบชนดและธรรมชาตของสารทตองการเปลยนPolymorph

Polymorhism

• การบดและการลดขนาด: ทาใหบรเวณผวมพลงงานและ mobility สงขน เพมโอกาสการสรางพนธะใหมไดเปนผลกรปแบบใหม ซงมสมบตทางเคมกายภาพตางไปจากเดม

• การเพมเปอรเซนตความชนสมพทธ (%RH): ความชนในของแขง จะทาให mobility และ degree of freedom ของโมเลกลในโครงสรางของแขงสงขน ทาใหโอกาสในการสรางพนธะใหมแลวไดเปนผลกรปแบบใหม



Eutectics• ของแขงตงแต 1 ชนดขนไปมาผสมกน แลวเปลยนสภาพเปนของเหลวทอณหภมหอง เนองจากจดหลอมเหลวของสารผสมตากวาอณหภมหอง

• Eutectic point: จดหลอมเหลวของสารผสม ซงจะตากวาจดหลอมเหลวปกตของสารแตละตวทนามาผสมกน

• ถานาสารทเปน Eutectic mixture มาผสมกน สวนผสมจะเกดการหลอมเหลวทอณหภมตากวาจดหลอมเหลวสารตงตนทงสอง

Eutectic

Eutectic pointEutectic

ตวอยางสารทอาจเกด Eutectic mixture ไดเมอผสม

- Aspirin - Antipyrine- Camphor - Benzocaine- Lidocaine - Chloral hydrate- Phenocaine - Mentol- Prilocaine - Resorcinol- Salicylic acid Salol and related compounds

Eutectic

ขอเสยของการเกด Eutectic mixture

• การผสมผงยาทเปน Eutectic mixture เขาดวยกนทาใหสวนผสมเยมเหลวทอณหภมหอง

• แกปญหาไดโดย– การจายหรอเกบรกษาผงยาทอาจออกจากกน– การเตม absorbent เชน talc, starch, lactose, calcium

phosphate– ผสมสารจนเกด Eutectic แลวนา absorbent บดผสมรวมกนกบสารผสม

Eutectic

ประโยชนของการเกด Eutectic mixture• การเตรยมระบบนาสงยาผานทางผวหนง

– การเตม Menthol ลงไปผสมกบยา Testosterone ซงเปนตวยาทละลายนาไดยาก ทาใหสวนผสมเกดการหลอมเหลวเมอนาระบบนาสงยาไปแปะทผวหนง เปนผลใหตวยาสามารถละลายและถกดดซมไดดขน

– Lidocaine และ Prilocaine ซงเปนยาชาเฉพาะท มจดหลอมเหลว69°C และ 38°C ตามลาดบ เมอนามาผสมกนจะทาใหหลอมเหลว แลวสามารถนาไปเตรยมเปนยาครมทตวยาสามารถออกฤทธไดอยางรวดเรว

Eutectic

Interfacial phenomena (ปรากฏการณทผวประจน)

• ผวประจน (interface): ขอบเขตระหวาง 2 วฏภาค ทวฏภาคหนงไมใชอากาศ

• อากาศ surface



แรงตงผว (surface tension, γ)

• แรงทตานการหดตวของพนผว ซงมขนาดเทากบผลตางระหวาง cohesive force และ adhesive force

• หนวย: แรง/ความยาว เชน dyne/cm, mN/m • ทศทางขนานกบพนผวเสมอ

• γ = cohesive force - adhesive force

γ = fb/2L (dyne/cm) • fb: แรงททาใหฟลมสบขาดพอดdS

L: ความยาวของเสนลวดทสมผสอยกบฟลม

dS

• พลงงานอสระทผวซงเปลยนแปลงไปตอหนวยพนท

• Δw = γΔA• γ = Δw/ΔA (ergs/cm2 = dyne/cm)

– Δw: พลงงาอสระทผวทเพมขน (ergs)– ΔA: พนทผวทเพมขน (cm2)

= 2LΔs, Δs: ระยะทาง

• งานตอหนวยพนทซงตองใชเพอทาใหเกดพนผวใหม

• ΔP = 2 γ/r• γ = rΔP/2 (dyne/cm)

–ΔP: ความแตกตางของความดน– r: ระยะทาง

ปจจยทมผลตอแรงตงผว

• polarity: สารทมขวมากกวาจะมแรงตงผงมากกวา• อณหภม: เมออณหภมสงขนแรงตงผวจะลดลง



การวดแรงตงผว

1. Capillary rise method

• วดไดเฉพาะ surface tension

• สมการ: γ = ½ rhρg

2. The DuNouy Ring method

• วดไดทง surface tension และ interface tension

• γ = คาทอานไดจากเครอง (dyne) ×correction factor

2× เสนรอบวงของวงแหวน

• 3. Drop weight methods• 4. Maximum pressure method• 5. Pendent drop method• 5. Sessile drop method• 6. Wilhemy Plate method

Spreadingการกระจายตวบนพนผว

• การกระจายตวบนพนผวของของเหลวชนดหนงบนผวของของเหลวอกชนดหนงจะสมพนธกบ work of adhesion และ work of cohesion

Work of adhesion (Wa)

• พลงงานทใชในการทาลายแรงดงดดระหวางโมเลกลทตางกน

• Wa = γA + γB – γAB



Work of cohesion (Wc)• พลงงานทใชในการทาลายแรงดงดดระหวางโมเลกลท

เหมอนกน

• Wc = 2 γA

• การกระจายตวจะเกดขนไดเมอ• Work of adhesion > Work of cohesion • Spreading coefficient (S) = Wa – Wc

= γB – (γA - γAB)• นนคอ S จะตองเปนบวกจงจะเกดการกระจายตวได

AdsorptionAdsorption(การดดซบ): การสะสมสารชนดหนงบนพนผวหรอผวประจน

Absorption (การดดซม): มการแทรกซมเขาไปในเนอสารดวย

surfactants (สารลดแรงตงผว)

1. ionic surfactant: - anionic surfactant: เชน soap (R-COO-), alkyl sulfate

(R-OSO3 -) - cationic surfactant: ไมนยมใชในทางเภสชกรรมเพราะ

toxic เชน alkyl ammonium (R-NH3+)- zwitterionic surfactant: เชน lecithin

2. nonionic surfactant: ไมมประจ มความปลอดภยระคายเคองตา เชน span®, tween®

HLB(Hydrophillic-Lipophilic Balance)

• HLB สง ชอบนา• HLB นอย ชอบไขมน

Adsorption at solid interface

• 1. solid-gas interface • 2. solid-liquid interface



1. solid-gas interface• Adsorption isotherm

• Type1: non porous solid, monolayer

Type 2: non porous solid, multi layer

Type 3: non porous solid, multi layer

• ทเกดการควบแนนของ gas เลกนอย

Type 4: porous solid, multi layer

2. solid-liquid interface

• adsorbent เชน charcoal, clay• Langmuir equation: ×

• slope =

Electrical properties at interface

Potential determinating ions

counterion

a b c

a´ b´ c´



• aa´: แสดงประจทผวของ solid เรยกวา potential determining ion• bb´: shear plane หรอชนตดแนนซงจะมโมเลกลของสารละลาย

ทมประจตรงขามกบของแขงถกยดไว ชนของเหลวนจะเคลอนทไปพรอมอนภาค

• cc´: หลงเสนนออกไปการกระจายตวของประจบวกและลบจะเทากน นนคอ เปนกลางทางไฟฟา



Polymorphism and Eutectics Polymorphism: ของแขงทเปนผลก (crystalline form) ทจดเรยงโมเลกลมความแตกตาง

กนตงแต 2 รปแบบขนไป โดยมองคประกอบทางเคมเหมอนกน แตมคณสมบตทางกายภาพทแตกตางกน เชน จดหลอมเหลว คาการละลาย ความคงตวทางเคมและกายภาพ

ในสภาวะหนง polymorph ชนดหนงสามารถเปลยนเปน polymorph ชนดอนไดและสามารถเปลยนกลบได คณสมบตน เรยกวา enantiotropic เกดขนจากการเปลยนแปลงอณหภม ความดน หรอการตกผลกในตวท าละลายตางชนด แตถาเปนกรณทเปลยน polymorph แลวไมสามารถเปลยนกลบได จะเรยกวา monotropic

ตวอยางของสาร polymorphic เชน คารบอนทอยในรปผลกเพชรและแกรไฟท ถาใหอณหภมและความดนสงใหกบคารบอน จะท าใหคารบอนมรปผลกเปนเพชร ซงเปนรปผลกทมความคงตวต า เมอเกบเพชรไวทอณหภมและความดนต าเปนเวลานาน เพชรจะเปลยนไปอยในรปผลกแกรไฟท ความส าคญของพหสณฐาน (Polymorphism) ตอประสทธภาพและการออกฤทธของยา 1. ขดการละลายและความสามารถในการละลาย (solubility and dissolution rate) ยาทม polymorph ตางกนจะมคาการละลาย อตราเรวในการละลายและปรมาณยาทละลายทแตกตางกน ซงจะสงผลตอ bioavailability ฉะนนยาตวเดยวกนแตตางรปผลกกอาจจะใหผลในการรกษาทแตกตางกน 2. ความคงตวและความสามารถในการน ามาใชในการผลตยา (stability and manifacture ability)

Polymorph ทมคาการละลายสง มอตราการละลายสง จะเปน Polymorph ทมความหนาแนนของโครงสรางนอย และจะคงตวนอยกวา สามารถเปลยนเปน Polymorph รปแบบทคงตวมากกวาไดภายใตสภาวะทท าการผลตหรอในระหวางการเกบรกษา ซงจะท าใหคาการละลายและอตราการละลายจะลดลง

นอกจากนนยาทอยในรป amorphous สามารถดดความชนไดมากท าใหมความคงตวนอยกวา โดยในกระบวนการผลต เชน ขนตอนการลดขนาด การท า wet granulation ซงตองใชน าหรอตวท าละลายอนทรยจะท าใหผงยาเปลยนจากไมมน าผลกเปนมน าผลก หรอในขนตอนการอบแหงท าใหสญเสยน าผลกได

ปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงรปของ polymorph - Recrystallization: กระบวนการทน าของแขงทตองการจะเปลยน Polymorph มาตกผลก

ใหมในตวท าละลายทแตกตางกนหลายๆ ชนด เมอทราบวาตวท าละลายใดเหมาะสมทจะเปลยนรป Polymorph เปนโครงสรางทตองการแลว จะใชตวท าละลายนนในการเตรยมวตถดบปรมาณมากๆ ในอตสาหกรรมยา



- การเพมอณหภม: นอกจากจะท าใหเกดของแขงทเปน amorphous แลว ยงท าใหเกดการเปลยนรป Polymorph ได แตจะเปลยนเปน Polymorph ทคงตวมากขน มการละลายนอยลง หรอเปลยนเปน Polymorph ทคงตวลดลง มการละลายมากขน ขนอยกบชนดและธรรมชาตของสารทตองการเปลยน Polymorph

- การบดและการลดขนาด: เนองจากการลดขนาดท าใหบรเวณผวมพลงงานและ mobility สงขน จงเพมโอกาสในการสรางพนธะใหมกบโมเลกลใกลเคยงไดเปนผลกรปแบบใหม ซงมสมบตทางเคมกายภาพตางไปจากเดม

-การเพมเปอรเซนตความชนสมพทธ (%RH): ความชนในของแขง จะท าให mobility และ degree of freedom ของโมเลกลในโครงสรางของแขงสงขน จงท าใหโอกาสในการสรางพนธะใหมกบโมเลกลขางเคยงเพมขน แลวไดผลกทเปน polymorph ใหม

Eutectics Eutectics เปนปรากฏการณทสารทเปนของแขงตงแต 1 ชนดขนไปมาผสมกนแลวของผสมนนเปลยนสภาพเปนของเหลวทอณหภมหอง เนองจากจดหลอมเหลวของสารผสมต ากวาอณหภมหอง จดหลอมเหลวของสารผสม เรยกวา Eutectic point ซงจะต ากวาจดหลอมเหลวปกตของสารแตละตวทน ามาผสมกน หมายความวา ถาน าสารทเปน Eutectic mixture มาผสมกน สวนผสมจะเกดการหลอมเหลวทอณหภมต ากวาจดหลอมเหลวสารตงตนทงสอง



ตวอยางสารทอาจเกด Eutectic mixture ไดเมอผสม -Acetaminophen -Thymol -Aspirin - Antipyrine -Camphor - Benzocaine -Lidocaine - Chloral hydrate -Phenocaine - Mentol -Prilocaine - Resorcinol -Salicylic acid - Salol and related compounds

การเกด Eutectic mixture ท าใหเกดปญหาบางอยางในการเตรยมยาผง การผสมผงยาทเปน Eutectic mixture เขาดวยกนจะท าใหสวนผสมเยมเหลวทอณหภมหอง สามารถแกปญหาไดโดย

- การจายหรอเกบรกษาผงยาทอาจเกดปรากฏการณนออกจากกน - การเตม absorbent เชน talc, starch, lactose, calcium phosphate - ผสมสารจนเกด Eutectic แลวน า absorbent บดผสมรวมกนกบสารผสม แตการเกด Eutectic mixture กมประโยชนในการเตรยมระบบน าสงยาผานทางผวหนง

ตวอยางเชนการเตม Menthol ลงไปผสมกบยา Testosterone ซงเปนตวยาทละลายน าไดยาก จะท าใหสวนผสมเกดการหลอมเหลวเมอน าระบบน าสงยาไปแปะทผวหนง เปนผลใหตวยาสามารถละลายและถกดดซมไดดขน หรอในกรณของ Lidocaine และ Prilocaine ซงเปนยาชาเฉพาะท มจดหลอมเหลว 69°C และ 38°C ตามล าดบ เมอน ามาผสมกนจะท าใหหลอมเหลว แลวสามารถน าไปเตรยมเปนยาครมทตวยาสามารถออกฤทธไดอยางรวดเรว



Interfacial phenomena (ปรากฏการณทผวประจน)

ผวประจน (interface): ขอบเขตระหวาง 2 วฏภาค ทวฏภาคหนงไมใชอากาศ

แรงตงผวและแรงตงระหวางผว (surface tension, γ): แรงทตานการหดตวของพนผว ซงมขนาดเทากบผลตางระหวาง cohesive force และ adhesive force หนวยคอ แรง/ความยาว เชน dyne/cm, mN/m และมทศทางขนานกบพนผวเสมอ

γ = cohesive force - adhesive force

γ = fb/2L (dyne/cm) fb: แรงทท าใหฟลมสบขาดพอด L: ความยาวของเสนลวดทสมผสอยกบฟลม หรอ พลงงานอสระทผวซงเปลยนแปลงไปตอหนวยพนท

Δw = γΔA

γ = Δw/ΔA (ergs/cm2 = dyne/cm) Δw: พลงงาอสระทผวทเพมขน (ergs)

ΔA: พนทผวทเพมขน (cm2)

= 2L Δs, Δs: ระยะทาง หรอ งานตอหนวยพนทซงตองใชเพอท าใหเกดพนผวใหม

ΔP = 2 γ/r

γ = r ΔP/2 (dyne/cm) ΔP: ความแตกตางของความดน r: ระยะทาง ปจจยทมผลตอแรงตงผว

- polarity: สารทมขวมากกวาจะมแรงตงผงมากกวา

- อณหภม: เมออณหภมสงขนแรงตงผวจะลดลง การวดแรงตงผว

1. Capillary rise method: วดไดเฉพาะ surface tension สมการทใชหาแรงตงผวทจดสมดล

γ = ½ rhρg 2. The DuNouy Ring method: วดไดทง surface tension และ interface tension

dS



เมอวางขดลวดวงแหวนไวทผวของเหลวจะเกดฟลมรอบๆวงแหวน เมอดงวงแหวนขน จะอานแรงจากหนาปดเครองได

γ = คาทอานไดจากเครอง (dyne) × correction factor 2× เสนรอบวงของวงแหวน 3. Drop weight methods 4. Maximum pressure method 5. Pendent drop method 5. Sessile drop method 6. Wilhemy Plate method

Spreading: การกระจายตวบนพนผว การกระจายตวบนพนผวของของเหลวชนดหนงบนผวของของเหลวอกชนดหนงจะสมพนธกบ Work of adhesion และ work of cohesion

Work of adhesion (Wa): พลงงานทใชในการท าลายแรงดงดดระหวางโมเลกลทตางกน

Wa = γA + γB – γAB

Work of cohesion (Wc): พลงงานทใชในการท าลายแรงดงดดระหวางโมเลกลทเหมอนกน

Wc = 2 γA

การกระจายตวจะเกดขนไดเมอ Work of adhesion > Work of cohesion Spreading coefficient (S) = Wa – Wc

= γB – (γA – γAB) นนคอ S จะตองเปนบวกจงจะเกดการกระจายตวได Adsorption (การดดซบ): การสะสมสารชนดหนงบนพนผวหรอผวประจนตางจาก Absorption (การดดซม) ตรงทการดดซมจะมการแทรกซมเขาไปในเนอสารดวย Adsorption at liquid interface positive adsorption: ของเหลวมแรงตงผวและพลงงานอสระทผวลดลง เขากนไดด negative adsorption: ของเหลวมแรงตงผวและพลงงานอสระทผวเพมขน เขากนไดยาก surfactants (สารลดแรงตงผว)



1. ionic surfactant: - anionic surfactant: ประจลบ เชน soap (R-COO-), alkyl sulfate(R-OSO3

-) - cationic surfactant: ประจบวก ไมนยมใชในทางเภสชกรรมเพราะ toxic เชน alkyl ammonium (R-NH3

+) - zwitterionic surfactant: เชน lecithin 2. nonionic surfactant: ไมมประจ มความปลอดภยและระคายเคองต า เชน polyoxyetylene (span®), polyoxyetylene derivative (tween®) HLB (Hydrophillic-Lipophilic Balance): HLB สง ชอบน า HLB นอย ชอบไขมน Adsorption at solid interface 1. solid-gas interface: การดดซบ gas ของของแขง Adsorption isotherm

type1: non porous solid, monolayer type2: non porous solid, multi-layer

type3: non porous solid, multi layer ทเกดการควบแนนของ gas เลกนอย

type4: porous solid, multi layer



2. solid-liquid interface: adsorbent เชน charcoal, clay

Langmuir equation:Y

c × Ym

c

bYm

1

c: ความเขมขนของ adsorbate ทสมดล Ym: adsorption carpacity

slope = Ym

1

Electrical properties at interface ประจทผว เกดจาก

1. อนภาคของแขงดดซบไอออนในสารละลาย 2. มกลมทแตกตวไดอยบนผวอนภาค 3. เกดความแตกตางของคา dielectric constant ระหวางอนภาคและสารละลาย

Electric double layer a b c a´ b´ c´ Potential determinating ions counter ion aa´: แสดงประจทผวของ solid เรยกวา potential determining ion bb´: shear plane หรอชนตดแนนซงจะมโมเลกลของสารละลายทมประจตรงขามกบของแขงถก ยดไว ชนของเหลวนจะเคลอนทไปพรอมอนภาค cc´: หลงเสนนออกไปการกระจายตวของประจบวกและลบจะเทากน นนคอ เปนกลางทางไฟฟา



PART II: Pharmaceutical

Dosage Forms

Solutions

Colloids

Suspensions

Emulsions

Semisolid dosage forms

Suppositories

Tablets

Modified Release Dosage Forms

Powders & Granules

Capsules

Sterile Dosage Forms

Aerosols

ยานาใส (solution)

ชนดของยาเตรยมรปแบบของเหลวใส แบงตามตวถกละลายและตวทาละลาย

รปแบบ ตวถกละลาย ตวทาละลายSolution ของแขง/ของเหลวทไมระเหย นา/สารละลายผสมทไมใชนาAromatic water ของแขง/ของเหลวหอมระเหย นาSpirit ของแขง/ของเหลวหอมระเหย นา/สารละลายผสมทไมใชนาSyrup นาตาล/สารรสหวาน นาElixir นาตาล นา/สารละลายผสมทไมใชนาTincture สารสกด นา/สารละลายผสมทไมใชนา

ยาน าใส(solution)

ยาเตรยมเหลวทประกอบดวยตวยาทละลายนาไดตงแต 1 ชนดขนไป ละลายผสมเขาเปนเนอเดยวกนในตวทาละลายทเหมาะสม โดยทวไปตวยาหรอตวถกละลายเปนสารไมระเหย

สวนประกอบ

• ตวยาสาคญ โดยทวไปเปนสารไมระเหย• นากระสายยา โดยปกตคอ นา หรอมตวทาละลายอนรวมดวย • สารกนเสย เชน paraben• สารแตงรสหวาน เชน nonmedicated syrup• สารตานออกซเดชน เชน sulfites , ascorbic acid• บฟเฟอร เชน acetic acid and its salt• สารชวยการละลาย เชน surfactants• สารแตงกลน• สารแตงส

วธเตรยม

• การละลายธรรมดา (solution prepared by simple

solution)

• การทาใหเกดปฏกรยาเคม(solution prepared by chemical reaction)

• การละลายธรรมดาและทาใหไรเชอ(solution prepared by simple solution with sterilization)

• การสกดตวยาสาคญ(solution prepared by extraction)

ขนตอนการเตรยมยาในทางเภสชกรรม

• เขยนสตรตารบ(master formula)โดยคานวณปรมาณตวยาสาคญและสารตางๆทจาเปนตองใชในตารบ

• คานวณ working formula , approximate volume

, ¾ vehicle volume

• เขยนวธเตรยมใหถกตอง

• ทาการเตรยมยา

• บรรจภาชนะ และเขยนฉลากใหถกตอง

ตวอยาง

Paediatric ferrous sulphate oral solution BP

¾ x 19.65 ml ≈ 15 ml

Working

formula

App. Vol

Ferrous

sulphate

12 g 0.6 g 0.3 g

Ascorbic acid 2 g 0.1 g 0.05 g

Orange syrup 100 ml 5 ml 5 ml

Double

strength

chloroform

water

500 ml 25 ml 25 ml

Water

sufficient to

produce

1000 ml 50 ml 50 ml

การทา aliquot

การทา aliquot ของ ascorbic acid ใน double‐strength chloroform water คาการละลาย ascorbic acid 1:20 ตองการ ascorbic acid 0.1 g ดวยเครอง top loading(นาหนกนอยทสดทชงได = 0.5 g)

1.Multiple factor ทใช = 52.ตองชง ascorbic acid = 0.5 g3.ตองละลาย ascorbic acid 0.5 g ใน DS chloroform water จน

ได 50 ml(คาการละลาย ascorbic acid 1:20)4.กาหนดให aliquot part=10 ml(จาก total dilution/multiple factor)

5.ตวงสารละลายขอ 4 มา 10 ml จะม ascorbic acid 0.1 g นาไปเตรยมตารบสารละลายตอไป

2.1 ยาเตรยมรปแบบของเหลวใส

ชนดของยาเตรยมรปแบบของเหลวใส แบงตามตวถกละลายและตวท าละลาย

รปแบบ ตวถกละลาย ตวท าละลาย

Solution ของแขง/ของเหลวทไมระเหย น า/สารละลายผสมทไมใชน า

Aromatic water ของแขง/ของเหลวหอมระเหย น า

Spirit ของแขง/ของเหลวหอมระเหย น า/สารละลายผสมทไมใชน า

Syrup น าตาล/สารรสหวาน น า

Elixir น าตาล น า/สารละลายผสมทไมใชน า

Tincture สารสกด น า/สารละลายผสมทไมใชน า

ยาน าใส (solution)

ยาน าใส หมายถง ยาเตรยมเหลวทประกอบดวยตวยาทละลายน าไดตงแต 1 ชนดขนไป ละลายผสม

เขาเปนเนอเดยวกนในตวท าละลายทเหมาะสม โดยทวไปตวยาหรอตวถกละลายเปนสารไมระเหย


สวนประกอบทใชขนอยกบตวยาส าคญ จดประสงคการใช ลกษณะเฉพาะของผปวย และการเกบ

รกษาผลตภณฑ โดยทสวนประกอบหลก คอ

ตวยาส าคญ โดยทวไปเปนสารไมระเหย

น ากระสายยา โดยปกตคอ น า หรอมตวท าละลายอนรวมดวย เชน ethanol, glycerin, propylene

glycol หรอของผสมของสารเหลาน

สาร ละลาย หมายเหต

น า Inorganic salt และ organic

compound

Alcohol (ethyl

alcohol)

Organic compound ม preservative action

Glycerin(glycerol) Tannin,phenol และ boric acid ถาใชความเขมขนสงชวยเปน

preservative ได(45%v/v)

Propylene glycol ละลาย organic compoundท

ละลายน าและทไมละลายน า

เปน preservative ในยาเตรยม

สวนประกอบอนๆเพอใหต ารบมความคงตวและสวยงามนาใช เชน

สารกนเสย เชน paraben

สารแตงรสหวาน เชน nonmedicated syrup

สารตานออกซเดชน เชน sulfites , ascorbic acid

บฟเฟอร เชน acetic acid and its salt

สารชวยการละลาย เชน surfactants

สารแตงกลน

สารแตงส หมายเหต สารกนเสยทนยมใชในทางเภสชกรรม

Alcohol 15 % ใชในยากน ยาทา

Benzoic acid and its salt 0.1-0.3% ใชในยากน ยาทา

Chloroform 0.25% ใชใน mixture,extracts

Methyl paraben 0.2% ใชในยากน

Paraben concentrate 1% ใชในยากน โดยใน paraben concentrate ประกอบดวย methyl paraben 10% Propyl paraben 2% Propylene glycol to 100%


1. การละลายธรรมดา (solution prepared by simple solution)เตรยมโดยละลายตวยาในตวท า

ละลายทเหมาะสม ปรบปรมาตรใหครบ เตรยมใหไดสารละลายใส อาจเตมสารเพอเพมความคงตว

และท าใหต ารบนาใช

2. การท าใหเกดปฏกรยาเคม(solution prepared by chemical reaction)เตรยมโดยน าตวท าละลาย

ตงแต 2 สารขนไป ท าปฏกรยากนในตวท าละลายทเหมาะสม

เหตผลทตองเตรยมยาน าใสดวยวธน คอ

ตวยาส าคญตองไดจากปฏกรยาเคมและใหผลการรกษาไดเมออยในรปสารละลายเทานน

ตวยาส าคญทบรสทธในสถานะของแขงไมคงตวหรอละลายไดชา

ตวยาส าคญในต ารบไดจากปฏกรยาเคมในระหวางการเตรยม

3. การละลายธรรมดาและท าใหไรเชอ (solution prepared by simple solution with

sterilization) วธนใชเตรยมยาน าใสทตองท าใหไรเชอ เชน ophthalmic solution

4. การสกดตวยาส าคญ(solution prepared by extraction)เตรยมโดยสกดตวยาส าคญจากสวนของ

พชหรอสตว โดยใชน าหรอน าผสมกบตวท าละลายอนเปนตวสกด

ขนตอนการเตรยมยาในทางเภสชกรรม

1. เขยนสตรต ารบ(master formula)โดยค านวณปรมาณตวยาส าคญและสารตางๆทจ าเปนตองใชใน

ต ารบ

2. ค านวณ working formula , approximate volume , ¾ vehicle volume

3. เขยนวธเตรยมใหถกตอง

4. ท าการเตรยมยา

5. บรรจภาชนะ และเขยนฉลากใหถกตอง

ตวอยาง

Paediatric ferrous sulphate oral solution BP

Rx Ferrous sulphate 12 g active ingredient

Ascorbic acid 2 g antioxidant

Orange syrup 100 ml sweetening agent

Double strength chloroform water 500 ml สารกนเสย และตวท าละลายรวม

Water sufficient to produce 1000 ml vehicle

Working formula App. Vol

Ferrous sulphate 12 g 0.6 g 0.3 g

Ascorbic acid 2 g 0.1 g 0.05 g

Orange syrup 100 ml 5 ml 5 ml

Double strength chloroform water 500 ml 25 ml 25 ml

Water sufficient to produce 1000 ml 50 ml 50 ml

¾ x 19.65 ml ≈ 15 ml

วธเตรยม : ละลาย ascorbic acid ใน double-strength chloroform water แลวจงละลาย

ferrous sulphate ลงไป คนใหเขากน เตม orange syrup คนใหเขากนแลวปรบปรมาตรใหครบดวยน า

บรสทธ

การท า aliquot ของ ascorbic acid ใน double-strength chloroform water คาการละลาย

ascorbic acid 1:20 ตองการ ascorbic acid 0.1 g ดวยเครอง top loading(น าหนกนอยทสดทชงได =

0.5 g)

1. Multiple factor ทใช = 5

2. ตองชง ascorbic acid = 0.5 g

3. ตองละลาย ascorbic acid 0.5 g ใน DS chloroform water จนได 50 ml(คาการละลาย

ascorbic acid 1:20)

4. ก าหนดให aliquot part=10 ml(จาก total dilution/multiple factor)

5. ตวงสารละลายขอ 4 มา 10 ml จะม ascorbic acid 0.1 g น าไปเตรยมต ารบสารละลายตอไป

น าปรงหอม (Aromatic water)

นาปรงหอม หมายถง สารละลายใสและอมตวของนามนหอมระเหยงาย (volatile oil) หรอสารทมกลน

หอม หรอสารระเหยอนๆซงอาจเปนของแขง ของเหลว กาซ ในนา


-ตวยาสาคญ ไดแก volatile oil aromatic or volatile substance

-นากระสายยา คอ purified water

วธเตรยม ท official ตามเภสชตารบม 4 วธ คอ

1.วธการกลน (distillation method) เตรยมโดยเอาสวนของพชหรอยาทจะเตรยมเปนนาปรงหอมมาใส

ในเครองกลนทเหมาะสม ใสนาใหเพยงพอทจะกลนได ระวงอยาใหไหม เมอเกบของเหลวทไดจากการกลน

(distillation) ไว นามนทมากเกนพอ(excess oil) จะลอยขนขางบนและแยกออกไป สวนทเหลอจะเปน

สารละลายอมตวของนามนหอมระเหยงายในนา หากไมแนใจวาสารละลายทกลนไดเปนสารละลายอมตว ใหทา

การกลน distillation ซาอกโดยใส distillate ในสวนของพชสดแลวกลนซาจนแนใจวาไดสารละลายอมตว ปกต

จกรองอกครงเพอใหไดสารละลายใส กรเตรยมวธนตองใชเครองมอและเสยเวลามาก จงใชในการเตรยมนาปรง

หอมจากสวนของพชสดและไมสามารถตรยมดวยวธอนได

2.วธการละลายธรรมดา (solution method) เตรยมโดยการเขยานามนหอมระเหยงายกบนา (ถาเปน

ของแขงตองบดใหละเอยดกอน) ในภาชนะทเหมาะสม เปนเวลา 15 นาท ตงทงไวอยางนอย 12 ชวโมงเพอให

สารละลายอมตวและทาใหนามนทมากเกนพอรวมกน (coalesce) เปนหยดลอยขนขางบน หรอของแขงทมาก

เกนพอจะนอนกน (settle) กรองนาปรงหอมผานกระดาษกรองททาใหเปยกดวยนาโดยไมตองเขยา การเตรยมวธ

นไมตองเครองมอยงยาก เสยเวลานอยกวาการกลน แตนาปรงหอมทไดไมคอยใสแมจะกรองหลายครง

3.วธการละลายโดยใชสารชวยกระจายตว (distributing agent) (alternative solution method)

เตรยมโดยสารชวยกระจายตว เชน purified talc, purified silicious earth บดผสมกบสารหอมระเหยแลวเตม

นาบรสทธตามปรมาณทตองการลงไป เขยาใหเขากนดประมาณ 10 นาท แลวกรองผานกระดาษกรองททาใหชน

ดวยนาบรสทธ อาจกรองซาไดถายงไมใส โดยกรองผานกระดาษกรองอนเดม ปรบปรมาตรผานกระดาษกรอง วธ

นนยมใชเพราเตรยมงายแลไมเสยเวลา

4.วธการทาใหเจอจาง (dilution method) (official ใน BP) นา concentrated aromatic water (ม

alcohol และนาเปนตวทาละลาย โดยม alcohol ประมาณ 50-55%) ทเตรยมไวแลวมาเจอจางดวย purified

water 39 เทาของปรมาตรเดม ( ม alcohol นอยกวา 1.5%) ขอเสยของวธนคอ ในนาปรงหอมม alcohol ผสม

อย เมอ alcohol ถกออกซไดส กลนรสจะเปลยนไปจากเดมและไมถกตองตามคาจากดความ แตวธนชวยปญหาท

นาปรงหอมไมใส

สวนวธทไม official คอการนา nontoxic-nonionic surfactant เชน Tween ( Polysorbate ) มาเปน

สารชวยละลาย ( solubilization agent ) ทาใหนามนหอมระเหยงายหรอสารหอมระเหยละลายไดมากขน แต

วธนมขอเสยคอ มฟองมาก รสชาตไมด สารทไมตองการละลายออกมาไดมากขน

การเกบรกษา ปกตจะเกบนาปรงหอมไวใน tight light resistant container ทอณหภมหอง

ประโยชน เนองจากนามนระเหยงายหรอสารทมกลนหอมละลายนาไดนอย แมวานาปรงหอมเปน

สารละลายอมตวแตมความเขมขนตา จงไมคอยมฤทธในการรกษาโดยตรงนอกจากใชเสรมฤทธเทานน โดยทวไป

นาปรงหอมจะใชประโยชนเปนสารแตงกลนและรสหรอใชเปนนากระสายยาทมกลนหอม ตวอยางเชน

Rose Water ใชเปน perfume

Hamamelis Water ใชเปน perfume และมฤทธเปน astringent ใน aftershave lotion

Cinnamon Water มฤทธ carminative ใชเปน vehicle ใน Chalk Mixture

ตวอยางรปแบบยาเตรยมนาปรงหอม

Peppermint Water NF

Rx Peppermint Oil 2 ml

Purified Water to 100 ml

Talc. 15 g

วธเตรยม บดผสม Peppermint Oil กบ Talc. 15 กรม ใหเขากนจนนามนกระจายตวทว Talc. เตมนา

บรสทธ 1000 มล. เขยาใหเขากนดประมาณ 10 นาท กรองสวนผสมผานกระดาษกรอททาใหชนดวยนาบรสทธ

จนไดสารละลายใส ถาไมใสใหกรองซาแลวปรบปรมาตรใหครบผานกระดาษกรองอนเดม

อลกเซอร (Elixirs)

อลกเซอร หมายถง ยาเตรยมประเภทของเหลวสาหรบรบประทาน เปนสารละลายใส รสหวาน ตวทา

ละลายทใชจะเปนนาผสมกบแอลกอฮอล แลมการตกแตงกลนรสใหนารบประทาน

ประเภทของอลกเซอรม 2 ประเภท คอ

1.non-medicaed elixirs ประกอบดวยตวทาละลาย (alc+ นา), สารแตงรสหวาน, สารแตงกลนหรอ

แตงรส อาจใชเปนนากระสายยาปรงแตงรส เพอเจอจางตารบยาหรอใชเปนตวทาละลายตวยา

2.medicated elixirs ใชเพอการรกษาโรค มตวยาสาคญละลายในนากระสายยา


1. ตวยาสาคญ ซงมกละลายไดนอยในนาแตละลายไดดใน alc หรอ hydroalcoholic solution

แตตวยาทละลายนาไดดกสามารถเตรยมเปน elixir ได

2. ตวทาละลาย มกเปนนา+alc (Hydroalcoholic solution)ความแรงของalc จะมากหรอนอย

ขนกบความสามารถในการละลายนาหรอalc ของตวยา หรอสารอนในตารบโดย medicate elixir ม alc 5-15%

Paediatric preparation ไมควรม alc เกน 5% Non-medicated elixir ม alc มากหรอนอยกได

นอกจากนอาจใช cosolvent อนรวมดวย เชน PEG 400, propylene glycol, glycerin

3. สารแตงรสหวาน ทนยมใชมากทสด คอ Sucrose

4. สารกนเสย

5. สารแตงกลน

6. สารแตงส

วธเตรยม ทาได 2 วธ คอ

1. การละลายธรรมดา ( Simple solution ) เตรยมโดยนาตวยามาละลายในนากระสายยาหรอตวทา

ละลายหรอตวทาละลายรวมจนไดสารละลายใส แลวจงเตมสารอนในตารบ ผสมใหเขากน ปรบปรมาตร วธน

เตรยมงายและรวดเรว

2. การผสมสารละลายของตวยา / สาร ตงแต 2 ชนดขนไปเขาดวยกน ( The Admixture of two or

more liquid ingredient ) โดยตวยา / สารในสตรตารบมคณสมบตการละลายตางกน ใหนาสารละลายในนา

คอย ๆ เทลงในสารละลายใน alcohol อยางชา ๆ คนตลอดเวลา ปรบปรมาตรดวยนากระสายยา ถาสารละลายท

เตรยมไดขนใหกรองจนใส โดยทากระดาษกรองใหชนดวย hydroalcoholic solution ทมความแรงของ

alcohol เทากบ elixir ทตองการกรอง

Iso-alcoholic Elixir

ไดจากการผสม low alcoholic elixir ( Alcohol 9 % v/v ) กบ high alcoholic elixir ( alcohol

75% v/v ) ในอตราสวนตาง ๆ เพอใหไดความแรงของ alcohol ตามตองการ

การคานวณ Iso-alcoholic elixir

สมมตตองการเตรยม Iso-alcoholic elixir ทม alcohol 40 %

9 35 40 75 31 66

เตรยม Iso-alcoholic elixir 66 ml ตองใช high alcoholic elixir 31 ml

เตรยม Iso-alcoholic elixir 100ml ตองใช high alcoholic elixir (31x100)/66 = 47 ml

เตรยม Iso-alcoholic elixir 66 ml ตองใช low alcoholic elixir 35 ml

เตรยม Iso-alcoholic elixir 100ml ตองใช low alcoholic elixir (35x100)/66 = 53 ml

ดงนน การเตรยม Iso-alcoholic elixir ทม alcohol 40 %v/v ทาไดโดยการนา high alcoholic elixir 47

ml ผสมกบ low alcoholic elixir 53 ml

Syrups ( ยาน าเชอม )

ความหมายของ ยานาเชอม

• ยาเตรยมประเภทของเหลวสาหรบรบประทาน

• มลกษณะเปนสารละลายใสของนาตาลหรอสารทใชแทนนาตาลในนา

• มความหนด

• มรสหวาน

• อาจะเตมสารแตงกลนรส

ประเภทของยานาเชอม

• Flavoring Syrup ใชเปน vehicle

• Medicated Syrup มสวนประกอบของยา

สวนประกอบในยานาเชอม

1. ตวยาสาคญ ( Medication agent )‐ ควรเปนสารทละลายนาไดด

‐ หากยาไมละลายนา ใช Cosolvent

2. สารแตงรสหวาน ( Sweetening agent ) ไดแก2.1. นาตาล ( Sucrose , dextrose )

Syrup USP ( simple syrup ) 85 % w/v , 64.74 w/v

Syrup BP 66.7 w/v

2.2. สารใหความหวานแทนนาตาล ( Sorbitol , Glycerine )

2.3. สารสงเคราะห ( Saccharin , Aspartam ,Xylitol


3. สารกนเสย

Benzoic acid 0.1-0.2 %

Paraben Concentrate 0.1 %

Alcohol 15-20 %


3. สารกนเสยการคานวณหาปรมาณสารกนเสยRx• ตวยาสาคญ 5 ml• ตวยาอน ๆ 3 ml• Glycerin 15 ml• Sucrose 25 g• Ethanol 95 % q.s. สารกนเสยในตารบ • Purified water q.s. 100 ml

สวนประกอบในยาน าเชอม

3. สารกนเสยการคานวณ

1. หาปรมาณ free water

จาก simple syrup ม sucrose 85% w/v นนคอ ใน Syrup 100 ml จะม sucrose 85 g

( simple syrup มความถวงจาเพาะ = 1.313 ดงนน simple syrup 100 ml หนก 131.3 g )


3. สารกนเสย ( การคานวณ )


ใน Simple syrup 131.3gมนาอย 131.3‐85 = 46.3 ml หรอ 46.3 g

ใน simple syrup 100mlม sucrose อย 100‐46.3 = 53.7 ml



2. หาปรมาณ PreservativeSucrose 85 g สามารถ Preserve นาได 46.3 ml

Sucrose 1 g สามารถ Preserve นาได 46.3 / 85 = 0.54 ml

ในตารบ ม sucrose 25 g จะสามารถ preservative นาได 25 x 0.54 = 13.5 ml



2. หาปรมาณ Preservative

Sucrose 85 g มปรมาตร 53.7 ml

Sucrose 1 g สามารถ Preserves นาได 0.63 ml

Sucrose 25 g สามารถ Preserve นาได 0.63 x 25 = 15.75 ml




– ปรมาตรของตวยาสาคญและตวยาอน ๆ = 5+3 = 8 ml

– Glycerin 1 mlสามารถ preserveนาได 1 ml

Glycerin 15 mlสามารถ preserve นาได 15 ml

และตว Glycerin เองสามารถทจะทาหนาทเปนสารกนเสยไดอกดวย ดงนนจงสามารถ Preserve ไดอก 15 ml




– สวนทไดรบการ preservative แลวคดเปนปรมาตร = 13.5 + 15.75 + 8 + 30 = 67.25

ดงนน free water จะมปรมาตร 100 -67.25 = 32.75 ml

– ในการ Preservative นานนตองใช alcohol ความเขมขนประมาณ 18 %

ดงนนตองใช Alcohol ( 100 % ) ปรมาตร 0.18 x 32.75 = 5.9 ml




– ถาใช alcohol 95 % จะตองใชปรมาตร 5.9/0.95 = 6.21 ml

• เพราะฉะนนในตารบนตองใช Alcohol 95 % จานวน 6.21 ml เพอใชเปนสารกนเสยในตารบน


4. สารแตงกลน ‐ ควรละลายนาได

5. สารแตงส‐ ควรละลายนาได ‐ ไมทาปฏกรยากบสารอน ‐ มความคงตว

6. นาบรสทธ ( pH 5‐7 )7. อน ๆ เชน Thickeness , solubilizing agent

วธการเตรยม

1. การละลายโดยใชความรอน

เตม sucrose ในนา นาไปใหความรอนsucrose ละลาย

เตมตวยาหรอสารทไมสลายตวดวยความรอน

## สารทสลายตวหรอระเหยเมอโดนความรอน ใหเตมตอน syrup มอณหภมเทา T หองแลว

## การใหความรอนสงทาให syrup หวานมากขนแต syrup ทไดจะเปนสเขมจนถงสชาหรอนาตาลเขมขนเนองจากเกด caramelizationของ sucrose


2. การละลายโดยการเขยาและไมใชความรอน

‐ วธการทา

ละลาย sucrose หรอสารอนทละลายนาดมาละลายในนา เขยาจนละลายหมด หรอเตรยมในถงขนาดใหญทมเครองกวนตดอย

‐ ใชเวลาเตรยมมากกวาการใชความรอน

‐ syrup ทไดจะคงตวดกวา


3. การเตม sucrose ลงในของเหลวทมตวยา

‐ มกใชกบพวก tincture , สารสกดจากธรรมชาต

‐ ทาไดโดยการเตม sucrose ลงในสารละลายทมตวยาเปนสวนประกอบ

4. Percolation

เปน syrup ทผาน Percolator

ยาน าเชอม ( Syrup )

ยานาเชอม หมายถง ยาเตรยมประเภทของเหลวสาหรบรบประทาน มลกษณะเปนสารละลายใสของ

นาตาลหรอสารทใชแทนนาตาลในนา มความหนด มรสหวาน อาจะเตมสารแตงกลนรส

ประเภทของยาน าเชอม ม 2 ประเภท คอ

1. นาเชอมแตงกลนรส ( Flavoring syrup ,Flavored syrup , non-medicated syrup ) จะไมมตว

ยาสาคญละลายอยใชกลบรสหรอแตงรสตวยา

2. ยานาเชอม ( Medicated syrup ) จะมตวยาทมฤทธในการรกษา นยมใชมากในผปวยเดก มกไมม

alcohol หรอมนอยมาก


1. ตวยาสาคญมกละลายนาไดด ( เชน CPM , Dextromethorphan ) สวนตวยาทละลายนาไมด (

เชน Paracetamol ,Ibuprofen ) กสามารถเตรยมไดโดยใชตวทาละลายรวม ( Co-solvent ) ทเหมาะสมชวย

หรอ form complex ใหละลายนาไดดขน

2. สารแตงรสหวาน

a. สารประเภทนาตาล เชน Sucrose , Dextrose ( ใชกรณตารบเปนกรดคอนขางสง )

Syrup BP ม Sucrose 66.7 % w/w

Syrup USP = simple syrup ม sucrose 85 % w/v หรอ 64.74 % w/w

ทง Syrup BP และ Syrup USP เปน Self preservative เนองจากไมมนาเพยง

พอทจะทาใหเชอจลนทรยเจรญได

b. สารแตงรสหวานทใชแทนนาตาล เชน sorbital , glycerin

c. สารแตงรสหวานเทยม ( Artificial sweeteners ) ไดแก saccharin , aspartame

3. สารกนเสย ยาเตรยมเหลวทมนาเปนสวนประกอบตองเตมสารกนเสย ในยานาเชอมนนการใช

สารกนเสยตองคานงถงปรมาณนาในตารบ , ดวาเปน self Preservative ไหม , ดความสามารถของ

Preservative วาปองกนเชอขนไดมากแคไหน ดวยโดยทวไปมกใช benzoic acid 0.1-0.2 % หรอ sodium

benzoate 0.1-0.2 % หรอ Paraben concentrate 1.0 % หรอ Alcohol 15-20%

4. สารแตงกลนและสารแตงรส อาจะเปนสารสงเคราะหหรอไดจากธรรมชาตกได

5. สารแตงส ( ควรเลอกใหสอดคลองกบสารแตงกลน )

6. นาบรสทธ ( ไดจากการกลน หรอ reverse osmotic ม pH 5-7 )

7. อน ๆ เชน cosolvent ,solubilizers , Thickness ( Na alginate 2.5 % , Na CMC 1.5 % ) ,

Stabilizers ( สาร antioxidant )

การคานวณ

การคานวณหา Free water ( นาทเตมในการปรบปรมาตร )

- จงคานวณหา free water ของ Syrup USP ( Simple syrup ) กาหนดให specific gravity =

1.313 ( Syrup USP 1 ml หนก 1.313 g )

จาก Syrup USP มความเขมขนของ Sucrose เปน 85 % w/v

จากคา Specific gravity แสดงวา Syrup 100 ml จะหนกเทากบ 100 x 1.313 = 131.3 g

นนคอมนาเปนสวนประกอบในตารบ = น.น.ของตารบ – น.น. นาตาล Sucrose

= 131.3 – 85

= 46.3 g หรอ 46.3 ml

จากคาการละลายของ Sucrose ในนา ( 1g : 0.5 ml ) นนคอ Sucrose 1 g ละลายในนา 0.5

ml นนคอถาในตารบม sucrose 85 g กตองใชนาในการละลาย sucrose 85 g เปนจานวน 85x0.5 = 42.5 g

หรอ 42.5 ml

ดงนน ม free water = 46.3-42.5 = 3.8 g

การคานวณปรมาณสารกนเสยทตองเตมในยานาเชอม

Rx

ตวยาสาคญ 5 ml

ตวยาอน ๆ 3 ml

Glycerin 15 ml

Sucrose 25 g

Ethanol 95 % q.s. สารกนเสยในตารบ

Purified water q.s. 100 ml

วธทา


จาก simple syrup ม sucrose 85% w/v นนคอ ใน Syrup 100 ml จะม sucrose 85 g

( simple syrup มความถวงจาเพาะ = 1.313 ดงนน simple syrup 100 ml หนก 131.3 g )

ใน Simple syrup 131.3 g มนาอย 131.3-85 = 46.3 ml หรอ 46.3 g

ใน simple syrup 100 ml ม sucrose อย 100-46.3 = 53.7 ml


2.1. Sucrose 85 g สามารถ Preservative นาได 46.3 ml

Sucrose 1 g สามารถ Preservative นาได 46.3 / 85 = 0.54 ml

ในตารบ ม sucrose 25 g จะสามารถ preservative นาได 25 x 0.54 = 13.5 ml

2.2. Sucrose 85 g มปรมาตร 53.7 ml

Sucrose 1 g สามารถ Preserves นาได 0.63 ml

Sucrose 25 g สามารถ Preserve นาได 0.63 x 25 = 15.75 ml

2.3. ปรมาตรของตวยาสาคญและตวยาอน ๆ = 5+3 = 8 ml

2.4. Glycerin 1 ml สามารถ preservativeนาได 1 ml

Glycerin 15 ml สามารถ preservativeนาได 15 ml

และตว Glycerin เองสามารถทจะทาหนาทเปนสารกนเสยไดอกดวย ดงนนจงสามารถ Preserve

ไดอก 15 ml

2.5. สวนทไดรบการ preservative แลวคดเปนปรมาตร = 13.5 + 15.75 + 8 + 30 = 67.25

ดงนน free water จะมปรมาตร 100 -67.25 = 32.75 ml

2.6. ในการ Preservative นานนตองใช alcohol ความเขมขนประมาณ 18 %

ดงนนตองใช Alcohol ( 100 % ) ปรมาตร 0.18 x 32.75 = 5.9 ml

2.7. ถาใช alcohol 95 % จะตองใชปรมาตร 5.9/0.95 = 6.21 ml

เพราะฉะนนในตารบนตองใช Alcohol 95 % จานวน 6.21 ml เพอใชเปนสารกนเสยในตารบน

ตวอยาง

จงคานวณหาปรมาณ free water ใน sucrose substance ความเขมขน 65 % w/v และถาตองการ alcohol

เปน Preservative ในความเขมขน 18 % จะตองใช Alcohol ก ml

จาก Syrup USP ( 85%w/v ) เปน Self preservative นนคอ

Sucrose 85 g ใน syrup 100 ml จะเปน 85 % w/v นนคอ ใน syrup 100 ml ม sucrose 85 g

Sucrose 65 g ถาคดเปน 85 % w/v จะไดสารละลาย = ( 65x100 ) / 85 = 76.5 ml

Free water = 100 – 76.5 = 23.5 ml

ดงนนปรมาณ alcohol ทใช = ( 18 x 23.5 ) /100 = 4.23 ml

**** simple syrup สามารถผสมกบ alcohol ไดไมเกน 10 % ถามากกวานจะตกตะกอน *****

วธเตรยม ทนยมม 4 วธ

1. การละลายโดยใชความรอน เตรยมโดยเตม sucrose ในนา นาไปใหความรอนระยะหนงจน

sucrose ละลายหมด เตมตวยาหรอสารทไมสลายตวดวยความรอนลงใน syrup ทเตรยมได คนผสมจนละลาย

หมด ถามสารทสลายตวหรอระเหยเมอโดนความรอน ใหเตมตอน syrup มอณหภมเทา T หองแลว การใหความ

รอนสงทาให syrup หวานมากขนแต syrup ทไดจะเปนสเขมจนถงสขาหรอนาตาลเขมขนเนองจากเกด

caramelization ของ sucrose

2. การละลายโดยการเขยาและไมใชความรอน เตรยมโดยละลาย sucrose หรอสารอนทละลาย

นาดมาละลายในนา เขยาจนละลายหมด หรอเตรยมในถงขนาดใหญทมเครองกวนตดอย วธนใชเวลาเตรยม

มากกวาการใชความรอน แต syrup ทไดจะคงตวดกวา

3. การเตม sucrose ลงในของเหลวทมตวยาหรอของเหลวทปรงแตงรส เชน การเตม sucrose ลง

ใน tincture หรอ Fluidextracts

4. Percolation เตรยมโดยนานามาไหลผาน sucrose ซงบรรจใน Percolator อยางชา ๆ โดยใช

แรงโนมถวงหรอความดนชวยกได สารละลายทไดเรยกวา percolate

ทงเจอร(Tincture)

ทงเจอร หมายถง ยาเตรยมของเหลวทประกอบดวยตวยาจากพชหรอสารเคม โดยม alc หรอ alc

ผสมนาเปนนากระสายยา มทงชนดรบประทานและใชภายนอก ถาเตรยมจาก crude drug มากกวา 1 ชนด

มกมคาวา compound นาหนา

ประเภทของทงเจอร แบงออกเปน 2 ชนด คอ

1. potent tincture เตรยมไดจาก potent drug คอ tincture 100 ml ทเตรยมจาก potent drug

จะใช crude drug ในการสกด 10 g หรอเรยกวา 10% tincture

2. non-potent tincture เตรยมไดจาก non-potent drug คอ tincture 100 ml ทเตรยมจาก

non-potent drug จะใช crude drug ในการสกด 20 g หรอเรยกวา 20% tincture

นอกจากนยงม 50% tincture ทไดจากการสกดพชสด คอ tincture 100 ml จะใชพชสด 50 g

วธเตรยม ม 3 วธ คอ

1. Maceration (process M)

USP กาหนดวธเตรยม tincture 1000 ml ไวดงน

- หมก crude drug ดวย solvent 750 ml ในภาชนะทปดสนทและเกบไวในทอน หมกไว 3 วน

เขยาเปนครงคราว หรอหมกจนสารทตองการละลายออกมาหมด

- กรอง บบกาก ลางกากทเหลอบนตวกรองเพอปรบปรมาตรใหครบ 1000 ml

BP ใหหมก crude drug ดวย menstruum ทใชทงหมด เปนเวลา 7 วนหรอตามทระบ(ถาสกดจาก

พชสด ใหหมก นาน 14 วน)

ตวอยางสตรตารบ

Compound Benzoin Tincture USP

Benzoin (in moderately corse powder) 100 g

Aloe (in moderately corse powder) 20 g

Storax 80 g

Toru Balsam 40 g

To make 1000 ml

2. Percolation (process P) มขนตอน ดงน

1. การเตรยม crude drug โดยบดใหมขนาดเลกลง ใหบรรจใน percolator ได และเพมพนทผว

ในการสมผสกบ menstruum

2. การทา crude drug ใหชน โดยหมก crude drug ดวย menstruum ปรมาณเพยงพอทจะทา

ให crude drug พอง ตวเตมท เพอปองกนไมให crude drug พองตวใน percolator ซงจะทาใหการ

ไหลของ menstruum ไมสมาเสมอ

3. การบรรจ crude drug ใน percolator กอนอนตองนา crude drug ทชนไปผานแรง แลวตอง

บรรจใน percolator โดยลาดบการบรรจเปนดงน

ดานบน ถา menstruum ระเหยงายตองปดดานบน percolator ไว ใชทรายละเอยดทบอกชนหนง

ปดผวหนาดวยกระดาษกรอง บรรจทรายสะอาด 2/3 หรอ 3/4 ของความสง percolator วางสาลบางๆ ททา

ใหเปยกดวย menstruum ปองกน crude drug อดรเปด

ดานลาง เปดรเปดดานลาง (lower orifice) จากนนจงรน menstruum ลงไป เมอ percolator ไหล

ออกมาถงรเปดดานลาง จงปดรเปดดานลางและหมกทงไว

4. ระยะเวลาในการหมก crude drug ประมาณ 1-24 ชวโมง หรอจนกวามตวยาละลายออกมา

มากพอควร และ เวลาหมกตองให menstruum ทวมผวหนา crude drug เสมอ

5. การไขและควบคมการไหลของ percolate ถาไหลเรวไป menstruum จะผานเขาไปละลายตว

ยาออกมาไดนอย ถาไหลชาไป menstruum จะละลายตวยาออกมาเขมขนมากไป ทาใหเกดการ

อดตนไมผานชนสาลออกมา

โดยอตราการไหลของ percolate มดงน

slow rate ไมเกน 1 ml/min

moderately rate ไมเกน 1-3 ml/min

rapidly rate ไมเกน 3-5 ml/min

การเตรยม tincture โดยวธ percolation ทระบใน USP (สาหรบ 1000 ml)

1. ทา crude drug ใหชนดวย menstruum ทงไว 15 นาท

2. บรรจ crude drug ทชนลงใน percolator ใส menstruum ใหเหนอ crude drug ทบรรจไว

3. หมก crude drug 24 ชวโมง หรอตามทระบ

4. ให percolate ไหลลงมาดวย slowly rate หรอตามอตราเรวทระบไวจนไดปรมาตรตามท

ตองการ

การเตรยม tincture โดยวธ percolation ทระบใน BP

1. ทาให crude drug ชนเปนเวลา 4 ชวโมง

2. บรรจใน percolator

3. เกบ percolate 3/4 ของปรมาตรทตองการเตรยม

4. บบกากแลวนามาผสมกบ percolate ทเกบไวครงแรก

5. ปรบปรมาตรใหครบดวย menstruum


Belladonna tincture USP

Belladonna leaf (in moderately corse powder) 100 g

To make about 1000 ml

3. simple solution เปนการเตรยม tincture จากสารเคม ซงเปนวธททาไดรวดเรว เพราะไดจาก

การละลายสารเคมทตองการโดยตรง

ยาสกดเหลว (Fluidextracts)

Fluidextractsg หมายถง ยาเตรยมทประกอบดวยตวยาจากพชโดยม alcohol เปนตวทาละลายหรอ

เปนสารกนเสยหรอทาหนาททงสองอยาง แตละ ml ของ Fluidextract จะมตวยาสาคญซงสกดไดจาก crude

drug 1 กรม (Fluidextracts ของ potent drug จะมความแรงเปน 10 เทาของ tincture)

Fluidextracts จะมรสขมมาก สามารถเตมสารแตงกลน แตงรสหวานกได มกใชเปนแหลงของตวยาท

นาไปผสมกบตวยาอน (ไมมการใชโดยตรงเทาไหร) ไมนยมใชเนองจากมความแรงมากเกนไป


มกเตรยมโดยวธ percolation โดยเลอกใช menstruum ใหเหมาะสมกบตวยาทตองการ


Belladonna fluidextract

Belladonna leaf (in moderately corse powder) 1000 g

To make about 1000 ml

เหลายา ( Spirits of Essence )

เหลายา หมายถง ยาเตรยมเหลวหรอสารละลายใจของสารระเหย ( Volatile substance ) ใน alcohol

หรอใน alcohol ผสมนา โดยทสารระเหยทใชสวนใหญจะเปนนามนระเหยงาย หรอ สารระเหยทเปนของแขง

ในการเกบรกษาเหลายานนควรเกบรกษาใน tight container ( ภาชนะทมคณสมบตในการปองกน

ความชน , ของแขง , ของเหลว , gas ) และควรเปน light resistance container


- ตวยาสาคญ คอ volatile หรอ aromatic substance ชนดเดยวหรอหลายชนดรวมกน

- Vehicle คอ Alcohol หรอ Alcohol ผสมนา โดยทวไปแลวในตารบเหลายาจะมปรมาณ alcohol

ทสงทาใหสารหอมระเหยในเหลายาละลายไดด จงมความเขมขนของตวยาสงกวาในนาปรงหอม (

Aromatic water )

- สารอนๆ ทเหมาะสม

วธเตรยม ม 4 วธ ไดแก

1. การละลายธรรมดา ( Simple solution ) เปนวธทงายและรวดเรว โดยผสมสารระเหยกบ

Alcohol ทเปนกระสายยา คนหรอเขยาใหเขากน ปรบปรมาตรดวย alcohol ถาขนใหกรองผานกระดาษกรองท

ทาใหชนดวย alcohol ทเปนกระสายยา จนใส ไมตองปรบปรมาตรอก อาจใช purified talcum เปนตวชวย

กรอง เชน Camphor Spirit USP

2. การละลายดวยการหมก ( Solution with maceration ) เตรยมโดยหมกสวนของพชในตวทา

ละลายทเหมาะสมเพอแยกสวนทตองการไวหรอแยกสวนทไมตองการออก โดยทวไปสวนทตองการจะละลายไดใน

alcohol สวนทไมตองการจะละลายไดในนา เชน Pepermint Spirit USP

3. การเกดปฏกรยาทางเคม ( chemical reation ) สารสาคญเกดจากปฏกรยาเคมทเกดขน เชน

สตรตารบ aromatic ammonia spirit ซงม ammonium carbonate เปนสารสาคญ เตรยมโดย

NH4HCO3.NH2COONH4 + NH4OH 2(NH4)2CO3

4. การกลน ( distillation ) ปจจบนไมมตารบเหลายาเตรยมโดยวธนแลว

หมายเหต

- ในการเตรยมเหลายา อปกรณทใชตองแหงสนท ถามนาอาจจะทาใหตารบเหลายาขนได

- ถาตองมการกรองเหลายาใหกรองผานกระดาษกรองทแหงสนท หรอกระดาษกรองททาใหชนดวย

alcohol ทมความเขมขนตามตารบ หาม !!!! ทาใหกระดาษกรองชนดวยนา

Collo

idal

Disp

ersio

n Do

sage

For

ms

ค าจ า

กดคว

าม ระ

บบจะ

ประก

อบดว

ย 2

วฏภา

ค คอ

- วฏ

ภาคภ

ายใน

หรอว

ฏภาค

กระจ

ายตว

(Int

erna

l/Disp

erse

d ph

ase)

กระ

จายต

วหรอ

พอง

ตวอย

ใน

- ตว

กลาง

การก

ระจา

ยหรอ

วฏภา

คภาย

นอก

(Ext

erna

l/Con

tinuo

us p

hase

) Co

lloida

l disp

ersio

ns =

ขนา

ดอนภ

าค 1

nm

-0.5

µm ห

รอเล

กกวา

0.5

µm

M

ucila

ge

Mag

ma,M

ilk

Mixt

ure

Inor

gani

c Ge

l(ใชภ

ายใน

) ค า

จ ากด

ความ

ขอ

งเหลว

ทมลก

ษณะข

นเหน

ยว

ของเห

ลวทม

ลกษณ

ะขนห

นด

ของเห

ลวส า

หรบร

บประ

ทาน

ของเห

ลว ย

าน าก

ระจา

ยตว

-วฏภ

าคภา

ยใน

สารอ

นนทร

ยโมเ

ลกลข

นาดใ

หญ เช

น

-gum

= ย

างขอ

งพช

(พอง

ตว/ล

ะลาย

น านอ

ย)

ตย. A

cacia

, tra

gaca

nth,

guar

gum

ปร

ะโยช

น th

icken

ing a

gent

, pro

tect

ive

collo

id -m

ucila

ge ม

2 แ

บบ

มาจา

กธรร

มชาต

เชน

gelat

in, st

arch

, aga

r กบ

ทมาจ

ากกา

รสงเค

ราะห

เช

นพวก

Cel

lulo

se d

eriva

tive

(M

C, C

MC, H

EC)

-สาร

อนนท

รยทไ

มละล

ายน า

แต

พองต

วในน

า เชน

be

nton

ite,V

eegu

m,

hect

orite

-ต

ะกอน

จากป

ฏกรย

าของ

สาร

อนนท

รย เช

น

MgSO

4+Na

OH=

Mg(O

H)2

-ไมตอ

งใชสา

รชวย

แขวน

ตะกอ

น -ท

งไวจะ

แยกต

วเปน

2

-บาง

ต ารบ

ขนขา

วเหมอ

นน าน

ม

ตวยา

หรอส

วนผส

มของ

ตวยา

ซง

อาจม

ากกว

า 1

-แบง

ตามร

ะยะเ

วลาก

ารเต

รยม

มกเต

รยมข

นในร

ะยะเ

วลาอ

นสน

เพอใ

ชทนท

ม 2

แบบ

1

fresh

ly pr

epar

ed

เตรย

มลวง

หนาไ

มเกน

24

hr

2 re

cent

ly pr

epar

ed

เตรย

มลวง

หนา 2

-3วน

-แ

บงตา

มสวน

ประก

อบขอ

งต า

รบ ค

อแบบ

ธรรม

ดากบ

แขวน

ตะกอ

น

เรยกว

า two

pha

se ge

l สา

รอนน

ทรยอ

นภาค

ขนาด

เลก

กระจ

ายตว

อยใน

ตวกล

างกา

รกร

ะจาย

ทมขอ

บเขต

ของส

ารทง

สอง บ

างคร

งเรยก

วา M

agm

a (ส

วน o

rganic

gel/s

ingle

ph

ase

เปนย

าใชภ

ายนอ

ก ทม

ลกษณ

ะกง

แขง จ

ะอยใ

นหวข

อ ge

llies)

-วฏภ

าคภา

ยนอก

ทน

ยม ค

อ น า

น า

น า

หรอh

ydro

alcoh

olic

vehe

cle

น า

M

ucila

ge

Mag

ma,M

ilk

Mixt

ure

Gel

การบ

รรจแ

ละกา

รเกบร

กษา

ขวดป

ากกว

างปด

สนท

, เขย

าขวด

กอนใ

ช หา

มเกบ

ในทเ

ยนเพ

ราะจ

ะท าใ

หจบต

วกนเ

ปนกอ

นเทอ

อกจา

กขวด

ไมได

เหมอ

น m

ucila

ge

เกบใ

นภาช

นะปด

สนท

, เขย

าขว

ดกอน

ใช

วนหม

ดอาย

1

fresh

ly pr

epar

ed

หลงท

านdo

seสด

ทายไ

ป 2

วน

2 re

cent

ly pr

epar

ed

1 เด

อนหล

งไดรบ

ยา

แตถา

เปนย

าน าผ

สมทเ

จอจา

ง จะ

อยได

14

เหมอ

น m

ucila

ge

ประโ

ยชน

-ใชเป

นยาบ

รรเท

าอาก

ารระ

คายเ

คอง

(dem

ulce

nt)

-เป

น su

spen

ding a

gent

, em

ulsif

ier

เพมค

วามห

นดใน

ยาน า

หรอ

อาจใ

ชกลบ

รสยา

-ยาล

ดกรด

/แกท

องรว

ง เชน

MOM

-เปน

susp

endin

g age

nt เช

น ใน

bent

onite

mag

ma,

ca

lamine

lotio

n

ยาแก

ไอ เช

น br

own

mixt

ure

ทองเส

ย ทอ

งผก

อาหา

รไมย

อย

ยาลด

กรด

เชน

Al(O

H)3 g

el

วธ

การเต

รยม

1. บด

ผสมต

วยาก

บกระ

สายย

า ทงไว

จนพอ

งตว

หรอล

ะลาย

หมด

อาจใ

ชน าร

อนหร

อน าเย

น ขน

กบคณ

สมบต

ของ d

isper

se p

hase

2.

เตมส

ารอน

ๆลงใน

ต ารบ

3.

หน

ก

อนๆ

Disp

ersin

g age

nt จ

ะชวย

ใหวฏ

ภาคภ

ายใน

กระจ

ายตว

และเ

ปยกน

าได

งาย

ไมจบ

ตวเป

นกอน

ทนย

มไดแ

ก alc

ohol

, glyc

erin

A

cacia

muc

ilage

ไมนย

มใชภ

ายนอ

ก เพ

ราะเ

หนยว

เหนอ

ะหนะ

หนด

ต า ต

กตะก

อนงา

ย (tr

agac

anth

นยมก

วา

Muc

ilage

Gum Acacia:ประจลบ ตกตะกอนเมอม alcohol

ละลายทงน ารอน/ เยน

Tragacanth: ม 2 สวน คอ -tragacanthin30-40% ละลายน า -bassorin 60-70% พองตวในน า

Mucilaginous substances Gelatin: (ไดมาจากhydrolysis collagen)

ละลายนน ารอน พองตวในน าเยน ม 2 แบบ คอAประจบวก Bประจลบ

Starch: ม 2 สวน คอ -amylose 10-20% ละลายในน ารอน -amylopectin 80-90% ไมละลายแตพองตวในน ารอน

Agar: รอนพอเยนลงจะเปนเจล

MC: ไมมประจ เยน ตวเลขมาก หนดมาก -MC เตรยมโดยกระจายในน ารอน 1/3 ของปรมาตร แลวเตมน าเยนจด 2/3 คนจน homogeneous

SCMC ประจลบ ละลายทงน ารอน/เยน

CMC,HECไมมประจ ละลายทงน ารอน/เยน

วธการเตรยมม 2 วธ คอ 1. Simple hydration ใชกบยาทพองตวในน า เชน

bentonite,Veegum, hectorite 1.1.ใชนารอน: รอน ทงไวใหพองตวเตมท แลวปรบปรมาตร

1.2 เยน: เยนและใชเครองปนผสมชวยกระจายผงยาออกจากกนท าใหผงยาพองตวไดเรวขน เมอผงยาพองตวเตมทแลวใหปรบปรมาตร

2. Chemical reaction ม

เชน MOM

ม 2 แบบ คอ 1.แ ธ (simple mixture)ตวยาจะละลายอยในกระสายยา อาจมตะกอนขนาดเทาคอลลอยด เชน ยาแกไอน าด า 2.แบบแขวนตะกอน(Suspension):ซงอยในเรองยาน าแขวนตะกอน ตวยาจะไมละลาย แตจะกระจายตวในกระสายยา

สวนมากmixture จะเตมสารกนเสยดวยเสมอ

วธการเตรยมม 2 วธ คอ 1. ธ : ละลายตวยา/สารทเปนของแขงในน ากระสายยา 3/4 เตมสวนประกอบอนๆ กอนปรบปรมาตร 2.การละลายโดยใชสารชวยละลาย (solubilizing

agent) เชน polysorbate(Tween®

) ใชส าหรบต ารบ

ทตวยาเปนสารสกดจากพชทละลายอยในalcohol เพราะเมอเตม aqueous solution สารสกดจะ

แยกตว ต ารบเลยขน การเตรยมยาม 2 วธ คอ 1.

2.ปฏกรยาทางเคม

Mixture

Magma

Gel

2.3 ยานาแขวนตะกอน(Suspension) คอ รปแบบยาเตรยมประเภทของเหลว ประกอบดวยตวยาทเปนของแขงซงไมละลายนา กระจายตวหรอ

แขวนลอยในนากระสายยาซงสวนใหญเปนนา โดยเปนการกระจายตวอยางหยาบ(coarse dispersion) ขนาดอนภาคเดยวอยในชวง 0.5-5 µm ถาอนภาคเกดการจบกลมกน (aggregates of particle) จะมขนาด ≥ 50 µm ลกษณะยานาแขวนตะกอนทด

1. ผงยาควรมขนาดเลกพอเหมาะและมขนาดเทากน 2. ผงยาสามารถแขวนลอยใน vehicle ไดโดยไมนอนกอนเรวเกนไป 3. ถาเกดตะกอนเมอตงทงไว ตองสามารถกลบกระจายตวไดงาย เมอเขยาเบาๆ 4. มความหนดเหมาะสม รนออกจากขวดไดงาย 5. ลกษณะภายนอก ส กลน และรส นารบประทาน 6. มประสทธภาพในการรกษาและมความคงตวด

ปจจยทตองคานงถงในการนามาประยกตตงสตรตารบ 1. การทาใหผงยาเปยก (Wetting) ความสามารถในการเปยกนาของผงยา พจารณาจากมมสมผส (contact angle) ระหวางของเหลวและผว

ของแขง γSV = γSL + γLV cosθ cosθ = (γSV- γSL) / γLV

γSV = แรงตงระหวางผวของของแขงกบอากาศ

γSL = แรงตงระหวางผวของของแขงกบของเหลว

γLV = แรงตงระหวางผวของของแขงกบอากาศ

θ = มมสมผส

ผงยาจะเปยกนาไดดเมอมมสมผสมคานอย

สารททาใหเปยก เชน alcohol, glycerine, propylene glycol, surfactants (ลด γLV และ γSL ทาใหมมสมผสลดลง )และพอลเมอรทชอบนาเคลอบทผวของผงยา bentonite, tragacanth, acacia

2. อนตรกรยาระหวางอนภาคผงยา (Particle – particle interaction) แรงกระทาระหวางอนภาคม 2 ชนด คอ แรงดงดด (attraction) เชน van der waal force และแรงผลก

(repulsion) ซงเกดจากประจทอยบนผวของอนภาคผงยา DLVO Theory (อธบายความสมดลของแรงดงดดและแรงผลก)

VT = VA + VR เมออนภาคของผงยา 2 อนภาคเขาใกลกน Total energy of interaction (VT) เปนผลรวมของพลงงาน

ดงดด (VA) และพลงงานผลก (VR) การจบกลมกนของอนภาคผงยา (aggregation) Flocculation จบกลมกนอยางหลวมๆ เรยกกลมอนภาคทเกดวา floccules Coagulation จบกลมเปนตะกอนแนนและจบเปนกอนแขง เรยกกลมอนภาคทเกดวา coagula ประเภทของยานาแขวนตะกอนตามลกษณะการนอนกน

Flocculated system Deflocculated system - ผงยาจบกนหลวมๆ - นอนกนเรว - ปรมาตรตะกอนมาก - supernatant ใส - open packing - redispersible

- ผงยากระจายตวเปนอนภาคเดยวๆ - นอนกนชา - ปรมตารตะกอนนอย - supernatant ขน - close packing -non redispersible

3. ลกษณะการไหลของยานาแขวนตะกอน (Rheology)

Newtonian flow - ระบบมความหนดคงท ทงท shearing stress สงและตา - Deflocculated suspension ทมความเขมขนของผงยา < 10%

Plastic flow - ตงยาเตรยมไวความหนดคงทไมเกดการนอนกน แตเมอเขยาความหนดลดลงจงเทออกจากขวดได - Flocculated suspension ทม floccules ขนาดใหญ

Pseudoplastic flow - shearing stress เพมขน ความหนดของระบบจะลดลง - ตงยาเตรยมไว มความหนดสง เมอเขยาแรงความหนดลดลงเทออกจากขวดได - suspension ทม polymer Mw สงเปน suspending agent เชน tragacanth, sodium alginate, methyl cellulose, sodium carboxy methyl cellulose

Dilatant flow - shearing stress เพมขน ความหนดของระบบจะเพมขน - การคนหรอเขยาความหนดจะเพมขน - Deflocculated suspension ทมความเขมขนของผงยา >50%

Thixotropy -วางทงไวความหนดสงขน แตเมอใสแรงกระทาความหนดจะลดลง เชน methylcellulose, acacia, bentonite, carbopol

4. การโตขนของผลกยา (Crystal growth) - อณหภมเปลยนแปลง - รปผลกหลายแบบ (polymorph) การปองกน - ใชรปผลกทคงตว - เคลอบผวผงยาดวย polymer, gum, surfactant - หลกเลยงการบดผงยา - เตรยมยาเตรยมใหมความหนดมาก เพอลด diffusion rate

5. อตราเรวในการนอนกนของผงยา (sedimentation rate)

v = อตราเรวในการนอนกนของผงยา (cm/sec) d = เสนผาศนยกลางของผงยา (cm) p = ความหนาแนนของผงยา (g/ml) po= ความหนาแนนของของเหลวตวกลาง (g/ml) g = แรงโนมถวงของโลก

ŋ = ความหนดของของเหลวตวกลาง (poise) ปจจยทมผลตอ v

1.ขนาดอนภาคของผงยา(d): -ลดขนาดอนภาค 2.ความแตกตางของความหนาแนน (p-po): -เพมความหนาแนนของ vehicle โดยเตมสารทมความหนาแนนมากกวานาลงไป เชน นาตาล -ลดความหนาแนนของผงยาโดยใชนามนไปหอหม 3.ความหนดของ vehicle -เตม suspending agent

ขอจากดของ stokes’ law -อนภาคทรงกลมในยานาแขวนตะกอนเจอจาง(0.5-2g/100ml) -อนภาคตกลงมาอยางอสระ ไมมการรบกวนกน

การประเมนตารบยานาแขวนตะกอน 1. การประเมนความสงของตะกอน

1.1 Sedimentation volume (F) Hu ความสง หรอ Vu ปรมาตรตะกอนหลงจากทงไวระยะหนง Ho ความสง หรอ Vo ปรมาตรเรมตนของยานาแขวนตะกอน

1.2 Degree of flocculation (β) เปนการวดอตราเรวในการเกด flocculation

F = Sedimentation volume ใน flocculated suspention

Fα = Sedimentation volume ใน Deflocculated suspention

F = 0.5 F = 1.0 F = 1.5

Stokes’ law

2. ความสามารถในการกลบกระจายตวใหมของตะกอน(redispersibility) -วางยานาแขวนตะกอนไวตามระยะเวลาทกาหนด แลวเขยา -นบจานวนครงของการเขยาโดยการกลบหลอดทดลองใหตะกอนกระจายตวหมด -ถากลบหลอดหลายครงแสดงวาตะกอนกระจายตวยาก

3. การวดคา zeta potential -คา zeta potential ทเหมาะสมจะทาใหยาเตรยมม Sedimentation volume สงสด -ใชเครองมอเฉพาะทอาศยหลกการ Electrophoresis (เมอใหสนามไฟฟา สารทมประจไฟฟาจะเคลอนทไปยงขวทตรงขามกน ซงอตราเรวในการเคลอนทจะขนกบปรมาณประจสทธบนโมเลกลของสาร รปรางและขนาดของโมเลกลของสารนน และกระแสไฟฟา)

4. การวดขนาดอนภาค -เพอดวามการเปลยนแปลงหรอไมหลงจากตงทงไว โดยใชกลองจลทรรศน, เครองมอทใชหลกการ light scattering เปนตน -เปนการประเมนการเกด aggregation และ Crystal growth

5. การวดความหนดและศกษาลกษณะการไหล - suspension ทด เมอวางทงไวความหนดและการไหลไมควรเปลยนแปลง

6. Temperature stress test -นยม Freeze and Thaw test โดยเกบไวทอณหภมและตาสลบกน แลวดวามคณสมบตเปลยนแปลงหรอไม

7. การทดสอบทางจลชววทยา 8. การทดสอบความคงตวทางเคม 9. การคานวณอาย (shelf life)

- เพอด stability ซง shelf life คอ มตวยาสาคญไมนอยกวา 90 % การเตรยมยานาแขวนตะกอน

1. ลดสตรตารบใหไดตามตองการและคดปรมาตรโดยประมาณ 2. บดผงยาใหมขนาดเลกสมาเสมอ ถามหลายชนดใช geometric dilution 3. Suspending agent ผงแหง: บดผสมกบผงยาใหเขากน แลวเตม wetting agent หรอ vehicle

เลกนอย บดผสมจนได smooth paste Suspending agent รป mucilage: บดผสมกบผงยาใหเขากน ไมใช Suspending agent: บดผสมผงยากบ wetting agent หรอ vehicle เลกนอย จนได smooth paste

4. ถาในตารบมสารละลายทละลายใน vehicle ได ใหละลายใน vehicle กอน โดยใช vehicle ไมเกน ¾ ของปรมาตร vehicle ในตารบ

5. เตมสารละลายจากขอ 4 และ vehicle ทเหลอจากปรมาตร ¾ ลงในโกรง โดยเตมทละสวน บดผสมใหเขากนดทกครง

6. ปรบปรมาตรใหครบดวยนาลางโกรงในกระบอกตวง

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%9F%E0%B9%89%E0%B8%B2

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%81%E0%B8%AA%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%9F%E0%B9%89%E0%B8%B2

2.4 Emulsion

ยาอมลชน หมายถง ยาเตรยมประเภทของเหลวทประกอบดวยของเหลว 2 ชนดทไมผสมกน โดยทวไป

คอวฏภาคนาและวฏภาคนามน และมสารทาอมลชน (emulsifying agent หรอ emulsifier) ทาหนาททาใหทง

สองวฏภาคคงสภาพอยดวยกนได

สวนประกอบในต ารบยาอมลชน

ตวยาส าคญและกระสายยา

ตวยาสาคญในตารบยาอมลชนมกเปนนามนทมฤทธทางเภสชวทยาและกระสายยาทใชในยาอมลชน

สาหรบรบประทานสวนใหญ คอ นาบรสทธ

สารปรงแตงอน ๆ

เปนสารทไมมฤทธในการรกษา ใชเปนสวนประกอบในสตรตารบเพอใหมลกษณะนาใช รสชาตด มความ

คงตว

- Preservative เชน Benzoic acid, Paraben concentrate

- Antioxidant เชน Sodium sulfite, Ascorbic acid

- Sweetening agents เชน Saccharin, Aspartame

-Flavoring agents เชน Vanillin

- Coloring agents ไมคอยนยมแตงสในตารบยาอมลชน

Emulsifying agents

สารอมลชน (Emulsifying agents) เปนสวนประกอบทมความสาคญมาก ทาใหระบบมความคงตว โดย

ทาหนาททาใหทงสองวฏภาคทไมผสมเขากน (วฎภาคนาและวฏภาคนามน) คงสภาพอยดวยกนได เรยกการทา

หนาทลกษณะนวา emulsify และเรยกกระบวนการนวา emulsification

หนาทของสารท าอมลชน

1. ลดแรงตงผวระหวางนาและนามน

2. เปนฟลมทแขงแรง (strong film) ไปหมรอบหยดเลก ปองกนการเกดการรวมตว

3. เพมความหนดใหกบอมลชน

4. ทาใหเกด electrical double layer ท interface

สารทาอมลชนททาหนาทในขอ 1 เรยกวา สารทาอมลชนจรง (true emulsifying agent) สวนสารทา

อมลชนททาหนาทในขอ 2-4 เรยกวา สารทาอมลชนเสรม (auxiliary emulsifying agent)

การจ าแนกประเภทของสารท าอมลชน

1. Natural emulsifying agents: เปนสารทไดจากธรรมชาตหลายชนด ไดรบความนยมนามาใชเปน

สารแขวนตะกอนในตารบยาอมลชน ตวอยางเชน acacia, gelatin (type A, type B), lecithin, cholesterol,

egg yolk, tragacanth

2. Synthetic Emulsifying agents: เปนสารทาอมลชนทสงเคราะหขน ไดแก สารลดแรงตงสารผว

ซงมขอดกวาสารอมลชนจากธรรมชาต คอ ไมสลายตวโดยเชอจลนทรย

1.1 Anionic surfactants: Soap แบงเปน 3 กลมยอย ตามการเกดปฏกรยาเคม ไดแก

- การเกด soap จากปฏกรยาเคมระหวาง fatty acid กบ akali เกดเปน monovalent soap จดเปนสารทา

อมลชนชนดนามนในนา คงตวท pH สงกวา 10 ตารบอมลชนทไดรสชาตไมด จงไมใชรบประทาน และไมควรใช

กบผวทเปนแผล เพราะเปนดางมาก ทาใหระคายเคองมาก

- การเกด soap จากปฏกรยาเคมระหวาง fatty acid กบ di หรอ trivalent cation เกดเปน di/trivalent soap

เปนอมลชนชนดนาในนามน ตารบอมลชนทไดรสชาตไมด จงไมใชรบประทาน และไมควรใชกบผวทเปนแผล

- การเกด soap จากปฏกรยาเคมระหวาง fatty acid กบ organic amine เกดเปน amine soap ทใชกนมากคอ

triethanolamine (TEA) เปนอมลชนชนดนามนในนา คอนขางเปนกลางใชไดกบผวทเปนแผลแตไมเหมาะทจะใช

ภายใน แสงและโลหะจะเรงการเปลยนส

- Alkyl sulfate: เปน ester fatty alcohol กบsulfuric acid sodium lauryl sulfate ใชเฉพาะภายนอก

เทานน

1.2 Cationic surfactants: ไมนยมใชปน emulsifier แตจะใชเปน disinfectant หรอ preservative

ไดแก Cetrimide (weak emulsifier) ตองระวงการใชสารกลมนกบสารทมประจลบ เพราะเกดความไมเขากน

1.3 Non-ionic emulsifying agent: นยมใชกนมาก เพราะไมไวตอการเปลยนแปลง pH และสารมารถ

เขากนไดกบสารอน เชน Sorbitan (Span, Aracel), Polysorbate (Tween) เปนตน

1.4 Ampoteric surfactants: มทงประจบวกและลบในโครงสราง เชน lecithin

3. Finely divided solids: colloidal clay bentonite, veegum

4. Auxiliary emulsifying agents: ไมสามารถทาใหเกดอมลชนทคงตวได ใชเพอเพมความขนหนดในตารบ

เชน Agar, Methylcellulose, Pectin, Silica gel เปนตน

นอกจากนยงมการใช emulsifier รวมกน (Mixed Emulsifying Agents) เพอใหได HLB ของสารตาม

ตองการ เพมความคงตว เพอใหไดความหนดตามตองการ และชวยกระจายไดดบนผวหนง แตตองระวงเรองประจ

ของสารดวย

Hydrophile-Lipophile Balance: HLB system

มประโยชนอยางมากในการเลอกใช non-ionic emulsion agents รวมกน โดยตวหนงควรมคา HLB ตา

กวา และอกตวหนงมคา HLB สงกวาคาทตองการ (required HLB : RHLB) ซงการกาหนดคา RHLB มหลกการ

ดงน

o/w emulsion ตองใช agent ทมคา HLB =8-18 (ละลายนาไดมากกวา)

w/o emulsion ตองใช agent ทมคา HLB = 3-6 (ละลายในนามนไดมากกวา)

ตวอยางการคานวณหา required HLB ของตารบ O/W Emulsion

Mineral oil 30%

Wool fat 2%

Stearyl alcohol 1.5%

Emulsifier 10%

Water 56.5%

1. หา required HLB ของ oil phase

สวนประกอบชนนามน จานวน HLB อตราสวนในนามน HLB ทคานวณได

Mineral oil 30% 12 30/33.5 = 0.896 0.896 x 12 = 10.75

Wool fat 2% 10 2/33.5 = 0.060 0.060 x 10 = 0.597

Steryl alcohol 1.5% 14 1.5/33.5 = 0.045 0.045 x 14 = 0.627

รวม 33.5% required HLB = 11.974

2. เลอกใช surfactants ทจะใชทาเปนสารทาอมลชน ควรจะใช chemical type เดยวกน หรอ series

เดยวกน เพราะ degree of saturation ทแตกตางกนของ lipophilic component ของอมลชนมอทธพลตอ

ความคงตวของอมลชน

เชน span 80 ม HLB = 4.3

Tween 80 ม HLB = 15.0

Required HLB จากทคานวณได = 12

คานวณปรมาณของ span 80 และ tween 80 ไดดงตอไปน

วธ Aligation Method

Tween 80 15.0 7.7

12.0

Span 80 4.3 3.0

10.7

จากตารบใช emulsifier 10% = 10 กรม

emulsifier 10.7 สวน = 10 กรม

emulsifier 7.7 สวน = 7.10107.7 x กรม

ดงนน ใช Tween 80 = 7.2 กรม

Span 80 = 10-7.2 = 2.8 กรม

วธเตรยมอมลชน

1. การเตรยมยาอมลชนระดบหองปฏบตการ เมอใชกมเปนอมลชน

เตรยมได 4 วธคอ Dry gum method (Continential method), Wet gum method (English

method), Bottle method (Forbes bottle method) และ Auxiliary method โดยทง 4 วธนตองเตรยมให

ได primary emulsion กอน ซงสามารถเตรยมไดจากการผสมนามน นา และกม ตามอตราสวน O:W:G ท

เหมาะสม

Type of oil Acacia O:W:G

Tragacanth O:W:G

Fixed oil (cod liver oil, castor oil ,almond oil, arachis oil)

4:2:1

40:20:1

Mineral oil (liquid paraffin liquid หรอ petrolatum

4:2:1, 3:2:1, 2:2:1

40:20:1

Linseed oil & volatile oil (turpentine oil, methyl salicylate, cinnamon oil, peppermint oil)

3:2:1 2:2:1

30:20:1 20:20:1

Oleoresin

1:2:1

10:20:1

1.1 Dry gum method เปนวธเตรยมโดยการเตม external phase ลงใน internal phase ซงม gum อยดวย

วธเตรยม (ตวอยางการเตม o/w emulsion)

1. หาสดสวน O:W:G แลวบด oil กบ gum ในโกรงทแหงสนท

2. เตมนาตามสวนทคานวณไดลงทเดยวใหหมด บดเรวๆทนท หมนลกโกรงไปทางเดยวกนตลอด ใชแรง

เหวยงมากกวาแรงกด ภายใน 5 นาท จะได primary emulsion เกดขน สงเกตจากการม film บางๆ

ระหวางโกรงและลกโกรง อมลชนจะมลกษณะขนขาวคลาย cream และเกดเสยงเรยกวา cracking

sound

3. ปน primary emulsion ตอไปประมาณ 2-3 นาท จงเตมสวนประกอบอนๆลงไปทละนอย ปนใหเขากน

ทกครง

4. ปรบปรมาตรดวยนาลางโกรงในกระบอกตวง

1.2 Wet gum method เปนวธเตรยมโดยการเตม internal phase ลงใน external phase ทม gum อยดวย

วธเตรยม (ตวอยางการเตม o/w emulsion)

1. คานวณสดสวน O:W:G

2. บด gum กบนา ตามสดสวนทคานวณไดใหเปน mucilage กอน

3. เตม oil ทละนอย ปนลกโกรงเรวๆใหเขากนทกครง ใชแรงเหวยงมากกวาแรงกด ถา mucilage ขน

เหนยวมากเกนไป แสดงวาอมลชนขาดนา เรยกวา ropy ใหเตมนาลงไปเลกนอย แลวบดใหเขากน

4. บด primary emulsion ตอไปอก 2-3 นาท และเตมสวนประกอบอนๆลงไป

5. ปรบปรมาตรดวยนาลางโกรงในกระบอกตวง

1.3 Bottle method ใชเตรยมอมลชนท oil เปน volatile oil หรอ oil ทมความหนดนอย


1. Calibrate ขวด

2. คานวณสดสวน O:W:G

3. ใส gum ลงในขวดทแหงสนท

4. เตม oil ตามสดสวนทคานวณได เขยาใหเขากน

5. เตมนาตามสดสวนทคานวณไดทเดยวหมด เขยาแรงๆ เปนพกๆ จนได primary emulsion

6. เตมสวนประกอบอนๆ ลงไปทละนอย เขยาใหเขากนทกครง แลวปรบปรมาตรใหครบดวยนา

1.4 Auxiliary method อาจใชเครองผสม เตรยมโดย dry gum/wet gum method แลวนาไปผาน hand

homogenizer เพอใหไดอมลชนทมความคงตวดขน ปกตจะใชวธนในการเตรยมอมลชนทม emulsifier เปน

gum ตวอนทไมใช acacia ซงจะ emulsify ในโกรงไดไมด และใชเมอม gelatin, methyl cellulose เพยง

ตวเดยวในตารบ

2. การเตรยมอมลชนโดยใช emulsifier อนๆ ทไมใช natural gum เชน การใช surfactant เปน

emulsifier

2.1 Beaker method

- การเตม internal phase ลงใน external phase


1. ละลายตวยาทละลายนาไดใน aqueous phase ตวยาทละลายไดใน oil ใหละลายใน oil phase

2.ถาเปน o/w emulsion คอยๆเท oil phase ลงใน aqueous phase ถาเปน w/o emulsion คอยๆ

เท aqueous phase ลงใน oil phase

ถาในตารบมพวก fat, wax, surfactant อนๆ ทเปน solid หรอ semisolid ใหหลอมบน water bath

โดยหลอม oil phase ทงหมด แลว heat aqueous phase ใหไดอณหภมใกลเคยงกน (65-75 องศาเซลเซยส)

แลวจงผสมใหเขากน

- การเตม external phase ลงใน internal phase การเตรยมวธตองมการกลบ phase ชอง emulsion

- Beaker method ใช beaker เปนภาชนะในการเตรยม

ขอควรระวงในการเตรยมโดยวธ beaker method

1. อณหภมของทง 2 phase ควรเทาหรอใกลเคยงกน

2. การเตม phase หนงลงในอก phase หนง ตองเทเปนสายชา ๆ และคนเรว ๆ ตลอดเวลาจนกระทงเยนลงถง

อณหภมหอง จงจะไดอมลชนทเนอเนยน

3. Water phase ใชนาปรมาณทตองใชทงหมดในสตร ไมตองมการปรบปรมาตรภายหลง

4. ถามสารพวก volatile oil, alcohol ใหเตมหลงจากอมลชนเยนลงแลว (temp. < 45 °C) เพอปองกนการ

แยกของอมลชนและการสญเสย oil

2.2 Nascent soap method หรอ In situ soap method

เปนวธเตรยมอมลชน โดยม soap ซงเกดจากปฏกรยาเคมในขณะทเตรยมเปน emulsifier ถา

emulsifier เปน monovalent soap จะได o/w emulsion โดย monovalent soap เกดจากดางทมประจ

เดยว เชน sodium oleate (sodium ประจ +1) ถา emulsifier เปน divalent soap จะได w/o emulsion

โดย divalent soap เกดจากดางทมประจ 2 ประจ เชน calcium oleate (calcium ประจ +2)

ความคงตวของอมลชน

1. Flocculation คอ การจบกลมของหยดเลก เกดเปนกลมของหยดขนาดใหญ (floccules)

2. Creaming คอ การเคลอนทของหยดเลก ๆ ทาใหเกดเปนชนเขมขนอยทดานบน (upward creaming) หรอ

ดานลาง (downward creaming) ของอมลชน ขนกบความหนาแนนของวฏภาคภายในและวฏภาคภายนอก การ

เกด creaming จะทาใหเนอของอมลชนไมสมาเสมอ แตถาเขยาจะ reversible ได เพราะฟลมของสารทาอมลชน

ทหมอยรอบ ๆ หยดเลกยงไมถกทาลาย การเกด creaming จะเรวหรอชา พจารณาจากStokes’ law ดงน

v = อตราเรวในการเกด creaming (cm/sec)

d = เสนผาศนยกลางของหยดเลก (cm)

g = แรงโนมถวงของโลก (980 cm/sec2)

ρ1 = ความหนาแนนของวฏภาคภายใน (g/ml)

ρ2 = ความหนาแนนของของเหลวตวกลาง (g/ml)

η = ความหนดของของเหลวตวกลาง (poise หรอ g cm-1 sec-1)

3. Coalescence หมายถง การรวมตวกนของหยดเลกเปนหยดใหญ เนองจากฟลมทลอมรอบหยดเลกบางสวน

ถกทาลายลง ถาฟลมถกทาลายหมดจะเกดการแยกชนของของเหลว 2 ชนชดเจน (breaking) แมเขยากไม

สามารถกลบสภาพเดมได

สาเหตของ breaking

1) การเปลยนแปลง surface free energy

- Globule พยายามรวมตวกนเพอลด surface free energy

2) ชนดและความเขมขนของสารทาอมลชน เปนปจจยสาคญทสด

- ใชสารทาอมลชนปรมาณนอยทสด ททาใหอมลชนคงตวทสด

3) อตราสวนโดยปรมาตรของวฏภาค

- critical point หมายถง ความเขมขนสงสดของ internal phase ทสารทาอมลชน สามารถทาใหเกด

อมลชนทคงตวตามทตองการได

4) การเปลยนแปลงของ diffuse double layer

- Zeta potential สง ๆ ระบบจะคงตวด

- การเตม electrolyte ลงในอมลชน อาจทาใหหยดเลกมโอกาสรวมตวกน เกดการแยกชนได

4. Oswald ripening เกดในอมลชนทหยดเลกหรอวฏภาคภายในมขนาดไมสมาเสมอ หรอมการกระจายขนาด

หลายชวง ซงการชนกนระหวาง 2 หยด อาจทาใหเกดหยดใหญ 1 หยดและเลกกวา 1 หยด เปนผลใหหยดเลก

กลายเปนหยดเลกลง ๆ จนเลกมากและละลายในตวกลางทากระจาย ทาใหเหลอแตหยดใหญ

5. Phase inversion หมายถง การกลบวฏภาค เกดไดจากหลายสาเหต ไดแก

- chemical reaction เชน กรณ o/w ทม sodium stearate เปนสารทาอมลชน ถาเตม calcium

chloride ลงไป จะเกด calcium stearate ซงละลายในนามนมากกวานา ทาใหอมลชนกลบวฏภาคเปน w/o

- เกดจากการเตม electrolyte, alcohol ซงจะไปลดการละลายของ hydrophilic ของ emulsifier เกด

การเสยสภาพ อาจเกดการกลบวฏภาค

การประเมนความคงตวของอมลชน

การประเมนงาย ๆ เพอตรวจสอบการเกด Coalescence และ phase separation ของอมลชน อาจทา

ไดดวยการสงเกตดวยสายตาและหลงเขยาอมลชน

วธทนยม คอ ดการแยกชนของอมลชน ดวยการเรงใหเกดเรวขน โดย stress test คอ

1) การเกบอมลชนไวทอณหภมตาง ๆ

- การเพมอณหภมทาใหอมลชนแยกชนเรวขน

- ถาอมลชนคงตว จะไมมการแยกชนเมอเกบไวทอณหภมและเวลาทกาหนด หรออาจใช freeze-thaw

cycle ระหวางอณหภม -5 °C และ 40 °C อยางไรกตาม การเพมอณหภม อาจเกด cracking ได ทง ๆ ทในภาวะ

ปกตอมลชนคงตวด เนองจากอณหภมสงขนจะเปลยนแปลงการละลายของสารทาอมลชน

2) ใชวธหมนเหวยง

- ชวยเพมอตราการเกด creaming ถาอมลชนคงตวดจะไมมการแยกชนทความเรว, อณหภมและเวลาท

กาหนด

- การใชแรงเหวยง อาจสรปผลผดพลาดได เพราะอมลชนทอยในภาวะปกตมความคงตวด แตมความ

หนาแนนของทง 2 phase ตางกนมาก กจะเกด creaming เรว เมอ centrifuge

ดงนน ถามเวลาประเมนตารบอมลชน ควรเกบไวในสภาวะการเกบปกต เพอศกษาความคงตวเปนระยะ

เวลานาน จะไดผลทถกตองกวาการศกษาในสภาวะเรง

ตวอยางขอสอบ ^^

1. ปรากฏการณใดของความคงตวทไมเกยวของกบ emulsion

1. Flocculation and creaming 2. Coalescence and breaking

3. Flocculation and caking 4. Deterioration and microorganism

5. phase inversion

2. วธการเตรยม emulsion ในตารบทมนา mineral oil และ acacia โดยวธ dry gum method ไดอยางไร

1. เตม mineral oil ลงใน acacia mucilage

2. เตมน าลงในสวนผสมของ acacia กบ mineral oil

3. เตมนาและ mineral oil ลงใน acacia พรอมๆกน

4. เตมนา mineral oil และ acacia พรอมๆกน

5. ทาใหอณหภมของนากบ mineral oil เทากนกอนบดลงในโกรง

3. ขอใดมผลตอประสทธภาพของ benzoic acid ในการเปนสารกนเสยในตารบ o/w emulsion

A. Partition coefficient

B. Dissociation constant

C. Critical micelle concentration

1. A 2. B 3. C 4.A,B 5.A,B,C

4.ในการเตรยม Mineral oil emulsion พบวาสดสวนของ emulsifier ทดทสด (Span 80 ตอ Tween 80)

เปน 40/60 กาหนด HLB ของ Span 80 = 4.3, Tween 80 = 15 จงหา HLB ของตารบ

ตอบ 10.7

5. ในตารบประกอบดวย zinc oxide, calamine อยางละ 8 mg และ olive oil, Ca(OH)2 อยางละ 100

ml เตรยมตารบโดยวธใด

1. Wet gum method 2. Dry gum method

3. In situ soap method 4. Bottle method

5. Suspension method

6. ขอใดผด ถาใช Pharmagel A เตรยมอมลชนสาหรบรบประทาน

1. เตรยมโดย Auxilliary method

2. อมลชนทไดมความหนดนอย

3. ตองใช methylcellulose เปนสารทาอมลชนเสรม

4. ละลาย Pharmagel A โดย heat ท 100 องศาเซลเซยสเปนเวลา 20 นาท

5. เตรยมโดย Homoginizer จงไมตองใชความรอน

7.ขอใดไมใชสาเหตในการทาใหเกด phase reversion ในอมลชน

1. เกดปฏกรยาระหวาง emulsifying agent

2. การเปลยนแปลงการละลาย

3. เปลยน phase volume ratio

4. ละลาย internal phase ลงใน external phase

5. ละลาย external phase ลงใน internal phase

8.ขอใดถกตองเกยวกบการเตรยมตารบตอไปน mineral oil 0.2%, rose oil, water rose oil, borax,

glycerine, cetyl alcohol

1. เตม emulsifying agent ใน phase oil

2. เตม emulsifying agent ใน phase นา

3. ละลาย rose oil ใน water rose oil

4. เตม borax ใน phase น า

5. เตม borax ใน phase oil

9. ในการเตรยมอมลชน โดยวธ dry gum method ขอใดแสดงวาเกด primary emulsion แลว

1. เนอหนด เหนยวขน 2.เน อขาวเหมอนครม 3. มเสยง crakling sound

10. ขอใดถก สาหรบการเกด creaming ของ o/w emulsion

1. เกด downward creaming

2. Film ของ emulsifying agent ทหมหยด oil ถกทาลาย

3. หยด oil มารวมตวกนเปนหยดทมขนาดใหญขน

4. เปน irreversible process

5. หยด oil มาเกาะกลมเปนช น cream อยสวนบนของอมลชน

11. ขอใดคอวธการเตรยมอมลชนแบบ o/w ของยาทไมทนรอน และ very water soluble

ตอบ incoperation

12. วธเตรยม Dry gum method

ตอบ บด gum กบ oil กอนแลวเตมนาตาม

2.5 Semisolid dosage form

(Ointments, Creams, Pastes, Jellies)

Ointments (ยาขผง)

ค าจ ากดความ

ยาขผงเปนยาเตรยมในรปกงแขง (semi-solid preparations) ประกอบดวยตวยาละลาย หรอ

กระจายตวอยในยาพนขผง (0intment base) ใชภายนอกส าหรบทาหรอถผวหนง ยาขผงทใชส าหรบตาจะม

ชอเรยกเฉพาะวา Ophthalmic ointment หรอ eye ointment

สวนประกอบของต ารบ

ประกอบดวย 2 สวน

1. ตวยาส าคญ(active ingredients) ใชในการรกษาตางๆกน

2. ยาพนขผง (ointment bases) ท าใหผวหนงออนนม (emollient) หรอปองกนผวหนง

(protective)จากสารตางๆ การแบงชนดยาพนแบงได 2 แบบ

1) แบงตามความสามารถในการซมผานเขาสผวหนง (skin penetrating ability) ซงแบงได 3 แบบ 1.1 epidermatic ointment เปนยาพนทมการ ซมผานผวหนงไดนอยทสดหรอไมไดเลย

ตวอยางเชน ยาขผงสมานผว ขผงรกษาผวหนงแขงผดปกต (keratosis) 1.2 endodermatic ointment เปนยาพนทมการ ซมผานผวหนงในชนหนงก าพรา จงมการดดซมได

บาง ตวยาทกระจายตวอยในยาพนประเภทนมกเปนยาระงบปวด 1.3 diadermatic ointment เปนยาพนทมการ ซมผานผวหนงและผานเขาสกระแสโลหตตวยาท

กระจายตวอยในยาพนประเภทน เชน ยาตานการอกเสบ 2) แบงโดยพจารณาจากสวนประกอบของยาพนขผง แบงได 4 แบบ

2.1 ยาพนชนดเปนมน (oleageneous or hydrocarbon ointment base) มลกษณะเปนมน เหนยวเหนอะหนะ ปราศจากน า ไมละลายน า ไมดดน า เปนสารปดกน แตไมมการดดซม ท าใหผวหนงออนนมชมชน แตเหนยวเหนอะหนะ ลางน าออกยาก สวนประกอบหลกของยาพนชนดนจะเปน Hydrocarbons เชน mineral oil, petrolatum, paraffin, petrolatum substitute นอกจากนอาจประกอบดวยน ามนพช เชน olive oil, cotton seed oil ไขมนสตว เชน beeswax, spermaceti สารซลโคน เชน dimethicone สารเหลานจะท าใหไดยาพนทมความหนด แขง และจดหลอมเหลวตางกนไปตามตองการ

2.2 ยาพนชนดดดน าได (absorption ointment base) มลกษณะเปนมน เหนยวเหนอะหนะ ไมละลายน า แตสามารถดดน าได ปดกนนอยลง กระจายตวไดงายขน ลางน าออกยาก แตจะเกดฟลมไดไมดเทากบการใชยาพนชนดเปนมน สวนประกอบในต ารบยาพนชนดน เชน wool fat(

เมอผสมเขากบน า 25-30%จะเรยก lanolin), wool alcohol, cetyl alcohol, stearyl alcohol

2.3 ยาพนชนด Emulsion ointment base แบงออกเปน 2 ชนด 2.3.1 W/O Emulsion ointment มลกษณะมลกษณะเปนมน ไมละลายน า ลางน าออกยาก

ไมเหนยวเหนอะหนะ ไมปดกน ใชกบแผลฝหนองได 2.3.2 W/O Emulsion ointment base base มลกษณะมลกษณะไมเปนมน ไมละลายน า

ลางน าออกงาย ไมเหนยวเหนอะหนะ ไมปดกน ใชกบต ารบทมขนมากหรอบรเวณศรษะ ผลตภณฑเครองส าอาง

ยาพนอมลชนยงแบงตามชนดของ emulsifier ไดเปน 3 ชนด คอ

a) Anionic emulsifier ไดแก alkyl sulfonate, alkali soaps,metallic soaps จะเขาไดกบตวยา

ทไมมประจหรอตวยาทมประจลบ แตจะไมเขากบตวยาทมประจบวก นอกจากน alkali soaps จะไมเขากบตว

ยาทเปนกรดเนองจากความเปนกรดท าให alkali soaps ไมคงตวเกดการแยกสลายดวยน า

b) Cationic emulsifier เชน cetrimide จะเขาไดกบตวยาทมประจบวกแตจะไมเขากบตว

ยาทมประจลบ สารท าอมลชนทมประจบวกมคณสมบตปองกนจลนทรยได ดงนนในต ารบจงไมตองเตมสารกน

เสย c) Non-ionic emulsifier สารท าอมลชนชนดนไมแตกตวในสารละลายจงไมแสดงความเปนประจ

จะมคณสมบต hydrophilic และ lipophilic แตกตางกนออกไป

2.4 ยาพนชนดละลายน าได (Water soluble ointment base)มลกษณะไมเปนมน ไมเหนยวด

หนอะ หนะ ละลายน าได ลางน าออกงาย ไมเหมนหน สารทนยมใชในการเตรยมยาพนชนดน ไดแก

polyethylene glycol:PEG นอกจากนอาจใช bentonite or veegum

การเตรยมต ารบ

ม 2 วธ

1. การเตรยมยาขผงโดยการหลอม (fusion) ใชกบตวยาททนความรอน และ ใชกบยาพนทปราศจาก

น า สวนประกอบในต ารบมสารจ าพวกไข เชน ไขผง hard paraffin โดยการหลอมจะตองค านงถงจด

หลอมเหลวดวย การหลอมสารตางๆเขาดวยกน หลอมจากจดหลอมเหลวสงไปต าเปนวธทนยมกน

2. การบดผสม (incorporation or mechanical incorporation) ใชเมอตวยาอยในรปของแขงไม

ละลายในน าหรอในยาพน หรออาจอยในรปของเหลวหรอในรปสารละลายในตวท าละลายทเหมาะสม

เทคนคในการเตรยมต ารบจะแตกตางกนดงน

1. ตวยาเปนผงไมละลายน า ตองท าใหตวยากระจายตวอยในยาพนอยางสม าเสมอ และท าให

อนภาคของตวยาเลกทสดกอนน ามาผสมกบยาพน โดยใชสารชวยในการบบด( levigating agent) จนได

smooth paste แลวจงน ามาผสมกบยาพนโดยวธ geometric dilution เพอใหไดยาขผงทเนอเนยน

levigating agent ทเลอกใช

- Light mineral oil หรอ vegetable oil ใชกบยาพนชนดเปนมน ยาพนชนดดดน าได ยา

พนชนดอมลชน w/o

- Glycerin ใชกบยาพนยาพนอมลชนชนด w/o ยาพนชนดละลายน า

นอกจากนอาจใชยาพนหรอน ายาพนปรมาณเลกนอยมาหลอม (melted base) เพอเปน levigeting

agent กได

1. ตวยาเปนผงและละลายน าได ตวยาละลายในน าปรมาณเลกนอยกอน จากนนน าสารละลายท

ไดมาผสมกบยาพน (ยาพนตองผสมเขากบน าได ถาใชยาพนชนดเปนมนซงผสมเขากบน าไมได ใหแกไข

โดยเตมสารทดดน าได เชน cetyl alcohol 4-5%)

2. ตวยาทเปนของเหลว หรอเตรยมในรปของเหลว ใหน ามาผสมกบยาพนไดเลย

แนวทางการประเมน

พจารณาจากการแยกของของเหลวออกจากขผง (bleeding) ความขนหนดเปลยนไป การเกดเมด

หยาบ การเจรญของเชอจลนทรย การเปลยนแปลงของสและกลน

Creams


อมลชนทมความหนดสง อาจอยในรปกงแขง หรอในรปของเหลวทมความหนดสง (thick liquid

emulsion) โดยอยในรปน าในน ามน เชน oily cream หรอน ามนในน ากได เชน aqueous cream ใชส าหรบ

ภายนอก โดยอาจใชเปนยาพนส าหรบตวยา หรอใชในทางเครองส าอาง ครมบางชนดอาจใชในการรกษาได

โดยไมตองมตวยาส าคญ โดยมงใหความชมชนกบผวหนง รกษาสภาพผวหนง

ครมแบงออกเปน 2 ประเภทตามชนดของวฏภาคภายนอก คอ

1. ครมชนดน าในน ามน (W/O cream หรอ hydrophobic creams) เปนครมทมวฏภาคน ามน

เปนวฏภาคภายนอก จะมสารท าอมลชนชนดน าในน ามนเปนสวนประกอบ เชน ไขขนแกะ ซงครมชนดนจะ

กระจายตวงายเมอทาผว และปองกนการสญเสยน าออกจากผวไดด เชน cold cream

2. ครมชนดน ามนในน า (O/W cream หรอ hydrophilic creams) เปนครมทมวฏภาคน าเปนวฏ

ภาคภายนอก จะมสารท าอมลชนชนดน ามนในน าเปนองคประกอบ เชน สบโซเดยม ซงครมชนดนจะลาง

ออกงาย ไมเปรอะเปอนเสอผา เชน vanishing cream


1. ตวยาส าคญ

2. ยาพน ประกอบดวย

2.1 สารใหความชมชน ท าหนาทใหความชมชนแกผวหนง เชน Petrolatum, glycerol, urea

2.2 สารเพมความขนหนดของเนอครม (Thickeners) เชน beeswax, paraffin, candililla wax

2.3 สารท าอมลชน ท าหนาทลดแรงตงผวระหวางน าและน ามน ท าใหน ากระจายตวในน ามน หรอ

น ามนกระจายตวในน า โดยไมเกดการแยกตวออกจากกน โดยสารลดแรงตงผวทท าหนาทเปนสารท าอมลชน

ชนดน าในน ามนจะมคา HLB อยในชวง 4-6 ในขณะทสารลดแรงตงผวทท าหนาทเปนสารท าอมลชนชนด

น ามนในน าจะมคา HLB อยในชวง 8-18

ตวอยางการค านวณหาคา HLB ของต ารบและปรมาณของสารท าอมลชน

จงค านวณหาปรมาณ sorbitan monostearate และ tween 80 ทใชในการเตรยมต ารบขางลางน

Rx Liquid paraffin 35

Wool fat 1

Cetyl alcohol 10

Emulsifier 7

Purified water to 100

M.ft. cream (o/w)

1. ค านวณคา required HLB ของต ารบโดยค านวณจากสวนประกอบทงหมดในวฏภาคน ามน

จากวฏภาคน ามนคดเปน 35+1+10 = 46%

คา required HLB ของ Liquid paraffin = 35x12/46 = 9.13

คา required HLB ของ Wool fat = 1x10/46 = 0.22

คา required HLB ของ cetyl alcohol = 10x13/46 = 2.83

ดงนน คา required HLB ของต ารบ = 9.13+0.22+2.83 = 12.18

จากต ารบเลอกใชสารท าอมลชน 2 ชนด คอ sorbitan monostearate และ tween 80 ซง

มคา HLB เทากบ 4.3 และ 15 ตามล าดบ

Tween 80 15 7.88

12.18

sorbitan monostearate 4.3 2.82

10.7

สารท าอมลชน 10.7 สวน ใช Tween 80 = 7.88 สวน

สารท าอมลชน 7 สวน ใช Tween 80 = 7x7.88/10.7 = 5.16 สวน

สารท าอมลชน 10.7 สวน ใช sodium monostearate = 2.82 สวน

สารท าอมลชน 7 สวน ใช sodium monostearate = 7x2.8/10.7

= 1.84 สวน

ดงนนจากสตรต ารบ sorbitan monostearate 1.84 กรม และ Tween 80 5.16 กรม

2.4 สารกนเสย

2.5 สารตานออกซเดชน

2.6 น าบรสทธ เปนน าทปราศจากไอออน เพอปองกนไมใหไอออนของโลหะหนกเขามาปะปน ซง

อาจท าใหครมไมคงตว

2.7 สารอนๆ เชน สารแตงส สารแตงกลน


1. แยกหลอมวฏภาคน ามน ซงประกอบดวยสารทละลายไดในน ามน หรอผสมเขากนไดในน ามน

โดยอณหภมทใชในการหลอมจะอยในชวง 70-75 องศาเซลเซยส

2. ใหความรอนกบวฏภาคน า ซงประกอบดวยสารทละลายไดในน าหรอผสมเขากบน าไดใหได

อณหภมเทากบวฏภาคน ามน หรอสงกวาวฏภาคน ามนเลกนอย

3. น าวฏภาคทงสองมาผสมกน ในการผสมอาจเทวฏภาคภายนอกลงในวฏภาคภายใน หรอเทวฏ

ภาคภายนอกลงในวฎภาคภายในกได โดยเทอยางชาๆและตอเนองพรอมทงคนตลอดเวลาจนครมแขงตวท

อณหภมหอง

4. ในกรณทต ารบมตวยาหรอสารทระเหยไดงาย หรอไมทนความรอน ใหน ามาผสมกบครมทเตรยม

ได เมอครมมอณหภมประมาณ 40 องศาเซลเซยส สวนตวยาททนความรอนอาจน าไปผสมในวฏภาคน า

หรอวฏภาคน ามนกได ทงนขนกบการละลายของตวยานนๆ แลวจงเตรยมครม หรออาจน าไปผสมภายหลง

จากการเตรยมครมแลวกได

5. ครมทเตรยมไดอาจน าไปผานเครอง homogenizer, colloid mill หรอ roller mill เมอครมม

อณหภมลดลง 30-40 องศาเซลเซยส เพอใหไดเนอครมทดขน และมการกระจายของวฏภาคภายในอยาง

สม าเสมอ และลดขนาดของวฏภาคภายใน ท าใหครมมความคงตวมากขน


ลกษณะความไมคงสภาพของครม ไดแก การแยกของอมลชน ความขนหนดเปลยนไป เนอครมหด

ตวเนองจากการระเหยของน า และการเจรญของเชอจลนทรย การเปลยนแปลงของสและกลน

Pastes


Pastes เปนยาเตรยมใชส าหรบภายนอก มลกษณะกงแขงคลายขผง ประกอบดวยตวยาส าคญ และ

ยาพน แตตางจากยาขผงตรงประกอบดวยผงยาในปรมาณทมากกวา โดยผงยาอาจมปรมาณมากถง

50% เพสตจงมลกษณะแขงกวายาขผงและเปนมนนอยกวายาขผง ตวยาในเพสตถกดดซมผานผวหนงได

นอยกวายาเตรยมในรปแบบยาขผง ดงนนจงเหมาะสมกบส าหรบตวยาทตองการใหออกฤทธบรเวณ

ผวหนาของผวหนง เพสตนยมใชทาผวหนงบรเวณไมกวางนก ในกรณทใชส าหรบแผลเปดและมบรเวณ

กวาง ควรท าเพสคไปผานการท าใหไรเชอกอน


เพสตแบงออกเปน 2 ชนดคอ

1. เพสตชนดเปนมน (Fatty pastes)

เพสตชนดนมลกษณะเปนมนคลายยาขผง ประกอบดวยตวยาผสมกบยาพนชนดเปนมน เชน

petrolatum, mineral oil, bees wax, wool fat etc.

2. เพสตชนดไมเปนมน (Nongreasy pastes)

เปนเพสตทมยาพนชนดผสมกบน าได หรอยาพนทละลายน าได เชน ยาพนซงประกอบดวย glycerin

และ gelatin หรอ pectin tragacanth และเนองจากเพสตชนดนมกมน าเปนสวนประกอบ หรออาจม

สารอนทท าใหเชอจลนทรยเจรญไดงาย ดงนนจงตองเตมสารกนเสยในต ารบดวย


1. เพสตชนดเปนมน

ลดขนาดผงยาใหเลกทสดเทาทจะท าไดโดยใชสารบบด เชน น ามนแร หรอน ายาพนสวนหนงมา

หลอม แลวน ามาบบดกบผงยากอนจนไดเพสตเนอเนยน แลวจงเตมยาพนทเหลอลงผสมโดยวธ

Geometric dilution

2. เพสตชนดไมเปนมน

เพสตชนดไมเปนมนมกประกอบดวย pectin tragacanth หรออนๆ ซงสารเหลานจะตองถก

hydrate ลบชกอน โดยเรมตนจะตองน ามาบดกบ glycerin จ านวนเลกนอยเสยกอน เพอใหกระจายตว

และเปยกน างายขน แลวจงเตมน ารอนลงไปคนจนพองตวเขากนด แลวเตมสารกนเสย


พจารณาจากการแยกของของเหลวออกจากขผง (bleeding) ความขนหนดเปลยนไป การเกดเมด

หยาบ การเจรญของเชอจลนทรย การเปลยนแปลงของสและกลน

Jellies and gels

ค าจ ากดความ Gels เปนเภสชภณฑประเภทคอลลอยดซงมลกษณะเปนยาเตรยมรปแบบของเหลว หรอรปแบบกง

แขง ขนอยกบชนดของวฏภาคกระจายตว (dispersed phase) กรณทวฎภาคกระจายตวเปนสาร inorganic

particles ขนาดเลกแขวนตวอยในตวกลางการกระจาย (dispersion medium) จะมลกษณะเปนยาน า

กระจายตว ซงเปนยาเตรยมรปแบบของเหลว เปนยาเตรยมทใชภายใน สวนในกรณทวฎภาคกระจายตวม

สวนประกอบของ organic molecules ขนาดใหญรวมตวหรอกระจายตวในตวกลางการกระจายจนเปนเนอ

เดยวกน จะมลกษณะเปนยากงแขงเปนยาเตรยมทใชภายนอกเรยกวา Jellies


1. ตวยา หรอสารส าคญ หรอวฏภาคกระจายตว (dispersed phase) คอ สารอนนทรยอนภาค

ขนาดเลก เชน Aluminium hydroxide

2. ตวกลางการกระจายตว หรอน ากระสายยา หรอวฏภาคภายนอก (dispersion medium)

โดยทวไปคอน า

3. สารปรงแตง (Pharmaceutical Necessities) เชน สารกนเสย สารกนน าระเหย

4. สารกอเจล

4.1 สารกอเจลทไดจากธรรมชาต เชน

- agar ละลายในน ารอนเปนเจลในน าเยน ใชในความเขมขน 0.5%w/v เปนตนไป ตกตะกอนใน

alcohol

- acacia ละลายในน าปรมาณเปน 2 เทาทอณหภมหอง ไมละลายใน alcohol ความหนดลดลง

เมอถกความรอน เนองจาก particle agglomeration นยมใชกบ tragacanth และใส preservative

- gelatin ใชความเขมขน 2-15% ดดน าได 5-10 เทาของน าหนก ม 2 type Type A ละลายน า

เปนกรด pH 3-4.5 และประจบวก Type B ละลายน าเปนกรดออนหรอกลาง pH 5-7 ประจลบ น ามา

ละลายในน าเพอใหพองตวแลวท าใหรอนจนละลายหมด ตงใหเยนทอณหภมหอง

- pectin เกดเจลทม pH เปนกรด และม Ca+ น าระเหยออกจากเจลงายตองเตมสารกนน าระเหย

เตม preservative

- tragacanth มคณสมบตเปนกรด มประจลบ ไมละลายใน alcohol และตวท าละลายอนทรย

(นยมเตม glycerin, alcohol เพอเปนสารชวยกระจายตวกนสารกอเจลจบตวเปนกอน)

4.2 สารกอเจลกงสงเคราะห เชน

- Methylcellulose (MC) ไมมประจ ละลายไดดในน าเยน ไมละลายในน ารอน ดดความชนงาย

คงตวดท pH กวาง (3-11)

- Hydroxypropylcellulose (HPC) ไมมประจ ละลายไดดในน าเยน การละลายลดลงเมอ

อณหภมสงขน ละลายในตวท าละลายอนทรยทมขว

- Hydroxymethycellulose (HMPC) ไมมประจ ละลายไดดในน าเยน ไมละลายใน alcohol

- Sodium carboxymethylcellulose (SCMC) มประจลบ ละลายดกวา MC และ HPMC

ละลายไดดทงในน าเยน และรอน ไมละลายในตวท าละลายอนทรย

4.3 สารกอเจลสงเคราะห เชน

- Carbomer ใหความหนดสงแมในความเขมขนต า นยมใชมากในผลตภณฑเจล เปนกรดออน

ละลายน านอย เมอกระจายตวในน าจะไดสารละลายขน ไมหนด แตเมอเตมดาง ความหนดจะเพมขน และใส

ดางทใชคอ KOH, NaOH -

Poloxamer ละลายในน าเยนไดดกวาในน ารอน เจลทไดจะมคณสมบตเปน thermoreversible gel คอ

เปลยนกลบไปมาระหวางของเหลวกบเจล เมออณหภมเปลยน

การเตรยม Poloxamer ทนยมนนใหน า Poloxamer มาละลายในน าเยนจดจนไดสารละลายใส

จากนนน าไปอนใหรอนถงอณหภมหองจะไดเจลใส การเตรยมต ารบ

1. Temperature effect เปนเจลทเตรยมไดจากการเปลยนแปลงอณหภม

2. การเกด floccules เนองจากเตมเกลอ หรอของเหลวทไมใชตวท าละลาย ซงเปนสารทมผลท าให

สารกอเจลตกตะกอน

3. การเกดปฏกรยาเคม เชน Aluminiumhydroxide gel หรอ silica gel ทเตรยมไดจากการท า

ปฏกรยาเคมระหวาง sodium siligate และกรดทอยในรปสารละลาย


ลกษณะความไมคงสภาพของเจล ไดแก ความขนหนดเปลยนไป เกดการแขงตวจนบบออกจาก

ภาชนะไมได (set-up) มการแยกตวของของเหลว (syneresis) มการตกตะกอน หรอสญเสยความหนด หรอ

ปรมาณเมอเกบไวนาน เนองจากการระเหยของน า

ความแตกตางของ semisolid dosage form

Ointment Creams Pastes Jellies & Gels ประกอบดวยตวยาละลาย หรอกระจายตวอยในยาพนขผง (0intment base) อาจผสมตวยาส าคญปรมาณเลกนอย หรอไมกได

ประกอบดวยตวยาละลาย หรอกระจายตวอยในยาพนทเปน emulsion ซงเตรยมใหมความออนนมมากกวา ointment

ประกอบดวยตวยาละลาย หรอกระจายตวอยในยาพนขผง (0intment base) มตวยาส าคญผสมอยในปรมาณมาก (อาจมากกวา 50%)

ระบบทประกอบดวยสารแขวนตะกอนทเกดจากอนภาคอนทรยขนาดเลก หรอเปนระบบของโมเลกลอนทรยขนาดใหญ โดยมของเหลวสอดแทรกอยภายใน (colloid)

Suppositories

1. คาจากดความ

Suppositories (ยาเหนบ) หมายถง ยาเตรยมในรปของแขง (solid dosage form) ใชสอดเขาทางชองตางๆของรางกาย ไดแก

ชองทวารหนก rectal suppositoriesชองคลอด vaginal suppositories, Pessariesชองปสสาวะ urethral suppositories, Bougies

ประกอบดวย ตวยาสาคญตงแต 1 ชนดขนไป กระจายหรอละลายในยาพนยาเหนบ (suppository base) เมอสอดยาเหนบเขาชองตางๆ ของรางกาย ยาเหนบจะหลอมละลายหรอกระจายตวแลวปลดปลอยตวยาออกมา

ยาเหนบออกฤทธได 2 ลกษณะ• ยาเหนบทใชในการรกษาเพอใหออกฤทธเฉพาะท

โรครดสดวงทวาร, ทองผก, การตดเชอในชองคลอด• ยาเหนบทใชในการรกษาเพอใหออกฤทธท วรางกาย ใชเมอ

- ผปวยรบประทานยายาก/ไมได- ตวยาสาคญถกทาลายไดงาย/ถกดดซมไดนอย/ระคายเคองทางเดนอาหาร- First pass effect- ตวยารสชาตไมดเชน ยารกษาอาการหอบหด (theophylline, sulbutamol), ยานอนหลบ (diazepam), ยาแกเพ (chlorpheniramine), ยาแกปวดและลดไข (paracetamol), ยาตานการอาเจยน (chlorpromazine)

ยาพนยาเหนบในอดมคต- หลอมหรอละลายทอณหภมรางกาย- คงตว เขากบตวยาได- ชวงอณหภมทหลอมเหลวตา (3 องศา)- หดตวได แกะออกจากฟลมงาย- สามารถดดนาไดมาก- ขนตอนการเตรยมไมยงยาก

สวนประกอบของยาเหนบ• ยาเหนบประกอบดวยสวนประกอบสาคญ 3 สวน คอ• ตวยาสาคญ• ยาพนยาเหนบ• สารอนๆ ทใชเปนสวนประกอบในยาเหนบ

2.คณสมบตของยาพนแตละชนด ขอด ขอเสย (แบงตามคณสมบตทางกายภาพ)

2.1 ยาพนชนดเปนมน (Oleaginous suppository base, fatty suppository base, lipophilic suppository base) ไมละลายนา

• Theobroma oil (Cocoa butter)

มจดหลอมเหลวท 30-36°C ทอณหภมตากวา 30°C จะอยในรปกงแขง

ขอด - ไมเปนพษ

- ไมระคายเคอง

- หลอมเหลวงายทอณหภมรางกาย แขงตวทอณหภมหอง

- ผสมเขากบตวยาไดหลายชนด

• ขอเสย‐ ม polymorphism หลายรป คอ γ-Crystal m.p. 18˚C, α-Crystal m.p. 22˚C, β-Crystal m.p. 28˚C, β-Crystal m.p. 28˚C ซงรป β-Crystal m.p. 28˚C จะไมแขงตวทอณหภมหอง- ตดแมพมพ - หลอมไดงายเมออากาศรอน- จดหลอมเหลวลดลงเมอเตมสารหรอตวยาบางตว- ถกออกซไดสไดงาย- ความสามารถในการดดนาตา- รวออกจากบรเวณทสอดยาเหนบไดงาย- ราคาแพง

• Stearic-Oleic Acid Suppository Bases

- อาจเรยกวา Fatty substitute suppository base

- เปนยาพนทไดจากสวนผสมระหวาง stearic acid + Oleic acid ในปรมาณทเทากน

- อาจใช acetyl 17% + almond oil 83%

ขอด ปรบจดหลอมเหลวหรอความแขงไดโดยการปรบปรมาณ stearicacid (ทาใหยาเหนบมความแขงแรงเพมขน), oleic acid (ทาใหยาเหนบมความแขงลดลง) หรอเตม oleaginous materials อนลงไปผสม

• Dehydag bases‐ เปนไขมนทสงเคราะหขน เพอแกไขขอเสยของ theobroma oil

‐ Dehydag base Ι, Dehydag Π, Dehydag base Gขอด‐ ไมเกด polymorphs‐ ชวงจดหลอมเหลวแคบ

•Witepsols‐ เปนไขมนทสงเคราะหขน เพอแกไขขอเสยของ theobroma oil‐ แบงเปน 4 series : H, W, S, E‐Witepsol H ใชในการผลตขนอตสาหกรรม เยน เปราะWitepsol W ใชในการผลตขนอตสาหกรรม + ปรมาณนอย เยน ไมเปราะWitepsol S ใชในการผลตขนอตสาหกรรม + ปรมาณนอย นยมใชสาหรบยาเหนบชอง

คลอดWitepsol E m.p. สงกวาอณหภมรางกาย ใชผสมกบตวยาททาให m.p. ลดลง

• Other synthetic oleaginous suppository bases

‐ Fractional palm kernel oil ‐ Suppocire

‐ IV Novata ‐ Wecobee

‐Massa Estarinum ‐ Fattibase

2.2 ยาพนชนดละลายนาไดหรอผสมเขากบนาได(Water soluble suppository base, water miscible suppository base) โดยยาพนละลายในของเหลวในรางกาย แลวปลดปลอยตวยาออกมา• Glycerinated gelatin (Glycero-gelatin)

- จดเปนยาพนชนดละลายนาได- เปนยาพนทประกอบดวย glycerin, gelatin, นา

ขอเสย นยมใชนอยกวายาพนชนดเปนมน เพราะเตรยมยากกวา, laxative effect, ดดความชน, ดดนาจากเยอบทวารหนก, อาจเกด incompatibility

Glycerin Gelatin นา

USP 70% 20% 10%

BP 70% 14% 16%

• Polyethylene glycol (PEG)

- นยมผสม Polyethylene glycol ทมนาหนกโมเลกลตางๆตงแต 2 ชนดขนไปเขาดวยกน โดยใชอตราสวนตางๆกน เพอใหไดความแขงตามตองการ

- PEG….. (ตวเลข คอ นาหนกโมเลกลโดยเฉลย)เชน PEG 1000 MW ประมาณ 950 – 1050

PEG 200-600 liquid like – wax like

- ชอการคา Macrogol, Carbowax, Polyglyol

ขอด- ไมมฤทธเปนยาระบาย- ยาพนชนดนหดตวได จงไมตองหลอลนแมพมพ- จดหลอมเหลวสงกวาอณหภมรางกาย จงเหมาะทจะใชในประเทศเขตรอนและยง

พฒนายาเหนบ ใหอยในรปยาเหนบออกฤทธนานได- ยาพนมความหนดสงทาใหร วออกมาจากบรเวณทสอดไดนอยมาก- ยาเหนบทไดสวยงาม สขาว ผวเรยบ นาใชขอเสย- ดดความชนไดงาย จงตองเกบในทแหงสนท- ดดนาจากเยอบทวารหนก ทาใหเกดการระคายเคอง จงตองจมนากอนสอดยาเหนบ- เขากนไมไดกบตวยาบางชนด เชน tannin, salicylic acid เพราะทาให PEG เหลว

หรอจด- หลอมเหลวของ PEG ลดลง แกโดยการเพมปรมาณ PEG ทมนาหนกโมเลกลสงๆ- เปราะงาย แกไขโดยการเตมสารเพอเพมความยดหยน(plasticizer)

2.3 ยาพนชนดเบดเตลด (Miscellaneous suppository base, hydrophilic suppository bases, water dispersible suppository bases) ไดจากการผสมกบสารทเปนมนและสารทละลายไดในนาหรอสารทละลายไดในนาหรอสารทเขากบนาได• Glycerin Suppositories USP (Soap Suppositories)

= Glycerin+Sodium Stearate+Purified Waterตารบ Glycerin Suppositories USP นอกจากจะใชเปนยาพนแลว ตารบนยงมฤทธในการรกษาอาการทองผก โดย glycerin จะดงนาจากลาไสและมฤทธระคายเคองเยอเมอกไสตรง ทาใหรสกอยากอจจาระ สวน sodium Stearate นอกจากจะใชเปนสารเพมความแขงใหกบตารบแลวยงมฤทธ เปนยาระบายไดเชนเดยวกบ glycerin ดงนนตารบนจงนยมใชในการรกษาอาการทองผก

ตวอยางอนๆ เชน

• Tween 61 91% + Glyceryl monostearate 10%

• Tween 61 91% + Glyceryl monostearate 10% + Spermaceti 10%

• Witepsol W 35 80% + Tween 20 10% + Tween61 10%

• Witepsol E 75 70% + SCMS 1% + Tween 20 4% + water 25%

3. หลกการตงสตรและเตรยมตารบ

นอกจากตวยาและยาพนแลว บางตารบจาเปนตองเตมสารอนๆ เพอเพมความคงตวและมคณสมบตตามตองการ ไดแก สารเพมความแขง, สารเปลยนแปลงความหนด, Antioxidants, Preservatives

การเตรยมยาเหนบ1. วธใชมอคลงและป น (Hand rolling and shaping or cold hand shaping)2. วธอด (Compression or Cold Compression)3. วธหลอม (Fusion or Molding from melt)หมายเหต: เตรยมเกนปรมาณหนง เชน คานวณเกน 10% หรอในการเตรยม

ปรมาณนอยๆ อาจเตรยมเกนเปน 2 แทงหรอมากกวา

• วธหลอม (Fusion or Molding from melt)

1. เตรยมแมพมพ

2. หลอมยาพน

3. ผสมยาพนกบ melted base เทลง mold

( lubricate ถาจาเปน) ยาเหนบแขงตว

(Theobroma oil, Glycero‐gelatin แชเยน,

PEG ตด/ปาดผวหนาใหเรยบ)

4. แกะ mold ออก

5. ใชนวคอยๆ ดนยาเหนบดานปลายแหลมใหหลดออกมา

4.การคานวณ Displacement value

การคานวณปรมาณยาพน

Displacement value = นาหนกเปนกรมของตวยาทแทนท หรอปรมาตรเทากบยาพน 1 กรม

คา displacement value ของ aspirin ใน theobroma oil = 1.3แสดงวา aspirin 1.3 g สามารถแทนท หรอ มปรมาตรเทากบ

theobroma oil 1 g

การคานวณคา displacement value จากการทดลอง1. เตรยม base เปลา 1 แทง หรอมากกวา หานาหนกเฉลย

สมมตวาได 1.75 g/แทง2. เตรยมยาเหนบทมตวยาสาคญอยดวย เชน

ใหมยา A 0.3 g 1 แทง หรอมากกวา หานาหนกเฉลย สมมตวาได 1.864 g/แทง

3. คานวณหาปรมาณของ base ทใชในการเตรยมยาเหนบ 1 แทง = 1.864 – 0.3 = 1.564 g

4. คานวณหาปรมาณของ base ทถกแทนทดวยยา = 1.75 – 1.564 = 0.186 g

5. คานวณ displacement value ของยา A ใน base น = 0.3/0.186 = 1.6

การหานาหนกยาพนทใชเมอทราบคา displacement valueตวอยาง จงคานวณหาปรมาณยาพนทใชในการเตรยมตารบนจานวน 20 แทง

Bismuth Subgallate 0.3 gTheobroma oil q.s.

คา displacement value ของ bismuth subgallate = 3, นาหนกยาพนเปลา 1 แทง (blank weight) = 2 g

วธคานวณBismuth Subgallate 3 g แทนทยาพน 1 gBismuth Subgallate 0.3 × 20 g แทนทยาพน (1×0.3×20)/3 = 2 gTheobroma oil 1 แทง หนก 2 gTheobroma oil 20 แทง หนก 2×20 = 40 g

ดงนน จะตองใช Theobroma oil 40 – 2 = 38 g

การคานวณหานาหนกยาพนเมอไมทราบคา displacement valueตวอยาง จงคานวณหาปรมาณยาพนทใชในการเตรยมตารบน

Paracetamol SuppositoriesEach suppository contains:

Paracetamol 0.4 gFatty Substitute Suppository Base q.s

M.ft Suppos. Mitte#3Fatty Substitute Suppository Base ประกอบดวย white wax 2%, oleic acid 49%, stearic acid aa

49%

ขนตอนท 1 หานาหนกเฉลยยาเหนบ 1 แทง1. เตรยมยาพนจานวนหนง เชน 30 g

white wax 0.6 g + oleic acid 14.7 + stearic acid 14.7 g หลอมบน water bath2. ชงผงยา 1.6 g ผสมกบ melted base ปรมาณเลกนอย3. เทใสพมพ ซงจะไมเตมแมพมพทง 4 ชอง แลวเตม melted base ในขอ 1 ทเหลอลงไปจนเตม 4 ชอง4. นาไปแชตเยน หานาหนกเฉลย สมมตวาได 2.3 g

ขนตอนท 2 หานาหนกยาพนทใชเตรยมยาเหนบ 1 แทง

จากขนตอนท 1 นน.เฉลยของยาเหนบ 1 แทง = 2.3 g

ยาเหนบ 1 แทง มตวยาสาคญ = 0.4 g

นน.ยาพนทใชเตรยมยาเหนบ 1 แทง = 2.3 – 0.4 = 1.9 g

นน.ยาพนทใชเตรยมยาเหนบ 5 แทง = 1.9 × 5 = 9.5 g

ซงประกอบดวย white wax 0.19 g + oleic acid 4.655 + stearic acid 4.655 g หลอมบน water bath ผสมกบยา 2 g

คนใหเขากนดทกครงกอนเทลง mold จนครบ 5 ชอง แชเยน แกะออกมา หอ + จายใหผปวย 3 แทง

5.การประเมนยาเหนบ5.1 ลกษณะภายนอกของยาเหนบ คอ ยาเหนบทไดจะตองมความสวยงาม ผวเรยบ

ปราศจากฟองอากาศ หรอรอยแตก ไมเปลยนส ไมเกดการหนและมการกระจายตวยาอยางสมาเสมอ

5.2 ความสมาเสมอของนาหนกยาเหนบ(Uniformity of weight)สมมา 20 แทง นาหนกแตละแทงจะตองไมตางจากคาเฉลยเกน 5 % และยอมใหไมเกน 2 แทงใน 20 แทงทนาหนกตางจากคาเฉลยเกน 5 % แตไมเกน 10 %

5.3 ความสมาเสมอของปรมาณตวยาสาคญ(Uniformity of content)สมมา 10 แทง ไมมยาเหนบเกน 1 แทง ทมปรมาณตวยาสาคญอยนอกชวง 85-115 % ของคาเฉลยและไมมแทงใดเลยทมปรมาณตวยาสาคญอยนอกชวง 75-125 % จงถอวาผานการทดสอบน แตถามยาเหนบ 2-3 แทง ทมปรมาณตวยาสาคญอยนอกชวง 85-115 % แตไมมแทงใดเลยทมปรมาณตวยาสาคญอยนอกชวง 75-125 % ใหสมเพมอก 20 แทง ถายาเหนบไมเกน 3 แทงจาก 30 แทงมคาอยนอกชวง 85-115% และไมมแทงใดเลยทมปรมาณตวยาสาคญอยนอกชวง 75-125 % ของคาเฉลยจงถอวาผานการทดสอบน

5.4 การกระจายตวของยาเหนบ

5.5จดหลอมเหลวของยาเหนบ

5.6ความแขงของยาเหนบ

5.7อณหภมทยาเหนบออนตว และอณหภมทยาเหนบหลอมจนกลายเปนของเหลว

5.8เวลาทยาเหนบหลอมจนกลายเปนของเหลว

5.9การศกษาอตราการละลาย(Dissolution study)

5.10การศกษาในกาย(In vivo study)

5.11การศกษาความคงตว(Stability study)

2.6 Suppositories 1. ค าจ ากดความ

Suppositories (ยาเหนบ) หมายถง ยาเตรยมในรปของแขง (solid dosage form) ใชสอดเขาทางชองตางๆของรางกาย ไดแก

ชองทวารหนก rectal suppositories ชองคลอด vaginal suppositories, Pessaries ชองปสสาวะ urethral suppositories, Bougies ประกอบดวย ตวยาส าคญตงแต 1 ชนดขนไป กระจายหรอละลายในยาพนยาเหนบ (suppository

base) เมอสอดยาเหนบเขาชองตางๆ ของรางกาย ยาเหนบจะหลอมละลายหรอกระจายตวแลวปลดปลอยตวยาออกมา

ยาเหนบออกฤทธได 2 ลกษณะ 1. ยาเหนบทใชในการรกษาเพอใหออกฤทธเฉพาะท

โรครดสดวงทวาร, ทองผก, การตดเชอในชองคลอด 2. ยาเหนบทใชในการรกษาเพอใหออกฤทธทวรางกาย ใชเมอ

- ผปวยรบประทานยายาก/ไมได

- ตวยาส าคญถกท าลายไดงาย/ถกดดซมไดนอย/ระคายเคองทางเดนอาหาร

- First pass effect

- ตวยารสชาตไมด เชน ยารกษาอาการหอบหด (theophylline, sulbutamol), ยานอนหลบ (diazepam), ยาแกเพ (chlorpheniramine), ยาแกปวดและลดไข (paracetamol), ยาตานการอาเจยน (chlorpromazine)

ยาพนยาเหนบในอดมคต

หลอมหรอละลายทอณหภมรางกาย คงตว เขากบตวยาได ชวงอณหภมทหลอมเหลวต า (3 องศา) หดตวได แกะออกจากฟลมงาย สามารถดดน าไดมาก ขนตอนการเตรยมไมยงยาก

สวนประกอบของยาเหนบ

ยาเหนบประกอบดวยสวนประกอบส าคญ 3 สวน คอ 1. ตวยาส าคญ 2. ยาพนยาเหนบ 3. สารอนๆ ทใชเปนสวนประกอบในยาเหนบ

2.คณสมบตของยาพนแตละชนด ขอด ขอเสย (แบงตามคณสมบตทางกายภาพ) 2.1 ยาพนชนดเปนมน (Oleaginous suppository base, fatty suppository base, lipophilic suppository base) ไมละลายน า

• Theobroma oil (Cocoa butter) มจดหลอมเหลวท 30-36°C ทอณหภมต ากวา 30°C จะอยในรปกงแขง ขอด - ไมเปนพษ

- ไมระคายเคอง - หลอมเหลวงายทอณหภมรางกาย แขงตวทอณหภมหอง - ผสมเขากบตวยาไดหลายชนด

ขอเสย - ม polymorphism หลายรป คอ γ-Crystal m.p. 18˚C, α-Crystal m.p. 22˚C, β-Crystal m.p. 28˚C, β-Crystal m.p. 28˚C ซงรป β-Crystal m.p. 28˚C จะไมแขงตวทอณหภมหอง

- ตดแมพมพ เนองจาก Theobroma oil ไมหดตวเมอท าใหเยนจงตองหลอลนแมพมพ - หลอมไดงายเมออากาศรอน ปองกนโดยเตมสารทมจดหลอมเหลวสงหรอสารเพมความแขง (stiffening agent) เชน beeswax, spermaceti - จดหลอมเหลวลดลงเมอเตมสารหรอตวยาบางตว เชน chloral hydrate, volatile oils แกไขโดยเตมสารเพมความแขงในสตรต ารบ เชน beeswax, spermaceti - ถกออกซไดสไดงาย - ความสามารถในการดดน าต า การเตมสารลดแรงตงผวเชน polysorbates, cholesterol, wool fat, emulsifying wax จะท าให theobroma oil ผสมน าหรอตวยาทอยในรปสารละลายในน าไดมากขน - รวออกจากบรเวณทสอดยาเหนบไดงาย เนองจากหลอมงายเมอสอดเขารางกายและมความหนดต า - ราคาแพง

• Stearic-Oleic Acid Suppository Bases

- อาจเรยกวา Fatty substitute suppository base - เปนยาพนทไดจากสวนผสมระหวาง stearic acid + Oleic acid ในปรมาณทเทากน - อาจใช acetyl 17% + almond oil 83%

ขอด ปรบจดหลอมเหลวหรอความแขงไดโดยการปรบปรมาณ stearic acid (ท าใหยาเหนบมความแขงแรงเพมขน), oleic acid (ท าใหยาเหนบมความแขงลดลง) หรอเตม oleaginous materials อนลงไปผสม

• Dehydag bases

- เปนไขมนทสงเคราะหขน เพอแกไขขอเสยของ theobroma oil

- Dehydag base Ι, Dehydag Π, Dehydag base G ขอด

- ไมเกด polymorphs - ชวงจดหลอมเหลวแคบ

•Witepsols

- เปนไขมนทสงเคราะหขน เพอแกไขขอเสยของ theobroma oil

- แบงเปน 4 series : H, W, S, E

- Witepsol H ใชในการผลตขนอตสาหกรรม เยน เปราะ Witepsol W ใชในการผลตขนอตสาหกรรม + ปรมาณนอย เยน ไมเปราะ Witepsol S ใชในการผลตขนอตสาหกรรม + ปรมาณนอย นยมใชส าหรบยาเหนบ

ชองคลอด Witepsol E m.p. สงกวาอณหภมรางกาย ใชผสมกบตวยาทท าให m.p. ลดลง

• Other synthetic oleaginous suppository bases

- Fractional palm kernel oil - Suppocire

- IV Novata - Wecobee

- Massa Estarinum - Fattibase

2.2 ยาพนชนดละลายน าไดหรอผสมเขากบน าได(Water soluble suppository base, water miscible suppository base) โดยยาพนละลายในของเหลวในรางกาย แลวปลดปลอยตวยาออกมา

• Glycerinated gelatin (Glycero-gelatin)

- จดเปนยาพนชนดละลายน าได

- เปนยาพนทประกอบดวย glycerin, gelatin, น า Glycerin Gelatin น า USP 70% 20% 10% BP 70% 14% 16%

ขอเสย นยมใชนอยกวายาพนชนดเปนมน เพราะเตรยมยากกวา, laxative effect, ดดความชน, ดดน าจากเยอบทวารหนก, อาจเกด incompatibility • Polyethylene glycol (PEG)

- นยมผสม Polyethylene glycol ทมน าหนกโมเลกลตางๆตงแต 2 ชนดขนไปเขาดวยกน โดยใชอตราสวนตางๆกน เพอใหไดความแขงตามตองการ

- PEG….. (ตวเลข คอ น าหนกโมเลกลโดยเฉลย) เชน PEG 1000 MW ประมาณ 950 – 1050 PEG 200-600 liquid like – wax like

- ชอการคา Macrogol, Carbowax, Polyglyol ขอด - ไมมฤทธเปนยาระบาย - ยาพนชนดนหดตวได จงไมตองหลอลนแมพมพ - จดหลอมเหลวสงกวาอณหภมรางกาย จงเหมาะทจะใชในประเทศเขตรอนและยงพฒนายาเหนบ ใหอยในรปยาเหนบออกฤทธนานได - ยาพนมความหนดสงท าใหรวออกมาจากบรเวณทสอดไดนอยมาก - ยาเหนบทไดสวยงาม สขาว ผวเรยบ นาใช ขอเสย

- ดดความชนไดงาย จงตองเกบในทแหงสนท - ดดน าจากเยอบทวารหนก ท าใหเกดการระคายเคอง จงตองจมน ากอนสอดยาเหนบ - เขากนไมไดกบตวยาบางชนด เชน tannin, salicylic acid เพราะท าให PEG เหลวหรอจด

หลอมเหลวของ PEG ลดลง แกโดยการเพมปรมาณ PEG ทมน าหนกโมเลกลสงๆ - เปราะงาย แกไขโดยการเตมสารเพอเพมความยดหยน(plasticizer)

2.3 ยาพนชนดเบดเตลด (Miscellaneous suppository base, hydrophilic suppository bases, water dispersible suppository bases) ไดจากการผสมกบสารทเปนมนและสารทละลายไดในน าหรอสารทละลายไดในน าหรอสารทเขากบน าได

• Glycerin Suppositories USP (Soap Suppositories) = Glycerin+Sodium Stearate+Purified Water

ต ารบ Glycerin Suppositories USP นอกจากจะใชเปนยาพนแลว ต ารบนยงมฤทธในการรกษาอาการทองผก โดย glycerin จะดงน าจากล าไสและมฤทธระคายเคองเยอเมอกไสตรง ท าใหรสกอยากอจจาระ สวน sodium Stearate นอกจากจะใชเปนสารเพมความแขงใหกบต ารบแลวยงมฤทธเปนยาระบายไดเชนเดยวกบ glycerin ดงนนต ารบนจงนยมใชในการรกษาอาการทองผก ตวอยางอนๆ เชน

- Tween 61 91% + Glyceryl monostearate 10%

- Tween 61 91% + Glyceryl monostearate 10% + Spermaceti 10%

- Witepsol W 35 80% + Tween 20 10% + Tween 61 10%

- Witepsol E 75 70% + SCMS 1% + Tween 20 4% + water 25%

- 3. หลกการตงสตรและเตรยมต ารบ นอกจากตวยาและยาพนแลว บางต ารบจ าเปนตองเตมสารอนๆ เพอเพมความคงตวและมคณสมบตตามตองการ ไดแก สารเพมความแขง, สารเปลยนแปลงความหนด, Antioxidants, Preservatives การเตรยมยาเหนบ การเตรยมยาเหนบสามารถเตรยมไดหลายวธขนกบเครองมอทใช ปรมาณทตองการเตรยม และคณสมบตของยาพนทเตรยม ดงน

1. วธใชมอคลงและปน (Hand rolling and shaping or cold hand shaping) 2. วธอด (Compression or Cold Compression) 3. วธหลอม (Fusion or Molding from melt)

หมายเหต: เตรยมเกนปรมาณหนง เชน ค านวณเกน 10% หรอในการเตรยมปรมาณนอยๆ อาจเตรยมเกนเปน 2 แทงหรอมากกวา วธหลอม (Fusion or Molding from melt)

1. เตรยมแมพมพ 2. หลอมยาพน 3. ผสมยาพนกบ melted base เทลง mold ( lubricate ถาจ าเปน) ยาเหนบแขงตว

(Theobroma oil, Glycero-gelatin แชเยน, PEG ตด/ปาดผวหนาใหเรยบ)

4. แกะ mold ออก 5. ใชนวคอยๆ ดนยาเหนบดานปลายแหลมใหหลดออกมา

4.การค านวณ Displacement value การค านวณปรมาณยาพน

Displacement value = น าหนกเปนกรมของตวยาทแทนท หรอ ปรมาตรเทากบยาพน 1 กรม

คา displacement value ของ aspirin ใน theobroma oil = 1.3 แสดงวา aspirin 1.3 g สามารถแทนท หรอ มปรมาตรเทากบ theobroma oil 1 g การค านวณคา displacement value จากการทดลอง

1. เตรยม base เปลา 1 แทง หรอมากกวา หาน าหนกเฉลย สมมตวาได 1.75 g/แทง 2. เตรยมยาเหนบทมตวยาส าคญอยดวย เชน

ใหมยา A 0.3 g 1 แทง หรอมากกวา หาน าหนกเฉลย สมมตวาได 1.864 g/แทง 3. ค านวณหาปรมาณของ base ทใชในการเตรยมยาเหนบ 1 แทง = 1.864 – 0.3 = 1.564 g 4. ค านวณหาปรมาณของ base ทถกแทนทดวยยา = 1.75 – 1.564 = 0.186 g 5. ค านวณ displacement value ของยา A ใน base น = 0.3/0.186 = 1.6

การหาน าหนกยาพนทใชเมอทราบคา displacement value ตวอยาง จงค านวณหาปรมาณยาพนทใชในการเตรยมต ารบนจ านวน 20 แทง Bismuth Subgallate 0.3 g Theobroma oil q.s. คา displacement value ของ bismuth subgallate = 3, น าหนกยาพนเปลา 1 แทง (blank weight) = 2 g วธค านวณ Bismuth Subgallate 3 g แทนทยาพน 1 g Bismuth Subgallate 0.3 × 20 g แทนทยาพน (1×0.3×20)/3 = 2 g Theobroma oil 1 แทง หนก 2 g Theobroma oil 20 แทง หนก 2×20 = 40 g ดงนน จะตองใช Theobroma oil 40 – 2 = 38 g การค านวณหาน าหนกยาพนเมอไมทราบคา displacement value ตวอยาง จงค านวณหาปรมาณยาพนทใชในการเตรยมต ารบน

Paracetamol Suppositories Each suppository contains: Paracetamol 0.4 g Fatty Substitute Suppository Base q.s M.ft Suppos. Mitte#3 Fatty Substitute Suppository Base ประกอบดวย white wax 2%, oleic acid 49%, stearic acid aa 49% ขนตอนท 1 หาน าหนกเฉลยยาเหนบ 1 แทง

1. เตรยมยาพนจ านวนหนง เชน 30 g white wax 0.6 g + oleic acid 14.7 + stearic acid 14.7 g หลอมบน water bath

2. ชงผงยา 1.6 g ผสมกบ melted base ปรมาณเลกนอย 3. เทใสพมพ ซงจะไมเตมแมพมพทง 4 ชอง แลวเตม melted base ในขอ 1 ทเหลอลงไปจนเตม 4

ชอง 4. น าไปแชตเยน หาน าหนกเฉลย สมมตวาได 2.3 g

ขนตอนท 2 หาน าหนกยาพนทใชเตรยมยาเหนบ 1 แทง จากขนตอนท 1 นน.เฉลยของยาเหนบ 1 แทง = 2.3 g ยาเหนบ 1 แทง มตวยาส าคญ = 0.4 g นน.ยาพนทใชเตรยมยาเหนบ 1 แทง = 2.3 – 0.4 = 1.9 g นน.ยาพนทใชเตรยมยาเหนบ 5 แทง = 1.9 × 5 = 9.5 g ซงประกอบดวย white wax 0.19 g + oleic acid 4.655 + stearic acid 4.655 g หลอมบน water bath ผสมกบยา 2 g คนใหเขากนดทกครงกอนเทลง mold จนครบ 5 ชอง แชเยน แกะออกมา หอ + จายใหผปวย 3 แทง 5.การประเมนยาเหนบ 5.1 ลกษณะภายนอกของยาเหนบ คอ ยาเหนบทไดจะตองมความสวยงาม ผวเรยบ ปราศจากฟองอากาศ หรอรอยแตก ไมเปลยนส ไมเกดการหนและมการกระจายตวยาอยางสม าเสมอ 5.2 ความสม าเสมอของน าหนกยาเหนบ(Uniformity of weight)สมมา 20 แทง น าหนกแตละแทงจะตองไมตางจากคาเฉลยเกน 5 % และยอมใหไมเกน 2 แทงใน 20 แทงทน าหนกตางจากคาเฉลยเกน 5 % แตไมเกน 10 % 5.3 ความสม าเสมอของปรมาณตวยาส าคญ(Uniformity of content)สมมา 10 แทง ไมมยาเหนบเกน 1 แทง ทมปรมาณตวยาส าคญอยนอกชวง 85-115 % ของคาเฉลยและไมมแทงใดเลยทมปรมาณตวยาส าคญอยนอกชวง 75-125 % จงถอวาผานการทดสอบน แตถามยาเหนบ 2-3 แทง ทมปรมาณตวยาส าคญอย

นอกชวง 85-115 % แตไมมแทงใดเลยทมปรมาณตวยาส าคญอยนอกชวง 75-125 % ใหสมเพมอก 20 แทง ถายาเหนบไมเกน 3 แทงจาก 30 แทงมคาอยนอกชวง 85-115% และไมมแทงใดเลยทมปรมาณตวยาส าคญอยนอกชวง 75-125 % ของคาเฉลยจงถอวาผานการทดสอบน 5.4 การกระจายตวของยาเหนบ 5.5จดหลอมเหลวของยาเหนบ 5.6ความแขงของยาเหนบ 5.7อณหภมทยาเหนบออนตว และอณหภมทยาเหนบหลอมจนกลายเปนของเหลว 5.8เวลาทยาเหนบหลอมจนกลายเปนของเหลว 5.9การศกษาอตราการละลาย(Dissolution study) 5.10การศกษาในกาย(In vivo study) 5.11การศกษาความคงตว(Stability study)

2.7 สารชวยในยาเมด (Tablet excipients) องคประกอบยาเมด

1. ตวยาส าคญ (active ingredients) 2. สารเพมปรมาณ (diluents or fillers) 3. สารยดเกาะ (binders) กลมทจ าเปนตองเตมเพอชวยในการตอก 4. สารชวยแตกตว (disintegrant) 5. สารชวยลน (lubricants) 6. อนๆ ไดแก ส (colours) กลน (Flavours) สารแตงรส (sweeteners) สารดดซบ (adsorbents) สาร

ลดแรงตงผว (surfactants) กลมทไมมความจ าเปนในการตอกยาเมด

1.สารเพมปรมาณ (Diluents or Fillers) เนองจากยาเมดประกอบดวยตวยาทมจ านวนนอย และไมสามารถน ามาตอกเปนเมดได ดงนนจง

จ าเปนตองเตมสารเพมปรมาณ เพอไมใหเลกเกนไป จนไมสามารถตอกได สงทตองค านงในการเลอกสารเพมปรมาณ คอ

ก) ความชนหรอความสามารถในการดดความชนของสารเพมปรมาณ ซงจะมผลตอตวยาส าคญโดยเฉพาะตวยาทไวตอความชน

ข) ความสามารถในการยดเกาะ ซงมผลตอปรมาณสารทใชและขนาดของยาเมดทได ค) ราคาสาร ง) ไมกอปฏกรยาใดๆ มความคงตวสง

สารเพมปรมาณ แบงไดเปน 2 ชนด ตามคณสมบตการละลายน า ชนดทละลายน าไดแก lactose, sucrose, manitol, sorbitol และ dextrose ชนดทไมละลายน า ไดแก starch, calcium sulfate, calcium carbonate, dibasic calcium phosphate, tribasic calcium phosphate และ cellulose ตางๆ

อาจแบงสารเพมปรมาณไดเปน 2 ชนด ตามขบวนการผลต ไดแก - สารเพมปรมาณในการผลตโดยวธท าแกรนลเปยก (Wet granulation diluent) - สารเพมปรมาณในการผลตโดยวธตอกโดยตรง (direct compression diluent)

1.1 สารเพมปรมาณในการผลตโดยวธท าแกรนลเปยก

Lactose ผลกสขาว ไมมกลน รสหวาน ความหวานประมาณ 15% ของ sucrose ละลายน า ไมละลายใน

แอลกอฮอล ไมดดความชน ราคาไมแพง ผลตจาก whey of cow’s milk ซงผานขบวนการตกผลกและท าใหแหงตางๆกนไป ท าใหไดผลกลกษณะตางกนไปขนกบปรมาณ crystalline และ amorphous lactose

แลกโตสทขายจะอยในรป -lactose เปนสวนใหญ ซงอาจจะม -lactose ปะปนบาง ขนาดทใช 60-100 mesh ซงขนาดจะมผลตอการละลาย ยาเมดทไดจะมลกษณะแขงและความแขงเพมขนเมเวลาผานไป สามารถใชรวมกบ microcrystalline cellulose, starch และควรม lubricant รวมดวย lactose ทใชในการท า

แกรนลเปยกประกอบดวยน าผลก 3% และ adsorbed water 0.1% สญเสยน าผลก 75% ทอณหภม 103-105

oC และสญเสยน าผลกทงหมดท 120 oC การอบแหงท 80 oC เพยงเพอขจด adsorbed water ขอเสย

- เกดปฏกรยา Mailard – type condensation ซงเปนปฏกรยาระหวางแลกโตสกบสารประกอบพวก primary amino group เชน แอมเฟตตามน และกรดอมโน ท าใหไดสารสน าตาล ปฏกรยาเปลยนสนเปน base – catalyzed ดงนนการใช alkaline lubricant จะท าใหการเปลยนสเปนน าตาล (browning reaction) เรวยงขน ปฏกรยาการเปลยนสจะพบมากใน amorphous form มากกวา cystalalline form

Sucrose ผลกไมมสหรอผงผลกสขาว ไมมกลน มรสหวาน คงตวดทอณหภมหองและความชนปานกลาง ดด

ความชนได 1 % มหลายรปแบบ เชน granular, fine, superfine และ confectioner sugar ซงประกอบดวย 3% corn starch สารตวหลงนยมมากในการท าแกรนลเปยก มขนาดละเอยดมาก สามารถใชเปนสารยดเกาะได ใหแกรนลและยาเมดทคอนขางแขงมาก จงนยมใชรวมกบสารเพมปรมาณชนดไมละลายน าตวอน นยมใชในยาเมดเคยวเพอเพมความหวาน ขอควรระวง

1) ความแขงยาเมดทเตรยมไดเปลยนแปลงตามเวลา เมอใชปรมาณมาก 2) เปนสารดดความชน (hygroscopic) ดงนนเมอใชในปรมาณมากๆ อาจท าใหเกดการออนตว 3) การ overwet จะท าใหแกรนลทไดแขงเกนไป ซงสงผลใหตองใชแรงอดสงเกนไปในการตอก 4) ในซโครสมกพบการปนเปอนของโลหะหนก ซงจะท าใหเกดการเขากนไมได ( incompatability) กบ

ตวยาบางชนด เชน ascorbic acid 5) เกดการเปลยนสเมอมปรมาณ sulfite จ านวนมากซงหลงเหลอจากขบวนการสกดน าตาล 6) ในภาวะกรดแกหรอออน ซโครสจะถกไฮโดรไลซได glucose และ fructose ( invert sugar ) 7) เปน reducing sugar เมอมสารประเภท alkaline อยดวยซงจะเปลยนเปนสน าตาลเมอตงทงไว

Starch

เปนผงละเอยดสขาว ไมมกลนและรส ไมละลายน า เมอโดนน ารอนท าใหกลายเปนแปงเปยก มความชนสงรอยละ 12-14 แตแปงชวยลดการดดความชนของตวยา และปองกนการเสอมสลายของยาเมด คลายกบวาเปนตวท าใหเกดสมดลของความชน(moisture content) เปนการปองกนไมใหสารทผสมอยดวยชน ในต ารบยาเมดทเตรยมโดยวธเปยกซงผานขบวนการท าใหแหง แปงท าใหความชนในต ารบเปลยนแปลงได ซงอาจมผลตอการวเคราะหยาในต ารบ แปงในต ารบยาเมดนนท าหนาทไดหลายประการคอ เปนสารเพมปรมาณ สารยดเกาะ สารชวยแตกตว สารชวยไหล สารกนตด สารดดซบ เมอใชแปงเปนสารเพมปรมาณท าใหการตอกยาเมดนนท าไดงาย ยาเมดมความยดหยน เวลาทใชในการแตกตวสน แตยาเมดทไดนนมความกรอนสง เพอแกไขขอเสยนมกผสมรวมกบแลคโตส Dibasic calcium phosphate

เปนสารเพมปรมาณอนนทรยทนยมกนมาก ม 2 รปแบบ คอ dibasic calcium phosphate anhydrous และ dibasic calcium phosphate dehydrate (ปลดปลอยน าผลกเมออณหภม ถง 100 o C) ผลตจากปฏกรยาระหวาง calcium chloride กบ sodium phosphate เปนผลกสขาว ละลายน าไดนอยมาก (0.3 กรม ในน า 1 ลตร) เปนสารเพมปรมาณทไมละลายน าทนยมใชมาก จากการศกษาพบวา แกรนลทเตรยมไดม tapped density เพมขน การไหลดขน และแกรนลเปราะงาย สวนยาเมดทไดมความแขงด และการละลายยาเมดชา

Calcium sulfate ผงละเอยดสขาวจนถงขาวอมเหลอง ไมมกลนและรส ละลายน าเลกนอย ละลายในกรดออน ดดความชน

ผลตจากปฏกรยาระหวาง calcium carbonate กบ sulfuric acid ราคาถกสามารถใชกบสารทเปนกรด กลางและดางได ใชกบสารไดหลายชนดเนองจากไมเกดปฏกรยา ม 2 รปแบบคอ anhydrous และ dehydrate ชนดทมน าผลกจะไมปลดปลอยน าจนกวาจะถงอณหภม 80 o C รปแบบ dehydrate นยมใชเปนสารเพมปรมาณในการตอกโดยตรง ขอเสย

1) ในทมความชนสง calcium ion สามารถเกดสารประกอบเชงซอนกบสาร amines, amino acid, peptides และโปรตน

2) ไมควรใชกบสารทไวตอความชน เพราะสามารถดดความชน 3) ยาเมดทใชสารละลาย Polymer หรอสารละลายน าตาลในการท าแกรนลจะแขงขนเมอตงทงไว

Calcium carbonate ผงหรอผลกสขาว ไมมกลนและรส ไมละลายน าและ ethanol เขากนไมไดกบสารพวกกรด, alum และ

ammonium salts เปนสาร cohesive มคณสมบตการไหลไมด ตองใชสารหลอลนจ านวนมากในการตอก ยาเมดทไดมความกรอนสง แตกตวเรว เนองจากสามารถดดน าได และอนๆ สารเพมปรมาณในกลมทใชตอกโดยตรง สามารถน ามาใชในการท าแกรนลเปยกได 1.2 สารเพมปรมาณในการผลตโดยวธตอกโดยตรง (Direct Compression Diluent)

คณสมบตทส าคญของสารเพมปรมาณทจะสามารถท าใหตอกเปนเมดไดคอ ความสามารถในการยดเกาะ ( Compressibility ) ความสามารถในการไหล ( Flowability ) และความสามารถในการพาตวยาส าคญ ( Carrying capacity หรอ Dilution potential ) ความสามารถในการยดเกาะ ( Compressibility ) คาทแสดงการเปรยบเทยบความแขงของยาเมดทตอก จากสารเพมปรมาณตางชนดกน ณ แรงตอกเทาๆ กน สารทใหแรงยดเกาะสงจะใหยาเมดทแขง เมอเปรยบเทยบสารเพมปรมาณตางชนดกน เชน Avicel ให Compressibility profile สงสด สวน starch ต าทสด

ความสามารถในการไหล ( Flowability ) การเคลอนยายการไหลของสารลงสแมพมพ เพอใหไดน าหนกยาเมดทสม าเสมอ ขนาดของสารเพมปรมาณตองพอเหมาะ คอไมเลกไปจนขดขวางการไหลและไมใหญเกนไปจนสารไมสามารถยดเกาะกน รปรางของสารเพมปรมาณกเปนคณสมบตหนงตอการไหล ไดมการศกษาถงรปรางสารโดยใช scanning electron microscopy (SEM) พบวาสารทมการไหลดมกมรปรางกลม ความสามารถในการพาตวยาส าคญ ( Carrying capacity หรอ Dilution potential ) คอปรมาณทสงสดของตวยาส าคญทสามารถจะถกสารเพมปรมาณรบเอาไวไดและยงคงสามารถผลตยาเมดทยอมรบไดโดยวธตอกโดยตรง Dilution potential จงเปนองคประกอบทส าคญทควรพจารณาของสารเพมปรมาณในการตอกโดยตรง โดยเฉพาะในต ารบทมตวยาส าคญทไมไหลและมความสามารถในการยดเกาะต าในปรมาณสง ปจจยในการเลอกสารเพมปรมาณ

1) คณสมบตในการน ามาตอกเปนยาเมด 2) ขนาดและรปราง 3) ปรมาณและชนดของความชน 4) การเขากนไดกบตวยาส าคญ 5) ความสามารถในการละลายและการแตกตว 6) การน ากลบมาใชใหม (reworkability)

สารเพมปรมาณทละลายน าได Lactose เปนสารแรกทน ามาใชในวธตอกตรง แตควรจะอยในรป anhydrous เนองจากจะท าใหมคณสมบตในการไหล การเรยงตวของสารและม compressibility ทดกวา lactose ธรรมดาทวไป ส าหรบการใช spray-dried lactose ซงมคณสมบตในการไหลดมาก แตจะไมสามารถน ามาตอกอดซ าได เนองจากสญเสยคณสมบต compressibility ตงแตครงแรกทมการตอกอดไปแลว Sucrose ไมสามารถน าไปเปนสวนประกอบโดยตรงในต ารบได การน าไปใชตองมการปรบปรงกอน เชน Di-Pac ประกอบดวย sucrose 97 %, dextrin 3 % เปนสารทนยมใชผลตยาเมดเคยว โดยเฉพาะกรณทไมใชน าตาลเทยม Dextrose เปนสารทมความหวานนอย และคณสมบตในการตอกอดดรองจาก sucrose Mannital & Sorbital เปนสารชวยเพมปรมาณทนยมใชในการผลตยาเมดอม ส าหรบ sorbital รปแบบทใชในการตอกโดยตรงคอ D-sorbital โดยอาจจะใชแทน lactose ไดในกรณทไมมสารพวก amine ในต ารบ สารชวยยดเกาะหรอสารเพมปรมาณแบบไมละลายน า Starch

เปนสารทนยมใชมากทสดในการตอกยาเมด โดยตองมการปรบปรงเพอใหมคณสมบตในการยดเกาะรวมทงการไหลทดกอนน ามาใชเปนสวนผสมส าหรบน าไปตอกโดยตรง ตวอยางของแปงทผานการดดแปลง เชน

- Starch 1500 : เปน pregelatinised starch เตรยมโดย partial hydrolyzation ซงท าไดโดย แขวนตะกอนแปงในน าเยน แลวเทในน าเดอด ตมอก 3 นาท เสรจแลวท าใหแหงทอณหภม 120 oC เมอแหงดแลวน ามาผานแรง เปนแปงทมคณสมบตในการไหลด แตคณสมบตในการตอกอดไมด และเมอผสมกบ magnesium stearate ความแขงของเมดยาจะลดลง ดงนนจงควรใชสารหลอลนพวก stearic acid แทน

- Spray dried rice starch : เตรยมโดยใชกระบวนการ spray drying คณสมบตของแปงทไดจะม flowability ด และม compressibility สง

Cellulose นยมใชเปนสารยดเกาะแบบแหงในการตอกยาเมด และคณสมบตในการพองตวไดดจงชวยใหยาแตกตวไดในเวลาอนรวดเรว แตขอเสยของสารในกลมน คอ ผงยาผสมทได จะมคาความหนาแนนนอยการไหลไมด ดงนนจงจ าเปนทจะตองใชอปกรณพเศษเพอชวยในการไหล ตวอยางสารพวก cellulose เชน

- Microcrystalline cellulose : เปนสารชวยยดเกาะและเพมปรมาณทนยมใชกนอยางมาก ชวยใหผงยาไหลไดด ม compressibility ทดมาก ชวยในการแตกตวได และไมท าปฏกรยากบสารอน แตความชนจะท าใหการยดเกาะลดลง ถาหากผสมสารหลอลนในกลม alkaline stearate มากกวา 0.75 % จะท าใหความแขงของยาลดลง และถาหากใชปรมาณมากเกน 80 % จะท าใหยาละลายชา การใชในปรมาณทไมเกน 20 % จะชวยเปนสารหลอลนได แตสวนใหญนยมใช 10-25 % ตวอยางสารในกลมน เชน Avicel PH 101, 102 (102 ใหญกวา เกาะตวมากกวา ไหลไดดกวา)

- สารในกลม Inorganic Calcium Salt : ไดแก 1. calcium hydrogen phosphate-dihydrate : ไหลไดด ม compressibility ทด ไมดด

ความชน ใชเปนสารหลอลนได ไมควรใชกบยาไมละลายน า ตวอยางเชน Emcompress, DiTab 2. Tricalcium phosphate : ไหลไดด ม compressibility และละลายน านอยกวาสารในขอ 1

สามารถขดสไดมาก ไมใชกบยาทเปนเกลอของกรด vitamin E, A ตวอยางเชน Tritab 2.สารยดเกาะ (Binder) เปนสาร cohesive ทชวยยดเกาะผงยาเขาดวยกนเปนแกรนล สงทควรค านงถงในการเลอกสารยดเกาะ ไดแก

1. ความเขากนได 2. แรงยดเกาะเพยงพอ 3. ความหนดของสารละลายยดเกาะ 4. มขนาดอนภาคสม าเสมอ

สารยดเกาะในกลม macromolecule ทไดจากธรรมชาต Gelatin เตรยมโดยปลอยใหพองตวในน าเยนแลวน าไปอนใหละลาย ใชปรมาณต ามาก(ปกต 1-4 % ของสารในสตรต ารบ) แตเพมความแขงไดมาก การใชสารนอาจเปนแหลงเพาะพนธของจลนทรยได

Starch ตองเตรยมเปนแปงเปยกกอนใช เปนสารยดเกาะทใหยาเมดแตกตวเรว Tragacanth เตรยมโดยโปรยในน าใหพองตวจนได mucilage เหมาะส าหรบยาเมดทมความแขงมากๆ Acacia ใชในรปสารละลายหรอผงแหง เหมาะกบยาเมดทมความแขงปานกลาง สารยดเกาะกลม polymer สงเคราะห Polyvinylpyrrolidone (PVP) ใชน า หรอแอททานอล เปนตวท าละลาย สารนสามารถดดความชนได ขอดคอ ใหแรงยดเกาะสง ไดแกรนลทด ยาเมดมความแขงแรงและแตกตวเรว Polyvinylacetate (PVAC) ใชแอลกอฮอเปนตวท าละลาย เหมาะกบสารทไมคงตวในน า ใหแรงยดเกาะสง แตยาเมดแตกตวชา สารยดเกาะกลมทดดแปลงมาจาก macromolecule Hydroxyethylcellulose (HEC) สามารถละลายไดในน ารอน มกใชในการเคลอบฟลมเมดยา Hydroxypropyl methylcellulose (HPMC) สามารถละลายไดในน าและ Organic solvent ใหแรงยดเกาะและละลายน าไดด Carboxymethylcellulose (CMC) ละลายไดในน ารอนและน าธรรมดา มคณสมบตเปนประจลบสามารถท าปฏกรยากบสารประจบวกบางอยางแลวท าใหละลายน าไดนอย 3.สารชวยแตกตว (Disintegrant) เปนสารทเตมเพอชวยใหยาเมดแตกตว เมอเมดยาสมผสกบสารละลายหรอน า ดงนนจงมหนาทตรงขามกบสารยดเกาะ Starch ทนยมใชกนมากคอ Corn starch สามารถชวยในการแตกตวไดด ใชแรงตอกอดไมสงมาก ถาใชในปรมาณมากเกนจะท าใหการเกาะตวและความแขงของเมดยาลดลง Sodium starch glycolate (Explotab, Primogel) นยมใชในโรงงานอตสาหกรรม สามารถพองตวไดมาก(superdisintegrant) แรงตอกจงไมมผลตอเวลาทใชในการแตกตว เปนสารทชวยในการแตกตวไดด แตประสทธภาพจะลดลงเมอสารนโดนน า Cellulose (Microcrystalline cellulose:Avicel, Cross-link sodium carboxymethylcellulose:Ac-Di-Sol) สารในกลมนชวยในการแตกตวไดด และเปน superdisintegrant Alginate

สารนสามารถพอตวไดด ใชกบแกรนลทเปนกลางหรอเปนกรด ไมใชกบแกรนลทเปนดางเนองจาก จะท าใหเกดเจลได สงผลใหความหนดเพมขน และแตกตวไดนอยลง Pregelatinized starch (starch 1500) พองตวไดในน าเยน การผสมสารนในขนตอนผสมเปยกจะท าใหความสามารถในการแตกตวลดลงไปได Gums (agar, tragacanth) สามารถพองตวไดในน า Cross-link PVP (polyplasdone XL) เปนสารทประกอบดวยกลมกอนของผลกขนาดเลกๆทมรพรน ไมละลายน า แตสามารถดดน าได 4.สารชวยลน (lubricants) เปนสารทเตมเพอชวยใหการตอกยาเมดเปนไปอยางราบรน โดยจะชวยลดแรงเสยดทาน ชวยการไหลของผงยาหรอแกรนล และชวยลดการตดของผงยาทหนา punch และผนงของ die แบงเปน

1. สารชวยไหล (glidant) เชน Colloidal silicon dioxide (Aerosil), Talcum, Corn starch เปนสารทชวยในการไหลของผงยาหรอแกรนลจาก hopper ลงสแมพมพ โดยมกลไกในการเพม

การไหลคอ

- กระจายการเกดไฟฟาสถตย

- ลดแรงวา van der waals

- ท าใหแกรนลมลกษณะกลมขน 2. สารชวยหลอลน (lubricant)

ท าหนาทหมรอบอนภาคแกรนล ชวยในการลดแรงเสยดทานหรอลดการยดเกาะของสารกบผว

โลหะของ die ขอควรระวงในการเลอกใชคอ สารหลอลนบางชนดจะรบกวนการยดเกาะระหวาง

อนภาคสารได ท าใหความแขงลดลงและอาจเกด capping ได และสารทไมละลายน าจะม

ประสทธภาพดกวาสารทละลายน าได ตวอยางสารชวยหลอลน เชน

- Metal soap (Magnesium stearate) : เปนสารทมประสทธภาพมากทสด มความเปนดางเลกนอย แตจะท าลายแรงยดเกาะของยาเมดมากกวา stearic acid

- Stearic acid : มคณสมบตเปนกรดไมสามารถใชกบสารทเปนดางได

- Hydrogenated vegetable oil (Sterotex, Lubritab) : มคณสมบตเปนกลางใชแทน alkaline stearate ได แตขอเสยคอ จดหลอมเหลวต า จบเปนกอนไดงาย

3. สารปองกนการตด (antiadherent) เปนสารปองกนการตดของผงยากบหนา punch และผนงของ die ในระหวางการตอกอดยาเมด

ดงนนสารชวยหลอลน(lubricant) และสารชวยไหล(glidant) จงมคณสมบตเปนสารปองกนการ

ตดดวย

ชนดของยาเมด

1. Compressed tablets (CT) 2. Multiple compressed tablets (MCT) 3. Sugar-coated tablets (SCT) 4. Film-coated tablets (FCT) 5. Gelatin-coated tablets

6. Enteric-coated tablets (ECT) 7. Buccal or oral sublingual tablets 8. Chewable tablets 9. Effervescent tablets

10. Molded tablets (MT) 11. Tablet triturates (TT) 12. Hypodermic tablets (HT) 13. Dispensing tablets (DT) 14. Immediate release tablets (IR) 15. Instant disintegrating/dissolving tablets

16. Extended release tablets (ER) การผลตยาเมด ( compressed tablet manufacture ) แบงประเภทตามวธการผลต 1.granulation 1.1 wet granulation : เหมาะกบยาททนตอความชน และความรอน 1.2 dry granulation : เหมาะกบยาทไวตอความชน และความรอน 2.direct compression 2.1 powder : ยาทไวตอความชน และความรอน สมบต flowability และ compressibility ด 2.2 crystal : สารทมลกษณะเปนผลก (crystal form) และ สมบต flowability ด สมบตสารทเหมาะส าหรบน ามาตอกยาเมด

1. Flowability 2. Compressibility

wet granulation

- ใชไดกบยาหลายชนดอยางกวางขวางสามารถน ามาเพมคณสมบตทไมดใหมความสามารถในการตอกอดได ขอด

1. ชวยปรบปรงคณภาพการไหลใหดขน 2. ปรบปรงสมบต compressibility โดยเพม density 3. ลดฝนในอากาศ ขอเสย : ไมเหมาะกบยาทไวตอความชน และความรอน ขนตอนการผลต

1. ชงและผสมสวนประกอบ ไดแก active ingredient, diluent/filler (disintegrant) 2. เตรยม damp mass โดยใช binder 3. ผานแรงได pellets หรอ granules (wet screening 6-20 mesh) ได granules ขนาดใหญ 4. ท าใหแหงได granules เลกลง รปรางใกลเคยงกน 5. ผานแรง (dry screening) ไดเมดยาขนาดเลกลง เตม lubricant (disintegrant) และผสม เพอเพมการ

ไหล ลดการตด punches และ dies 6. ตอกเมด

ชงและผสมสวนประกอบ ไดแก active ingredient, diluent/filler, disintegrant โดย filler อาจใช lactose (เพมการละลายน า), microcrystalline cellulose (ไมละลายน า), starch (ไมใชเดยวๆท าใหตอกแลวยดหยนเกน), powdered sucrose, calcium phosphate (กรณตองการสารเพมปรมาณทไมละลาย ตอกอดไดด) ขนกบ สมบตวสด ราคา ความเขากนได Calcium salt หามใชกบ tetracycline Lactose หามใชกบ primary, secondary amine microcrystalline cellulose มสมบต compactability, compatibility ด สวน disintegrant เมอถกความชนจะพองตว แลวแตกออก ไดแก Starches 5-10%, 20% จะแตกตวเรวมาก Carboxymethyl starch sodium (CMS-Na) ; primojel, explotab Sodium starch glycolat 5-300% Microcrystalline cellulose 10% Croscarmellose sodium (CCNa); Ac Di Sol 2% Low-substituted hydroxypropyl cellulose (L-HPC) Crospovidone(CPVP); Polyplasdone 2%

ซงการผสม disintegrant ท าได 3 วธ คอ Internal : ให disintegrant อยภายใน granule (ไมคอยดอาจโดนน าพองตวเสยสภาพ) External : ให disintegrant อยภายนอก granule internal-external : แบงครงผสมทงภายในและภายนอก

การเตรยม damp mass 1. เตม binder ลงใน powder mixture 2. การเตรยม binding agent ใช povidone, สารละลายของ corn starch 10-20%, สารละลาย

glucose 25-50%, methylcellulose 3%, Carboxymethyl cellulose และ Microcrystalline cellulose

3. การพจารณาสดสวน binding agent ทเหมาะสม โดยกดในฝามอเปนทรงกลม แลวละลายเปนเศษเลกๆภายใตแรงกดปานกลาง

การเตม lubricant และผสม

1. วธการเตมใหน า lubricants ไปผานแรงกอนผสม 2. Lubricants จะชวยการ flow ของ granule, ลด friction ในการตอก, ไมใหตดสากและเบา 3. Lubricants ไดแก magnesium stearate, calcium stearate, fumed silicon dioxide, stearic

acid, talc, sodium stearyl fumarate (มกใช 0.1-5%) Compress tablet All-in-one glanulator methods

ใชเครองมอ fluid-bed granulator หรอ microwave vacuum processing method dry granulation ขอด : เหมาะกบยาทตองการหลกเลยงความชน ความรอน และ มตวยาปรมาณมากๆ

ขอเสย : ยาทใชตองมคณสมบตตอกอดได ท าได 2 วธ

- Slugging 1. ชงและผสมสวนผสม 2. Slugging หรอ compressing ใหเปนเมดใหญราบ 3. ท าใหแตก 4. ผานแรง 5. เตม disintegrant /lubricant เพอเตรยมยาเมด

- Roller compaction 1. ชงและผสมสวนผสม (มกใช binding agents คอ MC หรอ HMC 6-12% ) 2. ใหความดนสง

Direct Compression ขอด : เหมาะส าหรบสารทมการไหลด และมสมบต cohesive ด เชน KCl

ใช excipient ไดแก filler, disintegrants, lubricants, glidants เปนสารชวยในการตอกแบบ Direct

Compression ประเภทของเครองตอก

1. Single-punch presses

Filling compression ejection

2. Multi-station rotary presses

เปนการปอนผงยาแบบ over fill

Tablet formulation and design การตงต ารบยาเมดและออกแบบยาเมดเพอใหไดสตรต ารบและวธผลตทเหมาะสม แบงออกได 2 แนวทาง คอ

1. Research and development : วจยและพฒนาสตรต ารบใชเวลาและคาใชจายมากเพอหาขอมล preformulation ของตวยาส าคญ มการทดลองตรวจสอบจนไดคณภาพ

2. Trial and error (cooking) : ไมมการพฒนาทเปนระบบตงแตเรมตน แตทดลองน าผลตภณฑหรอสตรต ารบอนมาเลยนแบบ โดยการลองผดลองถก จนไดสตรต ารบทพอใจแตไมใชสตรต ารบทด เชน บางสตรต ารบจะมสารชวยอยมากมายเพอแกปญหาเฉพาะหนาการผลต เนองจากไมมขอมลพนฐานทถกตองเพอน ามาใชเปนแนวทางในการผลตทด

สงทควรค านงถงในการพฒนาและตงสตรต ารบยาเมด คอ Preformulation studies, Systemic approach to

Tablet design A. Preformulation studies

เปนขนตอนแรกในการออกแบบและตงสตรต ารบยาเมด ซงตองรวบรวมในลกษณะของ phyhsicochemical

Profile อาจไดจากการคนควาแหลงขอมลเดมทมอยแลว หรอจากการทดลองและการทดสอบในเบองตน เพอก าหนดแนวทางพนฐานของการพฒนาสตรต ารบ ซง Preformulation data ไดแก

1. Stability (solid state) : แสง อณหภม ความชน 2. Stability (solution state) : excipient-drug stability 3. Physicochemical properties : การละลาย pH profiles (น า,solvent อนๆ)

4. Physicomechanical properties: particle size, bulk and tab density, crystal form, compressibility, photomicrograph, จดหลอมเหลว,กลน,รส,ส,ลกษณะภายนอก

5. In vitro dissolution : pure drug, effect of excipient and surfactant ตวอยาง Preformulation data ของสาร X

- ผลกสขาว มกลนฉน และมรสขม เคลอบ

- Compressibility ด ไมดดความชน ยาเมด

- ไมม polymorphism ความคงตวด wet granulation, Direct compression

- การละลายน าต า แตละลายน าไดดท pH=7.5 wet method, surfactant, complex

- pKa = 3.1 B. Systemic approach to Tablet design

เปนวธการหรอขนตอนทเปนระบบและตงต ารบยาเมด และพจารณาขอมลตางๆ 1. ต าแหนงในการปลดปลอยตวยา

- ดดซมไดดสงสด - คงตวสงทสด 2. เลอกวธการผลต

- Granulation : ตวยาส าคญปรมาณมาก, low compressibility, low bulk density

- Drug stability : non-aqueous wet granulation, dry method ในตวยาส าคญทสลายตวไดงายจากความชน

- Solubility : wet granulation เพมการละลายของ hydrophobic drug

- Density : ความหนาแนนต าตองใชปรมาณยามาก และท าใหไดขนาดของยาเมดทใหญเกนไป หากใชวธการตอกโดยตรง การเตรยมเปนแกรนลจะท าใหไดความหนาแนนทเหมาะสม

- ความสามารถในการยดเกาะ : หากมสมบตนดอาจใชวธการตอกโดยตรง แตหากไมมสมบตนจ าเปนตองเตรยมเปนแกรนล

3. เลอกสวนประกอบในต ารบทเหมาะสม : compressible properties, bioavailibility 4. เตรยมต ารบทดลอง : ค านงถง

- ปรมาณยาในแตละเมด

- ชนดและปรมาณของสวนประกอบ

- รปรางและขนาดของยาเมด

- วธการผลต เปรยบเทยบคณสมบตของยาเมดทไดดวยวธทางสถต (Experimental design) เชน factorial design, optimization

5. การทดสอบนอกรางกาย : น าสตรต ารบทผานการคดเลอกมาทดสอบคณสมบตทางเคมและกายภาพ เพอจะหาต ารบทดทสด

6. การทดลองในรางกายคน และสตว : bioequivalent 7. การทดลองผลตจรงในทางอตสาหกรรม (scale up)

ปญหาตางๆของการตอกยาเมดและการแกไข

A. Binding หมายถง การเกดการยดเกาะระหวางยาเมดกบผนงของเบา ท าใหสากเคลอนทไดยากเพราะมแรงตานมากจน

เกดแรงกระชากเมดยาใหหลดจากเบาทนททนใด มเสยงดงจากแรงเสยดส ยาเมดกจะมรอยขดขวนเปนเสนๆ (straitation) มกเกดจากต ารบมสารหลอลนไมเพยงพอ วธแกไข

- เพมปรมาณ lubricant ทใช หรอ เปลยน lubricant ทประสทธภาพดกวา

- ปรบปรงการกระจายตวของ lubricant ผานแรงเบอร 30 แลวผสมผงละเอยดของแกรนลกอนทจะน าไปผสมกบแกรนลขนาดใหญทงหมดเพอน าไปตอกตอไป

- ลดขนาดแกรนลลง

- คมปรมาณความชน

- ใช tapered die B. Sticking, Picking and filming

Sticking คอ ยาเมดตดหนาสากตวลางหรอตวบนในชวงการตอกอดยาเมด ดงนนเมอสากเคลอนออกไปจะท า

ใหบางสวนของยาเมดหลดออกไปจากผวหนาของยาเมด ท าใหยาเมดทไดไมมนวาว สวยงาม เปนรอยขดขวน หรอรอยแยก สาเหตมกมาจากแกรนลอบแหงไมเพยงพอ ระบบสารหลอลนไมด หรอมสารดดความชนไดงายอยในต ารบ

Picking เปนรปแบบหนงของ Sticking คอจะมบางสวนของแกรนลตดอยหนาสาก ท าใหยาเมดทตอกไดเปนร

หรอรองบนหนาของยาเมด Filming เกดจาก Picking ทเกดเพมขนอยางชาๆ จะเกาะตดหนาสากเปนแผนฟลม สาเหตจากมความชนใน

แกรนลมากเกนไป ความชนในอากาศสง อณหภมสง หนาสากไมไดขดหรอเชด วธแกไข

1. ลดปรมาณความชนแกรนลลง อบแหง , สารความชนต า 2. เปลยนระบบของสารหลอลน เชน antiadherent ทเหมาะสม 3. เตม adsorbent เชน silicon dioxide, aluminium hydroxyl, microcrystalline cellulose ในต ารบ

ทมสารทเปนน ามนหรอขผง 4. เพมแรงเกาะ เพมสารยดเกาะ, เพมแรงตอก

5. เชดหนาสาก หลงใชงานควรเคลอบดวยน ามน C. Capping and laminating

Capping คอ การทสวนบนของยาเมดแยกออกมามลกษณะเปนฝา เกดจากหลายสาเหต 1. การกกขงของอากาศในยาเมดหลงตอก เมอคลายความดนออกจากยาเมดอากาศจะขยายตวดนสวนบน

ของเมดยาแตกออกมา 2. สารหลอลนมากเกนไป จะไปขดขวางแรงยดเกาะของผงยา โดยเฉพาะสวนบนของเมดยาทมกจะมความ

หนาแนนต ากวาสวนอน 3. ความชนมากเกนไป 4. Elastic recovery หรอ stress relaxation ของยาเมดหลงไดรบแรงตอก

Laminating คอ การทเมดยาแตกออกเปนชนๆ อาจมชนเดยวหรอมากกวา วธแกไข

1. ลดปรมาณผงละเอยดซงเปนสาเหตใหเกดการกกขงอากาศ 2. เพมปรมาณสารยดเกาะใหแกรนลจบดขน และชวยดดซบพลงงานทเกดจากการตอกใหชนะ elastic

recovery 3. ลดสารหลอลน 4. ลดความเรวการตอก หรอ ใชระบบ precompression 5. ลดความแรงการตอกยา 6. อบแกรนลใหแหง 7. เตม adsorbant หรอสารพวก hygroscopic เชน sorbital 8. ใช tapered die ใหอากาศหนออกทางดานบนไดงายขน D. Chipping and Cracking

Chipping หมายถง การบนทขอบหรอการมชนสวนของยาเมดหลดออกมาหลงตอก มกเกดจากเครองมอช ารด

หรอ จดระดบ lower punch ไมเสมอกบหนา die Cracking หมายถง การมรอยแยกหรอแตกซงมกเกดตอนกลางหรอสวนบนของเมด มสาเหตจากการขยายตว

ของยาเมดหลงการตอกเหมอนสาเหต capping นอกจากน binding หรอ sticking กท าใหเกดได E. Drug and dye migration หมายถง การเคลอนยายของสหรอตวยาออกจากมวลของสารทเปยกไปยงบรเวณผวภายนอกของมวลสาร ท าให

content uniformity โดยเฉพาะ potent drug ไมเขามาตรฐาน, ท าใหเกด motting คอ เมดยามรอยดาง วธแกไข

1. หลกเลยงการใช tray dryer อาจใช fluid-bed dryer ซงลดเวลาการอบแหง 2. ถาใช tray dryer ควรลดขนาดแกรนล และเกลยใหบาง 3. ใช granulation fluid ปรมาณนอยทสด

4. ใชอณหภมอบแหงทเหมาะสม ทวไป 40-80 องศาเซลเซยส 5. ใชสพวก lake แทน dye 6. คมแรงตอกไมใหสง เพราะจะท าใหแกรนลแตกละเอยดมากและเกดสดาง

หลกเกณฑการตงสตรต ารบยาเมดและการค านวณน าหนกตอ 1 เมด

ในการตงสตรต ารบมเปาหมายส าคญ 2 ประการคอ ยาเมดทไดมคณสมบตของยาเมดทพงประสงค และไมเกดปญหาในการผลต โดยคณสมบตทดตามตองการสรปได 3 ประการคอ

1. Compressibility property คอคณสมบตในการตอกเปนเมดยาเมดทดตองมความแขงแรง และตานทาน

ตอแรงภายนอกทมากระท าทงในกระบวนการผลตและหลงกระบวนการผลต แสดงดวยคาความแขง

ความกรอน นอกจากนยงตองมความสม าเสมอของตวยาและน าหนกยาเมดทได แสดงไดดวยคา Content

Uniformity และคา Weight Variation นอกจากนยาเมดตองมขนาดทเหมาะสมและลกษณะภายนอกท

สวยงาม

2. Bioavailability property คอคณสมบตเกยวกบการปลดปลอยและการออกฤทธของตวยาส าคญ นนคอ

ตองแตกตวไดเรวไดในทางเดนอาหาร ซงแสดงไดดวยคา Disintegration time และนอกจากนยาเมดตอง

สามารถละลายออกมาซงแสดงไดดวยคา Dissolution time

3. Stability property คอคณสมบตเกยวกบความคงตว อาจแบงไดเปนความคงตวทางเคมและความคงตว

ทางดานกายภาพ

ซงปจจบนการตงสตรต ารบยาเมดแบงได 2 แนวทางหลก ๆ คอ 1. Research and Development (R&D) เปนการวจยและพฒนาสตรต ารบอยางเปนขนตอน เพอหาขอมลกอนตงสตรต ารบ (Preformulation) ของตวยาส าคญ โดยมการตงต ารบในหองปฏบตการและในระดบ pilot scale เพอทดลองในเชงอตสาหกรรม มการท า Validation ของกระบวนการและขนตอนการผลต กอนน าไปใชจรงในอตสาหกรรม 2. Trail & Error (Cooking) ไมมการพฒนาทเปนระบบตงแตเรมตน แตจะน าผลตภณฑหรอสตรต ารบอนมาเลยนแบบ โดยทดลองท าแบบลองผดลองถก และน าเอาวธการทผดพลาดออกไป วธนท าไดรวดเรวแตสตรต ารบทไดจะไมด สงทควรค านงในการพฒนาและตงสตรต ารบยาเมด มดงน 1. Preformulation Studies

เปนขนตอนแรกของการออกแบบและตงสตรต ารบยาเมด มวตถประสงคเพอ ก าหนดแนวทางพนฐานในการตงสตรต ารบ โดยจะน าขอมลมาวเคราะห เพอสรางรปแบบความเปนไปได วาควรเปนชนดใด ซงถกวบรวมไวในลกษณะของ Physicochemical profile ซงไดแก 1. Stability (Solid state) ไดแก แสง อณหภม ความชน

2. stability (Solution) ไดแก excipient-drug stability 3. Physicochemical property ไดแก solubility และ pH profile of solution/dispersion 4. Physicomechanical property ไดแก particle size, bulk and tap density, crystal form, compressibility, melting point, color 5. In vitro dissolution ไดแก pure drug, ผลของสารชวยและสารลดแรงตงผว ตวอยางขอมล Preformulation data สารประกอบ X มลกษณะเปนผลกของแขงสขาว มกลนฉนคลาย pyridine มรสขม แสดงคณสมบตในการตอกอดไดดมาก ไมพบ polymorph ในรปอน เปนสารไมดดความชน การละลายในน าต าแตละลายในตวท าละลายอนทรยและน าท pH 7.5 ระเหยเปนไอไดปานกลาง มคา pKa = 3.1 มความคงตวทางกายภาพและเคม แนวทางการตงสตรต ารบสาร X คอ น ามาตอกเปนยาเมด ทตองใหแตกตวไดรวดเรวในกระเพาะอาหารเพราะตวยาเปนกรดออน จงถกดดซมไดดในกระเพาะอาหาร และท าเปนยาเมดเคลอบเพอกลบกลนและรส และเลอกภาชนะใหเหมาะสม 2. Systemic approach to tablet product design เปนการประมวลขนตอนอยางเปนระบบ เพอพจารณาวาต ารบยาเมดควรเปนอยางไร พจารณาจาก 1. ต าแหนงทเหมาะสมในการปลดปลอยตวยา เลอกใหยาเมดแตกตวและละลายในต าแหนงทดดซมไดนานพอ มความคงตวทด 2. เลอกวธการผลต ตองพจารณาจากตวยาส าคญเปนหลกดงน

ปรมาณตวยาส าคญตอครงทให (dose) หากมปรมาณมากและไมสามารถน าไปตอกได ใหเตรยมเปน

แกรนล

ความคงตวของตวยาส าคญ หลกเลยงวธการทท าใหยาไมคงตว เชนยาทไมทนความชนและความรอน ไม

ควรเตรยมโดยวธ Wet granulation

การละลายของตวยา ตวยาทไมชอบน า การท าแกรนลเปยกท าใหตวยาละลายดกวาการใชวธแกรนลแหง

ความหนาแนนของตวยา ถามความหนาแนนต า ตองใชปรมาณยามาก เมดยาจะมขนาดใหญ ถาใชวธการ

ตอกโดยตรง การท าแกรนลท าใหไดความหนาแนนทเหมาะสม

ความสามารถในการยดเกาะ หากมมากใหใชวธตอกโดยตรง หากมนอยใหใชการท าแกรนล

3. เลอกสวนประกอบในต ารบทเหมาะสม โดยเลอกสารทเขากนไดกบตวยาส าคญ สารทชวยใหยาเมดมคณสมบตตอกอดได และคณสมบตในการปลดปลอยและออกฤทธ รวมทงตนทนทเหมาะสม

4. เตรยมต ารบทดลอง โดยทดลองตงต ารบขนมา อาจตงไวหลาย ๆ สตร โดยใหมสารชวยทแตกตางกนทงชนดและปรมาณ น ามาตอกอดดวยวธทก าหนด เปรยบเทยบคณสมบตของยาเมดทไดทางสถต ซงในขนนควรพจารณาหรอก าหนดสงตอไปนคอ ปรมาณยาในแตละเมด รปรางและขนาดยาเมด วธการผลต และชนดและปรมาณของสวนประกอบ

5. การทดสอบนอกรางกาย น าต ารบทผานการคดเลอกมาทดสอบคณสมบตทางกายภาพและเคม เชนความแขง ความกรอน เวลาในการแตกตว และการละลาย เพอหาต ารบทดทสด 6. การทดลองในรางกาย ท าในสตวและในคน 7. การทดลองผลตจรงในทางอตสาหกรรม

3. Tablet excipient เปนสงทตองค านงถงเสมอ เนองจากเปนสงทท าใหยาเมดมคณสมบตตามทตองการ เชนขนาดยาเหมาะสม การแตกตวและการละลายท าใหออกฤทธไดเรว โดยควรเลอกเทาทจ าเปนและเหมาะสม ไมควรเลอกมากเกนไปเพราะอาจท าใหเกดปญหาระหวางตงต ารบได สวนประกอบในยาเมดทควรพจารณาไดแก ตวยาส าคญ มความส าคญทสด มผลตอคณสมบตของยาเมดดงน

1. ปรมาณการใชตวยาส าคญตอครง ถาตวยาส าคญมนอยกใชสารชวยไดปรมาณมาก ผลตไดโดยการตอกโดยตรงหรอแกรนล แตถามปรมาณมาก อาจท าใหไมสามารถตอกโดยตรงได เพราะตองจ ากดสารชวย 2. คณสมบตการละลายทตางกน ใชออกแบบเพอการใชทแตกตางกน ดงน

ยาละลายน าไดด ออกแบบใหมการแตกตวด ละลายด เพอใหอยในรปสารละลายและดดซมได

ยาทไมละลายน า ยาจะไมถกดดซมเขากระแสเลอด แตจะออกฤทธบรเวณทกระจายอย เชน ยาลดกรด

โดยถกออกแบบใหแตกตวและปลดปลอยตวยาดวยอนภาคขนาดเลก เพอเพมพนทผว

3. รปแบบทางเคมของตวยาส าคญ ถาแตกตางกนเชน เกลอ เอสเตอร อาจมผลตอความคงตวและการออกฤทธ 4. โครงสรางผลกของตวยาส าคญ โครงผลกแบบลกบาศกท าใหสามารถตอกเปนเมดโดยตรงได เนองจากอนภาคมการจดเรยงแบบใกลชดทสด เมอมแรงตอกอดจะท าใหสารแตกออกมาเปนอนภาคเลก ๆ ทเรยงกนไดใกลชดมากขน เกดเปน Consolidation ทแขงแรง ไดแก NaCl สารเพมปรมาณ ผลของสารเพมปรมาณตอคณสมบตยาเมด ไดแก

1. ความเขากนไดกบตวยาส าคญ แมสวนใหญจะเฉอยตอปฏกรยาเคม แตบางชนดกมขอจ ากด เชน สารเพมปรมาณพวกแคลเซยม ทไปมผลตอการดดซมตวยา Tetracycline 2. ปรมาณความชนในสารเพมปรมาณ โดยเฉพาะตวยาทไวตอความชน ทงความชนเดมและทรบเขามา ควรเลอกใชสารเพมปรมาณทมความชนต าและไมดดความชน เชน dicalsium phosphate, lactose และหลกเลยงสารทดดความชน เชน sorbitol, sucrose นอกจากนยงตองพจารณาวาสารน าจบกบโมเลกลของน าอยางไรดวย 3. สารเพมปรมาณมผลตอเวลาในการแตกตวและการละลายของยาเมด เชน ยาเมดนนมตวยาและสวนประกอบทละลายน า จะไมมปญหาเรองการละลาย แตอาจใชเวลาแตกตวนานขน และถามตวยาและสวนประกอบทไมละลายน า แตมสารชวยเหมาะสม ยาเมดกจะแตกตวด แตมปญหาการละลาย สารยดเกาะ ท าหนาทเพมแรงยดเกาะของผงยาเกดเปนแกรนล และท าใหเกดแรงยดเกาะระหวางแกรนลเกด

เปนยาเมดภายใตแรงตอก ดงนนจงควรเลอกใชสารยดเกาะใหเหมาะสมดงน

1. เขาไดกบตวยาและสวนประกอบอนในต ารบ สวนใหญมกเปนกลางและไมท าปฏกรยา เชน starch, methylcellulose สวน sodium carboxymethylcellulose ท าปฏกรยาไดกบ magnesium, calcium, aluminium 2. การเลอกใชสารยดเกาะจากธรรมชาต เชน acacia เกดเปนจดดางด าบนผวเมดยาเมอเกบไว ซงเกดจากเจรญของแบคทเรย โดยไมเกยวกบความไมเขากนของต ารบ เพอแกไขจงควรน าแกรนลไปอบแหงโดยเรว 3. ใหแรงยดเกาะทเหมาะสม สารยดเกาะทท าใหยาเมดมความแขงในการยดเกาะจากมากไปนอยเปนดงน

Glucose > acacia > gelatin > simple syrup > starch แมแปงจะมแรงยดเกาะนอยสด แตมขอดคอมคณสมบตสงเสรมการแตกตวของยาเมด จงไมขดขวางการ

ปลดปลอยตวยา 4. การเตรยมแกรนลโดยวธตางกน จะมผลตอความแขงของแกรนล ซงแกรนลทแขงไมไดท าใหยาเมดมความแขงด เพราะแกรนลอาจไมแตกตวออกมาหรอไมยดเกาะกนในยาเมด 5. การใชสารยดเกาะ ม 2 วธคอ การเตมเปนของเหลว ท าใหใชสารยดเกาะนอยและไดแกรนลแขงเทา ๆ กน และการเตมในรปผงแหงแลวเตมน าลงไป ท าใหควบคมปรมาณน าและความชนได สารชวยแตกตว ชวยใหยาเมดแตกตวเมอสมผสน า เนองจากมสวนประกอบทสามารถดดน า พองตว หรอ

ปฏกรยาเคมทท าลายแรงยดเกาะ หลกการเลอกสารชวยแตกตวไดแก

1. ต ารบทใชสารยดเกาะใหมแรงยดเกาะด ตองใชสารชวยแตกตวประสทธภาพสง (Superdisintegrant) เชน explotab, ac-di-sol 2. Superdisintegrant เหมาะส าหรบการตอกอดโดยตรง เพราะใชปรมาณนอย จงมผลตอการไหล และการยดเกาะนอย 3. การเตมสารชวยแตกตวแบบภายนอก เหมาะส าหรบแกรนลขนาดเลก และการเตมแบบภายในหรอแบงเตมจะเหมาะส าหรบแกรนลขนาดใหญ 4. การใชสารชวยแตกตว เชนแปง ซงเปน extragranular disintrgrant ผสมกบสารชวยลน ชวยลดปญหาการทยาเมดเปยกน ายาก เพราะสารชวยลนไปเคลอบแกรนลไวดานนอก สารชวยลน สวนใหญไมชอบน า สามารถปกคลมพนทผวไดสง การใชสารชวยลนควารค านงถงผลตอ

คณสมบตยาเมดตอไปนคอ

1. ความแขง สารชวยลนปรมาณนอย ท าใหรบกวนการยดเกาะไดมาก เนองจากมพนทปกคลมผวสง นอกจากนปจจยทมผลตอความแขง ไดแก ปรมาณ เวลาในการผสม และชนดของเครองผสม 2. เวลาในการแตกตวและการละลาย เนองจากมคณสมบตไมชอบน า ท าใหยาเมดเปยกน าไดยาก การแตกตวจงนานขน

การค านวณน าหนกยาเมดตอ 1 เมด Master formular ยา 1 เมด 500 tablets

Active ingredient (Cimetidine)

200 mg 200 mg 100 g

Diluent (Lactose) 100 mg 100 mg 50 g Disintegrnt (Corn starch) 10 % 30 mg 15 g Binder 10%w/w (Starch

paste) qs 4 mg 2 g

Lubricant (Mg stearate) 5% of dried granule 16 mg 8 g Total 350 mg 175 g

ใหเตรยม Cimetidine 500 เมด มตวยาส าคญ 200 mg/เมด หมายเหต 10 % w/w starch paste จะใชตามจ านวนทใชจรง สมมตวาเตรยมมา 30 กรม แลวใชไป 20 g ดงนนน าหนกแหงของ Starch paste ทใชจรงคอ 2 g การค านวณน าหนกยาเมด 1 เมดตามทฤษฎ จากสตรต ารบเตรยมยาเมด 500 เมด ตวยาส าคญ 100 g สารเจอจาง 50 g สารชวยแตกกระจายตว (100 + 50)×10/100 = 15 g แบงสารชวยแตกตวกระจายตวออกเปน 2 สวนเปน สารชวยแตกกระจายตวภายในและสารชวยแตกกระจายตวภายนอก เทา ๆ กนดงน สารชวยแตกกระจายตวภายใน 7.5 g เตมสารยดเกาะ 20 g คดเปนน าหนกแหง 2 g ดงนนไดน าหนกแกรนลตามทฤษฏ 100 + 50 + 7.5 + 2 = 159.5 g เตมสารหลอลน 5% ของน าหนกแกรนลแหงคดเปน 159.5×(5/100) = 8 g ดงนนน าหนกยาเมด 500 เมด ประกอบไปดวย น าหนกแกรนลแหง + สารหลอลน + สารชวยแตกกระจายตวภายนอก สารชวยแตกกระจายตวภายนอกคดเปน 159.5 + 8 + 7.5 = 175 g ดงนน น าหนกยาเมด 1 เมดตามทฤษฎ 175/500 = 350 mg การค านวณน าหนกยาเมด 1 เมดตามปฏบตจรง ตวยาส าคญ 100 g สารเจอจาง 50 g สารชวยแตกกระจายตว (100 + 50)×10/100 = 15 g แบงสารชวยแตกตวกระจายตวออกเปน 2 สวนเปน สารชวยแตกกระจายตวภายในและสารชวยแตกกระจายตวภายนอก เทา ๆ กนดงน สารชวยแตกกระจายตวภายใน 7.5 g เตมสารยดเกาะ 20 g คดเปนน าหนกแหง 2 g ดงนนไดน าหนกแกรนลตามทฤษฏ 100 + 50 + 7.5 + 2 = 159.5 g แตเนองจากกระบวนการผลตมการสญเสยผงยาไปบาง ท าใหน าหนกแกรนลทไดนอยกวาตามทฤษฏ

สมมตวาไดน าหนกแกรนลเหลออยจรง 140 g ดงนนสารหลอลน 5% ของน าหนกแหงคดเปน 140 * (5/100) = 7 g ดงนนน าหนกยาเมด 500 เมด ประกอบไปดวย น าหนกแกรนลแหง + สารหลอลน + สารชวยแตกกระจายตวภายนอก สารชวยแตกกระจายตวภายนอกสามารถค านวณไดดงน น าหนกแกรนลแหง 159.5 g ตองใชสารชวยแตกกระจายตวภายนอก 7.5 g น าหนกแกรนลแหง 140 g ตองใชสารชวยแตกกระจายตวภายนอก 140 (7.5/159.5) = 6.6 g ดงนนน าหนกรวมของผงยา 140 + 7 + 6.6 = 153.6 g ค านวณหาจ านวนยาเมดทตอกไดจรงและน าหนกยาเมด 1 เมด น าหนกแกรนลแหง 159.5 g จะตอกยาเมดได 500 เมด น าหนกแกรนลแหง 140 g จะตอกยาเมดได 500(140/159.5) = 438.9 = 438 เมด ดงนนน าหนกยาเมดทตอกได 153.6 g /438 เมด = 350.7 mg/เมด โดยพบวาน าหนกยาเมดทค านวณไดจรงจะใกลเคยงกบทฤษฎ โดยตวยาส าคญในแตวธทค านวณยงตรงตามทตองการ แตจ านวนเมดทตอกไดจะนอยกวาทฤษฎ

การหาความหนาของยาเมด ความหนาของยาเมดขนกบ

1. ปรมาณตวยาส าคญและสารเตมแตง

2. ขนาดของ Punch, die

3. แรงตอกอด

4. การไหลของแกรนล

ความหนาของยาเมดแตละชนดจะไมเทากนเนองจากปจจยหลายอยาง ผผลตตองก าหนดเอง โดยท าการก าหนดความหนาและวดความหนาเปนระยะระหวางการตอกยาและเมอผลตเสรจแลว เครองมอทใชวดคอ เวอรเนย หนวยทวดคอ มลลเมตร และตามดวยทศนยม 2 ต าแหนง เครองมอทใชวดเชน Teclock micrometer caliper การอานคาความหนาอานไดจากหนาปด โดยอานจากคาในวงกลมวงเลก เปนจ านวนเตมของมลลเมตร และวงกลมใหญบอกเปนจดทศนยม 2 ต าแหนง

Teclock dial thickness tester

เกณฑการประเมน ขนกบผผลตก าหนดเอง การหาความแขงของเมดยา

ความแขงมความสมพนธกบ ความคงรปรางของเมดยา ความกรอน การแตกตว การละลาย ปจจยทมผลตอความแขง เชน แรงตอกอด ชนดและปรมาณของสารยดเกาะ วธการทดสอบความแขงของยาเมด

ใชหลกการนวหวแมมอ (Rule of thumb) โดยจบยาเมดไวระหวางนวชและนวกลาง ใชนวหวแมมอเปนจดกลาง หกยาเมดดวยนวทงสาม ยาเมดทมความแขงพอเหมาะจะแตกโดยไมมรอยหกเปนคมชด แตไมสามารถบอกถงคาของความแขงของเมดยาไดอยางแนนอน

น าเครองมอส าหรบวดคาความแขงมาใช โดยแสดงผลเปนคาของแรงทใชในการท าใหเมดยาแตก แรงทใชอาจกระท ากบเมดยาในแนวดง(axial) โดยใหแรงกดลงบรเวณกลางเมดยาทวางอยบนทรองรบหรอใชแรงบบกระท าทดานขางของเมดยา (radial) แรงทใชนอาจเปนแรงจากการหมน แรงจากสปรง แรงจากความดนอากาศ แรงจากความดนน ามนหรอแรงจากเครองยนต เปนตน

การหาความเขงของเมดยาโดยใช Stoke-Monsanto hardness tester 1. น าเมดยามาวางในแนวดงหรอแนวนอนตรงทวางยาเมด 2. ปรบสเกลใหเปน 0 และขนสกรดานขางเพอลอคไวไมใหสเกลเลอนไปจาก 0 3. ใชมอขางทไมถนดก าสวนทมยาเมดไว เพอปองกนการกระเดนเมอยาเมดแตก สวนมอขางทถนดใหจบสกรและขนไปเรอย ๆ จนกวายาเมดจะแตก 4. อานคาทไดบนสเกล คาทไดจะบอกความเขงของเมดยาในหนวย kg ซงยาเมดทดตองมคาความแขงไมนอยกวา 4 kg หรออยในชวง 4 – 8 kg

Stoke Monsanto hardness tester

การวดคาความกรอน

ความกรอนของยาเมดเกดไดจากหลายสาเหตและอาจจะมความสมพนธตอเนองกนได เชน 1.จ านวนสารยดเกาะไมพอเหมาะ 2. ปรมาณความชนในแกรนลนอยไป 3. ผงละเอยดมจ านวนมาก ท าใหความกรอนสง 4. แรงตอกอดเมดมากหรอนอยเกนไป

เครองมอวดความกรอนอาศยหลกเกณฑการสญเสยน าหนกของยาเมดภายหลงทถกเขยาหรอหมนในเวลาคงท

Roche friabilator เครองมอชนดนมลกษณะเปนวงลอหมนท าดวยพลาสตก เสนผานศนยกลาง 12 นว มขนกนในวงลอ หมนอย 1 ขน วงลอนหมนดวยความเรว 100 รอบ/4 นาท

การหาความกรอน ตาม USP 30 ไดระบไวดงน 1. กรณยาเมดมน าหนกนอยกวาหรอเทากบ 650 mg ใหน าตวอยางทงหมดรวมกนใหไดน าหนกเทากบ 6.5 g 2. กรณยาเมดมน าหนกมากกวา 650 mg ใหน าตวอยางมา 10 เมด 3. กอนท าการทดสอบควรขจดฝนผงบนยาเมดแตละเมดกอน และน าไปชงน าหนกอยางถกตอง 4. น าเมดยาทงหมดใสในเครอง Roche friabilator หมนดวยความเรว 100 รอบ หรอ 4 นาท 5. น ายาเมดทไดมาปดฝนออก และน าไปชงน าหนกรวมหลงจากท าการทดสอบ 6. น าคาทไดไปหา % Friability ตามสตร

% Friability = W0 – W × 100 W0

การประเมนผล โดยทวไปการทดสอบจะท าเพยงครงเดยว ความกรอนไมควรเกนคาทก าหนดไว ถามการแตกหก รอยราว หรอแตกออกเปนฝาของเมดยาแสดงวาเยาเมดนนไมผานมมาตรฐานใหท าการทดสอบซ าอก 2 ครงและน าน าน าหนกทง 3 ครงมาหาคาเฉลย ถาน าหนกไมเกน 1 % ของน าหนกยาทใชททดสอบ แสดงวาผานการทดสอบ ตวอยางการหา % Friability การหา % Friability ของยา Theophylline ไดน าหนกยาเมดรวมกอนทดลองเทากบ 6.5 g เมอท าการทดลองแลวชงน าหนกรวมอกครงไดเทากบ 6.35 g และพบวามยาเมดแตกหก 2 เมด จงไดท าการทดลองซ าอก 2 ครง ไดผลดงตารางแสดง จงหา % Friability

ครงท Before (W0) After (W) 1 6.500 6.435 ยาเมดแตก 1 เมด 2 6.500 6.447 3 6.500 6.438

แนวคด % Friability = W0 – W × 100 W0

เนองจากการทดลองครงแรกมยาเมดแตก จงใหท าซ าอก 2 ครง และน าคา % Friability ทไดทง 3 ครงมาเฉลยกน โดยตองไมเกน 1.0%

ครงท Before (W0) After (W)

1 6.500 6.435 2 6.500 6.447 3 6.500 6.438

เฉลย = (6.435 + 6.447 + 6.438) / 3 = 6.44 น ามาหาคา % Friability = (6.5 – 6.44)*100/6.5 = 0.923 % ซงไมเกน 1% จงถอวาผานการทดสอบ

Dissolution test การละลายสมพนธกบการดดซมยา, Bioavailability ซงปจจยทเกยวของกบการละลายไดแก ชนดและขนาดของตวยาส าคญ ชนดและปรมาณของสารเตมแตง ความแขงของยาเมด Dissolution test เปนวธการทพฒนามาจากการท า Disintegrating time เครองมอสงทเกยวของไดแก 1. Dissolution Apparatus ใชส าหรบทดสอบ Dissolution test ส าหรบยาเมด Apparatus ทใชขนกบวธทระบไวในยาเมดแตละชนด

Apparatus 1 เรยกวา Basket มลกษณะคลายตะกราทรงกระบอก ส าหรบใสยาเมด ประกอบดวย

1. Vessel : hemispherical bottom ขนาดความจ 1,2,3 ลตร ขนาดทใชขนกบทก าหนดใน monograph 2. Water bath มน าไหลวนชา ๆ ส าหรบแช vessel ใหของเหลวใน vessel มอณหภม37 ± 0.5 °C 3. Stirring element ประกอบดวย Basket และ shaft 4. Motor ส าหรบหมน Shaft ดวยความเรวทก าหนดใน Monograph

Apparatus 2 เรยกวา Paddle มลกษณะคลาย Apparatus 1 แตใชใบพายแทน Basket และอาจมตวชวยใหจมทกน vessel

กอนการทดสอบ เครองมอทงสองตองผานการทดสอบกบ Reference standard tablet วาไดมาตาฐานตามทได Certificate ไว เชน prednisolone tablet RS, USP salicylic acid tablet RS

การทดสอบการละลาย ของเหลวทใชทดสอบตองคณสมบตดงน 1. ก าหนดโดย monograph 2. ถาเปน buffer ปรบ pH คลาดเคลอนไมเกน ± 0.5 unit 3. ก าจดฟองอากาศกอนน ามาใช

วธการทดสอบการละลายของยาเมดไมเคลอบ 1. น า Dissolution medium ตามชนดและปรมาณทก าหนดมาปรบอณหภมใหได 37 ± 0.5 °C 2. ถาใช apparatus 1 ใสยาลงใน basket ถาใช apparatus 2 หยอนยาเมดลงในกน vessel 3. ให shaft หมนตามความเรวทก าหนด 4. เกบตวอยาง 5. เมอท าการดดสารตวอยางออกไปแลว ใหใส medium ลงไปทดแทนเทากบปรมาณทดดออกมา 6. หากตองการกรองใหใชแผนกรองทไมดดซบตวยาหรอปลอยสารออกมารบกวน 7. ท าการทดสอบยาจนครบตามเวลาทก าหนด 8. ประเมนผล การเกบตวอยางเพอน ามาวเคราะห 1. หากยาละลายดและก าหนดใหท าการวดครงเดยว อาจใชเวลาทดสอบนอยกวาทก าหนด ถาตวยาละลาย

ออกมาผานเกณฑกอน 2. ถาหากมการน าตวอยางมาวดหลาบครง ตองเกบตวอยางตามเวลาทก าหนดและคลาดเคลอนไดไมเกน

2% หากในหวขอ procedure ระบวา procedure for a pooled sample ใหด าเนนการทดสอบดงน 1. ท าการทดสอบเหมอนยาเมดไมเคลอบทวไป 2. เมอดดตวอยางมาแลวใหท าการกรอง แลวน าตวอยาง 6 หรอ 12 ปรมาตรเทากนมารวมกน แลวท าการ

วเคราะหตวอยางทรวมกนแลวหาคาเฉลยของตวยาส าคญ 3. ประเมนผล

การประเมน Dissolution test (USP 30)

กรณยาเมดเดยว ๆ ทไมใช Pooled sample ใหท าดงน 1. เมอไมมเกณฑก าหนดเฉพาะใน Monograph จะผานการทดสอบเมอตวยาส าคญละลายออกมา ใหเปนไป

ตาม acceptable table 2. ถาการทดสอบไมผาน S1 ใหท าตอในขน S2 ถาไมผานอก ใหท าในขน S3

Unit Sample Stage Number

tested Acceptance Criteria

S1 6 ทง 6 เมด แตละเมดตองไมนอยกวา Q + 5% S2 6 รวมเปน 12 เมด ( S1 + S2) โดยคาเฉลยทง12 เมดตองมากกวาหรอเทากบ Q

และตองไมมเมดใดเลยทนอยกวา Q – 15% S3 12 รวมเปน 24 เมด ( S1 + S2 + S3) โดยคาเฉลยทง 24 เมดตองมากกวาหรอ

เทากบ Q และไมเกน 2 เมดทมคานอยกวา Q -15% และไมมเมดใดนอยกวา Q – 25%

กรณ Pooled sample 1. ถาไมมเกณฑก าหนดมาเฉพาะใน monograph ยาจะผานการทดสอบเมอเปนไปตาม acceptable

value for pooled sample 2. ถาการทดสอบไมผาน S1 ใหท าตอในขน S2 ถาไมผานอก ใหท าในขน S3

Acceptable table for pooled sample Stage Number

tested Acceptance criteria

S1 6 คาเฉลยของปรมาณทละลายออกมาตองไมนอยกวา Q + 10% S2 6 คาเฉลยของปรมาณทละลายออกมา ( S1 + S2) ตองเทากบหรอ

มากกวา Q + 5% S3 12 คาเฉลยของปรมาณทละลายออกมา ( S1 + S2+ S 3 ) ตองเทากบ

หรอมากกวา Q ตวอยางการประเมน Dissolution test การทดสอบการละลายของยา Theophylline USP 30 NF25 ความแรงทระบบนฉลากคอ 200 mg/tablet Theophylline tablet contain not less than 94.5 % and not more than 106.0 % of the label amount of anhydrous theophylline C7H8N4O2 Dissolution Medium : water 900 ml Apparatus 2 : 50 rpm Procedure : Tolerance : Not less than 80% Q of the label amount of anhydrous theophylline C7H8N4O2 is dissolve in 45 minites

ปรมาณยาทละลายออกมาได ( mg ) 1 2 3 4 5 6

S1 190 192 159 193 190 191 S2 192 189 194 192 152 190 S3 190 189 190 197 196 192

192 190 198 189 196 192 แนวคด ใหแปลงปรมาณยาในหนวยมลลกรม ใหเปน % โดยเทยบจาก 200 mg จะไดเปน % Dissolution

1 2 3 4 5 6 S1 95 96 79.5 96.5 95 95.5 S2 96 94.5 97 96 76 95 S3 95 94.5 95 98.5 98 96

96 95 99 94.5 98 96 ตามมาตรฐาน USP 30 Unit sample

Stage Number tested

Acceptance Criteria

S1 6 ทง 6 เมด แตละเมดตองไมนอยกวา Q + 5% S2 6 รวมเปน 12 เมด ( S1 + S2) โดยคาเฉลยทง12 เมดตองมากกวาหรอเทากบ Q

และตองไมมเมดใดทนอยกวา Q – 15% S3 12 รวมเปน 24 เมด ( S1 + S2 + S3) โดยคาเฉลยทง 24 เมดตองมากกวาหรอ

เทากบ Q และมไมเกน 2 เมดทมคานอยกวา Q -15% และไมมเมดใดนอยกวา Q – 25%

โจทยก าหนด Q = 80 % ประเมน S1 กอน ก าหนดวาแตละเมดตองไมนอยกวา Q + 5% = 80 + 5 = 85% พบวาเมดท 3 ได 79.5% จงตกเกณฑ S1 จงไปท า S2 ตอ ประเมน S2 ไดคาเฉลย 12 เมด (S1 + S2) = 92.7 % โดยพบวามากกวา Q (80%) และตองไมมเมดใดนอยกวา Q -15% = 80 – 15 = 65% โดยพบวาทง 12 เมดไมมเมดใดนอยกวา Q- 15 % เลย จงสรปวาผานเกณฑ

หลกการท ายาเมดเคลอบ วตถประสงคของการเคลอบ 1. กลบรส, กลนไมพงประสงค 2. ปองกนการเสอมคณภาพจากสงแวดลอม 3.ควบคมการปลดปลอยยา 4.แกไขปญหา imcopatability ของยาทอยใน dosage form เดยวกน 5. เพมความสวยงาม นาเชอถอ องคประกอบทส าคญของการเคลอบยาเมด 1. คณสมบตของยาเมดแกน - ความกรอนต า , ความแขงสง เพอใหเมดยาทนตอแรงเสยดส การสกกรอน และแตกหก - ผวเรยบ - Convexity สง เพอใหเมดยาสามารถกลงในหมอเคลอบอยางอสระ, ขอบบางเพอใหsubcoatingตรงขอบเมดยาได - สตรต ารบเหมาะสม 2. กระบวนการเคลอบ เปนการใหสารเคลอบแกเมดยาทกลงอยางอสระในหมอเคลอบพรอมการใหความรอน เพอชวยระเหยของตวท าละลาย กระท าไดดงน - Pan-ladling: ใช ladle หรอภาชนะอน ตกสารเคลอบเทใสเมดยาในหมอเคลอบ วธนไมสามารถควบคมปรมาณของสารละลายเคลอบไดแนนอน จงไมเหมาะ film-coating - Pan-spray method : ใช spray equipment ท าใหสารละลายเคลอบแตกออกเปนหยดหรอละอองเลกๆซงสามารถแผกระจายบนผวของยาเมด 3. ตวแปรของกระบวนการเคลอบ Coating process จะตองเกดสมดล ดงนคอ อตราการใหสารเคลอบ = อตราการท าใหแหง เพอใหไดยาเมดทสมบรณ 4. อปกรณการเคลอบ 4.1 Conventional Coating System Coating Pan - Circular or doughnut shaped - ตดบนแกนของมอเตอร,ปรบเอยง 25-40o Warmed-air and exhaust System - Inlet air T= 50o C, R.H.= 35 % - Exhaust air ก าจดฝนและSolvent Spray system a. Airless atomization (hydraulic spray system)

- coating solution ภายใตแรงดนสง แตกออกเปน droplet เลกๆ เมอผานออกจาก orifice - droplet size orifice และ air pressure - ปญหา 1) ไมเหมาะกบ small scale 2) clogging b. Air atomization ( Pneumatic spray system) - coating solution ผานออกจาก orifice ภายใตแรงดนต า(peristaltic pump) แตจะแตกออก ไดดวยแรงดนสงทมาจากอกชองทางหนง - เหมาะกบ small scale - ปญหาคอ 1)ใชลมมาก 2) droplet แหงเรวกวา หมอขด (Polishing pan) 4.2 Perforated Pan มรพรน(perforated) ทขอบดานขาง ม exhaust plenummทดานนอก(ใตกองยาเมด) มประสทธภาพในการท าใหแหงสง ม 3 แบบ - Accela-cota - Hi-coater - Dria-coater 4.3 Fluidized bed system Fluidization ของยาเมดหรอ pellet Spraying of coating solution Drying by fluidized air แบงไดเปน - Top Spray Coater - Bottom Spray Coater - Rotor-tangential Spray Coater การจดจ าแนก 1. การเคลอบน าตาล(Sugar Coating) ประกอบดวย 5 ขนตอน 1) Protective coating (Sealing) น าหนกเพมขน 5 % ท าให core tablet แขงแรงขน เพอปองกนความชน สารทใช เชน shellac, zein (สารจากขาวโพด), cellulose acetate phthalate, polyvinyl acetate phthalate 2) Subcoating น าหนกเพมขน 45 % ท าเพอสรางโครงสรางยาเมดเปนรปทรงกลม, เปนตวยดเหนยวชน sealing กบ ชนของ sugar coat โดยเอาน ายาเคลอบทผวใหหมาดๆแลวโรย talcum , acacia แลวปลอยใหกลงอสระและเปาลมจนแหงจนไดน าหนกทตองการ 3) Smooth Coating น าหนกเพมขน 35 % เพอท าใหผวของยาเมดเรยบขน, ก าหนดขนาดของยาเมด โดยการเตมน ายาเคลอบแลวปลอยกลงจนแหง แลวเปาลมใหแหง สารเคลอบเปนพวก Glossing Syrup

4) Colour coating and finishing (Syrup Coating) น าหนกเพมขน 15 % เตม syrup แลวแตงสดวย แลวปลอยใหแหงโดยไมใชความรอนชวย ใชเวลาประมาณ 2 ชวโมง 5) Polishing Coat เปนการขดเงาใหผวหนาของยาเมดดวยการเคลอบ wax ไดแก carnuba wax, white bee wax 2.การเคลอบฟลม (Film Coating) เปนผลตยาเมดเคลอบทไมตองอาศยความช านาญเฉพาะบคคล, ใชระยะเวลาผลตนอยกวา, น าหนกเมดยาเพมขนเพยงเลกนอย, สามารถตงระบบอตโนมตได ซงแบงตาม vehicle ได 2 ชนด คอ 1) Oraganic solvent-based film coating: ใช Oraganic solvent เปน vehicle 2) Aqueous film coating: ใชน าเปน vehicle Material in Film Coating -สารกอฟลม ม 2 ชนด คอ 1. Non-enteric เชน HPMC, EC, HPC, PVP, PEG, Eudragit (grade: E, RL, RS) 2. enteric เชน CAP, HPMCP, HPMCAS, PVAP, Eudagit ( grade: L,S) -Solvent มหนาทละลายและกระจาย polymer และสารปรงแตงอนๆ โดยสามารถละลาย polymer ทความเขมขนต าๆไมท าใหเกดความหนดมากเกนไป ไมมส กลน พษ ระเหยเรว เชน น า, ethanol, methanol, isopropanol, acetone -Plasticizer : เตมลงไปปรบปรงคณสมบตของฟลม โดยจะเปนตวท าให Tg (glass transition temperature ) ของ polymer ต าลง ซงจะลดการแตกหกของ polymer เชน water soluble (PG, PEG โมเลกลต าๆ, glycerin), Oil soluble (castor oil, sorbitan ester) -colourant -Opaquant เปนผงละเอยดเพอเจอจางใหสออนลง เชน Tionium dioxide, Talcum, Magnesium carbonate, aluminium hydroxide อน ๆ เชน สารแตงกลน, surfactant, antioxidant

2.8 Modified release dosage form เหตผลในการเตรยมยา controlled release - ลดการเกดระดบยาในเลอดทไมคงท และเพมระยะเวลาการออกฤทธใหนาน - ลดผลขางเคยงและพษของยา - ลดความถในการใหยาบอยๆ - เพมความรวมมอในการใชยาของผปวย - ลดปรมาณยารวมทงหมด

Type of controlled-release system: - Polymer systems (diffusion control, chemical control, solvent control, physical control;temperature) Diffusion controlled system

-Reservoir system คอ หามหก หามแบง โดยตวยาอยใน core ลอมรอบถกหมดวย polymer film -Matrix system คอ ยาแพรกระจายทวทงเมด อาจหกแบงได

Chemically controlled system -การปลดปลอยยาถกควบคมโดย the rate of polymer degradation, the rate of physical erosion of polymer, the rate at which a drug is cleaved from the polymer backbone 1.Matrix system based on degradable polymers การเสอมสลายของ polymer 2.Pendant chain system ตดตรงรอยตอระหวางยากบpolymer Solvent controlled system -Polymer swelling pH sensitive polymer Hydrogels : เมอเจอน าจะดดแลวเกดเปนเจล Physically controlled system -Magnetic fields -Temperature gradient : อณหภมทแตกตางยอมสงผลตอการกระจายตวของยา

-pH -Ionic strength -Ultrasound : กระตนใหยาปลดปลอยออกมาโดยการท า Ultrasound -Pump systems (osmotic control) -Osmotic pressure : แคปซลม semipermeable ยอมใหน าผาน ท าใหยาเกดการแตกไดโดยมแรง osmotic

ขอสอบ ขอใดถกเกยวกบยากลม sustained release A ยาเกดปลดปลอยออกมาปรมาณมากในครงเดยว (dose dumping) B ระบบ osmotic pump ท าใหเกดอาการจกเสยด แนนทอง C หากเกดความเปนพษจะแกไขไดยาก 1. A 2. B 3.C 4.A,C 5. B,C เฉลย 5

Powders and granules&

Capsules

Powders and granules

• Powder เปนรปแบบยาเตรยมทประกอบดวยสวนผสมทเปนผงละเอยดของตวยาหรอ

สารปรงแตงในรปผงแหง

(ตวยาสาคญ + สารชวย เปนผงแหง )

• Granule เปนรปแบบยาเตรยมซง powder particles มการเกาะกลมกนเพอ form เปน particle ทมขนาดใหญขน

(ตวยาสาคญ + สารชวย + สารยดเกาะ จบกนเปนกลม )


• Active ingredient เชน antacid, laxative• Diluents เชน lactose, kaolin, talcum• Other เชน flavoring agent, coloring agent

รปแบบยาเตรยมทเปน powder และ granule

1. Bulk powder or granules for internal use(ยาผงปรมาณมาก)

เปนผงยาผสมบรรจขวด ใชกบยา non-toxic หรอยาทใชจานวนมากเชน insufflation ใชพนเขาชองวางรางกาย(snuff = พนจมก) dentrifices(ยาสฟนผง) douche powders (ยาสวนลาง)

2. Divided powder or granules (oral) for internal use (ยาผงแบงสวน) เชน

Effervescent salts ประกอบดวย sodium bicarbonate, citric acid, tartaric acid เมอเตมนาเกดปฏกรยาระหวางกรดและเบส เกด

carbondioxide เปนฟองฟ

การเตรยม Effervescent salts ม 2 วธ1. Fusion method (ไมใชความรอน):All ingredient sieve No.60 heat 93-104°C sieve No.4-10 dry ≤ 54°C บรรจลงในภาชนะทนท

2. Wet method (ใชความรอน):All ingredient + alcohol + นา sieve อบ pack

3. Dusting powders for external use- medicated dusting powder ยาผงโรยแผลทวไปทไมไดผานการฆาเชอ ไมใชกบแผลเปด เชน Tolnaftate dusting powder PC- sterile dusting powder ยาผงโรยแผลทผสมยาฆาเชอ ใชกบแผลเปด

แผลอกเสบ เชน Chlorhexidine dusting powder BP

การเตรยมยาผง

1. Comminution (การลดขนาดอนภาค)

Trituration : การลดขนาดและผสมผงยาโดยการใชโกรงและลกโกรงPulverization by intervention : การเตมสารชวยลงไปเพอใหบดสารได งาย

Levigation : การบดผสมผงยาใน semisolid โดยใช slab และ spatulaในการลดขนาดอนภาค

2. Separation of particle size แยกขนาดอนภาค โดยใชแรง

3. Mixing การผสมสารทาไดดงน

Spatulation : การผสมโดย spatulaTritulation : การใชโกรงและลกโกรงSieving : การผสมโดยใชแรง

ลองทาดนะ!!!!• calculation of sodium bicarbonate used in the effervescent

formulationRx

Dibasic sodium phosphate, dry powder 200 gTartaric acid, dry powder 252 gCitric acid, monohydrate 162 gSodium bicarbonate qs.

Citric acidH3C6H5O7.H2O + 3NaHCO3 Na3C6H5O7 + 4H2O + 3CO2

Tartaric acidH2C4H4O6 + 2NaHCO3 Na2C4H4O6 + 2H2O + 2CO2

MW. Citric acid = 210.13 tartaric acid = 150.09 NaHCO3 = 84.01

Capsulesยาแคปซล (Capsule)เปนยาเตรยมรปแบบของแขงชนด unit dose มตวยาสาคญในรปของแขง กงแขง หรอของเหลว และอาจม diluent ผสม ยาจะบรรจภายในเปลอก ซงโดยทวไปทาจากเจลาตน (Gelatin)

Gelatin ไดจาก partial hydrolysis ของ collagen gelatin ม 2 ชนดคอ1.Gelatin type A เตรยมจากหนงสตวดวยวธ acid hydrolysis2.Gelatin type B เตรยมจากกระดกดวยวธ basic hydrolysis

ขอดและขอเสย• ขอดของแคปซล

-กลบกลน กลบรส -กลนงาย -เตรยมไดงายไมซบซอน-มขนาดยารบประทานทแนนอน และสามารถผสมยาหลายๆตวในแคปซลเดยวได

• ขอเสยของแคปซล

-ไมเหมาะกบยาทละลายนาไดดมาก เพราะยาละลายนาเรวจะเกดความเขมขนเฉพาะทสง ทาใหเกดการระคายเคองกระเพาะอาหาร

-ไมเหมาะกบยาทสญเสยนาผลกไดงาย เพราะความชนทตวยาปลดปลอยออกมาทาใหแคปซลออนตว

-ไมเหมาะกบยาทดดความชนไดงาย เพราะจะทาใหเปลอกแคปซลแหงเปราะ

-ไมเหมาะกบยาททาใหเจลาตนละลายได เพราะทาใหยาปลดปลอยออกมาเรว ระคายเคองกระเพาะอาหาร

ชนดของCapsule


1. Hard gelatin capsule ประกอบดวย body (ชนยาว) และ cap (ชนสน)

2. Soft gelatin capsule ประกอบดวย gelatin shell 1 ชน

สวนทบรรจผงยา

Hard gelatin capsules1.การเตรยมและสวนประกอบ• Diluent : ชวยใหผงยาไหลดและทาใหเกด plug-forming ม 2 ชนด-soluble diluent (lactose) : เพมการปลดปลอยยาของ hydrophobic drug -Insoluble diluent(starch,MCC): เพมการปลดปลอยยาของ hydrophillic

drug• Lubricant : ลดการตดกนของผงยากบชนสวนของอปกรณบรรจ เชน

magnesium sterate• Glidants : ชวยใหผงยาไหลด• Wetting agent : ชวยใหผงยาเปยกนา• Disintegrants : ชวยแตกตว• Stabilizers : ชวยใหผลตภณฑมความคงตว

2.การเลอกขนาดแคปซลขนาดใหญสดคอเบอร 000 ขนาดเลกสดคอเบอร 5 แตทนยมใชคอเบอร 0 – 5

ซงสามารถบรรจไดถง 65-1000 mg

3.คณสมบตทางเคมกายภาพ ปญหาและการแกไขโดยปกตเจลาตนแคปซลมความชนประมาน 13-16% สามารถดดนาไดถง 10 เทา

ของนาหนกตวเอง

การเกบไวทความชนสงจะทาใหเปลยนสภาพไดการเกบไวในความชนตาจะเปราะและแตกงาย *****ความชนสมพทธทเหมาะสมคอ 30-45% ******ปญหาอกประเดนทพบบอยคอ การเตมสารชวยไหล เชน Mg stearate ตองใชไมเกน 1%เพราะพวก hydrophobic อาจสงผลตอ bioavailability ของยาและนยมใช sodium lauryl sulfate ไมเกน 1% เพอเพม bioavailability ของยา

4.ความไมเขากน (incompatibilities)

-การตงสตรตารบในการใช hard capsule บรรจ ควรหลกเลยงสารทมหม aldehydes เพราะจะ cross-link กบเจลาตน ทาใหเสยรป -การบรรจตวยาทดดความชนสง ควรเตมstarch หรอ Mg oxide เพอลดการดดความชนของผงยา-สารทจะเกด eutectic mixture ควรแยกสารดงกลาวไมใหสมผสกนโดยการเตมสารเฉอย เชน Mg carbonate หรอ kaolin หรออาจผสมใหเกด eutectic mixture ขนแลวเตมสารเฉอยดดซบความชนกอนบรรจ

Soft gelatin capsulesเปลอกแคปซลมรปรางหลายแบบ ภายในสามารถ

บรรจของเหลว สารแขวนตะกอน สารกงแขง และผงแหง เหมาะกบยาทระเหยได, ไมคงตวเมอสมผสออกซเจนหรอยาทละลายน าไดนอย

เปลอกแคปซลประกอบดวย-เจลาตน-plasticizer เชน glycerol-น า(5-8% สาหรบ dry softgel, 30-40%w/w สาหรบ wetgel)

ขอดของ soft gelatin capsules• เพมการดดซมของยา • ชวยเพม compliance ของผปวย กลนงาย กลบรสชาตไมดของยา• ปรบปรมาตรยาไดงายเนองจากเปนของเหลว• เหมาะกบยาทเปน cytotoxic เนองจากไมฟ งกระจายขณะบรรจ• เพมความคงตว โดยสามารถเปลยนตวทาละลายใหเหมาะกบสมบตของยาได

การประเมน• Visual inspection (ดสภาพของเปลอกแคปซล) ควรตรวจอยางนอย 20 แคปซล ตองไมพบแคปซลท

เสยหาย• Uniformity of dosage unit วดน าหนกของผงยาภายในแคปซล• Content uniformity วเคราะหปรมาณยาในตารบ• Disintegration test• Dissolution test

2.9 Powders and granules จดประสงค

1. เขาใจรปแบบ สวนประกอบ วธการเตรยม รปแบบยาเตรยมทเปนผงและแกรนล

ยาผง(Powder) : รปแบบยาเตรยมทประกอบดวยสวนผสมทเปนผงละเอยดของตวยาหรอสารปรงแตงในรป

ผงแหง เพอใชภายในหรอภายนอก (ตวยาส าคญ + สารชวย เปนผงแหง )

แกรนล (Granule) : รปแบบยาเตรยมซง powder particles มการเกาะกลมกน เพอ form เปน particle

ทมขนาดใหญขน (ตวยาส าคญ + สารชวย + สารยดเกาะ จบกนเปนกลม )

สวนประกอบของยาผง

1. Active ingredient เชน antacid, laxative

2. Diluents เชน lactose, kaolin, talcum

3. Other เชน flavoring agent, coloring agent

ขอด มความคงตวดกวายาเตรยมทอยในรปแบบของเหลว เชน antibiotic dry syrup

เหมาะส าหรบยาทตองจายขนาดสง เชน acetylcysteine

ละลายไดเรวกวารปแบบยาเมดหรอแคปซล

เหมาะส าหรบผทมปญหาในการกลน

ขอเสย ไมสามารถกลบกลนรสไมพงประสงค

ไมเหมาะสมส าหรบยาทมความแรงสง (potent drug)

doseยาไมแมนย า

ไมเหมาะสมส าหรบยาทไมทนความชนและO2

ไมสะดวกในการพกพา

รปแบบยาเตรยมทเปน powder และ granule

1. Bulk powder or granules for internal use (ยาผงปรมาณมาก)

เปนผงยาผสมบรรจขวด ใชกบยา non-toxic หรอยาทใชจ านวนมาก เมอท าเปนแกรนลจะชวยลด

ปญหา segregation จากขนาดอนภาคผงยาทตางกน

เชน - insufflation ใชพนเขาในชองวางของรางกายเชน พนห จมก คอ (snuff = พนจมก)

- dentrifices ยาสฟนผง

- douche powders ยาสวนลาง

2. Divided powder or granules (oral) for internal use (ยาผงแบงสวน)

Effervescent salts เปน dry mixture ทประกอบดวย sodium bicarbonate, citric acid,

tartaric acid เมอเตมน าจะเกดปฏกรยาระหวางกรดและเบส เกด carbondioxide เปนฟองฟ

การเตรยม Effervescent salts ม 2 วธ

1. Fusion method (ไมใชความรอน):

All ingredient sieve No.60 heat 93-104°C sieve No.4-10 dry ≤ 54°C

บรรจลงในภาชนะทนท

2. Wet method (ใชความรอน):

All ingredient + alcohol + น า sieve อบ pack

ลองค านวณกนด!!!! calculation of sodium bicarbonate used in the effervescent formulation

Rx

Dibasic sodium phosphate, dry powder 200 g

Tartaric acid, dry powder 252 g

Citric acid, monohydrate 162 g

Sodium bicarbonate qs.

Citric acid

H3C6H5O7.H2O + 3NaHCO3 Na3C6H5O7 + 4H2O + 3CO2

Tartaric acid

H2C4H4O6 + 2NaHCO3 Na2C4H4O6 + 2H2O + 2CO2


3. Dusting powders for external use

- medicated dusting powder ยาผงโรยแผลทวไปทไมไดผานการฆาเชอ ไมใชกบแผลเปด เชน

Tolnaftate dusting powder PC

- sterile dusting powder ยาผงโรยแผลทผสมยาฆาเชอ ใชกบแผลเปด แผลอกเสบ เชน

Chlorhexidine dusting powder BP

การเตรยมยาผง

1. Comminution (การลดขนาดอนภาค)

-Trituration : การลดขนาดผงยาและผสมผงยาโดยการใชโกรงและลกโกรง

-Pulverization by intervention : การเตมสารชวยลงไปเพอใหบดสารไดงายขน

-Levigation : การบดผสมผงยาใน semisolid โดยใช slab และ spatula ในการลดขนาดอนภาค

2. Separation of particle size

แยกขนาดอนภาค โดยใชแรง

3.Mixing การผสมสารท าไดดงน

-Spatulation : การผสมโดยspatula

-Tritulation : การใชโกรงและลกโกรง

-Sieving : การผสมโดยใชแรง

2.10 Capsule

จดประสงค

1. ปญหาและการแกไขเกยวกบรปแบบยาเตรยมแบบแคปซล

2. หลกการและเหตผลในการตงและเตรยมต ารบยาแคปซล

ยาแคปซล (Capsule)

เปนยาเตรยมรปแบบของแขงชนด unit dose มตวยาส าคญในรปของแขง กงแขง หรอของเหลว

และอาจม diluent ผสม ยาจะบรรจภายในเปลอก ซงโดยทวไปท าจากเจลาตน (Gelatin)

Gelatin

Gelatin ไดจาก partial hydrolysis ของ collagen ทสวนใหญไดจากกระดกและหนงสตว โดยชนด

ของ gelatin ม 2 ชนดคอ

1. Gelatin type A เตรยมจากหนงสตวดวยวธ acid hydrolysis

2. Gelatin type B เตรยมจากกระดกดวยวธ basic hydrolysis

ขอดของแคปซล

-กลบกลน กลบรส

-กลนงาย

-มขนาดยารบประทานทแนนอน และสามารถผสมยาหลายๆตวในแคปซลเดยวได

-เตรยมไดงายไมซบซอน

ขอเสยของแคปซล

-ไมเหมาะกบยาทละลายน าไดดมาก เพราะยาละลายน าเรวจะเกดความเขมขนเฉพาะทสง ท าใหเกด

การระคายเคองกระเพาะอาหาร

-ไมเหมาะกบยาทสญเสยน าผลกไดงาย เพราะความชนทตวยาปลดปลอยออกมาท าใหแคปซลออนตว

-ไมเหมาะกบยาทดดความชนไดงาย เพราะจะท าใหเปลอกแคปซลแหงเปราะ

-ไมเหมาะกบยาทท าใหเจลาตนละลายได เพราะท าใหยาปลดปลอยออกมาเรว ระคายเคองกระเพาะ

อาหาร


1. Hard gelatin capsule ประกอบดวย body (ชนยาว) และ cap (ชนสน)

2. Soft gelatin capsule ประกอบดวย gelatin shell 1 ชน

Hard gelatin capsules

1.การเตรยมและสวนประกอบ

Diluent : ชวยใหผงยาไหลดและท าใหเกด plug-forming ม 2 ชนด

-soluble diluent (lactose) : เพมการปลดปลอยยาของ hydrophobic drug

-Insoluble diluent(starch,MCC): เพมการปลดปลอยยาของ hydrophillic drug

Lubricant : ลดการตดกนของผงยากบชนสวนของอปกรณบรรจ เชน magnesium sterate

Glidants : ชวยใหผงยาไหลด

Wetting agent : ชวยใหผงยาเปยกน า

Disintegrants : ชวยแตกตว

Stabilizers : ชวยใหผลตภณฑมความคงตว

2.การเลอกขนาดแคปซล

ขนาดใหญสดคอเบอร 000 ขนาดเลกสดคอเบอร 5 แตทนยมใชคอเบอร 0 – 5 ซงสามารถบรรจได

ถง 65-1000 mg

3.คณสมบตทางเคมกายภาพ ปญหาและการแกไข

โดยปกตเจลาตนแคปซลมความชนประมาน 13-16% สามารถดดน าไดถง 10 เทาของน าหนกตวเอง

ดงนนการเกบไวทความชนสงจะท าใหเปลยนสภาพได หากเกบไวในความชนต าจะเปราะและแตกงาย

ความชนสมพทธทเหมาะสมคอ 30-45% ปญหาอกประเดนทพบบอยคอ การเตมสารชวยไหล เชน Mg

stearate ตองใชไมเกน 1% เพราะพวก hydrophobic อาจสงผลตอ bioavailability ของยาและนยมใช

sodium lauryl sulfate ไมเกน 1% เพอเพม bioavailability ของยา

4.ความไมเขากน (incompatibilities)

-การตงสตรต ารบในการใช hard capsule บรรจ ควรหลกเลยงสารทมหม aldehydes เพราะจะ

cross-link กบเจลาตน ท าใหเสยรป

-การบรรจตวยาทดดความชนสง ควรเตมstarch หรอ Mg oxide เพอลดการดดความชนของผงยา

-สารทจะเกด eutectic mixture ควรแยกสารดงกลาวไมใหสมผสกนโดยการเตมสารเฉอย เชน Mg

carbonate หรอ kaolin หรออาจผสมใหเกด eutectic mixture ขนแลวเตมสารเฉอยดดซบความชนกอน

บรรจ

Soft gelatin capsules

เปลอกแคปซลมรปรางหลายแบบ ภายในสามารถบรรจของเหลว สารแขวนตะกอน สารกงแขง และ

ผงแหง เหมาะกบยาทระเหยได, ไมคงตวเมอสมผสออกซเจนหรอยาทละลายน าไดนอย

เปลอกแคปซลประกอบดวยเจลาตน, plasticizer เชน glycerol, น า(5-8% ส าหรบ dry softgel,

30-40%w/w ส าหรบ wetgel)

ขอดของ soft gelatin capsules

- เพมการดดซมของยา

- ชวยเพม compliance ของผปวย เนองจากกลนงาย กลบรสชาตไมดของยา

- ปรบปรมาตรยาไดงายเนองจากเปนของเหลว

- เหมาะกบยาทเปน cytotoxic เนองจากไมฟงกระจายขณะบรรจ

- เพมความคงตว โดยสามารถเปลยนตวท าละลายใหเหมาะกบสมบตของยาได

การประเมน

- Visual inspection (ดสภาพของเปลอกแคปซล) ควรตรวจอยางนอย 20 แคปซล ตองไมพบ

แคปซลทเสยหาย

- Uniformity of dosage unit วดน าหนกของผงยาภายในแคปซล

- Content uniformity วเคราะหปรมาณยาในต ารบ

- Disintegration test

- Dissolution test

Streile dosage form Route of administration ของยาฉด และชนดของยาฉดทให

Sterile dosage form

ยาฉด – Route of administration

• Intracutaneous/Intradermal

• Subcutaneous

• Intramuscular

• Intravascular

• Intracardiac

• Intraspinal

• Intra‐artricular• Opthalmic

นยม

Intravascular (i.v.)

‐ ฉดเขาหลอดเลอด vein : มอ ขา ขอพบแขน‐ ออกฤทธเรวสด ใหผลทนทไมตองรอยาถกดดซม‐ สอดเขมหงายปลายเขมขนทามม 15‐20 องศา ‐ ใชกบยาฉดทเปนอาหาร ใหเลอด อเลกโทรไลต กรดอะมโน ยาอนๆ‐ รปแบบการใหยาแบบ i.v.1. i.v. infusion : เจอจางยาพรอมกบ fluid ใหยาในอตราเรวคงทตอเนองกน ทาใหไดระดบยาในเลอดคงทและตอเนอง2. i.v. push : ฉดยาเขาหลอดเลอด vein โดยตรง ในระยะเวลาสน ไมจาเปนตองเจอจางยา

Intramuscular (i.m.)

‐ ใหผลชากวา iv แตออกฤทธนานกวา‐ ใหไดทงยาทละลายในนาและนามน‐ ตาแหนงฉดตองหางจากเสนประสาทและหลอดเลอดมากทสด :

สะโพก ไมเกน 5 ml ในผใหญหวไหล ไมเกน 5 ml หนาขา ไมเกน 2 ml

‐ สอดเขมแนวตงตรง 90 องศา‐ ใชกบยาฉดพวก antibiotic, vitamin, iron, vaccine- เขมเบอร 22‐25

ในเดก

Subcutaneous (sc.)

‐ นยมกบยาฉดปรมาณนอย ๆ (ไมเกน 1.5ml)

‐ ฉดทกลามเนอทหนาแนนนอย : เหนอแขนดานบน ขาดานใน หนาทอง

‐ สอดเขมทามม 45 องศา

‐ เขมเบอร 24‐26

Intradermal (i.c.)

‐ ปรมาตรประมาณ 0.1 ml

‐ ปกเขมแนวราบกบผวหนง ทามม10‐15 องศา

‐ ใชกบยาฉด local anesthesia, ทดสอบการแพ, Immunization

ชนดของยาฉด

‐ แบงตาม type of packaging

1. Small Volume Parenteral (SVP)

- ปรมาตร < 100 ml.

- บรรจ solution,emulsion,suspension,dry solid

- single dose ampules

multiple dose vials

prefilled syring

ชนดของยาฉด2. Large Volume Parenterals (LVP)

- ปรมาตร > 100 ml.

- บรรจ aqueous solution, emulsion +/‐ drug

- Infusion fluid : NSS

TPN

Intravenous antibiotic

Patient controlled analgesia : morphine

Dialysis fluids

Irrigation solution

ชนดของยาฉด (USP 24)

1. [Drug] Injection สตรตารบของเหลว ฉดไดเลย

2. [Drug] for Injection สตรตารบของแขง ตองละลายกอน

3. [Drug] Injectable emulsion ยาละลายใน emulsion

4. [Drug] Injectable suspension ยารป suspension

5. [Drug] for Injectable suspension ยารปผงแหง ตองละลายใหอยรป suspension กอนฉด

กระสายยาฉด

1. กระสายยาทเปนนา (Aqueous vehicles)

Water for Injection (WFI)

- ใชมากสด ตองปราศจากไพโรเจน

- ผานการกลน/reverse osmosis

- total solid ไมเกน 1 mg/100 ml

- เกบในภาชนะปดปราศจากเชอ ตองใชภายใน 24 ชวโมง

กระสายยาทเปนน า (Aqueous vehicles)

Sterile water for Injection (SWFI)

- WFI ทปราศจากเชอ บรรจไมเกน 1 ลตร- ปราศจากไพโรเจน และสารอนๆ

- ใชเปนตวทาละลายยาปราศจากเชอ

- ไมเหมาะฉด iv. เพราะยงไมเปน isotonic

กระสายยาทเปนน า (Aqueous vehicles)

Bacteriostatic Water for Injection

- SWFI ทเตม antimicrobial agent

- ปรมาตรไมเกน 30 ml

- ตองระบชอและปรมาณ antimicrobial agent

- หามใชในทารกแรกเกด

Sodium chloride injection (0.9% NaCl)

- isotonic solution ทไมม antimicrobial agent

- ใชละลายยาหรอเตรยมสารแขวนตะกอน

กระสายยาทเปนน า (Aqueous vehicles) Bacteriostatic Sodium Chloride injection

- เปน sterile isotonic solution ของ NaCl

- มสารตานจลชพ ทระบชอและปรมาณ

- ปรมาตรบรรจไมเกน 30 ml

- หามใชในทารกแรกเกด

Ringer’s Injection

- สารละลายปราศจากเชอของ NaCl,KCl,CaCl2 เทากบปรมาณในรางกาย

- ใชเปน vehicle หรอ fluid electrolyte

กระสายยาฉด

2. กระสายยาทไมใชนา (Nonaqueous Vehicles)

- ใชเมอยาไมละลายนา

- ไดแก fixed vegetable oil (soybean, seasame,corn, olive oil), glycerine, PEG, alcohol

- หามใช mineral oil, paraffin เพราะรางกายไมดดซม

- ใหทาง im. หามใหทาง iv.

หลกการทาใหผลตภณฑปราศจากเชอ

Sterile dosage form

หลกการทาใหผลตภณฑปราศจากเชอ

1. การทาใหปราศเชอโดยใชไอนา (Steam sterilization)

- ใชหมอนงอดไอ (autoclave)

- ใชความรอนจากไอนา+ความดนสง+เวลา

121c + 15ปอนด/ตารางนว+ไมนอยกวา 15 นาท- ใชกบกระสายยาเปนนา เครองมอผาตด เครองแกว

- ไมใชกบกระสายยาเปนนามน ผงยา พวกไวตอความชน

- ทอณหภมเดยวกนทาลายเชอไดดกวาความรอนแหง

2. การทาใหปราศจากเชอโดยใชความรอนแหง (Dry heat sterile)

- ใชตอบลมรอน (Hot air oven)

- ใชความรอน + เวลา : 160 c อยางนอย 2 ชวโมง- ใชกบเครองแกว ผงยา ยาทมกระสายยาเปนนามน

- ไมใชกบ ถงมอยาง จกยาง เสอผา

3.การทาใหปราศจากเชอโดยการกรอง (filtration)

- ใชกบยา(aqueous sol.)ทไมทนความรอน

- ไมใชกรอง suspension, ยาทมความหนดสง- กาจดแบคทเรยโดยการดดซบบนเยอกรอง

- กาจด ไวรสและไพโรเจนไมได

- ขนาดความพรนของเมมเบรน 0.22 และ 0.45 ไมครอน

4. การทาใหปราศจากเชอโดยใชแกส (Gas sterilization)

- ใชกบยาทไมทนความรอนและความชน เครองมอแพทย

- อบกบ ethylene oxide (EO) หรอ Propylene oxide มกผสมแกสเฉอย CO2

- ฆาเชอดท 60% RH, 50‐60 c

- เสย : ใชเวลานานในการกาจดแกส (14 วน)

5. การทาใหปราศจากเชอโดยใชรงส (Radiation)

- ใชกบ syring, catheter, ยาสมนไพร- ไมนยมใชกบยา

- ใช gamma ray, electron beam

คานวณความแรงของยาในหนวย mosmole

• Osmol

= (W(g)/Mw) x จานวน ion ทแตกตว

= mol x จานวน ion ทแตกตว

• Osmolarity

= osmol/ liter สารละลาย= molar x จานวน ion ทแตกตว

Ex1. จงคานวณความเขมขนในหนวย mosmolarity 2 liter ของสารละลายทประกอบดวย

NaCl (MW 58.44) 12 g

CaCl2 (MW 110.99) 0.4 g

Dextrose (MW 198.17) 100 g

วธทา

1. คานวณ osmol ของแตละสารมารวมกน

NaCl = (12g/58.44)x2 = 0.411

CaCl2= (0.4g/110.99)x3 = 0.011

Dextrose= (100g/198.17)x1=0.505

รวมกนได0.927 osmol

วธทา

2. คานวณความเขมขน mosmolarity

Osmolarity = 0.927 osmol/2liter สารละลาย = 0.464 osmol/L

Mosmolarity = 0.464 x 1000

= 464 mosmol/L

Ex2. จงคานวณความเขมขนในหนวย mosmolarity 0.9%

NaCl (MW 58.44)

วธทา

0.9% NaCl = 0.9 g/100 ml สารละลาย = 0.9 g/0.1 L

1. คานวณ osmol ของ NaCl

NaCl = (0.9g/58.44) x 2 = 0.0308 osmol

2. คานวณความเขมขน mosmolarity

Osmolarity = 0.0308 osmol/0.1 liter สารละลาย = 0.308 osmol/L


= 308 mosmol/L

Ophthalmic preparation &technolyหลกการเตรยมยาตารปแบบตางๆ

Sterile dosage form

Ophthalmic preparation &technology

คณสมบตของยาตา

1. sterility

2. free from foreign particle

3.ไมเปนพษ ไมกอระคายเคอง

4. Pyrogen free

** จาเปนสาหรบ Ophthalmic injection product


หลกสาคญในการผลตยาตา ม 6 ขอ

1. ความปราศจากเชอ(sterility) สาคญทสด***

วธการทาใหไรเชอ >> ขนกบยา

ยาทนรอน – Autoclave ,Dry heat

ยาไมทนรอน – Filtration, Ethylene oxide

ยาตาทเตรยมใชทนท steriled by filtration


2. Preservative

ไมใชใน Single dose , pt. ทกระจกตาเปนแผล , ใชในการผาตด

จะใชในกรณMultiple dose สารกนเสยทนยม ไดแก

1. Benzalkonium chloride (0.01%)

ขอเสยคอ ไมเขากบสารทมประจลบ,ดดซบกบยาง

2. Combination :

Methyl paraben(0.1%)+Propyl paraben(0.02%) ขอดคอ ลดขนาดและหลกเลยงผลขางเคยง


3.กระสายยา (Vehicle) ทาหนาทปรบปรมาตร

Aqueous system ‐ Purified water , WFI

Oily system – Fixed oil ใชเมอตวยาสลายงายเมอโดนความชน

**ตองเปนIsotonicและ ม Buffer system ควบคม pH

สงทตองพจาณาเพมเตม

1. Buffer system เพอลด discomfort , เพมความคงตวของยา , ควบคมฤทธในการรกษา

ยาตาควรม Buffer capacity ตาและปรบ pH ใหเทากบนาตา(7.4)


สงทตองพจาณาเพมเตม2.Isotonic system (Eq.to 0.9% NaCl)

ลดการระคายเคอง, อยในชวง 0.6‐2 % NaClhypertonic solution ‐ นาตาหลงเยอะ ยาถกชะออกเรวhypotonic solution‐ ยาซมเขาเรว > ความดนลกตาสง > ปวดตา

USP กาหนด Vehicle of adjust pH สาหรบยาตา

☞ Boric acid vehicle ☞ Boric acid vehicle+Additive

☞ Isotonic phosphate vehicle


4. สารเตมอนๆ (Additive)

• Viscous or Thickening agent : เพม contact time , ลดปญหาตาแหง , ชวยเคลอบกรณมพยาธสภาพทตา

• Stabilizers : ปรบ pH , การเตม antioxidant ,การเตม inert gas ,การเตม EDTA ,ปรมาตรบรรจไมเกน 10 ml เพอลดการปนเปอน

• Surfactants เพอใหยาแขวนตะกอนไดด

• Cosolvent


5. Packaging material

Single or Multiple application unit

6. labeling ยาตาทใชในบานโดยทวไป หลงเปดแลวใชได 1 เดอน ควรเกบในทเยน , Suspension หาม Freeze และ ตองเขยาขวดกอนใช


รปแบบของเภสชภณฑสาหรบตา ม 7 ประเภท1. ยาตาชนดนาใส (Ophthalmic solutions) :

large volume , small volume

ขนตอนเตรยม 1. Mixing

2. Filtration(0.8 m)กรอง particle3. Filling

4. Sterilization

ยาทนรอน 1 > 2 > 3 > 4 ยาไมทนรอน 1>2 > 4 >3

การควบคมคณภาพ >> ตรวจสอบสภาพไรเชอ, ตรวจประสทธภาพสารกนเสย ตรวจปรมาณยา,ตรวจ pyrogen


2 Ophthalmic suspension – ตวยาไมละลายในกระสายยา ไมคงตว ***ระบบออกฤทธเนน

ขนตอนเตรยม (เตรยมภายใตAseptic technique)

1. Drug and vehicle sterilization (sterileแยกกน)**ไมใชความรอนชน เพราะ จะทาใหยาสลายตว

2. Mixing

3. Filling

การตรวจสอบผลตภณฑ – ขนาดอนภาคยาตองเลกและใกลเคยง


3. Powder for reconstitution มความชนเหลออย<2% ขนตอนเตรยมวธ1.ผงยา (+bulking agent) > steriled > fillingวธ2 filtration sterile >lyophilization>filling

สามารถควบคมปรมาณสาร และทาไรเชอไดดกวา แตใชเฉพาะกบยาทนชน

4. Ophthalmic ointmentเพม contact time , controlled release, blurred visionประกอบดวย ตวยา + ยาพน(ไมกอ irritate,ปลดปลอยตวยาได,จดหลอดใกล Tกาย)


Ophthalmic ointments (cont’)ขนตอนเตรยม1. Drug and vehicle sterilization (sterileแยกกน)2. Mixing by colloid mill 3. Filling

5. เลนสสมผส (Contact lens)‐แกไขความผดปกตของสายตา หรอ รกษาโรคบางอยางของตาดา

6. ยาตาสาหรบสอดหรอฝงในเปลอกตา (Ocular insert)มชนดสลายได และ สลายไมไดขอด ใชขนาดยานอยกวายาหยอดตา,ไมตองใหยาบอย , controlled release


7. Intraocular dosage form

เลอกใช สปก ทเขากบเนอเยอตา, ใชสปก.ใหนอยทสด

หามใชสารกนเสย

Parenteral Quality Controlการควบคมคณภาพในยาปราศจากเชอ

Sterile dosage form

การควบคมคณภาพในยาปราศจากเชอ

การควบคมคณภาพของยาปราศจากเชอ

ตองควบคมคณภาพใน 3 ขนตอนหลก – คณภาพวตถดบ , ระหวางการผลต , ผลตภณฑกอนออกจาหนาย

ในยาปราศจากเชอตองไดรบการทดสอบเพมเตมพเศษ ดงน

1. Leaker test เฉพาะทบรรจในแอมพลเทานน

‐ แชในนาส(0.5‐1%Methylene blue) > เกบในภาชนะลดค.ดน>เหนสารละลายสเฉพาะในแอมพลทรว

‐ การทดสอบในแอมพลสชา หรอยาฉดทมส หรอ ทาในระดบอตสาหกรรม จะใชวธวดความตานทานไฟฟาหลงใหความตางศกยสงลงไป โดยถาความตานทานทภาชนะใดตา แสดงวามรอยรว


2. Clarity test (การทดสอบความใสและอนภาคของสสาร)

การทดสอบความใส **ตองทาทกภาชนะ• ทาโดยสองดดวยตาเปลา ควาภาชนะบรรจ สองดวยแสง fluorescent ผานฉากขาว‐ดา หากพบอนภาคถอวาไมผานการทดสอบ ใหทงทนท

• USP กาหนดใหทาในยาปราศจากเชอชนดนาใส ,ยาผงทละลายนาเปนสารละลายใสกอนใช


การตรวจนบและวดอนภาคทาได 2 วธ **สมตวอยางผลตภณฑ

1. เครองมออเลกทรอนกสชนดบงแสง ใชไดทงยาฉดปรมาตรมาก และปรมาตรนอย

2. สองภายใตกลองจลทรรศน ใชกรณทดสอบวธ 1 ไมผาน , ยาฉดทไมใส อมลชน คอลลอยด สโปโซม หรอ ยาฉดทอาจเกดฟองอากาศรบกวน


3.Sterility test **สมตวอยางผลตภณฑ

การทดสอบความใชไดของวธ• ทดสอบความปราศจากเชอของอาหารเลยงเชอ – negative control

• ทดสอบคณสมบตในการสงเสรมการเจรญเตบโต –Positive control

การทดสอบความปราศจากเชอ แบงออกเปน 2 เทคนค

1. Membrane filtration(0.45 ) กรองสารตวอยางลงไป จากนนนาเยอกรองออกมาใสในอาหารเลยงเชอ บมในสภาวะทกาหนด > 14 วน ดผล

2. Direct transfer ใสต.ย.ทดสอบลงในอาหารเลยงเชอโดยตรง บมในสภาวะทกาหนด > 14 วน ดผล (ใชกบต.ย.ทกรองไมได) เชนต.ย. ทเปนเอน หรอไหมเยบแผล ใหตดตวอยางออกเปนชวงตน กลาง ปลาย ใสในอาหารเลยงเชอ


การแปลผล – หากพบเชอขน แสดงวาไมผานการทดสอบความปราศจากเชอ บางครงผลทดสอบอาจใหผลทผดพลาด ไดแก

• False negative – ตวอยางควบคมแบบบวกไมมเชอขน อาจเกดจากอาหารเลยงเชอไมเหมาะสม

• False positive – ตวอยางควบคมแบบลบมเชอขน แสดงวามการปนเปอนของเชอในอาหาร


4. Pyrogen test (การทดสอบสารกอไข)In vivo test : ทาในสตวทดลอง นยม กระตาย ทดสอบโดยวดอณหภมทเพมขนหลงจากฉดยาทาง IV (Tสงสดหลงฉดสารต.ย. ‐ Tเรมตนกอนฉด)

In vitro test การทดสอบ endotoxin ของ bacteriaวธทนยม LAL test การทดสอบแบงออกเปน 2 เทคนค

• 1. Gel‐clot technique– หากม endotoxin จะจบตวเปนเจล


Lysate clotting mechanism

LAL Pro-clotting Enzyme* (inactive)

Endotoxin(Ca2+, Mg2+) Divalent cation* [Catalyst]

Heat labile and pH sensitive LAL pro-clotting enzyme (active)

Coagulogen*

Coagulin (Clot protein)

* เปนสารทมอยใน LAL reagent


2 Photometric technique (เทคนคทางแสง) พฒนาขนมา ม 2 วธ

2.1 Turbidimetric method อาศยการวดความขนหลงจากการแตกออกของ endogenous

2.2 substrateChromogenic method อาศยการเกดส

***ถาใน monograph ไมระบเปนอยางอนจะใช Gel‐clot techniques เปนวธหลก

• ขอจากดของ LAL test : ทดสอบไดเฉพาะ endotoxin จาก bact. กรมลบ , การจบตวเปนเจลแขงอาจแตกไดงายเมอมแรงสนสะเทอน


5. Satety test(การทดสอบความปลอดภย)

USP : ฉดสารละลายทดสอบในหนนาหนก 17‐23 g แลวสงเกตอาการ

ผานทดสอบ : ตองไมมหนตายเลย และมหนไมเกน 1 ตวทมอาการแสดงของการเกดพษ

หากไมผานตองทาการทดสอบซา

โดยทาในหน 10 ตวทมนาหนก 20+1 g ตองไมมตวใดตายหรอแสดงอาการ จงจะผานทดสอบ

Sterile Dosage Forms หลกการท าใหปราศจากเชอ การท าใหปราศจากเชอหมายถง การท าลายสงมชวตเลก ๆ จนหมด รวมไปถงสปอรจากสตรต ารบม 5 วธ ดงน

1. การท าใหปราศเชอโดยใชไอน า (Steam sterilization) เปนการใชความรอนชน ใชหมอนงอดไอ (autoclave) ซงสามารถฆาเชอไดดกวาความรอนแหง

ทอณหภมเดยวกน โดยความรอนจะท าใหเกดการแปรสภาพของโปรตน/เกดการแขงตวภายในเซลลและท าใหเซลลตาย ท าโดยตองให ความรอน + ความดน(สงกวาความดนบรรยากาศ)+ เวลา ทนยมคอ 121 c + 15ปอนด/ตารางนว+ไมนอยกวา 15 นาท

วธนใชกบกระสายยาเปนน า เครองมอผาตด เครองแกว ไมใชกบกระสายยาเปนน ามน (ท าใหขน) ผงยา พวกไวตอความชน

2. การท าใหปราศจากเชอโดยใชความรอนแหง (Dry heat sterile) ใชตอบลมรอน (Hot air oven) ใชความรอน + เวลา : 160 c อยางนอย 2 ชวโมง ถาใช

อณหภมสงกวาน กจะใชเวลาสนลง ใชกรณไมสามารถใชความรอนชนได เชน กระสายยาน ามน, glycerine, ยาผง รวมถง เครอง

แกว เครองมอผาตด ไมใชกบ ถงมอยาง จกยาง เสอผา 3. การท าใหปราศจากเชอโดยการกรอง (filtration)

ก าจดแบคทเรยโดยการดดซบบนเยอกรอง แตไมสามารถกรองไวรสและไพโรเจนได ใชกรณยา/สาร ไมทนตอความรอน แตไมใชกรอง suspension, ยาทมความหนดสง

เมมเบรนทใชกรองขนาด 0.22 , 0.45 ไมครอน( ท าใหปราศจากเชอ ) 4. การท าใหปราศจากเชอโดยใชแกส (Gas sterilization)

ใชกบสารทไมทนความรอนหรอความชน เชน เครองมอแพทย เครองมอผาตด เขม ถงพลาสตก โดยอบกบ ethylene oxide (EO) หรอ Propylene oxide ซงตดไฟงายจงมกผสมแกสเฉอย CO2 จะฆาเชอดทความชน 60% , 50-60 c

เสย : ใชเวลานานในการก าจดแกสออกใหหมด(14 วน) 5. การท าใหปราศจากเชอโดยใชรงส (Radiation)

นยมใชกบ syring, catheter, ยาสมนไพร ไมนยมใชกบยา โดยใช gamma ray, electron beam

ค านวณความแรงของยาในหนวย mosmole

• Osmol = (W(g)/Mw) x จ านวน ion ทแตกตว = mol x จ านวน ion ทแตกตว

• Osmolarity = osmol/ liter สารละลาย

= molar x จ านวน ion ทแตกตว Ex1. จงค านวณความเขมขนในหนวย mosmolarity 2 liter ของสารละลายทประกอบดวย NaCl (MW 58.44) 12 g รวมกนได 0.927 osmol CaCl2 (MW 110.99) 0.4 g Dextrose (MW 198.17) 100 g วธท า 1. ค านวณ osmol ของแตละสารมารวมกน NaCl = (12g/58.44)x2 = 0.411 CaCl2 = (0.4g/110.99)x3 = 0.011 Dextrose = (100g/198.17)x1 =0.505 2. ค านวณความเขมขน mosmolarity Osmolarity = 0.927 osmol/2liter สารละลาย

= 0.464 osmol/L

Mosmolarity = 0.464 x 1000 = 464 mosmol/L

Ex2. จงค านวณความเขมขนในหนวย mosmolarity 0.9% NaCl (MW 58.44) วธท า

0.9% NaCl = 0.9 g/100 ml สารละลาย = 0.9 g/0.1 L 1. ค านวณ osmol ของ NaCl

NaCl = (0.9g/58.44) x 2 = 0.0308 osmol 2. ค านวณความเขมขน mosmolarity Osmolarity = 0.0308 osmol/0.1 liter สารละลาย

= 0.308 osmol/L


= 308 mosmol/L

รวมกนได 0.927 osmol

Route of ministration ของยาฉดและชนดของยาฉด การฉดยาท าไดเกอบทกอวยวะ ดงน

Intracutaneous/Intradermal ฉดเขาชน dermis Subcutaneous ฉดผานขน dermis ลงมา มหลอดเลอดฝอยมาเลยง Intramuscular ฉดเขาไปในกลามเนอ (ไมโดนหลอดเลอด) Intravascular ฉดเขาหลอดเลอด >> เหนเลอดดนเขาเขม Intracardiac ฉดเขาไปในหวใจ Intraspinal ฉดเขาไปใน spinal cord Intra-artricular ฉดเขาขอตอ Opthalmic ฉดเขาลกตา Intravascular (iv)

ฉดยาเขาหลอดเลอด vein ทมอ ขา ขอพบแขน(นยม) ซงยาจะออกฤทธเรวสดใหผลทนทไมตองรอยาถกดดซม แตเมอใหยาเขารางกายแลวไมสามารถถอนกลบคนได โดยการฉดตองสอดเขมหงายปลายเขมขนท ามม 15-20 องศา เพอใหมนใจวายาไหลไปทางเดยวกบเลอด ใชกบยาฉดทเปนอาหาร ใหเลอด อเลกโทรไลต กรดอะมโน ยาอนๆ ไมใชกบพวกทมกระสายยาเปนน ามน

รปแบบการใหยาแบบ i.v. 1. i.v. infusion : เจอจางยาพรอมกบ fluid ใหยาในอตราเรวคงทตอเนองกน ท าใหไดระดบ ยาในเลอดคงทและตอเนอง 2. i.v. push : ฉดยาเขาหลอดเลอด vein โดยตรง ในระยะเวลาสน ไมจ าเปนตองเจอจางยา

Intramuscular (im) ฉดยาเขากลามเนอใหผลชากวา แตระยะเวลาออกฤทธจะนานกวา ใหไดทงยาทละลาย

ในน าและน ามน ต าแหนงฉดตองหางจากเสนประสาทและหลอดเลอดมากทสด : สะโพก ไมเกน 5 ml ไมฉดในเดกเพราะกลามเนอยงพฒนาไมมากพอ นยมในผใหญ หวไหล ไมเกน 5 ml

หนาขา ไมเกน 2 ml และตองสอดเขมแนวตงตรง 90 องศา นยมใชกบยาฉดพวก antibiotic, vitamin, iron, vaccine

Subcutaneous (sc) นยมกบยาฉดปรมาณนอย ๆ (ไมเกน 1.5ml) ถามากจะปวด ฉดบรเวณกลามเนอท

หนาแนนนอย : เหนอแขนดานบน ขาดานใน หนาทอง โดยสอดเขมท ามม 45 องศา หงายปลายเขมขน

นยม

นยมในเดก

Intradermal (ic) ฉดปรมาตรประมาณ 0.1 ml (นอยๆ) โดยปกเขมแนวราบกบผวหนง หงายปลายเขม

ขน ท ามม10-15 องศา นยมฉดทองแขนดานใน ใชกบยาฉด local anesthesia, ทดสอบการแพ, Immunization

- แบงชนดของยาฉดตาม type of packaging 1. Small Volume Parenteral (SVP)

- ปรมาตร < 100 ml. - บรรจ solution,emulsion,suspension,dry solid - single dose ampules : บรรจในแอมพล ใชครงเดยวทง

multiple dose vials : บรรจใน vial ใชไดหลายครง prefilled syring : บรรจใน syring เตมยามาใหพรอมใช มปลอกหมปลายเขม “cap lock” ในกระบอกฉดยาหามมฟองอากาศ

2. Large Volume Parenterals (LVP) - ปรมาตร > 100 ml. - บรรจ aqueous solution, emulsion เตม/ไมเตมยาลงไปกอได - Infusion fluid NSS

TPN การใหอาหารทางสายาง Intravenous antibiotic ยาปฏชวนะมกใหแบบน Patient controlled analgesia พวกให morphine

Dialysis fluids เอาเลอดออกมาเขาเครองฟอกแลวใสกลบไป Irrigation solution การลางสงสกปรกกอนผาตดอวยวะ เชนโดนมดแทง

- แบงชนดของยาฉด (USP 24) [Drug] Injection สตรต ารบของเหลว ฉดไดเลย [Drug] for Injection สตรต ารบของแขง ตองละลายกอน [Drug] Injectable emulsion ยาละลายใน emulsion [Drug] Injectable suspension ยารป suspension [Drug] for Injectable suspension ยารปผงแหง ตองละลายใหอยรป suspension กอนฉด

Vehicles ทใชในยาฉด มขอควรระวงอยางไร 1. กระสายยาทเปนน า (Aqueous vehicles) Water for Injection (WFI)

- ใชมากสด ตองปราศจากไพโรเจน(ไมมขอก าหนดเรองปราศจากเชอ) - ผานการกลน/reverse osmosis - total solid ไมเกน 1 mg/100 ml

- เกบในภาชนะปดปราศจากเชอ ตองใชภายใน 24 ชวโมง Sterile water for Injection (SWFI)

- WFI ทปราศจากเชอ ปราศจากไพโรเจน และไมเตมสารอนลงไป - บรรจไมเกน 1 ลตร - ใชเปนตวท าละลายยาปราศจากเชอ - ไมเหมาะฉด iv. เพราะยงไมเปน isotonic - ใชละลายยาปฏชวนะเชน Sterile Ampicillin Sodium,USP Bacteriostatic Water for Injection

- SWFI ทเตม antimicrobial agent (ปราศจากเชอ ปราศจากไพโรเจน เตมสารตานจลชพ) - ปรมาตรไมเกน 30 ml - ตองระบชอและปรมาณ antimicrobial agent - มกใชละลาย SVP - หามใชในทารกแรกเกด (พษจากสารตานจลชพ: benzoyl alcohol) Sodium chloride injection (0.9% NaCl)

- isotonic solution ทไมม antimicrobial agent - ใชละลายยาหรอเตรยมสารแขวนตะกอน Bacteriostatic Sodium Chloride injection

- เปน sterile isotonic solution ของ NaCl - มสารตานจลชพ ทระบชอและปรมาณ - ปรมาตรบรรจไมเกน 30 ml - หามใชในทารกแรกเกด Ringer’s Injection

- สารละลายปราศจากเชอของ NaCl,KCl,CaCl2 เทากบปรมาณในรางกาย - ใชเปน vehicle หรอ fluid electrolyte 2. กระสายยาทไมใชน า (Nonaqueous Vehicles) - ใชเมอยาไมละลายน า - ไดแก fixed vegetable oil (soybean, seasame,corn, olive oil), glycerine, PEG, alcohol - หามใช mineral oil, paraffin เพราะรางกายไมดดซม - ใหทาง im. หามใหทาง iv.

2.11 5.วธการเตรยม IV abmixtures และ TPN IV abmixtures : ผสมยาฉด

เปนการเตมยา(additive) ≥ 1 ตว ลงใน LVP ใหทาง IV LVP ทใช : NaCl inj., Dextrose inj., Lactated Ringer inj. etc. Additive ทใช : Electrolyte, Antibiotic, Vitamin, Trace elements, Heparin, Insulin. ขอด/ขอเสยของ LVP ทใช -Carbohydrate solution (Dextrose) : ไมเปน buffer, มปญหากบ additive นอย -Electrolyte solution -Monovalent (Na, K) : Compat ด -Divalent (Ca, Mg) : Incompat กบ Bicarb., Citrate, Phosphate

-Lactated, Acetate, Gluconate salt : เปน buffer มผลตอการละลายของ Additive อาจท าใหตกตะกอนได

-Amino acid solution : ยาไมทนกรด, เกด complex กบยาได ***ไมใช Fat emulsion เปน vehicle ***การเตรยม IV admixture ตองตรวจ incompat ระหวาง LVP กบ additive และค านวณปรมาณทใชเตรยมใหถกตอง การค านวณ IV admixture Eq = wt(g) / Eq.wt ; Eq.wt = MW/valency กรณของไอออน Eq.wt = atomic wt. / valency ***Valency คอ จ านวนของประจของไอออนนนๆ ทสมดลในโมเลกล เชน NaCl ม 1Na+ กบ 1Cl- ดงนน Valency = 1 Ex. ตองการเตรยม IV admixture ใน D5W 500 mL ใหม K+ 15 mEq จะตองใช 6 g/30 mL KCl injection ก mL (MW; K=39, Cl=35.5) mEq ของ K+ = mg of KCl / Eq.wt 15 mEq = mg of KCl / (74.5 / 1) mg of KCl = 74.5*15 = 1,117.5 mg = 1.118 g KCl injection 6 g/30 mL = 1 g /5 mL ม KCl 1 g ในสารละลาย 5 mL ดงนน ม KCl 1.118 g ในสารละลาย (1.118*5)/1 = 5.6 mL #Ans TPN (Total Parenteral Nutrition)

สารอาหารเหลวทใหทางสายยาง ใหได 3 แบบ ไดแก 1. Multiple bottle system : ให fat, amino acid, dextrose แยกแตละขวด 2. Two-in-one system (amino acid-glucose admixture) : แยกขวด fat, ขวด amino + dextrose 3. All-in-one system (3 in 1) : ทกอยางอยในขวดเดยว ขนตอนการเตรยม TPN

1.ตดฉลากท 50% D/W 2.เตม amino acid solution ลงใน 50% D/W เขยาใหเขากน 3.เตม phosphate (K2HPO4) เขยาใหเขากน 4.เตมสารอนๆ เชน KCl, MTV, NaCl, Heparin, Trace element, MgSO4 etc. โดยเตมทละตว เขยาใหเขากนกอนเตมตวตอไป 5.เตม Ca เขยาใหเขากน 6.ตรวจดวามตะกอนหรอไม ถาไมม ปดฉลาก เกบในตเยน (ถามตะกอน ตองเตรยมใหม) 7.ใชภายใน 24 ชวโมงหลงเตรยมเสรจ

ตวอยางการค านวณ ใบสงยาใหเตรยม TPN มสวนประกอบดงน Rx 50% dextrose 200 mL 10% Amino acid 500 mL NaCl 100 mEq KCl 30 mEq 10% Ca gluconate 10 mL K2HPO4 30 mEq MgSO4 10 mEq MVI 4 mL ตวอยางสารละลายทมในหองยา 50% Dextrose in water 500 ml บรรจในขวด 1000 mL MVI (10 mL/ampule) 10% Ca gluconate (10 ml/ampule) 20% NaCl solution (3.4 mEq/mL) KCl solution (2 mEq/mL) K2HPO4 (1 mEq/mL) 50% MgSO4 (4 mEq/mL) Aminosol 10 ขนาด 500 mL ซงเปน 10% amino acid with electrolyte ดงน

Na+ 48 mEq/mL K+ 25 mEq/mL Mg2+ 5 mEq/mL Acetate 59 mEq/mL Cl- 62 mEq/mL H2PO4

- 9 mEq/mL วธค านวณ 1.ปรมาตร 50% Dextrose in water = 200 mL 2.ปรมาตร Aminosol 10 = 500 mL 3.ปรมาตร 10% Ca gluconate = 10 mL 4.ปรมาตร electrolyte และ trace element ค านวณดงน ปรมาณ electrolyte ใน Aminosol 10 ปรมาตร 500 mL มดงน Na+ 48 mEq / 1000*500 = 24 mEq K+ 25 mEq / 1000*500 = 12.5 mEq Mg2+ 5 mEq / 1000*500 = 2.5 mEq Cl- 62 mEq / 1000*500 = 31 mEq H2PO4 9 mEq / 1000*500 = 4.5 mEq 4.1 Phosphate (HPO4

-) ตองการ Phosphate 30 mEq ดงนนตองเพมอก 30-4.5 = 25.5 mEq มสารละลาย K2HPO4 ความเขมขน 1 mEq/mL ดงนนตองใชสารละลาย K2HPO4 25.5 mL 4.2 K+

ตองการ K+ 60 mEq (จาก KCl 30 mEq และ K2HPO4 30 mEq) ไดจาก Aminosol 10 แลว 12.5 mEq และ K2HPO4 25.5 mEq ดงนนตองเพมอก 60-(12.5+25.5) = 22 mEq มสารละลาย KCl ความเขมขน 2 mEq/mL ดงนนตองใชสาระละลาย KCl = 11 mL 4.3 Cl- ตองการ Cl- 30 mEq (จาก NaCl 100 mEq และ KCl 30 mEq) ไดจาก Aminosol 10 แลว 31 mEq และ จาก KCl 22 mEq ดงนนตองเพมอก 130-(31+22) = 77 mEq ***แต ปรมาณ Cl- ทเพม ตองไดจากการเตม NaCl

ดงนนจะเตมไดเทากบปรมาณ Na+ ทตองการเทานน

4.4 Na+

ตองการ Na+ 100 mEq ไดจาก Aminosol 10 แลว 24 mEq ดงนนตองเพมอก 100-24 = 76 mEq มสารละลาย NaCl ความเขมขน 3.4 mEq/mL ดงนนตองใชสารละลาย NaCl = 76/3.4 = 22.35 mL ***จากการเตม NaCl 22.35 mL จะได Cl- 76 mEq ดงนนปรมาณ Cl- รวมทงหมด = 31+22+76 = 129 mEq ซงนอยกวาทตองการคอ 130 mEq 4.5 Mg2+ ตองการ Mg2+ 10 mEq ไดจาก Aminosol 10 แลว 2.5 mEq ดงนนตองเพมอก 10-2.5 = 7.5 mEq มสารละลาย MgSO4 ความเขมขน 4 mEq/mL ดงนนตองใชสารละลาย MgSO4 = 7.5/4 = 1.88 mL หลกการปองกน incompatability ระหวาง Ca กบ Phosphate -pH ของสารละลายควรมคาต า เพราะจะเกด monophasic calcium phosphate ซงละลายไดดในกรดเจอจาง

K2HPO4 + Ca2+ Ca(H2PO4)2 -เกบในอณหภมต า (4oC) -ความเขมขนของ Calcium & Phosphate Ca : Phosphate ไมเกน 1:2 Ca + Phosphate ไมเกน 45 mEq/L Ca x Phosphate ไมเกน 75 mmol/L -Calcium salt ทนยมใชคอ calcium gluconate -Phasphate salt ใช organic phosphate เชน glucose phosphate จะปลอดภยและใชปรมาณ Ca:Phosphate ไดสงกวาการใช K2HPO4 - ความเขมขนของ amino acid มาก จะละลายไดด เพราะ amino acid จะเกด soluble complex กบ Ca & Phosphate ท าใหม free Ca & Phosphate นอย โอกาสตกตะกอนจงลดลง นอกจากน amino acid ทมาก จะท าให pH ต าลง ท าใหเกด monophasic calcium phosphate - การเตมสาร ตองเตม Phosphate กอน Ca โดยใหล าดบการเตมหางกน เพอใหอยในรป monobasic phosphate -ใชภายใน 24 ชวโมงหลงเตรยมเสรจ

Ophthalmic preparation and technology by tong’030 สวนประกอบตา กระจกตา(Cornea) **สวนส าคญทสดในการดดซมยาเขาสภายในลกตา การดดซมยา ม 2 สวน ไดแก Cornea absorption และ Non-cornea absorption คณสมบตของยาตา 1. sterility 2. free from foreign particle 3.ไมเปนพษ ไมกอระคายเคอง 4. Pyrogen free** จ าเปนส าหรบ Ophthalmic injection product หลกส าคญในการผลตยาตา ม 6 ขอ 1. ความปราศจากเชอ(sterility) ส าคญทสด*** ยาตาทกตวตองผาน sterility test วธการท าใหไรเชอ >> ขนกบยา ยาทนรอน – Moist heat 121oC 15 Ib/in2 15 นาท , Dry heat

ยาไมทนรอน – Filtration 0.22 m memb.filter, Ethylene oxide , ยาตาทเตรยมใชทนท steriled by filtration 2. Preservative

✗ไมใชใน Single dose , pt. ทกระจกตาเปนแผล , ใชในการผาตด

✓จะใชในกรณ Multiple dose สารกนเสยทนยม ไดแก 1. Benzalkonium chloride (0.01%) ขอเสยคอ ไมเขากบสารทมประจลบ,ดดซบกบยาง 2. Methyl paraben(0.1%)+Propyl paraben(0.02%) – Combination ขอดคอ ลดขนาดและหลกเลยงผลขางเคยง 3.กระสายยา (Vehicle) ท าหนาทปรบปรมาตร ท าเปนIsotonicและ ม Buffer system ควบคม pH Aqueous system - Purified water , WFI Oily system – Fixed oil ใชเมอตวยาสลายงายเมอโดนความชน สงทตองพจาณาเพมเตม 1. Buffer system เพอลด discomfort , เพมความคงตวของยา , ควบคมฤทธในการรกษา ดงนนยาตาควรม Buffer capacity ต าและปรบ pH ใหเทากบน าตา(7.4) 2. Isotonic system(Eq.to 0.9% NaCl) ลดการระคายเคอง, อยในชวง 0.6-2 % NaCl - hypertonic solution - น าตาหลงเยอะ ยาถกชะออกเรว - hypotonic solution - ยาซมเขาเรว > ความดนลกตาสง > ปวดตา USP ก าหนด Vehicle of adjust pH ส าหรบยาตา - Boric acid vehicle เปน Isotonic (1.9-2%) , pH < 5 , ไมเปน buffer จงถก Neutralized โดยน าตาไดงาย - Boric acid vehicle+Additive มการเตมสารกนเสย หรอ สารตาน oxidation (Sodium sulfite) มกใสในต ารบยาทถก oxidized งาย เชน physostigmine , Epinephrine - Isotonic phosphate vehicle 4. สารเตมอนๆ (Additive)

- สารเพมความหนด(Viscous or Thickening agent) – เพม contact time , ลดปญหาตาแหง , ชวยเคลอบกรณมพยาธสภาพทตา ต.ย. MC , PVC ,hypromellose, PEG , Carbomer - สารเพมความคงตว (Stabilizers) – การปรบ pH , การเตม antioxidant ,การเตม inert gas ,การเตม EDTA ,ปรมาตรบรรจไมเกน 10 ml เพอลดการปนเปอน - สารลดแรงตงผว (Surfactants) ในต ารบ Suspension เพอใหยาแขวนตะกอนไดด eg. Polysorbate 20 - ตวท าละลายรวม (Cosolvent) eg. PEG 5. Packaging material – Single or Multiple application unit 6. labeling ยาตาทใชในบานโดยทวไป หลงเปดแลวใชได 1 เดอน (หากเตรยมโดยเทคนคไรเชอใชได 2 wk) ควรเกบในทเยน , Suspension หาม Freeze และ ตองเขยาขวดกอนใช

รปแบบของเภสชภณฑส าหรบตา ม 7 ประเภท

1. ยาตาชนดน าใส (Ophthalmic solutions) – large volume , small volume ขนตอนเตรยม 1. Mixing (ผสมยากบตวท าละลาย)

2. Filtration(0.8 m)กรอง particle 3. Filling 4. Sterilization 2. ยาตาชนดยาน าแขวนตะกอน (Ophthalmic suspension) – ตวยาไมละลายในกระสายยา , ตวยาไมคงตวในรปสารละลายน า , ตองการใหเปนระบบออกฤทธเนน ขนตอนเตรยม 1. Drug and vehicle sterilization (sterileแยกกน) **ไมใชความรอนชน เพราะ จะท าใหยาสลายตว 2. Mixing 3. Filling

การตรวจสอบผลตภณฑ – ขนาดอนภาคยา (1nm-0.3m) ตองเลกและใกลเคยง >>ลดirritated 3. ยาผงส าหรบผสมน ากอนใช (Powder for reconstitution) –ผงยาควรมความชนเหลออย<2% ขนตอนเตรยม วธ1.ผงยา (+bulking agent) > steriled > filling วธ2 filtration sterile(ละลายตวยาในvehicle)>lyophilization>filling (วธ 2 สามารถควบคมปรมาณสาร และท าไรเชอไดดกวา แตใชเฉพาะกบยาทนชน ) 4. ยาขผงปายตา (Ophthalmic ointment) เพม contact time , controlled release, blurred vision ประกอบดวย ตวยา + ยาพน(ไมกอ irritate,ปลดปลอยตวยาได,จดหลอดใกล Tกาย) ขนตอนเตรยม 1. Drug and vehicle sterilization (sterileแยกกน) 2. Mixing by colloid mill 3. Filling 5. เลนสสมผส (Contact lens)-แกไขความผดปกตของสายตา หรอ รกษาโรคบางอยางของตาด า 6. ยาตาส าหรบสอดหรอฝงในเปลอกตา (Ocular insert)มชนดสลายได และ สลายไมได ขอด ใชขนาดยานอยกวายาหยอดตา,ไมตองใหยาบอย , controlled release 7. ยาส าหรบฉดเขาไปในลกตา (Intraocular dosage form) เลอกใช สปก ทเขากบเนอเยอตา, ใชสปก.ใหนอยทสด หามใชสารกนเสย

ยาทนรอน 1 > 2 > 3 > 4 ยาไมทนรอน 1>2 > 4 >3

Aseptic technique

การควบคมคณภาพของยาปราศจากเชอ by Tong’030 ตองควบคมคณภาพใน 3 ขนตอนหลก – คณภาพวตถดบ , ระหวางการผลต , ผลตภณฑกอนออกจ าหนาย โดยในยาปราศจากเชอตองไดรบการทดสอบเพมเตมพเศษ ดงน Leaker test, Clarity test, Sterility test, Pyrogen test, bacterial endotoxin test, uniformity of weight, uniformity of content, ทดสอบปรมาตรยาฉด 1. Leaker test(การทดสอบการรว) เฉพาะทบรรจในแอมพลเทานน - แชในน าส(0.5-1%Methylene blue) > เกบในภาชนะลดค.ดน>เหนสารละลายสเฉพาะในแอมพลทรว - การทดสอบในแอมพลสชา หรอยาฉดทมส หรอ ท าในระดบอตสาหกรรม จะใชวธวดความตานทานไฟฟาหลงใหความตางศกยสงลงไป โดยถาความตานทานทภาชนะใดต า แสดงวามรอยรว 2. Clarity test (การทดสอบความใสและอนภาคของสสาร) การทดสอบความใส **ตองท าทกภาชนะ - ท าโดยสองดดวยตาเปลา คว าภาชนะบรรจ สองดวยแสง fluorescent ผานฉากขาว-ด า หากพบอนภาคถอวาไมผานการทดสอบ ใหทงทนท - USP ก าหนดใหท าในยาปราศจากเชอชนดน าใส ,ยาผงทละลายน าเปนสารละลายใสกอนใช การตรวจนบและวดอนภาคท าได 2 วธ **สมตวอยางผลตภณฑ 1. เครองมออเลกทรอนกสชนดบงแสง ใชไดทงยาฉดปรมาตรมาก และปรมาตรนอย

> 10 m > 25 m SVI 6000

/container 600/container

LVI 25/mL 3/mL Ophth 50/mL 5/mL

2. สองภายใตกลองจลทรรศน ใชกรณทดสอบวธ 1 ไมผาน , ยาฉดทไมใส อมลชน คอลลอยด สโปโซม หรอ ยาฉดทอาจเกดฟองอากาศรบกวน

> 10 m > 25 m > 50 m SVI 3000

/container 300/container

LVI 12/mL 2/mL Ophth 50/mL 5/mL 2/mL

3.Sterility test (การทดสอบความปราศจากเชอ) **สมตวอยางผลตภณฑ อาหารเพาะเชอ

การทดสอบความใชไดของวธ 1.ทดสอบความปราศจากเชอของอาหารเลยงเชอ – negative control (น าอาหารไปบม 14 วน >> ไมมเชอขน) 2. ทดสอบคณสมบตในการสงเสรมการเจรญเตบโต –Positive control (เพาะเลยงเชอในอาหาร โดยบม 3วนส าหรบ bact และ 5 วนส าหรบ รา>>เชอขน)

การทดสอบความปราศจากเชอ แบงออกเปน 2 เทคนค

1. Membrane filtration(0.45 )ลางเยอกรองดวยของเหลวส าหรบลาง แลวกรองสารตวอยางลงไป จากนนน าเยอกรองออกมาใสในอาหารเลยงเชอ บมในสภาวะทก าหนด > 14 วน ดผล 2. การใสตวอยางทดสอบในอาหารเลยงเชอโดยตรง (Direct transfer) ใสต.ย.ทดสอบลงในอาหารเลยงเชอโดยตรง บมในสภาวะทก าหนด > 14 วน ดผล (ใชกบต.ย.ทกรองไมได) - ต.ย. ทเปนเอน หรอไหมเยบแผล ใหตดตวอยางออกเปนชวงตน กลาง ปลาย ใสในอาหารเลยงเชอ - เครองมอแพทยทเปนสาย ทอ ใหตดเปนชนๆ ใหอาหารเลยงเชอสามารถสมผสผวทงในและนอกทอได การแปลผล – หากพบเชอขน แสดงวาไมผานการทดสอบความปราศจากเชอ บางครงผลทดสอบอาจใหผลทผดพลาด ไดแก False negative – ตวอยางควบคมแบบบวกไมมเชอขน อาจเกดจากอาหารเลยงเชอไมเหมาะสม False positive – ตวอยางควบคมแบบลบมเชอขน แสดงวามการปนเปอนของเชอในอาหาร 4. Pyrogen test (การทดสอบสารกอไข) 1. In vivo test : ท าในสตวทดลอง นยม กระตาย เพราะ ตอบสนองตอ pyrogen พอๆกบคน ทดสอบโดยวดอณหภมทเพมขนหลงจากฉดยาทาง IV (Tสงสดหลงฉดสารต.ย. - Tเรมตนกอนฉด) **การแปลผล.. 2. In vitro test การทดสอบ endotoxin ของ bacteria วธทนยม LAL test การทดสอบแบงออกเปน 2 เทคนค 2.1 Gel-clot technique (การจบตวเปนเจลแขง) – หากม endotoxin จะจบตวเปนเจล 2.2 Photometric technique (เทคนคทางแสง) พฒนาขนมา ม 2 วธ 2.2.1 Turbidimetric method อาศยการวดความขนหลงจากการแตกออกของ endogenous

Lysate clotting mechanism

LAL Pro-clotting Enzyme* (inactive)

Endotoxin (Ca2+, Mg2+) Divalent cation* [Catalyst]

Heat labile and pH sensitive LAL pro-clotting enzyme (active)

Coagulogen*

Coagulin (Clot protein)

* เปนสารทมอยใน LAL reagent

2.2.2 substrateChromogenic method อาศยการเกดสหลงจากการแตกออกของ synthetic peptide chromogen complex***ถาใน monograph ไมระบเปนอยางอนจะใช Gel-clot techniques เปนวธหลก ขอจ ากดของ LAL test : ทดสอบไดเฉพาะ endotoxin จาก bact. กรมลบ , การจบตวเปนเจลแขงอาจแตกไดงายเมอมแรงสนสะเทอน 6. Satety test(การทดสอบความปลอดภย) ในUSP : ฉดสารละลายทดสอบในหนน าหนก 17-23 g แลวสงเกตอาการ ตองไมมหนตายเลย และมหนไมเกน 1 ตวทมอาการแสดงของการเกดพษ จงจะผานทดสอบ หากไมผานตองท าการทดสอบซ าในหน 10 ตวทมน าหนก 20+1 g ตองไมมตวใดตายหรอแสดงอาการ จงจะผานทดสอบ 7. Uniformity of weight (ทดสอบความสม าเสมอของน าหนก) 8. Uniformity of content (ทดสอบความสม าเสมอของปรมาณ) 9. การทดสอบปรมาตรยาฉด

2.12 Aerosols จดประสงคทจะออกสอบครงน

1. ขอดของ Aerosols ทางเภสชกรรม 2. จ าแนกชนดและอธบายถงสวนประกอบของ Aerosol ทางเภสชกรรม 3. องคประกอบหลกและความแตกตางของยาฉดพนแบบ MDI และ DPI

ความหมายของ Sols Sols คอคอลลอยดชนดหนงถาตวกลางเปนน าเราจะเรยก hydrosols แตถาตวกลางเปนอากาศเรา

จะเรยกวา aerosols นนเอง ความหมายของแอโรซอล

• ผลตภณฑทเกดจากการแขวนลอยอนภาคของเหลว หรอ ของแขงในตวกลางทเปนแกส

• Inhale หมายถงการสดเขาไปในทางเดนหายใจโดยผานทางปากหรอจมก

• Inhaler หมายถงผลตภณฑทอาศยการสดสทางเดนหายใจ Pharmaceutical Inhalers

• Asthma

• Cystic fibrosis

• Emphysema

• Pneumonia

• Diabetes Pharmaceutical Aerosols

• ผลตภณฑทใชภายนอก

• ผลตภณฑทใชทางปากหรอจมก

• ผลตภณฑทใชในรปของเหลว

• ผลตภณฑในรปผงแหง ขอดของยารปแบบแอโรซอล

ขนาดยาต า จงลดอาการขางเคยงและอาการไมพงประสงคได

ขนาดยาน าสงโดยตรงทอวยวะเปาหมาย

สามารถใหยาสระบบไหลเวยนเลอดได

สามารถลดการเกด drug interaction ได

ไมผาน first pass metabolism (เหมาะกบยาทมปญหา bioavailability เมอใหโดยการรบประทาน)

ยาออกฤทธไดเรว

ยาทจ าเปนตองใหโดยการฉดเทานนสามารถเปลยนเปนการน าสงยาทางปอด

ชนดของ Inhalers*

• Metered dose inhaler (MDI) จะมการวะดขนาด dose ใหอยางถกตองแมนย าโดยเพยงแคกดกจะไดรบยาเลย

• Dry powder inhaler (DPI) เปนผงแหงแขวนลอยดในอากาศ

• Nebuliser เปนของเหลวแตมกลไกท าใหเปนคอลลอยดแขวนลอยดในอากาศ

สตรต ารบในยาพน ยาใชภายใน 1. ตวยาส าคญ 2. ตวท าละลาย 3. Antioxidant 4. สารแตงกลน 5. สารขบดน

ยาใชภายนอก 1. ตวยาส าคญ 2. ตวท าละลาย 3. Antioxidant 4. สารกนเสย 5. สารขบดน

สตรต ารบในยาพนทเปน ยาแขวนตะกอน 1.ตวยาส าคญ 2. สารลดแรงตงผว 3. สารหลอลน 4. สารแตงกลน 5. สารขบดน

MDI สวนประกอบพนฐานของ MDI

• สารขบดน propellant

• Product concentrate

• Valve and Actuator

• container 1. คณสมบตสารขบดน

1. ความดนไอสง 2. เปนพษต า ไมระคายเคอง 3. เปนแกสเฉอย ไมตดไฟ 4. ไมมสและกลน 5. เปนตวท าละลายทด 6. ราคาพอเหมาะ

หนาทของสารขบดน 1. เปนตวท าละลาย 2. เปนสารเพมปรมาณ 3. ขบดนผลตภณฑออกมาในรปแบบทตองการ เชน ขนาดอนภาคทเหมาะสม

ตวอยางสารขบดนเชน propellant 11, HFA เปนตวใหมทแทน CFC 2.Product concentrate

Pressurized system

Propellant

Surfactant-stabilize suspension formulation

Co-solvent – formulation aid

Dispense micrograms to milligrams API per actuation

Small precise volume delivered (25-100 mcl) 3. ระบบวาลว

1. วาลววดขนาด 2. วาลวมาตรฐานเปนสเปรย 3. วาลวส าหรบฟอง

4. Actuators

1. มหลายรปแบบแลวแตจดประสงคทน าไปใช

2. ขนกบชนดของวาลวทใช

3. ขนกบชนดผลตภณฑ

4. ขนกบหวฉดทใช 5.container

1. ภาชนะทท าดวยเหลกไรสนมเคลอบดวยดบกหรออะลมเนยม 2. ภาชนะแกว 3. ภาชนะแกวเคลอบดวยพลาสตก

ขอดขอเสยของ MDI ขอด 1.ใชไดหลายครง โดยไมเกดการปนเปอน 2.สารทบรรจปราศจากความชนและออกซเจนจากภายนอก 3.สามารถน าสอวยวะเปาหมายได

ขอเสย 1. ยาสะสมทชองปาก 2. เกดเยนวาบทชองคอ 3. การหายใจเขาสอดคลองกบการพนยา

ท าไดยาก

Dry Powder Inhaler • อาศยความรทาง powder

• Inspiratory Efford(ใชแรงลมหายใจ)

• เทคโนโลยสมยใหมน าสงยาสปอด องคประกอบของสตรต ารบ

ตวยาส าคญ

สารตวพา(Carrier)

ขนาดอนภาคสารตวพา เกยวของกบการไหล

ขนาดยา ความถกตองของขนาดยา

การลดแรงยดเกาะระหวางผงยา ขอดของ DPI

• ใชไดงาย

• ไมตองใชสารขบดน

• สารอนในต ารบมนอยมาก

• ไมตองอาศยการสอดคลอง

• คนไขตองสามารถสดอากาศไดอยางนอย 30 ลตรตอนาท ขอเสยของสารตวพา

อาจท าใหเกดการระคายเคอง

หลอดลมอาจเกดการหดเกรงจากปฏกรยาตอบโตของรางกาย ความส าคญของขนาดอนภาค

• Particle size > 10 microns ใชใน upper airway

• Particle size < 0.5 microns ใชใน Exhalation

• Particle size 1-5 microns ใชใน lower airway Nebuliser • Ultrasonic nebuliser ใชคลนเสยงความถสงทก าเนดจาก piezoelelectric crystal การสนสะเทอนจะเกดทผวของเหลวท าใหของเหลวแตกกระจายเปนละอองเลกๆในอากาศ

• Jet nebuiser ท างานโดย compressed หรอ ออกซเจน อดเขาไปในใน chamber ของ neburizer ผานทอแคบเมอรเปดของแกสเชอมเขากบ liquid inlet tube เกด venture effect ท าใหความดนลด เปนผลใหของเหลวเกดการกระจายแตกออกเปนละอองเลกๆออกมา

ขอบงใชของ Nebuliser

• รกษาหอบหดเฉยบพลน

• ดแลรกษาพยาบาล

• อาการหอบหดรนแรง

• อาการในเดกและผใหญ

• รกษาการตดเชอในปอด

• ใชทดสอบพยาธสภาพ

PART III: Production

Facilities

Production Facilities

3.1 Product Facility

1.การควบคมสภาพแวดลอมในหองยาเตรยมปราศจากเชอ

Production area

1) Clean up room

2) Preparation room

3) Aseptic room

4) Quarantine room

5) Quality control room

6) Finished and packaging room

1.Clean up room

-เปนสวนทใชลางท าความสะอาด

- พน ฝาหอง เพดาน ผวเรยบ

- เคลอบดวย vinyl หรอ epoxy resin

- ควรอยตดกบหองปราศจากเชอ

- อากาศผานการกรองดวย HEPA filter(high efficiency particulate air filter)

Class 100000

2.Preparation room

- เปนบรเวณทเตรยมยาเพอน าไปกรอง และเขาเครองบรรจ ปดผนกใน aseptic room

-สะอาดกวา Clean up room แตนอยกวา aseptic room

-อปกรณ ชนวางของ เครองมอ ท าดวย stainless steel

- ฝาผนงเรยบ

- อากาศตองผานการกรองฝน ฆาเชอดวย disinfectant

- ม air lock กนระหวาง Preparation room กบ aseptic room

ž - ตดตงหลอด UV ส าหรบฆาเชอ

Class 10000

3.Aseptic room

- หองปราศจากเชอส าหรบการ filtration , filling , sealing

-พนผว ฝาผนง เพดานเรยบ ไมแตกราว ท าดวยวสดทแขงแรง

-รอยตอฝาผนงโคงมน ไมมซอกมม เคลอบดวย vinyl tile, epoxy ทนความรอน detergent ,

disinfectant ไมใชเพดานแบบแขวน หรอ T-bar

Part III Comprehensive Examination Page 1 of 10


- ผนงกนควรเปนกระจกใสครงหนง, close circuit

- ม Laminar air flow hood

- ม air lock ททางเขาออกและชองสงของ

- โตะยดตดกบฝาผนง ไมมขา ท าดวย stainless steel

- ของใชมเฉพาะทจ าเปน หลอดไฟ ทอกาซ สายไฟ ฝงในผนง ไมมสวนทยนออกมา

Class 100

4.Quarantine area

- เปนสถานทเกบ product เพอรอท า QC

- มความเปนระเบยบ

-ม ventilation ด

Class 100000

5.QC room

-ทดสอบคณสมบตตางๆ

-Sterility test ท าในหอง Class 100

ž -QC อนๆ ท าในหอง

Class 100000

6. Finished and packaging room

- เปนสวนทปดฉลากและเขาหบหอผลตภณฑ

- สถานทสะอาด

- Quarantine room และ Finished room อาจจะใชรวมกบยาเตรยมประเภทอนๆ

Class 100000

การควบคมสภาพแวดลอม

1.การก าจดอนภาคและเชอจลนทรยในอากาศ

1.1 Prefilter

- ก าจดอนภาคขนาดใหญ

- วสดท าดวยผา, ใยพลาสตก, ใยแกว

1.2 Electrostatic precipitation

- มเครองใหประจกบอนภาคทผาน prefilter

- อนภาคจะถกจบไวบนแผงของเครองทมประจไฟฟาสถตชนดตรงกนขาม



- 1.3 High efficiency particulate air filter (HEPA filter)

- กรองอนภาคขนาด 0.3µ ได 99.97%

2.การควบคมความชน

- ความชน 45-55% RH ถาท างานกบ freeze dry ความชน 15-30% RH ถาท างานกบ material

- RH สง ลดความชนโดยใช silica gel

- RH ต า เพมความชนโดยการ spray sterile water

- Thermo-hygrometer วด อานคาทกวน

3.การควบคมอณหภมของอากาศ

- อณหภม 25 องศาเซลเซยส

- Heater, air condition

4.ความดนอากาศ

- ความดนของอากาศใน aseptic room เปน positive pressure

- การผลต steroid, hormone, penicillin เปน negative pressure

- ความดนอากาศของหองท critical สงควรมความดนสงกวาหองท critical นอยกวาประมาณ 0.05 in/wg

5.ระบบหมนเวยนของอากาศ

- น าอากาศจากหองทกรองดวย HEPA filter recirculation

- ชวยลด particle, control temp., humidity

- Recirculation rate สงชวยลด particle

จ านวนครงของการถายเทอากาศ/ชวโมง

= จ านวนอากาศทไหลเขาหอง(ลบ.ฟต/นาท) x 60 นาท

ปรมาตรหอง (ลบ.ฟต)

การท าความสะอาด และฆาเชอในหองยาเตรยมปราศจากเชอ

-ปฏบตตาม Standard operating procedure

- ท าความสะอาดจากหอง critical สงๆ(aseptic room) ไปยงหองทมคา critical ต าๆ

- Detergent และ disinfectant solution ทเจอจางดวยน าแลว ตองกรองเชอออกดวยแผนกรอง 0.45-

0.22 µ



สาร สารออกฤทธ ฤทธ Conc ท

ใช

Detergent

1.Stericol Xylitol, anionic soap ฆาเชอ ท าความสะอาด 1%

2.Teepol Surfactant หลายชนด Na

alkyl benzene sulphate,

alcohol ether sulphate ,

alcohol ethoxylate

ท าความสะอาด 0.1%

Disinfectant

1.Hypochlorite Na hypochlorite ฆาเชอบรเวณพนผวท

สะอาดแลว ฆา spore กด

กรอนโลหะ

0.1-1%

Disinfectant

2.Vantocil R Polymeric biguanide salt ฆาเชอบนพนผวทกชนด

ฉดพนไดทวหอง เขากนได

กบ nonionic detergent

0.1-

0.5%

3.Savlon Cetrimide และ

chlorhexidine gluconate

ผสม alcohol ฉดพนได

ทวหอง ฉดพนเครองมอ

กอนเขาหองปราศจากเชอ

0.5-1%

การอบหองดวย formaldehyde

ท าเปนครงคราวเมอมการเปลยน HEPA มการปนเปอนในการผลตมากกวาปกต มการตดตงเครองมอใหม

คณสมบต ท าลายแบคทเรย ไวรส และ spore ของแบคทเรยและรา โดยตองใช 70% RH

วธการอบหอง

ž น า p-formaldehydeใสภาชนะ ใหความรอนบน hot plate จะไดกาซของ formaldehyde ตองตม

น าใหเปนไอเพอเพมความชน

ž p-formaldehyde 1kg/หองขนาด 300 ลบ.ม. ใชเวลา 9 ชม.



ž ขณะอบกาซใหเปดต laminar เพอฆาเชอใน HEPA ดวย

การอบมกคางคน แลวเชาวนรงขนคอยเปดระบบ ระบายอากาศ

ขอควรระวง : กลนฉน ระคายตอเยอออน เปนสารกอมะเรง ควรสวมถงมอ หนากาก รองเทาใหมดชด

ปองกนไอพษ

การฆาเชอดวยแสง UV

- ตดหลอดไฟบนเพดาน เหนอขอบประต ต larminar เหนอสายพานสงของ

- ความยาวคลน 253.7 nm ความเขมแสง 20µw/cm² เปดกอนใชงานอยางนอย 15 นาท

การควบคมสภาพแวดลอมดวย larminar air flow

หลกการ : ใหอากาศไหลผานเครองกรองทมประสทธภาพสงในทศทางเดยวกนดวยความเรวคงท ม 3 แบบ

1.Horizontal flow กระแสลมผาน HEPA ออกมาในแนวระนาบ ไมเหมาะกบการใชกบสารเคม หรอ จลนทรย

2.Vertical flow กระแสลมผาน HEPA ออกมาในแนวดง

3.Convergent flow การไหลของอากาศเปนแนวเฉยง ไมนยมใชกบยาเตรยมปราศจากเชอ

การตรวจสอบประสทธภาพของแผนกรอง HEPA

1.ใหไอของ dioctyl phthalate;dop มขนาด 0.3 ไมครอน ปลอยใหไอผานเครองกรองดวยความ

หนาแนน 80-100mg/L ตรวจหาปรมาณของไอดวยเครอง smoke photometer ถาอนภาคของควนออกมา

มากกวา 0.01% แปลวาเครองกรองไมมประสทธภาพ

2.ใชการกรองของ HEPA น าอาหารเลยงเชอไปรองรบอากาศทผานแผนกรอง HEPA น าไปเพาะเชอ

3. ตรวจสอบความเรวลมทผานแผน HEPA โดยใชเครอง animometer วดหางจากแผนกรอง 6 นว ซง

ความเรวลมทวดไดมคาเฉลย 90 ฟต/นาท +/- 20%

การเตรยมตวของบคลากรทจะท างานในหองยาเตรยมปราศจากเชอ

บคลากรทจะปฏบตงานในการเตรยมยาปราศจากเชอ

- ไดรบการคดเลอกและฝกฝนเปนพเศษ

- เขาใจถงหลกการผลตและคณสมบตของยาเตรยมปราศจากเชอ

- มความรพนฐานทาง microbiology

- มสขนสยสวนตวด

- ท างานเปนระเบยบรกษาความสะอาด

- มความรอบคอบ ชางสงเกต

- มความตนตว ตลอดเวลา

- ยนดเสยสละความสะดวกสบายสวนตวเพองาน



- รบผดชอบ ซอตรง รายงานสงทผดพลาด

- ปฏบตงานตาม protocol, GMP

- มสขภาพด ไมเปนโรค ไมเปนหวด หรอมบาดแผล ตรวจเชครางกายสม าเสมอ

ขอบงคบของบคลากรทท างานในหองเตรยมยาปราศจากเชอ

- หามเดนหรอเคลอนไหวโดยไมจ าเปน

- หามสงเสยงดงหรอพดโดยไมจ าเปน

- ระวงการบงการไหลของอากาศใน Lamina Air Flow

- หามน าเครองดมหรออาหารเขาไปรบประทาน

- พยายามไมใหมการไอหรอจาม

- หามแกะเกา

- หามใชมอจบปากขวด จกยาง

- หามใชจกยางหรอสงของทตกลงบนพนแลว

- ฉดถงมอ เชดโตะท างานดวยน ายาฆาเชอ

- ถาสงสยหรอเหนสงผดสงเกต ใหรายงาน

- ชวยกนสงเกตการท างานของเพอนรวมงาน ชวยกนตกเตอน รายงาน

การแตงกายของบคลากรทท างานในหองเตรยมยาปราศจากเชอ

- รดกม ปดมดชด ปองกนการหลดรวงของอนภาค เชอจลนทรยจากรางกาย

- ท างานไดสะดวก

- ชดท าดวยวสดทไมปลอยเสนใย

Continuous synthetic filament เชน polyester (Decron)

100% high density polyethylene fiber (Tyvek)

- ผานการฆาเชอกอนทกครง

- สวมใสเพยงครงเดยว

- สวมถงมอทผานการฆาเชอ ทบปลายแขนเสอ

- มผาคลมผม ปดปาก ปดใบหนา

การท าความสะอาดรางกายและเปลยนเครองแตงตว

- ท าความสะอาดใน pre-entry wash room

- ลางมอ ลางเทา ลางหนา มอากาศรอนส าหรบเปามอใหแหง



- เปลยนชดทสวมจากบาน เปนชดของโรงงาน กอนจะเปลยนเปนชดทสวมเขาไปในหองเตรยมยาปราศจาก

เชอ

- ปฏบตตาม SOP ของการแตงตว

- หองแตงตวจะมความดนอากาศนอยกวา aseptic room แตมากกวาหองทเปน non-sterile

- เมอแตงตวเสรจแลวจะเดนผาน air shower เขาสหอง air lock กอนเขา aseptic room

2.เลอกชนดของภาชนะบรรจทเหมาะสมกบรปแบบตางๆได และเปรยบเทยบขอดขอเสยของวสดท

ใชท าบรรจภณฑ

ภาชนะบรรจมผลตอตวยา ความแรงของยา ความเปนพษของยา และคณภาพอนๆของยา

Ideal container for parenterals

- ไมมผลตอความคงตว ฤทธ ความปลอดภย และความเปนพษของยา

- วสดทใชทนตออณหภมและความดน

- ปองกน product จากแสงและสงแวดลอม และปลอดเชอ

- ประหยด ราคาไมแพง สามารถน ากลบมาใชใหมได

- ควรใส ไมมส

1. แกว (Glass)

เหมาะทจะใชท าภาชนะบรรจส าหรบยาฉด ประกอบดวย silicone dioxide และ oxide ของ

Na, K, Ca, Mg, Al, B และ Fe ในสดสวนตางกนตามชนดของแกว ทางเภสชกรรมแบงได 4 ประเภท

TypeI: Borosilicate glass

ประกอบดวย SiO2 80% Boron oxide 12% และ oxide อนๆ

ขอด ทนความรอนและสารเคมอนๆได ไมแตกงาย ขยายตวต า เหมาะกบการเตรยมยาปราศจากเชอทก

ชนด

ขอเสย ราคาแพง ยากตอการหลอมและการพมพ

TypeII : Sodalime glass with surface treatment

ประกอบดวย SiO2 72-75% Boron oxide 7-10% และ oxide อนๆ มการ treat ดานในภาชนะดวย

sulfur dioxide หรอ silicone ภายใตสภาวะทมการควบคมอณหภมและความชน เพอใหความเปนดาง

ทผวหนาของแกวหายไป

ขอด ไมเปยกน า สามารถดดน ายาไดหมดดวย syringe ลดการเกดฟอง ท าใหอานปรมาตรไดงาย เหน

เขมใน vial เหมาะกบการบรรจยาเตรยมปราศจากเชอทมบฟเฟอร คาความเปนกรดดางไมเกน 7 หรอ

sterile solid , oily preparation นยมใชบรรจ LVP



ขอเสย หากผานการท าไรเชอหลายๆครง (autoclave) และลางดวยน ายาทเปนดางจะท าใหผวหนาเสย

ไป จงควรใชเพยงครงเดยว

TypeIII; Sodalime with limit alkalinity

สวนประกอบเหมอน TypeII ตางกนทภายในไมมการ treat เหมาะกบ sterile solid ,sterile non-

aqueous solution

ขอด เนองจากม โซเดยมออกไซม และแคลเซยมออกไซม มากกวา TypeI ท าใหหลอมไดทอณหภมไม

สงมากนก จงขนรปไดงาย ราคาถกกวา TypeI

ขอเสย ตานทานสารเคมลดลง ขยายตวไดสง จงแตกงาย

TypeNP(Non-parenteral): Sodalime

ประกอบดวย SiO2 75% โซเดยมออกไซม 15% แคลเซยมออกไซม 10% และ oxide นอยกวา 1 %

ใชท าขวดใสยา และเพอวตถประสงคอนๆ

ขอด ผลตงาย ราคาไมแพง ใชงานทวไป

ขอเสย ไมใชบรรจยาปราศจากเชอเพราะ

1.ให alkaline กบน ามากเกนไป

2. เกดการแยกตวของเกลดแกวไดงาย

3. หากใชซ า ผวหนาจะเสยความแวว

4. ขยายตวสง จงเปราะแตกงาย เมอมการเปลยนแปลงอณหภมอยางรวดเรว

2.พลาสตก (Plastic)

นยมใชบรรจยาตา การใชส าหรบยาเตรยมปราศจากเชอจะใชบรรจ LVP เชน NSS การใชพลาสตกเปน

ภาชนะบรรจมขอควรระวง 3 ประการ คอ

1.Permeation การยอมให gass vapour และโมเลกลยาผานพลาสตกได

2.Leaching สวนประกอบในพลาสตกอาจปนเปอนมากบยาปราศจากเชอได

3.Sorption การทเนอพลาสตกดดซมและดดซบโมเลกลของสาร พบมากใน polyamide เชน nylon

2.1Thermoplastic : เมอไดรบความรอนจะออนตวเปนของเหลวหนด เมอไดรบความเยนจะคนรปเหมอนเดม

2.1.1 Polyethylene (Polyethylene: PE) นยมใชท าขวด และสายยาง แตไมใชบรรจยาปราศจากเชอ

ขอด มความยดหยน เบามาก ทนทานแขงแรง ไมยอมใหไอน าผาน ไมเสอมสลายตามอายหากไมถกแสงแดด

นานๆ PE บรสทธทไมม plasticizer และสวนประกอบอนๆจะไมเปนพษตอเนอเยอ

ขอเสย gas permeation ยาเกด air oxidation ได ยอมใหน ามนและสารบางชนดผานได เนอไมใส ยากตอการ

sterilization

2.1.2 High density Polythene นยมใชท า syringe และภาชนะหลายชนด รวมทง infusion fluid



ขอด มความแขงแรงมากกวาชนดแรก สะดวกในการจบถอและบรรจ ผนงบางกวา gas permeation ตานทาน

น ามนไดมากขน จดหลอมเหลวสงขน สามารถเขา autoclave ได

2.1.3 Polyvinyl chloride (PVC)

ยดหยนนอยกวา PE ยอมใหไอน าผานไดมากกวา ใสกวา แสงแดดไมมผลตอพลาสตก หากท าเปนสายยาง

หรอทอ ชดใหยาทางหลอดเลอดด า และถงส าหรบบรรจ infusion fluid ตองมการเตม plasticizer

ขอด ยอมให gas ผานไดนอยกวา PE และสามารถพมพอกษรลงบนผวได บางเกรดสามารถเขา autoclave ได

ขอเสย ในกระบวนการผลตภาชนะจาก PVC นน เมอหลอม PVC จนถงอณหภมทสามารถขนรปได จะสลายตว

ให HCl ออกมา เปนตวเรงการเสอมสลายของภาชนะ จะตองเตม plasticizer

2.1.4 Polymethyl methacrylate (PMMA) ใชท า aseptic screen, contact lens, heart-machine,

bone replacement

ขอด แขง ทนทาน เบา มความใสเหมอนแกว

2.1.5 Polystyrene ใชท าขวด หลอด กลอง และ syringe

ขอด แขงแรง เบา ราคาถก ขนรปงาย คงตวด

ขอเสย -ใหไอน าผานไดมากกวา PE และ PVC จงไมควรบรรจยาทไวตอความชน

- อายการใชงานมากขน หลงจากการท าไรเชอดวย Ethylene oxide พลาสตกจะเกดเสนแตกเปน

รางแห และกลายเปนสเหลองหากเกบไวนาน

- พลาสตกจะออนตวทอณหภมต ากวาของ PE และ PVC รวมทงยอมใหน าผานได จงไมเหมาะทจะท า

ภาชนะบรรจยาปราศจากเชอ

2.1.6 Polypropylene นยมท า syringe สายทอ packing film เหมาะส าหรบบรรจfluid และ irrigation

ขอด เปนพลาสตกทเบาทสด ทนความรอนไดด เขา autoclave ไดหลายครง

2.1.7 Polyamide (Nylon) นยมท า stringe สายทอ packaging film ส าหรบเครองมอ

ขอด แขงแรง ทนทานตอน ามน ตวท าละลาย สารเคม ทนความรอนไดดมาก เขา autoclave ไดโดยคณสมบตไม

เสย

ขอเสย ไมใส ยอมใหไอน าผานไดมาก

2.2 Thermosetting เมอไดรบความรอนจะเกดการยดหยนแตไมกลายเปนของเหลว จะคงรปเดมจนถง

อณหภมทมการเสอมสลาย

2.2.1 Phenol-formaldehyde นยมท าจก (cap) ชนนอกของภาชนะบรรจ

ผสม additive เพอลดความเปราะแลลดราคา ไดพลาสตกสด า ถกเปลยนสไดงาย ทนตอความรอนและ

ความชนไดด ท าไรเชอโดยเขา autoclave

2.2.2 Urea-formaldehyde นยมท าจก (cap) ท นความรอนและความชนนอยกวาชนดแรก



2.2.3 Melamine-formaldehyde นยมใชท าผวหนาของโตะท างาน

Plastic containers for parenteral

3.จกยาง (Rubber closure)

-เปนวสดททนตออณหภมทท าไรเชอได หากใชปด multiple dose container จกยางจะตองไมยอมให

ความชนและ gas ซมผาน ไมปลดปลอยสารทไมตองการออกมา ไมดดซบสารหรอตวยา

-หากใชกบต ารบทม preservative ตองน าจกยางไปแชในสารละลายของ preservative จนอมตวกอน

น ามาใช

-มคณสมบตทใหเขมฉดยาแทงผานเพอดดยาภายในออกมาใช โดยทไมมเศษ หรอ ชนสวนใดๆหลดออกมา

ปนเปอน และเมอดงเขมออกมา ตองสามารถยดตวปดรทแทงเขมไดสนท ตองเกบไดนานเปนปภายใตสภาวะ

ปกต โดยควรเกบในทเยนและมด ยางสงเคราะหม 4 ประเภท คอ

1.Butyl rubber เกบไดนาน ทนความรอนและปฏกรยาตางๆ ไอน าและอากาศผานไดนอย ทนไอน าดกวาจก

ยางชนดอนๆ ราคาถก ไมทนตอน ามนและตวท าละลาย

2.Nitrile rubber ตานทานตอน ามนไดด และทนความรอน แตจะปลดปลอย additive ออกมา และดดซม

antimicrobial

3.Chloroprene rubber ทนตอความรอนด ทนน ามนนอยกวา Nitrile rubber

4.Silicone rubber ทนตอความรอนไดสง ไอน าและอากาศผานไดนอยมาก เกบไดนาน ราคาแพง

By Numtan 045 & Aofty 009

ขอด ขอเสย

เบา ไมแตกงาย ไมใสเหมอนแกว

พลาสตกชนดทออนนม ยดหยน เชน PVC เมอท าเปนถง

บรรจ LVP จะมขอดกวาแกว หรอขวดพลาสตกแขง คอ เมอ

ปลอยน ายา ถงจะแบนลงไดเอง โดยไมตองมทออากาศ เขา

แทนท ลด air contamination

ทนความรอนไดไมสงนก ท า sterile

ล าบาก



PART IV: Quality Assurance

& Quality Control

Stability Testings Quality Assurance

4.1 Stability Testing

ประเภทของความไมคงตว

1. ทางเคม (chemical change)

a. ยาสลายตวเปนสารอน

2. ทางกายภาพ (physical change)

a. ต ารบเปลยนส

b. เมดยาบน ยย

3. ทางเภสชวทยา (pharmacological change)

a. ไมมฤทธในการรกษา เพราะเกด polymorphism (เกดการเปลยนแปลงโครงสรางระดบ

โมเลกล)

b. ยาพวก biological เชน vaccine, antiserum

4. ทางพษวทยา (toxicological change)

a. ยาหมดอายแลวเกดสารพษ เชน tetracycline (มกมยหอทลงทายดวย –mycin )เปลยนไป

เปนสารทมพษตอไต (ไตอกเสบ ไตวาย) ASA ทหมดอายจะเปลยนเปน Salicylic acid ม

กลนเปรยวฉนมาก กนแลวอาจระคายเคองตอกระเพาะอาหาร กลายเปนโรคกระเพาะ

5. ทางจลชววทยา (microbiological change)

a. การปนเปอนเชอ เชน ในยาฉด

Order of kinetics

ความไมคงตวทางเคม สามารถอธบายไดดวย Order of kinetics รปแบบตางๆ

1. Zero order kinetics

- มอตราการสลายคงท (กราฟเปนเสนตรง) ไมขนกบความเขมขนของยา

- สมการ

เมอ X ความเขมขนของยาทเหลอ (mol/L)

X0 ความเขมขนของยาเรมตน (mol/L)

t เวลา น าไปค านวณหา shelf-life (t90%)

X = X0 - kt

-dX/dt X

t

X0 slope = -k

X0-X

t

slope = k

Part IV Comprehensive Examination Page 1 of 9


Shelf-life (t90%) คอ ความเขมขนของยาเรมตน 100% ลดลงเหลอ 90% (สลายไป 10%) หาไดจาก

t90% = (X0 – X)/k = 0.1X0 /k

2. First order kinetics

- มอตราแปรผนตามความเขมขน

- สมการ

เมอ X ความเขมขนของยาทเหลอ (mol/L)

X0 ความเขมขนของยาเรมตน (mol/L)

t เวลา น าไปค านวณหา shelf-life (t90%)

Shelf-life (t90%) คอ ความเขมขนของยาเรมตน 100% ลดลงเหลอ 90% (สลายไป 10%) หาไดจาก

t90% = - ln0.9/k

*** การพสจนวาอยใน order ใดใหใช regression ระหวางความเขมขนของยาทเหลอกบเวลา ในการคด***

วนหมดอาย คอวนทยาเหลอ 90% ของ labeled amount

หลกการทดสอบความคงตวของยา

1. การทดสอบแบบเรง(Accelerated storage test)

- ท าเพอก าหนดวนหมดอายทยงไมมขอมลจรงทอณหภมปกต (กรณทเปนยาทวไปไมใชยาใหม จะ

ไดรบอนมตการใชชวคราวกอน มกไมเกน 2 ป)

- ขนตอน

1. ทดลองทอณหภมสงหลายคา แลววดคาความเขมขนของยาทเหลออยทอณหภมตางๆ แลว

น ามาเขยนกราฟ ถาเปน zero-order ให plot ระหวาง X กบ t, first order ให plot

ระหวาง lnX กบ t

2. หาคา k ทอณหภมตางๆ แลวน ามาเขยนกราฟระหวาง lnk และ 1/T (T หนวยเปนเคลวน)

3. หาคา intercept คอ lnA และ slope คอ –Ea/R เพอเขยนสมการของ Arrhenius

X = X0e-kt lnX = lnX0 - kt

lnX

t

slope = -k

slope = k t

-dX/dt

slope = k

X

กราฟในชวงตนอาจเปนเสนตรงได

t



lnk = lnA - (Ea/RT)

4. หาคา k ทอณหภมของสภาวะทใชเกบยา โดยการแทนคา T (หนวยเปนเคลวน)

5. เอาคา k ไปหาคา shelf-life ของยาทอณหภมหอง โดยใชระดบความเชอมน 95% (CI

95% หมายถง มโอกาสเปนไปได 5% ทยาหมดอายกอนหนานน แต 95% ทใชยาไดโดยไม

มปญหาเมอตรงกบวนทระบวายาหมดอาย)

ปจจยทมผลตอความคงตวของยา

1. อณหภม

- ใชสมการของ Arrhenius ในการท านายผลของอณหภมตอ rate constant

k = Ae (-Ea/RT)

ln k = ln A - Ea/RT

เมอ k คาคงทของอตราของตวถกละลายทอณหภม T

A คาคงทของ Arrhenius สมพนธกบความถของการชนของสารทเขาท าปฏกรยา

Ea คาพลงงานกระตนทท าใหเกดการชนแลวสามารถเกดปฏกรยาได

R คาคงทของกาซ (8.314 Jmol-1 K-1, 1.987 cal mol-1 K-1)

- จากสมการ Arrhenius สรปไดวา เมออณหภมสงขน 10 oC จะท าใหการสลายตวเรวขน 2-4 เทา

คา factor นเรยกวา Q10

2. ผลของ pH ตออตราของปฏกรยา

- กรด ดางเปนตวเรงปฏกรยาทส าคญ ความสมพนธของ pH กบความคงตว นยมเขยนเปน pH

rate profile เพอใชท านายความคงตวทชวง pH หนงๆ

lnk

Kelvin-1

slope = -Ea/R Intercept = lnA

log K

pH

pH ทท าใหอตราการสลายตวต าทสด



3. โครงสรางทางเคมทเกยวของกบความไมคงตว

ปฏกรยา โครงสราง เทคนคการเพมความคงตว Hydrolysis Ester, lactone, Amide,

lactam, Oxime, Imide

- เคลอบดวยสารทกนน า

- ใช Organic solvent

- เตรยมแบบ dry granulation หรอ direct compression

- ใช buffer เพอปรบ pH ใหสารมความคงตว

Oxidation Phenol, Thiol, Thioester, Ether, Ald., amine, carboxylic acid

ใสสาร antioxidant

Photolysis (แสง ขนอยกบความเขมแสงและความยาวคลน)

aromatic ใสภาชนะปองกนแสง



4.2 Quality Assurance 1) หลกการและความส าคญของการปฏบตตามหลกเกณฑวธการปฏบตทดในการผลตยา(GMP)

หลกเกณฑวธการในการผลตยา (Good Manufacturing Practice-GMP)

เปนแนวทางในการปฏบตในการผลตยาซงเปนสวนหนงของระบบการประกนคณภาพ เพอใหมความ

เชอมนวา ยาทผลตมคณภาพ ประสทธภาพ และความปลอดภยตรงตามคณภาพมาตรฐานทก าหนดและ

สม าเสมอในทกๆรนทมการผลต โดยเนนการปองกนและขจดความเสยงทอาจท าใหเกดอนตรายหรอความไม

ปลอดภยแกผบรโภค

หลกการของระบบ GMP

หลกการของ GMP จะครอบคลมตงแตสถานทตงของสถานประกอบการ โครงสรางอาคารระบบการ

ผลตทดมความปลอดภย และมคณภาพไดมาตรฐานทกขนตอน นบตงแตเรมตนวางแผนการผลต ระบบ

ควบคมตงแตวตถดบ,ระหวางการผลต,ผลตภณฑส าเรจรป การจดเกบการควบคมคณภาพและการขนสงจนถง

ผบรโภค มระบบบนทกขอมล ตรวจสอบ และตดตามผลคณภาพผลตภณฑ รวมถงระบบการจดการทดใน

เรองสขอนามย เพอใหผลตภณฑขนสดทายมคณภาพและความปลอดภยเปนทมนใจเมอถงมอผบรโภค ทงน

GMP ยงเปนระบบประกนคณภาพขนพนฐานกอนทจะพฒนาไปสระบบประกนคณภาพอนๆตอไป เชน ระบบ

HACCP (Hazards Analysis and Critical Control Points) และ ISO 9000

การตรวจประเมนเพอออกหนงสอรบรองมาตรฐานการผลตยา (GMP Certificate)

การตรวจประเมนเพอออกหรอตออายหนงสอรบรองมาตรฐานการผลตยาแผนปจจบนของประเทศ

ไทยจะแบงหมวดการประเมนและก าหนดหวขอทจะตองพจารณาไวในแตละหมวด ดงน

1. หมวดทวไป : จะพจารณาเกยวกบเรองอาคารสถานท การควบคมวตถดบและวสดการบรรจ ระบบ

การเรยกเกบยาคน บคลากร และระบบเอกสารตางๆ เปนตน (ตองผานหมวดนกอนจงจะไปตรวจ

หมวดอนๆได)

2. หมวดการผลต : จะพจารณาเกยวกบเรองสถานทผลตยา อปกรณการผลตยา การด าเนนการผลต

การควบคมระหวางผลต บนทกกระบวนการผลตและบนทกการบรรจ เปนตน โดยมหมวดการผลต

ยาทสามารถออกหนงสอรบรองมาตรฐานการผลตยา

3. หมวดการควบคมคณภาพ : จะพจารณาเกยวกบเรองระบบการควบคมคณภาพ การตรวจสอบ

หองปฏบตการตางๆ เครองมอทใชในการวเคราะห และบนทกขอมลการควบคมคณภาพตางๆ

การจดประเภทขอบกพรอง



1. ขอบกพรองรายแรง(Critical defect) ขอบกพรองซงบงชถงความเสยงเปนอยางมากทอาจเปน

อนตรายตอผบรโภค นนคอ หามผดเลย ถาผดกไมผานในหวขอนนๆ

2. ขอบกพรองส าคญ(Major defect) ขอบกพรองทมความรนแรง และมความเสยงระดบปานกลาง ถา

ผดกตองแกไขใน 15 วน นบจากวนทไดรบหนงสอแจง และตองแกไขใหเสรจกอนการประเมนใน

หวขอตอไป

3. ขอบกพรองเลกนอย(Mino defect) ขอบกพรองซงไมเขาขายขอบกพรองรายแรง หรอขอบกพรอง

ส าคญ ซงมความเสยงนอยทจะมผลกระทบโดยตรงตอคณภาพผลตภณฑ นนคอ ไมมผลตอการ

ประเมน แตกตองแกพรอมสงเอกสารวธการแกและระยะเวลาการด าเนนการ

ประโยชนและความส าคญของ GMP

- ลกคาพอใจ บรษทมชอเสยงด ยอดขายเพม

- ประสทธภาพการผลตดขน นนคอ ไมมการหยด/แกไข

- ลดตนทนทเกดจากปญหาดานคณภาพของยา เชน ยาไมด >>> สงยาคน

ประโยชนตอผประกอบการผลตยา

1. เปนแนวทางปฏบตเพอเปนการประกนวายาทผลตมคณภาพ ประสทธภาพ และความปลอดภย

ตรงตามคณภาพมาตรฐานทก าหนดไว และมความสม าเสมอในทกรนทผลตขน

2. ลดขอผดพลาดหรอความเบยงเบนทจะผลตยาทไมตรงมาตรฐาน

3. ปองกนมใหมขอบกพรองเกดขนในระบบการผลตหรอการควบคมคณภาพรวมทงเปนการขจดมใหเกด

ปญหาซ าซอนไดอก

4. เปนการสงเสรมการสงออกยาไปตางประเทศ

5. ในระยะยาวเปนการลดตนทนการผลตและเพมประสทธภาพในการผลตยา

ประโยชนตอผบรโภค

มความมนใจวาจะไดรบยารกษาโรคทมคณภาพ ประสทธภาพ และความปลอดภยตรงตามมาตรฐาน

ขอก าหนด ทดเทยมกบยาทผลตจากตางประเทศ รวมทงไมเกดการปนเปอนจากสงอนอนไมพงประสงค ทง

ทางสารเคมและเชอจลนทรย



2) การท า x-bar chart และ p-chart ตามหลกของ SQC(Statistical Quality Control; การประยกตใช

สถตเพอการควบคมคณภาพ)

แนวคดการใช Control Chart ส าหรบควบคมการผลต

การควบคมคณภาพทดทสดคอการตรวจสอบไดทกชนผลตภณฑ แตสวนใหญแลวไมสามารถท า

เชนนนได ทางเลอกถดมาจงเปนการสมตรวจสอบโดยน าหลกสถตมาประยกตใช เพอเพมความมนใจวา

คณภาพของผลตภณฑจะออกมาสม าเสมอ วธทนยมทสดคอการใช Control Chart มาควบคมการผลต ซง

สามารถท าไดงาย

Control Chart องจากความเชอวากระบวนการผลตมความแปรปรวนอยเสมอ โดยตงสมมตฐานวา

1. ความแปรปรวนนมการแจกแจงเปนแบบปรกต (normal distribution) และ

2. คณสมบตทเวลาหนงไมมผลกบคณสมบตเดยวกนทเวลาอน (ไมม autocorrelation in time)

ตามทฤษฎ โอกาสทขอมลดบหลดออกจากชวง + 3SD ไดโดยบงเอญมเพยง 0.27% ซงถอวานอย

ดงนนโอกาสทขอมลดบหลดจากคาชวงนตดๆกน 2 ครง จงมนอยมากๆ หากเกดขนแสดงวานาจะมสงรบกวน

ใหผดปรกตไป การท า Control Chart จงก าหนดวา 99.73% ของสงทเกดขน เปนสงปรกต และ 0.27%

เปนสงทผดปรกต ซงตวเลขนองจากพนทใตกราฟ + 3SD ของประชากรทงหมด โดยตวเลข 99.73% ของ

Control Chart รจกในอกชอหนงวา 99.73% confidence interval

(หนงสอ Statistical Quality Control ; Chapter 6)

ประโยชนของการท า Control Chart

1. ท าใหไมตองตรวจสอบผลตภณฑทกชน

2. ท าใหทราบวาความแปรปรวนทเหนอยเปนสงธรรมดา(99.73% ซงอยในชวง + 3SD) หรอเพราะ

ระบบเกดปญหาขน(0.27% ทอยนอกชวง + 3SD)



3. การใช Control Chart ในระยะยาวจะท าใหไดคา mean ใกลคาทตองการ และลดคา SD ของขอมล

ใหมคาต าสดทเปนไปได เพอลดโอกาสการถก reject ทง lot และเพอปรบปรงสตรต าหรบหรอ

กระบวนการผลตตอไป

แนวคดทางสถตของ Control Chart

1. การลด SD แมจะลดไดไมมากนก แตคณภาพอาจเพมขนไดอยางมาก นนคอถาคา SD ต า โอกาสท

+ 3SD หลดกรอบจะมนอย ดงตวอยาง

Mean(mg) SD(mg) Lower Upper Z low Z high Prob(outside) 100 10 90 110 -1 1 0.3173105 100 5 90 110 -2 2 0.0455001 100 2.5 90 110 -4 4 0.0000634 100 2 90 110 -5 5 0.0000006

หมายเหต ก าหนดใหน าหนกเมดยาทตองการคอ 100 mg และ ยาทเสยคอเมอปรมาณยาหลดชวง 90 mg-100mg

2. การผลตใหคาเฉลยของผลตภณฑตรงตามทตองการตามทฤษฎ กมสวนชวยไดมาก แมสตรต ารบจะ

มความแปรปรวนเหมอนเดม ดงตวอยาง

Mean(mg) SD(mg) Lower Upper Z low Z high Prob(outside) 90 2.5 90 110 0 8 0.5000000 95 2.5 90 110 -2 3 0.0227501 100 2.5 90 110 -4 4 0.0000634 105 2.5 90 110 -6 2 0.0227501 110 2.5 90 110 -8 0 0.5000000

Control Chart แบงประเภทพนฐานตามชนดขอมลได 2 กลมหลก

1. Chart for variable วดคาทเปนตวเลขตอเนอง

1.1 Precontrol Chart เปนวธทไมตององกบขอมลในอดต

1.2 Shewart Control Chart เปนวธทตกรอบโดยองจากขอมลเกา โดยถอวาขอมลมลกษณะ

คลายกบการผลตครงกอนๆ ไดแก Average Chart(X-bar Chart), Sigma Chart(SD Chart)

และ Range Chart

2. Attribute Chart วดคาทเปนขอมลสถานะ เชน ผาน/ไมผาน ตก/ไมตก รบ/ไมรบ เปนตน

2.1 Fraction Rejected Chart ; p-Chart

2.2 Fraction Nonconformities Chart ; c-Chart



การท า X-bar Chart

- เกบขอมลเรมตนสกระยะ

- ค านวณตกรอบ Upper และ Lower Control Limit จาก

เมอ S.E. เปน Standard Error ของการสมแตละครง โดยมขนาดการสมเปน N

NOTE!! ตองใช S.E. ไมใช S.D. เนองจากเราสมมาครงละหลายหนวย จงตองใชคาทเปนพฤตกรรม

กลมทเฉลยมาแลว

- ผปฏบตงานสมตวอยางมาวดและค านวณ ลงกราฟทละจด

- หากมหลดออกนอกกรอบตดกน 2 จด ใหพจารณาความผดปรกต

ตวอยางกราฟ X-bar Chart

การท า p-Chart

- ตองทราบ incidence ในอดต (p)

- ค านวณคา SE ของ p เมอก าหนดคา sample size N มาให โดย

- ค านวณตกรอบ UCL และ LCL จาก incidence ในอดต UCL or LCL = incidence + 3 SE

นนคอตกรอบชวง

- หรอวดเปนความถ/จ านวนชนกได โดยคณ N เขาไปกลายเปน

- ตย.การค านวณ ถาสถตการผลตยา A ถก reject 0.1% หากการผลตมขนาด 100 ใหค านวณหา

UCL

จ านวนชนทคาดวาจะถก reject = 100 x 0.001 = 0.1 >>> Np

UCL = √ ( )

√ ( )

√ ( )

√ ( )

√



ตวอยางขอสอบ COMPREHENSIVE

CREATED BY PHARMACEUTICAL TECHNOLOGY DEPARTMENT STUDENTS Rx'29 Pg. 1

ตวอยางขอสอบ Comprehensive

ภาควชา เทคโนโลยเภสชกรรม



1. Preformulation

1.1 Solubilization

1. ตวยาละลายไดในตวท าละลายทประกอบดวย 30% ethanol (e =25) และ 70% water (e =80)

จงค านวณหาคา ของตวท าละลายน

1. 60.5

2. 63.5

3. 66.0

4. 65.5

5. 35.9

2. จงค านวณ pH ต าสดท phenobarbital ซงเปนกรดอสระ เรมตกตะกอนออกจากสารละลายของ

phenobarbital sodium 1%w/v ท 25oC ก าหนด การละลายของ phenobarbital (SO) = 0.005

M, pKa = 7.41 และ MW= 254

1. 3.8

2. 10.6

3. 8.24

4. 5.00

5. 8.93

3. จงค านวณหาคา pH ทท าให cocaine base `เรมตกตะกอนจาก cocain HCl ทมความเขมขน

0.0294 M ก าหนด pKa =8.4 solubility of cocaine = 5x10-3

1. 7.4

2. 7.7

3. 8.0

4. 5.7

5. 5.4



4. sodium sulfacetamide ตกตะกอนในภาวะใด

1. เมอ pH ของสลล เปนดาง เพราะตวมนเปนดาง

2. เมอ pH ของสลล เปนดาง เพราะตวมนเปนกรด

3. เมอ pH ของสลล เปนกรด เพราะตวมนเปนดาง

4. เมอ pH ของสลล เปนกรด เพราะตวมนเปนกรด

5. ไมมขอถก

5. ขอใดมผลตอการเพมการละลายน า

1. Ionization

2. Association

3. Hydration

4. Surfactant

5. ขอ 1,3,4 ถก

1.2 Partition

1. ของผสมของฟนอลและน าท 20 องศาเซลเซยล มสวนประกอบทงหมดของฟนอลเปน 50% เสน tie

line ทอณหภมนตดเสนโคง bimodal ทจดทมฟนอล 8.4 และ 72.2 %w/w ตามล าดบใหค านวณหา

น าหนกของชนน าและของชนฟนอลในสวนผสมน 500 กรม และหาวามฟนอลในชนน ากกรม

1. 235

2. 15

3. 174

4. 326

5. 346



1.3 Buffer and Isotonicity

1. แพทยตองการใหน าเกลอ 12.5% D/W IV แตในหองยาพบวาม 50% D/W ตองเตรยมอยางไร

1. ผสม 50% D/W 1 สวนกบ sterile water for injection 3 สวน

2. ผสม 50% D/W 1 สวนกบ water for injection 3 สวน

3. ผสม 50% D/W 1 สวนกบ sterile water for injection 4 สวน

4. ผสม 50% D/W 1 สวนกบ water for injection 4 สวน

5. ผสม 50% D/W 1 สวนกบ NSS 4 สวน

2. ในการเตรยมยา pilocapine nitrate (PN) 2.5% w/v จ านวน 10 ml. จาก 4% w/v PN

ophthalmic solution โดยใช NaCl ปรบ Tonicity จะตองน า 4% w/v PN มาเทาไร และตองเตม

NaCl เทาไร เพอใหไดสารละลาย isotonic solution (ก าหนดใหคา E-value ของ PN = 0.23)

1. 6.25 ml. และ NaCl 0.0575 g.

2. 6.25 ml. และ NaCl 0.0325 g.

3. 3.75 ml. และ NaCl 0.0575 g.

4. 3.75 ml. และ NaCl 0.5750 g.

5. 6.25 ml. และ NaCl 0.8425 g.

3. สารคใดทสามารถเกดเยมเหลวตอกน (eutectic mixture) ได

1. Menthol และ Camphor

2. Camphor และ Salbutamol

3. Salbutamol และ Eucalyptus

4. Camphor และ Eucarlyptus

5. Menthol และ Sulfur



1.5 Rheology

1. การไหลของของเหลวทม rate of shear เปนสดสวนโดยตรงกบ shear stress จะเปนการไหลชนดใด 1. Newtonian 2. Plastic 3. Pseudoplestic 4. Dilatant 5. Thixotropy

2. การไหลแบบ non-newtonian ชนดใดทตองการแรงทมากกวา yield value ของเหลวจงจะเรมไหล 1. Pseudoplestic 2. Dilantant 3. Thixotropy 4. Plastic 5. ไมมขอใดถกตอง

3. การไหลแบบ plastic จะพบในยาน าแขวนตะกอนแบบใด

1. deflocculated suspension

2. flocculeted suspension

3. deflocculeted suspension ทผงยามความเขมขนสงๆ

4. flocculeted suspension ทผงยามความเขมขนสงๆ

5. ยานาแขวนตะกอนไมมคณลกษณะการไหลแบบน

4. สารในขอใดมการไหลแบบ shear-thinning system 1. glycerin 2. polyethlene glycol 3. minerol oil 4. 2% sodium carboxymethylcellulose 5. 5% bentonite

5. การไหลแบบใดทมความหนดเพมขนเมอเพมแรงในการคน 1. newtonian 2. bingham badies 3. pseudoplastic 4. dilatant 5. thixotropy

6. ขอใดกลาวถงการวดความหนดโดยใชเครอง falling ball viscometer ไดอยางถกตอง 1. ใชปรมาตรตวอยางนอย 2. ของเหลวทตองการวดความหนดควรมการไหลแบบ non-newtonian 3. ใชสาหรบของเหลวทมสทบ 4. ใชกบของเหลวทมการไหลแบบ newtonian 5. เหมาะสาหรบของเหลวทกชนด

7. ถามตวอยางทตองการวดความหนดมปรมาตร 2 มลลเมตรทานจะใชเครองมอใด 1. Falling sphere viscometer 2. Cup & bob viscometer 3. Cone & plate viscometer 4. Stormer viscometer 5. Ostwald viscometer

8. ต ารบใดไหลแบบ Newtonian

1. Chloroform Water BP



2. Carbomer Jelly yield value

3. Benzoyl Peroxide Cream BP

4. Liquid paraffin oral Emulsion BP

5. Milk of magnesia

9. การวด Specific viscosity ใชวดในสารทมการไหลแบบใด

1. Newtonian flow

2. Plastic flow

3. Pseudoplastic flow

4. Dilatant flow

5. Creep flow

10. Topical steroid ควรมการไหลแบบใดจงจะเหมาะสมกบยา

1.Pseudoplastic flow with thixotropy

2. Dilantant flow with thixotropy

3.Pseudoplastic flow

4. Newtonian flow

5. Antithixotropy



1.6 Incompatibility

1. ขอใดคอ chemical incompatibility ชนด precipitation A. เตม alcohol ปรมาณมากๆลงใน Tragacanth B. เตม Na2SO4 ใน camphor water C. เตม NaCl เพอปรบ tonicity ในต ารบ AgNO3 eye drop

1. A 2. B 3. B,C 4. A,B

2. จากสตรต ารบตอไปนจะเกด incompatibility แบบใด

Rx Phenobarbital 250 mg

Simple syrup 30 mL

1. Physical 2. Chemical 3. Physicochemical 4. Therapeutic chemical 5. Pharmacodynamic incompatibility

3. บรรจภณฑทใชบรรจ ascorbic acid คอขอใด

1. ขวดแกวปองกนแสงทใชทวไป 2. ขวดพลาสตก 3. Polysterine (ซองยา) ความหนาแนน 4. PVP 5. ขวดแกวสชา neutral




1. เพราะเหตใดจงเตม sucrose ปรมาณมากๆ ลงในต ารบทม alcohol ไมได (ป 47) ตอบ 2. สใดไมควรใชใน aqueous preparation (ป 47)

A. FD&C No.26 lake B. Erythrosine sodium C. FD&C No.26 1. A. 2. B. 3. C. 4. A,B 5. A,B,C

3. สทใชในยาน าใส (ป 49) 1. Tartrazine 2. FD&C No.6 3. FD&C No.5 lake

1. A. 2. B. 3. C. 4. A,B 5. A,B,C 4. หนาทของ glycerin (ป 49) Rhubarb ………….. Glycerin 100 ml Alcohol qs 1000 ml

1. Preservative

2. Sweetener

3. กนไมให tannin จบตวกน 5. ขอใดเปน preservative ทใชในสารละลายทเปนกรด A. Benzoic acid B. Sodium benzoate C. Dehydroacetic acid

1. A. 2. B. 3. A,B 4. A,C 5. A,B,C



ขอมลดงตอไปนน าไปตอบค าถามขอ 6-7 ยา A เปนยากลม aldehyde derivative ทไวตอ O2 มความคงตวดรท pH 4.2 มรสขม ละลายไดดใน alcohol, glycerin, น า (freely soluble 1:2) ตองการเตรยมเปนยาน าเชอมส าหรบเดก ทมความคงตว รสชาตดพอทเดกยอมรบได 6. antioxidant ตวใดเหมาะสมทสดทสามารถปองกนไมใหเกด oxidation

1. BHA 2. Sodium benzoate 3. EDTA 4. sodium metasulfide 5. sodium bisulfide

7. preservative ตวใดเหมาะสมทสดส าหรบต ารบ syrup ยา A 1. sodium benzoate 2. benzalkonium chloride 3. chlorhexidine gluconate 4. chloroxylenol 5. benzyl alcohol

1.8 Polymorphism and Eutectics

1. สารคใดทสามารถเกด Eutectic mixture ได

1. Menthol & Camphor

2. Camphor & Salbutamol

3. Salbutamol & Eucalyptus

4. Camphor & Eucalyptus

5. Menthol & Sulfur



2. Polymorph ทมคณสมบตในขอใดทมความคงตวสง

1. Polymorph ทมคาการละลายสง

2. Polymorph ทมอตราการละลายตา

3. Polymorph ทมความหนาแนนของโครงสรางนอย

4. Polymorph ทมเปอรเซนตความชนสมพทธสง

5. Polymorph ทอยในรป amorphous

3. ขอใดไมถกตอง

1. enantiotropic คอ polymorph ทสามารถเปลยนเปน polymorph ชนดอนไดและสามารถ

เปลยนกลบได

2. การบดและการลดขนาดไมสามารถทาใหเกดการเปลยนรป Polymorph ได

3. Recrystallization เปนการนาของแขงมาตกผลกใหมในตวทาละลายทแตกตางกนหลายๆ ชนด

4. เมอนาสารทเปน Eutectic mixture มาผสมกน แลวของผสมจะเกดการหลอมเหลวทอณหภมตา

กวาจดหลอมเหลวสารตงตนทงสอง

5. Eutectics คอ การนาสารทเปนของแขงตงแต 1 ชนดขนไปมาผสมกน แลวของผสมนนเปลยน

สภาพเปนของเหลวทอณหภมหอง



1.9 Adsorption and Interfacial Phenomena

1. ขอใดไมถกตอง

1. แรงตงผวและแรงตงระหวางผวจะมทศทางขนานกบพนผวเสมอ

2. สารทมขวมากกวาจะมแรงตงผวมากกวา

3. เมออณหภมสงขนแรงตงผวจะลดลง

4. Capillary rise method เปนวธทวดไดทง surface tension และ interface tension

5. The DuNouy Ring method เปนวธทวดไดทง surface tension และ interface tension

2. ขอใดเปน Adsorption isotherm type 2

1. 2.

3. 4.

5.



3. จงตอบค าถามขอตอไปน

3.1 จงหาคาแรงตงผวของน าสบ โดยพบวาเมอแขวนตมน าหนก 4 กรม แลวท าใหฟลมสบขาดพอด

1. 0.04 dyne/cm

2. 0.39 dyne/cm

3. 3.92 dyne/cm

4. 39.2 dyne/cm

5. 392 dyne/cm

3.2 จงค านวณหางานทท าใหเกดขนเมอแขวนตมน าหนกคาหนงแลวท าใหฟลมสบขยายตวออกเปน

ระยะทาง 10 cm

1. 3.92 dyne/cm

2. 39.2 dyne/cm

3. 392 dyne/cm

4. 3920 dyne/cm

5. 39200 dyne/cm



2. Pharmaceutical Dosage Forms

2.1 Solutions (Solutions,Aromatic waters,Syrups,Elixirs,Tinctures,Fluid

extracts,Spirits)

1.

Rx

Ammonium bicarbonate 25 ml

Strong Ammonia Solution 67.5 ml

Nutmeg oil 0.3 ml

Lemon oil 0.5 ml

Alc(90%) 37.5 ml

Distilled water to 1000 ml

เปนยาเตรยมชนดใด

1. Aromatic water 2. Elixir

3. Solution 4. Spirit



ขอความตอไปนใชประกอบการตอบ ขอ 2 , 3

ต ารบยา A เปนยากลม Aldehyde derivative ทไวตอ O2 มความคงตวดท pH 4.2 รสขม

ละลายไดดใน alcohol , glycerin และน า ( Free soluble 1 :2 ) ตองการเตรยมน าเชอมส าหรบเดก ท

มความคงตวรสชาตดพอทเดกยอมรบได

2. จงบอกวา Preservative ตวใดทเหมาะสมทสดในต ารบยา A

1. Sodium benzoate 2. Benzalkonium Chloride 3. Chlorhexidine Gluconate 4. Chloroxylenol 5. Benzyl alcohol

3. Antioxidant ตวใดเหมาะสมทสดทสามารถปองกนไมใหต ารบเกด Oxidation ได

1. BHA 2. Sodium benzoate 3. EDTA 4. Sodium metabisulfide 5. Sodium bisulfate

4. Emulsifier ใดละลายน าแลวไดสารละลายใส

1. Tragacanth

2. Acacia

3. Caraya gum

4. Indian gum

5. Stereulia gum



2.2 Colloids (Milk, Magma, Gel, Mucilage และ Mixture)

1. ขอใดไมไดเปนคณสมบตของ Colloids

1. เปนระบบทมขนาดอนภาคระหวาง 0.5 micron ถง 1 nm

2. สามารถเกดปรากฏการณ Tyndal effect ได

3. การเคลอนทของอนภาคเปนแบบ Brownian

4. อนภาคใหญกวารกระดาษกรอง แตเลกกวา dialysis หรอ semi-permeable membrane

5. ผดทกขอ

2. กรณใดบางจากขอตอไปนทท าให Lyophilic colloids เกดความไมคงตวขน

A : การเปลยนแปลงของ pH และอณหภมโดยเฉพาะ hydrophilic colloids

B : เกด salting out จากการเตม electrolyte โดยเฉพาะ salt ของโลหะทม valency หลากหม

C : การผสม colloids ทมประจตรงขาม จะเกดการจบกนแลวแยกเปนชน

1. A และ B

2. A และ C

3. B และ C

4. A, B และ C


3. Colloids ชนดใดทมลกษณะการกระจายตวในความเขมขนต า ซง molecule จะอยเดยวๆ มขนาด

เลกกวา Colloids แตเมอเพมความเขมขนจะเกดการรวมตวเปน micelle

1. Lyophilic colloid

2. Lyophobic colloid

3. Associate colloid

4. Lyophobic colloid และ Associate colloid




4. MC เตรยมไดโดย

1. ใสนารอนกอนนาเยน

2. ใสนาเยนกอนนารอน

3. ใสนาเยนอยางเดยว

4. ใสนารอนอยางเดยว

5. ใสนาเชอม

2.3 Suspensions

1. Sulfadiazine มความหนาแนน 1.5 g/ml และมเสนผาศนยกลางของอนภาค 2.6 µm ใหหา rate of

sedimentation ในน า ให g=980 ความหนดน า=0.009 poise

1. 2.05x104 2. 2.05x10-4 cm 3. 7.86x103

4. 7.86x10-3 5. 6.13x10-4 cm

2. จากรป

จงหา degree of flocculation ของสาร B

1. 1 2. 2 3. 3 4. 4 5. 5



3. คา F (sedimentation volume) เทากบ 1 หมายความวาอยางไร

A. ปรมาตรตะกอนเรมตน = ปรมาตรตะกอนสดทาย

B. β = 1

C. เกด flocculation equilibrium

1. A 2. B 3. C 4. A&B 5. A&C

2.4 Emulsions

1. ปรากฏการณใดของความคงตวทไมเกยวของกบ emulsion

1. Flocculation and creaming 2. Coalescence and breaking

3. Flocculation and caking 4. Deterioration and microorganism

5. phase inversion

2. วธการเตรยม emulsion ในต ารบทมน า mineral oil และ acacia โดยวธ dry gum method ได

อยางไร

1. เตม mineral oil ลงใน acacia mucilage

2. เตมนาลงในสวนผสมของ acacia กบ mineral oil

3. เตมนาและ mineral oil ลงใน acacia พรอมๆกน

4. เตมนา mineral oil และ acacia พรอมๆกน

5. ทาใหอณหภมของนากบ mineral oil เทากนกอนบดลงในโกรง

3. ขอใดมผลตอประสทธภาพของ benzoic acid ในการเปนสารกนเสยในต ารบ o/w emulsion

A. Partition coefficient

B. Dissociation constant

C. Critical micelle concentration

1. A 2. B 3. C 4. A,B 5. A,B,C



4. ในการเตรยม Mineral oil emulsion พบวาสดสวนของ emulsifier ทดทสด (Span 80 ตอ Tween

80) เปน 40/60 ก าหนด HLB ของ Span 80 = 4.3, Tween 80 = 15 จงหา HLB ของต ารบ

ตอบ

5. ในต ารบประกอบดวย zinc oxide, calamine อยางละ 8 mg และ olive oil, Ca(OH)2 อยางละ

100 ml เตรยมต ารบโดยวธใด

1. Wet gum method

2. Dry gum method

3. In situ soap method

4. Bottle method

5. Suspension method

6. ขอใดผด ถาใช Pharmagel A เตรยมอมลชนส าหรบรบประทาน

1. เตรยมโดย Auxilliary method

2. อมลชนทไดมความหนดนอย

3. ตองใช methylcellulose เปนสารทาอมลชนเสรม

4. ละลาย Pharmagel A โดย heat ท 100 องศาเซลเซยสเปนเวลา 20 นาท

5. เตรยมโดย Homoginizer จงไมตองใชความรอน

7. ขอใดไมใชสาเหตในการท าใหเกด phase reversion ในอมลชน

1. เกดปฏกรยาระหวาง emulsifying agent

2. การเปลยนแปลงการละลาย

3. เปลยน phase volume ratio

4. ละลาย internal phase ลงใน external phase

5. ละลาย external phase ลงใน internal phase



8. ขอใดถกตองเกยวกบการเตรยมต ารบตอไปน mineral oil 0.2%, rose oil, water rose oil, borax,

glycerine, cetyl alcohol

1. เตม emulsifying agent ใน phase oil

2. เตม emulsifying agent ใน phase นา

3. ละลาย rose oil ใน water rose oil

4. เตม borax ใน phase นา

5. เตม borax ใน phase oil

9. ในการเตรยมอมลชน โดยวธ dry gum method ขอใดแสดงวาเกด primary emulsion แลว

1. เนอหนด เหนยวขน 2. เนอขาวเหมอนครม 3. มเสยง crakling

sound

10. ขอใดถก ส าหรบการเกด creaming ของ o/w emulsion

1. เกด downward creaming

2. Film ของ emulsifying agent ทหมหยด oil ถกทาลาย

3. หยด oil มารวมตวกนเปนหยดทมขนาดใหญขน

4. เปน irreversible process

5. หยด oil มาเกาะกลมเปนชน cream อยสวนบนของอมลชน

11. ขอใดคอวธการเตรยมอมลชนแบบ o/w ของยาทไมทนรอน และ very water soluble

ตอบ

12. วธเตรยม Dry gum method

ตอบ



2.5 Semisolid dosage forms (Ointments, Creams, Pastes, Jellies)

1. ผปวยมผนขนทหนาตองการใช topical steroid จะเลอก topical steroid ทอยในยาพนขผงชนดใดทเหนอะหนะนอยทสด

1. Hydrocarbon base 2. Oleaginous base 3. Absorption base 4. O/W emulsion base 5. W/o emulsion base

2. Ointment each g contains : betamethasone 0.5 mg and salicylic acid 30 mg in paraben – freez ointment base of white petroleum and mineral oil ทานคดวา ointment base ของยาชนดนเปนแบบใด

1. Water soluble ointment base 2. Oleaginous ointment base 3. Emulsion ointment base 4. Absorption ointment base 5. Acidic ointment base

3. จงค านวณหาปรมาณ sorbitan monostearate และ tween 80 ทใชในการเตรยมต ารบขางลางน Rx Liquid paraffin 35 Wool fat 1 Cetyl alcohol 10 Emulsifier 7 Purified water to 100 M.ft. cream (o/w)



โดยก าหนดคา required HLB ของต ารบเทากบ 12.18 และ sorbitan monostearate และ tween 80 มคา HLB เทากบ 4.3 และ 15 ตามล าดบ

1. sorbitan monostearate 1.84 กรม และ Tween 80 5.16 กรม 2. sorbitan monostearate 5.18 กรม และ Tween 80 1.84 กรม 3. sorbitan monostearate 3.68 กรม และ Tween 80 10.32 กรม 4. sorbitan monostearate 10.32 กรม และ Tween 80 3.68 กรม 5. sorbitan monostearate 4.30 กรม และ Tween 80 15.0 กรม

2.6 Suppositories

1. ความรอนทใชในการท ายาเหนบ (ยาขผง, ครม?)

ตอบ

2. Aescin เกยวของกบอะไร

ตอบ

3. PEG 400 0.5% ในยาเหนบทม PEG 4000:PEG 1500=6.4 มประโยชนอยางไร

1. Reinforcing filter 2. Opacifier 3. Plasticizer 4. Coloring agent 5. Preservative

4. ต ารบนใช Theobroma oil กกรม

Aspirin 0.2 g

Theobroma oil qs

M.ft. rectal suppo 10 แทง

ก าหนด ความหนาแนนของ Aspirin=3.0 g/ml, Theobroma oil=0.9 g/ml, Blank weight=2.2

1. 20.1 2. 20.9 3. 21.4 4. 21.94 5. 22.0



5. ถาตองการทดสอบการแตกกระจายตวของ rectal suppositories ตามวธทระบในเภสชต ารบ ตองใช

สารใด

1. 0.1 N HCl

2. 2.0 N HCl

3. Citric acid buffer pH 4.5

4. Purified water

5. Phosphate buffer pH 8.0

6. Suppository base ตอไปน ตวใดสามารถละลายไดใน rectal fluid

A. Cocoa butter

B. Propylethylene glycol

C. Glycerol-gelatin base

1. A 2. B 3. C 4. A,B 5. B,C

2.7 Tablets

1. สารใดตอไปนท าหนาทเปนทงสารเพมปรมาณ และสารชวยการแตกตว

1. Lactose 2. Magnesium sulfate 3. Microcrystalline cellulose 4. Corn starch 5. Sodium lauryl sulfate

2. ลกษณะใดตอไปนของยาเมดทเกดจากปญหาการตอกยาเมดทเรยกวา binding

1. Motting

2. Straitation

3. Cracking



4. Motting และ Cracking

5. Straitation และ Cracking

3. หากเราตองการสารเพมปรมาณทมคณสมบตไมละลายน าและตอกอดไดด สามารถเลอกใชสารใด

ดงตอไปน

A. Lactose

B. Starch

C. Calcium phosphate

D. Microcrystalline cellulose

1. A และ C

2. C เทานน

3. C และ D

4. D เทานน

5. B , C และ D

4. การเกด filming ในยาเมด มกเกดตามมาหลงจากเกดเหตการณใด

1. Capping

2. Binding

3. Laminating

4. Chipping

5. Picking



2.8 Modified Release Dosage form (Include Polymers)

1. ขอใดถกเกยวกบยากลม sustained release

A ยาเกดปลดปลอยออกมาปรมาณมากในครงเดยว (dose dumping)

B ระบบ osmotic pump ทาใหเกดอาการจกเสยด แนนทอง

C หากเกดความเปนพษจะแกไขไดยาก

1. A 2. B 3. C 4. A,C 5. B,C

2. ขอใดไมจดอยใน Physically controlled system

1. Ionic strength

2. Ultrasound

3. Pump systems

4. Osmotic pressure

5.Polymer swelling

3. ขอใดไมใชเหตผลในการเตรยมยา controlled release

1. ลดระยะเวลาการออกฤทธใหเรวขน

2. ลดผลขางเคยงและพษของยา

3. ลดความถในการใหยาบอยๆ

4. ลดปรมาณยารวมทงหมด

5. ถกทกขอ



2.9 Powders and granules

1. calculation of sodium bicarbonate used in the effervescent formulation

Rx

Dibasic sodium phosphate, dry powder 200 g

Tartaric acid, dry powder 252 g

Citric acid, monohydrate 162 g

Sodium bicarbonate qs.

Citric acid

H3C6H5O7.H2O + 3NaHCO3 Na3C6H5O7 + 4H2O + 3CO2

Tartaric acid

H2C4H4O6 + 2NaHCO3 Na2C4H4O6 + 2H2O + 2CO2


ตอบ Sodium bicarbonate = g

2. ขอใดผดเกยวกบแคปซลทใชบรรจยา

1. แคปซลเบอร 0 ใหญกวาเบอร 1

2. ไมจาเปนตองใสสารชวยแตกตวในตารบ

3. เปลอกแคปซล ชวยปองกนความชนได

4. cap คอสวนทบรรจผงยา body คอสวนทบรรจ

5. enteric coated pellet สามารถนาไปบรรจในแคปซลได



3. soft gelatin ขอใดผด

1. มลกษณะออนนม

2. ใชปองกนตวยาจากสงแวดลอมภายนอก

3. สามารถบรรจและปดฝาไดในเวลาเดยวกน

4. วธการเตรยมในทางอตสาหกรรมใช plate process

5. สามารถบรรจไดทงของเหลว ของแขง และ semisolid

4. ในการเตรยมยาผงฝ ดวยวธหลอม ( fusion ) จะใชสารยดเกาะอะไร

1. นา

2. นาผลกของ citric acid

3. นาผลก tartaric acid

4. Glycerin

5. alcohol

2.11 Sterile Dosage forms

1. ขอใดไมใชคณลกษณะของ multiple dose 1. เปน small volume parenteral 2. ปรมาตรบรรจไมเกน 30 ml 3. เตม antibiotic preservstive 4. ตองทา clarity test 5. บรรจใน ampule หรอ vial

2. สตรยาตา

Rx Boric acid 1.24 g

Sodium borate 0.02 g

NaCl 0.29 g

Water qs 100 mL

ก าหนดให NaCl = 58 Osmolarity มคาเทากบเทาไหร



1. 50 2. 100 3. 200 4. 400 5. 500 3. ยาตาไมจ าเปนตองค านงถงขอใด

1. Tonicity 2. pH 3. Viscosity 4. Buffer 5. no foreign particle

4. NaCl เตมลงในยาหยอดตา เพออะไร

1. ปรบใหได Isotonic

2. เพมประสทธภาพ preservative

3. ปรบความหนดของยาเตรยม

4. ปรบ pH ของ Solution

5. ถกทกขอ

5. แพทยพบวาผปวยเกดภาวะ Acidosis จงสงจาย sodium bicarbonate เพอใหได sodium bicarb

2.8 mmol/L ใน SWFI 100 mL

จากขอมลขางตน เภสชกรตองเตรยมสารละลายดงกลาวจาก Na.bicarb จ านวนกampule เมอ

Na.bicarb ขนาดบรรจ 5 mL/amp และมความเขมขน 2 mg/mL (MWของ Na = 23 , H =1 ,

C=12,O=16)

1. 2 amp 2. 3 amp 3. 4 amp 4. 5 amp 5. 6 amp

6. บรเวณทใชในการเตรยมยาขอขางตนนตองเปน

1. Clean room class 10

2. Clean room class 100

3. Clean room class 1,000



7. การเตรยมยาขอขางตนไมจ าเปนตองค านงถง



1. Sterility

2. Osmolarity

3. Microbial limit test

4. Particular matter

5. Preservative

8. การท ายาฉดเขาไขสนหลงตองท าในรปแบบใด

1. Solution 2. Jelly 3. Suspension 4. Emulsion 5.Coalescence

9. LAL ท ามาจากอะไร

ตอบ

10. ต ารบยา 0.5% Atropine sulfate ED เมอหยอดแลวมอาการแสบตานาจะเกดอะไรขน

ขอมล 7% atropine sulfate solution เทยบเทา 0.7% NaCl

ยาประกอบดวย Atropine sulfate 0.5 g

NaCl 8.3 g

H2O 100mL

1. Hypotonic solution

2. Hypertonic solution

3. Isotonic solution

4. Atropine sulfate

5. ไมตองมกได ^^

11. รปแบบใดไมสามารถเตรยมเปนยาส าหรบยาตา

1. Solution 2. Suspension 3. Ointment 4. Cream 5. Ocular insert



12. ขอใดถกตองเกยวกบการเตรยมยาหยอดตา

1. สามารถนาไปผานความรอนแหงท 170oC 2 ชวโมง

2. สามารถนาไปอบควนแกส

3. กรองผาน sterile membrane

4. ตองผาน LAL test

5. ตองมเชอ E.coli ไมเกน 10 cfc/mL

13.ยาหยอดตาทเปดใชแลวโดยทวไปแนะน าใหผปวยทงไปภายใน

ตอบ

14. สารในขอใดไมจ าเปนในการเตรยมยาหยอดตา

1. Isotonic agent

2. Preservative

3. Buffering agent

4. Antiadhesive

5. Viscosity additive

15.ขอใดไมใชสงทตองค านงถงในการเตรยม Ophthalmic solution

1. ionic strength 2. Sterility 3. Isotonicity 4. Preservative 5.

Viscosity

16.ขอใดเปน Preservative ทเหมาะสมทสดในยาตา

1. Benzalkonium chloride

2. Paraben

3. Sodium metabisulfite

4. Benzoic acid

5. BHT



17. ในการเตรยมกระสายยาของต ารบ Ciprofloxacin extemporaneous eye drop ทานควรเลอก

สารละลายชนดใด

1. NSS

2.WFI

3. Deionized water

4. Purified water

5. Water for irrigation

18. เทคนคใดทควรใชในการเตรยมยาตา

1. Sterile technique

2. Aseptic technique

3. Non sterile technique

4. UV technique

5. Pasteurized technique

19. สารขอใดท าใหระคายเคองตาเมอหยอดตามากทสด

1. นากลน 2. 0.2 NaCl 3. 0.9 NaCl 4. 1.2 NaCl 5. ขอ 3 , 4 ถก

20. ขอใดไมถกตองของ SWFI USP 23

1. autoclave 2. Isotonic 3. Non-pyroge 4. No preservative 5. ไดจากการกลน

21. Oily vehicle ใดไมนยมในยาฉด

A. Vegetable oil

B. Mineral oil

C. Animal oil

1. A 2. B 3. C 4. A,B 5. B,C



22. ขอใดคอวธการท าไรเชอของ Chlortetracycline HCl Ophthalmic ointment

1. Autoclave

2. Dry heat sterilization

3. Sterilization filtration

4. Gas sterilization

5. Ionized radiation

23.Preservative ใด หามใชใน Fluorescine

1. Benzalkonium chloride 2. Chlorobutanol

3. Thiourasal 4. Paraben

24. ขอใดถกตองเกยวกบ sterility test ของ penicillin injection USP 23

1. ทา Positive control เพอด Sterility ใน media

2. ทา Negative control เพอด growth ของเชอ

3. ลด activity ของ sample โดยใช enzyme penicillinase

4. Medium ทใชคอ Fluid thioglycolate และ Soybean casein digest media

5. Sterility โดย membrane filtration

25. Boric acid eye lotion ท าไรเชออยางไร

ก. เตรยมยา ข. ทาใหใส ค.บรรจขวด ง.ทาไรเชอ

ตอบ เรยงลาดบมา วธทาไรเชอคอ



26. SVP มลกษณะอยางไร

1. Single dose

2. Multiple dose

3. ภาชนะบรรจอาจเปน Ampoule or Vial

4. 1,3 ถก

5. ถกทง 3 ขอ

27.ยาฉดทใช oil เปน vehicle มลกษณะอยางไร

A หามทาไรเชอดวย Autoclave

B หามทาไรเชอดวยการกรอง

C ฉลากตองบงชนดของ Oil

1. A 2. A,B 3. A,C 4. B,C 5. A,B,C

28. ขอใดคอกลไกการท าใหปราศจากเชอของ Moist heat sterilization

A : Oxidation

B : Protein coagulation at cell wall

C : Protein denature

D : ถายเทความรอนและความชนใหสงททาใหปราศจากเชอ

1. A,B 2. B,C 3. C,D 4. B,C,D 5. A,B,C,D

29. วธการใดตอไปนเหมาะกบการท าใหเครองแกวปราศจากเชอ

1. Moist heat

2. Dry heat

3. Gas sterilization

4. Membrane filtration

5. Radiation



30. ผลตภณฑใดไมอนญาตใหม Preservative ในต ารบ

1. Bacteriostatic WFI

2. Multiple dose for Injection

3. LVP for injection

4. Eye drop ขนาดบรรจ 5-10 ml

5. Reconstitute suspension

31.ยาฉดทบรรจใน Ampoule ไมตองน าไปทดสอบสงใดตอไปน

1. pyrogen test

2. Sterility test

3. Preservative efficacy

4. Clarity test

5. leaker test

32. ตวยารปแบบใดทสามารถใหทาง IM ได

A solution

B Suspension

C Emulsion

1. A 2. B 3. C 4. B,C 5. A,B,C

33. IV solution ของบรษท G ประกอบดวย 5% w/v Dextrose monohydrate และ 0.18%w/v

NaCl จงค านวณ total Osmolar concentration ของต ารบในหนวย mOsm/L

ก าหนด MW Dextrose monohydrate = 198.2 , MW NaCl = 58.5

1. 31.4 2. 62 3. 283 4. 314 5. 923.8



2.12 Aerosols

1. ขอใดถกตองส าหรบ aerosol ทใหทางปอด

A.ปอดมเสนเลอดมาก จงดดซมยาไดด

B.อาการขางเคยงทาง systemic นอย

C.มพนทในการดดซมมาก เนองจากม alveoli จ านวนมาก

1. A 2. A, B 3. A, B, C 4. A, C 5. C

2. ในการพฒนาสตรต ารบ aerosol ของสารละลายและสารแขวนตะกอน ขอใดไมเกยวของ

1. binder 2. surfactant 3. lubricant 4. active ingredient 5. propellant

3. เตรยม TPN แบบ two-in-one system ขอใดมผลตอการตกตะกอนของสารละลายแคลเซยมและ

ฟอสเฟต เมอเตมสารละลายทงสองลงใน dextrose-amino acid admixture

A. order of mixing

B. pH

C. temperature

1. A 2. A, B 3. A, B, C 4. A, C 5. C

4. Intravenous solution ของบรษท A ประกอบดวย 0.18% w/v NaCl และ 5% w/v Dextrose

monohydrate จงค านวณ total osmolar concentration ของ สารละลายในหนวย mOsm/L

(MW; NaCl=58.5, Dextrose monohydrate=198.2)

1. 31.4 2. 62 3. 283 4. 314 5. 252



3. Production facilities

3.1 Production facilities

1. ขอใดคอขอดของพลาสตกทน ามาใชเตรยมเปนภาชณะยาฉดแบบ large volume parenteral

preparation

A. ไมยอมใหนา,อากาศแพรผาน

B. มความยดหยน ถกบบอดได

C. นาหนกเบา สามารถทาใหเปนรปรางตางๆงาย

1. A 2. B 3. C 4. A+B 5. B+C

2. ภาชนะบรรจของ nitroglycerine

ตอบ

3. Ascorbic acid ควรเกบในภาชณะใด

ตอบ

4. Multivitamin syrup เกบในภาชณะชนดใด

1. ขาว ใส ปดสนท

2. ขาว ใส ปากกวาง ปดแนน

3. สชา ปดแนน

4. สชา ปากกวาง ปดแนน

5. สชา ทาจาก neutral glass

5. ขอใดไมจ าเปนตองใชวสดกนแสง

1. caffeine 2. morphine 3. hyoscine 4. pilocarpine 5. Ephedrine



4. Quality Assurance and Quality Control


1. ตารางแสดงปรมาณ Ascorbic acid ทเหลออยเมอเวลาผานไป

สปดาหท บรษท A เตรยม 200 mg

บรษท B เตรยม 200 mg (เกน

18%)

บรษท C เตรยม 10 mg

0 6 12 36

200 194 188 164

236 230 224 200

10 9 8 5

ขอใดถกตอง

1. ยาทง 3 ตวมอตราการสลายตวแบบ zero order

2. ยาทง 3 ตวมอตราการสลายตวแบบ zero order ยกเวน B

3. ยาทง 3 ตวมอตราการสลายตวแบบ first order

4. ยาทง 3 ตวมอตราการสลายตวแบบ first order ยกเวน B

5. ยาทง 3 ตวมอตราการสลายตวแบบ second order

2. จากกราฟของยา A maximum pH stability rate constant มคาเทาไหร

1. -9 s-1

2. 10 -9 s-1

3. 10 7 s-1

4. 10 -6 s-1

5. 10 6 s-1

log K

pH

-7

-8

-9



3. หากเภสชกรท าการประเมนผลความคงตวของยา aspirin tab จากหลายบรษท โดยวดความเขมขน

คงเหลอของ aspirin ทเวลาตางๆและไดผลการทดลอง ดงน

Aspirin ของบรษทใดทมความคงตวดทสด

1. Product A

2. Product B

3. Product C

4. ทงสามมความคงตวเทาๆกน

5. ไมสามารถประเมนไดจากขอมลดงกลาว

4. ยา A เปนกรดออนทละลายน ายากและสลายตวโดยปฏกรยา hydrolysis เทคนคใดตอไปนไมชวย

เพมการละลายและปรบความคงตวของยา Aใช

1. complexing agent

2. ปรบ pH ใหนอยกวา pKa

3. ทาใหยาเปนรปเกลอของกรดออน

4. ใช cosolvent

5. ทาใหอยในรป lyophilized powder

5. ในการศกษาอตราการสลายตวของ simvastatin ซงมการสลายตวแบบ first order มคา K1 =

0.0005 hr-1 จงค านวณหา shelf life

1. 1347 hr

2. 550 hr

3. 168 hr

4. 210 hr

5. 150 hr

6. อยากทราบวาวนหมดอายของผลตภณฑ พจารณาจาก....

Conc.

Time

Product A

Product B

Product C



1. ตวยาสาคญหลงเกบไวเหลอนอยกวา 90%



4. ตวยาสาคญลดลงไมอยในชวงทระบ เชน 90-110 %LA

5. ยาเมดหมดอายใน 5 ป ยานาหมดอายใน 2 ป

4.2 Quality Assurance

1. การท า Validation ใน GMP จะตองท าในเรองใด

A. วธการทดสอบ B. กระบวนการผลต C. วธการท าความสะอาด

1. A,B

2. B,C

3. A,C

4. A,B,C

5. A

2. GMP ก าหนดหลกเกณฑเกยวกบวตถดบอยางไร

A. วตถดบทไมผานการรบรองจากฝายควบคมคณภาพตองเกบไวท Quality area

B. ตองมเอกสารการเบกจาย

C. เบกจายตามระบบ First in-First out

1. A

2. B

3. C

4. A,B

5. B,C



3. ตามหลก GMP ยาใดตองแยกอาคารบรเวณการผลตออกเปน 2 อาคาร

A. ฮอรโมน

B. Penicillin

C. Potent drug

1. A

2. B

3. C

4. A,B

5. B,C

4. โรงงานผลตยาทไดรบ GMP ยาฉด หมายความวาไดรบ GMP ดานการผลตอยางไร

1. ยาเมดและยานาดวย

2. ยาฉดเทานน

3. ยาทกชนด

4. ยาฉดและยานาทตองตรวจสอบเชอจลนทรย

5. ยาฉดและยาปราศจากเชอทกชนด

5. ขอใดถกตองตามหลก GMP

A. เกบวตถดบไว 2 เทา เพอทดสอบ

B. วตถดบทยงไมวเคราะหเกบใน Quaranteen area

C. ถาวเคราะหแลวไมผานตองแกไข สงคน หรอท าลาย

1. A

2. B

3. B,C

4. A,C

5. A,B,C



SQC

6. ยาเมดสตรหนงม % CV = 2.11 หากตองการใชวธสม in-process control ของน าหนกยาเมดท

ผลต โดยการสมมาครงละ 10 เมด น าหนกยาเมดเฉลยทตองการเทากบ 100 mg จะตองก าหนดชวง

UCL และ LCL อยางไร

1. 90.00 – 100.00%

2. 95.00 – 105.00%

3. 97.89 – 102.11%

4. 98.00 – 102.00%

5. 99.30 – 100.70%



เฉลยตวอยางขอสอบ Comprehensive

ภาควชา เทคโนโลยเภสชกรรม



1. Preformulation

1.1 Solubilization

1. 2

2. 3

3. 2

4. 4

5. 5

1.2 Partition

1. 2

1.3 Buffer and Isotonicity

1. 1

2. 2

3. 1

1.5 Rheology

1. 2

2. 4

3. 2

4. 4

5. 4

6. 4

7. 3

8. 1

9. 1

10. 3

1.6 Incompatibility

1. 1

2. 1

3. 5


1. เกด incomplete solution

2. 1

3. 4

4. 2

5.

6. 4

7. 1

1.8 Polymorphism and Eutectics

1. 1

2. 2

3. 2

1.9 Adsorption and Interfacial

Phenomena

1. 4

2. 2

3.1 4

γ = fb/2L



= mg/2L

= cmx

mg

52)s/98.0)(4( 2

= cmx

cmxg

52)s/1098.0)(4( 22

= 39.2 dyne/cm

3.2 4

W = γ ∆A

หา ∆A; ∆A = 2L ∆s =

2 x 5cm x 10cm = 100cm2

W = γ ∆A

= 39.2 dyne/cm x 100cm2

= 3920 dyne/cm หรอ

ergs/cm2

2. Pharmaceutical Dosage Forms

2.1 Solutions (Solutions,Aromatic

waters,Syrups,Elixirs,Tinctures,Fluid

extracts,Spirits)

1. 3

2. 1

3. 4

4. 4

2.2 Colloids (Milk, Magma, Gel,

Mucilage และ Mixture)

1. 4

อนภาคใหญกวารกระดาษกรอง แตเลกกวา

dialysis หรอ semi-permeable membrane

ทถกตองเปน อนภาคเลกกวารกระดาษกรอง แต

ใหญกวา dialysis หรอ semi-permeable

membrane

2. 4

3. 3

4. 1

ใสน ารอนกอนน าเยน เพราะวา MC จะไมละลาย

ในน ารอน ดงนนตองโปรยลงในน ารอนเพอให

MC กระจายตวจะไดไมเกาะกนเปนกอน แลว

จากนนท าใหอณหภมเยนลง MC กจะละลายเมอ

อยในน าเยน

2.3 Suspensions

1. 2

2. 3

3. 5

2.4 Emulsions

1. 3

2. 2

3. 4

4. 10.7



5. 3

6. 5

7. 4

8. 4

9. 2

10. 5

11. Incoperation

12. บด gum กบ oil กอนแลวเตมน าตาม

2.5 Semisolid dosage forms

(Ointments, Creams, Pastes, Jellies)

1. 4

2. 2

3. 1

2.6 Suppositories

1. Fusion (การหลอมเหลว)

2. ลดบวม (ลด permeability)

3. 1

4. 3

5.

6. 5

2.7 Tablets

1. 4

2. 5

3. 3

4. 5

2.8 Modified Release Dosage form

(Include Polymers)

1. 5

2. 5

3. 1

2.9 Powders and granules

1. Sodium bicarbonate 282.1 + 194.3 =

476.4 g

2. 4

3. 4

4. 2

2.11 Sterile Dosage forms

1. 4

2. 2

3. 3

4. 1

5. 2

6. 4

7. 3

8.

9. แมงดาทะเล

10. 1

11. 4

12. 3

13. 1 เดอน



14. 4

15. 1

16. 1

17. 2

18. 1

19. 2

20. 5

21. 5

22. Ionized radiation

23. 1

24. 5

25. ก > ข > ค > ง , Autoclave

26. 4

27. 3

28. 2

29. 1

30. LVP for injection

31. 3

32. 5

33. 4

2.12 Aerosols

1. 4

2. 3

3. 3

4. 4

3. Production facilities

3.1 Production facilities

1. 5

2. แกว

3. ขวดสชา

4. 4

5. 1

4. Quality Assurance

and Quality Control


1. 1

2. 2

3. 1

4. 3

5. 4

6. 1

4.2 Quality Assurance

1. 4

2. 5



3. 4

4. 2

5. 5

6. 4

วธท า

⁄

⁄

√ ⁄ √ ⁄

phartech book tutor small

Documents

lowerupperz

magnesium

s1 s2

moderately

hydrophilic

miscellaneous

29soft gelatin

oleaginous