D. D.pissertatto chemico.pharmaceuticä,

DE

differentiaet

examine oleorum.qüam

INDULTU NOBIL. atque EXPER, ORO. MED,in ILLUSTRI lyceo upsaliensi,

PRAESIDEVIRO AMPLISSIMO CELEBERRIMOque,

dno johan. gotsch.wallerio,

Philos. et Med. DÖCT.Chem.Metall, et Pharm. PROFESS. Reg. et Ord.

Acad. Imp. Nat, Cur. et Reg. Acad. Scient.Stockh. et Ups. Socio,

PUBLICE FENTILNDAM SISTIT

HENRIC. SCHULTZ, Henricsson,STOCKHOLMIENSIS. rf " .

in auditorio gustav iano d. /xjfctanki mdcclxv. cf

H, A. al c.

U P S A L I iE.

VIR0 Nohilißimo

OCXrtHKAHAl

D,o D

S*.3é R:se M:tis ARCHfÄ-Regii Collegi Medici

PATRONO SUMMO,

VIRIS Nobilißimis

D*o Doct. J O H A N NInr^nncrTD Aul

D.ko Doct. ER1CORegii Colle-

ASSESSORIBUSPATR0N1S ÖPTIMlSy

rt^cnuem hanc dißertatiuftcülatrt Chernicö - Pbar-E. finem dicciT? jußiflcö, ut 7iiecC i?i Vos pieta-

exftet docümentuvi- Murtufculum igitur hocvnetnini, hmnillmus Togo. Pro Veßra Veftrorum-ta ad Deum Jcrnper futidatti calidijfii/ia, quoad

Nobiliflimorum acNOMINUM

CultOl"' HBNRIC. SCHULTZ

ätque AmpliJJimö,

B M :C K,TRO Expefientiffimö,PRiESIDI Gravi/Timo.FAVENTlSSlMOs

atqué Experkntißimis i

D:NO DÖCT.ZACHARI/ESTRANDBERG,

DKODOCH JOH- ANDR.DARELIO.LINDHULT,

gii MediciDigniffimis,perfetuo<$é colendis.

macentkam Vobis, Patroki faventißmi, mm intis pefpeturtque venerationis publicum qualecunqueJerena, ut me femper Joletis, fronte excipere di•que Pignorum nobihjpmorum perenni felicitate vo*vixero, pertnafifurusCeUbratiffimorumVESTRORUM

devotlflimufHjsnricsson.

APOTHEKARENi Stockholm,

Adle och Högaktade HERREN,

HENRICH SCHULTZ»lorentsson,

Min Kårafte FADER.

Hyad (kulle val nu rara mig kårave, an om jag kunde med nog Iif-liga ord befkrifva den innerliga och hogft fkyldiga Vördnad,hvaraf Tnitt hjerta mot min Huldafle Fader ar upfyldt och ouphörligenbrinner? Men det ar mig åfven få omogligt, fom till at upråkna,och ån mer, tillbörligt berömma min kårafle Faders otaliga valgernin-gar, dem jag i ymnigafle måtto fått åtnjuta. Dock nyttjar jag altfor gerna detta tiifållet, at, då jag till allmånt omprofvande framgifvevet litet prof af inhämtad kunfkap i de ftycken, fom hora till mitt lef-nadsfått, få tekna derpå min Hulde Faders vördade Namn, och åt-minftone for allmänheten nåmna, huru oåndelig fdrbindelfe till tack-famhet jas: hos mig finner mot få många och flora vedermåleu af ettrått Fadcidigt hjertelag. Gud, från hvilken alt godt kominer, vålfig-ne min Huldafle Fader med en lång och lyckelig lefnad, få varderock min glädje och fågnad obefkrifvelig. Och når ånteligen min Ka-rnfte Fader af Gud hådankallas från jorden till de fålla Himmelfka bo¬ningar, få blir, om jas: en lå fma'rtefull faknad ofverlefver, min en-dafte troA, at vi uti det ratta fäderneslandet få motas med lof ochfrogd, fom aldrig tager ända. Emedleitid lefver med all barnfligvördnad

Min Kårafte FADERS

Lydigfte SonHENRICH SCHULTZ Henrichssok.

lfignem & peculiarem quandamvim Medicam in Oleis eile recon-ditam & repofitam, Medicis Pra-fticis fatis fuperque eft noturmNeceiTe itaque eft, in omni Phar-macopolio bene inftru&o, ad ma-nus fint, dum requiruntur, oleagenuina quam maxime virtuofa,faltem ea, qua? in Cataiogo & Ta¬

xa Medicamentorum officinalium enumerata reperiun-tur. Sed, quum illa fubjeåa feu corpora, e quibus oleafunt educenda, farpius non ea haberi poftint copia, utopera? pretium fit, olea ab iisdem fiifficienti quanti-täte exprimere vel deflillare, &de ca?tero, non nifi aridas& exficcata?, forfan & prius deftillationi fubje&se, Exo-tieas Herba?, Cortices, Nuces vel Semina ad nos perve-nire poffint, Volatili & Spirituofo privata?, vix meliusha?c mala evitari poflunt, quam ut ab Exteris, interdum,pecunia foluta, hujusmodi olea, five expreffa five de-ftillata, faltem nonnulla adquirantur. Eadem vero ne-ceffitate, qua Pharmacopola oleum prseftare debet, quodpra?fcribitur, fincerum, eadem & ipfi, sequaliter ac Me-dico, incumbit, notos fibi babeat modos, quibus ge-

A nui-

3K ) a ( 3Kniiina ab adulteratis probe diftingui poflunt oleis, neipfi decepti, alios, cum detrimento fanitatis vel vltae,decipianf. Hane ob cauflam, Specrmjr.is Academici lo-co, brevem fiftere-volui Sciagraphiam» qua olea, fuiscriteriis ab invicem diftingui, & debke, ubi requiritur,examinari poflunt, confidens före, ut B. L. innoxiosconatus in meliorem interpretetur partem.

§. II.Olea appellantur, corpora, plus minus fluida, inflam-

mobilia, cum aqua^ per fe ^ non perfeBe mifcthilia^ tritu-ra, in terram niutabilia inflammobilem.

Hanc generalem Oleorum omnium idteam, ut pau-lifper iMuftremus, fequentia folum obfervare volumusmomenea.

i:mo Omnia olea, cum aqua interdum, vel ad par¬tem ejfe mifiibilia confpicimus, dum aqua cum Oleis Es*fentiolibus fepius deflillantur, vel mixta conquaflancur acdeinde leni calore deitillantur, Hinc quoque Aqua De-ftiüata farpius lafleo colore apparent, pra?cipue Ii recen*tes fuerint, &, debita cum aqua? copia deflillataj. Sed,bujusmodi oleorum cum aqua mixturam, non cfle per-fe&am, laBeus color indicat, quo patet, olea in aquaefle folum fufperda, non vero föluta; ac probe de ex-tero notandum, hanc fnperflcialem mixtnram, non ni-Ü mediante quodam Salino aut mucilaginofo fieri pofle,atque tantum valere de O/eis, igne vel motu attenuatis,quo & fundamento olea & oieofa corpora, medianteÖvi vitello, vel /olutione gummofa, feu mucagine gumma-tis cujusdam, cum aq-uis arfmeiofe commifceri folent.His vero fine mediis & encheirifibus, olea, per fe, cumaquis immifeibilia omnino permanent. In Emulßonibushoc clare confpicitur, in quibus olea, cum aqua mixta& in eadem, mediante faiino & mucagine, fulpenfa exi-

ftunt;

3K ) 3 C $ftunt; bis vero deflxufiis, aut prsecipifatis, oleum quo«que feparari & cremornn conftieuere.

2:do Olea in terram mutari injUimmabilem, quisquistritura eorundem , in mortario vitreo, aiiquantifpercontinuata, experiri poteft ; niü fldem habere velie Rü-iiieis, qui contendunt Cedriam, qua rotulte illiniuntur,cum tempore, primo in picem, motu autem continua-to, in terram nigram inflammabilem mutari kuliginemyquam olea folidis, dum deflagrant, appendunt, nihilaliud quam terram eile inflammabilem demonflravitSTAHL in CCC. Exper. LXI. an vero illa terra, fit a-liquo modo diflinflta a terra 0korum} quam tritura pro-duci innuimus, nondum plene eft enodatum. Aliamoleis inefle terram, nefcio quam, virgineam, plurimicontendunt Chemici, led non demonflrant. AnonymusAuElor in Fermifchte Schriften aus der Natur- TFifenfchafftifjß. p. i <)i. exiftimat, cakaream (e in Oleis reperiille ter¬ram j Oleum Terehinthincs etenim mifcenscum OleoFitrio-li, mixturam deinde digerens, & huic Aquam puram ad-fundens, eandemque poflmodum fenfim evaporans, &hoc aliquoties iterando, ut forfan toileretur acidum, ob-tinuit tandem matenam, fpiculis, argenteo nitore, fplen-dentibus, confbicuain, quam Seleniticam feu Gypfeam fuis-fe dicit, qua: cum lixivio Alcalino mixta & traflata, A-cidum perdens, terram pure calcaream dimittit. Sednimis prtecipitanter liiam hunc AuSlorem formalle con-clufionem exiftimamus; eodem etenim jure diceremusin Spiritu Fini, terram adefle potius vitnficabilem quamcalcaream. albam; quum a Carbonafea materia, qua: re-linquitur poft deflillationem Capitis mortui, aqua fee-piuu> eiixiviati, refidui poft deftillationem Naphta Fitrio-li, hujusmodi terra alba obtineatur, q ute tarnen AcidoFitrioli fuam originem debet, non vero Spiritui Fink

£. III.

3 ) 4 &•§. III.

$/<?£ omnia, diverfimoce a Chemicis difpefci folent.i:mo Ratione originis deptéhenduntur vel natura-

Iia, QUcE ipfa profert natura, per fe, & extra corpora,éxiftentia, qua? & teperinntur tam in gremio terra, utNaphta naturalis & Petroleum ? quam e corporibus, in-primis arboribus refinöfiis, fpcnte effiuentia, & a plebe,refina ftuentes appeilantur; vel artificialia, quce ex cor-poribtis, quacunque arte, educnntur, non producun-tur, ideo tarnen artificialia vocantur, quod nonnifi ar-tificio Chemico, a corporibus feparata haben poffunt;vel denique artefaEla, a materia infiammabili, cum a-qua, mediante fubtili acido, debita proportione coadu-natis, utpote a quibus principiis orane oleum componi-tur. Huc referimus oleum, quod ab aqua, radiis fbla-ribus expalita, feparari poteft.

a:doRationefubfe&i obfervamus, omnia olea obtineripolte vel ab aquis, vel a mineralihis, vel a vegetahilibus, veldenique ab Animalibus, vel eorundem corporum parti¬bus. 1 Nobis non ignotum, plurimos Chemicos hancdiverfam oleorum originem non agnofcere, exiftiman-tes non niß Vegetahilia & Animalia dari, & ab Aquis,oleum obtineri non poffe, ac non aliud dari mineralsquam quod prins fuerit Vegctabile. Sed arbitramur,priorem hypothefin nondum efle demonfiratam, acvalere tantum de aqua in fe & abfiradle confiderata,non vero de aqua in unione cum materia infiammabi¬li & acido conftituta; pofteriorem vero everti, tam ob-fervationibus variis, quam indole mineralium oleorumdiverfa a Veg tabilium oleis. Quid & impedit. quomi-nus Natura, ab iisdem principiis, in Regnis Mineral? &Aqueo, olea producere poffic, a quibus in Regno Ve-getabili generantur ?

& ) 5 ( &

g:tio Ratione Prceparationis, communiter ojea, qua-cunque demum origine fiierint, quocunque & de re-sno ' naturs, loleht diftingvi,^ in Exprejja &< Deßillata,fed quum olea dantur exprefla, qua? ejusdem funt in-doiis cum dedillatis, dantur & dedillata, quac reipiacum expreflis conveniunt, dantur quoque alii modi,quibus olea a corporibus (éparari podunt; majori ita-que jure, omnia olea

4: to In refpettu ad eorum intrinfecam indslem, di-ftinguimus in Unguitiofa, Ejjéntialia, & Empyt eiwiatica*

§. iv.Unguinofa Olea appellantur, qua Maxime pingvia,

fpifitori funt confifientia, ad maximum hartem inodora,Spiritu fdini non folubilia, nec calore ehitUientis aqua de-ftillanda ^ cum tempore, rancida fiunt, arW/z fere cau-y?/Vv7, odore ingrato, ro/or^ quoque alterato cT profunMovireddito ^ ac deponunt in fundo vafis materiam mucidam.

Obtineri hare Ölea po (Tunt triplici modo :i:mo Expreßione, ope Prelis a Ruchis vei Semini-

lus Vegetabilinm Farinaceis aliisque; quo circa qua? cau-telre ofrfervaridae-, Pharmacopolis Paris ed notum. Olea,qute hac ratione praeparantur, Expreffa in officinis ap¬pellantur, in iisdemque,ex tempore pra?parari folent. Abexteris vero ad nos advehuntur, Oleum Olivaram, OleumLaurimm, Oleum Balaninum, feu Been, nec non Oleum.Afom Mofcbatse, quod in tabulas vel rotulas, iebi inftar,formatum ede Polet.

2:ao Coßione, dum Nuclei vel femina contula cumaqua decoquuntur, & Oleum, quod in fuperficem aquteadeendit, colligitur. Hac vero Metbodo potius curio-fitatis quam lucri cauda praparantur olea, qvum parum,interdum & nihil, hac ratione obtineri foleat, in primisab iis Nucleisj in quibus abundans mucago reperitur,

A 3 qu^

» ) « ( &qua; ideoque, !oco feparati olei, emulfionem quandamprabent. Interea hinc confirmatur, quod diximus, nein-pe hsec olca cum calore ebullientis aqua; non efle vo-latilia. Vocantur liac Olea Cotta, & probe diftinguert-da ab Oleis Cottis officinallbus, qua praparari folent abOleo quodam expreflo, prarcipue Olivarum vel Been,quod cum Herba quacunqub vei Floribus vel foliis con-tufis primo digeritur, deinde vcro, ubi requiritur, cumfucco expreflo ab iisdem herbis, foliis vel floribus, de-coquitur, ac poftmodum colatur. Uxc etenim, potiusolea infufa appellanda, parum aut nihil participant de o-leo planta, atque, fme damno, a Pnarmacopoliis aheflepofléntj nifi forian odor & luxuries Oleum ffajmini exi-geret.

3 tio DeftiUatione elieiuntur harc olea a femi'nibus A-nifi, Baccis Lauri, Nuce Mofchata, Maas , & nonnuliisaliis corporibus, quorum olea deflillata ab bis un&uo-fis parum dilcrepant.

§. V.Differunt bac Olea Unttuofa.

i: Confiftentia. Alia funt crafflora, nunquam fliti-da, nifi major accefterit calor, cujusmodi funt olea,Laurinum, Nucis Mofchata, Nucum Cacao, Oleum Ovorum.Haec etenim olea Buturi, vel Balfami confiftentia gau-dent, a quibus nec Cera multum differt. Reliqaa OleaUnguinolä, faltem temperato calore, fluida eile folent. '

2;do Tolerantia frigoris, Aha etenim, moderatocalore fluida, minori frigore fpifla evadunt ac fluidita-tem amittunt, ut Oleum Qlivarum, Balaninum, Amygda-forum, Sem. Hyofcyami, Ndpi, &c. alia fluiditatem reti-nent, absque mutatione in frigore, cujus generis funt,Oleum Nucum Juglmdium, e fem, Cannabis, Lini,Papaveris albi &c.

3:tio

& ) 7 C JK

g:tio Colore. (a) AlbiJJimum prsebent oleum NucesCacao (b) Limpidum, chrum , aquofo colore, Amyg-dalce, Nuces Been, Oliva y &c. (Y) Flctvum feu Citrinurfi,Nuces Mofcbattf ■> &c Ova. Viride largiuntur, BaccaLauri, Cannabis. {e) Brunmim, Setnim StapbidisAgtia & Macis. Circa colorem. horum oleorum, id gene-raiker notandum, quod aliquo modo fit differens, pro-ut exprefiio faåa fuerit a Seminibus vel Nucleis, plusminus antiquatis åc rancidis, prout & expredio magiscalide vel frigide pera>5la fuerit j major etenim calor i-dem agit, idque fortius & celerius in hsec olea, quodtempus mora facit; utroque modo colores fiunt akerati& profundi; hinc olea Venalia, Napi & Liniy nunquamnon fufco funt colore*

4:to Odore fapore, parum ha?c olea differunt, un-de & a nonnullis Olea imdora appellantur. Singula ta¬rnen veftigium aliquod odoris, prascipue vero Saporisprsebent, quibus gaudent fubftantiac, ex quibus fueruntolea exprelfa; fic alius Sapor in Oleo Olivarum, quam inOleo Amygdalarum, & fic porro. Nonnulla vero expres-fa exiftunt, quse peculiari & maxime fenfibili odore &fapore gaudent, utpote, quse fine dubio, ab oleo eflen-tiali aliquid partipipan! y ut Oleum Laitrinum, Macis9 Nu-eis Mofchatce &c.

§. VI.Olea Ungyinofa officinalia, ut nequidem in offieinis

prseparata reiinqui debent, fed, quando defiderantur,ex tempore prsepararij ne diuturnitate rancefcant, ficnulla eorum Mangonizatio facile metuenda. Alia veroratio eorum oleorum, quse ab Exteris fnmere neceffumhabemus, ut de Oleo Nucis Mofcbata ac Oleo Olivarumconftat. Prius adulterari fölet butyro vel febo admixfro;led hsec fraus detegitur, partim extrinfecis criteriis (§. V)

par.

& ) 3 C «

partim Reclißcatione, oleum etenim Nuets Mofcbata de-ftillatum cum exprelTo convenit; partim & fruftulo hu-jus olei in carbonem iguitum inje&o, ubi, empyreumati-Go odore fe produnt Butyrum yel Sebum. Pofteriusmangonizari iolet Oleo Raparum, vel Lini, fcilicet, dumhxc. olea, ope plumbi, vel in vafibus plumbeis, vel aliaratione cumplumbo traåata, ad indolem Olei Olivarum©levantur. Detegitur vero fraus, fi nonnullse guttula;Liguoris Vini probatorii, ab Auripigmento & Calce Vivacum aqua preeparati, cum hujusmodi oleis mifeeantur& conterantur; uigredine etenim inficitur mixtura deplumbo participans,

§. VII.ESSENTIALIA OLEA vocantur etiam AaTHE-

REA, junt teneriora, grato odore Ef colore, Spiritu Vinifohibilia, calore ebullientis aqua Volatilia, cum tempore,odorem perduiit Ef colorem, refinofa fiunt, w/ deponuntmateriam inflammabilem peüucidam coagulatam.

Heec olea Effentialia appellantur, quia fpecificam& eflentialem qualitatem ex fubjeTo, unde depromun-tur, una cum lapore & odore auferunt, ac fubjeTumomni a&ivitate & virtute, vel prorfus, vel qua maxi-mam partem , orbatum relinqvunt. Mtherea verovocantur, ob Volatilitäten*, lubtilitatem & odoris fra-grantiam.

Triplici & modo, hasc olea a fuis fubjeSis fepararipoflunt.

i:mo Expreffione, qua idem oleum, & eadem ra¬tione feparari potefl: a Seminibus & Corporibus ( Jf. IV*N:o 3:0 ) nominatis, quod deftillatione ab iisdem obti-tur. Nec alio, quam hujus Exprefllonis, fundamento,Innititur Praxis halorum, qui oleum de Corticibus Citri,quod Oglio vel Effeimi di Cedro appellant, prasparare Ich

lent, f

\

$ ) 9 C »lenf, Cortices, fupra laminas, acutis cufpidibus inflrci«&as, vol-vcndo & fcarifioando; qua Scraeione, a Cortic.Lwiöniorum, Aiirantiorum, &c. olea (eparari poillint.

2:ao Deßillatione, qua methodo communiter hascolea prrepai antar* mediante Aqua & Sahna commixto,quod puaetactionem aqua: fub digeftiqne praecavet, ru-pturam tollicuiorum, iu quibus oleum lätet, promo-yet, denique & gradum caioris aquze intendit. Nemofibi perlyadeat, ex omni corpore odorifero, oleum eli-ci polle; ecenim> hoc ut obtineatur, requiricur, praeterSpnituofum, etiam aliquid refuiofum. Illa corpora o-doriFera, qua: hujusmodi relinolis partibus carent, noriolea, fed tantum Fragrantes Aquas, dcftiilatione fuppe-ditant. Fieri Fölet ha:c deftillatio, vel per adfcenfum, exCucurbita vel Vefica humiii; vel ad Latus, per Retartam,duna olea graviora deftillanda, vel per defcenjum.«

3ttio Extraäione, qua: tantum curiofitatis gratiainftituicur a Chemicis, vel, Alkohole, quo olea ex fub-ftantiis ficcis bene contuFis extra.hustur, & cum Aquadeinde ex Alkohole feoarantur; cfr. GEOFFllOI in Mem,de PAcad. de Paris 1721. p, 15$.; vel, quod melius, opeNapbtce Vitrioli, eandem, in tripla vel quadrupla pro-portione, ad Vegetabilia licca contufa adFundendo,rnixturam, in vale optime claufo, per nonnullos dies,digerendo, quibus FaAis, folutioni aecantata: adFunden-dum Aquce pura quadruplum vel ultra, in refpeäp adNaphtam Vitrioii adhibitam, & fic fiet Oleum innatans,quidpiam tarnen de Naphta participans.

§. vin.Effentialia olea difterunt:

r.mo Conßßentia. Alia aquea fere confiftentiafunt & permanent, ut Oleum Lavendula, Terebinthina,Aurantiomm, Citri; Lign, Saßafras; alia aqua paulo fpis-

B fiora*

» >■ «O ( »fiöra, maxime tarnen fluida, ut plurima pars horum <3-leorum efientialium; alia craffa, parum vel non fluen-tia, ut öl. Rofarim ^ Bacc.Lauri, Xedoaria, Ltgn. Alo'ésyRad. Enula; alia denique tenacia adharren tia, ut Ol. Mil-lefolii, Abfinthii. Mutabilis Vcro ed: hare conßftentia oleo-ra?// cum tempore; alia etenim minus prudenter ferva-fa, crajja Runt ac Refinofam adfumunt confiftentiam; a-Ha melius fervata, deponunt aliquarn materiam, quamaiii Salinam eile dicunt, alii Camphorafiam ,' a 1 i i ignorant,qiiid appellent, re ipfa vero nihil aliud ert:, quam Ole¬um Coagulatum i liquidem materia hare pellucida, inflam-mabilis, & igne liquabiiis exiftit, Spiritu Vini, non a-qua lolubilis. Quod volatililåri non poteft, in vafeclaufö, hoc commune habet cum aliis corporibus in-flammabilibus plurimis.

2tdo Toterantia frigoris. Frigus intenfirtimum ple-raque hxc olea fuftkient, absque ut multum de fua flui-ditate perdant; denfantur tarnen frigore nonnulla, utpo-te, Ol Fcenicul., Carvi, Anifi, Ruta, Zedoaria,

tio Colore, (</) gaudent, 0/. Caryopbyllorum,Lign. Ahes, Saffafras, Cinnamomi; (£} Limpido prxditafunt (9/. Carvi ^ McIi(fa, Rorismarini^ Spiea?, Lavendnla;(c) Flava exiftunt OL. Thymi, Ruta, Mentha, Satureja,Majorana, Sahina; Firidi Funt Ol. ex Baccis Junipe-ri> CaJJcoriüa, Salvia, Abfinthii ex herba viridi; ie)Ca-ruleo denique, (9/. Cbamomiüa Vulg. Rad. PimpinaUa ni¬gra, Sem Sefeleos montan/, (9/. Galhani; quibus alii ad-dunt Oleum Mittefohi, quod vero alii contendunt, co'o»re flavefeente deftillari. Sed nil impedit, quin utrisque,certa ratione, aflenfum prarbeamus, qvum notum fit,quod Oleorum colores, quemadmodum & florum, vana¬re poflint, pro ratione atatis & maturitatis plantar velfeminis; pro ratione, loci & Climatis, quo Vegetabileertfeit; pro ratione tempefiatis anni, magis ficei vel hu«.

» ) " ( »

midi; quibus momentis & infuper id addendum, quod,aliquo modo, differenti colore, ex iisdcm fubjeäis pro-pelii poflint oiea, pro ratione 'fortforts vel debiiioris r-gftis, nec non pro ratione Fafirum, Hsec quae de colo-ribus oleorum ellentialium allata funt, valent tantumde recenter deftiilatis; de csetero, eadem heic locumhabent, qua: prius monuimus (§. V. n. 3,), fcilicet,quod tempore alterantur 5c mutantur; Olea Alba fiuntflava Sc tandem ruffefcentia, flava fiunt rubra, Sc protra-£to tempore obfciire rubra, Olea viridia fiunt livida, 5cCartilea brunnum fufcipiunt colorem,

4!to Odore cT Sapore fe quam maxime diftingvunthcec olea, quibus gaudent iisdem, ac ipfa fubjeåa, dequibus defliilata funt, fed in altiori Sc eminentiori gra-du. Singulare«! vero faporem produnt Oleum Cbare-folii, cujus fapor non multum a Faniculi abiudit; necnon olea Satureja Sc Thymi, qua: urentem & fere igneampofndent acrimoniam; qvum ex adverfo OL Piperis,minus acri Sc potius dulci gaudec fapore»

y.to Ratione folubilitatis in Spiritu Fin/, htec difFe-.rentia interOiea cffetttialia eftobfervata, quod (a) OleaAromatica, Cinnamomi, Majorana, Mentha, Bacc, jfuni-peri See. folvantur sequali pondere Spiritus Fini. (b) 0-lea Arborum, ut Terebinthince, Sajjafras, requirunt Spiri¬tus Vini quadruplum, (c) Olea Refittarum Sc Balfa?nornm,Copaivtf, Peruviani, Gum, Ammoniaci, Galbani, Myrrhct,requirunt 8 vel 12 plum. Spiritus Vini, quibus &Mineralia adnumerare polfumus, quse difficulter, vel utnonnullis placct, non in Spiritu Vini folvuntur, nifiad partem.

6: to Ratione accenßbilitatis cum Spiritu Nitri fu-niante; alia ignem concipiunt faciie, ut Olea CinnamomitLign. Sa(fafras, CaryopbyUortm, Carvi, fimiliter 5c tenuis-jßma illa olea, Terebintbina, & Abictinam; difficul-

B 2 ter9

£ ) lä ( $

ter, vel non acceriduntur, eodem cum Spiritu aclcto,ut Olea Cort. Citri, Niicifta, Herbarum Cepbalicarum, Bdcc<Junipéri, & Olea Mineraha, Succint, Afpbnlti & Petro¬leum , licet nobis non ignotum, quod & htec, certa en-cheirifi, & Oleo Vitrioli admixto, accendi pofHnt.

7: uno Ratione coagulationis refinificationis cum 0-leo. Fitrioli, alia rubent &: coagulantur, ut Oleum Caryo-pbyllorum i Saffafras, 7erebintbina, Templinum &c.non coagulantur, etfi rubent, ut Oleum Jumper, e Ligno,de Copaiva &c.

g:vo Ratione gråvitatis fpecifica deprehendimus, (#)Mia olea ea gaudere levitate, ut Spiritui Fini innatent,ut 01. Lavendula & 0/. Formicarum, dum ^//V/5 in eodemSpiritu demerguntur, ut Oleum Terebinthina & de Myr-rha. {by Alia aquis innatant,.& eadem fpecifke levio-ra funt, ut Oleum Carvi, Cbamomilla, Cttmini, Majora-va, Abfinthii, Mentha, Tanaceti, Salvia, SerpiUJi, Thymi, Rorismarini &C. (c) Alia in Aquis qua il fu-fpenfa htmrnt, ac eadem cum aqua gaudere videnturgravitate, ut 0/. Anethi, Cavvi, & e ÜW. JW-peri, quod aliquandoin aqua lubfidet. (</} Alia, e con¬trario, in aqua defcendunt, adeoque, hac graviora exi-dhint, ut Olea Cinnamomi, CariophyUorum, Lign. Saffafras,Gvajaci, Cubebarum, Ca(fa Cariopbyllata, Macis, Cochlea-ria, Myrrha, Santali Citvini &c.

§• IX,His allatis crfteriis & differentiis (§. VITT ) exifti-

mamüs, olea eflentialia, facile ab invicem & a reliquisdt'din (tvi poffe, fed qvum plitfirtlis artifidis adulterarifoleant, tam fub ipfa deftillatiotte, nempe cum <%o levs-linthina bene redificato, quam poft defiittationem, oleoexpreflb, in primis Balanino addi to, vel Spiritu Trai,vel edam oleo Athcreo villori \ necefle itaque, ut leiat

tam

& ) »3 ( &tam Phärmacopola, quam Medicus, qua ratione hxefrans detegenda.

i :mo Si cum Spiritu Vint oleum mangonizatum,tum, fi olei guttulse, in Aquatn calidam infundantur,Spiritus in aquam tranfit, Aqua la&ejat, & Oleum a Spi¬ritu feparatur, remanens vero oleum, ab aqua fepara-tum, pondere diminutum deprehenditur.

2:do Si Oleum ejjentiah, cum exp rejj'o 6t UnSluafo a-dulteratum fuerit, ut prarcipue cum Oleo Balanim fierifolet, & hoc oleum commifceatur, five cum Spir. ViniriBificatiffimo, five Spiritu Nitri Dulci, five Liquors A-rtodyno Mineralt^ five Spiritu Salts Ammomaei Finofo, fub-juncta moderata digeftione, tum oleum illud unduo-fum additum, in fundo vafis fefe manifefiat, non dis-lolutumj genuinum etenim ejjentiale, ab his Spiritibusfolutioncm admittit,

3ttio Sed cum Spiritu Vitiiy non fölum Olea unBuofasrthereis admixta, detegi pofiimt, fed etjam nonnullaOlea effentialia viliora, reliquis admixta; etenim, fi debi*ta proportio Spiritus Vim obfervetur (§. VIII. n. 5"0 fa-eile hoc menltruo, in anatica proportione adhibito, 0-lea Mtherea fucilius in Spiritu Vini folubilia, fepararipofiunt ab Oleis difficiliuS folnbilibus. Sic Oleum Tere-bintb. ab Oleis Aromaticis feparari potefb

4:to Si Oleum fpecifice gravius, cum Oleo JEtbereofpecifice leviori, Sc.viliori adufteratum fuerit, fraus, folaaqua detegi potefi, in qua conquaflatione fa&a hujus-modi mixta olea in divortium abeunt, dum genuinumfpecifice gravius, fundum petit, levius vero ad fuperfi-ciem aqua? tendit, ipfiqne innatat.

5:to Si oleum vilius plus minus odorifertim, commix¬tum fuerit cum pretiefo, ejusdem gravitatis fpecifica?,tum fraus detegi poteft, fi id, quod explorare volumus,five manibus five linteo illitum, aliquando patimur ex-

B 5 hala-

& > <4 ( HShalare in loco ealido, ubi genuinus Ol« i*Etherei odorcito perit, admixti remanente.

6:to Si Oleum Deftillatum frIgore coagulabile (§. VIII.n. 3.) commixtum fuerit cum alio non coagulahili, tummangonizatio detegicur frigore, quo adulcerata nonperfccle coagulantur, Ted liquiditatem fuam in calidoloco non minus, quam infrigido, retinent, vel fola parseantum genuina, ab adulterata fecedic & condenfatio-nem a frigore admittit.

§. X,OLEA EMPYREUMATICA, funt, plus minus

fpifa, inflammabilia, odore ingrato ambufii corporis, fa-pore acri, amaricante, colore j'ufco vel obfcure rubicundo,qua Spiritu Fun, vel integre, vel ad partem folubilia funt,cf cum aqua ebulliente aut plene, aut ad partem defliUaripofjunt. Hxc oJea fola defiillatione obtinentur, a corpo-ribus Mineralibus nonnullis , Fegetabilius vel MnhnaH-bus aut eorum partibus, ac eo magis tinSla & obfcura,tenacia ac fatida exiftunt, quo pofterius deflillata fuc-rint, vel, quo major fucrit gradus ignis adhibiti.

§. XI,Differunt hxc olea, non tantum pro ratione gra¬dus caloris, fed etiam intrinfece, quoad mixtionem Ef

compofitionem.i:mo Conßflentia crnfpori funt oleum ferici & olea

Axwjgiarum; tenuiori vero reliqua.a:do Odore gaudent omnia hcee olea, Empyreumati-

co, ica tarnen ut olea,FegetabiIhm aliquid de odore &fapore matricis fuse retineant, nifi nimia aduftio prjeces-ferit. Subtiliffimi & acerrimi odoris funt olea Empyreu-raatiea, pingutdinum animalium•

3: tio

f

•» ) »I c &

3:tio Mixtura eatenus cfifferunt haec olea, tjuodin aliisj Alkali Folatile reperiatur, ut in plurirnis bis o-leis-, in aIiis > acidum immixtum, ut in Oleo Tartari, 0-leis Pinguedinum, (9/. atque /Vrå liquidar, in /7//»vero & acidum & Alkali ut in 01. Cormi Cervi, 01, San¬guinis » prout hxc omnia, examine Chemico & reagen-tibus patent.

§. XII.Ut hxc olea nunquam non in officinis praparan-

tur, qua: ofBcinaiia funt, nunquam & in uium Me-dicum fine prasvia RcBificatione adbiberi poflunt vel

debenl; lic & nulla circa hxc oiea metuendaeft mangonizatio.

Soli Deo Gloria.

Min HERRE,

jT\rf ar <et vackert Snille - ProfPä Jäkra grunder fanning foka9

Med dygdig flit den kunfkap hka>Som Pharmacien har bebof:

J aren e/erfor heder värdig.Blif ftäds mot falfkbet lika härdig .*

Jag fpär at Himlen i det fallHr möda rikligt låna [kall.

W. Le Moine.

Min. Kåre. BROR,At.

Vishet. Och. Dygcf.Hos. Tig.

Från. Spådafte. Åren. Börjat.Med. Tiden. Tiitagit.

Och.Tili. Allns. Fågnad.

Redan. Wunnet. Stadga.Intygar. Detta. Lårdoms-Prof.

Jag. År. Derföre Vifs.At. DeflL Tvånne. Tindrande. Stiernor.

Som. Upgådt. På. Tin. Lyckos. Himmel»Båda. Säkert.

Allmänhetens. Nytta.Och.

Tin. Sållhet.

Dan. WickmaN.