phaÙp bÖÛu ÑaØn kinh

1 – Pháp Bửu Đàn Kinh

PHAÙP BÖÛU ÑAØN KINH


HOØA-THÖÔÏNG THIEÀN-SÖ

THÍCH TÖØ-QUANG

DÒCH AÂM, DIEÃN NGHÓA, YEÁU-GIAÛI SÖÏ LYÙ

ÑOÂNG-ÑOÄ THIEÀN-TOÂNG

KINH

THÍCH TRÍ-THAØNH

GIAÛNG-GIAÛI

2009


PHAÄT-GIAÙO THIEÀN-TOÂNG

ÑOÂNG-ÑOÄ HUEÄ-NAÊNG

ÑEÄ-LUÏC TOÅ-SÖ BOÀ-TAÙT

THUYEÁT

PHAÙP BÖÛU ÑAØN KINH


TÖÏA

NAM-MOÂ THÖÔØNG-TRUÏ TAM-BÖÛU.

Ñaïo Phaät laø ñaïo Voâ-thöôïng Boà-ñeà, phaùp Phaät laø phaùp thaäm-thaâm vi-dieäu. Moät

chöõ kinh bao-haøm voâ-löôïng nghóa, moät caâu keä bao-haøm voâ-löôïng lyù.

Ñaïo Phaät chuû-tröông tu-haønh giaûi-thoaùt bieån khoå soâng meâ, vì haèng thuaän

chuùng-sanh ña beänh neân kinh giaùo coù ña moân; tuy-nhieân, töïu trung kinh giaùo ñaïo Phaät

goàm coù hoùa nghi vaø hoùa phaùp.

Hoùa nghi coù boán giaùo:

1) Ñoán-giaùo, 2) Tieäm-giaùo, 3) Maät-giaùo, 4) Quyeàn-giaùo.

Hoùa phaùp coù boán giaùo:

1) Taïng-giaùo, 2) Thoâng-giaùo, 3) Bieät-giaùo, 4) Vieân-giaùo.

Rieâng Ñoán-giaùo chuyeân noùi thaúng, chæ ngay, truyeàn daïy phaùp-moân ‚baát-nhò‛,

phaûn-boån hoaøn-nguyeân; nhö Thieàn-toâng khai-thò phaùp-moân tröïc-chæ nhaân-taâm kieán

taùnh thaønh Phaät; nhö caùc kinh: Hoa-Nghieâm, Phöông-Ñaúng, Baùt-Nhaõ khai-thò Töï-Taâm

Chôn-Nhö cuûa Phaät, cuõng nhö cuûa chuùng-sanh.

Toû ngoä Töï-Taâm laø giaùc, queân maát Töï-Taâm laø meâ. Giaùc laø Phaät, meâ laø chuùng-

sanh. Phaät vôùi chuùng-sanh ñoàng moät Töï-Taâm Chôn-Nhö, chæ khaùc nhau ôû choã giaùc vôùi

meâ.

Phaùp-moân Ñoán-giaùo ví nhö aùnh saùng maët trôøi chieáu dieäu, phaù tan caùc choã toái

taêm u-aùm vaø khieán trôû neân toû raïng phong-quang.

Phaùp-Böûu-Ñaøn laø kinh Ñoán-giaùo, do ñöùc Hueä-Naêng töùc laø Ñoâng-Ñoä Ñeä-Luïc

Toå-Sö Boà-Taùt thuyeát, chia laøm möôøi phaåm:

1. Phaåm Töï-Töï,

2. Phaåm Baùt-Nhaõ,

3. Phaåm Quyeát-Nghi,

4. Phaåm Ñònh-Tueä,

5. Phaåm Dieäu-Haïnh,

6. Phaåm Saùm-Hoái,

7. Phaåm Cô-Duyeân,

8. Phaåm Ñoán-Tieäm,

9. Phaåm Hoä-Phaùp,

10. Phaåm Phuù-Chuùc.

Kinh Phaùp-Böûu-Ñaøn chaúng nhöõng thuoäc veà Ñoán-giaùo, töø taûn-vaên dó-chí keä

tuïng ñeàu haøm-suùc yù-töù voâ cuøng cao-sieâu, laïi coøn vieát theo loái haønh vaên cuûa Taøu, thaät

raát khoù hieåu; bôûi neân söï phieân-dòch ra quoác-vaên thaønh moät vaán-ñeà quan-troïng.


Khi chuû-taâm phieân-dòch kinh Phaùp-Böûu-Ñaøn, toâi khoâng chaáp-tröôùc vaên-töï, vì

khoù ñöôïc nghóa xaùc-thaät giöõa hai ngoân-ngöõ khaùc nhau, coù choã caàn giaûi lyù hôn laø dòch

töøng chöõ maø vaãn giöõ nguyeân taùnh lyù cuûa kinh vaø gaëp ñoaïn vaên naøo, nhöùt laø keä tuïng,

coù nghóa-lyù bí-aån thì yeáu-giaûi theâm, nhaèm muïc-ñích giuùp ích chö Toân ñoäc-giaû treân

ñöôøng nghieân-cöùu Giaùc-ñaïo.

Vaû chaêng Ñaïo Phaät coù ñuû Giaùo Lyù Haïnh Quaû.

Caùc chôn-thaät ngöõ trong kinh phaùp do baäc Vieân-Giaùc daïy truyeàn töùc laø Giaùo.

Y Giaùo, quaùn-saùt saùng suoát vaø chaâu-ñaùo cho ñaït chôn-lyù giaûi-thoaùt töùc laø Lyù.

Tuøng Lyù, duõng-maõnh tu-haønh thuaàn-tuùy chôn-chaùnh töùc laø Haïnh.

Nhôø Haïnh, ñöôïc thaáy taùnh thaønh ñaïo Voâ-thöôïng Boà-ñeà töùc laø Quaû.

Ñöùc Luïc-Toå coù daïy: ‚Tu-haønh phaûi laøm ôû taâm, chôù khoâng phaûi chæ noùi ôû

mieäng‛. Mieäng noùi maø taâm khoâng laøm, chaúng khaùc chi huyeãn-thuaät hö-voïng.

Nhö mieäng noùi taâm laøm, taâm vôùi mieäng töông-öùng, nhieân-haäu chaéc chaén tieâu-

dieät caùc beänh meâ chaáp, tröø tuyeät caên-nghieäp voâ-minh, thaáy ñöôïc Phaät-Taùnh.

Toâi mong caàu chö Toân ñoäc-giaû, khi xem xong kinh Phaùp-Böûu-Ñaøn, neáu chöa

tu neân phaùt nguyeän tu, neáu ñaõ tu neân vaän-duïng tinh-thaàn ñaïi-huøng ñaïi-löïc ñaïi töø-bi,

tieán tu cho ñöôïc kieán taùnh thaønh ñaïo.

Xin ñem coâng-ñöùc naøy hoài-höôùng cho taát caû phaùp-giôùi chuùng-sanh ñoàng hieåu

thaáu Chaùnh-giaùo, toû ngoä boån-taâm, vieân-chöùng Phaät-quaû.

NAM-MOÂ COÂNG-ÑÖÙC-LAÂM BOÀ-TAÙT MA-HA-TAÙT.

Haï naêm Nhaâm-Ngoï (1942)

Caån-khaûi

CHÔN-ÑÖÙC THIEÀN-VIEÄN

Toå ñôøi thöù 40, Thieàn-Toâng Laâm-Teá

Hoøa-Thöôïng Thieàn-Sö THÍCH TÖØ-QUANG

Huùy HOÀNG-LIEÃU, hieäu HUEÄ-ÑÖÙC

(1888 Maäu-Tyù – 1991 Taân-Muøi)

TÖØ GIAÙC BOÅN TAÂM TRÖÏC NGOÄ THIEÀN,

QUANG MINH TÖÏ TAÙNH HUEÄ HOAØN NGUYEÂN,

HOÀNG CÔ CHUYEÅN PHAÙP TUØY DUYEÂN HOÙA,

LIEÃU ÑAÏT CHÔN NHÖ ÑÖÙC VÓNH TRUYEÀN.


TIEÅU LÖÔÏC

NAM-MOÂ THÖÔØNG-TRUÏ TAM-BAÛO.

Traûi qua thôøi-gian tu-hoïc, ñöôïc thaày Toå chæ daïy, laøm saùng toû Chôn-Taâm

(Töï-Taùnh cuûa mình). Nay theâm boä kinh Phaùp-Böûu-Ñaøn, nhôø ñoù maø trí-tueä ñöôïc

saùng toû quang-minh theâm.

Bieát ñaïo Phaät laø ñaïo voâ-thöôïng Boà-ñeà, phaùp Phaät laø phaùp thaäm-thaâm vi-

dieäu. Neân moät chöõ kinh bao-haøm voâ-löôïng nghóa, moät caâu keä bao-haøm voâ-löôïng

lyù.

Neân ñaïo Phaät laø ñaïo chuû-tröông tu-haønh giaûi-thoaùt bieån khoå soâng meâ,

thaønh ñöôïc Phaät-quaû. Coøn chuùng-sanh thì ña beänh, neân kinh giaùo cuõng ña moân.

Tuy-nhieân taäp-trung trong thôøi giaùo-phaùp cuûa Phaät, traûi qua naêm thôøi

thuyeát-phaùp, trong ñoù coù taùm loaïi giaùo-moân maø thoâi, goàm coù boán giaùo-hoùa phaùp,

vaø coù boán giaùo-hoùa nghi.

1. Boán giaùo-hoùa phaùp (laø 4 giaùo-phaùp chæ daïy tu-haønh)

1. Tam-taïng giaùo : kinh, luaät, luaän.

2. Thoâng-giaùo : giaùo khai-thoâng Tieåu vaø Ñaïi-thöøa.

3. Bieät-giaùo : giaùo daïy rieâng bieät cuûa töøng loaïi giaùo.

4. Vieân-giaùo : giaùo chæ daïy ñeán choã roát raùo troøn ñaày.

2. Boán giaùo-hoùa nghi (laø 4 giaùo, giaûi nghi töøng loaïi)

1. Ñoán-giaùo : laø nghe ñöôïc lieàn ngoä.

2. Tieäm-giaùo : tu daàn daàn sau môùi ngoä.

3. Bí-maät giaùo : (laø Maät-toâng)

- vöøa laø toân-giaùo, vöøa laø khoa-hoïc, vaø caùc moân hoïc huyeàn-bí

nhö: AÛo-thuaät, Thieân-vaên, Thoâng-thieân, Chieâm-tinh, Boùi khoa,

sai thaàn, khieán quyû.

- Coøn khoa bí-maät, coøn goïi laø bí-maät-taïng, coøn goïi laø “chôn-

ngoân”.

4. Baát-ñònh giaùo : (laø Quyeàn-giaùo)

- Laø giaùo-lyù noùi ra moät loaïi, maø coù lôïi-ích khaùc nhau khoâng ñoàng,

- ví duï: noùi kinh Ñaïi-thöøa, taát caû cuøng nghe nhö nhau, maø hieåu

bieát khaùc nhau, neân lôïi-ích thu ñöôïc khaùc nhau.

- Neân goïi laø baát-ñònh giaùo.

Neân ñoán-giaùo, thì chuyeân daïy chæ thaúng, chæ thaät.

Coøn khi chæ daïy, thì daïy phaùp khoâng hai: phaùp “Phaûn-boån hoaøn-nguyeân”.

Nhö thieàn-toâng thì khai-thò phaùp-moân: “Tröïc-chæ nhôn-taâm, kieán taùnh thaønh

Phaät”.

Nhö caùc kinh: Hoa-nghieâm, Thuû-Laêng-Nghieâm, Phaùp-Hoa, Vieân-Giaùc,

Phöông-Ñaúng, Baùt-Nhaõ, taát caû ñeàu khai-thò Taâm Chôn-Nhö cuûa Phaät (Chôn-Taâm).

Neân phaøm: - Toû ngoä Töï-Taâm : laø giaùc.

- Queân maát Töï-Taâm : laø meâ.


- Giaùc : laø Phaät.

- Meâ : laø chuùng-sanh.

Nhöng Phaät vôùi chuùng-sanh cuøng ñoàng moät theå-taùnh Chôn-Nhö (Chôn-

Taâm), maø chæ khaùc nhau ôû choã giaùc vaø meâ.

Neân phaùp-moân ñoán-giaùo, ví nhö aùnh saùng maët trôøi chieáu dieäu, noù phaù tan

caùc choã toái taêm, u-aùm khieán noù trôû neân toû raïng phong quang.

Neân kinh Phaùp-Böûu-Ñaøn laø loaïi kinh ñoán-giaùo, ñoán-ngoä cuûa Ñöùc Hueä-

Naêng, laø Toå Ñoâng-Ñoä thöù saùu, laø Toå-sö Boà-Taùt thuyeát, chia laøm 10 phaåm:

1. Phaåm Töï-Töï

2. Phaåm Baùt-Nhaõ

3. Phaåm Quyeát-Nghi

4. Phaåm Ñònh-Tueä

5. Phaåm Dieäu-Haïnh

6. Phaåm Saùm-Hoái

7. Phaåm Cô-Duyeân

8. Phaåm Ñoán-Tieäm

9. Phaåm Hoä-Phaùp

10. Phaåm Phuù-Chuùc.

Thöôøng trong giaùo-lyù cuûa ñaïo Phaät, noù ñaõ coù Giaùo-Lyù vaø Haïnh-Quaû.

Neân caùc chôn-thaät ngöõ trong caùc kinh phaùp do caùc baäc Vieân-Giaùc truyeàn

daïy, goïi laø Giaùo.

Y theo giaùo, quaùn xeùt saùng suoát vaø chu ñaùo, ñeå ñaït lyù giaûi-thoaùt goïi laø Lyù.

Heã tuøng lyù, duõng-maõnh tu-haønh thuaàn-tuùy chôn-chaùnh, goïi laø Haïnh.

Roài nhôø haïnh, maø thaáy taùnh, thì ñöôïc ñaïo Voâ-thöôïng Boà-ñeà, goïi laø Quaû.

Neân Ñöùc Luïc-Toå coù daïy raèng: “Tu-haønh laø ôû taïi taâm, chôù khoâng phaûi ôû nôi

mieäng”. Mieäng noùi maø taâm khoâng laøm, thì chaúng khaùc chi huyeãn-thuaät, hö-voïng.

Coøn nhö mieäng noùi taâm laøm, taâm vôùi mieäng töông-öùng, thì tieâu-dieät caùc

beänh meâ chaáp, tröø tuyeät caên-nghieäp voâ-minh, thì nhaän ra ñöôïc Phaät-Taùnh.

Neân mong raèng caùc chö toân ñoäc giaû, khi xem xong kinh Phaùp-Böûu-Ñaøn

naøy, neân laäp chí tieán tu cho ñöôïc “Kieán Taùnh”, maø thaønh ñaïo Voâ-thöôïng Chaùnh-

ñaúng Chaùnh-giaùc.

Xin ñem coâng-ñöùc naøy hoài-höôùng cho taát caû phaùp-giôùi vaø chuùng-sanh ñoàng

hieåu thaáu chaùnh-giaùo, toû ngoä ñöôïc boån-taâm, cuøng vieân-chöùng Phaät-ñaïo.

NAM MOÂ COÂNG-ÑÖÙC-LAÂM BOÀ-TAÙT MA-HA-TAÙT.

Haï naêm Kyû-Söûu 2009 (PL. 2553)

Caån-khaûi

Phaùp-danh : Thích Trí-Thaønh

(1938 – 2018)

Phaùp-hieäu : Thanh-Tònh

Phaùp-töï : Nhöït-Hieån


KINH PHAÙP-BÖÛU-ÑAØN

AÂm Nghóa

LUÏC-TOÅ ÑAÏI-SÖ SÖÛ-LÖÔÏC LÖÔÏC-THUAÄT SÖÏ-TÍCH

LUÏC-TOÅ ÑAÏI-SÖ

1. Ñaïi-sö danh Hueä-Naêng, phuï Lö thò,

huùy Haønh-Thao, maãu Lyù thò.

_ Ñöôøng Voõ-Ñöùc tam nieân, cöûu ngoaït,

taû quan Taân-Chaâu, maãu Lyù thò tieân

moäng ñình tieàn, baïch hoa caïnh phaùt,

baïch haïc song phi, dò höông maõn thaát,

giaùc nhi höõu thaàn.

1. Ñaïi-sö teân Hueä-Naêng, thaân-phuï laø Lö

Haønh-Thao, thaân-maãu laø Lyù thò.

_ Ñôøi Ñöôøng, nieân-hieäu Voõ-Ñöùc thöù ba,

thaùng chín, oâng Lö Haønh-Thao bò giaùng

chöùc quan ôû Taân-Chaâu, baø Lyù thò tröôùc

khi thoï thai, naèm moäng thaáy tröôùc saân

nhaø, hoa traéng ñua nôû, haïc traéng bay ñuû

caëp, taïi gia ñöôøng coù muøi thôm laï phaûng

phaát.

2. Toaïi khieát thaønh trai giôùi, hoaøi nhaâm

luïc nieân, Sö naõi sanh dieân, chaùnh Ñöôøng

Trinh-Quaùn thaäp nhò nieân, Maäu-Tuaát

tueá, nhò ngoaït baùt nhöït tyù thôøi daõ.

2. Töø aáy baø Lyù thò giöõ loøng tinh khieát,

chí-thaønh trai giôùi, coù thai vaø sanh ra

ngaøi Hueä-Naêng hoài giôø Tyù, ngaøy muøng

8 thaùng 2 naêm Maäu-Tuaát, thuoäc veà nieân-

hieäu Trinh-Quaùn thöù 12, ñôøi nhaø Ñöôøng.

3. Thôøi haøo-quang ñaèng khoâng, höông

khí phaân phöùc.

_ Leâ minh höõu nhò Taêng thöùu yeát, vò Sö

chi phuï vieát:

_ ‚Daï lai sanh nhi, chuyeân vò an danh,

khaû thöôïng Hueä haï Naêng daõ‛.

3. Khi sanh ngaøi Hueä-Naêng, aùnh saùng

röïc rôõ, muøi thôm ngaøo ngaït.

_ Raïng ñoâng coù hai vò taêng ñeán hoäi kieán

oâng Lö Haønh-Thao vaø noùi raèng:

_ ‚Con oâng môùi sanh hoài hoâm, neân ñaët

teân laø: Thöôïng Hueä, haï Naêng‛.

4. Phuï vieát:

_ ‚Haø danh Hueä-Naêng?‛

4. OÂng Lö Haønh-Thao hoûi:

_ ‚Theá naøo teân goïi laø Hueä-Naêng?‛

5. Taêng vieát:

_ ‚Hueä giaû dó phaùp-hueä teá chuùng-sanh,

Naêng giaû naêng taùc Phaät-söï‛. Ngoân taát

nhi xuaát, baát tri sôû chi.

5. Taêng noùi:

_ ‚Hueä laø laáy phaùp-hueä cöùu-ñoä chuùng-

sanh, Naêng laø thöôøng haønh Phaät-söï‛.

Taêng noùi xong, töø giaõ ñi maát.

6. Sö baát aåm maãu nhuõ, daï ngoä thaàn-nhaân

quaùn dó cam-loä.

6. Ngaøi Hueä-Naêng khoâng buù söõa meï,

moãi ñeâm coù thaàn-nhaân cho uoáng cam-loä.

7. Tam tueá phuï taùng, taùng ö traïch baïn. 7. Khi ngaøi Hueä-Naêng ñöôïc ba tuoåi, thì

thaân-phuï töø traàn, taùng ôû caïnh vöôøn.

8. Maãu thuû chí cuùc döôõng. Kyù tröôûng

duïc taân cung maãu.

_ Nieân nhò thaäp höõu töù, vaên kinh ngoä

8. Thaân-maãu giöõ tieát nuoâi con lôùn leân,

ngaøi Hueä-Naêng baùn cuûi, ñoåi gaïo nuoâi

meï.

_ Ñeán naêm 24 tuoåi, ngaøi Hueä-Naêng


ñaïo, vaõng Huyønh-Mai tham leã.

_ Nguõ-Toå khí chi, phoù y phaùp, linh töï Toå

vò, thôøi Long-Soùc nguyeân-nieân, Taân-

Daäu tueá daõ.

nghe kinh toû ngoä, beøn tìm ñeán chuøa

Huyønh-Mai, ñaûnh leã Ñöùc Nguõ-Toå.

_ Nguõ-Toå xem bieát ngöôøi coù caên ñaïo

khí, ñaùng ñöôïc truyeàn y phaùp, ñeå noái

ngoâi Toå, luùc aáy laø nhaèm nieân-hieäu

Long-Soùc ñaàu tieân, naêm Taân-Daäu.

9. Nam quy aån ñoän.

_ Chí Nghi-Phuïng nguyeân-nieân, Bính-Tyù

chaùnh ngoaït baùt nhöït, hoäi AÁn-Toâng

phaùp-sö, caät luaän huyeàn aùo, AÁn-Toâng

ngoä kheá sö chæ.

_ Thò ngoaït thaäp nguõ nhöït, phoå hoäi töù

chuùng, vò sö theá phaùt.

9. Töø ñoù, ngaøi Hueä-Naêng veà phöông

nam ôû aån.

_ Ñeán nieân-hieäu Nghi-Phuïng ñaàu tieân,

naêm Bính-Tyù, ngaøy muøng 8 thaùng gieâng,

gaëp phaùp-sö AÁn-Toâng, gaïn noùi choã maàu

nhieäm, AÁn-Toâng kheá ngoä yù-chæ cuûa

ngaøi.

_ Qua ngaøy raèm thaùng gieâng, thaày AÁn-

Toâng nhoùm töù chuùng laïi, caïo ñaàu cho

ngaøi Hueä-Naêng.

10. Nhò ngoaït baùt nhöït, taäp chö danh

ñöùc, thoï cuï-tuùc giôùi,

- Taây-Kinh Trí-Quang luaät-sö vi truyeàn

giôùi sö,

- Toâ-Chaâu Hueä-Tònh luaät-sö vi Yeát-ma,

- Kinh-Chaâu Thoâng-ÖÙng luaät-sö vi

Giaùo-thoï,

- Trung-Thieân-Truùc Kyø-Ña-La luaät-sö vi

Thuyeát giôùi,

- Taây-Quoác Maät-Ña Tam-Taïng vi

Chöùng giôùi.

10. Keá ngaøy muøng 8 thaùng 2, phaùp-sö

AÁn-Toâng vaân-taäp caùc sö danh ñöùc,

truyeàn thoï giôùi cuï-tuùc goàm:

- Thaày Trí-Quang luaät-sö, ôû Taây-Kinh,

laøm truyeàn giôùi sö.

- Thaày Hueä-Tònh luaät-sö, ôû Toâ-Chaâu,

laøm Yeát-ma.

- Thaày Thoâng-ÖÙng luaät-sö, ôû Kinh-

Chaâu, laøm Giaùo-thoï.

- Thaày Kyø-Ñaø-La luaät-sö, ôû Trung-

Thieân-Truùc, laøm Thuyeát giôùi sö.

- Thaày Maät-Ña-Tam-Taïng, ôû Taây-Quoác,

laøm Chöùng giôùi sö.

11. Kyø giôùi-ñaøn naõi Toáng trieàu, Caàu-Na-

Baït-Ñaø-La Tam-Taïng saùng kieán, laäp bi

vieát:

_ ‚Haäu ñöông höõu nhuïc-thaân Boà-Taùt ö

thöû thoï giôùi‛.

11. Giôùi-ñaøn naøy voán do ngaøi Caàu-Na-

Baït-Ñaø-La Tam-Taïng ñôøi Toáng saùng

laäp, ngaøi coù duøng bia khaéc chöõ raèng:

_ ‚Sau seõ coù vò nhuïc-thaân Boà-Taùt thoï

giôùi taïi ñaây‛.

12. Höïu Löông Thieân-Giaùm nguyeân-

nieân, Trí-Döôïc Tam-Taïng, töï Taây-Truùc

quoác, haøng-haûi nhi lai, töông bæ ñoä Boà-

ñeà thoï nhöùt chaâu, thöïc thöû ñaøn baïn, dieäc

döï chí vieát:

_ ‚Haäu nhöùt baù thaát thaäp nieân, höõu

nhuïc-thaân Boà-Taùt, ö thöû thoï haï, khai

12. Ñeán ñôøi Löông, nieân-hieäu Thieân-

Giaùm ñaàu tieân, ngaøi Trí-Döôïc Tam-

Taïng ôû Taây-Truùc, do ñöôøng bieån ñi ñeán,

ñem theo caây Boà-ñeà sang troàng beân

caïnh giôùi-ñaøn, cuõng coù ghi lôøi tieân-tri

raèng:

_ ‚Sau 170 naêm, seõ coù vò Boà-Taùt xaùc

phaøm, ngoài döôùi goác caây Boà-ñeà naøy maø


dieãn Thöôïng-thöøa, ñoä voâ-löôïng chuùng,

chôn-truyeàn Phaät taâm-aán chi phaùp-chuû

daõ‛.

thuyeát-phaùp thöôïng-thöøa, ñoä chuùng voâ-

löôïng, ñoù laø moät vò phaùp-chuû ñaéc taâm-

aán chôn-truyeàn cuûa Phaät‛.

13. Sö chí thò chuùc phaùt thoï giôùi, caäp döõ

töù chuùng, khai-thò ñoán truyeàn chi phaùp

chæ, nhöùt nhö tích saám.

(Löông Thieân-Giaùm nguyeân-nieân nguõ

tueá, chí Ñöôøng Nghi-Phuïng nguyeân-nieân

Bính-Tyù, ñaéc nhöùt baù thaát thaäp nguõ

nieân).

13. Ngaøi Hueä-Naêng caïo ñaàu thoï giôùi roài,

beøn khai baøy toâng-chæ ñoán-giaùo thuaàn-

tuùy daïy truyeàn töù chuùng, ñuùng nhö hai

baøi saám tröôùc ñaây.

(Töø ñôøi Löông, nieân-hieäu Thieân-Giaùm

ñaàu tieân, naêm Nhaâm-Ngoï, cho ñeán ñôøi

Ñöôøng, nieân-hieäu Nghi-Phuïng ñaàu tieân,

naêm Bính-Tyù, tính ñöôïc 175 naêm).

14. Thöù nieân xuaân, sö töø chuùng quy

Böûu-Laâm, AÁn-Toâng döõ tri baïch toáng giaû

thieân dö nhaân, tröïc chí Taøo-Kheâ.

14. Muøa xuaân naêm sau, ngaøi Hueä-Naêng

töø giaõ töù chuùng veà Böûu-Laâm Töï, thì thaày

AÁn-Toâng cuøng caùc vò tri baïch hôn ngaøn

ngöôøi, ñöa ñeán Taøo-Kheâ.

15. Thôøi Kinh-Chaâu Thoâng-ÖÙng luaät-sö,

döõ hoïc-giaû soå baù nhaân, y sö nhi truï.

_ Sö chí Taøo-Kheâ Böûu-Laâm, quan

ñöôøng voõ thu aûi, baát tuùc dung chuùng, duïc

quaûng chi, toaïi yeát lyù nhaân Traàn AÙ-Tieân

vieát:

_ ‚Laõo Taêng duïc töïu ñaøn-vieät caàu toïa-

cuï ñòa, ñaéc phuû?‛

15. Thuôû aáy, thaày Thoâng-ÖÙng luaät-sö ôû

Kinh-Chaâu vaø vaøi traêm vò hoïc-giaû ñeàu

nöông theo Ñöùc Luïc-Toå.

_ Khi ñeán Taøo-Kheâ, vaøo chuøa Böûu-Laâm,

xem laïi beà theá chaät heïp, chaúng ñuû thaâu

nhaän ñaïi-chuùng, neân muoán môû roäng,

ngaøi beøn ñeán hoäi kieán chuû ñaát trong laøng

laø Traàn AÙ-Tieân, maø noùi raèng:

_ ‚Hoâm nay laõo taêng ñeán nhaø thí-chuû

muoán caàu moät choã ñaát traûi vöøa caùi toïa-

cuï, ñaëng chaêng?‛

16. Tieân vieát:

_ ‚Hoøa-Thöôïng toïa-cuï kyû höùa khoaùt?‛

16. AÙ-Tieân noùi raèng:

_ ‚Toïa-cuï cuûa Hoøa-Thöôïng roäng öôùc

bao nhieâu?‛

17. Toå xuaát toïa-cuï thò chi, AÙ-Tieân duy

nhieân.

17. Ñöùc Luïc-Toå ñöa toïa-cuï cho xem, thì

AÙ-Tieân baèng loøng.

18. Toå dó toïa-cuï nhöùt trieån, taän traïo Taøo-

Kheâ töù caûnh, töù Thieân-Vöông hieän thaân

toïa traán töù phöông.

_ Kim töï caûnh höõu Thieân-Vöông laõnh,

nhaân tö nhi danh.

18. Ñöùc Luïc-Toå laáy toïa-cuï traûi ra, bao

truøm caû boán phía ñaát Taøo-Kheâ, laïi coù

boán vò Thieân-Vöông hieän thaân ngoài traán

boán höôùng.

_ Hieän nay taïi caûnh chuøa Böûu-Laâm, coù

daõy nuùi Thieân-Vöông, cuøng vì tích aáy.

19. Tieân vieát:

_ ‚Daõ tri Hoøa-Thöôïng phaùp-löïc quaûng-

ñaïi, ñaõn ngoâ cao toå phaàn moä, tònh toïa

thöû ñaïi; tha nhöït taïo thaùp, haïng voïng toàn

19. AÙ-Tieân baïch raèng:

_ ‚Baïch Hoøa-Thöôïng! Con bieát Hoøa-

Thöôïng phaùp-löïc roäng lôùn phi-thöôøng,

nhöng vì moà maû cuûa oâng baø con naèm


löu, dö nguyeän taän xaû, vónh vi Böûu-

phöôøng‛.

trong ñaát naøy; vaäy ngaøy sau coù taïo thaùp,

xin chöøa laïi caùc moà maû aáy, phaàn coøn dö

laïi, con xin nguyeän cuùng ñeå laøm ngoâi

Tam-Baûo toân-nghieâm tröôøng-cöûu‛.

20. Nhieân thöû ñòa naõi sanh long baïch

töôïng lai maïch, chæ khaû bình thieân, baát

khaû bình ñòa. Tö haäu dinh kieán, nhöùt y

kyø ngoân.

20. Ñaát naøy laø choã sanh long baïch töôïng

ñeán keát maïch, chæ neân bình thieân, chôù

khoâng neân bình ñòa. Veà sau caùc coâng

vieäc kieán-truùc ñeàu ñuùng theo lôøi noùi.

21. Sö du caûnh noäi, sôn thuûy thaéng xöù,

trieáp khaùi chæ.

_ Toaïi thaønh lan nhaõ nhöùt thaäp tam sôû,

kim vieát: ‚Hoa Quaû Vieän‛, leä tòch töï

moân.

21. Moãi laàn daïo chôi trong caûnh aáy, gaëp

choã naøo sôn thuûy toát ñeïp thì Ñöùc Luïc-Toå

döøng chaân nghæ ngôi.

_ Veà sau, caùc choã ñoù thaønh-laäp thieàn-

vieän ñöôïc 13 ngoâi, goïi laø ‚Hoa Quaû

Vieän‛, taát caû ñeàu leä thuoäc Tam-Baûo.

22. Kyø Böûu-Laâm ñaïo-traøng, dieäc tieân thò

Taây-Truùc Trí-Döôïc Tam-Taïng, töï Nam-

Haûi kinh Taøo-Kheâ khaåu, cuùc thuûy nhi

aåm, höông myõ dò chi, vò kyø ñoà vieát:

_ ‚Thöû thuûy döõ Taây-Thieân chi thuûy voâ

bieät, kheâ nguyeân thöôïng taát höõu thaéng

ñòa, kham vi lan nhaõ‛.

22. Coøn chuøa Böûu-Laâm, voán hoài tröôùc

do ngaøi Trí-Döôïc Tam-Taïng ôû Taây-

Truùc, töø Nam-Haûi qua cöûa Taøo-Kheâ,

muùc nöôùc uoáng, thaáy maùt ngon laï

thöôøng, môùi noùi vôùi caùc ñoà-ñeä raèng:

_ ‚Khí vò nöôùc naøy khoâng khaùc vôùi nöôùc

beân Taây-Thieân, treân doøng khe naøy chaéc

coù choã toát, ñaùng laøm thieàn-vieän‛.

_ Tuøy löu chí nguyeân thöôïng, töù coá sôn

thuûy hoài hoaøn, phong loan kyø tuù, thaùn

vieát:

_ ‚Uyeån nhö Taây-Thieân Böûu-Laâm sôn

daõ‛.

_ Noùi xong, ngaøi lieàn ñi theo doøng nöôùc,

tìm ñeán taän nguoàn, xem thaáy boán phía

sôn thuûy ôû chung quanh, nuùi cao gioù maùt

xinh ñeïp, beøn khen raèng:

_ ‚Caûnh naøy gioáng nhö nuùi Böûu-Laâm

beân Taây-Thieân‛.

23. Naõi vò Taøo-Haàu thoân cö-daân vieát:

_ ‚Khaû ö thöû sôn kieân nhöùt phaïm saùt,

nhöùt baù thaát thaäp nieân haäu, ñöông höõu

voâ-thöôïng phaùp-böûu ö thöû dieãn hoùa, ñaéc

ñaïo giaû nhö laâm, nghi hieäu Böûu-Laâm‛.

23. Ngaøi laïi noùi vôùi daân cö trong xaõ

Taøo-Haàu raèng:

_ ‚ÔÛ nuùi naøy neân xaây döïng moät caûnh

chuøa, caùch 170 naêm sau, seõ coù phaùp-böûu

voâ-thöôïng ñöôïc dieãn giaûng, keû ñaéc ñaïo

nhieàu nhö röøng, neân hieäu laø Böûu-Laâm

Töï‛.

24. Thôøi Thieàu-Chaâu muïc Haàu Kính-

Trung, dó kyø ngoân cuï bieåu vaên taáu,

thöôïng khaû kyø thænh, töù Böûu-Laâm vi

ngaïch, toaïi thaønh Phaïm-cung, caùi thæ ö

Löông Thieân-Giaùm tam nieân daõ.

24. Thuôû aáy coù quan muïc Haàu Kính-

Trung, ôû Thieàu-Chaâu, theå theo lôøi tieân-

tri ñoù, daâng bieåu taáu vua, vua y theo lôøi

taâu, saéc-töù (saéc-phong) laø ‚Böûu-Laâm‛,

thaønh-laäp ñieän Phaät trang-nghieâm, nieân-

hieäu Thieân-Giaùm thöù ba ñôøi Löông.


25. Töï ñieän tieàn höõu ñaøm nhöùt sôû, long

thöôøng xuaát moät kyø gian, xuùc naùo laâm

moäc.

_ Nhöùt nhöït hieän hình thaäm cöï, ba laõng

huøng duõng, vaân vuï aâm eá, ñoà chuùng giai

cuï.

25. Tröôùc ñieän Phaät coù moät caùi ñaàm to,

roàng thöôøng xuaát-hieän ôû ñoù, rung ñoäng

caû röøng caây.

_ Moät hoâm, roàng hieän hình raát lôùn, soùng

daäy maïnh, maây aùm muø mòt, ñaïi-chuùng

sôï haõi.

Sö saát chi vieát:

_ ‚Neã (Nhó) chæ naêng hieän ñaïi thaân, baát

naêng hieän tieåu thaân.

_ Nhöôïc vi thaàn long, ñöông naêng bieán-

hoùa, dó tieåu hieän ñaïi, dó ñaïi hieän tieåu

daõ‛.

_ Kyø long hoát moät, nga khoaûnh phuïc

hieän tieåu thaân döôïc xuaát ñaøm dieän.

Ñöùc Luïc-Toå naït roàng raèng:

_ ‚Ngöôi chæ hieän thaân lôùn, chôù khoâng

hieän thaân hình nhoû.

_ Neáu thaät laø thaàn long, thì nhoû hieän ra

lôùn, lôùn hieän ra nhoû, bieán hoùa ñeàu ñöôïc

caû‛.

_ Ñöùc Luïc-Toå vöøa döùt lôøi, roàng thoaït

nhieân laën maát trong giaây phuùt, roài hieän

laïi hình nhoû noåi leân maët ñaàm.

Sö trieån baùt thi chi vieát:

_ ‚Neã (Nhó) thaû baát caûm nhaäp laõo Taêng

baùt vu lyù‛.

_ Long naõi du döông chí tieàn, sö dó baùt

dieãu chi, long baát naêng ñoäng.

Ñöùc Luïc-Toå dôû baùt noùi:

_ ‚Ngöôi chaéc khoâng daùm chui vaøo baùt

cuûa laõo taêng‛.

_ Lôøi noùi vöøa döùt, roàng hôùn hôû bôi ñeán

tröôùc maët Toå, Toå laáy baùt höùng roàng,

roàng khoâng theå vuøng vaãy ñöôïc.

_ Sö trì baùt quy ñöôøng, döõ long thuyeát-

phaùp, long toaïi thoaùt coát nhi khöù.

_ Kyø coát tröôøng khaû thaát thoán, thuû vó

giaùc tuùc giai cuï, löu truyeàn töï moân.

_ Sö haäu dó thoå thaïch yeân kyø ñaøm, kim

ñieän tieàn taû traéc höõu thieát thaùp traán xöù

thò daõ.

_ Long coát ö Chí-Chaùnh Kyû-Maõo, töï la

binh hoûa nhaân thaát vò tri sôû chi.

_ Toå ñem baùt veà chuøa, thuyeát-phaùp cho

roàng nghe, roàng lieàn boû xaùc thaêng maát.

_ Boä xöông daøi 7 taác, ñuû ñaàu söøng ñuoâi

chaân, ñöôïc löu-truyeàn taïi chuøa.

_ Veà sau Toå cho laáp ñaàm laïi, hieän nay ôû

tröôùc ñieän Phaät, veà phía taû coù moät caùi

thaùp saét, (ñoù laø di-tích choã ñaàm roàng ngaøy xöa).

_ Nieân-hieäu Chí-Chaùnh, naêm Kyû-Maõo,

chuøa maéc naïn binh hoûa, boä xöông roàng

bò thaát-laïc.

26. Sö tröø yeâu thaïch, thuyeân ‚Long-Soùc

nguyeân-nieân, Lö cö-só chí‛ baùt töï. Thöû

thaïch höôùng toàn Huyønh-Mai Ñoâng thieàn.

_ Minh Gia-Tònh gian, Vieät-Trung hoaïn

giaù, ö bæ thænh quy Taøo-Kheâ, kim thöôïng

toàn.

26. Ñöùc Luïc-Toå coù vieân ñaù tröø yeâu,

khaéc taùm chöõ: ‚Long-Soùc nguyeân nieân

Lö cö-só chí‛. Ñaù aáy tröôùc ñeå taïi Ñoâng

Thieàn-vieän Huyønh-Mai.

_ Ñeán ñôøi Minh, nieân-hieäu Gia-Tònh, coù

ngöôøi só-hoaïn (ngöôøi laøm quan) ôû Vieät-

Trung tôùi Huyønh-Mai thænh veà Taøo-Kheâ,

nay vaãn coøn.

27. Höïu Ñöôøng Vöông Duy Höõu-thöøa, vò

Thaàn-Hoäi ñaïi-sö, taùc Toå sö kyù vaân:

27. Quan Höõu-thöøa Vöông Duy ôû ñôøi

Ñöôøng, caàu thaày Thaàn-Hoäi, laøm baøi kyû-

nieäm Toå-sö:


_ ‚Sö hoån lao löõ tích thaäp luïc taûi, hoäi

AÁn-Toâng giaûng kinh, nhaân vò tröôùc

phaùt‛.

_ ‚Luïc-Toå soáng chung vôùi boïn lao-ñoäng

suoát 16 naêm, gaëp dòp thaày AÁn-Toâng

giaûng kinh, môùi xuoáng toùc‛.

28. Höïu Lieãu Toâng-Nguyeân Thöù-söû, taùc

Toå thuïy hieäu bi vaân:

_ ‚Sö thoï tín cuï, ñoän aån Nam-Haûi

thöôïng, thaäp luïc nieân, ñoä kyø khaû haønh,

naõi cö Taøo-Kheâ vi nhaân sö‛.

28. Quan Thöù-söû Lieãu Toâng-Nguyeân

laøm bia kyû-nieäm Toå-sö:

_ ‚Luïc-Toå vaâng chòu tín-y, roài aån daät ôû

mieàn Nam-Haûi, troïn 16 naêm, nhaän thaáy

thôøi-cô haønh ñaïo ñaõ ñeán, môùi veà Taøo-

Kheâ, laøm thaày ngöôøi‛.

29. Höïu Tröông Thöông-Anh Thöøa-

töôùng, taùc Nguõ-Toå kyù vaân:

_ ‚Nguõ-Toå dieãn hoùa ö Huyønh-Mai

huyeän chi Ñoâng Thieàn-vieän, caùi kyø tieän

ö töông maãu, Long-Soùc nguyeân-nieân, dó

y phaùp phoù Luïc-Toå dó, taûn chuùng, nhaäp

Ñoâng-Sôn kieát am, höõu cö-daân Phuøng-

Maäu dó sôn thí söû vi ñaïo-traøng dieân‛.

29. Quan Thöøa-töôùng laø Tröông Thöông-

Anh laøm baøi kyû-nieäm Nguõ-Toå:

_ ‚Nguõ-Toå daïy ñaïo ôû Ñoâng Thieàn-vieän

Huyønh-Mai, vì muoán tieän beà phuïng-

döôõng meï giaø, (neân khi gaëp thôøi-cô), nieân-

hieäu Long-Soùc ñaàu tieân, truyeàn y phaùp

laïi cho Luïc-Toå, roài giaûi taùn ñaïi-chuùng,

maø vaøo caát coác ôû nuùi Ñoâng-Sôn, ñòa-chuû

laø Phuøng-Maäu tình-nguyeän cuùng nuùi aáy

cho Nguõ-Toå laøm ñaïo-traøng‛.

30. Dó thöû khaûo chi, taéc sö chí Huyønh-

Mai, truyeàn thoï Nguõ-Toå y phaùp, thieät

Long-Soùc nguyeân-nieân Taân-Daäu tueá, chí

Nghi-Phuïng Bính-Tyù, ñaéc thaäp luïc nieân,

sö phöông chí Phaùp-Taùnh chuùc phaùt.

30. Tham chieáu theo caùc lyù-do keå treân

maø xeùt ñònh, Ñöùc Luïc-Toå ñeán Huyønh-

Mai, laõnh thoï y phaùp cuûa Ñöùc Nguõ-Toå,

roài töø nieân-hieäu Long-Soùc ñaàu tieân, naêm

Taân-Daäu, qua ñeán nieân-hieäu Nghi-

Phuïng, naêm Bính-Tyù, troïn 16 naêm, Ñöùc

Luïc-Toå môùi ñeán ñeán chuøa Phaùp-Taùnh

xuoáng toùc.



Luïc-Toå Hueä-Naêng Ñaïi-sö noùi

Moân-nhaân Phaùp-Haûi ghi laïi

PHAÅM THÖÙ NHÖÙT

TÖÏ TÖÏ

1 – 12

AÂm Nghóa

1. Thôøi Ñaïi-sö chí Böûu-Laâm, Thieàu-

Chaâu Vi Thöù-söû danh Cöø döõ quan-lieâu,

nhaäp sôn thænh sö xuaát ö thaønh trung

Ñaïi-Phaïm Töï giaûng-ñöôøng, vò chuùng

khai duyeân thuyeát-phaùp.

1. Thuôû aáy Luïc-Toå ñeán chuøa Böûu-Laâm,

coù quan Thöù-söû Thieàu-Chaâu, hoï Vi teân

Cöø cuøng caùc quan-lieâu, vaøo chuøa thænh

Toå ra giaûng-ñöôøng chuøa Ñaïi-Phaïm ôû

trong thaønh, ñeå khai duyeân thuyeát-phaùp

cho ñaïi-chuùng.

2. Sö thaêng toïa thöù, Thöù-söû quan-lieâu

tam thaäp dö nhaân, nho-toâng hoïc-só tam

thaäp dö nhaân, taêng ni ñaïo tuïc nhöùt thieân

dö nhaân, ñoàng thôøi taùc leã, nguyeän vaên

phaùp yeáu.

2. Ñöùc Luïc-Toå leân phaùp-toïa, quan Thöù-

söû cuøng caùc quan-lieâu treân 30 ngöôøi,

nhoùm nho-toâng hoïc-só cuõng treân 30

ngöôøi, chö taêng ni ñaïo tuïc treân 1.000

ngöôøi, ñoàng laøm leã, nguyeän nghe phaùp

troïng-yeáu.

3. Ñaïi-sö caùo chuùng vieát:

_ Thieän-tri thöùc! Boà-ñeà töï-taùnh, boån lai

thanh-tònh, ñaõn duïng thöû taâm, tröïc lieãu

thaønh Phaät.

_ Thieän-tri-thöùc! Thaû thính Hueä-Naêng

haønh-vi ñaéc phaùp söï yù.

3. Ñöùc Luïc-Toå noùi raèng:

_ Naøy thieän-tri-thöùc! Boà-ñeà töï-taùnh, voán

saün thanh-tònh, chæ duøng taâm naøy, thì

chaéc thaønh Phaät ngay.

_ Naøy thieän-tri-thöùc! Haõy nghe haønh-vi

vaø söï-lyù ñaéc phaùp cuûa Hueä-Naêng.

4. Hueä-Naêng nghieâm-phuï, boån quaùn

Phaïm-Döông, taû giaùng löu ö Laõnh-Nam,

taùc Taân-Chaâu baù taùnh.

4. Nguyeân nghieâm-phuï cuûa Hueä-Naêng,

boån quaùn ôû Phaïm-Döông, sau löu veà

Laõnh-Nam, ôû Taân-Chaâu laøm daân giaû.

5. Xuaát thaân baát haïnh, phuï höïu taûo

vong, laõo maãu coâ di, di lai Nam-Haûi,

gian taân baàn phaïp, ö thò maïi (baùn) saøi (cuûi).

5. Xuaát thaân chaúng may, cha maát sôùm,

coøn laïi meï giaø, qua ôû Nam-Haûi, ngheøo

naøn khoå cöïc, Hueä-Naêng baùn cuûi taïi chôï.

6. Thôøi höõu nhöùt khaùch maõi (mua) saøi, söû

linh toáng chí khaùch ñieám, khaùch thaâu

khöù, Hueä-Naêng ñaéc tieàn, khöôùc xuaát

moân ngoaïi, kieán nhöùt khaùch tuïng kinh.

6. Thuôû aáy coù moät ngöôøi khaùch mua cuûi,

baûo ñem cuûi ñeán tieäm, khi khaùch nhaän

cuûi xong, Hueä-Naêng laõnh tieàn, böôùc ra

ngoaøi cöûa tieäm, boãng nghe thaáy ngöôøi

khaùch kia tuïng kinh.


7. Hueä-Naêng nhöùt vaên kinh ngöõ, taâm töùc

khai ngoä, toaïi vaán khaùch tuïng haø kinh?

7. Hueä-Naêng vöøa nghe lôøi kinh, taâm lieàn

toû ngoä, môùi tìm hoûi khaùch tuïng kinh naøo

vaäy?

8. Khaùch vieát: ‚Kim-Cang kinh‛

8. Khaùch cho bieát: ‚Tuïng kinh Kim-

Cang‛.

9. Phuïc vaán: ‚Tuøng haø sôû lai trì thöû kinh

ñieån?‛

9. OÂng hoûi: ‚OÂng ôû ñaâu ñeán ñaây, maø trì

tuïng kinh aáy?‛

10. Khaùch vieát:

_ ‚Ngaõ tuøng Kyø-Chaâu, Huyønh-Mai

huyeän, Ñoâng-Thieàn Töï lai.

_ Kyø töï thò Nguõ-Toå Hoaèng-Nhaãn ñaïi-sö,

taïi bæ chuû hoùa, moân-nhaân nhöùt thieân höõu

dö.

10. Khaùch ñaùp:

_ ‚Toâi töø Kyø-Chaâu, huyeän Huyønh-Mai,

chuøa Ñoâng-Thieàn ñeán ñaây.

_ Chuøa aáy coù Ñöùc Nguõ-Toå Hoaèng-Nhaãn

ñaïi-sö, hieän laøm phaùp-chuû taïi ñoù, ñeä-töû

cuûa ngaøi hôn ngaøn ngöôøi.

11. Ngaõ ñaùo thöû trung leã baùi, thính thoï

thöû kinh, ñaïi-sö thöôøng khuyeán taêng tuïc,

ñaõn trì Kim-Cang kinh, töùc töï kieán taùnh,

tröïc lieãu thaønh Phaät‛.

11. Toâi ñeán ñoù leã baùi, nghe giaûng vaø trì

tuïng kinh naøy, vì Ñöùc Nguõ-Toå thöôøng

khuyeân keû taêng ngöôøi tuïc, neân thoï trì

kinh Kim-Cang, thì töï thaáy taùnh, chaéc

thaønh Phaät ngay‛.

12. Hueä-Naêng vaên thuyeát, tuùc tích höõu

duyeân, naõi moâng nhöùt khaùch thuû ngaân

thaäp löôïng, döõ Hueä-Naêng linh sung laõo

maãu y löông, giaùo tieän vaõng Huyønh-Mai

tham leã Nguõ-Toå.

12. Hueä-Naêng nghe noùi, môùi bieát thuôû

tröôùc coù nhaân-duyeân, laïi nhôø ngöôøi

khaùch aáy cho 10 löôïng baïc, giuùp söï sanh

toàn cuûa laõo maãu vaø khuyeân Hueä-Naêng

qua Huyønh-Mai ra maét Ñöùc Nguõ-Toå.

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy noùi leân nguyeân do cuûa Luïc-Toå ñeán chuøa Böûu-Laâm.

_ Coù caùc quan trong thôøi ñoù laø ngaøi Thöù-söû Thieàu-Chaâu, hoï Vi, teân Cöø

cuøng caùc quan-lieâu khaùc, ñeán chuøa thænh môøi Luïc-Toå taïi chuøa Ñaïi-Phaïm, ñeå khai

duyeân thuyeát-phaùp cho ñaïi-chuùng ñöôïc nghe.

_ Ngaøi Luïc-Toå laïi keå cho toaøn ñaïi-chuùng nghe veà söï chöùng ñaéc ñaïo cuûa

mình, ñaây cuõng laø laàn thuyeát-phaùp ñaàu tieân cuûa ngaøi.

_ Trong soá chuùng ñeán nghe goàm nhieàu haïng ngöôøi, trong ñoù coù:

- Quan-lieâu hôn 30 ngöôøi,

- Hoïc-só hôn 30 vò,

- Taêng ni vaø ñaïo tuïc thì hôn 1.000 vò.

Ñaây laø thôøi thuyeát-phaùp ñaàu tieân cuûa ngaøi coù treân 1.000 chuùng taäp-hoäi.

Khi aáy caùc ñaïi-chuùng ñeàu leã baùi caàu ñöôïc nghe phaùp yeáu:

Ngaøi Luïc-Toå Ñaïi-sö noùi:

_ Moãi ngöôøi chuùng ta ñeàu saün coù taùnh Boà-ñeà (taùnh giaùc) cuûa mình, noù xöa

nay haèng thanh-tònh, haèng chieáu soi.


_ Vaäy neân laáy taâm giaùc naøy (Chôn-Taâm) maø tu-haønh, thì thaúng ñeán thaønh

Phaät ñöôïc giaûi-thoaùt.

_ Sau ngaøi môùi keå qua söï-tích vaø lyù-do veà vieäc ngaøi chöùng ñöôïc phaùp.

_ Thuôû tröôùc, thaân-phuï cuûa ngaøi laøm quan, nhöng bò caùch chöùc, ñaøy ra

Laõnh-Nam, laøm daân thöôøng taïi Taân-Chaâu.

_ Baát-haïnh chaúng may cha maát sôùm, coøn laïi meï giaø, meï con dôøi veà Nam-

Haûi ôû, cuoäc soáng raát laø gian-nan ngheøo khoå.

_ Neân ngaøi thöôøng ra chôï baùn cuûi sanh soáng. Moät hoâm coù ngöôøi khaùch

mua cuûi, baûo ngaøi ñem ñeán nhaø khaùch-ñieám. Khi ngaøi nhaän tieàn xong, vöøa ra khoûi

cöûa, ngaøi nghe ngöôøi ñoïc kinh.

_ Ngaøi nghe qua taâm lieàn khai ngoä, môùi hoûi khaùch “Quyù ngaøi ñang tuïng

kinh gì vaäy?”.

_ Khaùch baûo: “Toâi tuïng Kinh Kim-Cang”.

_ Ngaøi Hueä-Naêng laïi hoûi theâm: “OÂng thoï kinh naøy töø ñaâu ñem veà, maø coù

kinh naøy ñeå maø tuïng?”

_ Khaùch ñaùp: “Toâi thoï töø Kyø-Chaâu, huyeän Huyønh-Mai, chuøa Ñoâng-Thieàn

ñem veà ñaây. Chuøa aáy coù Ñöùc Nguõ-Toå Hoaèng-Nhaãn ñaïi-sö, hieän ñang laøm phaùp

hoùa chuû. Ñeä-töû cuûa ngaøi treân ngaøn ngöôøi. Toâi thöôøng ñeán ñoù leã baùi vaø nghe giaûng,

tuïng kinh. Ngaøi laïi thöôøng nhaéc nhôû vaø khuyeán-taán keû taêng ngöôøi tuïc, neân thoï trì

kinh Kim-Cang naøy, thì mau ñöôïc thaáy töï-taùnh cuûa mình (Chôn-Taâm) thì ñöôïc

thaønh Phaät”.

_ Qua ñoaïn naøy, chuùng ta thaáy roõ caùc haïnh cuûa chö Boà-Taùt ñoä chuùng-

sanh, qua nhieàu caûnh duyeân ñoàng söï sai khaùc nhau nhö:

- Khi thì thò-hieän trong caûnh giaøu sang,

- khi thì thò-hieän trong caûnh baàn heøn,

- khi thì thò-hieän trong caûnh doát naùt,

- khi thì thò-hieän trong caûnh vua chuùa,

- khi thì thò-hieän trong caûnh trung löu v.v...

_ Nhöng trong baát cöù hoaøn-caûnh naøo, caùc ngaøi ñeàu tu-hoïc ñöôïc caû. Ñaây laø

phöông caùch tuøy duyeân hoùa-ñoä cuûa caùc ngaøi.

_ Neân chuùng ta chôù duøng nhuïc-nhaõn ñeå soi caùc haønh trang cuûa caùc ngaøi

qua phöôùc baùo.

_ Ñaây cuõng laø do caùc nguyeän cuûa chö Boà-Taùt, muïc-ñích laø laøm cho caùc

taàng lôùp daân chuùng trong ñôøi, maø öùng thaønh ñoàng söï vôùi chuùng-sanh, laøm cho hoï

caûm thaáy thích vaø tin raèng hôïp vôùi hoaøn-caûnh cuûa mình, môùi coù theå tu-haønh ñöôïc.

_ Chuùng ta cuõng neân thaáy raèng:

- Khi ngaøi phaùt taâm tu, thì coù ngöôøi lo giuùp phöông-tieän ñeå deã tu. Laø coù

ngöôøi lo cho tieàn lôùn ñeå nuoâi meï giaø, thì ngaøi coù raûnh vaø khoâng bò chöõ baát-hieáu.

- Neáu khoâng theá, phaûi lo giöõ chöõ hieáu, thì ngaøi khoâng theå naøo ñi tu ñöôïc.

- Hôn nöõa, khi chöa ngoä thì ngaøi vaãn ñi baùn cuûi ñeå nuoâi meï, cuõng laø lo baùo

hieáu.

- Coøn nay ñaõ ngoä ñaïo roài, ngaøi nhìn thaáy roõ choã cao-sieâu cuûa ñaïo, neân

ngaøi quyeát taâm ñi hoïc ñaïo ñeå töï giaùc-ngoä cho mình, thì môùi giaùc cho chuùng-sanh

ñöôïc, vì leõ naøy maø ngaøi phaûi cam loøng döùt tình thöông phaøm-phu.


13 – 20

AÂm Nghóa

13. Hueä-Naêng an trí maãu taát, töùc tieän töø

vi, baát kinh tam thaäp dö nhöït, tieän chí

Huyønh-Mai, leã baùi Nguõ-Toå.

13. Hueä-Naêng saép ñaët söï sanh toàn cuûa

laõo maãu xong, töø giaõ meï giaø ra ñi, traûi

qua hôn 30 ngaøy, môùi ñeán Huyønh-Mai,

ñaûnh leã Ñöùc Nguõ-Toå.

14. Toå vaán vieát:

_ ‚Nhöõ haø phöông nhaân? Duïc caàu haø

vaät?‛

14. Ñöùc Nguõ-Toå hoûi:

_ ‚Ngöôi ôû phöông naøo? Muoán caàu vieäc

chi?‛

15. Hueä-Naêng ñoái vieát:

_ ‚Ñeä-töû thò Laõnh-Nam Taân-Chaâu baù

taùnh, vieãn lai leã sö, duy caàu taùc Phaät, baát

caàu dö vaät‛.

15. Hueä-Naêng baïch:

_ ‚Ñeä-töû laø daân giaû ôû Taân-Chaâu, thuoäc

xöù Laõnh-Nam, töø phöông xa ñeán leã thaày,

chæ caàu laøm Phaät, chôù chaúng caàu vieäc

chi khaùc‛.

16. Toå ngoân:

_ ‚Nhöõ thò Laõnh-Nam nhaân, höïu thò laïp

laõo, nhöôïc vi kham taùc Phaät?‛

(Laïp laõo: laø ngöôøi raùc röôùi, haï tieän)

16. Ñöùc Nguõ-Toå noùi:

_ ‚Ngöôi laø ngöôøi Laõnh-Nam, doøng doõi

baàn heøn raùc röôùi, haù laøm Phaät ñöôïc

sao?‛

17. Hueä-Naêng vieát:

_ ‚Nhaân tuy höõu Nam Baéc, Phaät-Taùnh

boån voâ Nam Baéc; laïp laõo thaân döõ Hoøa-

Thöôïng baát-ñoàng, Phaät-Taùnh höõu haø sai

bieät‛.


_ ‚Ngöôøi tuy coù Nam Baéc, nhöng Phaät-

Taùnh voán khoâng Nam Baéc; thaân raùc röôùi

naøy ñoái vôùi Hoøa-Thöôïng thì chaúng ñoàng,

nhöng Phaät-Taùnh voán khoâng sai khaùc‛.

18. Nguõ-Toå caùnh duïc döõ ngöõ, thaû kieán

ñoà-chuùng toång taïi taû höõu, naõi linh tuøy

chuùng taùc vuï.

18. Ñöùc Nguõ-Toå coøn muoán cuøng Hueä-

Naêng noùi nöõa, song thaáy ñaïi-chuùng

nhoùm laïi hai beân taû höõu, neân baûo Hueä-

Naêng theo ñaïi-chuùng laøm vieäc.


_ ‚Hueä-Naêng khaûi Hoøa-Thöôïng, ñeä-töû

töï taâm, thöôøng sanh trí-tueä, baát ly töï-

taùnh, töùc thò phöôùc-ñieàn; vò-thaåm Hoøa-

Thöôïng giaùo taùc haø vuï?‛


_ ‚Hueä-Naêng xin baïch Hoøa-Thöôïng, töï

taâm cuûa ñeä-töû haèng sanh trí-tueä, chaúng

xa töï-taùnh, töùc laø phöôùc-ñieàn; vaäy chöa

roõ Hoøa-Thöôïng daïy laøm vieäc chi?‛

20. Toå vaân:

_ ‚Giaù laïp laõo! Caên-taùnh ñaïi lôïi, nhöõ

caùnh vaät ngoân, tröôùc taøo xöôûng khöù‛.

(Taøo xöôûng: nôi laøm vieäc taïp-dòch.)


_ ‚Keû haï-tieän kia! Caên-taùnh raát lôïi,

ngöôi chôù noùi nöõa, haõy ñi ra choã laøm

taïp-dòch (coâng vieäc laët vaët) phía sau chuøa‛.


GIAÛNG GIAÛI

_ Luùc baáy giôø, ngaøi Hueä-Naêng lo saép ñaët moïi vieäc sanh soáng cho meï giaø

ñaõ xong, thì ngaøi töø giaõ meï giaø, gia-ñình maø ra ñi.

_ Ngaøi ñi troïn thaùng, thì ñeán Huyønh-Mai ra maét vaø ñaûnh leã, baùi Ñöùc Nguõ-

Toå.

_ Ñöùc Nguõ-Toå hoûi: “Nhaø ngöôi ôû phöông naøo ñeán, muoán caàu vieäc chi?”

_ Hueä-Naêng lieàn baïch: “Ñeä-töû laø daân giaû xöù Laõnh-Nam, ôû taïi Taân-Chaâu, töø

phöông xa ñeán leã thaày; “chæ caàu laøm Phaät” chôù chaúng caàu vieäc chi khaùc”.

_ Ñöùc Nguõ-Toå noùi: “Ngöôi laø ngöôøi Laõnh-Nam thuoäc doøng doõi haï-tieän raùc

röôõi, maø muoán “laøm Phaät” ñöôïc sao?”

_ ÔÛ ñoaïn naøy, chuùng ta chôù voäi traùch Nguõ-Toå vì ngaøi laø Toå thöù 5 maø khoâng

hieåu bieát moãi ngöôøi ñeàu saün coù “Phaät-Taùnh” hay sao, maø maït-saùt Hueä-Naêng, cheâ

bai laø doøng doõi haï-tieän raùc röôùi nhö theá, khoâng theå laøm Phaät ñöôïc.

_ Ñaây laø yù ngaøi vöøa noùi, vöøa doø taâm-ñòa cuûa ngöôøi caàu “thaønh Phaät” naøy ra

sao?

- Maët khaùc, ngaøi ñaõ bieát ñaây laø moät haït gioáng Phaät, sôï ñaïi-chuùng bieát neân

phaûi traù hình noùi che ñaäy cho ngaøi Hueä-Naêng, ñeå sau naøy trao phaùp quyù noái

nghieäp Toå, maø moïi ngöôøi khoâng bieát.

- Vì qua laïi vaøi caâu chuyeän ñoái ñaùp, Toå bieát tìm ñöôïc haït gioáng Phaät roài. Toå

cuõng muoán noùi theâm vôùi ngaøi Hueä-Naêng, nhöng vì chuùng ñaõ nhoùm taäp laïi ñoâng

nhieàu, Toå sôï loä neân môùi baûo ngaøi theo ñaïi-chuùng xuoáng choã laøm taïp-dòch phía sau

chuøa, duø ngaøi Hueä-Naêng chöa vöøa yù maø lyù-luaän theâm.

21 – 23

AÂm Nghóa

21. Hueä-Naêng thoái chí haäu vieän, höõu

nhöùt haønh-giaû, sai Hueä-Naêng phaù saøi

ñaïp ñoái, kinh baùt nguyeät dö.

(Phaù saøi : böûa cuûi

Ñaïp ñoái : ñaïp chaøy giaõ gaïo)

21. Hueä-Naêng lui goùt ñeán haäu vieän, coù

moät ngöôøi haønh-giaû, sai Hueä-Naêng böûa

cuûi vaø ñaïp chaøy giaõ gaïo, suoát hôn taùm

thaùng.

22. Toå nhöùt nhöït hoát kieán Hueä-Naêng

vieát:

_ ‚Ngoâ tö nhöõ chi kieán khaû duïng, khuûng

höõu aùc-nhaân haïi nhöõ, toaïi baát döõ nhöõ

ngoân, nhöõ tri chi phuû?‛

22. Ngaøy noï, Ñöùc Nguõ-Toå chôït thaáy

Hueä-Naêng beøn noùi:

_ ‚Ta nghó choã thaáy cuûa ngöôi ñaùng

duøng, song sôï coù keû hung aùc haïi ngöôi,

neân chaúng cuøng ngöôi noùi chuyeän, ngöôi

coù bieát chaêng?‛


_ ‚Ñeä-töû dieäc tri sö yù, baát caûm haønh chí

ñöôøng tieàn, linh nhaân baát giaùc‛.


_ ‚Ñeä-töû hieåu thaáu toân-yù cuûa thaày, neân

khoâng chòu ra tröôùc giaûng-ñöôøng, ñeå cho

ñaïi-chuùng khoâng bieát ñöôïc‛.


GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy noùi Hueä-Naêng nghe vaäy môùi lui goùt veà haäu-vieän.

_ Coù ngöôøi haønh-giaû sai ngaøi böûa cuûi, ñaïp chaøy giaõ gaïo, suoát trong taùm

thaùng.

_ Boãng moät ngaøy noï, Ñöùc Nguõ-Toå chôït thaáy Hueä-Naêng maø baûo raèng:

“Ta nghó choã thaáy bieát cuûa ngöôi ñaùng duøng noái nghieäp Toå, song vì sôï coù

keû ganh tî haïi ngöôi, neân chaúng cuøng ngöôi noùi chuyeän, ngöôøi coù bieát chaêng?”

_ Hueä-Naêng baïch:

“Ñeä-töû ñaõ hieåu thaáu toân-yù cuûa thaày, neân khoâng chòu leân tröôùc giaûng-ñöôøng,

ñeå cho ñaïi-chuùng khoâng bieát ñöôïc”.

Ñoaïn naøy noùi leân hai Thaày troø ñaõ thoâng-caûm nhau.

Coøn taïi sao Toå phaûi laøm nhö vaäy?

_ Laø vì trong haøng ñeä-töû cuûa ngaøi raát ñoâng treân ngaøn ngöôøi, ña soá laø trí-

thöùc vaø tu laâu naêm, laïi coøn thöôøng thay ngaøi giaûng kinh cho hoïc chuùng.

_ Nhöng trong soá chuùng ñoù, ngaøi chöa löïa ñöôïc vò naøo toû ñöôïc Chôn-Taâm,

töùc Thaät-Taùnh cuûa mình.

_ Nay Hueä-Naêng laø ngöôøi cö-só doát naùt queâ muøa, töø xa môùi ñeán, maø ngaøi

truyeàn y-baùt, thì sanh loaïn; vì caùc haøng ñeä-töû naøy tu-hoïc ñaõ laâu maø chöa “thaáy

ñaïo”, neân taâm-ñòa coøn phaân-bieät ñoái-ñaõi, aét sanh taâm tranh giaønh, thì Hueä-Naêng

khoù thoaùt.

_ Ñöùc Nguõ-Toå hieåu hoaøn-caûnh naøy, neân ngaøi khoâng daùm ñeå chuùng bieát.

_ Coøn neáu ngaøi Thaàn-Tuù ñaõ nhaäp ñöôïc Thaät-Taùnh (Chôn-Taâm) lieãu ñöôïc

caùi ñaïo voâ-töôùng, thì khoâng coù gì laø khoù khaên caû.

_ Nhôø hai ngöôøi ñeàu coù tha-taâm-thoâng neân hieåu yù nhau, töø haønh-ñoäng cöû-

chæ duïng ra, maø thoâng-caûm nhau; neân khoâng loä ra ngoaøi, qua maët ñöôïc ñaïi-chuùng,

laøm cho ñaïi-chuùng khoâng hay bieát gì caû.

24

AÂm Nghóa

24. Toå nhöùt nhöït hoaùn chö moân-nhaân

toång lai, ngoâ höôùng nhöõ thuyeát:

_ ‚Theá-nhaân sanh-töû söï ñaïi, nhöõ ñaúng

chung nhöït chæ caàu phöôùc-ñieàn, baát caàu

xuaát ly sanh-töû khoå-haûi, töï-taùnh nhöôïc

meâ, phöôùc haø khaû cöùu?

_ Nhöõ ñaúng caùc khöù, töï khaùn trí-tueä, thuû

töï boån-taâm Baùt-Nhaõ chi taùnh, caùc taùc

nhöùt keä lai trình ngoâ khaùn, nhöôïc ngoä

ñaïi-yù, phuù nhöõ y phaùp, vi ñeä luïc ñaïi Toå.

24. Moät hoâm, Ñöùc Nguõ-Toå môøi taát caû

moân-nhaân nhoùm hôïp laïi, daïy raèng:

_ ‚Ta vì caùc ngöôi maø noùi, con ngöôøi ôû

ñôøi vieäc sanh-töû laø vieäc lôùn, neân phaûi tu

giaûi-thoaùt, neáu suoát ngaøy caùc ngöôi chæ

lo caàu ruoäng phöôùc, maø khoâng caàu giaûi-

thoaùt bieån khoå sanh-töû, nhö theá töï-taùnh

coøn meâ, thì phöôùc naøo cöùu noåi?

_ Caùc ngöôi haõy lui ra, töï nghieâm xeùt

trí-tueä, roài duøng taùnh Baùt-Nhaõ cuûa boån-

taâm, moãi ngöôøi laøm moät baøi keä ñem laïi

trình ta xem, neáu toû ngoä ñöôïc ñaïi-yù thì

ta phuù y phaùp, cho ngöôøi ñoù laøm Toå ñôøi


_ Hoûa toác caáp khöù, baát ñaéc trì treä, tö

löông töùc baát truùng duïng.

_ Kieán taùnh chi nhaân, ngoân haï tu kieán,

nhöôïc nhö thöû giaû, luaân ñao thöôïng traän,

dieäc ñaéc kieán chi‛.

thöù saùu.

_ Haõy mau ñi, ñöøng chaäm treã, neáu ño

löôøng chaéc khoù ñöôïc chaáp thuaän.

_ Ngöôøi thaáy taùnh (Chôn-Taâm), noùi ra thì

thaáy roõ, neáu ñöôïc nhö vaäy, duø ñang muùa

ñao laâm traän, cuõng ñeàu ñöôïc thaáy taùnh

ngay‛.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy noùi, moät hoâm ngaøi Nguõ-Toå baûo caùc ñeä-töû raèng: “Ta môøi taát caû

caùc ngöôi ñeán ñaây cho bieát raèng, vieäc sanh-töû laø vieäc lôùn cuûa con ngöôøi, maø caùc

ngöôi troïn ngaøy chæ lo caàu ruoäng phöôùc, chaúng caàu ra khoûi bieån khoå, soâng meâ,

sanh töû.

_ Neáu töï-taùnh (Chôn-Taâm) coøn meâ, thì phöôùc naøo coù theå cöùu ñöôïc?

_ Vaäy caùc ngöôi, moãi ngöôøi töï ñi tìm xem trí-tueä cuûa mình, maø töï nhaän ra

taùnh Baùt-Nhaõ nôi boån-taâm cuûa mình (Chôn-Taâm), roài moãi ngöôøi laøm moät baøi keä,

ñem laïi trình ta xeùt. Vaäy caùc ngöôi phaûi nhanh leân, khoâng ñöôïc chaäm treã.

_ Laøm keä neáu duøng suy nghó, töùc laø khoâng truùng. Coøn ngöôøi kieán taùnh

(Chôn-Taâm) thì ngay lôøi noùi phaûi thaáy ñöôïc taùnh, neân ngöôøi naøy daàu khi ñang muùa

ñao giöõa traän, cuõng vaãn ñöôïc thaáy töï-taùnh cuûa mình.

25 – 27

AÂm Nghóa

25. Chuùng ñaéc xöû phaân, thoái nhi ñeä

töông vò vieát:

_ ‚Ngaõ ñaúng chuùng nhaân, baát tu tröøng

taâm duïng yù taùc keä, töông trình Hoøa-

Thöôïng höõu haø sôû ích?

_ Thaàn-Tuù thöôïng-toïa, hieän vi giaùo-thoï

sö, taát thò tha ñaéc, ngaõ boái maïn taùc keä

tuïng, uoång duïng taâm löïc‛.

25. Ñaïi-chuùng vaâng lôøi thaày daïy, lui ra,

baøn luaän vôùi nhau raèng:

_ ‚Chuùng ta chaúng caàn laéng loøng, duïng

yù lao taâm laøm keä, trình Hoøa-Thöôïng laøm

chi voâ-ích?

_ Ñaây coù thöôïng-toïa Thaàn-Tuù, hieän

ñang laøm giaùo-thoï, chaéc chaén thaønh-

coâng, coøn chuùng ta daàu coù raùng laøm keä

caùch naøo cuõng uoång taâm löïc‛.

26. Chö nhaân vaên ngöõ, toång giai töùc taâm,

haøm ngoân:

_ ‚Ngaõ ñaúng dó haäu, y chæ Tuù sö, haø

phieàn taùc keä‛.

26. Nghe qua lôøi aáy, ai naáy cuõng an taâm,

ñoàng noùi raèng:

_ ‚Veà sau chuùng ta, chæ nöông theo thaày

Thaàn-Tuù, chôù laøm keä chi cho nhoïc

coâng‛.

27. Thaàn-Tuù tö-duy:

_ Chö nhaân baát trình keä giaû, vò ngaõ döõ

tha vi giaùo-thoï sö, ngaõ tu taùc keä töông

trình Hoøa-Thöôïng.

27. Thöôïng-toïa Thaàn-Tuù töï nghó raèng:

_ Caùc ngöôøi kia khoâng trình keä, vì kính

neå ta laø baäc giaùo-thoï, coøn ta thì phaûi laøm

keä trình Hoøa-Thöôïng môùi ñöôïc.


_ Nhöôïc baát trình keä, Hoøa-Thöôïng nhö

haø tri ngaõ taâm trung kieán-giaûi thaâm

thieån.

_ Ngaõ trình keä yù, caàu phaùp töùc thieän,

mòch Toå töùc aùc, khöôùc ñoàng phaøm taâm,

ñoaït kyø Thaùnh-vò heà bieät.

_ Nhöôïc baát trình keä, chung baát ñaéc

phaùp. Ñaïi nan! Ñaïi nan!

_ Neáu khoâng trình keä, Hoøa-Thöôïng do

ñaâu bieát ñöôïc choã kieán-giaûi caïn hay saâu

ôû taâm ta.

_ YÙ keä cuûa ta saép trình, heã caàu ñöôïc

phaùp laø thieän, caàu laøm Toå laø aùc, chaúng

khaùc naøo loøng phaøm muoán ñoaït ngoâi

Thaùnh.

_ Neáu khoâng trình keä thì troïn ñôøi chaúng

ñaëng phaùp. Khoù khaên thay! Khoù khaên

thay!

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy caùc ñaïi-chuùng thaáy mình coøn thaáp keùm chöa thaáu ñöôïc lyù ñaïo

thaâm saâu, neân ñoàng khoâng laøm.

_ Nhìn laïi chæ coøn Thöôïng-toïa giaùo-thoï Thaàn-Tuù laø coù phaàn trong vieäc naøy,

neân ñoàng taâm giao cho giaùo-thoï Thaàn-Tuù laøm, ñeå trình Hoøa-Thöôïng maø thoâi.

_ Chuùng ta nhôù laïi ôû phaàn tröôùc, lôøi Toå coù noùi roõ theâm raèng: “Ngöôøi thaáy

taùnh daàu cho ôû choã binh ñao, cuõng vaãn thaáy taùnh”.

_ Ngöôøi thaät tình ñaõ ngoä ñöôïc ñaïo, thì choã naøo cuõng ngoä ñaïo ñöôïc. Töùc laø

khoâng phaûi ôû nôi vaéng laëng thanh-tònh môùi thaáy ñöôïc ñaïo, coøn nôi oàn aøo thì khoâng

ngoä ñöôïc ñaïo; khoâng neân cho nhö vaäy laø phaûi.

_ Neân nhôù khi ngoä ñöôïc ñaïo, thì baát cöù hoaøn-caûnh naøo, duø coù ñoäng hay

tònh, ñeàu ngoä ñöôïc taùnh caû. Vì ñaïo voán khoâng phaân-bieät ñoäng hay tònh, noù voán

saün coù ñaày ñuû trong moãi ngöôøi cuûa chuùng-sanh. Neân nôi ñoäng cuõng coù, nôi tònh

cuõng coù, ôû ñaâu ñeàu cuõng coù caû.

_ Do leõ naày maø ngaøi Nguõ-Toå chæ daïy cho ñaïi-chuùng bieát tröôùc ñeå töï lieäu maø

laøm keä. Ngaøi coøn nhaéc theâm raèng: “Ñaïo voán khoâng do suy löôøng, neáu duøng suy

nghó noùi ñaïo thì ñaïo khoâng ñuùng”.

_ Töùc laø laøm keä maø ngoài boùp traùn suy nghó, ñeå ra baøi keä laø ñieàu khoâng

ñuùng roài.

_ Neân ñaïo laø ñoái caûnh, lieàn phaùt hieän chôù khoâng qua tö duy.

_ Theá neân ngöôøi ñaõ thaáy taùnh (Chôn-Taâm), duø noùi ñôn sô cuõng ñuùng lyù

thaät. Coøn khoâng thaáy taùnh (Chôn-Taâm), duø coá suy nghó tö duy theá maáy, cuõng vaãn

khoâng ñuùng lyù thaät. Neân ñaïo Phaät laø khoâng lôøi, khoâng tö duy thì môùi thaáy ñöôïc leõ

ñaïo.

_ Do vaäy ngaøi Nguõ-Toå môùi baûo tröôùc raèng laøm keä khoâng neân coù duïng taâm.

Neáu ngöôøi ngoä taùnh, duø ôû giöõa traän chieán cuõng thaáy taùnh.

_ Neân lôøi daïy cuûa Nguõ-Toå laøm cho ñaïi-chuùng ñeàu xoân xao baøn luaän vôùi

nhau.

_ Giôø nhìn chung laïi chæ coù Thöôïng-toïa Thaàn-Tuù laø ñaùng laøm maø thoâi, coøn

caùc chuùng ñeàu ruùt lui. Ñaây laø caùi theá baét buoäc Thöôïng-toïa Thaàn-Tuù phaûi laøm keä.

Neân Thöôïng-toïa Thaàn-Tuù bò doàn vaøo theá khoù xöû, vì chính mình cuõng coøn nghi ngôø

mình, chaéc keä mình laøm coù ñöôïc Toå chaáp nhaän khoâng?


_ Nhöng moät maët, neáu khoâng trình Toå laøm sao bieát ñöôïc kieán-giaûi caïn saâu

ôû taâm mình. Coøn nhö trình keä, caàu laøm Toå ñaây laø ñieàu xaáu, coøn ham danh, ham

lôïi, khoâng khaùc keû phaøm-phu, thaät laø khoù!

28 – 29

AÂm Nghóa

28. Nguõ-Toå ñöôøng tieàn höõu boä lang tam

gian.

_ Nghó thænh Cung-phuïng Lö Traân, hoïa

Laêng-Giaø kinh bieán töôùng, caäp Nguõ-Toå

huyeát-maïch ñoà, löu-truyeàn cung-döôõng.

28. Tröôùc chuøa cuûa Ñöùc Nguõ-Toå coù moät

daõy nhaø ba gian.

_ Toå ñònh röôùc quan Cung-phuïng laø Lö

Traân, veõ böùc hoïa-ñoà phoå-bieán kinh Phaät

vaø caùc toâng phaùi huyeát-maïch trong ñôøi

Nguõ-Toå, ñeå löu-truyeàn cung-döôõng.

29. Thaàn-Tuù taùc keä thaønh dó, soå ñoä duïc

trình, haønh chí ñöôøng tieàn, taâm trung

hoaûng-hoát, bieân thaân haïn löu, nghò trình

baát ñaéc.

_ Tieàn haäu kinh töù nhöït, nhöùt thaäp tam

ñoä, trình keä baát ñaéc.

_ Tuù naõi tö duy, baát nhö höôùng lang haï

thô tröôùc, tuøng tha Hoøa-Thöôïng khaùn

kieán, hoát nhöôïc ñaïo haûo, töùc xuaát leã baùi,

vaân thò Tuù taùc; nhöôïc ñaïo baát kham,

uoång höôùng sôn trung soå nieân, thoï nhaân

leã baùi, caùnh tu haø ñaïo!

29. Thöôïng-toïa Thaàn-Tuù laøm keä xong,

nhieàu laàn muoán ñem trình Toå, nhöng

moãi laàn ñeán tröôùc Toå-ñöôøng, thì taâm

taùn-loaïn cuoáng quít lo sôï, moà hoâi ñoå

daàm deà khaép thaân theå, nhö theá khoâng

laøm sao trình keä ñöôïc.

_ Tröôùc sau suoát boán ngaøy, traûi qua 13

laàn, vieäc trình keä vaãn chöa xong.

_ Thöôïng-toïa Thaàn-Tuù môùi suy nghó, ta

tôùi tröôùc Toå-ñöôøng cheùp caøn ôû ñoù, may

ra Hoøa-Thöôïng ñi ñeán troâng thaáy, neáu

nhö Hoøa-Thöôïng khen hay, thì ta lieàn ra

maët baùi baïch, ‚Keä aáy thaät cuûa Tuù laøm‛;

coøn neáu Hoøa-Thöôïng cheâ dôû, thì oan

uoång cho ta ôû chuøa maáy naêm, nhaän cuûa

ngöôøi leã cuùng, maø haønh ñaïo chaúng ra

chi!

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy noùi Ñöùc Nguõ-Toå muoán löu-truyeàn Phaät-phaùp vaø huyeát-thoáng

ñaïo-moân, neân coù môøi hoïa-só Lö Traân ñeán veõ böùc töôïng Toå-Sö Ñoâng-Ñoä Ñaït-Ma

vaø doøng toâng-moân nôi daõy nhaø ba gian, ñeå cung-döôõng vaø löu-truyeàn sau naøy.

_ Noùi leân töø Toå Ñoâng-Ñoä thöù nhöùt, taïi Trung-Hoa laø Ñaït-Ma Toå-Sö, cho ñeán

ñôøi Hoaøng-Nhaãn ñaïi-sö laø coù naêm vò Toå:

- Boà-ñeà Ñaït-Ma laø Toå thöù nhöùt

- Hueä-Khaû laø Toå thöù hai

- Taêng-Xaùn laø Toå thöù ba

- Ñaïo-Tín laø Toå thöù tö

- Hoaøng-Nhaãn laø Toå thöù naêm


Qua ñôøi Hoaøng-Nhaãn Toå thöù naêm, ñeán ñôøi Hueä-Naêng Toå thöù saùu, thì chia

laøm hai phaùi:

_ Baéc-Toâng : coù ngaøi Thaàn-Tuù, löu-haønh ôû phöông Baéc, khoâng coù chia

phaùi.

_ Nam-Toâng : coù ngaøi Hueä-Naêng, löu-haønh ôû phöông Nam, laïi chia laøm 5

nhaø vaø 7 nhaø.

_ Naêm nhaø: Toâng Qui-Ngöôõng

Toâng Laâm-Teá

Toâng Taøo-Ñoäng

Toâng Vaân-Moân

Toâng Phaùp-Nhaõn

_ Baûy nhaø: Toâng Qui-Ngöôõng

Toâng Laâm-Teá

Toâng Taøo-Ñoäng

Toâng Vaân-Moân

Toâng Phaùp-Nhaõn

Phaùi Hoaøng-Long

Phaùi Döông-Kyø

_ Ñeán ñaây ngaøi Thaàn-Tuù laøm keä ñaõ xong, maáy phen muoán ñem leân trình

Toå. Ñi ñeán nhaø tröôùc, thì trong taâm taùn-loaïn, cuoáng quít, lo sôï, toaøn thaân ñoå moà

hoâi, nghó trình khoâng ñöôïc. Tröôùc sau traûi qua 4 ngaøy, ñeán 13 laàn ñònh trình keä

khoâng xong.

_ Taïi sao vaäy? Vì ngaøi laøm baøi keä do tö duy maø ra, neân taâm khoâng tin chaéc

baøi keä cuûa mình laø ñuùng, muoán trình maø coøn lo ngaïi; do ñoù trong 4 ngaøy lieàn, qua

13 laàn ñeán cöûa roài laïi thoái lui. Vì theá taâm-ñòa luoân lo laéng khoâng yeân, khoå ñau voâ-

cuøng.

_ Neáu nay phaûi trình thaúng, thì ngaøi laïi lo sôï Nguõ-Toå baûo chöa ñöôïc thì coøn

gì laø theå-dieän. Ngaøi môùi nghó caùch laø neân vieát baøi keä ñaõ laøm nôi haønh lang maø

Nguõ-Toå thöôøng qua laïi.

_ Neáu nhö Nguõ-Toå ñi qua xem thaáy, hoûi ai laøm baøi keä naøy hay quaù, thì ngaøi

ñaûnh leã thöa: “Baïch con laøm!”. Coøn neáu Nguõ-Toå cheâ thì laùnh maët deã hôn vì coøn

maët muõi naøo nhìn ñaïi-chuùng. Thaät laø uoång coâng ôû nuùi tu-hoïc bao naêm, thì ñaây laø

keá an toaøn nhöùt.

_ Ñaây laø noãi khoå cuûa ngöôøi ôû ñòa-vò cao maø khoâng ñaït ñaïo, thì thaät khoù xöû

voâ-cuøng; vì ñaõ coù ngöôøi toân mình laø thaày, maø mình khoâng laøm troøn traùch-nhieäm, thì

maët muõi naøo nhìn caùc hoïc troø. Neân ñaây laø caùi khoå taâm cuûa ngöôøi lôùn, maø chöa

thaät lôùn.


30 – 34

AÂm Nghóa

30. Thò daï tam canh, baát söû nhaân tri, töï

chaáp ñaêng, thô keä ö Nam lang bích gian,

trình taâm sôû kieán.

30. Ñeâm aáy canh ba, Thöôïng-toïa Thaàn-

Tuù khoâng cho ai bieát, töï caàm ñeøn, cheùp

keä treân vaùch phía nam Toå-ñöôøng, baøy toû

choã thaáy cuûa taâm mình.

31. Keä vieát:

‚Thaân thò Boà-ñeà thoï,

Taâm nhö minh kính ñaøi,

Thôøi thôøi caàn phaát thöùc,

Vaät söû nhaï traàn ai‛.

31. Keä raèng:

‚Thaân laø caây Boà-ñeà,

Taâm nhö ñaøi göông saùng,

Luoân luoân phaûi phuûi saïch,

Chôù ñeå dính buïi nhô‛.

32. Tuù thô keä lieãu, tieän khöôùc qui phoøng,

nhaân toång baát tri.

_ Thöôïng-toïa Thaàn-Tuù lo nghó, neáu saùng

ngaøy Ñöùc Nguõ-Toå thaáy keä hoan-hyû, thì

ta coù duyeân vôùi phaùp; traùi laïi neáu noùi keä

khoâng ñuùng, thì töï ta coøn meâ, nghieäp

chöôùng ñôøi tröôùc naëng neà, khoâng theå

ñaéc phaùp, thaät laø Thaùnh yù khoù löôøng!

_ Thöôïng-toïa Thaàn-Tuù cöù lo nghó ôû

trong phoøng, naèm ngoài khoâng yeân, suoát

ñeâm naêm canh.

32. Thaàn-Tuù cheùp keä xong roài, trôû veà

taêng phoøng, chaúng ai bieát caû.

_ Thöôïng-toïa Thaàn-Tuù lo nghó, neáu saùng

ngaøy Ñöùc Nguõ-Toå thaáy keä hoan-hyû, thì

ta coù duyeân vôùi phaùp; traùi laïi neáu noùi keä

khoâng ñuùng, thì töï ta coøn meâ, nghieäp

chöôùng ñôøi tröôùc naëng neà, khoâng theå

ñaéc phaùp, thaät laø Thaùnh yù khoù löôøng!

_ Thöôïng-toïa Thaàn-Tuù cöù lo nghó ôû

trong phoøng, naèm ngoài khoâng yeân, suoát

ñeâm naêm canh.

33. Toå dó tri Thaàn-Tuù nhaäp moân vò ñaéc,

baát kieán töï-taùnh.

33. Ñöùc Nguõ-Toå vaãn bieát Thöôïng-toïa

Thaàn-Tuù chöa vaøo ñöôïc cöûa ñaïo, neân

chaúng thaáy töï-taùnh.

34. Thieân minh, Toå hoaùn Lö Cung-

phuïng lai, höôùng nam lang bích gian hoäi

hoïa-ñoà töôùng, hoát kieán kyø keä, baùo ngoân

Cung-phuïng:

_ ‚Khöôùc baát duïng hoïa, lao nhó vieãn

lai‛.

34. Saùng ngaøy, Ñöùc Nguõ-Toå goïi oâng

Cung-phuïng Lö Traân ñeán, phía nam Toå-

ñöôøng ñeå veõ hoïa-ñoà vaøo vaùch, chôït

troâng thaáy baøi keä, Toå khoâng cho oâng Lö

Traân Cung-phuïng veõ nöõa, maø daïy raèng:

_ ‚Cung-phuïng khoûi caàn veõ hoïa-ñoà nöõa,

ta laøm nhoïc loøng ngöôøi töø phöông xa

ñeán‛.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñeán canh ba ñeâm aáy, khoâng cho ai bieát, ngaøi töï caàm ñeøn cheùp keä leân

vaùch phía nam Toå-ñöôøng ñeå baøy toû choã thaáy ngoä cuûa taâm mình, maø vieát raèng:

1. Thaân laø caây Boà-ñeà,

2. Taâm nhö ñaøi göông saùng,

3. Luoân luoân phaûi phuûi saïch,


4. Chôù ñeå dính buïi nhô.

Nhaän xeùt:

Caâu 1: Chöa thoaùt ra khoûi caùi thaân töôùng.

Caâu 2: Taâm chöa lìa khoûi ñöôïc taâm töôùng.

Caâu 3, 4: Thaân vaø taâm chöa lìa khoûi caùc töôùng, neân coøn phaûi bò goø boù trong vieäc

coâng-phu khoù khaên laø luùc naøo cuõng lo phuûi saïch, chôù ñeå dính buïi nhô.

_ Neân phaøm nhöõng gì chöa ly töôùng thì khoâng laøm sao thaáy ñöôïc boån-taùnh

(Chôn-Taâm).

_ Neân Ñöùc Nguõ-Toå cho raèng coøn ôû ngoaøi, chôù chöa vaøo ñöôïc cöûa ñaïo.

Maëc daàu keä chöa thaáy ñaïo, nhöng keä naøy ñeå khuyeán keû tu-hoïc raát hay, neân Ñöùc

Nguõ-Toå Hoaèng-Nhaãn truyeàn daïy cho caùc moân sinh neân trì tuïng. Neáu ai tu theo keä

naøy thì khoûi ñoïa vaøo ñöôøng aùc-ñaïo vaø ñöôïc lôïi-ích raát lôùn lao.

_ Khi Thöôïng-toïa Thaàn-Tuù vieát keä xong, thì suoát ñeâm traèn troïc maõi khoâng

nguû ñöôïc, loøng baát-an raát khoå taâm vì khoâng bieát ngaøy mai Ñöùc Nguõ-Toå khen hay

cheâ. Neáu khen thì coøn ñöôïc, maø neáu cheâ thì coøn maët muõi naøo nöõa; theá neân suoát

caû naêm canh chaúng an oån.

_ Ñuùng ra caùc thaày ñeàu roõ bieát caùc hoïc troø cuûa mình ñaõ ñaït tôùi möùc ñoä naøo

cuûa Ñaïo.

_ Sôû-dó Nguõ-Toå baøy ra trình keä, yù laø ñeå sau naøy khoâng ai phaøn naøn ngaøi

truyeàn y-phaùp cho ngöôøi ngoaøi naøo khaùc. Do ñoù, ngaøi ñeå cho chuùng coù côù trình

keä, neáu khoâng ñaït yù ñaïo thì Toå coù truyeàn y-phaùp cho ngöôøi ngoaøi ñaõ ñaït ñöôïc (yù

ñaïo), caùc chuùng môùi khoâng thaéc maéc. Ñaây cuõng laø keá cuûa Nguõ-Toå.

_ Neân Toå khoâng khen, thì khoâng bieát ai laø taùc giaû, vì döôùi baøi keä khoâng coù

ghi teân.

_ Neân baáy giôø, Toå baûo oâng Cung-phuïng töø xa ñeán ñeå veõ ñoà töôùng: “Nay

oâng khoâng caàn phaûi veõ ñoà töôùng nöõa, maø haõy ñeå baøi keä naøy cho chuùng ñoïc. Neáu

ngöôøi naøo y theo keä naøy tu-haønh, thì seõ khoâng bò ñoïa vaøo ba ñöôøng aùc, maø coøn

ñöôïc nhieàu lôïi-ích lôùn lao vaø seõ thaáy ñöôïc taùnh”. Neân Toå baûo caùc ñoà ñeä ñoát höông

kính caån leã baùi baøi keä naøy.

_ Khi ngaøi Thaàn-Tuù nghe ñöôïc thì loøng vui möøng khoâng keå xieát, neân ngaøi

lieàn nhaän laø cuûa mình vieát; do ñoù ngaøi môùi bò maéc keá cuûa Nguõ-Toå. Khi ñoù taát caû

moân sinh ñeàu tuïng vaø khen baøi keä raát hay.

_ Ñaây laø caùi beänh cuûa nhöõng ngöôøi coøn meâ, laø moãi khi thaày Toå khen ñieàu

chi, thì caùc ñeä-töû ñeàu cho laø hay; chôù chöa thaät bieát theá naøo hay, theá naøo dôû, ñuùng

ôû choã naøo, ñaït ôû choã naøo?

35 – 39

AÂm Nghóa

35. Kinh vaân: ‚Phaøm sôû-höõu töôùng, giai

thò hö-voïng‛.

_ Ñaõn löu thöû keä, döõ nhaân tuïng trì, y thöû

keä tu, mieãn ñoïa aùc-ñaïo; y thöû keä tu, höõu

35. Kinh Kim-Cang coù caâu: ‚Phaøm

nhöõng vaät coù saéc töôùng, ñeàu laø giaû doái‛.

_ Haõy löu laïi keä naøy cho ngöôøi trì tuïng,

y theo keä naøy maø tu, khoûi ñoïa aùc-ñaïo; y


ñaïi lôïi-ích.

_ Linh moân-nhaân chuù höông leã kính, taän

tuïng thöû keä, töùc ñaéc kieán taùnh.

_ Caùc vò moân-ñoà tuïng keä, ai cuõng khen

ngôïi, Laønh thay!

theo keä naøy maø tu, ñöôïc lôïi-ích lôùn lao.

_ Ñöùc Nguõ-Toå daïy caùc ñeä-töû thaép höông

leã kính vaø trì tuïng keä naøy, haàu seõ ñöôïc

thaáy taùnh.

_ Caùc vò moân-ñoà tuïng keä, ai cuõng khen

ngôïi, Laønh thay!

36. Toå tam canh hoaùn Tuù nhaäp ñöôøng,

vaán vieát: ‚Keä thò nhöõ taùc phuû?‛

36. Ñeán canh ba, Ñöùc Nguõ-Toå goïi

Thöôïng-toïa Thaàn-Tuù vaøo Toå-ñöôøng, Toå

hoûi: ‚Keä aáy coù phaûi ngöôi laøm chaêng?‛

37. Tuù ngoân: ‚Thieät thò Tuù taùc, baát caûm

voïng caàu Toå vò, voïng Hoøa-Thöôïng töø-bi,

khaùn ñeä-töû höõu thieåu trí-tueä phuû?‛

37. Thöôïng-toïa Thaàn-Tuù baïch: ‚Baïch

thaày! Thaät cuûa ñeä-töû laøm, nhöng khoâng

daùm voïng caàu Toå vò, chæ ngöôõng mong

Hoøa-Thöôïng töø-bi, xem thöû ñeä-töû coù

chuùt trí-tueä chi khoâng?‛

38. Toå vieát: ‚Nhöõ taùc thöû keä, vò kieán

boån-taùnh, chæ ñaùo moân ngoaïi, vò nhaäp

moân noäi; nhö thöû kieán-giaûi, mòch voâ-

thöôïng Boà-ñeà, lieãu baát-khaû-ñaéc.

(Mòch: laø tìm, caàu)

_ Voâ-thöôïng Boà-ñeà, tu ñaéc ngoân haï,

thöùc töï boån-taâm, kieán töï boån-taùnh, baát-

sanh baát-dieät, ö nhöùt-thieát thôøi trung

nieäm nieäm töï kieán, vaïn-phaùp voâ-treä.

_ Nhöùt chôn nhöùt-thieát chôn, vaïn caûnh

töï nhö-nhö, nhö-nhö chi taâm, töùc thò

chôn-thieät. Nhöôïc nhö thò kieán, töùc thò

voâ-thöôïng Boà-ñeà, chi töï-taùnh daõ.

_ Nhöõ thaû khöù, nhöùt löôõng nhöït tö duy,

caùnh taùc nhöùt keä töông-lai ngoâ khaùn,

nhöõ keä nhöôïc nhaäp ñaéc moân, phuù nhöõ y

phaùp‛.

38. Ñöùc Nguõ-Toå noùi: ‚Ngöôi laøm keä

naøy, chöa thaáy ñöôïc boån-taùnh, chæ ñeán

ngoaøi cöûa, chôù chöa vaøo ñöôïc trong; söï

thaáy bieát nhö vaày, khoâng theå caàu ñöôïc

voâ-thöôïng Boà-ñeà, caùi chöùng ngoä khoâng

theå tìm caàu ñöôïc.

_ Voâ-thöôïng Boà-ñeà, söï chöùng ñaéc cuõng

khoâng phaûi döôùi lôøi noùi, maø bieát ñöôïc

boån-taâm, thaáy ñöôïc boån-taùnh, goác chaúng

sanh, chaúng dieät, baát cöù luùc naøo cuõng

nieäm nieäm töï thaáy, muoân phaùp voán

khoâng ngaên ngaïi.

_ Moät nieäm chôn thì taát caû ñeàu chôn,

muoân caûnh vaãn töï nhö-nhö, taâm nhö-nhö

naøy laø Chôn-Taâm thaät. Choã thaáy nhö

theá, töùc laø töï-taùnh voâ-thöôïng Boà-ñeà.

_ Vaäy ngöôi haõy lui ra, suy nghieäm laïi

trong moät vaøi ngaøy, laøm laïi keä khaùc ñem

trình ta xem, neáu keä cuûa ngöôi vaøo ñöôïc

cöûa ñaïo, ta seõ phuù y phaùp cho ngöôi‛.

39. Thaàn-Tuù thaùc leã nhi xuaát, höïu kinh

soå nhöït, taùc keä baát thaønh, taâm trung

hoaûng-hoát, thaàn tö baát-an, do nhö moäng

trung, haønh toïa baát laïc.

39. Thöôïng-toïa Thaàn-Tuù leã Toå böôùc ra,

traûi qua nhieàu ngaøy, vaãn khoâng laøm

ñöôïc keä, loøng ñaâm ra hoaûng-hoát, baát-an,

ví nhö ôû trong giaác moäng, ñi, ñöùng, naèm,

ngoài ñeàu lo nghó buoàn raàu.


GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy Nguõ-Toå noùi trong kinh Kim-Cang coù daïy: “Phaøm nhöõng gì coù

hình-töôùng ñeàu laø hö-voïng”. Neân khuyeân ngöôøi tu-haønh caàn phaûi bieát lìa töôùng, thì

môùi mong thaáy ñöôïc boån-taùnh thaät (Chôn-Taâm) cuûa mình.

_ Neân ñeán canh ba, Toå goïi Thaàn-Tuù vaøo trong thaát hoûi: “Keä ñoù coù phaûi oâng

laøm khoâng?”.

_ Ngaøi Thaàn-Tuù baïch: “Thaät laø con laøm, chaúng daùm voïng caàu Toå vò, maø chæ

mong Hoøa-Thöôïng töø-bi xem ñeä-töû coù chuùt ít trí-tueä chaêng?”

_ Choã naøy, ngaøi Thaàn-Tuù nghó raèng Nguõ-Toå khen nhö vaäy laø chaáp nhaän

ngaøi laøm Toå roài, nhöng vì khieâm-nhöôïng neân ngaøi môùi thöa raèng: “Baïch con laøm,

nhöng con khoâng daùm mong caàu Toå vò, maø chæ trình ñeå thaày xem con coù chuùt ít trí-

tueä chaêng?”. Neân ñaây laø lôøi noùi khieâm-nhöôïng, maø loøng thì öa thích.

_ Coøn Ñöùc Nguõ-Toå thì laïi thaät kheùo duïng vieäc, neáu khoâng thì vieäc lôùn hoûng

heát. Neáu buoåi saùng giöõa ñoâng ñaûo chuùng maø Toå baûo raèng: “Baøi keä naøy chöa vaøo

ñöôïc cöûa”, thì coøn gì theå-dieän cuûa ngaøi Thaàn-Tuù.

_ Neân Ñöùc Nguõ-Toå vaãn khen baøi keä daàu ngaøi bieát taùc giaû laø ai, maø ngaøi

chaúng voäi hoûi lieàn. Ñôïi ñeán canh ba vaéng veû, Toå môùi goïi Thaàn-Tuù vaøo hoûi. Khi

Thaàn-Tuù ñaõ nhaän baøi keä cuûa mình roài, thì Toå môùi baûo oâng chöa vaøo cöûa ñöôïc. Luùc

baáy giôø Thaàn-Tuù heát söùc kinh ngaïc, tuy kinh ngaïc maø khoâng laøm maát theå-dieän vôùi

ñoà chuùng. Neân ñaây laø caùi kheùo duïng cuûa Toå, vì ngaøi muoán laøm cho veïn toaøn vôùi

caùc ñoà-ñeä trong chuùng.

_ Coøn nhö khoâng kheùo duïng thì hoûi ngay giöõa ñoà-chuùng vaø pheâ-bình lieàn,

thì ngaøi Thaàn-Tuù khoâng chòu ñöïng noãi söï hoå theïn naøy.

_ Toå laïi noùi tieáp: “Thoâi oâng trôû veà vaøi ngaøy sau, laøm laïi baøi keä khaùc, ñem

trình cho ta, neáu ñöôïc thì ta seõ trao y-phaùp cho”.

_ Ngaøi Thaàn-Tuù lui ra, taâm tö baán loaïn thì coøn tinh-thaàn ñaâu maø laøm keä

nöõa. Vì tröôùc kia ngaøi ñaõ boû bao nhieâu coâng söùc, coá gaéng môùi laøm ñöôïc baøi keä ñoù,

maø Nguõ-Toå khoâng chaáp nhaän, thì coøn tinh-thaàn naøo nöõa ñeå laøm laïi baøi keä thöù hai.

40 – 43

AÂm Nghóa

40. Phuïc löôõng nhöït, höõu nhöùt ñoàng-töû ö

ñoái phöôøng quaù, xöôùng tuïng kyø keä.

_ Hueä-Naêng nhöùt vaên, tieän tri thöû keä vò

kieán boån-taùnh.

_ Tuy vò moâng giaùo-thoï, taûo thöùc ñaïi-yù,

toaïi vaán ñoàng-töû vieát: ‚Tuïng giaû haø

keä?‛

40. Caùch hai ngaøy sau, coù moät ñoàng-töû

ñi ngang qua choã giaõ gaïo, tuïng leân baøi

keä aáy.

_ Hueä-Naêng vöøa nghe, bieát raèng keä aáy

chöa thaáy ñöôïc boån-taùnh.

_ Tuy chöa mong caàu ôn ñöùc chæ daïy,

nhöng ñaõ bieát ñaïi-yù, môùi hoûi ñoàng-töû

raèng: ‚Tuïng keä chi vaäy?‛

41. Ñoàng-töû vieát: ‚Nhæ giaù laïp laõo baát

tri. Ñaïi-sö ngoân:

_ Theá-nhaân sanh-töû söï ñaïi, duïc ñaéc

41. Ñoàng-töû noùi: ‚OÂng laõo nhaø queâ, oâng

chaúng bieát chi. Ñöùc Nguõ-Toå coù daïy:

_ Ngöôøi ñôøi vieäc sanh-töû laø vieäc lôùn,


truyeàn phuù y phaùp, linh moân-nhaân taùc keä

lai khaùn, nhöôïc ngoä ñaïi-yù, töùc phuù y

phaùp, vi ñeä-luïc Toå‛.

(Laïp: nhaø queâ, heøn haï, raùc röôûi)

(Phuù: truyeàn trao, ban cho)

phaûi chuyeân-taâm tu-haønh ñeå giaûi-thoaùt,

trong caùc ñeä-töû ai muoán ñöôïc truyeàn

phuù y phaùp, moãi ngöôøi laøm moät baøi keä

ñem trình Toå xem, neáu ngoä ñöôïc ñaïi-yù

voâ-thöôïng Boà-ñeà, thì Toå trao y phaùp cho

thöøa-keá, laøm Toå thöù saùu‛.

42. Thaàn-Tuù thöôïng-toïa, ö nam lang

bích thöôïng, thô ‚voâ-töôùng‛ keä, ñaïi-sö

linh nhaân giai tuïng, y thöû keä tu, mieãn

ñoïa aùc-ñaïo; y thöû keä tu, höõu ñaïi lôïi-ích.

42. Thaày Thaàn-Tuù laø baäc thöôïng-toïa, coù

cheùp treân vaùch nam lang baøi keä ‚voâ-

töôùng‛, Toå truyeàn daïy caùc ñeä-töû neân trì

tuïng, theo keä aáy maø tu, khoûi ñoïa aùc-ñaïo;

theo keä aáy maø tu, thì ñöôïc lôïi-ích lôùn

lao.

43. Hueä-Naêng vieát: ‚Thöôïng-nhaân! Ngaõ

thöû ñaïp ñoái baùt caù dö nguyeät, vi taèng

haønh ñaùo ñöôøng tieàn, voïng thöôïng nhaân

daãn chí keä tieàn leã baùi‛.

43. Hueä-Naêng noùi: ‚Naøy ñaïi-nhaân! Toâi

ñaây ñaïp chaøy troùt hôn taùm thaùng, chöa

töøng ñeán giaûng-ñöôøng, vaäy nhôø ñaïi-

nhaân daãn toâi ñeán tröôùc baøi keä ñeå leã

baùi‛.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy noùi leân moät dòp may cho ngaøi Hueä-Naêng laø nhôø coù ñoàng-töû ñi

ngang qua choã giaõ gaïo, mieäng tuïng leân baøi keä Thöôïng-toïa Thaàn-Tuù ñaõ vieát treân

vaùch phía nam Toå-ñöôøng. Ngaøi Hueä-Naêng nghe qua, bieát raèng keä aáy chöa thaáy

ñöôïc boån-taùnh cuûa mình, maëc daàu Hueä-Naêng chöa tham caàu chæ daïy cuûa Nguõ-Toå

laàn naøo. Neân ngaøi môùi hoûi ñoàng-töû raèng: “Ngöôøi tuïng keä chi vaäy?”

_ Chuù beù ñoàng-töû ñaùp raèng: “OÂng laõo nhaø queâ, oâng khoâng bieát chi. Ñaïi-sö

Nguõ-Toå coù daïy: Ngöôøi ñôøi sanh-töû laø vieäc lôùn, ai muoán ñöôïc truyeàn y-phaùp, laøm

keä trình ngaøi xem, neáu ngoä ñöôïc ñaïi-yù, thì ngaøi lieàn trao y-phaùp laøm Toå thöù saùu”.

_ Coù ngaøi Thöôïng-toïa Thaàn-Tuù vieát baøi keä voâ-töôùng ôû vaùch haønh lang phía

nam Toå-ñöôøng. Neân ñaïi-sö khuyeán moïi ngöôøi ñeàu ñoïc. Neáu y theo keä naøy maø tu-

haønh, thì seõ khoûi ñoïa vaøo ñöôøng aùc vaø coù lôïi-ích lôùn lao.

_ Ngaøi Hueä-Naêng nghe vaäy môùi noùi caäu beù ñoàng-töû: “Thöa thöôïng-nhaân,

toâi ñaõ ôû ñaây giaõ gaïo ñaõ hôn taùm thaùng roài, maø chöa töøng ñeán ñöôïc nhaø treân ñeå

nghe phaùp. Vaäy xin thöôïng-nhaân vui loøng daãn toâi ñeán tröôùc baøi keä ñoù ñeå leã baùi keát

duyeân”.

44 – 50

AÂm Nghóa

44. Ñoàng-töû daãn chí keä tieàn leã baùi. 44. Ñoàng-töû daãn Hueä-Naêng ñeán choã

cheùp baøi keä.

45. Hueä-Naêng vieát: ‚Hueä-Naêng baát thöùc

töï, thænh thöôïng-nhaân vò ñoïc‛.

45. Hueä-Naêng noùi: ‚Hueä-Naêng voán

chaúng bieát chöõ, vaäy xin ñaïi-nhaân ñoïc


giuøm‛.

46. Thôøi höõu Giang-Chaâu Bieät-giaù, taùnh

Tröông danh Nhöït-Duïng, tieän cao thinh

ñoïc.

_ Hueä-Naêng vaên dó, toaïi ngoân: ‚Dieäc

höõu nhöùt keä, voïng Bieät-giaù vò thô‛.

46. Khi ñoù coù quan Bieät-giaù ôû Giang-

Chaâu, hoï Tröông teân Nhöït-Duïng, hoan-

hyû caát tieáng ñoïc lôùn.

_ Hueä-Naêng nghe xong, noùi raèng: ‚Toâi

cuõng coù baøi keä, xin quan Bieät-giaù bieân

giuøm cho‛.

47. Bieät-giaù ngoân: ‚Nhöõ dieäc taùc keä? Kyø

söï hy höõu!‛

47. Quan Bieät-giaù noùi: ‚OÂng cuõng bieát

laøm keä sao? Thaät laø vieäc ít coù!‛

48. Hueä-Naêng höôùng Bieät-giaù ngoân:

_ ‚Duïc hoïc voâ-thöôïng Boà-ñeà, baát khaû

khinh ö sô hoïc. Haï haï nhaân höõu thöôïng

thöôïng trí, thöôïng thöôïng nhaân höõu moät

yù trí. Nhöôïc khinh nhaân, töùc höõu voâ-

löôïng voâ-bieân toäi‛.

48. Hueä-Naêng noùi vôùi quan Bieät-giaù

raèng:

_ ‚Muoán hoïc ñaïo voâ-thöôïng Boà-ñeà,

chaúng neân khinh ngöôøi sô hoïc. Coù ngöôøi

thuoäc baäc haï nhöng ñöôïc thöôïng-trí,

ngöôøi thuoäc baäc thöôïng nhöng khoâng coù

trí. Neáu khinh ngöôøi, aét coù voâ-löôïng voâ-

bieân toäi‛.

49. Bieät-giaù ngoân: ‚Nhöõ ñaõn tuïng keä,

ngoâ vò nhöõ thô, nhöõ nhöôïc ñaéc phaùp,

tieân tu ñoä ngoâ, vaät vong thöû ngoân‛.

49. Quan Bieät-giaù noùi: ‚OÂng haõy ñoïc keä,

toâi seõ cheùp giuøm, neáu oâng ñaéc ñaïo, phaûi

ñoä toâi tröôùc, vaø xin ñöøng queân lôøi‛.

50. Hueä-Naêng keä vieát:

‚Boà-ñeà boån voâ thoï,

Minh kính dieäc phi ñaøi,

Boån lai voâ nhöùt vaät,

Haø xöù nhaï traàn ai‛.

50. Hueä-Naêng noùi keä raèng:

‚Boà-ñeà voán khoâng caây,

Göông saùng cuõng khoâng ñaøi,

Xöa nay khoâng moät vaät,

Choã naøo dính buïi nhô‛.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy noùi, khi ñoàng-töû daãn Hueä-Naêng ñeán choã ghi baøi keä, Hueä-Naêng

noùi: “Hueä-Naêng voán khoâng bieát chöõ, nhôø thöôïng-nhaân vì toâi ñoïc giuøm cho nghe”.

_ Trong luùc ñoù coù quan Bieät-giaù ôû Giang-Chaâu, hoï Tröông, teân Nhöït-Duïng,

ngaøi lieàn to tieáng ñoïc keä, Hueä-Naêng nghe xong beøn noùi: “Toâi cuõng coù moät baøi keä,

mong ngaøi Bieät-Giaù vì toâi vieát leân vaùch giuøm”.

_ Quan Bieät-Giaù laïi noùi raèng: “OÂng cuõng laøm ñöôïc keä nöõa sao? Vieäc naøy

thaät ít coù!”.

_ Hueä-Naêng bieát oâng naøy khinh ngöôøi, cho mình laø queâ muøa doát naùt neân

ngaøi môùi baûo:

“Muoán hoïc ñaïo voâ-thöôïng Boà-ñeà, khoâng ñöôïc khinh ngöôøi môùi hoïc. Vì keû

haï-haï, cuõng coù caùi trí thöôïng-thöôïng; coøn ngöôøi thöôïng-thöôïng thì cuõng khoâng coù

trí thöôïng-thöôïng. Neân neáu khinh ngöôøi, thì coù voâ-löôïng voâ-bieân toäi”.

_ Nghe xong, quan Bieät-giaù bieát maø noùi raèng:

“Vaäy oâng haõy tuïng keä, toâi vì oâng maø vieát giuøm cho. Neáu oâng ñaéc phaùp,

tröôùc phaûi ñoä toâi, chôù queân lôøi naøy”.


Ñaây laø coøn loøng tham, vì giuùp ngöôøi maø coøn ñoøi hoûi ñieàu-kieän lôïi-loäc tröôùc.

_ Baøi keä cuûa Hueä-Naêng laø baøi keä voâ-töôùng thaät söï, keä raèng:

1. Boà-ñeà voán khoâng caây,

2. Göông saùng cuõng khoâng ñaøi,

3. Xöa nay khoâng moät vaät,

4. Choã naøo dính buïi nhô.

Nhaän xeùt:

Caâu 1: YÙ noùi ra khoûi thaân töôùng.

Caâu 2: YÙ noùi ra khoûi taâm töôùng.

Caâu 3: YÙ noùi chuùng-sanh töø tröôùc ñeán nay luoân boû chôn theo voïng, chaáp thaân töù

ñaïi laøm caùi thaân thaät, chaáp taâm duyeân löï laøm taâm thaät. Maø khoâng bieát

thaân töù ñaïi, voán giaû hôïp; coøn taâm duyeân löï, voán hö-voïng.

Caâu 4: Neân xeùt kyõ taùnh vaø theå cuûa Chôn-Taâm, thì ñuùng laø voán xöa nay khoâng

moät vaät, thì coøn coù choã naøo ñeå dính buïi nhô?

_ Neân keä naøy bao-haøm yù-nghóa cao-sieâu tuyeät-ñoái laø:

- Thoaùt ly caùc töôùng.

- Thaáy ñöôïc taùnh mình (kieán taùnh).

- Thaønh ñaïo chaùnh-giaùc.

_ Neân kinh Kim-Cang coù daïy:

“Ly nhöùt-thieát chö töôùng, töùc danh chö Phaät”.

(Lìa taát caû caùc töôùng, töùc thò laø Phaät).

51 – 57

AÂm Nghóa

51. Thô thöû keä dó, ñoà-chuùng toång kinh,

voâ baát ta nhaù, caùc töông vò ngoân:

_ ‚Kyø tai! Baát ñaéc dó maïo thuû nhaân, haø

ñaéc ña thôøi söû tha nhuïc thaân Boà-Taùt‛.

51. Keä ñaõ bieân xong, ñaïi-chuùng xem

thaáy hoaûng sôï, hoäi laïi ca tuïng, vaø baøn

taùn raèng:

_ ‚Thaät laï thay! Khoâng neân laáy hình-

thöùc beà ngoaøi maø ñoaùn ngöôøi, neáu hieåu

ñöôïc nhö vaäy thì baáy laâu nay chuùng ta

haù daùm sai khieán moät vò nhuïc thaân Boà-

Taùt, thaät laø ñaéc toäi!‛

52. Toå kieán chuùng nhaân kinh quaùi,

khuûng nhaân toån haïi, toaïi töôùng haøi saùt

lieãu keä, vieát: ‚Dieäc vò kieán taùnh‛. Chuùng

dó vi nhieân.

52. Khi Ñöùc Nguõ-Toå thaáy ñaïi-chuùng

hoaûng kinh nhö vaäy, Toå lo sôï coù tieåu-

nhaân ganh tî möu haïi Hueä-Naêng, beøn

laáy chieác giaøy chaø heát baøi keä, roài noùi

raèng: ‚Keä naøy cuõng chöa thaáy taùnh‛.

Ñaïi-chuùng nghe noùi ñeàu laëng thinh, in trí

cho laø phaûi.


53. Thöù nhöït Toå tieàm chí ñoái phöôøng,

kieán Naêng yeâu thaïch thung meã, ngöõ

vieát: ‚Caàu ñaïo chi nhaân, ñöông nhö thò

hoà!‛

_ Naõi vaán vieát: ‚Meã thuïc daõ vò?‛

53. Qua ngaøy sau, Ñöùc Nguõ-Toå leùn moät

mình ñeán choã giaõ gaïo, thaáy Hueä-Naêng

ñang giaõ gaïo, Toå baûo raèng: ‚Ngöôøi caàu

ñaïo, phaûi khoå nhö vaäy ö!‛

_ Roài Toå hoûi: ‚Gaïo ñaõ traéng chöa?‛

54. Hueä-Naêng vieát: ‚Meã thuïc cöûu hyõ, du

khieám sö taïi‛.

(Cöûu: ñaõ laâu. Sö: caùi saøng, caùi raây)

54. Hueä-Naêng baïch: ‚Gaïo traéng ñaõ laâu,

nhöng coøn thieáu caùi saøng‛.

55. Toå dó tröôïng kích ñoái tam haï nhi

khöù.

55. Ñöùc Nguõ-Toå laáy tích-tröôïng goõ vaøo

coái ba laàn, roài xoay löng ñi.

56. Hueä-Naêng töùc hoäi toå yù, tam coå nhaäp

thaát.

56. Hueä-Naêng laõnh-hoäi ñöôïc toân-yù cuûa

Toå, khi troáng ñieåm canh ba, thì ñi ngaõ

haäu vaøo Toå-ñöôøng.

57. Toå dó ca-sa giaø vi, baát linh nhaân

kieán, vò thuyeát Kim-Cang kinh, chí

_ ‚Öng voâ sôû truï, nhi sanh kyø taâm‛,

- Hueä-Naêng ngoân haï ñaïi-ngoä nhöùt-thieát

vaïn-phaùp, baát ly töï-taùnh, toaïi khaûi Toå

ngoân:

57. Ñöùc Nguõ-Toå laáy ca-sa giaø-leâ choaøng

leân mình Hueä-Naêng khoâng cho ai thaáy,

roài noùi kinh Kim-Cang cho Hueä-Naêng

nghe, ñeán caâu:

_ ‚Neân truï choã khoâng coù choã truï, (töùc laø

Chôn-Taâm) (Töùc laø chaúng neân truï tröôùc saùu traàn maø

sanh taâm.) maø chæ neân sanh taâm khoâng coù

choã chi dính maéc‛, (Töùc laø laáy Chôn-Taâm maø

khôûi sanh.)

- thì Hueä-Naêng ñöôïc toû ngoä saùng suoát

bieát taát caû caùc phaùp, ñeàu khoâng rôøi töï-

taùnh (Chôn-Taâm), maø baïch Toå:

- Haø kyø töï-taùnh boån töï thanh-tònh,

- Haø kyø töï-taùnh boån baát-sanh dieät,

- Haø kyø töï-taùnh boån töï cuï tuùc,

- Haø kyø töï-taùnh boån voâ ñoäng dieâu (dao),

- Haø kyø töï-taùnh naêng sanh vaïn-phaùp.

(Kyø: khoâng deø, khoâng ngôø)

- Khoâng deø töï-taùnh goác thanh-tònh,

- Khoâng deø töï-taùnh goác chaúng sanh dieät,

- Khoâng deø töï-taùnh goác ñaày ñuû hoaøn-

toaøn,

- Khoâng deø töï-taùnh goác khoâng lay

chuyeån,

- Khoâng deø töï-taùnh hay sanh ra muoân

phaùp.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy noùi ñeán baøi keä voâ-töôùng cuûa ngaøi Hueä-Naêng. Ai ñoïc baøi keä naøy

cuõng ñeàu ngaïc-nhieân vaø kinh-hoaøng, khoâng ngöôøi naøo maø chaúng xuyùt xoa.

Neân caùc ñoà-chuùng cuøng baûo nhau raèng:

_ Thaät khoâng ngôø! Khoâng neân xem töôùng maø ñoaùn ngöôøi!

_ Vì chuùng ta thöôøng coù chung moät beänh laø nhìn töôùng ñoaùn ngöôøi, heã ai

aên maëc chænh-teà, töôùng saùng suûa, thì cho ngöôøi ñoù laø thoâng-minh, trí-thöùc. Coøn traùi

laïi, ai aên maëc loâi thoâi, töôùng khôø, thì ñeàu cho laø ngöôøi queâ doát.


_ Chuùng ta khoâng ngôø maáy thaùng nay mình sai vò nhuïc-thaân Boà-Taùt laøm

vieäc naëng nhoïc, maø chính thöïc laø Boà-Taùt aån-daät.

_ Toå thaáy ñaïi-chuùng ñeàu kinh ngaïc, lo sôï coù ngöôøi haõm-haïi Hueä-Naêng, neân

Toå laáy giaøy xoùa heát baøi keä, maø noùi raèng: “Baøi naøy cuõng chöa thaáy taùnh”. Vì tin lôøi

thaày noùi nhö vaäy, neân caùc chuùng ñeàu yeân taâm cho laø phaûi.

_ Vaøi ngaøy sau, Toå thaàm ñeán choã giaõ gaïo, thaáy Hueä-Naêng ñang giaõ gaïo,

môùi baûo raèng: “Ngöôøi caàu ñaïo, vì phaùp queân mình ñeán theá sao?”

_ Ngaøi Hueä-Naêng laø ngöôøi vì ñaïo, laøm baát cöù vieäc gì ñöôïc giao, maø khoâng

moät yù than hay töø choái; vì taâm ñaõ hieåu thaáu ñöôïc ñaïo, taát caû laø phuø-du, khoâng thaät

coù, thì laáy chi laø than thôû, töø choái, thaät laø ngöôøi vì ñaïo queân mình. Ñaây laø taám

göông ñaïo haïnh ñeå haäu-theá noi theo.

_ Nhöng ñeán ñaây, thì ngaøi môùi ngoä roát raùo ñaïo laø thaáy “boån lai voâ nhöùt vaät”,

töùc laø Chôn-Taâm voán roãng laëng thanh-tònh, khoâng coù moät vaät töôùng naøo caû. Ngaøi

thaáy ñöôïc choã ñoù, neân ngaøi môùi vaøo ñöôïc “cöûa khoâng” “thaät-theå” (Chôn-Taâm).

_ Ñeán ñaây Ñöùc Nguõ-Toå hoûi tieáp: “Gaïo traéng hay chöa?”

- Hueä-Naêng thöa: “Gaïo traéng ñaõ laâu roài, nhöng coøn thieáu caùi saøng”.

_ Roài Toå laïi laáy gaäy goõ vaøo mieäng coái ba tieáng roài ñi ra. Hueä-Naêng hoäi ñöôïc

yù Toå, khi ñeán troáng ñoå canh ba, ngaøi lieàn theo phía sau vaøo Toå-ñöôøng.

_ Toå caån-thaän laáy y che kín xung quanh, khoâng cho ngöôøi thaáy, vaø giaûng

kinh Kim-Cang cho ngaøi nghe ñeán caâu:

- “Öng voâ sôû truï”: laø chaúng neân truï tröôùc saùu traàn maø sanh taâm.

- “Nhi sanh kyø taâm”: maø chæ neân sanh taâm khoâng coù choã chi dính maéc

(Chôn-Taâm).

_ Hueä-Naêng nghe lôøi naøy maø ñöôïc ñaïi ngoä, töùc laø thaáy bieát thoâng suoát taát

caû muoân phaùp ñeàu chaúng lìa töï-taùnh (Chôn-Taâm), ngaøi lieàn baïch vôùi Toå raèng:

- Khoâng deø töï-taùnh, voán töï thanh-tònh,

- Khoâng deø töï-taùnh, voán khoâng sanh dieät,

- Khoâng deø töï-taùnh, voán töï saün ñuû,

- Khoâng deø töï-taùnh, hay sanh muoân phaùp.

58 – 59

AÂm Nghóa

58. Toå tri ngoä boån-taùnh, vò Hueä-Naêng

vieát:

_ ‚Baát thöùc boån-taâm, hoïc phaùp voâ-ích,

nhöôïc thöùc töï boån-taâm, kieán töï boån-

taùnh, töùc danh tröôïng-phu, thieân nhaân

sö, Phaät‛.

58. Ñöùc Nguõ-Toå bieát Hueä-Naêng toû ngoä

ñöôïc boån-taùnh (Chôn-Taâm) maø daïy raèng:

_ ‚Chaúng bieát boån-taâm, hoïc phaùp voâ-ích,

neáu bieát ñöôïc töï boån-taâm (Chôn-Taâm),

thaáy ñöôïc töï boån-taùnh (Chôn-Taâm), môùi laø

baäc ñaïi tröôïng-phu, laø thaày trôøi ngöôøi, laø

Phaät‛.

59. Tam canh thoï phaùp, nhaân taän baát tri,

tieän truyeàn ñoán-giaùo caäp y-baùt, vaân:

_ ‚Nhöõ vi Ñeä Luïc Ñaïi Toå, thieän töï hoä-

59. Giöõa canh ba thoï phaùp, maø khoâng ai

hay bieát, Ñöùc Nguõ-Toå laïi truyeàn trao

ñoán-giaùo vaø y-baùt, maø daïy raèng:

_ ‚Ñeä-töû laøm Toå ñôøi thöù saùu, töï mình


nieäm, quaûng-ñoä höõu-tình, löu boá töông-

lai, voâ linh ñoaïn-tuyeät‛.

_ Thích ngoâ keä vieát:

‚Höõu-tình lai haï chuûng,

Nhaân ñòa, quaû höôøn sanh.

Voâ-tình dieäc voâ chuûng

Voâ taùnh dieäc voâ-sanh‛.

phaûi kheùo töø-bi cöùu theá, quaûng-ñoä caùc

chuùng höõu-tình, löu-truyeàn chaùnh-giaùo

veà sau, chôù ñeå maát‛.

_ Haõy nghe keä cuûa ta ñaây:

‚Coù tình gieo gioáng xuoáng,

Saün nhaân, quaû lieàn sanh.

Khoâng tình cuõng khoâng gioáng,

Khoâng taùnh cuõng khoâng sanh‛.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñöùc Nguõ-Toå bieát Hueä-Naêng ñaõ toû ngoä ñöôïc boån-taùnh (Chôn-Taâm), neân

môùi baûo raèng:

- “Ngöôøi hoïc ñaïo maø chaúng bieát boån-taâm (Chôn-Taâm) thì hoïc phaùp voâ-ích.

Ngöôøi maø bieát ñöôïc boån-taâm (Chôn-Taâm) thaáy ñöôïc boån-taùnh (Chôn-Taâm), thì goïi

laø ñaïi tröôïng-phu (laø ngöôøi thaéng ñöôïc mình vaø thaéng ñöôïc ngöôøi), laø thaày cuûa trôøi

vaø ngöôøi, laø Phaät”.

_ Vaøo giöõa canh ba, Ñöùc Nguõ-Toå truyeàn y-baùt cho ngaøi, maø moïi ngöôøi ñeàu

khoâng hay bieát. Toå daïy raèng:

- “Ngöôi laø Toå ñôøi thöù saùu, haõy kheùo giöõ gìn vaø hoä-nieäm (töùc gìn giöõ khoâng

queân), laáy töø-bi quaûng-ñaïi cöùu-ñoä chuùng-sanh höõu-tình, löu-truyeàn chaùnh-giaùo

khaép ñôøi sau, chôù ñeå chaùnh-phaùp ñoaïn-tuyeät”.

Vaäy haõy nghe keä ta noùi:

Höõu-tình lai haï chuûng,

Nhaân ñòa, quaû hoaøn sanh.

Voâ-tình dieäc voâ chuûng,

Voâ taùnh dieäc voâ-sanh.

Coù tình thì gieo gioáng xuoáng,

Ngöôøi saün coù nhaân, thì quaû lieàn sanh.

Ngöôøi khoâng tình, thì cuõng khoâng gioáng,

Ngöôøi khoâng taùnh, thì cuõng khoâng sanh tröôûng.

_ Ngöôøi coù taâm ñaïo laø coù gioáng Phaät, thì neân gieo haït gioáng toát ñeå hoï coù

quaû toát, aét seõ coù dieäu-quaû Boà-ñeà.

_ Coøn ñoái vôùi haïng khoâng coù taâm ñaïo thì khoâng neân gieo gioáng.

_ Coøn baèng chaúng coù chuûng taùnh, thì dieäu-quaû khoâng laøm sao sanh-tröôûng

ñöôïc.

_ Ñaây laø Ñöùc Nguõ-Toå Hoaøng-Nhaãn ñem taâm-aán “Phaät Phaät töông truyeàn”

maø trao laïi cho Hueä-Naêng, laø baäc nhuïc-thaân Boà-Taùt coù caên-taùnh toái-thöôïng, ñeå

ngaøi baûo-toaøn aán-leänh (leänh truyeàn thöøa ñaïo-phaùp) cuûa chö Phaät chôn-truyeàn, chôù

khoâng coù theå voïng-truyeàn.


60

AÂm Nghóa

60. Toå phuïc vieát:

_ ‚Tích Ñaït-Ma Toå-sö, sô lai thöû ñoä,

nhaân vò chi tín, coá truyeàn thöû y, dó vi tin

theå, ñaïi ñaïi töông thöøa phaùp taéc, dó taâm

truyeàn taâm, giai linh töï-ngoä töï-giaûi.

_ Töï coå Phaät Phaät duy truyeàn Boån-Theå,

sö sö maät-phuù boån-taâm;

- y vi tranh ñoan, chæ nhöõ vaät truyeàn;

- nhöôïc truyeàn thöû y, maïng nhö huyeàn

tö.

_ Nhöõ tu toác khöù, khuûng nhaân haïi nhöõ‛.

60. Ñöùc Nguõ-Toå laïi baûo:

_ ‚Xöa Ñöùc Ñaït-Ma Toå-sö môùi qua

nöôùc Taøu, chöa bieát choã naøo ñaùng tin,

neân môùi truyeàn y naøy ñeå laøm tin theå, ñôøi

ñôøi vaâng theo pheùp taéc chaùnh-ñaïi

quang-minh, laáy taâm truyeàn taâm, ñeå cho

moïi ngöôøi ñeàu töï-ngoä vaø töï-giaûi.

_ Töø xöa Phaät Phaät chæ truyeàn Boån-Theå,

Toå Toå maät-truyeàn Boån-Taâm;

- y naøy laø vaät baùu truyeàn cho ñeä-töû, tôùi

ñôøi ñeä-töû laøm Toå thöù saùu, thì khoâng neân

truyeàn nöõa;

- vì y naøy thöôøng bò tranh-chaáp, neáu tieáp

tuïc truyeàn y naøy, thì thaân maïng cuûa vò

ñaïi-sö laõnh thoï, phaûi gaëp nhieàu chöôùng

ngaïi, khoå sôû nhö sôïi tô treo.

_ Vaäy ñeä-töû phaûi ñi mau, sôï coù haïng

tieåu-nhaân ganh gheùt phaù-hoaïi‛.

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy Ñöùc Nguõ-Toå laïi baûo:

_ “Xöa Ñöùc Ñaït-Ma Toå-sö ban ñaàu ñeán nöôùc Trung-Hoa naøy, moïi ngöôøi

chöa bieát, chöa tin, neân môùi truyeàn y-baùt ñeå laøm vaät tín-theå; ñôøi ñôøi truyeàn nhau

pheùp taéc “Chaùnh-ñaïi quang-minh”, laø laáy “taâm truyeàn taâm”, ñeå cho moïi ngöôøi töï-

ngoä vaø töï-giaûi maø töï “thaáy ñaïo”.

_ Töø xöa chö Phaät vôùi Phaät chæ truyeàn boån-theå (Chôn-Taâm), coøn y-baùt laø

ñaàu moái cuûa söï tranh giaønh, do ñoù ñeán ngöôi neân döøng laïi, chôù truyeàn nöõa. Neáu

coøn truyeàn y-baùt naøy, thì maïng cuûa ngöôøi nhaän y-baùt, cuõng nhö sôïi chæ maønh treo

tröôùc gioù”.

_ Taïi sao ñoaïn naøy Nguõ-Toå daën doø Hueä-Naêng neân chaám döùt truyeàn trao

vaät tín, laø vì thôøi Toå Boà-ñeà Ñaït-Ma, ngaøi coù ít ñeä-töû tu-taäp, neân heã coù ngöôøi naøo

xuaát-saéc hôn, thì ñöôïc ngaøi truyeàn ñeå laøm baèng-chöùng cho ngöôøi sau tin laø vò Toå.

_ Coøn ñeán ñôøi Nguõ-Toå, thì soá ñeä-töû bieát ñaïo Phaät coù ñeán haøng traêm ngaøn

ngöôøi. Neáu nay truyeàn cho moät ngöôøi thì bao nhieâu ngöôøi khaùc ganh tî, sanh tranh

giaønh, thaønh caùi hoïa cho ngöôøi ñöôïc thoï y-baùt.

_ Neân sau naøy, ngöôøi naøo ñöôïc phaùp, nghóa laø thoâng giaùo-lyù cuûa Phaät roài,

töùc laø thaáy ñöôïc boån-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình; thì Toå baûo hoï ñeán moät nôi naøo

ñoù maø phoå-hoùa, chôù khoâng giao tín vaät nöõa, vì giao tín vaät laø giao hoïa cho hoï.

_ Chôù khoâng phaûi ñeán ñôøi Toå Hueä-Naêng laø chaám döùt “Toå”, khoâng coøn

ngöôøi ngoä ñöôïc boån-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình.


_ Vaäy chuùng ta neân hieåu raèng: Y-baùt laø chæ ñeå laøm vaät bieåu tín khi chöa coù

ngöôøi bieát, coøn khi moïi ngöôøi ñeàu thoâng bieát “Ñaïo Phaät” roài, thì noù khoâng coøn caàn

thieát nöõa.

61 – 68

AÂm Nghóa

61. Hueä-Naêng khaûi vieát: ‚Höôùng thaäm

xöù khöù?‛

61. Hueä-Naêng baïch: ‚Baïch thaày! Con

neân ñi xöù naøo?‛

62. Toå vaân: ‚Phuøng Hoaøi taéc chæ, ngoä

Hoäi taéc taøng‛.

62. Ñöùc Nguõ-Toå noùi: ‚Gaëp aáp Hoaøi thì

döøng, gaëp aáp Hoäi thì aån‛.

63. Hueä-Naêng tam canh laõnh ñaéc y-baùt,

vaân:

_ ‚Naêng boån thò nam trung nhaân, toá baát

tri thöû sôn loä, nhö haø xuaát ñaéc Giang

khaåu?‛

_ Nguõ-Toå ngoân: ‚Nhöõ baát tu öu, ngoâ töï

toáng nhöõ‛.

_ Nguõ-Toå töông toáng, tröïc chí Cöûu-

Giang dòch, Toå linh thöôïng thuyeàn, Nguõ-

Toå baû loã töï dao.

_ Hueä-Naêng ngoân: ‚Thænh Hoøa-Thöôïng

toïa. Ñeä-töû hieäp dao loã‛.

(Baû: caàm naém. Loã: maùi cheøo, maùi daàm).

63. Canh ba, khi Hueä-Naêng laõnh thoï y-

baùt roài baïch raèng:

_ ‚Hueä-Naêng voán laø ngöôøi Laõnh-Nam,

chaúng bieát moät con ñöôøng naøo nôi nuùi

naøy, laøm sao ra ñaëng soâng Cöûu-Giang?‛

_ Ñöùc Nguõ-Toå noùi: ‚Ngöôi chaúng phaûi

lo, ñeå ta ñöa ngöôi ñi‛.

_ Nguõ-Toå ñöa ta thaúng ñeán traïm Cöûu-

Giang, baûo ta leân thuyeàn, roài Nguõ-Toå töï

caàm cheøo maø ñöa.

_ Hueä-Naêng naøy noùi: ‚Thænh Hoøa-

Thöôïng ngoài, ñeå cho ñeä-töû cheøo môùi

phaûi‛.

64. Toå vaân: ‚Hieäp thò ngoâ ñoä nhöõ‛. 64. Ñöùc Nguõ-Toå noùi: ‚Ñaùng leõ ta ñoä ñeä-

töû‛.

65. Hueä-Naêng vaân:

_ ‚Meâ thôøi sö ñoä,

- ngoä lieãu töï ñoä,

- ñoä danh tuy nhöùt,

- duïng xöù baát-ñoàng.


_ ‚Baïch thaày! Khi meâ thì thaày ñoä,

- ngoä roài thì töï ñoä laáy mình,

- tieáng ‚ñoä‛ tuy coù moät,

- nhöng choã söû-duïng thì khaùc nhau.

66. Hueä-Naêng sanh taïi bieân phöông, ngöõ

aâm baát chaùnh, moâng sö phuù (truyeàn) phaùp,

kim dó ñaéc ngoä, chæ hieäp töï-taùnh töï ñoä‛.

(Moâng: nhôø, giuùp, che chôû)

66. Hueä-Naêng vì sanh ôû bieân phöông,

tieáng noùi khoâng roõ, nhôø thaày ban phaùp

chæ daïy cho, nay con ngoä ñöôïc roài, thì

phaûi laáy töï-taùnh töï ñoä laáy‛.

67. Toå vaân:

_ ‚Nhö thò! Nhö thò! Dó haäu Phaät-phaùp,

do nhöõ ñaïi haønh. Nhöõ khöù tam nieân, ngoâ

phöông theä theá.

_ Nhöõ kim haõo khöù, noã löïc höôùng nam,

baát nghi toác thuyeát, Phaät-phaùp naïn (nan)

khôûi‛.


_ ‚Ñuùng vaäy! Ñuùng vaäy! Phaät-phaùp sau

naøy, do ngöôi gìn giöõ maø hoaèng-hoùa.

Ngöôi ñi roài, ba naêm ta seõ taï theá.

_ Nay ngöôi haõy coá gaéng ñi mau qua

höôùng nam, nhöng khoâng neân voäi

thuyeát-phaùp, vì sôï coù naïn Phaät-phaùp noåi


leân‛.

68. Hueä-Naêng töø vi Toå dó, phaùt tuùc nam

haønh, löôõng nguyeät trung gian, chí Ñaïi-

Döõu laõnh.

68. Hueä-Naêng töø giaõ Ñöùc Nguõ-Toå, ñi

qua höôùng nam, troïn hai thaùng, môùi tôùi

nuùi Ñaïi-Döõu (daõy nuùi ôû Giang-Taây).

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy noùi leân caùi haïnh cuûa ñaïo phaùp thaâm tình, giöõa thaày troø.

_ Khi ngaøi Hueä-Naêng ñaõ laõnh thoï phaùp y xong, thì ngaøi baïch cuøng Toå raèng:

“Baïch Thaày, con neân ñi xöù naøo?”

_ Toå baûo raèng:

- Gaëp aáp Hoaøi thì döøng: töùc laø laøng Hoaøi thuoäc tænh Haø-Nam, coù con soâng

Töû, chaûy qua An-Huy, Giang-Toâ, roài ñoå vaøo hoà Hoàng-Traïch.

- Gaëp aáp Hoäi thì aån: töùc laø ngaøi ñeán tænh Quaûng-Ñoâng, thuoäc laøng Hoäi, aáp

“Töù-Hoäi”, thì bò naïn, neân ngaøi phaûi aån trong ñaùm thôï saên traûi qua 15 naêm.

_ Nöûa ñeâm canh ba, Ñöùc Nguõ-Toå ñöa Hueä-Naêng ñeán bôø soâng, traïm Cöûu-

Giang, hai thaày troø cuøng leân thuyeàn, Hueä-Naêng caàm cheøo laùi thuyeàn, Ñöùc Nguõ-Toå

môùi noùi raèng: “Ñaùng leõ ta ñoä ñeä-töû (töùc laø phaûi cheøo thuyeàn)”.

_ Hueä-Naêng baïch raèng: “Baïch thaày! Khi meâ thì thaày ñoä, khi ngoä roài thì töï ñoä

laáy mình”. Töùc phaûi bieát laáy töï-taùnh (Chôn-Taâm) maø töï ñoä laáy (töùc laø tu-haønh).

_ Ñöùc Nguõ-Toå khen raèng: “Ñuùng vaäy! Ñuùng vaäy! Vaäy Phaät-phaùp sau naøy

ñeàu do ñeä-töû gìn giöõ, maø hoaèng-hoùa chôù ñeå maát”.

_ Roài Ñöùc Nguõ-Toå giuïc Hueä-Naêng haõy ñi mau veà höôùng nam, nhöng trong

thôøi-gian naøy, chôù voäi thuyeát-phaùp, vì sôï naïn Phaät-phaùp noåi leân.

_ Baáy giôø Hueä-Naêng töø giaõ Ñöùc Nguõ-Toå ñi thaúng veà höôùng nam, troïn hai

thaùng môùi tôùi daõy nuùi Laõnh-Nam, ôû tænh Giang-Taây.

_ Trong thôøi-gian naøy, Hueä-Naêng chöa ñöôïc danh chaùnh ngoân thuaän, vì

ngaøi coøn laø cö-só, ñaàu chöa xuoáng toùc, thaân thì raùch röôùi thuoäc thöù daân, neân bò moïi

ngöôøi khinh cheâ.

Nhöng Nguõ-Toå thaáy ngaøi coù taâm saùng, toû ñöôïc töï-taùnh, neân xöùng ñaùng

ñöôïc truyeàn phaùp.

_ Coøn caùc hình-thöùc beà ngoaøi nhö söï doát naùt, raùch röôùi, haï daân v.v... laø

nhöõng söï vieäc laøm cho chuùng khinh cheâ. Neân ngöôøi bò khinh cheâ, maø ñöôïc truyeàn

phaùp cho laøm Toå, thì thieân-haï sanh böïc töùc, do ñoù coù theå bò haïi.

_ Theá neân giöõa ñeâm khuya, Ñöùc Nguõ-Toå phaûi cöïc khoå leùn ñöa ngaøi Hueä-

Naêng ñi. Hai thaày troø caàm ñeøn ñöa nhau qua beán ñoø, khi qua beân kia soâng leân bôø,

Ñöùc Nguõ-Toå laïi daën doø raèng:

_ “Ngöôøi ñi roài, ba naêm sau ta seõ tòch. Vaäy ngöôi ñi bình yeân, gaéng veà phía

nam, vaø ñöøng coù thuyeát-phaùp sôùm”.

_ Cöû-chæ naøy thaät chí tình giöõa thaày troø trong ñaïo phaùp chôn-chaùnh.


69 – 73

AÂm Nghóa

69. Nguõ-Toå qui, soå nhöït baát thöôïng

ñöôøng, chuùng nghi, ngheä vaán vieát:

_ ‚Hoøa-Thöôïng thieåu beänh, thieåu naõo

phuû?‛

69. Khi Ñöùc Nguõ-Toå trôû veà, troïn maáy

ngaøy chaúng ra giaûng-ñöôøng, ñaïi-chuùng

sanh nghi, hoûi:

_ ‚Baïch Hoøa-Thöôïng! Hoøa-Thöôïng coù

beänh hoaïn hoaëc lo buoàn chi chaêng?‛

70. Vieát: ‚Beänh töùc voâ, y-phaùp dó nam

hyõ‛.

70. Ñöùc Nguõ-Toå noùi: ‚Beänh hoaïn khoâng

coù, nhöng y-phaùp ñaõ veà phöông nam

roài‛.

71. Vaán: ‚Thuøy nhaân truyeàn-thoï?‛ 71. Ñaïi-chuùng hoûi: ‚Ai laø ngöôøi ñöôïc

truyeàn-thoï?‛

72. Vieát: ‚Naêng giaû ñaéc chi‛. 72. Ñöùc Nguõ-Toå noùi: ‚Hueä-Naêng ñaïi-sö

ñöôïc‛.

73. Chuùng naõi tri dieân (yeân). 73. Ñaïi-chuùng môùi roõ töï söï.

GIAÛNG GIAÛI

_ Khi Ñöùc Nguõ-Toå trôû veà, maáy ngaøy khoâng thöôïng ñöôøng, neân chuùng nghi

ngôø môùi hoûi raèng: “Hoøa-Thöôïng coù ít beänh, ít naõo chaêng?”

_ Ngaøi ñaùp: “Beänh thì khoâng, nhöng y-phaùp ñaõ veà phöông nam roài”.

_ Chuùng hoûi: “Ai laø ngöôøi ñöôïc truyeàn?”

_ Toå baûo: “Hueä-Naêng ñaïi-sö ñöôïc”.

_ Giôø ñaïi-chuùng môùi roõ töï söï, lieäu chuùng coù tha cho Hueä-Naêng khoâng?

74 – 79

AÂm Nghóa

74. Truïc haäu soá baùch nhaân lai duïc ñoaït

y-baùt.

_ Nhöùt taêng tuïc taùnh Traàn danh Hueä-

Minh, tieân thò töù-phaåm töôùng-quaân, taùnh

haïnh thoâ thaùo, cöïc yù tham taàm, vi chuùng

nhaân tieân, saán caäp Hueä-Naêng.

(Saán caäp: laø theo kòp)

74. Nhöõng keû haï-caên thieåu-trí muoán

ñoaït y-baùt, cuøng hieäp nhau laïi hôn vaøi

traêm ngöôøi, gaéng söùc ñuoåi theo.

_ Trong soá aáy coù moät vò tu-só hoï Traàn

teân Hueä-Minh, tröôùc kia laø töù-phaåm

töôùng-quaân, taùnh haïnh noùng naûy, coá tình

tìm kieám, daãn ñaàu caû boïn ñuoåi theo,

theo kòp Hueä-Naêng.

75. Hueä-Naêng tròch haï y-baùt ö thaïch

thöôïng, vieát: (Tròch: gieo, ñaët xuoáng)

_ ‚Thöû y bieåu tín, khaû löïc tranh da?‛

75. Hueä-Naêng troâng thaáy beøn ñaët y-baùt

treân moät taûng ñaù, maø noùi raèng:

_ ‚Y naøy laø vaät ñeå laøm tin cuûa chaùnh-

phaùp Nhö-Lai, haù deã laáy voõ löïc tranh


_ Naêng aån thaûo maõng trung.

(Thaûo maõng: ñaùm coû raäm)

giaønh ñaëng hay sao?‛

_ Hueä-Naêng noùi roài aån-thaân trong ñaùm

coû raäm.

76. Hueä-Minh chí, ñeà xuyeát (chuyeát) baát-

ñoäng, naõi hoaùn vaân: (Ñeà xuyeát: xaùch leân)

_ ‚Haønh-giaû! Haønh-giaû! Ngaõ vò phaùp lai,

baát vò y lai‛.

76. Tu-só Hueä-Minh ñi ñeán, xaùch y leân

nhöng y baát-ñoäng, hoaûng-hoát leân tieáng

keâu:

_ ‚Haønh-giaû! Haønh-giaû! Toâi ñeán ñaây vì

phaùp, chôù khoâng phaûi vì y‛.

77. Hueä-Naêng toaïi xuaát, toïa baøn thaïch

thöôïng.

77. Hueä-Naêng böôùc ra, ngoài treân baøn

thaïch.

78. Hueä-Minh taùc leã vaân: ‚Voïng haønh-

giaû vò ngaõ thuyeát-phaùp‛.

78. Tu-só Hueä-Minh ñaûnh leã, vaø baïch

raèng: ‚Xin haønh-giaû thuyeát-phaùp cho toâi

nghe‛.

79. Hueä-Naêng vaân:

_ ‚Nhöõ kyù vò phaùp nhi lai, khaû bình töùc

chö duyeân, vaät sanh nhöùt nieäm, ngoâ vò

nhöõ thuyeát‛.

_ Minh löông cöûu, Hueä-Naêng vieát:

_ ‚Baát tö thieän, baát tö aùc, chaùnh döõ maï

(ma) thôøi, na caù (moät mình) thò Minh

thöôïng-toïa boån lai dieän muïc‛.

79. Hueä-Naêng noùi:

_ ‚Ngöôi ñaõ vì phaùp ñeán ñaây, thì phaûi

deïp heát caùc duyeân, chôù sanh moät nieäm

naøo caû, thì ta thuyeát cho ngöôi nghe‛.

_ Tu-só Hueä-Minh tònh taâm giaây laâu,

Hueä-Naêng noùi tieáp:

_ ‚Khoâng nghó thieän, khoâng nghó aùc,

chính trong luùc ñoù, thì Thöôïng-toïa töï

mình môùi roõ ‘Dieän muïc boån lai’ cuûa

mình‛. (Töùc laø thaáy ñöôïc Chôn-Taâm.)

GIAÛNG GIAÛI

_ Khi ñaïi-chuùng hay tin naøy, hieäp laïi coù vaøi traêm ngöôøi ñuoåi theo ñeå cöôùp

laïi y-baùt. Trong ñoù coù vò taêng-só hoï Traàn, teân Hueä-Minh, tröôùc laø töôùng-quaân baäc

töù-phaåm, taùnh haïnh coøn thoâ-thaùo, ñuoåi kòp Hueä-Naêng.

_ Hueä-Naêng thaáy bieát, beøn ñeå y-phaùp treân baøn thaïch maø noùi raèng: “Y-baùt

naøy laø vaät ñeå laøm tin, laø chaùnh-phaùp cuûa Nhö-Lai, haù duøng söùc voõ löïc tranh giaønh

ñaëng sao?” Hueä-Naêng lieàn aån trong luøm coû.

_ Hueä-Minh ñeán caàm y leân, maø y khoâng nhuùc nhích, môùi hoaûng-hoát maø leân

tieáng raèng: “Ñaïo só! Ñaïo só!”

_ Ñoaïn naøy noùi leân chaùnh-phaùp cuûa Phaät noù raát laø saâu kín khoù suy löôøng,

khoù giaûi, khoù bieát.

_ Neân ngaøi Hueä-Naêng môùi phôi baøy chaùnh-phaùp tröôùc maët, cho Hueä-Minh

thaáy. Nhöng Hueä-Minh nhìn thaáy phaùp maø nuoát khoâng vaøo, töùc laø thaáy phaùp maø

khoâng laõnh-hoäi ñöôïc, neân sanh taâm hoaûng-hoát.

_ Vì muoán toû bieát chaùnh-phaùp cuûa Nhö-Lai, thì phaûi lìa töôùng, môùi mong

nhaän ra thaät-taùnh. Maø ôû ñaây coøn duøng töôùng, töùc laø duøng caùc haønh-ñoäng ñoaït laïi

thì laøm sao nhaän ra ñöôïc “Phaät-Taùnh Phaät” naøy ñöôïc.


_ Baáy giôø Hueä-Minh noùi: “Toâi ñeán ñaây laø vì phaùp, chôù khoâng phaûi vì y”.

Ñoaïn naøy noùi leân Hueä-Minh khoâng lieãu-ngoä ñöôïc chaùnh-phaùp, neân môùi xin ngaøi

Hueä-Naêng chæ giaùo cho ñöôïc thaáu roõ.

_ Hueä-Naêng baûo: “OÂng vì phaùp maø ñeán, thì ñaàu tieân phaûi döùt saïch caùc

duyeân, chôù sanh moät nieäm naøo, thì toâi vì oâng maø noùi cho”.

_ Hueä-Minh beøn im laëng ñònh thaàn trong giaây laâu, Hueä-Naêng môùi baûo raèng:

“OÂng khoâng nghó thieän, cuõng khoâng nghó aùc, thì döùt ñöôïc ñoái-ñaõi. Chính choã

naøy laø caùi “baûn lai dieän muïc” (Chôn-Taâm) cuûa oâng vaäy”.

_ Hueä-Minh chính ngay caâu noùi naøy, maø ñöôïc ñaïi-ngoä (töùc laø roõ ñöôïc

Chôn-Taâm hieän-höõu cuûa mình).

_ Ñaây cuõng laø baøi thuyeát-phaùp ñaàu tieân cuûa Luïc-Toå, ngaøi thuyeát-phaùp quaù

ñôn-giaûn vaø bình-daân, neân ai nghe qua cuõng ngoä ñöôïc caû.

80 – 81

AÂm Nghóa

80. Hueä-Minh ngoân haï ñaïi ngoä, phuïc

vaán vieát: ‚Thöôïng lai maät ngöõ maät yù

ngoaïi, höôøn caùnh höõu maät yù phuû?‛

80. Tu-só Hueä-Minh nghe noùi ngoä lieàn,

laïi hoûi: ‚Ngoaøi lôøi vaø yù kín vöøa qua, coøn

yù kín chi nöõa chaêng?‛

81. Hueä-Naêng vieát: ‚Döõ nhöõ thuyeát giaû,

töùc phi maät giaû; nhöõ nhöôïc phaûn chieáu,

maät taïi nhöõ bieân‛.

81. Hueä-Naêng noùi: ‚Nhöõng söï ta noùi vôùi

ngöôi, khoâng phaûi kín; neáu ngöôi bieát töï

soi trôû laïi, thì caùi yù kín aáy ôû beân ngöôi‛.

GIAÛNG GIAÛI

_ Hueä-Minh laïi hoûi Toå: “Ngoaøi maät-ngöõ, maät-yù treân coøn coù theâm maät-yù naøo

khaùc chaêng?”

_ Hueä-Naêng baûo: “Vì oâng coøn noùi, töùc laø khoâng phaûi maät vaäy. Neáu oâng bieát

phaûn chieáu laïi mình maø xeùt, thì caùi maät ñoù ôû beân oâng”.

_ Theá neân chuùng ta thöôøng coù caùi beänh nghe vaø noùi vaø beänh caàu chöùng

ñöôïc Phaät-quaû.

_ Ñeå coù tam minh:

- Tuùc-meänh-minh : laø bieát roõ caùc tieàn-kieáp cuûa mình vaø cuûa chuùng-sanh.

- Thieân-nhaõn-minh : laø bieát roõ söï tieâu-huûy vaø taùi-xuaát cuûa chuùng-sanh, vaø nghieäp

naøo sanh ra quaû naøo?

- Laäu-taän-minh : laø bieát roõ caùc oâ-nhieãm vaø seõ chaám döùt nhö theá naøo (laø bieát

nhöõng söï khoå, thì bieát duøng trí-tueä ñeå dieät tröø, ñeå heát phieàn-

naõo).

_ Cho ñeán caùc phaùp nhö:

- Luïc thoâng : 6 pheùp thaàn-thoâng.

- Töù voâ sôû uùy : 4 thöù khoâng sôï.

- Thaäp baùt baát coäng v.v... : 18 phaùp khoâng cuøng ñoàng vôùi nhò-thöøa, maø ai naáy

ñeàu öa thích v.v...


_ Nhöng nay noùi ñeán boån-taâm (Chôn-Taâm) cuûa mình, noù luoân haèng thanh-

tònh, haèng tri, haèng giaùc thì moïi ngöôøi ñeàu sanh thaéc maéc vaø chaúng bieát gì caû.

_ Neân Hueä-Minh môùi hoûi raèng: “Theá laø khoâng coøn gì kín, gì laï nöõa sao?”

_ Neáu chæ roõ ra ñöôïc caùi haèng thanh-tònh, haèng giaùc ñoù, thì noù laø bình-

thöôøng, thì khoâng coøn gì laø maät, laø quan-troïng nöõa. Nhöng thaät ra chính caùi haèng

thanh-tònh, haèng tri ñoù (Chôn-Taâm) maø ta haèng soáng vôùi noù laâu ngaøy, thì töï-nhieân

coù caùi vaät ñoù.

_ Vaäy ñöøng hoûi theâm, khoâng ai chæ roõ noù ñöôïc ñieàu gì, maø noù luoân soáng vôùi

ta. Neân chæ coù ngöôøi laø giuùp cho ta nhaän ra ñöôïc boä maët thaät cuûa noù laø khi ta bieát

lìa töôùng.

_ Khi toû ngoä roài, thì neân haèng soáng vôùi noù, laâu ngaøy thì caùc dieäu-duïng theo

ñoù maø coù. Chôù khoâng phaûi ngöôøi naøo khaùc laøm cho mình coù ñöôïc.

_ Vaäy ôû ñaây, ngaøi Hueä-Naêng chæ roõ “caùi maät” laø ôû ngay taïi ta, neân khi caàn,

khi taùc duïng thì “caùi maät” (Chôn-Taâm) noù hieån baøy roõ raøng.

82 – 86

AÂm Nghóa

82. Minh vieát:

_ ‚Hueä-Minh tuy taïi Huyønh-Mai, thieät vi

tænh töï kyû dieän muïc, kim moâng chæ-thò,

nhö nhaân aåm thuûy, laõnh noaõn töï tri, kim

haønh-giaû töùc Hueä-Minh sö giaû‛.

82. Tu-só Hueä-Minh baïch:

_ ‚Hueä-Minh tuy ôû Huyønh-Mai ñaõ laâu,

maø thaät chöa töï roõ ñöôïc ‚dieän-muïc boån-

lai‛ cuûa mình, nay nhôø ôn haønh-giaû chæ

daïy, ví nhö ngöôøi uoáng nöôùc, noùng hay

laïnh ñeàu töï mình bieát laáy, vaäy ngaøy nay

haønh-giaû laø thaày cuûa Hueä-Minh naøy‛.


_ ‚Nhöõ nhöôïc nhö thò, ngoâ döõ nhöõ ñoàng

sö Huyønh-Mai, thieän töï hoä trì‛.

83. Hueä-Naêng noùi:

_ ‚Ngöôi ñaõ ngoä nhö theá, thì ta vaø ngöôi

ñoàng thôø moät thaày Huyønh-Mai, töï mình

phaûi gaéng coâng hoä-trì khoân kheùo‛.

84. Minh höïu vaán: ‚Hueä-Minh kim haäu,

höôùng thaäm xöù khöù?‛

84. Tu-só Hueä-Minh laïi hoûi: ‚Veà sau

Hueä-Minh neân tôùi xöù naøo?‛

85. Hueä-Naêng vieát: ‚Phuøng Vieân taéc

chæ, ngoä Minh taéc cö‛.

85. Hueä-Naêng ñaùp: ‚Gaëp Vieân thì döøng,

gaëp Minh thì ôû‛.

86. Minh leã töø. 86. Tu-só Hueä-Minh ñaûnh leã töø-bieät.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy Hueä-Minh töï toû raèng: “Hueä-Minh tuy ôû Huyønh-Mai, maø thaät

chöa giaùc-ngoä ñöôïc dieän-muïc (Chôn-Taâm) cuûa chính mình. Nay nhôø ñöôïc Hueä-

Naêng chæ daïy, maø thaáy roõ ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình. Gioáng nhö ngöôøi

uoáng nöôùc, noùng laïnh töï bieát. Vaäy ñaïo só nay laø thaày cuûa Hueä-Minh naøy”.


_ Hueä-Naêng môùi baûo: “Nhö theá thì toâi cuøng oâng ñoàng thôø thaày Huyønh-Mai,

thì oâng neân kheùo töï hoä-trì chaùnh-phaùp Nhö-Lai”.

_ Hueä-Minh laïi thöa: “Veà sau, Hueä-Minh neân tôùi xöù naøo?”

_ Hueä-Naêng baûo: “Gaëp Vieân thì döøng (taïm thôøi), gaëp Minh thì ôû (truï-trì).

_ Tu-só Hueä-Minh ñaûnh leã töø-bieät.

87 – 97

AÂm Nghóa

87. Minh hoài chí laõnh haï, vò saán chuùng

vieát:

_ ‚Höôùng traéc thoâi ngoâi, caûnh voâ toâng

tích, ñöông bieät ñaïo taàm chi‛.

(Traéc: treøo leân cao, leân ñænh)

_ Saán chuùng haøm dó vi nhieân.

(Saán chuùng: moïi ngöôøi, caû boïn)

87. Tu-só Hueä-Minh veà ñeán chaân nuùi,

keâu caû boïn ñi theo noùi raèng:

_ ‚Ta ñaõ ñeán ñænh nuùi roài, nhöng khoâng

thaáy daáu tích chi caû, vaäy caùc ngöôi haõy

ñi ñöôøng khaùc maø kieám‛.

_ Caû boïn ñeàu töôûng laø thaät, neân hieäp

nhau ñi ngaõ khaùc maø tìm.

88. Hueä-Minh haäu caûi Ñaïo-Minh, tî sö

thöôïng töï.

88. Veà sau tu-só Hueä-Minh ñoåi hieäu laø

Ñaïo-Minh, vì traùnh chöõ Hueä laø chöõ ñaàu

tieân teân cuûa thaày Hueä-Naêng.

89. Hueä-Naêng haäu chí Taøo-Kheâ, höïu bò

aùc-nhaân taàm truïc.

_ Naõi ö Töù-Hoäi, tî-naïn laïp nhaân ñoäi

trung, phaøm kinh nhöùt thaäp luïc taûi, thôøi

döõ laïp nhaân tuøy nghi thuyeát-phaùp.

(Laïp nhaân: nhoùm thôï saên)

89. Hueä-Naêng veà ñeán Taøo-Kheâ, bò moät

soá ngöôøi hung aùc ñoá kî, ñi tìm haõm haïi.

_ Vaâng lôøi thaày daïy, Hueä-Naêng hieåu roõ thôøi-cô, aån-

thaân laùnh naïn, ôû chung vôùi nhoùm thôï saên

taïi huyeän Töù-Hoäi, traûi qua suoát 16 naêm,

thöôøng vì nhoùm thôï saên maø tuøy nghi

thuyeát-phaùp.

90. Laïp nhaân thöôøng linh thuû voõng, moãi

kieán sanh maïng, taän phoùng chi.

_ Moãi chí phaïn thôøi, dó thaùi kyù chöõ nhuïc

oa.

(Oa: caùi noài baèng kim loaïi ñeå naáu ñoà aên.)

_ Hoaëc vaán, taéc ñoái vieát: ‚Ñaõn khieát

nhuïc bieân thaùi‛.

90. Nhoùm thôï saên thöôøng baûo Hueä-Naêng

giöõ mieäng löôùi, tuy-nhieân khi thaáy thuù

vaät maéc löôùi, Hueä-Naêng môû löôùi thaû

heát.

_ Moãi khi ñeán giôø aên, Hueä-Naêng laáy rau

naáu keøm theo noài luoäc thòt ñeå duøng qua

böõa.

_ Neáu coù ai thaáy laï hoûi, thì Hueä-Naêng

traû lôøi: ‚Ta chæ aên moät thöù rau luoäc maø

thoâi‛.

91. Nhöùt nhöït tö duy:

_ ‚Thôøi ñöông hoaèng-phaùp, baát khaû

chung ñoän‛.

91. Moät hoâm Hueä-Naêng suy nghó raèng:

_ ‚Ñaõ tôùi thôøi-kyø coù cô-duyeân hoaèng-

phaùp, khoâng theå aån-thaân ôû ñaây troïn

ñôøi‛.

92. Toaïi xuaát chí Quaûng-Chaâu Phaùp-

Taùnh Töï, trò AÁn-Toâng phaùp-sö giaûng

92. Nghó nhö vaäy, Hueä-Naêng töø giaõ

nhoùm thôï saên, ñeán chuøa Phaùp-Taùnh ôû


Nieát-Baøn kinh.

_ Nhaân nhò taêng luaän phong phan nghóa,

nhöùt vieát: ‚Phong ñoäng‛, nhöùt vieát:

‚Phan ñoäng‛, nghò luaän baát dó.

Quaûng-Chaâu, gaëp thôøi AÁn-Toâng phaùp-sö

giaûng kinh Nieát-Baøn.

_ Hueä-Naêng gaëp hai vò sö tranh-luaän

nhau veà nghóa-lyù gioù vaø phan (phöôùn),

ngöôøi noùi raèng: ‚Gioù ñoäng‛, keû noùi

raèng: ‚Phan ñoäng‛, caõi maõi khoâng thoâi.

93. Hueä-Naêng taán vieát: ‚Baát thò phong

ñoäng, baát thò phan ñoäng, nhaân-giaû taâm

ñoäng‛.

93. Hueä-Naêng giaûi-thích: ‚Chaúng phaûi

gioù ñoäng, cuõng chaúng phaûi phan ñoäng,

chính taâm cuûa hai oâng ñoäng‛.

94. Nhöùt chuùng haõi nhieân.

94. Ñaïi-chuùng nghe qua lôøi giaûi-thích,

thaát kinh.

95. AÁn-Toâng dieân chí thöôïng tòch, tröng

caät aùo nghóa, kieán Hueä-Naêng ngoân

giaûng lyù ñaùng (ñöông), baát do vaên-töï.

(Tröng : baèng chöùng, laø nghóa-lyù

Caät : laø gaïn hoûi

AÙo : laø thaâm saâu, nhieäm maàu)

95. Phaùp-sö AÁn-Toâng thænh Hueä-Naêng

leân ngoài treân, roài gaïn hoûi nhöõng nghóa-lyù

nhieäm maàu, thì thaáy Hueä-Naêng giaûi ñaùp

baèng lôøi noùi giaûn-dò, maø nghóa-lyù xaùc

ñaùng, laïi chaúng do theo vaên-töï.

96. Toâng vaân:

_ ‚Haønh-giaû ñònh phi-thöôøng nhaân, cöûu

vaên Huyønh-Mai y-phaùp Nam lai, maïc thò

haønh-giaû phuû?‛

96. Phaùp-sö AÁn-Toâng noùi:

_ ‚Haønh-giaû chaéc chaén khoâng phaûi laø

ngöôøi thöôøng, laâu nay toâi cuõng nghe y-

phaùp cuûa Toå Huyønh-Mai ñaõ veà phöông

Nam coù leõ laø haønh-giaû chaêng?‛

97. Hueä-Naêng vieát: ‚Baát caûm!‛ 97. Hueä-Naêng ñaùp: ‚Ta ñaâu daùm!‛

GIAÛNG GIAÛI

_ Khi Hueä-Minh xuoáng ñeán chaân nuùi beøn baûo nhöõng ngöôøi cuøng ñuoåi theo

raèng: “Ta ñeán ñaûnh nuùi naøy, troïn khoâng tìm thaáy tung-tích. Vaäy caùc ngöôi mau qua

höôùng khaùc maø tìm”. Caû chuùng ñeàu ñoàng yù ñi qua höôùng khaùc tìm.

_ Veà sau Hueä-Minh ñoåi teân mình thaønh laø Ñaïo-Minh, ñeå traùnh chöõ ñaàu tieân

cuûa thaày.

_ Thôøi-gian sau, Hueä-Naêng ñeán Taøo-Kheâ, laïi bò boïn aùc tìm ñuoåi, môùi aån

vaøo ñaùm thôï saên taïi Töù-Hoäi, thuoäc tænh Quaûng-Ñoâng, maø tî-naïn traûi qua 16 naêm.

_ Trong luùc ñoù, ngaøi cuõng tuøy nghi noùi phaùp cho chuùng nghe. Khi ñi baét

moài, chuùng thöôøng cho ngaøi giöõ mieäng löôùi, thì ngaøi hay thaùo löôùi cho vaät chaïy

thoaùt. Coøn luùc aên thì ngaøi hay haùi rau xung quanh luoäc chung vôùi noài thòt maø aên.

Khi coù ai hoûi thì ngaøi noùi raèng “Ta chæ thích aên rau maø thoâi”.

_ Ñaây laø noùi leân trong thôøi aån-nhaãn, chôø thôøi-cô thuaän phaùp, ngaøi phaûi hoøa

cuøng ñaùm thôï saên ñeå khoâng ai phaùt hieän, neân ñoâi khi aên uoáng cuõng phaûi nöông

vaøo ñaùm thôï saên, cuõng khoâng laøm cho hoï nghi ngôø ñieàu gì. Neáu loä thì bò haïi, neân

phaûi laøm nhö theá, traûi suoát 15 naêm khoå-haïnh, coäng theâm moät naêm vöôït treøo röøng

nuùi xuoáng phía nam, thaønh toång coäng laø 16 naêm gian lao khoå cöïc.


_ Moät hoâm ngaøi suy nghó raèng: “Söï tìm kieám ngaøi ñaõ laâu, nay ñaõ dòu roài;

neân thôøi hoaèng-phaùp ñaõ ñeán, khoâng troán traùnh nöõa”.

_ Baáy giôø ngaøi rôøi ñaùm thôï saên, ñi ñeán chuøa Phaùp-Taùnh ôû tænh Quaûng-

Chaâu, gaëp phaùp-sö AÁn-Toâng, ñang giaûng kinh Nieát-Baøn.

_ Luùc ñoù, ngaøi gaëp hai vò sö ñang bình luaän nghóa-lyù cuûa Gioù vaø Phan nhö:

- Moät ngöôøi thì goïi laø “Gioù ñoäng”.

- Moät ngöôøi thì goïi laø “Phan ñoäng”.

_ Ngaøi nghe qua maø baûo vôùi hai vò sö raèng:

- Khoâng phaûi “Gioù ñoäng”.

- Cuõng chaúng phaûi “Phan ñoäng”.

- Maø do “Taâm” cuûa caùc ngaøi “ñoäng”.

_ Caû hai ñeàu heát söùc ngaïc nhieân. Neân phaùp-sö AÁn-Toâng môùi môøi Hueä-

Naêng leân chieáu treân, maø gaïn hoûi nghóa-lyù thaâm saâu cuûa ñaïo phaùp.

_ Khi ngaøi AÁn-Toâng nghe qua lôøi ñoái ñaùp cuûa ngaøi raát ñôn-giaûn, maø nghóa-

lyù raát ñuùng vaø thaâm dieäu, maø khoâng theo vaên-töï. Neân ngaøi quaû quyeát raèng: “Ñaây

khoâng phaûi ngöôøi thöôøng, töø laâu toâi nghe y-phaùp cuûa Huyønh-Mai ñaõ veà phöông

nam”.

_ Neân ngaøi maïnh daïn maø baûo raèng: “Haønh-giaû coù leõ laø Toå thöù 6 chaêng?”

_ Hueä-Naêng traû lôøi: “Khoâng daùm!”. Ñaây laø lôøi noùi khieâm-nhöôïng, chaáp nhaän

laø ñuùng.

_ Ñoaïn naøy muoán noùi leân caùi lyù ñaïo khoâng sanh dieät. Heã caùi gì coù sanh, thì

coù dieät, neân chuùng ñeàu laø hö-voïng, giaû doái caû. Chuùng ñeàu laø töôùng duyeân hôïp

khoâng phaûi laø thaät-theå. Vì moïi vaät coù duyeân hôïp, thì môùi sinh ñoäng; baèng chaúng coù

duyeân, thì chaúng coù ñoäng.

_ Vaäy ñaïo laø neân lìa töôùng duyeân hôïp, thì môùi thaáy ñöôïc caùi “töôùng thaät”.

_ Neân taát caû caùc phaùp-töôùng treân theá-gian naøy laø tuøy duyeân, ñaõ tuøy duyeân

thì coù ñoäng, coù tònh, coù hình-töôùng roõ raøng v.v...

_ Neân ñoäng taùc cuûa hình-töôùng ñeàu laø töôùng cuûa duyeân. Ñaõ laø töôùng cuûa

duyeân, thì khoâng neân chaáp vaøo moät beân. Khi ñaõ chaáp vaøo moät beân, thì laø nhìn

phieán-dieän (laø nhìn moät beân) thì noù laø goác cuûa tranh luaän.

_ Khi bieát ñöôïc caùc phaùp do duyeân khôûi, thì khoâng coù gì ñeå tranh-luaän nöõa.

Sôû-dó chuùng ta hay tranh luaän, laø vì chuùng ta chöa toû ñöôïc caùi lyù ñoù.

_ Neân Ñöùc Luïc-Toå baûo: “Moïi söï tranh-luaän ñeàu do taâm cuûa chuùng ta ñoäng

(töùc laø bò chaïy theo caûnh)”. Ñaây laø lôøi noùi raát roát raùo, laøm cho chuùng nghe qua

sanh hoát-hoaûng; khoâng ngôø ngaøi noùi leân lôøi chôn-lyù thaâm-dieäu cuûa Thieàn-Toâng.

_ Do ñoù, khi phaùp-sö AÁn-Toâng môøi ngaøi leân giaûng-ñöôøng noùi phaùp, thì ngaøi

noùi toaøn laø lôøi giaûn-dò, nhöng yù nghóa raát laø thaâm saâu vaø roát raùo.

98 – 100

AÂm Nghóa

98. Toâng ö thò taùc leã, caùo thænh truyeàn

lai y-baùt, xuaát thò ñaïi-chuùng.

98. Phaùp-sö AÁn-Toâng ñaûnh leã, xin ngaøi

ñem y-baùt cuûa Toå Huyønh-Mai ñaõ truyeàn


laïi, cho ñaïi-chuùng xem.

99. Toâng phuïc vaán vieát:

_ ‚Huyønh-Mai phuù chuùc, nhö haø chæ

thoï?‛

99. Phaùp-sö AÁn-Toâng laïi hoûi:

_ ‚Lôøi phuù chuùc cuûa Toå Huyønh-Mai

truyeàn cho baèng caùch naøo?‛


_ ‚Chæ thoï töùc voâ, duy luaän kieán taùnh,

baát luaän thieàn-ñònh giaûi-thoaùt‛.

100. Hueä-Naêng ñaùp:

_ ‚Chæ daïy thì khoâng, maø chæ luaän veà

kieán taùnh (Chôn-Taâm) ñeå thaønh, chôù chaúng

luaän thieàn-ñònh vaø giaûi-thoaùt‛.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy noùi leân lôøi chæ daïy cuûa Ñöùc Nguõ-Toå Huyønh-Mai cho Hueä-Naêng,

khi truyeàn phaùp cho ngaøi. Neân phaùp-sö AÁn-Toâng muoán bieát xaùc-thaät, vì luùc naøy

ngaøi coøn laø cö-só chöa xuoáng toùc.

_ Nhöng khi nghe qua lôøi vaán ñaùp, thì bieát thaät ngaøi laø Toå thöù 6, neân AÁn-

Toâng lieàn ñaûnh leã, sau ñoù môùi xin thöa vôùi Toå raèng: “Xin ngaøi neân ñöa y-baùt ñaõ

ñöôïc truyeàn cho ñaïi-chuùng xem ñeå laøm tin”.

_ Roài phaùp-sö AÁn-Toâng hoûi tieáp: “Khi Toå Huyønh-Mai truyeàn phaùp cho ngaøi

thì chuû-yeáu daïy gì?”

_ Toå Hueä-Naêng baûo: “Chæ daïy thì khoâng, maø chæ luaän veà kieán taùnh, chôù

chaúng daïy veà thieàn-ñònh vaø giaûi-thoaùt gì caû”.

101 – 107

AÂm Nghóa

101. Toâng vieát: ‚Haø baát-luaän thieàn-ñònh

giaûi-thoaùt?‛

101. Phaùp-sö AÁn-Toâng hoûi: ‚Vì sao

chaúng luaän thieàn-ñònh vaø giaûi-thoaùt?‛

102. Hueä-Naêng vieát: ‚Vò thò nhò phaùp,

baát thò Phaät-phaùp; Phaät-phaùp thò ‘baát

nhò’ chi phaùp‛.

102. Hueä-Naêng ñaùp: ‚Vì phaùp khoâng hai

neân kieán taùnh laø thaønh ñaïo, thì coøn luaän

chi thieàn-ñònh vaø giaûi-thoaùt; Phaät-phaùp

töùc laø phaùp ‘chaúng hai’‛.

103. Toâng höïu vaán: ‚Nhö haø thò Phaät-

phaùp ‘baát nhò’ chi phaùp?‛

103. Phaùp-sö AÁn-Toâng hoûi tieáp: ‚Theá

naøo Phaät-phaùp laø phaùp ‘chaúng hai?’‛


_ ‚Phaùp-sö giaûng Nieát-Baøn kinh, minh

Phaät-Taùnh thò Phaät-phaùp ‘baát nhò’ chi

phaùp‛.

104. Hueä-Naêng ñaùp:

_ ‚Phaùp-sö giaûng kinh Nieát-Baøn, roõ

ñöôïc Phaät-Taùnh chính laø phaùp ‘chaúng

hai’ cuûa Phaät-phaùp‛.

105. Nhö Cao-Quí Ñöùc-Vöông Boà-Taùt

baïch Phaät ngoân:

_ ‚Phaïm töù troïng caám, taùc nguõ nghòch

toäi, caäp nhöùt-xieån-ñeà ñaúng, ñöông ñoaïn

105. Nhö Cao-Quí Ñöùc-Vöông Boà-Taùt

baïch Phaät:

_ ‚Nhöõng ngöôøi phaïm giôùi töù troïng, taïo

toäi nguõ nghòch, hoaëc baát tín, laø khoâng tin


thieän-caên Phaät-Taùnh phuû?‛ Phaät-phaùp, hieän coù maát thieän-caên Phaät-

Taùnh cuûa mình khoâng?‛

Phaät ngoân:

_ ‚Thieän-caên höõu nhò: nhöùt giaû thöôøng,

nhò giaû voâ-thöôøng. Phaät-Taùnh phi-

thöôøng, phi voâ-thöôøng, thò coá baát-ñoaïn,

danh vi ‚baát nhò‛.

_ Nhöùt giaû thieän, nhò giaû baát-thieän, Phaät-

Taùnh phi thieän, phi baát-thieän, thò danh

‚baát nhò‛.

Ñöùc Phaät baûo:

_ ‚Thieän-caên coù hai: moät laø thöôøng, hai

laø voâ-thöôøng. Coøn Phaät-Taùnh chaúng

phaûi thöôøng, maø cuõng chaúng phaûi voâ-

thöôøng, cho neân khoâng ñoaïn dieät, goïi laø

phaùp ‚chaúng hai‛.

_ Moät laø thieän, hai laø baát-thieän, coøn

Phaät-Taùnh chaúng phaûi thieän, chaúng phaûi

baát-thieän, neân goïi laø phaùp ‚chaúng hai‛.

_ Vì vaäy, thieän-caên vaø Phaät-Taùnh khoâng

maát ñöôïc.

106. Uaån chi döõ giôùi, phaøm-phu kieán

nhò, trí-giaû lieãu ñaït, kyø taùnh ‚voâ nhò‛,

‚voâ nhò‛ chi taùnh, töùc thò Phaät-Taùnh‛.

(Trí-giaû: ngöôøi trí)

106. Ñoái vôùi 5 uaån vaø 18 giôùi, phaøm-phu

thaáy thaønh hai, nhöng trí-giaû hieåu roõ

taùnh (Chôn-Taâm) noù voán ‚khoâng hai‛, neân

taùnh ‚khoâng hai‛, töùc laø Phaät-Taùnh (Chôn-

Taâm)‛.

107. AÁn-Toâng vaên thuyeát hoan-hyû hieäp

chöôûng ngoân:

_ ‚Moã giaùp giaûng kinh, du nhö ngoõa

lòch. Nhaân-giaû luaän nghóa, du nhö chôn-

kim!

_ Ö thò vò Hueä-Naêng theá phaùt, nguyeän

söï vi sö.

107. Phaùp-sö AÁn-Toâng nghe xong vui

möøng chaép tay baïch:

_ ‚Toâi giaûng kinh ví nhö ngoùi gaïch.

Nhaân-giaû luaän nghóa, chaúng khaùc vaøng

roøng!‛

_ Phaùp-sö AÁn-Toâng xuoáng toùc cho Hueä-

Naêng, vaø töø ñoù nguyeän toân Hueä-Naêng

laøm thaày.

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy noùi leân Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm) noù voán luoân thanh-tònh, maø

chaúng hai.

_ Phaùp-sö AÁn-Toâng thöa: “Sao chaúng luaän thieàn-ñònh giaûi-thoaùt”?

_ Toå Hueä-Naêng baûo: “Vì thieàn-ñònh giaûi-thoaùt laø hai phaùp neân noù khoâng

phaûi laø Phaät-phaùp (Chôn-Taâm). Vì Phaät-phaùp laø phaùp voán chaúng hai”.

_ Phaùp-sö AÁn-Toâng laïi hoûi: “Theá naøo laø Phaät-phaùp? Laø phaùp chaúng hai?”

_ Toå Hueä-Naêng baûo: “Phaùp-sö ñaõ giaûng kinh Nieát-Baøn, roõ ñöôïc Phaät-Taùnh

(Chôn-Taâm), ñoù laø Phaät-phaùp, laø phaùp chaúng hai”.

_ Nhö Boà-Taùt Cao-Quí Ñöùc-Vöông baïch Phaät:

“Ngöôøi phaïm töù troïng caám, taïo toäi nguõ-nghòch, vaø ngöôøi nhöùt-xieån-ñeà (laø

ngöôøi aùc khoâng tin Phaät-phaùp) v.v... thì ngöôøi naøy seõ ñoaïn thieän-caên Phaät-Taùnh

(Chôn-Taâm) cuûa hoï chaêng?”

_ Ñöùc Phaät-baûo: “Thieän-caên coù hai: moät laø thöôøng, hai laø voâ-thöôøng. Coøn

Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm) thì chaúng phaûi thöôøng, cuõng chaúng phaûi voâ-thöôøng, neân

chaúng ñoaïn dieät, neân goïi laø “chaúng hai”.


- Hoaëc laø: moät laø thieän, hai laø chaúng thieän. Coøn Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm)

chaúng phaûi thieän, cuõng chaúng phaûi chaúng thieän, neân goïi laø “chaúng hai”.

- Neân “uaån” cuøng “giôùi” phaøm-phu thì thaáy coù hai, coøn ngöôøi trí thì roõ thaáu

taùnh noù voán khoâng hai. Neân taùnh khoâng hai laø Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm).

_ Phaùp-sö nghe noùi loøng raát hoan-hyû, maø chaép tay thöa raèng: “Toâi giaûng

kinh gioáng ngoùi gaïch, coøn nhaân-giaû luaän nghóa ví nhö vaøng roøng”.

_ Sau ñoù phaùp-sö AÁn-Toâng xuoáng toùc cho Hueä-Naêng vaø nguyeän toân thôø

Hueä-Naêng laøm thaày Toå.

108 – 110

AÂm Nghóa

108. Hueä-Naêng toaïi ö Boà-ñeà thoï haï,

khai Ñoâng-Sôn phaùp-moân.

_ Hueä-Naêng ö Ñoâng-Sôn ñaéc phaùp, taân

khoå thoï taän, meänh tôï huyeàn tö.

_ Kim nhöït ñaéc döõ Söû quaân, quan-lieâu,

taêng ni ñaïo tuïc, ñoàng thöû nhöùt hoäi; maïc

phi luïy kieáp chi duyeân, dieäc thò quaù-khöù

sanh trung cung-döôõng chö Phaät, ñoàng

chuûng thieän-caên; phöông thæ ñaéc vaên nhö

thöôïng ñoán-giaùo ñaéc phaùp chi nhaân.

108. Hueä-Naêng ñaéc nguyeän khai ñaïo

döôùi coäi Boà-ñeà, môû baøy phaùp-moân

Ñoâng-Sôn.

_ Hueä-Naêng nhôø Ñoâng-Sôn maø ñaéc

phaùp, cam chòu cay ñaéng voâ-cuøng, sanh

maïng nguy-hieåm nhö chæ maønh treo

chuoâng.

(Töùc laø aån-thaân ñeå traùnh naïn aùc-nhaân nhieãu-haïi, suoát

16 naêm)

_ Ngaøy nay ñöôïc cuøng Söû quaân, quan-

lieâu, vaø caùc taêng ni ñaïo tuïc, hoøa hôïp

nhau nhoùm hoïp nôi ñaây; neáu chaúng phaûi

tieàn duyeân nhieàu kieáp, thì cuõng laø ôû ñôøi

quaù-khöù ñaõ töøng cung-döôõng chö Phaät,

ñoàng gieo caên laønh; neân ñöôïc nghe

thöôïng-phaùp ñoán-giaùo vaø nguyeân-nhaân

söï lyù ñaéc phaùp cuûa ta.

109. Giaùo thò tieân thaùnh sôû truyeàn, baát

thò Hueä-Naêng töï trí.

_ Nguyeän vaên tieân thaùnh giaùo giaû, caùc

linh tònh taâm.

_ Vaên lieãu caùc töï tröø nghi, nhö tieân ñaïi

Thaùnh-nhaân voâ bieät.

109. Ñoán-giaùo do chö Thaùnh-nhaân ôû caùc

ñôøi tröôùc daïy truyeàn, chaúng phaûi do trí

naõo cuûa Hueä-Naêng töï bieát.

_ Muoán nghe phaùp ñoán-giaùo cuûa Thaùnh-

nhaân, thì phaûi tònh taâm.

_ Nghe roài töï döùt saïch caùc ñieàu nghi-

hoaëc, thì ñoái vôùi chö Thaùnh-nhaân ôû caùc

ñôøi tröôùc khoâng khaùc chi.

110. Nhöùt chuùng vaên phaùp, giai ñaïi

hoan-hyû, taùc leã nhi thoái.

110. Ñaïi-chuùng nghe Luïc-Toå thuyeát-

phaùp xong, heát loøng vui möøng, ñaûnh leã

xin lui.


GIAÛNG GIAÛI

_ Nguõ-Toå Hoaèng-Nhaãn laø Thieàn-sö truï ôû nuùi Huyønh-Mai, thuoäc huyeän

Huyønh-Mai, tænh Kyø-Chaâu. Nuùi Huyønh-Mai ôû veà phía Ñoâng cuûa huyeän, neân goïi laø

nuùi Ñoâng-Sôn. Nhôn ñoù goïi laø phaùp-moân cuûa Toå Hoaèng-Nhaãn laø Ñoâng-Sôn phaùp-

moân.

_ Nay Ñöùc Hueä-Naêng ôû döôùi caây Boà-ñeà khai phaùp-moân Ñoâng-Sôn. Ngaøi

ñaéc phaùp ôû Ñoâng-Sôn, chòu bao nhieâu cay ñaéng, maïng soáng nhö chæ maønh treo

chuoâng. Maø ngaøy nay ñöôïc cuøng vôùi söû quaùn, quan-lieâu, taêng ni, ñaïo tuïc v.v...

ñoàng ôû trong phaùp-hoäi naøy, neáu khoâng phaûi laø duyeân cuûa nhieàu ñôøi kieáp, thì cuõng

laø do trong quaù-khöù töøng cung-döôõng chö Phaät, ñoàng gieo caên laønh, neân ñöôïc

nghe phaùp ñoán-giaùo naøy.

_ Giaùo-phaùp naøy laø do caùc vò thaùnh tröôùc ñaõ truyeàn, khoâng phaûi Hueä-Naêng

töï bieát. Neân moïi ngöôøi muoán nghe phaùp phaûi tònh taâm. Khi nghe roài, töï döùt saïch

caùc ñieàu nghi-hoaëc, thì ñoái vôùi chö Thaùnh-nhaân ôû caùc ñôøi tröôùc ñaây, khoâng khaùc

chi.

_ Taát caû caùc chuùng nghe phaùp ñeàu hoan-hyû, laøm leã lui ra.


YEÁU GIAÛI SÖÏ LYÙ

PHAÅM TÖÏ-TÖÏ

(1) Ñoaïn 31: Keä cuûa Giaùo-Thoï Thaàn-Tuù:

‚Thaân laø caây Boà-ñeà‛, yù-nghóa chöa ra khoûi thaân-töôùng.

‚Taâm nhö ñaøi minh caûnh‛, yù-nghóa chöa ra khoûi taâm-töôùng.

Vì chöa thoaùt caùc töôùng, coøn phaûi laém coâng-phu khoù khaên, neân:

‚Luùc naøo cuõng phuûi saïch,

Chôù ñeå dính buïi nhô‛.

Phaøm chöa ly töôùng thì khoâng laøm sao thaáy boån-taùnh, neân Ñöùc Nguõ-Toå cho

raèng ôû ngoaøi, chôù chöa vaøo cöûa ñaïo. Tuy vaäy, keä aáy coù yù-nghóa khuyeán tu raát hay. Vì

vaäy, Ñöùc Hoaèng-Nhaãn daïy truyeàn cho moân-nhaân trì-tuïng, ai tu theo keä ñoù thì khoûi

ñoïa aùc-ñaïo vaø ñöôïc lôïi-ích lôùn lao.

Giôùi tu-haønh khoâng phaûi taát caû ñeàu ñöôïc thöôïng-caên thöôïng-trí, theá naøo cuõng

coù nhieàu haïng haï-caên haï-trí, neáu khoâng duøng keä aáy ñeå tinh-taán coâng-phu luyeän taäp

thì khoù traùnh ñöôïc caùc chöôùng ngaïi oâ-nhieãm, nhöùt laø laàm laïc theo ngoaïi-ñaïo maø thoái-

hoùa.

(2) Ñoaïn 50: Keä cuûa Ñöùc Hueä-Naêng:

‚Boà-ñeà voán chaúng thoï‛, yù-nghóa ra khoûi thaân-töôùng.

‚Minh caûnh coù chi ñaøi‛, yù-nghóa ra khoûi taâm-töôùng.

Töø voâ-thæ nhaãn nay, chuùng-sanh boû chôn theo voïng, chaáp thaân töù-ñaïi laøm

thieät-thaân, chaáp taâm duyeân-löï laøm thieät-taâm; chôù thaân töù-ñaïi voán giaû-hieäp, taâm

duyeân-löï voán hö-voïng.

Nghieäm xeùt tinh-töôøng thì ñuùng laø:

‚Xöa nay khoâng moät vaät,

Choã naøo dính buïi nhô‛.

Keä aáy bao-haøm yù-nghóa cao-sieâu tuyeät-ñoái: thoaùt-ly caùc töôùng, taát-nhieân kieán

taùnh, thaønh ñaïo chaùnh-giaùc.

Kinh Kim-Cang coù daïy:

‚Ly nhöùt-thieát chö töôùng töùc danh chö Phaät‛.

(3) Ñoaïn 59: Ñem gioáng Phaät gieo vaøo coõi loøng caùc haïng höõu-tình, coù nhaân taát

coù quaû, coù gioáng Phaät taát coù dieäu-quaû Boà-ñeà.

Ñoái vôùi caùc haïng voâ-tình thì khoâng gieo gioáng ñöôïc, neáu chaúng coù chuûng-taùnh

thì dieäu-quaû khoâng laøm sao sanh ñöôïc.

Ñöùc Hoaèng-Nhaãn ñem taâm-aán ‚Phaät Phaät töông-truyeàn‛ phuù cho Ñöùc Hueä-

Naêng laø baäc nhuïc-thaân Boà-Taùt, caên-khí toái-thöôïng, ñeå baûo-toaøn aán-lònh Phaät, nhö theá

chöùng-minh Taâm-phaùp chí thieâng cuûa Phaät chôn-truyeàn, chôù khoâng coù theå voïng-

truyeàn.

(4) Ñoaïn 79: ‚Dieän muïc boån lai‛ laø phaùp-ngöõ Thieàn-toâng, chæ-thò Töï-Taùnh chí-

thanh chí-tònh, thieâng saùng roãng suoát, thöôøng-truï ñôøi ñôøi töùc laø Chôn-Nhö Phaät-Taùnh.


(5) Ñoaïn 105: Coù ba haïng ngöôøi phaïm ñaïi-toäi:

A. Haïng ngöôøi taïo toäi nguõ-nghòch:

1. Saùt cha,

2. Saùt meï,

3. Saùt Phaät, laøm thaân Phaät ra maùu,

4. Saùt A-la-haùn,

5. Saùt Taêng, phaù-hoaïi söï hoøa-hieäp cuûa chö Taêng.

B. Haïng ngöôøi phaïm giôùi töù-troïng (Daâm, Saùt, Ñaïo, Voïng):

1. Saùt-sanh,

2. Troäm cöôùp,

3. Daâm-duïc,

4. Noùi voïng.

C. Haïng ngöôøi baát-tín, ñaïi-khaùi nhö khoâng tin Tam-Böûu, khoâng tin chaùnh-

phaùp, khoâng tin nhaân-quaû, khoâng tin nghieäp-baùo luaân-hoài, taùnh-tình hung-taøn baïo-

ngöôïc, vong ôn boäi nghóa, ña mang tham saân si nghi maïn chaáp, chaáp-tröôùc taø-kieán

hay gaây ra aùc-nghieäp phieàn-naõo thaåm saâu.

Chieáu theo luaät Phaät, rieâng haïng taïo toäi nguõ-nghòch phaûi ñoïa ôû ñòa-nguïc voâ-

giaùn; haïng phaïm giôùi töù-troïng vaø haïng baát-tín, tuøy toäi nheï hay naëng, chuyeån kieáp laøm

ngöôøi haï-tieän, ñui, ñieác, caâm, ngoïng, hoaëc sanh vaøo ba ñöôøng döõ: suùc-sanh, ngaï-quyû,

ñòa-nguïc.

Tuy-nhieân, ba haïng aáy vaãn khoâng maát thieän-caên Phaät-Taùnh. Vì vaäy, neáu chí-

thaønh saùm-hoái, traûi qua thôøi-gian cöïc-hình thaûm-khoå, coù theå tu-haønh caûi-tieán ñöôïc.

(6) Ñoaïn 106: Naêm uaån:

1. Saéc, 2. Thoï, 3. Töôûng, 4. Haønh, 5. Thöùc.

Naêm thöù naøy chaát chöùa caùc nghieäp höõu-vi aùm-muoäi che khuaát chôn-taùnh.

(7) Ñoaïn 106: Möôøi taùm giôùi:

_ 6 caên : nhaõn-caên, nhó-caên, tî-caên, thieät-caên, thaân-caên, yù-caên.

_ 6 thöùc : nhaõn-thöùc, nhó-thöùc, tî-thöùc, thieät-thöùc, thaân-thöùc, yù-thöùc.

_ 6 traàn : saéc-traàn, thinh-traàn, höông-traàn, vò-traàn, xuùc-traàn, phaùp-traàn.



PHAÅM THÖÙ HAI

BAÙT-NHAÕ

(Ma-Ha Baùt-Nhaõ Ba-La-Maät)

Ma-Ha : - laø lôùn khoâng bôø meù,

- laø taâm-löôïng roäng lôùn bao-la voâ-cuøng, voâ-taän nhö hö-khoâng.

Baùt-Nhaõ : - laø trí-tueä, laø taùnh giaùc,

- laø caùi giaùc saùng thanh-tònh,

- laø taát caû choã, taát caû thôøi,

- laø moãi nieäm khoâng meâ.

Ba-La-Maät : - laø ñeán bôø kia giaûi-thoaùt,

- laø lìa taát caû sanh dieät,

- laø ñöôïc giaûi-thoaùt hoaøn-toaøn.

Ma-Ha Baùt-Nhaõ Ba-La-Maät:

- laø toái-toân (khoâng gì kính-troïng hôn),

- laø toái-thöôïng (khoâng gì cao-thöôïng baèng),

- laø ñeä-nhöùt,

- laø khoâng truï,

- laø khoâng qua, khoâng laïi,

- laø trí-tueä thanh-tònh bao-la, qua bôø beân kia giaûi-thoaùt.

1 – 5

AÂm Nghóa

1. Thöù nhöït Vi Söû-quaân thænh ích. Sö

thaêng toïa caùo ñaïi-chuùng vieát:

_ ‚Toång tònh taâm nieäm Ma-Ha Baùt-Nhaõ

Ba-La-Maät-Ña‛.

1. Qua ngaøy sau, Vi Söû-quaân cung thænh

Ñöùc Luïc-Toå giaûng daïy. Toå leân toøa noùi

vôùi ñaïi-chuùng raèng:

_ ‚Quí vò ñeàu phaûi tònh taâm nieäm Ma-Ha

Baùt-Nhaõ Ba-La-Maät-Ña‛.

2. Phuïc vaân:

_ Thieän-tri-thöùc! Boà-ñeà Baùt-Nhaõ chi trí,

theá-nhaân boån töï höõu chi, chæ duyeân taâm

meâ, baát naêng töï ngoä. Tu giaû ñaïi thieän-

tri-thöùc, thò ñaïo kieán taùnh.

2. Toå noùi:

_ Naøy Thieän-tri-thöùc! Caùi trí ñaïi-giaùc

ngöôøi ñôøi ai cuõng saün coù, chæ vì taâm meâ-

muoäi, maø töï mình chaúng toû ngoä ñöôïc

Chôn-Taâm. Neân phaûi nhôø baäc ñaïi thieän-

tri-thöùc chæ daãn cho, môùi thaáy roõ ñöôïc

töï-taùnh (Chôn-Taâm).


_ Ñöông tri: ngu nhaân trí nhaân, Phaät-

Taùnh boån voâ sai bieät, chæ duyeân meâ ngoä

baát-ñoàng, sôû-dó höõu ngu, höõu trí.

_ Ngoâ kim vò thuyeát Ma-Ha Baùt-Nhaõ Ba-

La-Maät-Ña phaùp, söû nhöõ ñaúng caùc ñaéc

trí-tueä, chí taâm ñeá thính, ngoâ vò nhöõ

thuyeát.

_ Neân bieát: ngöôøi ngu, keû trí ñeàu saün coù

Phaät-Taùnh voán khoâng sai khaùc, chæ taïi

meâ vôùi ngoä chaúng ñoàng, thaønh ra coù

ngu, coù trí.

_ Nay ta vì chö Thieän-tri-thöùc, maø noùi

phaùp Trí-tueä thanh-tònh bao-la qua bôø

kia giaûi-thoaùt, ñeå giuùp cho caùc vò ñöôïc

môû trí-tueä, vaäy phaûi chí taâm nghe lôøi ta

noùi.

3. Thieän-tri-thöùc!

_ Theá-nhaân chung nhöït khaåu nieäm Baùt-

Nhaõ, baát thöùc töï-taùnh Baùt-Nhaõ, du nhö

thuyeát thöïc baát baûo.

_ Khaåu ñaõn thuyeát khoâng, vaïn kieáp baát

ñaéc kieán taùnh, chung voâ höõu-ích.

3. Naøy Thieän-tri-thöùc! (Baäc thieän laønh chaùnh

tri-kieán)

_ Coù ngöôøi suoát ngaøy mieäng nieäm Baùt-

Nhaõ, maø chaúng bieát töï-taùnh Baùt-Nhaõ laø

gì, ví nhö noùi aên maø chaúng aên, thì laøm

sao no ñöôïc.

_ Coøn chæ noùi baèng mieäng, maø khoâng

laøm baèng taâm, thì daàu tu traûi qua muoân

kieáp cuõng khoù thaáy ñöôïc taùnh, keát cuoäc

roài cuõng voâ-ích.

4. Thieän-tri-thöùc! Ma-Ha Baùt-Nhaõ Ba-

La-Maät, thò Phaïn-ngöõ, thöû ngoân ñaïi trí-

tueä ñaùo bæ ngaïn.

_ Thöû tu taâm haønh, baát taïi khaåu nieäm.

_ Khaåu nieäm taâm baát haønh, nhö huyeãn,

nhö hoùa, nhö loä, nhö ñieån.

_ Khaåu nieäm taâm haønh, taéc taâm khaåu

töông-öùng, boån-taùnh thò Phaät, ly taùnh voâ

bieät Phaät.

4. Naøy Thieän-tri-thöùc! Ma-Ha Baùt-Nhaõ

Ba-La-Maät laø tieáng Phaïn, vaên Taøu dòch

laø trí-tueä roäng lôùn bao-la, qua bôø beân kia

giaûi-thoaùt.

_ Vaäy tu-haønh laø phaûi söûa ôû taâm, chôù

khoâng phaûi chæ nieäm ôû mieäng.

_ Neáu mieäng nieäm maø taâm khoâng laøm,

thì chaúng khaùc chi caùc thöù giaû doái,

huyeãn-hoùa, söông muø, ñieän chôùp.

_ Neáu mieäng nieäm vaø taâm laøm, thì taâm

vôùi mieäng lieân-quan nhau thaønh moät, thì

boån-taùnh töùc laø Phaät, maø lìa boån-taùnh

(Chôn-Taâm) ra, thì khoâng coù Phaät naøo

khaùc.

5. Haø danh Ma-Ha? Ma-Ha thò ñaïi, taâm-

löôïng quaûng-ñaïi, du nhö hö-khoâng, voâ

höõu bieân baïn,

- dieäc voâ phöông vieân ñaïi tieåu,

- dieäc phi thanh huyønh xích baïch,

- dieäc voâ thöôïng haï tröôøng ñoaûn,

- dieäc voâ saân voâ hyû,

- voâ thò voâ phi,

- voâ thieän voâ aùc,

- voâ höõu ñaàu vó.

5. Sao goïi laø Ma-Ha? Ma-Ha laø roäng lôùn

bao-la, taâm-löôïng roäng lôùn bao-la nhö

hö-khoâng, khoâng coù giôùi-haïn,

- cuõng khoâng vuoâng troøn lôùn nhoû,

- cuõng khoâng xanh vaøng ñoû traéng,

- cuõng khoâng treân döôùi daøi ngaén,

- cuõng khoâng giaän, khoâng möøng,

- khoâng phaûi, khoâng quaáy,

- khoâng laønh, khoâng döõ,

- khoâng ñaàu, khoâng ñuoâi.


_ Chö Phaät saùt ñoä, taän ñoàng hö-khoâng.

_ Theá-nhaân dieäu-taùnh boån khoâng, voâ

höõu nhöùt phaùp khaû ñaéc.

_ Töï-taùnh chôn-khoâng, dieäc phuïc nhö

thò.

_ Caùc quoác-ñoä cuûa chö Phaät cuõng ñoàng

nhö hö-khoâng.

_ Taùnh huyeàn-dieäu (Chôn-Taâm) cuûa con

ngöôøi, voán roãng khoâng thanh-tònh, neân

chaúng coù phaùp chi ñeå ñöôïc.

_ Töï-taùnh laø chôn-khoâng, cuõng gioáng

nhö vaäy.

GIAÛNG GIAÛI

Qua ngaøy sau, Vi söû-quaân (quan Thöù-söû Vi Cöø) cung thænh Ñöùc Luïc-Toå

giaûng daïy.

_ Môû ñaàu, ngaøi chæ cho ñaïi-chuùng thaáy roõ ñöôïc Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm) cuûa

mình, maø ai cuõng ñeàu saün coù ñaïi trí-tueä Baùt-Nhaõ caû.

_ Sôû-dó chuùng ta khoâng bieát, laø vì bò nghieäp voâ-minh noù che khuaát, neân

khoâng nhaän ra ñöôïc töï-taùnh cuûa mình, neân goïi laø chuùng-sanh meâ-muoäi.

- Traùi laïi, ngöôøi tænh giaùc thì trí-tueä Baùt-Nhaõ loä ra, goïi laø ngöôøi ñaïi-trí.

- Coøn töï mình chaúng toû ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm), thì phaûi caàu baäc ñaïi trí-

thöùc chæ daãn cho, thì môùi thaáy toû ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình.

_ Neân bieát: Ngöôøi ngu vaø keû trí, taát caû ñeàu saün coù Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm)

nhö nhau khoâng khaùc. Chæ taïi meâ vôùi giaùc chaúng ñoàng, thaønh ra môùi coù keû ngu

ngöôøi trí sai khaùc.

_ Neân Ñöùc Luïc-Toå môùi chæ baøy, ñöa ra phaùp Ñaïi trí-tueä roäng lôùn, qua bôø

giaùc beân kia (Ma-Ha Baùt-Nhaõ Ba-La-Maät-Ña).

_ Ñöùc Luïc-Toå coøn noùi: “Chuùng-sanh hay laàm laãn trong söï tu-haønh, thöôøng

cho tuïng nieäm kinh-ñieån haèng ngaøy laø ñuû roài, laïi coøn cho laøm nhö vaäy laø tu ñuùng.

Chôù khoâng bieát raèng tuïng nieäm khoâng toû ñöôïc nghóa-lyù, khoâng môû ñöôïc trí-tueä,

khoâng thaáy ñöôïc Phaät-Taùnh”.

_ Ñöùc Luïc-Toå ví nhö: Ngöôøi noùi aên, maø khoâng aên gì heát thì laøm sao no

ñöôïc. Cho neân tu maø chæ ñoïc tuïng baèng mieäng, maø taâm chaúng toû nghóa-lyù chôn-

thaät cuûa töï-taùnh (Chôn-Taâm), thì duø coù tu traûi qua muoân kieáp cuõng khoù ngoä ñöôïc

Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm), keát quaû vieäc tu-haønh khoâng coù ích lôïi gì caû, maø chæ höôûng

phöôùc baùo maø thoâi.

_ Vaäy vieäc tu-haønh laø phaûi môû ñöôïc trí-tueä, ñeå toû ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm)

cuûa mình. Chôù neân chæ lo tuïng nieäm suoâng maø khoâng toû ñöôïc töï-taùnh (Chôn-

Taâm), thì khoâng khaùc naøo giaû doái, huyeån-hoùa, nhö söông muø, ñieän chôùp.

_ Neân ngöôøi tu, mieäng tuïng nieäm thì taâm phaûi toû töï-taùnh (Chôn-Taâm), thì

chaéc chaén seõ thaønh Phaät vaø giaûi-thoaùt.

_ Neân Ma-Ha Baùt-Nhaõ Ba-La-Maät-Ña laø ñaïi trí-tueä, laø töï-taùnh, laø Chôn-

Taâm. Noù luoân saün coù trong moãi chuùng-sanh, noù roäng lôùn bao-la voâ-löôïng truøm

khaép nhö hö-khoâng.

_ Neân theå cuûa noù: - luoân thanh-tònh roãng khoâng,

- thöôøng-truï, khoâng sanh, khoâng dieät.

_ Coøn taùnh cuûa noù: - rôøi ñoái-ñaõi,

- khoâng coù giôùi-haïn,

- khoâng xanh, vaøng, traéng, ñoû


- khoâng vuoâng, khoâng troøn

- khoâng lôùn, khoâng nhoû

- khoâng treân, khoâng döôùi

- khoâng daøi, khoâng ngaén

- khoâng giaän, khoâng möøng

- khoâng phaûi, khoâng quaáy

- khoâng laønh, khoâng döõ

- khoâng ñaàu, khoâng ñuoâi

- khoâng giaøu, khoâng ngheøo

- khoâng ñuùng, khoâng sai

- khoâng ñöôïc, khoâng maát

- khoâng meâ, khoâng giaùc

- khoâng saïch, khoâng dô v.v...

_ Neân caùc quoác-ñoä cuûa chö Phaät cuõng ñoàng nhö hö-khoâng. Coøn Phaät-

Taùnh (Chôn-Taâm) cuûa chuùng-sanh, thì voán saün coù thanh-tònh nhö theá. Neân noùi roát

cuoäc, chaúng coù phaùp chi ñeå chöùng ñaéc.

_ Vì töï-taùnh (Chôn-Taâm) noù laø chôn-khoâng dieäu-höõu, khoâng coù moät vaät gì

trong ñoù caû, neân noùi noù voán nhö vaäy.

6 – 10

AÂm Nghóa

6. Thieän-tri-thöùc! Maïc vaên ngoâ thuyeát

khoâng, tieän töùc tröôùc khoâng.

_ Ñeä-nhöùt maïc tröôùc khoâng, nhöôïc

khoâng taâm tònh toïa, töùc tröôùc ‚voâ kyù‛

khoâng.

6. Naøy Thieän-tri-thöùc! Ñöøng nghe ta noùi

khoâng maø chaáp khoâng, caàn yeáu nhöùt laø

ñöøng chaáp khoâng.

_ Ñöøng cho khoâng taâm laø roát raùo, maø

laáy khoâng taâm ngoài thieàn-ñònh, thì maéc

vaøo caùi khoâng voâ kyù (laø khoâng ngô).

7. Thieän-tri-thöùc! Theá-giôùi hö-khoâng,

naêng haøm vaïn-vaät saéc töôïng:

- Nhöït nguyeät tinh tuù,

- sôn haø ñaïi ñòa,

- tuyeàn nguyeân kheâ giaûn,

- thaûo-moäc toøng laâm,

- aùc-nhôn thieän-nhôn,

- aùc-phaùp thieän-phaùp,

- thieân-ñöôøng ñòa-nguïc,

- nhöùt-thieát ñaïi-haûi,

- Tu-Di chö sôn, toång taïi khoâng trung.

_ Theá-nhaân taùnh khoâng, dieäc phuïc nhö

thò.

7. Naøy Thieän-tri-thöùc! Theá-giôùi hö-

khoâng chöùa ñöïng caùc saéc töôùng vaïn-vaät

nhö:

- Maët trôøi, maët traêng, caùc tinh tuù,

- nuùi soâng, ñaát baèng,

- suoái nguoàn, khe raïch,

- coû caây, röøng nuùi,

- ngöôøi döõ, ngöôøi hieàn,

- phaùp aùc, phaùp thieän,

- thieân-ñöôøng, ñòa-nguïc,

- cho ñeán taát caû bieån lôùn,

- nuùi Tu-Di vaø caùc nuùi, ñeàu ôû trong hö-

khoâng ñoù caû.

_ Theá neân taùnh Khoâng (Chôn-Taâm) cuûa con

ngöôøi cuõng nhö vaäy.

8. Thieän-tri-thöùc! Töï-taùnh naêng haøm 8. Naøy Thieän-tri-thöùc! Töï-taùnh (Chôn-Taâm)


vaïn-phaùp thò ñaïi. Vaïn-phaùp taïi chö nhaân

taùnh trung.

_ Nhöôïc kieán nhöùt-thieát nhaân, aùc chi döõ

thieän, taän giai baát thuû baát xaû, dieäc baát-

nhieãm tröôùc, taâm nhö hö-khoâng, danh

chi vi ñaïi, coá vieát Ma-Ha.

chöùa ñöïng taát caû muoân phaùp, thaät laø

roäng lôùn bao-la. Muoân phaùp ñeàu ôû trong

töï-taùnh (Chôn-Taâm).

_ Neáu thaáy taát caû ngöôøi döõ hoaëc thieän,

maø chaúng coá-chaáp, chaúng phoùng xaû,

cuõng chaúng nhieãm dính, taâm nhö hö-

khoâng, roäng lôùn bao-la, nhö theá goïi laø

Ma-Ha.

9. Thieän-tri-thöùc! Meâ nhaân khaåu thuyeát,

trí giaû taâm haønh.

_ Höïu höõu meâ nhaân, khoâng taâm tònh toïa,

baù voâ sôû tö, töï xöng vi ñaïi.

_ Thöû nhöùt boái nhaân, baát khaû döõ ngöõ, vò

taø-kieán coá.

(Döõ: naâng ñôõ, giuùp)

9. Naøy Thieän-tri-thöùc! Ngöôøi meâ noùi ôû

mieäng, ngöôøi trí laøm ôû taâm.

_ Cuõng coù haïng ngöôøi meâ, cöù khoâng taâm

ngoài tònh, traêm vieäc ñeàu khoâng nghó tôùi,

roài töï cho nhö vaäy laø roäng lôùn.

_ Neân ñoái vôùi haïng ngöôøi meâ aáy, thì

khoâng theå chæ daïy, vì hoï coá-chaáp taø-

kieán.

10. Thieän-tri-thöùc! Taâm-löôïng quaûng-

ñaïi, bieán chaâu phaùp-giôùi, duïng töùc lieãu-

lieãu phaân-minh.

_ ÖÙng-duïng tieän tri nhöùt-thieát, nhöùt-thieát

töùc nhöùt, nhöùt töùc nhöùt-thieát.

_ Khöù lai töï-do, taâm theå voâ-treä, töùc thò

Baùt-Nhaõ.

10. Naøy Thieän-tri-thöùc! Taâm-löôïng roäng

lôùn bao-la, bieán khaép phaùp-giôùi, khi

öùng-duïng thì lieãu-lieãu phaân-minh.

_ Khi öùng-duïng thì hieåu bieát taát caû, neân

taát caû töùc laø moät, moät töùc laø taát caû.

_ Tôùi lui töï-do, taâm theå voán khoâng coù

moät maûy chi ngaên ngaïi, nhö theá goïi laø

Baùt-Nhaõ.

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå daïy:

_ Ñöøng nghe ta noùi phaùp khoâng, maø chaáp laø khoâng ngô (ngoan khoâng), töùc

laø khoâng coù gì caû. Neáu moïi ngöôøi chaáp cho laø khoâng coù gì caû laø laàm to.

_ Phaùp khoâng ñaây laø noùi leân caùi lyù-theå laø khoâng coù taát caû nhöõng voïng-

töôûng, phieàn-naõo laêng xaêng nöõa; vì caùi roãng rang thanh-tònh trong saùng aáy, ñaâu

phaûi laø khoâng coù thaät-theå.

_ Theá neân chuùng ta thöôøng chaáp theo ñoái ñaõi khoâng vaø coù, ñaây laø thöù beänh

coù vaø khoâng.

_ Neân Ñöùc Luïc-Toå daïy caùc vò hay tu thieàn, thöôøng duøng taâm khoâng maø

ngoài tónh toïa, ñaây laø chaáp vaøo caùi khoâng voâ-kyù (laø khoâng ngô).

_ Vì coù ngöôøi hay laàm ôû choã laø caùc thaày thöôøng khuyeân: Khi ngoài thieàn,

ñöøng ñeå taâm mình xao xuyeán, ñöøng ñeå taâm loaïn ñoäng, maø luoân ñeå taâm troáng

khoâng thì môùi ñuùng.

_ Vì leõ ñoù, ta thì chöa ñuû trí tö-duy chín chaén, neân khi nhaäp thieàn luoân ñeå

taâm vaøo choã khoâng ngô, nghóa laø khoâng cho noù coù vaät gì heát, neân rôi vaøo choã voâ

kyù (laø khoâng ngô), neân taâm khoâng bieát gì caû, voâ-tình laøm cho taâm trôû thaønh meâ-


muoäi trong giaác thieàn. Neân khi xuaát thieàn taâm ngöôøi toái ñen, thöôøng queân taát caû

moïi thöù v.v...

_ Neân Ñöùc Luïc-Toå noùi ngaøi raát lo cho moïi ngöôøi, khi nghe phaùp phaûi môû trí

(laø laøm cho mình saùng toû moïi phaùp) laø ñeå soi thaáu caùi ñaïo-lyù ñoù, thì khoâng laàm laãn

trong böôùc ñöôøng tu.

_ Vì ôû ñaây Toå noùi taùnh Khoâng laø cuûa Chôn-Taâm, noù voán coù thaät-theå, thanh-

tònh, trong saùng, cuøng khaép phaùp-giôùi.

_ Töùc laø khuyeân ta, treân moïi ñöôøng tu, caàn phaûi rôøi caùc phieàn-naõo laêng

xaêng, ñeå taùnh thanh-tònh nhieäm maàu (Chôn-Taâm) noù töï hieån baøy. Roài laáy caùi

thanh-tònh nhieäm maàu naøy laøm nhaân maø tu-haønh, chôù khoâng phaûi laáy caùi sanh

dieät, khoâng ngô, khoâng hieåu bieát gì caû ñeå tu, thì khoâng ñuùng.

_ Vì Chôn-Taâm noù sanh ra muoân phaùp vaø caùc saéc-töôùng vaïn-vaät nhö:

- Maët trôøi, maët traêng, tinh tuù

- Nuùi soâng, ñaát baèng, suoái nguoàn, khe raïch

- Coû caây, röøng nuùi

- Keû laønh, ngöôøi döõ

- Phaùp aùc, phaùp thieän

- Cho ñeán taát caû bieån lôùn

- Caùc nuùi tu-di vaø caùc nuùi v.v...

_ Chuùng ñeàu ôû trong hö-khoâng, maø caùi hö-khoâng naøy ñeàu ôû trong Chôn-

Taâm caû. Neân töï-taùnh naøy, noù chöùa ñöïng caû muoân phaùp, noù bao-la voâ bôø beán.

_ Cho neân, chuùng ta nhìn moïi caûnh vaät thì töï toû bieát maø khoâng dính vôùi söï

toû bieát ñoù, neân taâm luoân roãng khoâng thanh-tònh, nhö hö-khoâng, thì chöùng ñöôïc

Chôn-Nhö töï-taùnh (Chôn-Taâm) chôn-thaät.

_ Coøn traùi laïi, thaáy bieát maø dính maéc vôùi caùi thaáy bieát ñoù thì sanh ra: coù

thöông, coù gheùt, coù phaûi, coù quaáy v.v..., thì voâ-tình laøm cho taâm khoâng coøn roãng

rang thanh-tònh nöõa.

_ Ñaây cuõng laø lôøi daïy cuûa Luïc-Toå heát söùc ñôn-giaûn, neân raát deã tu, deã laøm,

deã chöùng maø khoâng ngaên ngaïi cho vieäc tu-haønh.

_ Vaäy chuùng ta muoán chöùng ñaéc vaøo caùi phaùp Khoâng ñoù, thì ñöùng tröôùc

moïi caûnh vaät:

- Thieän aùc, toát xaáu

- Thöông gheùt, ñuùng sai

- Phaûi quaáy, phaøm thaùnh v.v...

- Chuùng ta ñöøng thuû xaû, dính nhieãm, thì ngay luùc ñoù taâm mình cuõng nhö hö-

khoâng thanh-tònh trong saùng, cuõng laø nhaäp ñaïi-ñònh, neân goïi laø Ma-Ha (laø bao-la

roäng lôùn nhö hö-khoâng, coøn goïi laø ñaïi-ñònh).

_ Cho neân, ngöôøi meâ thì hay noùi suoâng ngoaøi mieäng, maø khoâng haønh; coøn

ngöôøi trí thì mieäng noùi, taâm haønh.

_ Neân ngöôøi meâ ñi ñaâu cuõng noùi Baùt-Nhaõ, tuïng nieäm laøu laøu Baùt-Nhaõ, maø

khoâng hieåu thaáu Baùt-Nhaõ laø gì?

_ Coøn ngöôøi trí thì khoâng noùi moät caâu Baùt-Nhaõ, maø taâm thì thoâng suoát, neân

khi gaëp duyeân, gaëp caûnh vaãn tieáp xuùc, maø khoâng sanh tình.

_ Vì theá, Ñöùc Luïc-Toå coù noùi: “Ngöôøi tu maø ñeå taâm roãng khoâng (töùc laø khoâng

cho taâm nghó gì caû, cho ñoù laø taâm bao-la) thì ngöôøi naøy laø taø-kieán, chôù neân theo. Vì

caùi nhìn vaø tö duy bò leäch moät beân, thì deã rôi vaøo choã khoâng ngô (voâ kyù).

_ Vaäy chuùng ta caàn bieát coù hai loái thieàn ñeå taâm nhö:


- Moät laø: Khi ngoài thieàn maø nieäm daáy leân töøng caâu, töøng lôøi, töøng yù töôûng

v.v..., phaûi bieát ñoù laø caùi nieäm ñoäng.

- Hai laø: Khi ngoài Thieàn, maø caùi nieäm haèng giaùc nhö taùnh giaùc (Chôn-Taâm),

roõ bieát taùnh giaùc haèng thanh-tònh. Mình haèng soáng thanh-tònh nhö noù, thì caùi nieäm

naøy goïi laø caùi nieäm tænh saùng, coøn goïi laø nieäm Chôn-Nhö.

_ Neân nieäm laø nhôù, vaäy ta haèng nhôù taùnh giaùc maø khoâng chaïy theo voïng-

töôûng, nhö vaäy ñaâu phaûi chuùng ta khoâng coù haèng giaùc.

_ Neân trong nhaø thieàn Toå coù noùi: “Tö löông, phi tö löông xöù” laø “suy nghó,

choã khoâng suy nghó”.

_ Töùc laø noùi: Ta haèng tònh giaùc, laø nhôù choã suy nghó, chôù khoâng phaûi laø choã

khoâng ngô (voâ-kyù). - Vì nhôù laø tænh,

- Coøn queân laø meâ.

_ Do ñoù khi chuùng ta ngoài thieàn maø ñeå taâm khoâng, töùc laø taâm queân, maø taâm

queân laø meâ, töùc laø khoâng bieát mình ñang laøm gì? Thì trong luùc ñoù noù thaønh lao laø

beänh, hoaëc noù daãn ta ñeán choã khaùc lieàn.

_ Theá neân, neáu mình haèng tænh giaùc laø luoân haèng tònh, haèng nhôù baèng taùnh

giaùc (Chôn-Taâm) thì goïi laø haèng nhôù.

_ Neân ngöôøi ngoài thieàn maø ñeå taâm khoâng nghó gì heát, thì hoï deã rôi vaøo choã

khoâng ngô, nhö vaäy laø taø-kieán.

_ Vaäy chuùng ta caàn bieát roõ, thì môùi khoâng laàm:

- Noùi haèng nhôù taùnh giaùc laø noùi haèng tònh vôùi noù, maø chôù tìm noù.

- Töùc laø noùi tænh giaùc, maø khoâng tìm caùi giaùc, tìm noù laø sai.

_ Vì ñaïo voán khoâng ñeø neùn, neân khoâng baét noù khoâng ñöôïc suy nghó gì caû,

cuõng khoâng cho laø Ñaïi, laø lôùn, laø bao-la. Vì lyù-do naøy maø Luïc-Toå cho laøm nhö vaäy

laø taø-kieán, neân ngaøi daïy raèng:

_ Töï-taùnh (Chôn-Taâm) noù voán saün taâm-löôïng roäng lôùn theânh thang, bao-la

roài. Neân khi noù duïng ra, thì lieãu-lieãu thöôøng tri, thöôøng giaùc, chôù noù khoâng phaûi laø

khoâng bieát gì caû (töùc khoâng ngô)

_ Neân noù voán saün: - haèng bieát,

- haèng nghe,

- haèng thaáy,

- haèng hieåu v.v..., neân goïi laø “lieãu-lieãu thöôøng tri”.

_ Vì noù bieát taát caû: - neân taát caû töùc laø moät,

- maø moät töùc laø taát caû.

_ Vaäy muoân phaùp khoâng rôøi töï-taùnh (Chôn-Taâm), vì theá maø muoân vaät ñeàu

töø taâm naøy sanh ra caû. Do ñoù maø noù tôùi lui ñeàu khoâng bò ngaên ngaïi chi caû, thì goïi

noù laø Baùt-Nhaõ.

_ Neân Baùt-Nhaõ laø theânh thang bao-la, maø haèng tri, haèng giaùc; chôù khoâng

phaûi theânh thang roãng khoâng, bao-la nhö hö-khoâng maø chaúng bieát gì caû.

_ Nhöùt laø chuùng ta khi ngoài thieàn giöõ taâm yeân laëng, thì maét vaãn thaáy, tai vaãn

nghe, thaân vaãn bieát v.v...

_ Noù roõ raøng nhö vaäy, thì noù vaãn laø haèng tri, haèng giaùc, maø vaãn thanh-tònh

yeân laëng, thì caùi traïng thaùi naøy khoâng phaûi Baùt-Nhaõ laø gì?

_ Vaäy ai bieát maø haèng soáng vôùi traïng thaùi ñoù, laø trôû veà laïi vôùi taâm Phaät

(Chôn-Taâm) cuûa mình vaäy.


_ Traùi laïi, neáu khoâng soáng vôùi traïng thaùi ñoù, thì taâm luoân buoàn vui, thöông

gheùt, giaän hôøn, khen cheâ v.v..., laø taâm trôû veà laïi vôùi phaøm-phu, chuùng-sanh. Maø

phaøm-phu, chuùng-sanh thì luoân taïo nghieäp baùo, neân vaøo sanh-töû luaân-hoài.

_ Vaäy trong thaân taâm cuûa moãi chuùng-sanh, ai cuõng saün coù caùi kho baùu naøy,

vì chuùng ta meâ neân khoâng bieát duøng, môùi ngheøo khoå thaät ñaùng thöông thay.

_ Do ñoù maø chö Boà-Taùt vaø chö Phaät laën loäi xuoáng coõi naøy chæ daïy cho

chuùng-sanh thaáy roõ cuûa baùu ñoù, ñeå laáy ra maø duøng. Töùc laø chæ cho chuùng ta nhaän

ra ñöôïc caùi taùnh thaät cuûa ta, töùc laø Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm) noù ôû ngay nôi thaân taâm

cuûa ta, ñeå chuùng ta trôû veà soáng laïi vôùi noù, thì heát khoå. Coøn baèng khoâng thaáy,

khoâng bieát soáng vôùi caùi thaät cuûa mình, thì khoå khoâng bieát chöøng naøo döùt.

11 – 15

AÂm Nghóa

11. Thieän-tri-thöùc! Nhöùt-thieát Baùt-Nhaõ

trí, giai tuøng töï-taùnh nhi sanh, baát tuøng

ngoaïi nhaäp. Maïc thaùc duïng yù, danh vi

chôn-taùnh töï duïng.

_ Nhöùt chôn, nhöùt-thieát chôn.

_ Taâm-löôïng ñaïi-söï, baát haønh tieåu ñaïo.

_ Khaåu maïc chung nhöït thuyeát khoâng,

taâm trung baát tu thöû haïnh; caùp tôï phaøm-

nhaân, töï xöng quoác-vöông, chung baát-

khaû-ñaéc, phi ngoâ ñeä-töû.

11. Naøy Thieän-tri-thöùc! Taát caû trí Baùt-

Nhaõ ñeàu do töï-taùnh (Chôn-Taâm) sanh ra,

chaúng phaûi ngoaøi vaøo. Chôù duïng yù laàm,

maø cho laø chôn-taùnh töï duïng.

_ Heã moät caùi chôn, thì taát caû ñeàu chôn.

_ Taâm-löôïng roäng lôùn, khoâng neân haønh

ñaïo keùm thieáu.

_ Suoát ngaøy ñöøng duøng mieäng noùi

khoâng, maø taâm chaúng tu haïnh Baùt-Nhaõ

(chæ noùi khoâng tu); ví nhö keû phaøm-phu meâ

daïi, töï xöng laø vò quoác-vöông, keát cuoäc

khoâng ñöôïc chi caû, nhö theá chaúng phaûi

laø ñeä-töû cuûa ta.

12. Thieän-tri-thöùc! Haø danh Baùt-Nhaõ?

_ Baùt-Nhaõ giaû, Ñöôøng ngoân trí-tueä daõ.

_ Nhöùt-thieát xöù-sôû, nhöùt-thieát thôøi trung,

nieäm nieäm baát ngu, thöôøng haønh trí-tueä,

töùc thò Baùt-Nhaõ haïnh.

12. Naøy Thieän-tri-thöùc! Sao goïi laø Baùt-

Nhaõ?

_ Baùt-Nhaõ laø Phaïn-ngöõ, Taøu dòch laø trí-

tueä.

_ ÔÛ taát caû ñaát ñai naøo, vaø trong baát-luaän

thôøi-gian naøo, caùc nieäm chaúng meâ,

thöôøng haønh trí-tueä, töùc laø haïnh Baùt-

Nhaõ.

13. Nhöùt nieäm ngu töùc Baùt-Nhaõ tuyeät,

nhöùt nieäm trí töùc Baùt-Nhaõ sanh.

_ Theá-nhaân ngu meâ, baát kieán Baùt-Nhaõ,

khaåu thuyeát Baùt-Nhaõ, taâm trung thöôøng

ngu. Thöôøng töï ngoân: ‚Ngaõ tu Baùt-

Nhaõ‛.

_ Nieäm nieäm thuyeát khoâng, baát thöùc

chôn-khoâng.

13. Moät nieäm meâ töùc laø Baùt-Nhaõ maát,

moät nieäm giaùc töùc laø Baùt-Nhaõ sanh.

_ Ngöôøi ñôøi meâ-muoäi, thì chaúng thaáy

ñöôïc Baùt-Nhaõ (taùnh giaùc), mieäng noùi Baùt-

Nhaõ, maø taâm thöôøng meâ. Thöôøng töï

xöng raèng: ‚Toâi tu Baùt-Nhaõ‛.

_ Neân caùc nieäm luoân noùi khoâng, maø

chaúng bieát chôn-khoâng laø gì.


_ Baùt-Nhaõ voâ hình-töôùng, trí-tueä taâm töùc

thò. Nhöôïc taùc nhö thò giaûi, töùc danh Baùt-

Nhaõ taâm.

_ Baùt-Nhaõ tuyeät-nhieân khoâng coù hình-

töôùng, taâm trí-tueä (taùnh giaùc) töùc laø Baùt-

Nhaõ. Neáu hieåu ñöôïc nhö theá, töùc goïi laø

taâm Baùt-Nhaõ.

14. Haø danh Ba-La-Maät?

_ Ba-La-Maät phaïn ngöõ, Ñöôøng ngoân

ñaùo bæ ngaïn, giaûi nghóa ly sanh dieät.

_ Tröôùc caûnh sanh dieät khôûi, nhö thuûy

höõu ba laõng, töùc thò ö thöû ngaïn;

- ly caûnh voâ sanh dieät, nhö thuûy thöôøng

thoâng löu, töùc danh vi bæ ngaïn, coá hieäu

Ba-La-Maät.

14. Sao goïi laø Ba-La-Maät?

_ Ba-La-Maät laø tieáng Phaïn, Taøu dòch laø

ñaùo bæ ngaïn (ñeán bôø beân kia), coù nghóa laø lìa

sanh dieät.

_ Ñoái caûnh maø say meâ vôùi caûnh sanh

dieät, gioáng nhö nöôùc noåi soùng, töùc laø ôû

bôø beân naøy;

- coøn lìa caûnh thì khoâng coøn sanh dieät,

gioáng nhö nöôùc thöôøng löu-thoâng, töùc

goïi laø qua bôø beân kia, nhö vaäy goïi laø

Ba-La-Maät. (qua bôø beân kia)

15. Thieän-tri-thöùc! Meâ nhaân khaåu nieäm,

ñöông nieäm chi thôøi, höõu voïng höõu phi.

_ Nieäm nieäm nhöôïc haønh, thò danh chôn-

taùnh.

_ Ngoä thöû phaùp giaû, thò Baùt-Nhaõ phaùp.

_ Tu thöû haïnh giaû, thò Baùt-Nhaõ haïnh.

_ Baát tu töùc phaøm, nhöùt nieäm tu-haønh, töï

thaân ñaúng Phaät.

15. Naøy Thieän-tri-thöùc! Ngöôøi meâ chæ

duøng mieäng nieäm maø thoâi, vaû laïi ñang

luùc mieäng nieäm, coù giaû doái, coù sai quaáy.

_ Neáu caùc nieäm ñeàu coù thaät-haønh (chôn

haïnh), thì môùi phaûi laø chôn-taùnh (Chôn-

Taâm).

_ Toû ngoä ñöôïc phaùp aáy, thì goïi laø lieãu-

ngoä phaùp Baùt-Nhaõ.

_ Tu maø ñöôïc haïnh aáy, goïi laø haïnh Baùt-

Nhaõ.

_ Khoâng tu-haønh töùc laø phaøm-phu, tu-

haønh moät nieäm saùng suoát, thì laø gioáng

Phaät.

GIAÛNG GIAÛI


_ Taát caû trí Baùt-Nhaõ (taùnh giaùc) ñeàu saün coù nôi töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa

moãi ngöôøi. Noù voán coù saün töø thuôû naøo roài, chôù khoâng phaûi töø ngoaøi vaøo, môùi coù trí

Baùt-Nhaõ naøy. Neân ngaøi baûo chuùng ta chôù laàm duïng yù.

_ Nhö coù ngöôøi tu cöù mong: - thaønh Phaät,

- ñöôïc Phaät röôùc,

- ñöôïc chöùng thaàn-thoâng,

- ñöôïc rôø ñaàu thoï kyù v.v...

_ Nhö vaäy, chuùng ta voâ-tình tu theo voïng-ngoaïi (laø chaïy theo caûnh giaû beân

ngoaøi), laø chaïy theo caùi ñöôïc chöùng. Thì noù laø vaät chöùng laø giaû, khoâng thaät, laø ôû

beân ngoaøi. Vì taát caû ñaïo-phaùp chöùng ñaéc, noù luoân saün coù trong thaân-taâm cuûa moïi

ngöôøi chuùng ta, coøn goïi noù laø Chôn-Taâm.


_ Neân noù ñaâu coù ôû ñaâu xa, maø tìm caàu cho nhoïc coâng voâ-ích? Söï tìm caàu

chöùng ñaéc ôû beân ngoaøi nhö vaäy, goïi laø ta laàm duïng yù.

_ Traùi laïi chôn-taùnh (Chôn-Taâm) noù töï saün coù töø thuôû naøo roài, neân noù luoân

töï duïng (töï taïo-taùc moïi thöù), neáu ta ñaõ bieát nhö vaäy, thì taùnh chôn-thaät (laø Chôn-

Taâm) cuûa chuùng ta, ta töï duøng maø thoâi.

Neân Ñöùc Luïc-Toå daïy:

_ Heã moät caùi chôn thì taát caû caùi ñi theo sau ñeàu laø chôn caû, coøn khi chuùng

ta coù taâm-löôïng roäng lôùn bao-la, thì ñöøng laøm hay haønh-ñoäng nhoû nhoi heïp hoøi.

_ Hoaëc coù ngöôøi suoát ngaøy mieäng thöôøng noùi Baùt-Nhaõ lyù Khoâng, maø khoâng

tu-haønh gì caû, thì ngöôøi naøy ví nhö keû phaøm-phu meâ daïi. Cuõng gioáng nhö keû

thöôøng daân, maø töï xöng mình laø quoác-vöông, thì keát quaû khoâng ñöôïc chi caû, traùi

laïi coøn bò haïi laø khaùc.

_ Theá neân Ñöùc Luïc-Toå noùi raèng nhöõng ngöôøi duïng nhö theá, thì khoâng phaûi

laø ñeä-töû cuûa ta.

_ Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå daïy veà nghóa-lyù cuûa Baùt-Nhaõ (taùnh giaùc). Baùt-Nhaõ

laø aâm tieáng Phaïn, Taøu dòch laø trí-tueä, töùc laø taùnh giaùc, laø chôn-trí.

_ Ñöùc Luïc-Toå noùi theâm raèng baát cöù ôû ñaâu, hay hoaøn-caûnh naøo, thôøi-gian

naøo, maø nieäm taâm chaúng meâ, taâm luoân thöôøng giaùc saùng, thì goïi laø haïnh Baùt-Nhaõ.

_ Neân moät nieäm meâ thì taùnh Baùt-Nhaõ bò che maát, töùc laø chaïy theo duyeân

caûnh beân ngoaøi, maø sanh tình, laø dính maéc vôùi caûnh, thì goïi laø meâ.

_ Coøn khi moät nieäm giaùc thì trí Baùt-Nhaõ hieån baøy (töùc laø ñoái caûnh khoâng

sanh tình, laø khoâng nhieãm dính, maø taâm luoân thanh-tònh, trong saùng, thì goïi laø nieäm

luoân giaùc).

_ Neân ngöôøi ñôøi maø meâ thì khoâng toû ñöôïc trí Baùt-Nhaõ (taùnh giaùc).

Ñöùc Luïc-Toå laïi daïy tieáp:

_ Coøn mieäng luoân noùi phaùp Khoâng, maø thaät khoâng bieát ñöôïc phaùp Khoâng laø

gì?

_ Neân phaùp Khoâng ñaây laø noùi taâm khoâng khôûi nieäm, töùc laø haèng tònh giaùc,

ñoái caûnh vaãn chieáu soi maø haèng thanh-tònh, khoâng dính maéc vaøo caûnh ñoù, neân goïi

laø chôn-khoâng dieäu-höõu.

_ Coøn trí-tueä Baùt-Nhaõ (taùnh giaùc) noù voán khoâng coù hình-töôùng, khoâng coù

maøu saéc, khoâng dính maéc maø haèng soi, haèng giaùc, neân goïi laø Baùt-Nhaõ (töùc laø taâm

trí haèng giaùc thanh-tònh cuûa moïi ngöôøi, töùc laø Chôn-Taâm vaäy).

_ Neân trí Baùt-Nhaõ laø trí-tueä thaáy roõ caùi chôn-thaät cuûa töï taâm, noù bieát roõ caùi

naøo laø hö giaû, caùi naøo laø chôn-thaät. Laïi coøn bieát roõ töï-taùnh cuûa caùc phaùp laø taùnh

khoâng. Laïi coøn bieát caùc phaùp ñeàu do duyeân hôïp maø thaønh, neân khoâng coù thaät-theå.

Neân taùnh noù voán laø khoâng coù thaät, goïi noù laø taâm Baùt-Nhaõ.

Keá Ñöùc Luïc-Toå laïi daïy raèng theá naøo laø Ba-La-Maät?

_ Ba-La-Maät laø aâm tieáng Phaïn, Taøu dòch laø ñaùo bæ ngaïn, laø qua bôø beân kia

giaûi-thoaùt, töùc laø ñöôïc Nieát-Baøn an-laïc, laø choã khoâng coøn sanh dieät nöõa.

Ñöùc Luïc-Toå laïi daïy:


_ Neáu chuùng ta soáng maø ñoái caûnh say meâ vôùi caûnh sanh dieät, thì goïi laø coøn

ôû bôø beân naøy.

_ Noù gioáng nhö nöôùc bò gioù thoåi thaønh soùng, töùc laø taâm luoân dính caûnh vaø

coøn trong ñoái-ñaõi loaïn-ñoäng, phieàn-naõo.

_ Coøn khi taâm ñoái caûnh maø lìa caûnh laø khoâng dính vôùi caûnh ñoù, maø vaãn

thaáy bieát roõ raøng, thì ñaây goïi laø taâm lìa sanh dieät.

_ Noù gioáng nhö thöôøng löu-thoâng khoâng bò ngaên ngaïi gì caû. Neân goïi laø Ba-

La-Maät (laø qua bôø kia giaûi-thoaùt)

Toùm laïi:

- Ma-Ha : laø lôùn bao-la, khoâng bôø beán.

- Baùt-Nhaõ : laø trí-tueä thanh-tònh, laø taùnh giaùc cuûa moïi chuùng-sanh.

- Ba-La-Maät : laø ñeán bôø giaùc beân kia giaûi-thoaùt,

laø choã khoâng sanh, khoâng dieät.

- Ma-Ha Baùt-Nhaõ Ba-La-Maät: laø ñaïi trí-tueä, ñöa qua beân kia bôø giaùc, giaûi-thoaùt

(Chôn-Taâm).

_ Neân taùnh giaùc naøy luoân saün coù trong thaân taâm cuûa moïi ngöôøi chuùng ta töø

thuôû naøo roài. Vaäy muoán soáng vôùi noù thì chuùng ta luoân ñoái caûnh khoâng sanh tình,

thì ngay ñoù Chôn-Taâm noù töï hieån baøy; töùc laø luoân lìa ñoái-ñaõi, laø khoâng hai beân, thì

caûnh laëng, thanh-tònh xuaát, töùc laø Chôn-Taâm cuûa chuùng ta töï hieän ra, roài laáy ñoù

laøm nhaân ñeå tu-haønh.

Ñöùc Luïc-Toå laïi noùi:

_ Chuùng-sanh meâ thì chæ bieát lo tuïng nieäm suoâng maø thoâi. Trong luùc nieäm

coù luùc giaû doái, coù luùc sai quaáy, coù luùc khoe khoang v.v...

_ Neân ngöôøi khoâng tu trí-tueä laø keû phaøm-phu, coøn ngöôøi duøng trí-tueä Baùt-

Nhaõ thanh-tònh ñeå tu thì ñoàng vôùi Phaät. Neân moät nieäm tu Baùt-Nhaõ töùc laø moät nieäm

giaùc, thì ñoàng vôùi Phaät ôû trong nieäm ñoù.

_ Choã naøy Ñöùc Luïc-Toå muoán phaù caùi maëc caûm cuûa chuùng ta laø töï cho

mình vôùi Phaät coù choã caùch bieät raát xa, neân khoâng daùm tu ñeå thaønh Phaät nhö Phaät.

_ Do ñoù maø ngaøi baûo raèng ta vaø Phaät khoâng caùch xa, neáu chuùng ta bieát, thì

chæ coù: - Meâ : laø chuùng-sanh.

- Giaùc : laø Phaät.

_ Vì chuùng ta khoâng thích laøm Phaät maø thoâi, chôù chö Phaät ñaâu coù caám

chuùng ta laøm Phaät ñaâu? Neân moät nieäm thanh-tònh saùng suoát thì ñoàng vôùi Phaät

vaäy.

16 – 20

AÂm Nghóa

16. Thieän-tri-thöùc! Phaøm-phu töùc Phaät,

phieàn-naõo töùc Boà-ñeà.

_ Tieàn-nieäm meâ töùc phaøm-phu, haäu-

nieäm ngoä töùc Phaät.

16. Naøy Thieän-tri-thöùc! Phaøm-phu töùc laø

Phaät, phieàn-naõo töùc laø giaùc. Vì sao?

_ Vì nieäm tröôùc meâ, thì laø phaøm-phu,

maø nieäm sau ngoä, thì laø Phaät.


_ Tieàn-nieäm tröôùc caûnh töùc phieàn-naõo,

haäu-nieäm ly caûnh töùc Boà-ñeà.

_ Neân nieäm tröôùc dính caûnh, thì laø

phieàn-naõo, coøn nieäm sau lìa caûnh thì laø

giaùc-ngoä.


_ Ma-Ha Baùt-Nhaõ Ba-La-Maät, toái-toân

toái-thöôïng toái-ñeä-nhöùt; voâ-truï voâ-vaõng

dieäc voâ-khöù voâ-lai; tam theá chö Phaät

tuøng trung xuaát.

_ Ñöông duïng ñaïi trí-tueä, ñaû-phaù nguõ-

uaån phieàn-naõo traàn-lao.

_ Nhö thöû tu-haønh, ñònh thaønh Phaät-ñaïo.

_ Bieán tam-ñoäc vi Giôùi Ñònh Tueä.

17. Naøy Thieän-tri-thöùc!

_ Phaùp ñaïi trí-tueä thanh-tònh giaûi-thoaùt,

laø phaùp troïng-ñaïi, cao caû, sieâu-vieät

tuyeät-ñoái; khoâng ôû, khoâng ñi, cuõng

khoâng tôùi, khoâng lui; ba ñôøi chö Phaät

ñeàu do ñaây maø thaønh.

_ Vaäy phaûi duøng ñaïi trí-tueä naøy ñeå ñaùnh

tan nguõ-uaån, phieàn-naõo, traàn-lao.

_ Tu-haønh nhö theá, chaéc chaén thaønh ñaïo

Nhö-Lai.

_ Phaûi caûi hoùa ñöôïc tam-ñoäc (tham, saân, si)

thaønh tam voâ-laäu hoïc (Giôùi, Ñònh, Tueä).

18. Thieän-tri-thöùc! Ngaõ thöû phaùp-moân,

tuøng nhöùt Baùt-Nhaõ sanh baùt vaïn töù thieân

trí-tueä. Haø dó coá?

_ Vò theá-nhaân höõu baùt vaïn töù thieân traàn-

lao.

_ Nhöôïc voâ traàn-lao, trí-tueä thöôøng hieän,

baát ly töï-taùnh.

_ Ngoä thöû phaùp giaû, töùc thò voâ-nieäm, voâ

öùc voâ tröôùc, baát-khôûi cuoáng voïng.

_ Duïng töï Chôn-Nhö taùnh, dó trí-tueä

quaùn-chieáu, ö nhöùt-thieát phaùp, baát thuû

baát xaû, töùc thò kieán taùnh thaønh Phaät-ñaïo.

18. Naøy Thieän-tri-thöùc! Phaùp-moân cuûa

ta ñaây, do moät phaùp Baùt-Nhaõ sanh ra

taùm muoân boán ngaøn (84.000) trí-tueä. Vì

sao vaäy?

_ Vì con ngöôøi coù taùm muoân boán ngaøn

(84.000) traàn-lao (laø caûnh ñôøi lao nhoïc phieàn-naõo).

_ Neáu khoâng vöôùng traàn-lao, thì trí-tueä

haèng xuaát-hieän, maø noù chaúng rôøi töï-taùnh

(Chôn-Taâm).

_ Khi toû ngoä phaùp naøy coù nghóa laø khoâng

nghó, khoâng nhôù, khoâng meâ ñaém, khoâng

khôûi taâm giaû doái, sai quaáy.

_ Duøng boån-taùnh Chôn-Nhö, laáy trí-tueä

quaùn-chieáu, ñoái vôùi taát caû phaùp, khoâng

chaáp, khoâng boû, nhö theá goïi laø kieán taùnh

(laø thaáy ñöôïc Chôn-Taâm, laø taùnh thaät cuûa mình) thì

thaønh Phaät-ñaïo.


_ Nhöôïc duïc nhaäp thaäm-thaâm phaùp-giôùi,

caäp Baùt-Nhaõ tam-muoäi giaû, tu (caàn, phaûi)

tu Baùt-Nhaõ haïnh, trì tuïng Kim-Cang

Baùt-Nhaõ kinh, töùc ñaéc kieán taùnh.

_ Ñöông tri thöû kinh coâng-ñöùc voâ-löôïng

voâ-bieân, kinh trung phaân-minh taùn-thaùn,

maïc naêng cuï thuyeát.

_ Thöû phaùp-moân thò toái-thöôïng-thöøa, vò

ñaïi-trí nhaân thuyeát, vò thöôïng-caên nhaân


_ Neáu muoán nhaäp vaøo phaùp-giôùi cao-

sieâu vaø phaùp chôn trí-tueä ñaïi-ñònh, thì

phaûi tu-haønh haïnh trí-giaùc, laø tuïng kinh

trí-tueä beàn chaéc, thì chaéc ñöôïc thaáy taùnh

(Chôn-Taâm).

_ Nhö theá chöùng toû coâng-ñöùc kinh naøy

voâ-löôïng voâ-bieân, trong kinh coù khen

ngôïi roõ raøng, khoâng theå noùi heát.

_ Phaùp-moân naøy thuoäc veà toái-thöôïng-

thöøa, duøng noùi cho baäc ñaïi-trí vaø


thuyeát. thöôïng-caên nghe.

20. Tieåu-caên tieåu-trí nhaân vaên, taâm sanh

baát tín. Haø dó coá?

_ Thí nhö ñaïi vuõ ö Dieâm-Phuø-Ñeà, thaønh

aáp tuï laïc, taát giai phieâu-löu nhö phieâu

taùo dieäp.

_ Nhöôïc vuõ ñaïi-haûi, baát taêng baát giaûm.

20. Ngöôøi caên trí thaáp keùm khi nghe

kinh naøy, chaéc sanh taâm chaúng tin. Taïi

vì sao?

_ Ví nhö möa to ôû coõi Dieâm-Phuø-Ñeà, thì

thaønh aáp xoùm laøng, ñeàu coù nöôùc chaûy,

chaúng khaùc chi nöôùc troâi laù taùo.

_ Neáu möa xuoáng bieån caû, thì nöôùc

khoâng theâm, cuõng khoâng bôùt.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå daïy sôû-dó chuùng-sanh khoâng phaûi laø Phaät, laø vì chæ

coù giaùc vaø meâ maø thoâi; nhöng giaùc, meâ, voán cuøng moät theå nhö nhau.

_ Neân ngaøi noùi: - Phaøm-phu töùc Phaät.

- Phieàn-naõo töùc Giaùc.

_ Vì sao vaäy? - Vì nieäm tröôùc meâ, töùc laø phaøm-phu.

- Nieäm sau giaùc, töùc laø Phaät.

- Coøn nieäm tröôùc dính caûnh, laø phieàn-naõo.

- Nieäm sau lìa caûnh, laø giaùc.

_ Neân choã naøy, chuùng ta caàn nhaïy beùn laø khi maét thaáy caûnh, maø dính caûnh

töùc laø khen cheâ v.v..., thì goïi laø meâ. Maø coù meâ, töùc laø coù sanh phieàn-naõo, thì goïi laø

phaøm-phu.

_ Coøn khi maét thaáy caûnh, taâm vaãn soi thaáy caûnh roõ raøng, maø chaúng dính

vaøo caûnh ñoù, thì taâm thanh-tònh trong saùng, töùc taâm khoâng khôûi nieäm phaân-bieät laø

toát hay xaáu, phaûi quaáy, ñuùng sai v.v..., thì ñaây goïi laø Giaùc, laø ñònh, laø giaûi-thoaùt.

_ Maø ñaõ Giaùc, thì lìa caûnh. Maø lìa caûnh, thì goïi laø Phaät.

Ñöùc Luïc-Toå coøn daïy:

_ Ngaøi noùi phaùp Ma-Ha Baùt-Nhaõ Ba-La-Maät (laø Chôn-Taâm) laø moät phaùp toái

toân, toái thöôïng, toái ñeä nhöùt nghóa. Noù voán khoâng truï, khoâng qua, khoâng laïi, maø ba

ñôøi chö Phaät ñeàu do ñaây maø thaønh.

_ Vaäy muoán thaønh Phaät, thì phaûi laáy ñaïi trí-tueä naøy maø tu, thì môùi ñaït ñöôïc

Phaät-quaû. Vì ñaïi trí-tueä Baùt-Nhaõ naøy ví nhö con thuyeàn lôùn ñöa keû meâ qua ñöôïc

beân kia bôø giaùc-ngoä giaûi-thoaùt.

_ Neân trí naøy coù theå phaù tan nguõ-uaån, noù che môø taâm taùnh (Chôn-Taâm) vaø

dieät tröø caùc phieàn-naõo, maø thoaùt khoûi caûnh ñôøi lao nhoïc ñau khoå. Caûi-hoùa ñöôïc

tam-ñoäc (tham, saân, si) vaø chuyeån-hoùa chuùng thaønh tam voâ-laäu hoïc (laø Giôùi, Ñònh,

Tueä) ñaây laø choå tu-haønh chôn-chaùnh vaäy.

Ñöùc Luïc-Toå daïy tieáp raèng:

_ Ngaøi noùi phaùp-moân Ma-Ha Baùt-Nhaõ Ba-La-Maät coøn goïi laø Chôn-Taâm hay

Phaät-Taùnh.

_ Noù voán sanh ra muoân phaùp laø 84.000 phaùp, töùc laø coù 84.000 trí-tueä. Vì

sao vaäy? Vì chuùng-sanh coù 84.000 traàn-lao phieàn-naõo, neân duøng 84.000 phaùp trí-


tueä naøy maø chuyeån-hoùa 84.000 traàn-lao phieàn-naõo cuûa chuùng-sanh trôû thaønh Boà-

ñeà.

_ Nhôø trí-tueä naøy maø noù soi saùng khaép, laøm cho thaân taâm khoâng coøn caùc

taäp-khí taùnh xaáu nhö: - Ganh tî, buoàn vui, öa thích

- Phaûi quaáy, ñuùng sai, coù khoâng

- Ñöôïc maát, thaùnh phaøm v.v...

_ Khi taäp-khí naøy döùt saïch thì thaân taâm trôû thaønh thanh-tònh, trong saùng:

- Voâ-nieäm : laø khoâng coøn daáy khôûi nieäm.

- Voâ-öùc : laø khoâng coøn nhôù töôûng.

- Voâ-tröôùc : laø khoâng dính maéc.

- Voâ-cuoáng-voïng : laø khoâng khôûi hö doái.

_ Roài xeùt chieáu caùc phaùp toû roõ neân taâm mình khoâng coøn khôûi thuû xaû nöõa, laø

lìa hai beân.

_ Ngöôøi bieát ñöôïc nhö theá, thì toû thaáy ñöôïc taùnh thaät (Chôn-Taâm) cuûa

mình, thì thaønh Phaät-ñaïo.

Ñöùc Luïc-Toå laïi daïy theâm:

_ Neáu chuùng ta muoán nhaäp vaøo phaùp-giôùi cao-sieâu vaø ñaïi trí-tueä thanh-tònh

giaûi-thoaùt (tam-muoäi baùt-nhaõ), thì phaûi tu theo haïnh Baùt-Nhaõ, töùc laø laáy trí-tueä

thanh-tònh maø tu, töùc laø trì tuïng kinh Kim-Cang Baùt-Nhaõ, thì môùi thaáy toû ñöôïc taùnh

Phaät (Chôn-Taâm).

_ Neân kinh naøy thöôøng ca tuïng vaø khen ngôïi coâng-ñöùc voâ-löôïng voâ-bieân,

khuyeân ta neân tu trì theo kinh naøy.

_ Neân phaùp-moân naøy laø phaùp-moân toái-thöôïng-thöøa, chæ daïy cho nhöõng

ngöôøi ñaïi-trí vaø thöôïng-caên nghe, ñeå mau giaùc-ngoä Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm) maø

thaønh Phaät-quaû.

Phaàn naøy Ñöùc Luïc-Toå noùi leân:

_ Keû tieåu-caên tieåu-trí nghe ñeán phaùp toái-thöôïng thì sanh taâm chaúng tin. Vì

sao vaäy? Vì gioáng nhö traän möa raát to, möa xuoáng coõi Dieâm-Phuø-Ñeà, thì taát caû

thaønh aáp, xoùm laøng ñeàu troâi heát caû, cuõng nhö nöôùc chaûy troâi laù taùo.

_ Vì tieåu-caên tieåu-trí nghe ñeán phaùp toái-thöôïng noù khoâng giöõ laïi ñöôïc chi

caû, töùc laø khoâng thaâu nhaäp ñöôïc nghóa-lyù naøo heát, neân gioáng nhö möa to troâi chaûy

taát caû thaønh aáp, xoùm laøng vaäy.

_ Ngöôøi thöôïng-caên thöôïng-trí ñoái vôùi phaùp toái-thöôïng thì khoâng heà coù aûnh-

höôûng taêng giaûm gì caû, ví nhö möa vaøo bieån lôùn thì khoâng thaáy nöôùc theâm hay bôùt

chuùt naøo caû. Vì taát caû nghóa-lyù ñeàu thoâng ñaït suoát, neân khoâng hai, khoâng ngaên

ngaïi chi caû laø vaäy.

21 – 25

AÂm Nghóa

21. Nhöôïc ñaïi-thöøa nhaân, nhöôïc toái-

thöôïng-thöøa nhaân, vaên thuyeát Kim-Cang

kinh, taâm khai ngoä giaûi.

21. Nhö baäc ñaïi-thöøa, hoaëc baäc toái-

thöôïng-thöøa, nghe noùi kinh Kim-Cang

thì taâm toû ngoä khai-thoâng.


_ Coá tri boån-taùnh töï höõu Baùt-Nhaõ chi trí,

töï duïng trí-tueä thöôøng quaùn-chieáu coá,

baát giaû vaên-töï.

_ Thí nhö vuõ thuûy, baát tuøng thieân höõu,

nguyeân thò thuûy naêng höng trí, linh nhöùt-

thieát chuùng-sanh, nhöùt-thieát thaûo-moäc,

höõu-tình voâ-tình, taát giai moâng nhuaän.

_ Baù xuyeân chuùng löu, khöôùc nhaäp ñaïi-

haûi, hieäp vi nhöùt theå. Chuùng-sanh boån-

taùnh Baùt-Nhaõ chi trí, dieäc phuïc nhö thò.

_ Vì theá roõ ñöôïc boån-taùnh voán saün coù trí

Baùt-Nhaõ, roài töï duøng trí-tueä naøy maø

quaùn xeùt, chôù khoâng caàn möôïn vaên-töï.

_ Ví nhö nöôùc möa, chaúng phaûi do trôøi

maø coù, voán nhôø naêng-löïc cuûa nöôùc,

khieán cho taát caû chuùng-sanh vaø taát caû

caây coû, höõu-tình vaø voâ-tình, thaûy ñeàu

ñöôïc thaám nhuaàn.

_ Traêm doøng soâng cuøng chaûy vaøo bieån

caû, hieäp thaønh moät theå. Neân boån-taùnh

chuùng-sanh voán cuøng moät theå, laø cuøng

moät theå trí-giaùc, ñeàu gioáng nhö vaäy.

22. Thieän-tri-thöùc! Tieåu-caên chi nhaân,

vaên thöû ñoán-giaùo, du nhö thaûo-moäc caên-

taùnh tieåu giaû; nhöôïc bò ñaïi vuõ, taát giai töï

ñaûo, baát naêng taêng-tröôûng.

22. Naøy Thieän-tri-thöùc! Ngöôøi caên-cô

thaáp keùm, nghe phaùp ñoán-giaùo, cuõng

nhö loaøi caây coû nhoû nhen neân baûn-taùnh

yeáu ôùt; neáu gaëp möa to, thì deã bò ngaõ,

khoâng theå phaùt-trieån theâm ñöôïc.

23. Nguyeân höõu Baùt-Nhaõ chi trí, döõ ñaïi-

trí nhaân caùnh voâ sai bieät, nhaân haø vaên

phaùp baát töï khai ngoä?

_ Duyeân taø-kieán chöôùng troïng, phieàn-

naõo caên thaâm.

_ Du nhö ñaïi vaân, phuù caùi ö nhöït, baát

ñaéc phong suy, nhöït quang baát hieän.

_ Baùt-Nhaõ chi trí, dieäc voâ ñaïi tieåu, vò

nhöùt-thieát chuùng-sanh töï taâm meâ ngoä

baát-ñoàng, meâ taâm ngoaïi kieán, tu-haønh

mòch Phaät, vò ngoä töï-taùnh, töùc thò tieåu-

caên.

23. Nguyeân goác trí Baùt-Nhaõ noù saün coù (ôû

moïi ngöôøi), tôùi baäc ñaïi-trí cuõng khoâng

rieâng khaùc, nhöng ngöôøi nghe phaùp maø

chaúng toû ngoä laø vì sao?

_ Vì do taø-kieán che khuaát thaâm saâu,

phieàn-naõo keát taïo naëng neà.

_ Ví nhö ñaùm maây lôùn, che phuû maët trôøi,

neáu khoâng gaëp gioù thoåi tan, thì aùnh saùng

maët trôøi khoâng hieän roõ ñöôïc.

_ Trí Baùt-Nhaõ voán khoâng coù lôùn nhoû,

nhöng vì töï taâm cuûa taát caû chuùng-sanh

coù meâ, coù ngoä khoâng ñoàng, neân meâ thì

caùi thaáy ôû ngoaøi taâm, coøn tu-haønh tìm

Phaät, maø chöa toû ngoä ñöôïc töï-taùnh, töùc

laø caên-cô coøn thaáp keùm.

24. Nhöôïc khai ngoä ñoán-giaùo, baát chaáp

ngoaïi tu; ñaõn ö töï taâm thöôøng khôûi

chaùnh-kieán, phieàn-naõo traàn-lao thöôøng

baát naêng nhieãm, töùc thò kieán taùnh.

24. Neáu toû ngoä ñöôïc ñoán-giaùo, thì khoâng

chaáp-tröôùc loái tu ôû hình-thöùc beà ngoaøi;

maø chæ lo tu taâm ôû beân trong, haèng phaùt-

khôûi caùi thaáy chôn-chaùnh, caùc phieàn-naõo

traàn-lao taâm haèng khoâng nhieãm moät

maûy may naøo, töùc laø thaáy ñöôïc töï-taùnh

(Chôn-Taâm).

25. Thieän-tri-thöùc! Noäi ngoaïi baát truï,

khöù lai töï-do, naêng tröø chaáp taâm, thoâng

ñaït voâ-ngaïi.

25. Naøy Thieän-tri-thöùc! Trong ngoaøi

khoâng truï, tôùi lui töï-do, döùt saïch taâm

chaáp-tröôùc, luoân luoân saùng suoát thoâng


_ Naêng tu thöû haïnh, döõ Baùt-Nhaõ kinh

boån voâ sai bieät.

ñaït, khoâng coù chi ngaên ngaïi.

_ Neân tu ñaéc ñöôïc caùc haïnh naøy, thì ñoái

vôùi kinh ñaïi-giaùc voán khoâng sai bieät

rieâng khaùc.

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå noùi:

_ Caùc baäc ñaïi-thöøa hoaëc toái-thöôïng-thöøa khi nghe qua kinh Kim-Cang, thì

taâm-ñòa cuûa hoï ñeàu toû ngoä khai-thoâng, neân bieát ñöôïc boån-taùnh voán saün coù trí Baùt-

Nhaõ (laø taùnh giaùc). Roài töï bieát duøng trí-giaùc naøy maø quaùn xeùt, chôù khoâng coøn caàn

duøng vaên-töï naøo nöõa.

_ Ví nhö nöôùc möa, khoâng phaûi töø trôøi maø coù. Nguyeân nhôø naêng-löïc cuûa

maây, gaëp laïnh maø thaønh möa. Nhôø ñoù khieán cho taát caû chuùng-sanh vaø caây coû, loaøi

höõu-tình vaø voâ-tình thaûy ñeàu ñöôïc ñöôïm nhuaàn.

_ Traêm soâng cuøng chaûy vaøo bieån caû hôïp thaønh moät theå, neân trí-tueä Baùt-

Nhaõ nôi boån-taùnh cuûa chuùng-sanh cuõng gioáng nhö vaäy.

Ñöùc Luïc-Toå laïi noùi:

_ Ngöôøi coù caên-cô thaáp keùm khi nghe phaùp ñoán-giaùo thì cuõng gioáng nhö

loaøi caây coû nhoû nhen, vì caên-taùnh yeáu ôùt neân deã bò ñoã ngaõ, maø khoâng phaùt-trieån

ñöôïc.

_ Coøn trí Baùt-Nhaõ (taùnh giaùc) voán saün coù trong moãi ngöôøi chuùng-sanh, daàu

laø baäc ñaïi-trí cuõng khoâng rieâng khaùc.

_ Nhöng khi chuùng ta nghe phaùp Baùt-Nhaõ maø khoâng toû ngoä, khoâng hieåu

heát ñöôïc laø vì sao? Vì:

1. Vì nghieäp thaáy bieát sai laàm noù che khuaát saâu naëng, töùc laø chaáp leäch laïc,

hoaëc chaáp beân coù, hoaëc chaáp beân khoâng quaù naëng.

2. Do goác phieàn-naõo keát taïo saâu daøy (nhö tham, saân, si, buoàn vui, ganh

gheùt v.v...), noù ví nhö ñaùm maây lôùn che phuû maët trôøi, neáu khoâng gaëp gioù

thoåi tan thì aùnh saùng maët trôøi khoâng hieän roõ ra ñöôïc.

_ Trí Baùt-Nhaõ cuõng vaäy, noù thöôøng bò caùc chöôùng treân che khuaát, neân

khoâng toû ngoä ñöôïc ñaïo-lyù vaø töï-taùnh cuûa mình.

_ Vaû laïi, trí Baùt-Nhaõ voán khoâng coù lôùn nhoû, nhöng vì töï taâm cuûa taát caû

chuùng-sanh coù meâ, coù ngoä khoâng ñoàng. Neân khi meâ, thì caùi thaáy bieát ôû ngoaøi taâm;

coøn khi ngoä, thì caùi thaáy bieát ôû töï taâm.

_ Ngöôøi tu-haønh ñi tìm Phaät maø chöa toû ngoä ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa

mình, thì ñoù laø ngöôøi caên-cô thaáp keùm, neân tu hoaøi maø khoâng ñaït ñöôïc ñaïo Voâ-

thöôïng Chaùnh-ñaúng Chaùnh-giaùc.

_ Coøn ngöôøi toû ngoä ñöôïc ñoán-giaùo, thì khoâng coøn chaáp-tröôùc vaøo vaên-töï

kinh-ñieån ôû hình-thöùc beà ngoaøi, maø trôû veà töï taâm thanh-tònh beân trong cuûa mình,

haèng phaùt-khôûi caùi töï giaùc thanh-tònh chôn-thaät ñoù (Chôn-Taâm), bieát laøm cho caùc

phieàn-naõo traàn-lao khoâng coøn nhieãm moät maûy may naøo heát, thì ngöôøi naøy thaân

taâm ñöôïc thanh-tònh trong saùng, maø toû thaáy ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình.



_ Ngöôøi thaáy bieát ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm), thì trong ngoaøi khoâng coøn truï

chaáp, söï tôùi lui thoâng thaû töï-do, haèng döùt saïch taâm chaáp-tröôùc, taâm-ñòa luoân thoâng

ñaït saùng suoát thanh-tònh, khoâng coøn chi ngaên ngaïi. Ngöôøi tu-haønh maø ñöôïc haïnh

nhö vaäy thì goïi laø tu Baùt-Nhaõ khoâng khaùc.

26 – 30

AÂm Nghóa

26. Thieän-tri-thöùc! Nhöùt-thieát Tu-ña-la

caäp chö vaên-töï, ñaïi tieåu nhò-thöøa, thaäp

nhò boä kinh, giai nhaân nhaân trí, nhaân trí-

tueä taùnh, phöông naêng kieán laäp.

_ Nhöôïc voâ theá-nhaân, nhöùt-thieát vaïn-

phaùp boån töï baát höõu, coá tri vaïn-phaùp

boån töï nhaân höng. Nhöùt-thieát kinh thô,

nhaân nhôn thuyeát höõu.

26. Naøy Thieän-tri-thöùc! Taát caû kinh-ñieån

vaø caùc vaên-töï, ñaïi-thöøa, trung-thöøa vaø

tieåu-thöøa, goàm möôøi hai boä kinh, ñeàu do

ngöôøi an laäp, vì ngöôøi coù taùnh trí-tueä thì

môùi xaây döïng ñöôïc.

_ Neáu khoâng coù ngöôøi ñôøi, thì taát caû

muoân phaùp voán töï chaúng coù, theá neân

muoân phaùp voán töï nôi ngöôøi döïng taïo.

Taát caû kinh saùch cuõng do ngöôøi noùi môùi

coù.

27. Duyeân kyø nhaân trung höõu ngu höõu

trí, ngu vi tieåu-nhaân, trí vi ñaïi-nhaân.

_ Ngu giaû vaán ö trí nhaân, trí giaû döõ ngu

nhaân thuyeát-phaùp.

_ Ngu nhaân hoát-nhieân ngoä giaûi taâm khai,

töùc döõ trí nhaân voâ bieät.

27. Nguyeân nhaân-loaïi coù ngu, coù trí,

ngöôøi ngu laøm tieåu-nhaân, ngöôøi trí laøm

ñaïi-nhaân.

_ Ngöôøi ngu hoûi nôi ngöôøi trí, ngöôøi trí

vì ngöôøi ngu maø noùi phaùp.

_ Ngöôøi ngu boãng nhieân ñöôïc toû ngoä thì

taâm ñöôïc khai saùng, töùc cuøng vôùi ngöôøi

trí khoâng rieâng khaùc.

28. Thieän-tri-thöùc! Baát ngoä töùc Phaät thò

chuùng-sanh, nhöùt nieäm ñaïi ngoä töùc

chuùng-sanh thò Phaät.

_ Coá tri vaïn-phaùp taän taïi töï taâm. Haø baát

tuøng töï taâm trung, ñoán kieán Chôn-Nhö

boån-taùnh?

28. Naøy Thieän-tri-thöùc! Chaúng toû ngoä

töùc Phaät laø chuùng-sanh, khi moät nieäm

giaùc-ngoä töùc chuùng-sanh laø Phaät.

_ Theá neân bieát muoân phaùp troïn ôû nôi töï

taâm. Haù chaúng do trong töï taâm (cuûa mình),

maø tröïc thaáy ñöôïc boån-taùnh Chôn-Nhö?

29. Boà-Taùt giôùi kinh vaân: ‚Ngaõ boån

nguyeân töï-taùnh thanh-tònh, nhöôïc thöùc töï

taâm kieán taùnh, giai thaønh Phaät-ñaïo‛.

_ Tònh-Danh kinh vaân: ‚Töùc thôøi hoaùt

nhieân, hoaøn ñaéc boån-taâm‛.

_ Thieän-tri-thöùc! Ngaõ ö Hoaèng-Nhaãn

Hoøa-Thöôïng xöù, nhöùt vaên ngoân haï tieän

ngoä, ñoán kieán Chôn-Nhö boån-taùnh.

29. Kinh Boà-Taùt giôùi noùi: ‚Boån-taùnh cuûa

moãi ngöôøi voán töï thanh-tònh, neáu ngöôøi

bieát ñöôïc töï taâm, thaáy ñöôïc töï-taùnh, thì

ñeàu thaønh Phaät-ñaïo‛.

_ Kinh Tònh-Danh noùi: ‚Khi taâm vaéng

laëng thoâng suoát thì trôû laïi ñöôïc boån-taâm

(Chôn-Taâm)‛.

_ Naøy Thieän-tri-thöùc! Xöa ta ôû nôi Ñöùc

Boån-sö Hoøa-Thöôïng Nguõ-Toå Hoaèng-

Nhaãn, vöøa nghe qua lôøi daïy thì toû ngoä,


_ Thò dó töôùng thöû giaùo-phaùp löu-haønh,

linh hoïc ñaïo giaû ñoán-ngoä Boà-ñeà, caùc töï

quaùn taâm, töï kieán boån-taùnh.

thaáy lieàn boån-taùnh Chôn-Nhö.

_ Neân ta ñem giaùo-phaùp naøy truyeàn-baù,

khieán cho ngöôøi hoïc ñaïo ñöôïc mau toû

ngoä ñaïo giaùc, moãi ngöôøi töï soi xeùt nôi

taâm maø töï thaáy boån-taùnh (Chôn-Taâm).

30. Nhöôïc töï baát ngoä, tu mòch ñaïi thieän-

tri-thöùc, giaûi toái-thöôïng-thöøa phaùp giaû,

tröïc thò chaùnh loä.

_ Thò ñaïi thieän-tri-thöùc höõu ñaïi-nhaân-

duyeân, sôû vò hoùa ñaïo, linh ñaéc kieán

taùnh.

_ Nhöùt-thieát thieän phaùp, nhaân ñaïi thieän-

tri-thöùc, naêng phaùt-khôûi coá.

30. Neáu töï mình chaúng toû ngoä ñöôïc, thì

phaûi tìm baäc ñaïi thieän-tri-thöùc, thoâng

hieåu phaùp toái-thöôïng-thöøa, chæ daïy

thaúng con ñöôøng tu chôn-chaùnh.

_ Baäc ñaïi thieän-tri-thöùc naøy coù nhaân-

duyeân lôùn lao laø giaùo-hoùa môû trí nhaõn

khieán cho ñöôïc ngoä taùnh (Chôn-Taâm).

_ (Roài toû ñöôïc) Taát caû caùc phaùp laønh, ñeàu

nhôø baäc ñaïi thieän-tri-thöùc naøy, maø phaùt-

sanh trí-giaùc.

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå chæ daïy ñaïo-lyù raát thöïc-teá, ngaøi noùi raèng:

_ Taát caû kinh-ñieån cuûa Phaät laäp ra ñeàu vieát baèng vaên-töï, trong ñoù chia ra

thaønh töøng baäc nhö ñaïi-thöøa, trung-thöøa, tieåu-thöøa, goàm caû 12 boä kinh v.v... Taát caû

ñeàu do con ngöôøi laäp thaønh, vì con ngöôøi coù saün taùnh giaùc (trí-tueä) môùi taïo thaønh

ñöôïc.

_ Neáu treân theá-giôùi naøy khoâng coù con ngöôøi thì taát caû muoân phaùp voán

chaúng töï coù. Theá neân muoân phaùp voán töï nôi con ngöôøi taïo döïng thaønh cho ñeán taát

caû kinh saùch cuõng do con ngöôøi thuyeát noùi môùi coù.

Cho neân Ñöùc Luïc-Toå noùi tieáp:

_ Sôû-dó con ngöôøi coù keû ngu, ngöôøi trí, laø vì tuøy duyeân nghieäp töï mình gieo

taïo. Neân ngöôøi ngu thì laøm tieåu-nhaân, coøn ngöôøi trí thì laøm ñaïi-nhaân.

_ Môùi coù keû ngu hoïc hoûi nôi ngöôøi trí, coøn ngöôøi trí thì vì keû ngu maø noùi

phaùp-nhaõn cho nghe (phaùp-nhaõn: laø maét ñaïo-lyù toû saùng), khieán cho keû ngu phaù vôõ

voâ-minh, taâm boãng nhieân khai ngoä ñöôïc chôn-lyù, thaáy ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm),

luùc giôø keû ngu vôùi ngöôøi trí cuøng moät theå, khoâng sai khaùc.

Ñöùc Luïc-Toå laïi daïy tieáp:

_ Ngöôøi maø khoâng toû ngoä ñöôïc chôn-lyù (Chôn-Taâm) thì Phaät laø chuùng-

sanh. Coøn ngöôøi maø moät nieäm giaùc-ngoä ñöôïc chôn-lyù (Chôn-Taâm) thì chuùng-sanh

laø Phaät.

_ Theá neân muoân phaùp ñeàu töø nôi töï taâm (Chôn-Taâm) maø coù. Taïi sao chuùng

ta khoâng ngay nôi töï taâm naøy maø saùng toû ñeå nhaän ra ñöôïc töï-taùnh Chôn-Nhö

(Chôn-Taâm) cuûa mình, maø laïi lo ñi tìm Phaät ôû choán ngoaøi naøo cho xa xoâi.

Neân Ñöùc Luïc-Toå baûo:


_ Kinh Boà-Taùt Giôùi coù noùi: Trong moãi chuùng-sanh ñeàu saün coù boån-taùnh

thanh-tònh caû. Neáu ai thaáy bieát ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) naøy thì ñeàu thaønh Phaät-

ñaïo.

_ Kinh Tònh-Danh cuõng noùi: Khi taâm vaéng laëng thanh-tònh, thoâng suoát, thì

chôït nhieân thaáy ñöôïc boån-taâm cuûa mình.

Neân Ñöùc Luïc-Toå laïi keå raèng:

_ Xöa ta ôû nôi Ñöùc boån-sö Hoøa-Thöôïng Nguõ-Toå Hoaèng-Nhaãn, ta vöøa nghe

qua lôøi daïy cuûa Toå thì toû ngoä lieàn, thaáy toû ñöôïc boån-taùnh Chôn-Nhö cuûa mình, maø

ñöôïc laøm Toå.

_ Vì theá nay ta ñem giaùo-phaùp naøy truyeàn-baù, khieán cho moïi ngöôøi hoïc ñaïo

choùng mau toû ngoä ñöôïc ñaïo giaùc, töùc laø toû ngoä ñöôïc boån-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa

mình.

_ Vì leõ naøy maø Ñöùc Luïc-Toå khuyeân chuùng ta, moãi ngöôøi neân töï soi xeùt laïi

nôi taâm cuûa mình, ñeå töï thaáy ñöôïc boån-taùnh cuûa mình (Chôn-Taâm) thì thaønh ñöôïc

Phaät-ñaïo.

_ Coøn neáu nhö chöa toû ngoä ñöôïc boån-taùnh cuûa mình, thì neân tìm baäc ñaïi

thieän-tri-thöùc (laø ngöôøi chaùnh-kieán) ñaõ thoâng ñaït ñöôïc phaùp toái-thöôïng-thöøa maø

chæ daïy tröïc thaúng cho con ñöôøng tu chôn-chaùnh.

_ Neáu ñöôïc vaäy, ñaây laø ngöôøi ñaïi thieän-tri-thöùc, coù nhaân-duyeân lôùn lao vôùi

mình, maø ñem giaùo-lyù truyeàn trao trí nhaõn cho, khieán cho chuùng ta mau ñöôïc thaáy

boån-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình. Nhôø caùc baäc ñaïi thieän-tri-thöùc naøy maø taát caû caùc

phaùp laønh töø ñaây phaùt-sanh.

31 – 35

AÂm Nghóa

31. Tam theá chö Phaät, thaäp nhò boä kinh,

taïi nhaân taùnh trung boån töï cuï höõu.

_ Baát naêng töï ngoä, tu caàu thieän-tri-thöùc

chæ-thò phöông kieán.

_ Nhöôïc töï ngoä giaû, baát giaû ngoaïi caàu.

_ Nhöôïc nhöùt höôùng chaáp vò, tu tha

thieän-tri-thöùc, voïng ñaéc giaûi-thoaùt giaû,

voâ höõu thò xöù.

31. Ba ñôøi chö Phaät vaø möôøi hai boä kinh,

ôû trong taùnh ngöôøi voán saün coù ñuû.

_ Neáu chaúng töï-ngoä ñöôïc, thì phaûi caàu

baäc ñaïi thieän-tri-thöùc chæ daïy cho môùi

thaáy.

_ Neáu töï mình ngoä ñöôïc, thì chaúng nhôø

ai beân ngoaøi, haõy mau lo töï ñoä laáy mình.

_ Neáu moät möïc coá-chaáp cho raèng phaûi

nhôø baäc ñaïi thieän-tri-thöùc, ñeå troâng caäy

söï giaùo-huaán cuûa ngöôøi maø mong ñöôïc

giaûi-thoaùt, thì khoâng coù leõ vaäy.

32. Haø dó coá?

_ Töï taâm noäi höõu tri-thöùc töï ngoä.

_ Nhöôïc khôûi taø meâ, voïng-nieäm ñieân-

ñaûo, ngoaïi thieän-tri-thöùc, tuy höõu giaùo-

32. Vì côù sao vaäy?

_ Vì ôû trong töï taâm saün coù tri-thöùc töï toû

ngoä ñöôïc.

_ Neáu cöù sanh khôûi taø meâ (si meâ), voïng-

nieäm ñieân-ñaûo, thì baäc thieän-tri-thöùc ôû


thoï, cöùu baát-khaû-ñaéc. beân ngoaøi, daàu coù giaùo-hoùa chæ daïy,

cuõng khoâng laøm sao cöùu noåi.

33. Nhöôïc khôûi chaùnh chôn Baùt-Nhaõ

quaùn-chieáu, nhöùt saùt-na gian, voïng-nieäm

cu dieät.

_ Nhöôïc thöùc töï-taùnh, nhöùt ngoä töùc chí

Phaät-ñòa.

33. Neáu bieát duøng trí khôûi chaùnh chôn,

duøng taùnh giaùc xeùt soi, thì trong khoaûng

moät saùt-na, caùc voïng-nieäm ñeàu tieâu-

dieät.

_ Neáu bieát roõ töï-taùnh, moät khi toû ngoä

ñöôïc, töùc chaéc chaén ñeán quaû-vò Phaät.

34. Thieän-tri-thöùc! Trí-tueä quaùn-chieáu,

noäi ngoaïi minh trieät, thöùc töï boån-taâm.

Nhöôïc thöùc boån-taâm, töùc boån giaûi-thoaùt.

_ Nhöôïc ñaéc giaûi-thoaùt, töùc thò Baùt-Nhaõ

tam-muoäi. Baùt-Nhaõ tam-muoäi, töùc thò

voâ-nieäm.

34. Naøy Thieän-tri-thöùc! Trí-tueä xeùt soi,

trong ngoaøi toû roõ saùng suoát, thì töï bieát

boån-taâm cuûa mình. Neáu töï bieát boån-taâm,

töùc laø goác cuûa söï giaûi-thoaùt.

_ Neáu ñöôïc giaûi-thoaùt, töùc laø taùnh giaùc

thanh-tònh. Taùnh giaùc thanh-tònh, töùc laø

khoâng khôûi nieäm nöõa.

35. Haø danh voâ-nieäm?

_ Nhöôïc kieán nhöùt-thieát phaùp, taâm baát-

nhieãm tröôùc, thò vi voâ-nieäm.

_ Duïng töùc bieán nhöùt-thieát xöù, dieäc baát

tröôùc nhöùt-thieát xöù.

_ Ñaõn tònh boån-taâm, söû luïc thöùc xuaát luïc

moân; ö luïc traàn trung voâ-nhieãm voâ-taïp;

lai khöù töï-do, thoâng-duïng voâ-treä; töùc thò

Baùt-Nhaõ tam-muoäi, töï-taïi giaûi-thoaùt,

danh voâ-nieäm haïnh.

_ Nhöôïc baù vaät baát tö, thöôøng linh nieäm

tuyeät, töùc thò phaùp phöôïc, töùc danh bieân-

kieán.

35. Sao goïi laø voâ-nieäm?

_ Neáu thaáy taát caû caùc phaùp, maø taâm

chaúng dính maéc, thì goïi laø voâ-nieäm

(khoâng khôûi).

_ Bieát öùng duïng thì bao truøm khaép taát caû

choã, cuõng chaúng dính maéc taát caû choã

naøo.

_ Chæ thanh-tònh boån-taâm, khieán saùu

thöùc ra khoûi saùu cöûa; ôû trong saùu traàn

cuõng khoâng nhieãm, khoâng taïp laãn; neân

tôùi lui töï-do, thoâng-duïng khoâng ngaïi; töùc

laø trí-giaùc thanh-tònh, töï-taïi giaûi-thoaùt,

goïi laø haïnh voâ-nieäm.

_ Neáu traêm vieäc chaúng nghó ñeán, laøm

cho nieäm nieäm luoân baët döùt (laø ñeø neùn),

töùc laø bò phaùp troùi buoäc, cuõng laø phaùp

bieân-kieán (dính moät beân).

GIAÛNG GIAÛI


_ Chö Phaät ba ñôøi coù noùi raèng:

I. Ñôøi quaù-khöù: (laø kieáp trang-nghieâm)

Coù 1.000 vò Phaät ñaõ qua roài.

II. Ñôøi hieän-taïi: (laø kieáp hieàn kieáp)

Cuõng coù 1.000 vò Phaät ra ñôøi.

Nhöng hieän giôø môùi ra ñôøi coù boán vò nhö:


- Thöù nhöùt laø Phaät: Ca-La-Ca Toân-Ñaïi

- Thöù hai laø Phaät: Caâu-Na-Haøm Maâu-Ni

- Thöù ba laø Phaät: Ca-Dieáp, daân soáng 20.000 tuoåi

- Thöù tö laø Phaät: Thích-Ca Maâu-Ni, daân soáng 100 tuoåi

- Thöù naêm keá tieáp laø Phaät: Di Laëc, daân soáng 800 tuoåi ôû kieáp taêng, laø vò Phaät

töông-lai noái tieáp Phaät Thích-Ca, roài noái tieáp cho ñeán heát 1000 vò Phaät laø heát kieáp

hieän-taïi.

III. Ñôøi vò-lai: (laø kieáp Tinh tuù)

Cuõng laàn löôït coù 1000 vò Phaät ra ñôøi.

_ Vaäy Phaät ba ñôøi laø noùi chu-kyø coù quaù-khöù Phaät, hieän-taïi Phaät, vò-lai Phaät

ñeàu coù ñuû 3.000 vò Phaät ra ñôøi naèm trong moät chu-kyø cuûa kieáp taêng vaø kieáp giaûm

laø 84.000 naêm.

_ Nhöng noùi roäng ra, thì chaúng nhöõng 3.000 Ñöùc Phaät ôû moät chu-kyø, maø

tröôùc kieáp trang-nghieâm coøn coù ñôøi quaù-khöù nöõa, vaø sau kieáp Tinh Tuù laïi cuõng coù

ñôøi vò-lai nöõa.

_ Neân tröôùc, tröôùc khoâng cuøng; vaø sau, sau chaúng toät. Neân ñôøi, kieáp ñaõ

truøng truøng voâ-taän nhö vaäy, thì chö Phaät cuõng voâ-löôïng voâ-bieân nhö theá.

Coøn noùi ñeán möôøi hai (12) boä kinh, laø noùi caùc chuûng loaïi cuûa taát caû caùc

kinh-ñieån cuûa Ñöùc Phaät ñaõ thuyeát giaûng trong ñôøi ngaøi nhö:

1. Kheá kinh: (Tu-Da-La)

- Goïi laø tröôøng haøng (tröôøng vaên), laø nhöõng vaên tröôøng haøng noùi thaúng

trong caùc kinh.

- Laø kinh vaên cuûa Phaät noùi ngay yù nghó, kheá-hieäp vôùi chôn-lyù, nhaân-quaû vaø

caên-cô chuùng-sanh (ñaïi-thöøa vaø tieåu-thöøa).

2. Truøng tuïng: (Kyø-Daï hay Kyø-Ñaø-Da)

Laø nhöõng lôøi keä, lôøi kinh truøng-tuyeân laïi nghóa-lyù cuûa tröôøng haøng (ñaïi-thöøa

vaø tieåu-thöøa).

3. Phuùng Tuïng: (Coâ-Khôûi hay Giaø-Ñaø)

Laø nhöõng lôøi keä baèng boán caâu tuïng trong caùc kinh töï xuaát laø chaúng do theo

vaên tröôøng haøng (ñaïi-thöøa vaø tieåu-thöøa).

4. Nhôn Duyeân: (Ni-Ñaø-Na)

Laø caùc kinh vaên, luaän, taïng noùi veà nhaân-duyeân nhö: Thaáy Phaät, nghe phaùp

Phaät, Phaät noùi phaùp giaùo hoùa, vaø caên-baûn vuõ-truï (ñaïi-thöøa vaø tieåu-thöøa).

5. Boån söï: (Y-Ñeá-Muïc-Ña-La)

Laø nhöõng kinh vaên maø Ñöùc Phaät noùi veà caùc ñôøi quaù-khöù cuûa chö Boà-Taùt vaø

cuûa ñeä-töû (ñaïi-thöøa vaø tieåu-thöøa).

6. Boån Sanh: (Xaø-Ña-Giaø)


Laø nhöõng kinh vaên maø Phaät töï noùi vieäc ôû ñôøi quaù-khöù cuûa Ñöùc Phaät (ñaïi-

thöøa vaø tieåu-thöøa).

7. Vò Taèng Höõu: (A-Tyø-Ñaït-Ma)

Laø nhöõng kinh vaên noùi veà oai thaàn löïc voâ-thöôïng cuûa Phaät thò-hieän trong

khi thuyeát-phaùp ñoä sanh chöa töøng coù, khoâng theå duøng phaøm trí hieåu bieát ñöôïc

(ñaïi-thöøa vaø tieåu-thöøa).

8. Thí-duï: (A-Ba-Ña-Na)

Laø nhöõng choã kinh noùi, ví duï trong kinh (ñaïi-thöøa vaø tieåu-thöøa).

9. Luaän nghò: (Öu-Baø-Ñeà-Xaù)

Laø nhöõng kinh laáy phaùp lyù: Luaän nghóa, vaán ñaùp, vaø phaân-bieät chaùnh taø

(ñaïi-thöøa vaø tieåu-thöøa).

10. Töï thuyeát: (Öu-Ñaø-Na)

Laø nhöõng kinh khoâng ai hoûi, maø Phaät töï noùi (ñaïi-thöøa).

11. Phöông Quaûng: (Tyø-Phaät-Löôïc)

Laø nhöõng kinh vaên ñaïi-thöøa dieãn giaûi nghóa-lyù cuûa chôn-lyù chaùnh-ñaùng,

roäng lôùn, cao-sieâu tuyeät-ñoái (ñaïi-thöøa).

12. Thoï Kyù: (Hoøa-Ña-La, coøn goïi laø Kyù-Bieät)

Laø nhöõng kinh vaên-töï Phaät thoï-kyù cho caùc ñeä-töû seõ ñöôïc laøm Phaät boå xöù

(ñaïi-thöøa).

_ Ñoaïn naøy noùi leân chuùng-sanh vì taïo nhieàu nghieäp beänh, neân Ñöùc Phaät

ñöa ra nhieàu phöông thuoác phaùp maø thaønh 12 boä loaïi phaùp-moân ñeå ñoái trò.

_ Coøn noùi veà chö Phaät tuy nhieàu maø cuõng ñoàng moät baûn-theå thanh-tònh

saùng suoát nhö nhau.

_ Veà töôùng thì coù 12 boä kinh, tuøy ñoái cô maø thí giaùo, moãi kinh khaùc nhau

maø cuõng ñoàng moät phöông-phaùp laø chuyeån meâ khai ngoä, ñeå hoaøn veà baûn-theå

thanh-tònh saùng suoát (Chôn-Taâm).

_ Maø caùi baûn-theå thanh-tònh saùng suoát (Chôn-Taâm), noù chính laø caùi (Chôn-

Taâm) saün coù ñaày ñuû ôû trong töï-taùnh cuûa taát caû moïi ngöôøi.

_ Cho neân ñaây laø nôi xuaát-phaùt chö Phaät ba ñôøi, caû möôøi hai (12) boä kinh.

Taát caû ñeàu ôû trong taùnh naøy, noù voán saün coù ñaày ñuû vaäy.

Neân Ñöùc Luïc-Toå môùi chæ daïy:

_ Neáu chuùng ta chöa töï-ngoä ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình, thì phaûi

caàn tìm caàu baäc thieän-tri-thöùc chæ giaùo cho môùi thaáy, maø nhaän ra ñöôïc töï-taùnh

(Chôn-Taâm) cuûa mình.

_ Coøn nhö ai töï mình ngoä ra ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) roài, thì chaúng caàn

caàu ngöôøi beân ngoaøi nöõa.


_ ÔÛ ñoaïn naøy noùi leân laø: Khi meâ thì thaày ñoä, khi ngoä thì mình töï ñoä mình.

Neân: - nghóa chaúng ñoä : töùc laø meâ

- nghóa thieän-tri-thöùc : töùc laø thaày

- nghóa chæ baûo : töùc laø ñoä

- nghóa chaúng ñôïi caàu ai : töùc laø mình töï ñoä laáy mình.


_ Cuõng nhö ngöôøi meâ thoaït tænh, thoaït nhôù, môùi bieát laø vaät cuûa mình, khoâng

phaûi do ñaâu maø ñaëng. Vaäy phaûi mau lo töï ñoä laáy mình, töùc laø laáy taâm naøy, tu taâm

naøy, cuoái cuøng ñaït ñöôïc taâm naøy thì thaønh ñaïo toái-thöôïng.

_ Ngaøi laïi daïy chuùng ta chôù neân coá-chaáp cho raèng: Ta caàn phaûi nhôø baäc

ñaïi thieän-tri-thöùc, ñeå troâng caäy söï giaùo-hoùa cuûa ngöôøi, môùi ñöôïc giaûi-thoaùt, thì

khoâng coù leõ naøy vaäy. Vì sao theá? Vì trong moãi chuùng-sanh ñaõ saün coù ñaày ñuû trí-

giaùc roài, neân moãi ngöôøi ñeàu coù khaû naêng töï toû ngoä laáy.

_ Nhöng muoán ñöôïc toû ngoä töï-taùnh (Chôn-Taâm) thì chæ caàn laøm cho taâm

khoâng khôûi sanh nöõa nhö:

- Taø meâ laëng (si meâ laëng heát)

- Voïng-nieäm ñieân-ñaûo döùt saïch (phieàn-naõo heát)

- Ñoái caûnh khoâng sanh tình, thì caùc voïng döùt saïch.

_ Ngay ñoù taâm ñöôïc thanh-tònh, thì lieàn toû thaáy taùnh thaät (Chôn-Taâm) cuûa

mình, töø ñoù caùc voïng-nieäm töï tieâu, chaéc chaén seõ ñaït ñöôïc ñaïo voâ-thöôïng.


_ Ngöôøi tu caàn nhöùt laø phaûi môû ñöôïc trí-giaùc Baùt-Nhaõ, töùc laø trí-giaùc saün coù

cuûa mình, laø taùnh Giaùc, laø Chôn-Taâm. Roài laáy trí-giaùc naøy maø quaùn xeùt xem vaät

naøo laø giaû, laø hö-huyeån, laø sanh dieät; chuùng coù töôùng hình maø khoâng coù thaät-töôùng

(vì noù luoân bieán ñoåi).

_ Chuùng ta xeùt caû trong laãn ngoaøi ñeàu phaûi thaáy bieát ñöôïc nhö vaäy, thì ta

seõ nhaän ra ñöôïc moät thöù khoâng bao giôø sanh dieät, haèng thöôøng-truï, haèng chieáu

soi maø vaãn thanh-tònh khoâng dính maéc.

_ Thì caùi naøy goïi noù laø vaät chôn-thaät, töùc laø boån-taâm, boån-taùnh, Chôn-Taâm,

Phaät-Taùnh cuûa chính mình, noù luoân haèng-höõu maø khoâng nhieãm dính baát cöù ôû tình

huoáng naøo.

_ Cho neân khi ñaõ töï toû ngoä bieát ñöôïc boån-taùnh, töï-taùnh, hay Chôn-Taâm; thì

ñaây laø goác cuûa söï giaûi-thoaùt khoûi sanh-töû luaân-hoài, goïi laø chöùng ñaéc ñöôïc Baùt-Nhaõ

Tam-muoäi, hay coøn goïi laø Voâ-nieäm, thì vaøo ñöôïc choã voâ-sanh phaùp-nhaãn.

Ñöùc Luïc-Toå coøn chæ daïy theâm:

_ Theá naøo goïi laø phaùp voâ-nieäm?

Phaùp voâ-nieäm laø noùi leân caùc phaùp maø taâm chaúng dính maéc, chaúng nhieãm

oâ, thì goïi laø phaùp voâ-nieäm, coøn goïi laø ñöùng tröôùc caûnh chaúng sanh tình.

_ Neân khi ñaõ toû ngoä töï-taùnh (Chôn-Taâm), thì bieát caùch öùng duïng, bieát noù

truøm khaép taát caû choã. Töùc laø Chôn-Taâm noù truøm khaép taát caû, maø chaúng dính maéc

vôùi taát caû choã, maø luoân thanh-tònh.


_ Thì 6 caên, 6 traàn, 6 thöùc cuõng ñeàu thanh-tònh trong saùng, thì taâm naøy töï

thoaùt khoûi 6 cöûa, 6 traàn maø vaãn khoâng nhieãm tröôùc, khoâng taïp laãn, tôùi lui töï-do,

thoâng-duïng khoâng ngaên ngaïi.

_ Neân goïi laø Baùt-Nhaõ tam-muoäi, hay laø taùnh giaùc thanh-tònh (Chôn-Taâm),

thì ñöôïc töï-taïi giaûi-thoaùt, goïi laø voâ-nieäm haïnh (laø haïnh khoâng sanh dieät).

_ Traùi laïi, neáu ta tu duøng phaùp ñeå ñöôïc chöùng ñaéc, hoaëc tu laøm traêm vieäc

taâm khoâng nghó ñeán, laøm cho caùc nieäm nieäm phaûi baët döùt v.v..., thì ñaây laø nhöõng

phaùp troùi buoäc, laø phaùp bieân-kieán, laø phaùp dính maéc moät beân, noù ñeàu thuoäc phaùp

höõu-vi khoâng thaät, coøn dính töôùng, neân khoâng thaønh-töïu ñöôïc chaùnh-phaùp.

36 – 39

AÂm Nghóa

36. Thieän-tri-thöùc! Ngoä voâ-nieäm phaùp

giaû, vaïn-phaùp taän thoâng.

_ Ngoä voâ-nieäm phaùp giaû, kieán chö Phaät

caûnh-giôùi.

_ Ngoä voâ-nieäm phaùp giaû, chí Phaät ñòa-

vò.

36. Naøy Thieän-tri-thöùc! Ngöôøi ngoä ñöôïc

phaùp voâ-nieäm, thì muoân phaùp ñeàu thoâng

suoát.

_ Ngöôøi ngoä ñöôïc phaùp voâ-nieäm, thì

thaáy caûnh-giôùi cuûa chö Phaät.

_ Ngöôøi ngoä ñöôïc phaùp voâ-nieäm, thì ñeán

ñòa-vò Phaät.

37. Thieän-tri-thöùc! Haäu ñaïi ñaéc ngoâ

phaùp giaû, töông thöû ñoán-giaùo phaùp-moân,

ö ñoàng kieán ñoàng haønh; phaùt nguyeän thoï

trì, nhö söï Phaät coá, chung-thaân nhi baát

thoái giaû.

_ Duïc nhaäp thaùnh-vò, nhieân tu truyeàn-

thoï tuøng thöôïng dó lai ‚Maëc truyeàn phaân

phuù‛, baát ñaéc naëc kyø chaùnh-phaùp.

37. Naøy Thieän-tri-thöùc! Ñôøi sau caùc

ngöôøi ñaéc phaùp cuûa ta noùi, ñem phaùp-

moân ñoán-giaùo naøy daïy nhöõng ngöôøi

ñoàng thaáy vaø ñoàng laøm; phaùt nguyeän thoï

trì, nhö laø thôø Phaät, troïn ñôøi chaúng thoái

chuyeån.

_ Muoán ñöôïc vaøo thaùnh-vò, thì phaûi bieát

truyeàn trao cho hoï nhöõng phaùp ‚Truyeàn

ngaàm daën kyõ‛ töø xöa ñeán nay, chôù

chaúng ñöôïc daáu rieâng chaùnh-phaùp.

38. Nhöôïc baát-ñoàng kieán ñoàng haønh, taïi

bieät phaùp trung, baát ñaéc truyeàn phuù.

_ Toån bæ tieàn nhaân, cöùu-caùnh voâ-ích;

khuûng ngu-nhaân baát giaûi, baùng thöû phaùp-

moân, baù kieáp thieân sanh, ñoaïn Phaät

chuûng taùnh.

38. Neáu nhöõng ngöôøi chaúng ñoàng thaáy,

ñoàng laøm, laïi tu theo phaùp-moân khaùc, thì

chaúng neân truyeàn trao.

_ Vì laøm toån haïi ñeán caùc vò Toå Sö ñôøi

tröôùc, vaû laïi keát cuoäc voâ-ích; sôï keû ngu

chaúng hieåu, trôû laïi cheâ bai phaùp-moân

ñoán-giaùo naøy, maø phaûi traûi traêm kieáp

ngaøn ñôøi, ñoaïn maát chuûng taùnh Phaät (coøn

goïi laø gieát Phaät).

39. Thieän-tri-thöùc! Ngoâ höõu nhöùt voâ-

töôùng tuïng, caùc tu tuïng thuû, xuaát-gia taïi-

gia ñaõn y thöû tu.

39. Naøy Thieän-tri-thöùc! Ta coù moät baøi

keä tuïng voâ-töôùng, moãi ngöôøi neân trì

tuïng, caû hai phaùi, xuaát-gia vaø taïi-gia chæ

y theo ñaây maø tu-haønh.


_ Nhöôïc baát töï tu, duy kyù ngoâ ngoân, dieäc

voâ höõu-ích.

_ Neáu mình chaúng töï tu, maø chæ ghi nhôù

lôøi cuûa ta, thì cuõng chaúng lôïi-ích chi caû.

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå taùn-thaùn phaùp voâ-nieäm laø phaùp khoâng chaáp-tröôùc

moïi saéc töôùng, caû tinh-thaàn.

_ Neân ngöôøi maø chöùng ñöôïc phaùp-moân voâ-nieäm naøy thì:

- Muoân phaùp ñeàu thoâng suoát.

- Ñeàu thaáy bieát ñöôïc caùc caûnh-giôùi cuûa chö Phaät.

- Ñeàu ñeán ñöôïc ñòa-vò Phaät.

Ñöùc Luïc-Toå daïy theâm:

_ Veà sau, coù ngöôøi ñaït thoâng phaùp-moân ñoán-giaùo naøy, töùc laø phaùp-moân voâ-

nieäm do chö Toå ñaõ daïy, thì neân truyeàn trao phaùp ñoán-giaùo naøy maø daïy laïi cho

nhöõng ngöôøi khaùc, ñeå ñöôïc cuøng ngoä, cuøng haønh vaø luoân phaùt nguyeän thoï-trì. Vaø

coøn bieát kính-troïng ngöôøi truyeàn phaùp-moân ñoán-giaùo naøy nhö laø thôø kính Phaät vaäy.


_ Nhöõng ai maø muoán vaøo thaùnh-vò thì taâm phaûi luoân phaùt nguyeän troïn ñôøi tu

thaân chaúng thoái chuyeån, vaø truyeàn trao cho hoï nhöõng phaùp truyeàn ngaàm daën kyõ

(töùc taâm truyeàn taâm) maø chôù neân daáu rieâng chaùnh-phaùp.

_ Coøn nhöõng ngöôøi chaúng ñoàng thaáy, chaúng ñoàng haønh, laïi coøn tu theo caùc

phaùp-moân khaùc hoaëc ngoaïi-ñaïo, thì chaúng neân truyeàn trao, vì sôï laøm toån ñeán caùc

baäc tieàn-nhaân vaø cuõng khoâng coù lôïi-ích gì cho hoï.

_ Ngaøi sôï ña soá nhöõng ngöôøi naøy caên-cô haï trí, khoâng theå laõnh-hoäi ñöôïc

phaùp-moân ñoán-giaùo. Neáu trao cho hoï, hoï khoâng naém bieát ñöôïc maø coøn sanh taâm

cheâ bai phaùp-moân ñoán-giaùo, thì laøm cho hoï traêm ngaøn kieáp ñoaïn maát chuûng taùnh

Phaät, coøn goïi laø phaïm toäi gieát Phaät, laøm cho hoï phaûi troâi laên maõi trong sanh-töû

luaân-hoài voâ-taän, thaät ñaùng thöông xoùt.

_ Cuoái cuøng Ñöùc Luïc-Toå toùm laïi nhöõng caâu cuù keä baèng phaùp voâ-töôùng, ñeå

cho chuùng ta nöông vaøo ñoù maø tu-haønh ñaït caùi ñaïo voâ-töôùng chôn-thaät (Chôn-

Taâm) maø chöùng ñöôïc ñaïo voâ-thöôïng.

40

Cuù keä thöù 1

AÂm Nghóa

Thính ngoâ tuïng vieát:

Thuyeát thoâng caäp taâm thoâng,

Nhö nhöït xöû hö-khoâng,

Duy truyeàn kieán taùnh phaùp,

Xuaát-theá phaù taø toâng.

Vaäy phaûi nghe baøi keä tuïng ta ñaây:

Thuyeát thoâng vaø taâm cuõng thoâng,

Nhö maët trôøi ôû treân hö-khoâng,

Chæ truyeàn phaùp kieán taùnh,

Ra ñôøi deïp taø toâng.


GIAÛNG GIAÛI

_ Thuyeát thoâng laø chæ giaùo-lyù ñöôïc thoâng suoát, goàm coù boán thöù bieän giaûi:

1. Phaùp khoâng ngaên ngaïi : laø ñoái vôùi vaên cuù cuûa giaùo-phaùp ñeàu thoâng ñaït raønh

reõ.

2. Nghóa khoâng ngaên ngaïi : laø ñoái vôùi nghóa-lyù cuûa giaùo-phaùp ñeàu bieát roõ.

3. Lôøi khoâng ngaên ngaïi : laø ñoái vôùi tieáng noùi cuûa moãi xöù ñeàu thoâng hieåu.

4. Bieän noùi khoâng ngaên ngaïi : ñoái vôùi chuùng-sanh, thì thöôøng duøng ba thöù trí

khoâng ngaên ngaïi treân naøy maø vui veû bieän giaûi.

_ Taâm thoâng: laø chæ cho thieàn-ñònh,

- laø taâm khoâng coøn phieàn-naõo chöôùng,

- laø taâm lìa heát ngaõ-chaáp.

_ Coù hai chöôùng:

1. Kieán-hoaëc

2. Tö-hoaëc

_ Khoâng coøn sôû-tri-chöôùng laø lìa heát caùc phaùp-chaáp.

_ Coù hai chöôùng:

1. Voïng-töôûng : laø meâ laàm cho thöù gì cuõng laø thaät caû.

2. Ngaõ-aùi : laø phaùp aùi, thöông gheùt, chaáp phaùp: coù phaùp, coù chöùng.

Neân lìa ñöôïc hai caùi chöôùng treân thì taâm thoâng suoát, goïi laø taâm thoâng.

Caâu: “Nhö nhöït ôû treân khoâng”.

- Laø noùi thuyeát thoâng, taâm thoâng.

- Laø trí Baùt-Nhaõ hieän-tieàn.

- Noù baøy roõ caùi dieäu-duïng quaùn-chieáu, cuõng gioáng nhö maët trôøi ôû giöõa hö-

khoâng soi khaép baàu trôøi, khoâng choã naøo bò che ngaên, khuaát laáp.

Caâu: “Chæ truyeàn phaùp kieán taùnh”.

Laø phaùp tröïc chæ, chæ thaúng Chôn-Taâm, töùc laø chæ thaúng taâm taùnh ngöôøi, ñeå

thaáy taùnh (Chôn-Taâm) maø thaønh Phaät vaäy.

Caâu: “Ra ñôøi phaù taø toâng”.

- Töùc hieän ñôøi coù 96 thöù ngoaïi-ñaïo thieàn, tu theo toâng-chæ taø-voïng, khoâng

ñuùng vôùi chôn-lyù ñaïo chôn-chaùnh.

- Nhö AÁn-Ñoä coù: 96 ñaïo thieàn (16 thieàn x 6 ñaïo= 96)

- Coøn trong thaân mình, thì cuõng coù 96 taø-voïng nhö:

1. Saéc phaùp : 11

2. Taâm vöông : 8

3. Taâm sôû : 51

4. Baát töông öng phaùp : 26

Coäng : 96

Neân Ñöùc Luïc-Toå daïy raèng:

_ Neáu coù ngöôøi hoïc ñaïo maø thoâng caû hai maët laø giaùo-lyù vaø thieàn-ñònh, thì

ngöôøi naøy ví nhö maët trôøi ôû giöõa hö-khoâng chieáu saùng soi khaép moïi nôi.


_ Neân muïc-ñích cuûa Toå laø truyeàn phaùp kieán taùnh thaønh Phaät. Phaùp naøy laø

ñoán-giaùo, noù ra ñôøi ñeå phaù nhöõng phaùp lyù taø leäch cuûa ngoaïi-ñaïo.

_ Do ñoù, giaùo-phaùp cuûa ngaøi truyeàn daïy laø phaùp tröïc-chæ “Minh taâm kieán

taùnh thaønh Phaät.” Töùc laø daïy cho chuùng ta nhìn thaáy ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) saün

coù cuûa moãi ngöôøi.

_ Neân khi phaùp kieán taùnh ñöôïc tuyeân-döông, thì caùc taø giaùo ngoaïi-ñaïo bò

deïp boû.

40

Cuù keä thöù 2

AÂm Nghóa

Phaùp töùc voâ ñoán tieäm,

Meâ ngoä höõu trì taät, (Taät: laø mau, vuït qua)

Chæ thöû kieán taùnh moân,

Ngu nhaân baát khaû taát.

Phaùp voán khoâng coù ñoán hay tieäm,

Maø meâ ngoä coù chaäm, coù mau,

Chæ moân kieán taùnh aáy,

Ngöôøi ngu haù deã thoâng.

GIAÛNG GIAÛI

- Ñoán : laø toû lieàn, laø hieåu ngay.

- Tieäm : laø chaäm hieåu, laø laâu hieåu.

Caâu: “Phaùp voán khoâng ñoán tieäm”.

Vì phaùp Phaät luoân bình-ñaúng, thì coù chi laø ñoán vôùi tieäm.

Caâu: “Meâ ngoä coù chaäm, coù mau”.

Vì tieáng Phaät noùi ra vaãn vieân-dung, nhöng vì caên-taùnh cuûa chuùng-sanh coù

mau, coù chaäm khaùc nhau, maø thaønh choã nghe phaùp coù keû mau toû vaø ngöôøi chaäm

hieåu.

Caâu: “Chæ moân kieán taùnh aáy”.

Laø noùi phaùp-moân kieán taùnh chæ thaúng taâm ngöôøi laø Chôn-Taâm. Neân thaáy

taùnh (töùc toû Chôn-Taâm) thì thaønh Phaät, chôù khoâng theo thöù lôùp tu, hoaëc theo caáp

baäc tu naøo caû, cuõng khoâng tu chöùng ñeå ñaéc daàn daàn leân. Neân goïi laø phaùp ñoán-

giaùo.

Caâu: “Ngöôøi ngu haù deã thoâng”.

Laø noùi boán haïng ngöôøi nhö: phaøm-phu, ngoaïi-ñaïo, tieåu-thöøa vaø nhò-thöøa.

- Phaøm-phu : thì taâm coøn meâ, ôû trong taâm baùt-thöùc luoân voïng-chaáp caùi thaân

nguõ-uaån giaû-hieäp naøy laø ta thaät, cho noù laø coù thaät.

- Ngoaïi-ñaïo : thì tuy coù thoâng-minh, trí-thöùc maø cuõng khoâng khoûi bò raøng

buoäc bôûi baùt-thöùc laøm meâ, neân chaáp trong thaân mình coù caùi

thaàn-ngaõ, cho noù laø chuùa teå cuûa vaïn-vaät.

- Tieåu-thöøa vaø nhò-thöøa: thì cuõng chöa phaù ñöôïc taïng-thöùc (laø A-laïi-da thöùc,

laø thöùc thöù 8, goïi noù laø taïng)

Taïng: laø chöùa ñöïng taát caû caùc chuûng-töû


Theá neân cuõng chöa bieát thoaùt ñöôïc phaïm-vi cuûa baùt-thöùc, thì laøm sao thaáy

ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm).

Neân goïi taát caû boán haïng noùi treân laø “ngu”.

Toùm laïi:

Ñöùc Luïc-Toå noùi:

_ Phaùp voán bình-ñaúng khoâng cao thaáp, neân khoâng phaân-bieät ñoán vôùi tieäm,

nhöng vì caên-cô chuùng-sanh coù khoân, coù daïi (ngu) khaùc nhau, thaønh thöû vieäc meâ

phaùp vaø ngoä phaùp phaûi coù chaäm, coù mau.

_ Coøn phaùp-moân minh taâm kieán taùnh laø phaùp ñoán-giaùo cao-sieâu, thì boán

haïng ngöôøi ngu-meâ chaáp-tröôùc treân khoâng theå hieåu thaáu ñöôïc. Vì phaùp ñoán-giaùo

laø phaùp chæ thaúng cho ta thaáy taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình, maø hoï ñaõ meâ thì khoâng

theå naøo nhaän ra, laøm sao chöùng ngoä ñöôïc?

_ Cho neân ngöôøi ngoä ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình môùi hieåu ñöôïc

phaùp cuûa Toå vaø chö Phaät.

40

Cuù keä thöù 3

AÂm Nghóa

Thuyeát töùc tuy vaïn ban,

Hieäp (hôïp) lyù hoaøn qui nhöùt,

Phieàn-naõo aùm traïch trung,

Thöôøng tu sanh tueä nhöït.

Thuyeát tuy coù nhieàu caùch,

Roát taïi chæ coù moät lyù thoâi,

Trong nhaø phieàn-naõo haèng toái,

Neân aùnh tueä phaûi haèng soi.

GIAÛNG GIAÛI

Caâu: “Thuyeát tuy coù nhieàu caùch

Roát laïi chæ coù moät lyù thoâi”.

_ Coù nhieàu caùch noùi phaùp khaùc nhau nhö: nhò-thöøa, tam-thöøa, vaø phöông-

tieän nhieàu-moân; maø roát laïi cuõng chæ ñeå laøm hieän roõ caùi lyù nhöùt-thöøa thaät töôùng maø

thoâi.

Caâu: “Trong nhaø phieàn-naõo haèng toái

Neân aùnh tueä phaûi haèng soi”.

_ Caâu: “Trong nhaø phieàn-naõo haèng toái” coù hai caùch giaûi-thích:

1. Noùi veà caù-theå cuûa moät chuùng-sanh thì nhaø phieàn-naõo haèng toái laø nhaø

nguõ-uaån.

2. Noùi veà toaøn-theå cuûa taát caû chuùng-sanh thì nhaø phieàn-naõo haèng toái laø nhaø

tam-giôùi.

Neân hai nhaø naøy cuõng ñeàu do nôi voâ-minh phaùp-nghieäp maø taïo thaønh.

_ Coøn voâ-minh chính laø caùi taâm-theå si-aùm, noù khoâng coù tueä saùng suoát, neân

noù khoâng laøm caên-baûn cho heát thaûy caùc phieàn-naõo ñöôïc, neân goïi laø phieàn-naõo

haèng toái.


_ AÙnh tueä laø noùi trí Baùt-Nhaõ xeùt soi (trí-giaùc thanh-tònh). Neân duøng trí Baùt-

Nhaõ soi xeùt, noù coù naêng-löïc dieät tröø heát caùc si-meâ hoân-aùm cuûa caên-baûn phieàn-naõo

(laø tham, saân, si); noù khieán cho ta hoaøn laïi caùi taùnh saùng suoát (Chôn-Taâm).

_ Gioáng nhö aùnh saùng maët trôøi coù naêng-löïc phaù tan heát caùi toái taêm trong

theá-gian, trôû thaønh trong saùng.

_ Vaäy ngöôøi tu caàn phaûi thöôøng duøng trí Baùt-Nhaõ ñeå soi xeùt, maø phaù tan

caùc thöù phieàn-naõo.

Toùm laïi:

_ Phaät-phaùp tuy coù nhieàu moân, bôûi vì chuùng-sanh coù nhieàu beänh. Nhöng

roát raùo laïi chæ ñeå khai-thò caùi lyù nhöùt-thöøa thaät töôùng maø thoâi.

_ Coøn nhaø phieàn-naõo haèng toái coù hai caùch:

1. Noùi veà caù-nhaân laø noùi nhaø nguõ-uaån.

2. Noùi veà toaøn-theå chuùng-sanh laø noùi nhaø tam-giôùi.

Toùm laïi, hai nhaø naøy ñeàu do voâ-minh sanh ra. Neân caàn duøng trí Baùt-Nhaõ ñeå

soi xeùt, maø ñoaïn-tröø caùi voâ-minh naøy, vì voâ-minh laø neàn taûng cuûa caùc nhaø phieàn-

naõo haèng toái.

_ Trí Baùt-Nhaõ coù naêng-löïc tieâu-dieät voâ-minh vaø hoaøn laïi boån-theå quang-

minh (töùc laø Chôn-Taâm), ví nhö aùnh saùng maët trôøi coù naêng-löïc phaù maøn ñeâm vaø

laøm cho theá-giôùi ñöôïc quang ñaõng saùng toû.

40

Cuù keä thöù 4

AÂm Nghóa

Taø lai phieàn-naõo chí,

Chaùnh lai phieàn-naõo tröø,

Taø chaùnh caâu baát duïng,

Thanh-tònh chí voâ dö.

Heã taø laïi, thì phieàn-naõo laïi,

Coøn chaùnh laïi, thì phieàn-naõo döùt tröø,

Neân taø, chaùnh ñeàu chaúng duïng,

Thanh-tònh laø nôi roát raùo, khoâng sanh, khoâng dieät.

GIAÛNG GIAÛI

Caâu: “Heã taø laïi, thì phieàn-naõo laïi”.

_ Taø laø taø-kieán: thaáy sai laàm, thöôøng hay cho laø khoâng coù nhaân-quaû, neân

ñoái vôùi moïi söï aùc, khoâng sôï, coøn vieäc laønh thì khoâng ñeå taâm.

_ Caùi thaáy bieát sai laàm aáy laø moät trong naêm caùi thaáy bieát cuûa lôïi-söû (töùc laø:

thaân-kieán, bieân-kieán, giôùi-caám-thuû, kieán-thuû vaø taø-kieán), noù gaëp caûnh lieàn sanh

phaân-bieät, maø deã döùt tröø neân goïi laø lôïi-söû.

_ Noù coøn goïi laø chi-maït phieàn-naõo töùc laø caùi phieàn-naõo ôû hieän-taïi, maø chi-

maït phieàn-naõo chính do caên-baûn phieàn-naõo sanh ra. Neân noùi taø laïi thì phieàn-naõo

laïi.

Caâu: “Chaùnh veà, phieàn-naõo tröø”.

_ Chaùnh laø chaùnh tri, töùc laø trí Baùt-Nhaõ, maø trí Baùt-Nhaõ thì töø giaùc-taùnh Boà-

ñeà (Chôn-Taâm) sanh ra.


_ Coøn phieàn-naõo laø do nôi meâ (voâ-minh) maø sanh ra.

_ Vaäy khi chuùng ta bieát ñem caùi giaùc trôû veà, thì taát-nhieân caùi meâ phaûi tan

heát, gioáng nhö ngöôøi ñang naèm moäng, maø ñaõ thöùc giaác, thì chieâm bao heát, neân goïi

laø chaùnh veà phieàn-naõo tröø.

Caâu: “Chaùnh taø ñeàu chaúng duïng,

Thanh-tònh voán voâ-dö”.

_ Voâ-dö laø roát raùo Nieát-Baøn (töùc laø choã khoâng sanh, khoâng dieät, Chôn-

Taâm), töùc laø ñaõ döùt heát caùi nhaân quaû sanh töû, khoâng coøn khoå loaïn nöõa, neân goïi laø

voâ-dö Nieát-Baøn.

_ Khi ta coøn meâ, thì coøn phaân-bieät laø:

- Noùi taø, noùi chaùnh,

- Laáy chaùnh trò taø,

- Trôû veà laïi caùi chaùnh v.v...

_ Khi ñaõ giaùc-ngoä roài, thì toû ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) thì chaúng nhöõng:

- taø-kieán laø thöù sanh phieàn-naõo, khoâng coøn duøng noù ñaõ ñaønh,

- maø cho ñeán chaùnh-trí laø moùn dieät tröø phieàn-naõo, cuõng khoâng coøn duøng

ñeán noù nöõa.

_ Ví nhö ngöôøi qua bieån, ñaõ ñeán bôø beân kia roài thì phaûi rôøi thuyeàn.

_ Neân goïi laø thanh-tònh, laø ñi ñeán caûnh-giôùi roát raùo, Nieát-Baøn laø choã khoâng

sanh, khoâng dieät.

_ Baèng nhö, neáu ñaõ boû heát taø roài, maø coøn giöõ laáy caùi chaùnh, thì taâm taø coøn,

töùc laø chaáp phaùp neân coøn bò phaùp noù laøm chöôùng ngaïi, thì taâm khoâng ñöôïc thanh-

tònh.

_ Ñoù chaúng khaùc naøo nhö nhöõng ngöôøi ñaõ qua bôø beân kia, maø coøn mang

caùi thuyeàn ñi theo, thì khoâng bao giôø ñöôïc töï-taïi giaûi-thoaùt.

_ Huoáng chi caùi baûn-theå cuûa töï-taùnh (Chôn-Taâm) noù voán thanh-tònh, maø

neáu coøn khôûi taâm phaân-bieät chaùnh taø, döùt boû caùi naøy, chaáp laáy caùi khaùc v.v... thì

traùi haún vôùi baûn-theå thanh-tònh (Chôn-Taâm) cuûa mình roài, thì laøm sao vaøo ñöôïc voâ

dö Nieát-Baøn ñaây?

Toùm laïi:

_ Taø-kieán laø gieàng moái phaùt-sanh phieàn-naõo, neân coù taø-kieán thì töï-nhieân coù

phieàn-naõo ñeán.

_ Coøn nhö chaùnh-trí trôû veà boån-giaùc (Chôn-Taâm) thì ñöông-nhieân phieàn-

naõo töï tieâu maát.

_ Neân chaùnh-trí laø lôïi khí tröø taø-kieán, khi heát taø-kieán thì khoâng coøn duøng tôùi

chaùnh-trí nöõa.

_ Ví nhö, ôû bôø beân naøy, nhôø thuyeàn qua bôø beân kia, khi ñaõ ñeán roài, thì

khoâng mang thuyeàn theo laøm chi voâ-ích, töùc laø khoâng coøn caàn thuyeàn nöõa.

_ Xeùt nhö vaäy, ta bieát töï-taùnh voán thanh-tònh, khi ñaõ toû ngoä roài thì khoâng

coøn khôûi nieäm phaân-bieät chaùnh taø, cuõng khoâng coøn boû caùi naøy, nhaän laáy caùi kia

laøm gì nöõa.

_ Maø giôø chæ thuaàn-tuùy moät theå thanh-tònh voâ dö Nieát-Baøn maø thoâi, töùc laø veà

ñeán choã roát raùo khoâng sanh cuõng khoâng dieät.


40

Cuù keä thöù 5

AÂm Nghóa

Boà-ñeà boån töï-taùnh,

Khôûi taâm töùc thò voïng,

Tònh taâm taïi voïng trung,

Ñaõn chaùnh voâ tam chöôùng.

Boà-ñeà voán töï-taùnh,

Khôûi taâm töùc laø voïng,

Tònh taâm ôû ngay voïng,

Vaãn chaùnh, khoâng coù ba chöôùng.

GIAÛNG GIAÛI

Caâu: “Boà-ñeà voán töï-taùnh”.

_ Boà-ñeà laø phaïn-aâm, nghóa laø giaùc, laø thöùc tænh, laø saùng suoát, laø taùnh giaùc,

laø trí-giaùc (Chôn-Taâm).

_ Neân taùnh giaùc naøy (Chôn-Taâm) noù luoân haèng thanh-tònh, neáu chuùng ta

khôûi nieäm, töùc laø ñoäng, thì traùi vôùi töï-taùnh (Chôn-Taâm) roài. Maø heã ñaõ traùi vôùi taùnh

giaùc thì töùc laø meâ, laø toái che, töùc thuoäc voïng, khoâng coøn chôn nöõa.

Caâu: “Khôûi taâm töùc laø voïng”.

_ Voïng ôû ñaây khoâng phaûi chæ noùi khôûi taâm laø voïng thoâi, nhö khôûi: tham,

saân, si, maïn, nghi v.v..., maø cho ñeán khôûi taâm laønh, cuõng laø voïng nöõa nhö khôûi:

hoïc thieàn, hoïc ñaïo, caàu ngoä, caàu chöùng v.v...

Chuùng ta caàn phaûi bieát:

_ Vì töï-taùnh (Chôn-Taâm) laø taùnh giaùc, baûn lai voán:

- thanh-tònh chaúng ñoäng, töùc laø thieàn-ñònh

- baûn lai haèng chôn-chaùnh, töùc laø ñaïo

- baûn lai khoâng meâ, töùc laø ngoä

- baûn lai laøm Phaät, töùc laø chöùng.

_ Nhö vaäy thì coøn caùi gì maø hoïc maø caàu, theá neân khôûi taâm nieäm aáy töùc laø

voïng.

_ Ví nhö bieån voán trong treûo, ñöùng laëng maø thoaït nhieân coù gioù thoåi bieán

thaønh soùng, thì bao nhieâu laøn soùng kia daàu ñuïc daàu trong, daàu dô daàu saïch v.v…

chuùng cuõng ñeàu laø laøn soùng laøm cho bieån nöôùc lay ñoäng caû.

_ Neân taâm phaøm, taâm thaùnh gì ñi nöõa, thì cuõng ñeàu laø thöù taâm, noù laøm cho

töï-taùnh giaùc (Chôn-Taâm) maát ñi caùi theå thanh-tònh. Cho neân noùi raèng khôûi taâm

nieäm töùc laø voïng, laø vaäy.

Caâu: “Tònh taâm ôû ngay voïng,

Thì laø chaùnh, khoâng coù ba chöôùng”.

_ Tònh taâm: laø taâm Chôn-Nhö (Chôn-Taâm), voán vaãn thanh-tònh.

_ ÔÛ ngay voïng: laø cuøng ôû xen loän ngay trong voïng-thöùc.

_ Ba chöôùng laø:


1. Phieàn-naõo chöôùng: (laø ngaõ-chaáp)

_ Coù hai thöù meâ laàm: - Kieán-hoaëc : laø thaáy bieát meâ laàm.

- Tö-hoaëc : laø suy nghó meâ laàm.

_ Coù ba chính phieàn-naõo: Tham, saân, si.

_ Coù saùu phuï phieàn-naõo: - Caáu : dô daùy, laàm loãi.

- Laäu : ræ ra, coøn soùt laïi.

- Nhieãm : dính, thaám, meâ sa.

- Keát : thaét buoäc laïi.

- Söû : sai khieán.

- Hoaëc : laàm laïc, löøa doái.

2. Nghieäp chöôùng: (töï taïo-taùc)

Laø nghieäp-löïc, laø taïo-taùc, laø caùc aùc-nghieäp, noù luoân gaây ra caûn trôû chaùnh-

ñaïo, noù luoân che boån-giaùc.

3. Baùo chöôùng: (laø quaû-baùo)

_ Laø do phieàn-naõo vaø caùc hoaëc nghieäp gaây taïo maø phaûi bò quaû-baùo ñoïa

vaøo aùc-ñaïo nhö ñòa-nguïc, ngaï-quæ, suùc-sanh v.v… ñeå traû caùi nôï ñaõ taïo.

_ Maëc daàu Chôn-Taâm tuy ôû xen loän ngay trong voïng-thöùc, maø luùc naøo noù

cuõng luoân thanh-tònh, cuõng khoâng khôûi ra caùc hoaëc, tham, saân, si v.v.... Cho neân

noù khoâng coù phieàn-naõo chöôùng, khoâng taïo nhöõng nghieäp nhö nguõ-nghòch, thaäp

aùc.

_ Khoâng coù nghieäp-chöôùng thì khoâng khôûi hoaëc, taïo nghieäp, thì khoâng thoï

nhöõng caùi khoå nhö ñòa-nguïc, ngaï-quæ, suùc-sanh, neân khoâng coù baùo-chöôùng.

Toùm laïi:

_ Boà-ñeà: laø giaùc, laø hieåu bieát hoaøn-toaøn saùng suoát. Neân töï-taùnh Boà-ñeà

(Chôn-Taâm) voán thanh-tònh, töùc laø thieàn-ñònh, laø chaùnh-ñaïi quang-minh, laø ñaïo,

neân luoân töï-taïi, voâ-ngaïi, coøn goïi laø chöùng. Nhö vaäy, neân khoâng coù chi laø hoïc, laø

caàu nöõa.

_ Neáu chuùng ta coøn khôûi taâm nieäm, töùc laø coøn voïng-ñoäng, thì traùi vôùi töï-

taùnh Boà-ñeà (Chôn-Taâm).

_ Neân töï-taùnh Boà-ñeà (Chôn-Taâm), daàu noù ôû theo voïng thöùc, thì cuõng chæ laø

tuøy duyeân, nhöng vaãn luoân chaùnh-ñaïi quang-minh, laøu laøu moät theå Chôn-Nhö

thanh-tònh roãng suoát, vaø baát bieán.

_ Vì taâm tònh naøy khoâng khôûi caùc thöù ñoäc nhö: tham, saân, si, maïn, nghi,

ngaõ-chaáp, bieân-kieán, giôùi-caám-thuû, kieán-thuû, taø-kieán v.v...,

- cuõng khoâng khôûi phieàn-naõo chöôùng, khoâng gaây caùc voïng-nghieäp nguõ-

nghòch, töù-troïng, baát-tín v.v...,

- cuõng khoâng khôûi nghieäp-chöôùng, khoâng thoï caùc khoå-baùo ôû tam aùc-ñaïo

nhö: ñòa-nguïc, ngaï-quæ, suùc-sanh, töùc laø thoaùt khoûi caùc baùo-chöôùng.


40

Cuù keä thöù 6

AÂm Nghóa

Theá-nhaân nhöôïc haønh ñaïo,

Nhöùt-thieát taän baát phoøng,

Thöôøng töï kieán kyû quaù,

Döõ ñaïo töùc töông-ñöông.

Ngöôøi ñôøi neáu haønh ñaïo giaùc,

Thì taát caû ñeàu chaúng bò haïi,

Maø thöôøng töï xeùt luoân thaáy loãi mình,

Thì cuøng ñaïo kheá-hieäp nhau.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñaïo laø thöôøng thoâng, thöôøng giaùc. Neân noù coù naêng-löïc thoâng, giaùc caùi

nhaân ñi ñeán caùi quaû. Neân thoâng giaùc caùi quaû, traû laïi caùi nhaân, neân goïi laø Ñaïo.

_ Ñaïi khaùi coù ba ñaïo nhö:

1. Höõu-laäu ñaïo:

Laø nhöõng thieän-nghieäp, noù laøm giaùc thoâng cho ngöôøi, ñi ñeán ñöôøng phöôùc

thieän nhö ñöôøng trôøi, ngöôøi v.v...

Coøn nhöõng aùc-nghieäp, thì hay laøm thoâng cho ngöôøi ñi ñeán ñöôøng toäi baùo

nhö ñòa-nguïc, ngaï-quæ, suùc-sanh.

2. Voâ-laäu ñaïo:

Laø nhöõng phaùp thaát giaùc nhö:

- Nieäm : laø nieäm löïc nôi mình.

- Traïch phaùp : laø phaân-bieät phaùp lyù nôi mình.

- Tinh-taán : laø doõng löïc nôi mình.

- Hyû : laø hyû laïc nôi mình.

- Tröø : laø yeân tónh nôi mình.

- Ñònh : laø thieàn-ñònh nôi mình.

- Xaû : laø söï laëng leû nghieâm chænh nôi mình.

Laø nhöõng phaùp baùt chaùnh-ñaïo nhö:

Chaùnh-kieán : thaáy ñöôïc thaät-töôùng.

Chaùnh tö-duy : tö-duy ñöôïc phaùp thaät.

Chaùnh-ngöõ : lôøi noùi hoøa-nhaõ.

Chaùnh-nghieäp : haønh-ñoäng chaùnh.

Chaùnh-maïng : ngheà chôn-chaùnh.

Chaùnh tinh-taán : sieâng laøm ñieàu laønh.

Chaùnh-nieäm : nhôù phaùp voâ-nieäm.

Chaùnh-ñònh : taâm khoâng taùn-loaïn.

Nhöõng phaùp voâ-laäu naøy noù laøm thoâng cho ngöôøi ñi ñeán Nieát-Baøn.

3. Caùi theå Nieát-Baøn:

_ Caùi theå naøy hay baøi tröø taát caû caùc thöù chöôùng ngaïi, maø vaãn thanh-tònh,

troáng khoâng maàu nhieäm, dung thoâng neân goïi laø Ñaïo. Neân ñaïo naøy laø nghóa thöù ba.

Tueä

Giôùi

Ñònh


_ Vaäy ngöôøi naøo bieát ñöôïc nghóa cuûa Ñaïo, töùc laø theå Nieát-Baøn, maø caùi theå

Nieát-Baøn naøy töùc laø Ñaïo.

_ Neân noùi Ñaïo, hay theå Nieát-Baøn, hoaëc taâm Chôn-Nhö thanh-tònh (Chôn-

Taâm) cuûa ta, noù ñang ôû xen loän vôùi voïng-thöùc naøy vaäy, maø noù luoân khoâng hai,

khoâng khaùc.

_ Neáu bieát ñöôïc nhö vaäy, maø laïi coøn bieát duøng caùi taâm naøy ñeå tu-taäp caùi

ñaïo, thì khoâng coù chi lo ngaïi caû. Nhöng chuùng ta caàn bieát phaûi thöïc-haønh baèng

caùch naøo?

_ Töùc laø haèng thöôøng töï xeùt laáy loãi mình (laø xeùt caùi taâm khôûi voïng-nieäm),

neáu khôûi nieäm laø sai, ñoäng nieäm töùc laø traùi. Neân caû hai ñeàu sai traùi haún vôùi boån-theå

thanh-tònh (Chôn-Taâm) laø caùi Ñaïo. Neân chuùng ta phaûi thöôøng thaáy caùi loãi naøy, maø

ñöøng khôûi nieäm ñoäng tònh, thì töï-nhieân kheá-hieäp vôùi Ñaïo ngay.

Toùm laïi:

_ Ñaïo laø theå Nieát-Baøn ñoái vôùi töï-taâm Chôn-Nhö (Chôn-Taâm) chaúng phaûi

hai.

_ Khi bieát ñöôïc nhö vaäy thì ngöôøi tu-haønh luùc naøo cuõng laáy töï-taùnh (Chôn-

Taâm) laøm caên-baûn, thöôøng minh xeùt caùc toäi loãi vaø voïng-nieäm cuûa mình, maø nhöùt

quyeát caûi-tieán thì khoâng coøn chi lo sôï caû. Neân vieäc tu-haønh nhö vaäy, thì kheá-hieäp

vôùi Ñaïo giaùc.

40

Cuù keä thöù 7

AÂm Nghóa

Saéc loaïi töï höõu ñaïo,

Caùc baát töông phoøng naõo,

Ly ñaïo bieät mòch ñaïo,

Chung-thaân baát kieán ñaïo.

Saéc loaïi saün coù ñaïo,

Ñeàu chaúng gaây phieàn-naõo nhau,

Lìa ñaïo maø tìm ñaïo,

Troïn ñôøi khoâng thaáy ñaïo.

GIAÛNG GIAÛI

_ Saéc loaïi: laø noùi nhöõng vaät töôïng, coù hình saéc nhö: xanh, vaøng, ñoû, traéng,

nuùi, soâng, caây, ñaù vv... chuùng laø nhöõng saéc loaïi, ñeàu saün coù ñaïo (laø Chôn-Taâm).

_ Cuõng nhö kinh Thuû-Laêng-Nghieâm coù noùi: Töø nôi saéc-thaân cho ñeán beân

ngoaøi nhö nuùi, soâng, hö-khoâng, ñaát lieàn v.v... taát caû chuùng ñeàu laø vaät ôû trong dieäu-

minh Chôn-Taâm caû.

_ Coøn Duy thöùc luaän noùi raèng: Taát caû caùc saéc-phaùp laø töôùng phaàn cuûa thöùc

A-laïi-da noù bieán hieän. Maø thöùc A-laïi-da laø do moät nieäm baát giaùc meâ taâm Chôn-Nhö

maø thaønh ra.

_ Neân saéc loaïi ñaõ laø töôùng phaàn cuûa thöùc A-laïi-da vaø laø vaät ôû trong dieäu-

minh Chôn-Taâm sôû hieän (töï hieån baøy), thì noù vaãn laø coù saün caùi ñaïo (Chôn-Taâm).

Maø noù laø ñaïo, töùc noù vaø ta ñoàng moät baûn theå, thì coù caùi gì laøm gaây ngaïi, naõo loaïn

cho ta ñaâu?


_ Cho neân neáu chuùng ta chöa roõ thaáu ñöôïc caùi baûn-taâm muoân vaät moät baûn-

theå naøy laø ñaïo maø lìa caùi ñaïo naøy, ñeå ñi tìm ngoaøi vuõ-truï vaïn-höõu, ñeå thaáy ñaïo, thì

ta vôùi ñaïo caøng phaân caùch xa, maø troïn ñôøi khoâng toû thaáy ñöôïc ñaïo.

Toùm laïi:

_ Loaøi coù saéc-töôùng, cuõng coù ñaïo, töùc laø coù töï-taùnh (Chôn-Taâm), thì coøn

chi lo ngaïi bò naõo loaïn nhau. Neân ñaây laø lyù vaïn-vaät ñoàng nhöùt theå laø khoâng hai,

khoâng khaùc.

_ Neáu chuùng ta chöa hieåu roõ lyù aáy, maø voäi lìa ñaïo naøy, theo ngoaøi cuûa vuõ-

truï vaïn höõu, ñeå tìm thaáy ñaïo, thì suoát ñôøi cuõng khoâng thaáy ñöôïc ñaïo.

40

Cuù keä thöù 8

AÂm Nghóa

Ba ba ñoä nhöùt sanh,

Ñaùo ñaàu hoaøn töï aùo,

Duïc ñaéc kieán chôn ñaïo,

Haønh chaùnh töùc thò ñaïo.

Lao xao suoát caû ñôøi,

Roát cuoäc chòu aùo-naõo,

Muoán thaáy ñöôïc ñaïo chôn-thaät,

Laøm chaùnh töùc laø ñaïo.

GIAÛNG GIAÛI

_ AÙo-naõo: laø hoái tieác, laø saâu kín, laø neát giaän, laø buoàn phieàn, laø töï giaän laáy.

_ Caâu tröôùc coù noùi raèng: Lìa ñaïo maø tìm ñaïo, thì troïn ñôøi khoâng thaáy ñaïo.

Maø khoâng thaáy ñaïo, thì chaéc chaén laïc vaøo thieân-ma, ngoaïi-ñaïo. Roát cuoäc bò

nghieäp ñöa vaøo bieån khoå sanh-töû, laøm cho mình töï nhaän laáy buoàn phieàn.

_ Neáu chuùng ta muoán thaáy ñöôïc ñaïo chôn, thì phaûi bieát laøm caùch naøo? Töùc

laø ta luoân laøm theo Chôn-Taâm, laø caùi taâm giaùc thanh-tònh, noù xa lìa taát caû caùc thöù

thieân chaáp nhö:

- chaáp coù, chaáp khoâng

- chaáp ngaõ, chaáp phaùp

- chaáp ñuùng, chaáp sai

- chaáp phaøm, chaáp thaùnh v.v...

_ Theo taùnh phaøm-phu vaø nhò-thöøa vaø caùc thöù taø keå (laø lôøi noùi sai leäch) nhö:

- thöôøng maø noùi khoâng thöôøng

- khoâng thöôøng maø noùi laø thöôøng.

_ Coøn ngoaïi-ñaïo thì chöa thaáy ñaïo, maø cho laø thaáy ñaïo v.v...

Toùm laïi:

_ Troïn ñôøi khoâng thaáy ñaïo, töùc laø khoâng thaáy ñöôïc töï-taùnh laø Chôn-Taâm

cuûa mình, thì bò laàm laïc vaøo ñöôøng meâ-hoaëc cuûa ma vöông, quæ chuùa xaûo-traù. Keát

cuoäc phaûi chòu aùo-naõo theâ-löông.

_ Vaäy muoán thaáy ñöôïc ñaïo chôn (Chôn-Taâm), thì töï tu-haønh laáy mình baèng

haønh-ñoäng chaùnh-ñaïi quang-minh, ñeå taâm mình luoân ñöôïc thanh-tònh töùc laø khoâng


khôûi, khoâng dính vaøo caùc saéc-töôùng (töùc laø lìa töôùng) thì chôn-ñaïo (Chôn-Taâm) noù

hieän ngay choã ñoù vaäy.

40

Cuù keä thöù 9

AÂm Nghóa

Töï nhöôïc voâ ñaïo taâm,

AÙm haïnh baát kieán ñaïo,

Nhöôïc chôn tu ñaïo nhaân,

Baát kieán theá-gian quaù.

Neáu mình khoâng coù taâm ñaïo,

Thì taâm môø aùm chaúng thaáy ñaïo,

Neáu thaät ngöôøi tu theo chôn ñaïo,

Thì khoâng thaáy loãi theá-gian.

GIAÛNG GIAÛI

Caâu: “Neáu mình khoâng coù taâm ñaïo,

Thì taâm môø aùm chaúng thaáy ñaïo”.

_ Töùc laø noùi neáu mình chöa toû ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) thì khoâng toû thaáy

ñöôïc caùi ñaïo chôn.

_ Sao goïi laø “khoâng coù taâm ñaïo”?

Bôûi vì con ngöôøi thöôøng nhaän laàm caùi thöùc taâm, cho laø taâm thaät cuûa mình.

Nhöng thöùc taâm noù laø taâm voïng, khoâng thaät, noù luoân sanh dieät vaø thöôøng tieáp xuùc

duyeân theo caûnh, roài laáy caûnh ñoù laøm caûnh thaät.

Roài khôûi ra caùc nghieäp nhö tham, saân, si, taïo thaønh phieàn-naõo maø laøm maát

caùi baûn-theå thanh-tònh vaéng laëng cuûa ñaïo.

_ Neân khoâng thaáy ñöôïc caùi ñaïo, töùc laø Chôn-Taâm thanh-tònh cuûa mình,

cuõng gioáng nhö ngöôøi ñi trong ñeâm toái, maø bò caùi toái naøy laøm cho khoâng thaáy ñöôïc

ñöôøng ñi.

Caâu: “Neáu thaät ngöôøi tu theo chôn ñaïo,

Thì khoâng thaáy loãi cuûa theá-gian”.

_ Sao goïi laø “ngöôøi tu theo chôn ñaïo”?

Laø noùi ngöôøi khoâng tu taäp, theo taäp-quaùn cuõ nhö ngoài thieàn, trì tuïng kinh

ñieån v.v... môùi goïi laø tu.

Thaät ra ngöôøi tu thaät laø ngöôøi khoâng thaáy loãi cuûa ngöôøi khaùc, khoâng khen

cheâ ngöôøi naøo v.v... thì môùi thaät laø ngöôøi chôn tu.

Vì ngöôøi naøy ñaõ chöùng ñaéc ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) thanh-tònh cuûa mình

vaø cuûa phaùp-giôùi, neân trong taâm khoâng coøn ngaõ-chaáp vaø phaùp-chaáp.

Neân khoâng thaáy loãi cuûa chuùng-sanh vaø nhò-thöøa. Neân baây giôø ngaõ, phaùp,

phaân-bieät cuûa yù-thöùc, chuùng khoâng coøn hieän-höõu nöõa.

Thì ngaõ, phaùp, ñoàng thôøi Maït-na-thöùc cuõng khoâng coøn naêng-löïc gì, maø taïo

thaønh chuûng-töû, ñeå ñöa vaøo trong maûnh ruoäng baùt-thöùc A-laïi-da ñöôïc nöõa, thì

ñoàng thôøi ngaõ, phaùp cuõng töï tieâu.

Thì ngay ñoù baûn-theå Chôn-Nhö töï hieän laøu laøu thanh-tònh (Chôn-Taâm), nhö

vaäy môùi thaät laø ngöôøi tu theo chôn ñaïo.


Toùm laïi:

_ Ngöôøi khoâng coù taâm ñaïo töùc laø chöa toû ngoä ñöôïc Chôn-Taâm thì coøn meâ-

muoäi, gioáng nhö ngöôøi ñi giöõa röøng trong ñeâm toái, ñaõ khoâng thaáy ñöôøng maø coøn

sôï thuù döõ.

_ Coøn ngöôøi chôn-thaät thuaàn-tuùy tu-haønh theo ñaïo chaùnh-giaùc, thì luoân trôû

veà taâm theå thanh-tònh (Chôn-Taâm) cuûa mình maø haønh ñaïo, döùt saïch caùc caáu

nhieãm, caùc thöù chaáp-tröôùc vaø lìa ngaõ, phaùp v.v... thì taát-nhieân khoâng coøn thaáy caùc

loãi cuûa theá-gian vaø phaøm-phu nöõa.

40

Cuù keä thöù 10

AÂm Nghóa

Nhöôïc kieán tha-nhaân phi,

Töï phi khöôùc thò taû,

Tha phi ngaõ baát phi,

Ngaõ phi töï höõu quaù.

Neáu coøn thaáy söï quaáy cuûa ngöôøi,

Maø mình cheâ, töùc laø mình dôõ,

Thaáy ngöôøi quaáy thì mình ñöøng cheâ,

Maø mình cheâ, thì mình coù loãi.

GIAÛNG GIAÛI

Caâu: “Neáu coøn thaáy söï quaáy cuûa ngöôøi,

Maø mình cheâ, töùc laø mình dôû”.

_ Caâu naøy noùi con ngöôøi coù quaáy vì coøn ñang meâ, thì thöôøng khôûi caùc

hoaëc, taïo caùc nghieäp, thaønh coù sai quaáy.

_ Neáu mình thaáy, maø chaáp söï sai quaáy cuûa ngöôøi, thì mình coøn voâ-minh,

coøn taùnh ngaõ-chaáp phaùp-chaáp phaân-bieät, thì mình cuõng meâ-muoäi nhö ngöôøi, coù

khaùc chi vôùi hoï.

Caâu: “Thaáy ngöôøi quaáy thì mình ñöøng cheâ,

Maø mình cheâ, thì mình coù loãi”.

_ Mình coøn meâ nhö ngöôøi, maø laïi cheâ ngöôøi, thì caøng theâm coù loãi.

_ Vì trong söï cheâ naøy, noù goàm ñuû ba nghieäp chaúng laønh cuûa thaân, khaåu, yù

cuøng moät luùc, thì toäi loãi raát naëng nhö:

- Loãi do thaân-nghieäp : laø do söï cheâ bai, noù toaùt ra dieän maïo cuûa thaân-theå,

thì thaáy töôùng hình khoù coi.

- Loãi do khaåu-nghieäp : laø do phaùt-xuaát ra lôøi noùi, neân khaåu-nghieäp chaúng

laønh.

- Loãi do yù-nghieäp : laø töø trong taâm phaùt-xuaát yù töôûng chaúng laønh.

_ Neân taïo thaønh ba nghieäp ñeàu chaúng laønh, thì toäi loãi naøy raát lôùn, vì noù taùc

nghieäp caû thaân, khaåu, yù neân vaøo 108 taàng ñòa-nguïc A-tyø.

Toùm laïi:

_ Khi chuùng ta thaáy söï sai quaáy cuûa ngöôøi, maø khinh khi, cheâ bai, töùc laø keû

xaáu.


_ Coøn ñoái vôùi ngöôøi sai quaáy vì hoï coøn meâ-muoäi, neân môùi laøm vieäc sai

quaáy.

_ Chuùng ta caàn bieát roõ nhö vaäy, thì môùi môû taâm töø-bi maø thöông xoùt hoï

ñöôïc, chôù khoâng neân khôûi taâm tìm veát, maø ñem söï sai quaáy ñoù cuûa ngöôøi laøm

muïc-tieâu ñeå cheâ bai.

_ Neân cheâ bai huûy-baùng ngöôøi, töùc laø ta coù loãi vôùi ngöôøi. Nhöùt laø vì lôïi mình

maø haïi ngöôøi ñeå möu caàu danh-lôïi rieâng tö cho mình, thì caøng phaïm theâm loãi

naëng, neân ñaày ñuû ba aùc-nghieäp.

_ Neáu cheâ bai huûy-baùng baèng haønh-vi töôùng maïo laø taïo nghieäp aùc cuûa

thaân, coøn baèng lôøi noùi laø taïo nghieäp aùc cuûa khaåu, hoaëc baèng yù töôûng laø taïo nghieäp

aùc cuûa yù.

40

Cuù keä thöù 11

AÂm Nghóa

Ñaõn töï khöôùc phi taâm,

Ñaû tröø phieàn-naõo phaù,

Taêng aùi baát quan-taâm,

Tröôøng thaân löôõng cöôùc ngoïa.

Deïp boû taâm cheâ bai,

Ñaùnh tan caùc phieàn-naõo,

Thöông gheùt chaúng baän taâm,

Naèm thaúng, hai chaân nghæ.

GIAÛNG GIAÛI

Caâu: “Deïp boû taâm cheâ bai,

Ñaùnh tan caùc thöù phieàn-naõo”.

_ Laø noùi deïp boû taâm ngaõ-chaáp, phaùp-chaáp, phaân-bieät. Neân taâm cheâ bai, töùc

laø taâm coøn ngaõ-chaáp, phaùp-chaáp, phaân-bieät.

_ Bôûi coøn ngaõ-chaáp, phaùp-chaáp, phaân-bieät, thì môùi laõnh naïp nhöõng hoaøn-

caûnh nhö thuaän, nghòch ôû beân ngoaøi, neân caûnh thuaän vôùi ta thì khen, coøn caûnh

nghòch vôùi ta thì cheâ.

_ Do ñoù, thuaän nghòch ñeàu gaây neân caùc nghieäp phieàn-naõo caû (töùc laø caên-

baûn phieàn-naõo (laø 10 söû) vaø chi-maït phieàn-naõo (laø 20 phieàn-naõo phuï)).

_ Neân khi chuùng ta deïp boû ñöôïc taâm ngaõ-chaáp, phaùp-chaáp, phaân-bieät, thì

khoâng coøn coù nghieäp phieàn-naõo nöõa, töùc goïi laø ñaùnh tan caùc phieàn-naõo vaäy.

Caâu: “Thöông gheùt chaúng baän taâm,

Naèm thaúng, hai chaân nghæ”.

_ Naèm thaúng: (bieåu-tröng) laø cöùu-caùnh Nieát-Baøn an-laïc.

_ Chaân nghæ: (bieåu-tröng) laø lìa heát ngaõ-chaáp, phaùp-chaáp (laø nguoàn goác

sanh ra caùc thöù meâ chaáp) vaø phaân-bieät.

_ Vaäy khi chuùng ta ñaùnh tan nghieäp phieàn-naõo roài, thì:

- nhöõng oaùn thaân trôû thaønh bình-ñaúng,

- khoâng coøn gheùt keû thuø,

- khoâng coøn meán thöông ngöôøi coù nghóa,

- neân chö phaùp thaønh bình-ñaúng,

- khoâng coøn gheùt sanh-töû,


- cuõng khoâng öa thích Nieát-Baøn,

töùc laø luùc naøy söï thöông gheùt khoâng coøn vöôùng buoäc vaøo taâm, neân taâm

ñöôïc thanh-tònh bình-ñaúng.

_ Luùc naøy goïi laø luùc voâ-söï cuûa ngöôøi tu-haønh, laø lìa ñöôïc caû ngaõ-chaáp,

phaùp-chaáp, vaø phaân-bieät; neân noù hieån loä ra caùi baûn-töôùng cöùu-caùnh Nieát-Baøn, neân

goïi laø naèm thaúng hai chaân nghæ laø vaäy.

Toùm laïi:

_ Caùi beänh cheâ bai huûy-baùng laø caùi taät xaáu, noù taïo ra moïi phieàn-naõo.

_ Neáu chuùng ta döùt saïch ñöôïc söï cheâ bai huûy-baùng naøy, thì moïi phieàn-naõo

tieâu-dieät heát.

_ Khi taát caû phieàn-naõo tieâu-dieät heát, thì taâm ta:

- khoâng coøn phaân-bieät nhaân ngaõ, thaân sô,

- khoâng coøn vöôùng baän bôûi caùc thöù meâ chaáp,

- khoâng coøn bò raøng buoäc bôûi caùc thöù: möøng giaän, buoàn lo, öa gheùt, ham

muoán, ly tuïc, tuøng ñaïo v.v...

_ Neân luoân haèng soáng vôùi töï-taùnh thanh-tònh (Chôn-Taâm), goïi laø naèm nghæ

hai chaân thaúng laø vaäy.

40

Cuù keä thöù 12

AÂm Nghóa

Duïc nghó hoùa tha-nhaân,

Töï tu höõu phöông-tieän,

Vaät linh bæ höõu nghi,

Töùc thò töï-taùnh hieän.

Neáu muoán cöùu-ñoä ngöôøi khaùc,

Mình phaûi coù phöông-tieän,

Ñöøng ñeå ngöôøi hieåu laàm,

Töùc laø töï-taùnh hieän (töùc laø theå hieän ñöôïc töï-taùnh voán saün thanh-tònh).

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn keä naøy noùi khi chuùng ta muoán ñoä ngöôøi naøo, thì mình phaûi taïo

nhieàu phöông-tieän, laø duøng nhieàu phöông-phaùp hôïp vôùi caên-cô cuûa chuùng-sanh.

_ Nhö mình muoán hoùa-ñoä ngöôøi meâ trôû thaønh ngoä, voïng trôû veà chôn, thì

mình phaûi toû bieát moïi phöông-tieän laø tuøy cô maø noùi phaùp, tuøy beänh maø cho thuoác.

_ Khieán cho ngöôøi roõ ñöôïc caùi lyù nhö:

- meâ ngoä ñoàng nguoàn,

- Chôn voïng moät goác,

- ngoaøi meâ, khoâng coù ngoä,

- ngoaøi voïng, khoâng coù chôn,

- cuõng nhö nöôùc vôùi soùng, nguyeân lai cuøng moät theå.

_ Maø cuõng ñöøng ñeå cho ngöôøi coøn coù caùi nghi laø:

- taâm laø töï : töùc taâm laø ta,

- Phaät laø tha : töùc Phaät laø ngöôøi,

- chuùng-sanh : töùc laø phaøm,

- coøn Phaät : töùc laø Thaùnh.


_ Maø laøm cho:

- töï tha : laø cho ta vaø ngöôøi,

- phaøm Thaùnh : laø cho phaøm, Thaùnh coù phaân caùch.

_ Moãi moãi, noùi ra moät caâu gì hay moät phaùp gì, phaûi bieát toùm thaâu veà laïi vôùi

töï-taùnh baûn-giaùc thanh-tònh (Chôn-Taâm), thì môùi laøm cho ngöôøi heát söï nghi laàm

(töùc laø theå hieän ñöôïc töï-taùnh thanh-tònh (Chôn-Taâm) saün coù trong moãi ngöôøi), neân

goïi laø töï-taùnh hieån hieän vaäy.

Toùm laïi:

_ Neáu chuùng ta muoán cöùu-ñoä ngöôøi ñöôïc giaûi-thoaùt bieån khoå soâng meâ, thì

phaûi coù:

- ñöùc-haïnh thanh-cao,

- tu-haønh chôn-chaùnh,

- trí-tueä saùng suoát,

- thoâng hieåu kinh giaùo,

- duøng töø-bi laøm caên-baûn,

- phöông-tieän laøm phaùp-moân,

- laáy tinh-thaàn vò-tha, ñaïi-ñoàng cöùu theá,

- tuøy beänh cho thuoác,

- thuaän theo cô-duyeân,

- bieát höôùng daãn ngöôøi trôû veà boån-taâm Chôn-Nhö toaøn giaùc (Chôn-Taâm),

- ñöøng ñeå cho ngöôøi laàm laïc nghi quaáy, maø hieåu sai, laøm caøn.

_ Töùc laø theå hieän ñöôïc töï-taùnh thanh-tònh saün coù cuûa mình laø Chôn-Taâm.

40

Cuù keä thöù 13

AÂm Nghóa

Phaät-phaùp taïi theá-gian,

Baát ly theá-gian giaùc,

Ly theá mòch Boà-ñeà,

Do nhö caàu thoá giaùc.

Phaät-phaùp ôû trong ñôøi,

Chaúng lìa ñôøi maø coù Phaät,

Lìa ñôøi maø tìm Phaät,

Ví nhö tìm söøng thoû.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn keä naøy yù noùi Phaät-phaùp vôùi theá-gian cuõng khoâng ngoaøi töï-taùnh

(Chôn-Taâm) maø coù.

_ Neân: - Töï-taùnh meâ : laø theá-gian.

- Töï-taùnh giaùc : laø Phaät-phaùp.

- Töï-taùnh voïng : laø theá-gian.

- Töï-taùnh chôn : laø Phaät-phaùp.

_ Neân: - Chôn : ôû trong voïng.

- Ngoaøi voïng : khoâng coù chôn.

- Giaùc : ôû trong meâ.

- Ngoaøi meâ : khoâng coù giaùc.


_ Neân: - Chôn vôùi voïng : nhö nöôùc vôùi soùng.

- Giaùc vôùi meâ : nhö thöùc vôùi nguû.

_ Neân: - ngoaøi soùng : khoâng coù nöôùc.

- vaø ngoaøi nguû : khoâng coù thöùc.

_ Vì theá neân noùi:

- Khoâng theå lìa theá-gian maø coù Phaät-phaùp laø vaäy.

- Lìa theá-gian maø tìm Phaät hay Phaät-phaùp thì khoâng bao giôø coù ñöôïc.

- Cuõng gioáng nhö thoû voán khoâng coù söøng, maø ñi tìm söøng thoû thì laøm sao

coù ñaëng?

Toùm laïi:

_ Phaät-phaùp laø ôû ngay taïi theá-gian, khoâng phaûi xa rôøi theá-gian maø coù giaùc-

ngoä ñöôïc.

_ Söï caûm giaùc cuûa Phaät-phaùp laø caûm giaùc ngay ôû taïi theá-gian.

_ Ñieàu naøy chöùng toû söï laäp coâng boài ñöùc ôû theá-gian, noù trôï duyeân ñaéc-löïc

cho coâng-phu tu-haønh caàu ñaïo giaûi-thoaùt.

_ Neáu chuùng ta xa rôøi theá-gian maø tìm voâ-thöôïng Boà-ñeà, thì chaúng khaùc

naøo ñi tìm söøng thoû vaäy (töùc laø laøm moät vieäc phí coâng voâ-ích)

40

Cuù keä thöù 14

AÂm Nghóa

Chaùnh-kieán danh xuaát-theá,

Taø-kieán danh theá-gian,

Taø chaùnh taän ñaû khöôùc,

Boà-ñeà taùnh uyeån nhieân.

Thaáy chaùnh laø xuaát-theá,

Thaáy sai laø theá-gian,

Chaùnh taø ñeàu deïp boû,

Thì taùnh giaùc hieän roõ raøng.

GIAÛNG GIAÛI

Caâu: “Toû chaùnh thaät, goïi laø xuaát-theá”.

_ Laø noùi caùi thaáy bieát khoâng coøn meâ-laàm nöõa, töùc laø bieát toû roõ caû chieàu saâu,

chieàu doïc cuûa muoân vaät, bieát noù coù maø khoâng thaät coù, neân theå cuûa noù laø khoâng

coù.

_ Caùi thaáy naøy laø do trí-tueä voâ-laäu saün coù cuûa Chôn-Taâm, neân môùi thaáy bieát

roõ boán phaùp Dieäu Ñeá, khoâng coøn caùc thöù kieán-hoaëc trong tam giôùi nöõa, neân goïi laø

xuaát-theá.

Caâu: “Thaáy sai goïi laø theá-gian”.

_ Töùc laø thaáy sai laàm, neân thaáy caùc saéc töôùng cuûa muoân loaøi ñeàu cho laø

thaät caû.

_ Neân taâm khoâng tin nhaân quaû, khoâng sôï toäi phöôùc v.v..., noù laøm cho taát caû

chuùng-sanh khoâng thoaùt khoûi luaân-hoài sanh töû, cuõng bôûi nôi noù maø ra, neân goïi laø

theá-gian.


Caâu: “Chaùnh taø ñeàu deïp boû,

Thì taùnh giaùc hieän roõ raøng”.

_ Neân bieát raèng söï meâ vaø ngoä, laáy phaân-bieät maø noùi, thì noù coù chaùnh-kieán

vaø taø-kieán.

_ Coøn thaät ra thì caùi theå Boà-ñeà Nieát-Baøn (Chôn-Taâm), noù voán thanh-tònh,

neân khoâng coù chi laø taø, laø chaùnh, neân cuõng khoâng caàn phaûi deïp boû taø vaø chaùnh

laøm gì.

_ Maø taâm chæ khoâng coøn thuû, xaû, phaân-bieät thì ngay ñoù taùnh-theå Boà-ñeà

(Chôn-Taâm) y-nhieân thanh-tònh taïi hieän-tieàn vaäy.

Toùm laïi:

_ Chaùnh-kieán voán laø phöông-phaùp löông-döôïc kyø-dieäu trò döùt caùc taø-kieán,

vaø thaáy roõ phaùp töù-dieäu-ñeá maø giuùp cho ngöôøi thoaùt khoûi theá-gian meâ-hoaëc, neân

goïi noù laø phaùp xuaát-theá.

_ Taø-kieán (laàm laïc) laø chöôùng ngaïi laøm cho söï tieán-hoùa cuûa ngöôøi bò meâ-

muoäi sai laàm, maø gaây ra caùc voïng-nghieäp, phaûi troâi laên trong bieån khoå, neân goïi laø

theá-gian.

_ Do ñoù maø ñôøi môùi coù ngoä, coù meâ, neân coù phaân-bieät chaùnh vôùi taø.

_ Chöù thaät töï-taùnh Boà-ñeà (Chôn-Taâm) voán laøu laøu moät theå thanh-tònh trang-

nghieâm, trong noù khoâng coù chi laø chaùnh vôùi taø.

_ Neáu chuùng ta tu-haønh ñeán baäc khoâng coøn nghó chaùnh vôùi taø töùc laø theå-

hieän ñöôïc töï-taùnh Boà-ñeà, töùc laø Chôn-Taâm töï hieån baøy.

40

Cuù keä thöù 15

AÂm Nghóa

Thöû tuïng thò ñoán-giaùo,

Dieäc danh ñaïi phaùp thuyeàn,

Meâ, vaên kinh luïy kieáp,

Ngoä, taéc saùt-na gian.

Keä tuïng naøy laø ñoán-giaùo,

Cuõng goïi laø thuyeàn ñaïi phaùp,

Meâ, nghe traûi nhieàu kieáp,

Ngoä, trong moät saùt-na.

GIAÛNG GIAÛI

- Moät nieäm coù: 90 saùt-na.

- Moät saùt-na coù: 900 laàn sanh, laàn dieät.

Ñoaïn keä treân noùi:

_ Ñoán-giaùo laø moät giaùo-lyù töø taùnh maø noùi ra, chaúng do giai-caáp tu chöùng

maø coù. Neân giaùo-lyù cuõng chaúng do nôi giai-caáp naøy maø tu chöùng. Neân noù khoù

nghe, khoù hieåu, khoù bieát, khoù ngoä.

_ Traùi laïi, nhöõng ngöôøi meâ giaùo-lyù aáy, töùc laø meâ töï-taùnh (Chôn-Taâm), thì

daàu coù nghe ñeán nhieàu kieáp cuõng chöa chaéc hieåu, maø toû taùnh (Chôn-Taâm).


_ Coøn nhöõng ngöôøi ñaõ ngoä giaùo-lyù naøy, töùc laø ñaõ ngoä taùnh (Chôn-Taâm), thì

khi nghe qua laø ñaõ ngoä vaø hieåu bieát lieàn trong saùt-na.

Toùm laïi:

_ Baøi keä tuïng cuûa Ñöùc Luïc-Toå Hueä-Naêng coù 15 keä, laø loaïi keä ñoán-giaùo

cuõng goïi laø ñaïi phaùp thieàn-ñònh.

_ Phaùp naøy chæ thaúng vaøo dieäu-lyù kieán taùnh thaønh Phaät, chôù khoâng coù tuaàn

töï theo caên-cô caáp baäc maø daïy, vì vaäy noù raát khoù nghe, khoù hieåu, khoù ngoä.

_ Neân haïng ngöôøi meâ-muoäi khoâng bieát ñaïo lyù, khoâng bieát tu-haønh, daàu coù

nghe traûi qua nhieàu kieáp cuõng chöa chaéc hieåu ñöôïc giaùo-lyù naøy, maø toû ñöôïc töï-

taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình.

_ Coøn caùc vò ñaõ tænh taâm thaáy ñaïo chôn-chaùnh, tu-haønh giaûi-thoaùt, cuõng

nhôø hoät gioáng Boà-ñeà ñaõ kheùo troàng ôû voâ-löôïng tieàn-kieáp, neân nghe qua keä tuïng

ñoán-giaùo naøy, lieàn töùc khaéc trong saùt-na toû ngoä ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa

mình.

41 – 42

AÂm Nghóa

41. Sö phuïc vieát:

_ ‚Kim ö Ñaïi-Phaïm Töï thuyeát thöû ñoán-

giaùo, phoå nguyeän phaùp-giôùi chuùng-sanh,

ngoân haï kieán taùnh thaønh Phaät‛.

41. Ñöùc Luïc-Toå daïy tieáp:

_ ‚Nay ta ôû chuøa Ñaïi-Phaïm noùi phaùp

ñoán-giaùo naøy, khaép nguyeän cho phaùp-

giôùi chuùng-sanh, nghe roài lieàn thaáy taùnh,

thaønh Phaät‛.

42. Thôøi Vi Söû-quaân döõ quan-lieâu ñaïo

tuïc, vaên sö sôû thuyeát, voâ baát tænh ngoä,

nhöùt-thôøi taùc leã, giai thaùn:

_ ‚Thieän tai! Haø kyø Laõnh-Nam höõu Phaät

xuaát-theá!‛

42. Khi aáy Vi Söû-quaân cuøng caùc quan-

lieâu, keû ñaïo ngöôøi tuïc, nghe lôøi Toå

giaûng daïy, khoâng ai chaúng ngoä, cuøng

nhau ñaûnh leã, taùn-thaùn raèng:

_ ‚Laønh thay! Naøo deø xöù Laõnh-Nam coù

Phaät xuaát-theá!‛

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy laø phaàn choùt cuûa thôøi Ñöùc Luïc-Toå trieån khai Baùt-Nhaõ taïi chuøa

Ñaïi-Phaïm laø noùi phaùp ñoán-giaùo.

_ Ngaøi nguyeän khaép phaùp-giôùi chuùng-sanh, khi nghe ñöôïc kinh ñoán-giaùo

naøy thì lieàn toû ngoä vaø thaáy ñöôïc taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình maø ñöôïc thaønh Phaät.

_ Khi ñoù coù vò Vi Söû-quaân (quan Thöù-söû Vi Cöø) cuøng caùc quan-lieâu, keû ñaïo

ngöôøi tuïc, ñöôïc nghe lôøi Toå daïy, trong soá ñoù khoâng ai chaúng tænh ngoä, taát caû ñeàu

hoan-hyû cuøng nhau ñaûnh leã maø taùn-thaùn raèng: “Laønh thay! Naøo deø xöù Laõnh-Nam

coù Phaät xuaát-theá!”



PHAÅM BAÙT-NHAÕ

(1) Ñoaïn 31: Ba ñôøi chö Phaät vaø möôøi hai boä kinh ñeàu saün coù ôû Töï-Taùnh:

Ba ñôøi chö Phaät: Chö Phaät ôû ba theá-heä: quaù-khöù, hieän-taïi vaø vò-lai.

Möôøi hai boä kinh: Chö Toân Phaät-töû muoán ghi nhôù deã daøng 12 boä kinh cuûa ñaïo

Phaät, neân hoïc thuoäc loøng baøi keä döôùi ñaây:

Keä thaäp nhò boä kinh

Tröôøng-haøng, Truøng-tuïng tinh Coâ-khôûi,

Thí-duï, Nhaân-duyeân döõ Töï-thuyeát,

Boån-sanh, Boån-söï, Vò-taèng-höõu,

Phöông-quaûng, Luaän-nghò caäp Kyù-bieät.

1. Tröôøng-haøng : (cuõng goïi laø Tröôøng-vaên, Kheá-kinh): tieáng Phaïm goïi laø Sutra (Tu-

ña-la) goàm caùc kinh-vaên cuûa Phaät noùi ngay yù-chæ, kheá-hieäp vôùi

chôn-lyù, nhaân-quaû vaø caên-cô chuùng-sanh.

2. Truøng-tuïng : tieáng Phaïm goïi laø Geya (Kyø-ñaø-la) goàm caùc lôøi kinh truøng-tuyeân

nghóa-lyù cuûa Tröôøng-haøng.

3. Coâ-khôûi : (cuõng goïi laø Phuùng-tuïng): tieáng Phaïm goïi laø Gatha (Giaø-ñaø) goàm

caùc baøi keä tuïng töï xuaát.

4. Thí-duï : tieáng Phaïm goïi laø Avadana (A-ba-ñaø-na) goàm caùc baøi kinh thí-

duï.

5. Nhaân-duyeân : tieáng Phaïm goïi laø Nidana (Ni-ñaø-na) goàm caùc kinh-vaên noùi veà

nhaân-duyeân thính phaùp, thuyeát-phaùp vaø caên-boån voõ-truï.

6. Töï-thuyeát : (cuõng goïi laø baát vaán töï-thuyeát): tieáng Phaïm goïi laø Udana (Öu-ñaø-

na) goàm caùc kinh-vaên do Phaät töï-thuyeát.

7. Boån-sanh : tieáng Phaïm goïi laø Jataka (Xaø-ñaø-da) goàm caùc kinh-vaên noùi veà

caùc ñôøi quaù-khöù cuûa Phaät.

8. Boån-söï : tieáng Phaïm goïi laø Stivrtaka (Y-ñeá-muïc-ñaø-da) goàm caùc kinh-vaên

noùi veà caùc ñôøi quaù-khöù cuûa chö Boà-Taùt vaø ñeä-töû Phaät.

9. Vò-taèng-höõu : tieáng Phaïm goïi laø Adbhuta dharma (A-tyø-ñaït-ma) goàm caùc kinh-

vaên noùi veà oai-löïc voâ-thöôïng cuûa Phaät thò-hieän trong khi thuyeát-

phaùp ñoä-sanh, khoâng theå laáy phaøm-trí hieåu bieát ñöôïc.

10. Phöông-quaûng: tieáng Phaïm goïi laø Vaipulya (Tyø-phaùp-löôïc) goàm caùc kinh-vaên

dieãn-giaûi nghóa-lyù ñaïi-thöøa cao-sieâu tuyeät-ñoái.

11. Luaän-nghò : tieáng Phaïm goïi laø Upadesa (Öu-baø-ñeà-xa) goàm caùc kinh-vaên coù

taùnh-caùch vaán-ñaùp vaø phaân-bieät chaùnh-taø.

12. Kyù-bieät : tieáng Phaïm goïi laø Vyakarana (Hoøa-ñaø-la) goàm caùc kinh-vaên töï

Phaät thoï-kyù cho caùc ñeä-töû seõ ñöôïc laøm Phaät.

Möôøi hai boä kinh cuûa Phaät, maëc daàu coù khaùc nhau, vì caên-trí cuûa chuùng-sanh

baát-ñoàng, nhöng muïc-ñích chæ laø chuyeån meâ khai ngoä, höôùng-daãn chuùng-sanh trôû veà


boån-theå Chôn-Nhö chí-thanh chí-tònh, boån-theå naøy coù saün ôû Töï-Taùnh; bôûi neân Ñöùc

Luïc-Toå noùi: ‚Ba ñôøi chö Phaät, möôøi hai boä kinh ñeàu saün coù ôû Töï-Taùnh‛.

(2) Ñoaïn 40 (Cuù keä thöù 1): Töø chöõ Thuyeát tôùi chöõ thoâng:

Thuyeát thoâng: thuyeát-phaùp thoâng suoát, goàm ñuû boán thöù voâ-ngaïi:

1. Giaùo-phaùp khoâng ngaên ngaïi,

2. Nghóa-lyù khoâng ngaên ngaïi,

3. Lôøi noùi khoâng ngaên ngaïi,

4. Bieän-giaûi khoâng ngaên ngaïi.

Taâm thoâng: taâm thoâng suoát, khoâng chaáp ngaõ vaø chaáp phaùp, döùt saïch phieàn-

naõo-chöôùng vaø sôû-tri-chöôùng.

Thuyeát thoâng vaø taâm thoâng, taát-nhieân Baùt-Nhaõ thaät-hieän dieäu-duïng quaùn-

chieáu nhö maët trôøi ôû giöõa hö-khoâng, soi saùng theá-giôùi, khoâng coù chi ngaên ngaïi.

Phaùp truyeàn daïy laø phaùp tröïc-chæ minh taâm kieán taùnh thaønh Phaät. Moät khi

phaùp kieán taùnh ñöôïc tuyeân-döông thì caùc taø-giaùo ngoaïi-ñaïo bò deïp boû.

(3) Ñoaïn 40 (Cuù keä thöù 2): Töø chöõ Phaùp tôùi chöõ thoâng:

Phaùp voán bình-ñaúng khoâng coù cao thaáp (thò phaùp bình-ñaúng voâ höõu cao haï), thì

khoâng phaân-bieät ñoán vôùi tieäm; nhöng vì caên-cô chuùng-sanh khoân daïi khaùc nhau,

thaønh-thöû vieäc meâ phaùp vaø ngoä phaùp phaûi coù chaäm coù mau.

Phaùp-moân kieán taùnh töùc laø Ñoán-giaùo cao-sieâu. Haïng ngöôøi ngu-meâ chaáp-tröôùc

khoâng theå hieåu thaáu.

(4) Ñoaïn 40 (Cuù keä thöù 3): Töø chöõ Thuyeát tôùi chöõ soi:

Phaät-phaùp tuy coù ña moân vì chuùng-sanh ña beänh, nhöng roát raùo laø khai-thò lyù

nhöùt-thöøa thaät-töôùng.

Nhaø phieàn-naõo toái, luaän veà caù-nhaân töùc laø nhaø nguõ-uaån, luaän veà toaøn-theå

chuùng-sanh töùc laø nhaø tam-giôùi phaøm-phu.

Nhaø nguõ-uaån vaø nhaø tam-giôùi phaøm-phu ñeàu do ‚voâ-minh‛ sanh ra.

Duøng Baùt-Nhaõ quaùn-chieáu ñeå ñoaïn-tröø voâ-minh, vì voâ-minh laø neàn taûng cuûa

caùc nhaø phieàn-naõo toái.

Baùt-Nhaõ coù naêng-löïc tieâu-dieät voâ-minh vaø hoaøn laïi boån-theå quang-minh, ví

nhö aùnh maët trôøi coù naêng-löïc phaù toái vaø laøm cho theá-giôùi ñöôïc saùng toû.

(5) Ñoaïn 40 (Cuù keä thöù 4): Töø chöõ Heã tôùi chöõ dieät:

Taø-kieán laø gieàng moái phaùt-sanh phieàn-naõo, neáu coù taø-kieán töï-nhieân coù phieàn-

naõo. Neáu ñöôïc chaùnh-trí, trôû veà boån-giaùc, taát-nhieân phieàn-naõo tieâu tan. Chaùnh-trí laø

lôïi-khí tröø taø-kieán. Khi heát taø-kieán thì khoâng coøn duøng tôùi chaùnh-trí nöõa.

Ví duï nhö ôû bôø beân naøy, möôïn thuyeàn ñeå vöôït bieån, khi ñaõ qua khoûi bieån, leân

bôø beân kia roài thì vaùc thuyeàn theo laøm chi voâ-ích, töùc laø khoâng caàn thuyeàn nöõa.

Laáy ví duï ñoù maø nghieäm xeùt: Töï-Taùnh voán thanh-tònh, khi toû ngoä ñöôïc thì

khoâng coøn khôûi nieäm chaùnh taø, khoâng coøn boû caùi naøy chaáp caùi kia, maø chæ thuaàn-tuùy

moät theå thanh-tònh voâ-dö Nieát-Baøn.


(6) Ñoaïn 40 (Cuù keä thöù 5): Töø chöõ Boà tôùi chöõ chöôùng:

Boà-ñeà coù nghóa laø giaùc: hoaøn-toaøn hieåu bieát saùng suoát, Töï-Taùnh Boà-ñeà chí-

thanh chí-tònh laø thieàn, chaùnh-ñaïi quang-minh laø ñaïo, töï-taïi voâ-ngaïi laø chöùng, thì

khoâng coù chi maø hoïc maø caàu nöõa; neáu coøn khôûi taâm-nieäm töùc laø coøn voïng-ñoäng, traùi

vôùi Töï-Taùnh Boà-ñeà.

Taâm tònh daàu ôû theo voïng-thöùc cuõng chæ laø tuøy duyeân, nhöng luoân luoân vaãn

chaùnh-ñaïi quang-minh, laøu laøu moät boån-theå Chôn-Nhö roãng suoát, töùc laø baát-bieán.

Vì theá taâm tònh khoâng khôûi caùc thöù ñoäc: tham, saân, si, nghi, maïn, chaáp, taø-

kieán, v.v... töùc laø khoûi phieàn-naõo-chöôùng; khoâng gaây caùc voïng-nghieäp: nguõ-nghòch,

töù-troïng, baát-tín, v.v... töùc laø khoûi nghieäp-chöôùng; khoâng thoï caùc khoå baùo ôû taùm aùc-

ñaïo: suùc-sanh, ngaï-quyû, ñòa-nguïc töùc laø khoûi baùo-chöôùng.

(7) Ñoaïn 40 (Cuù keä thöù 6): Töø chöõ Ngöôøi tôùi chöõ nhau:

Ñaïo laø theå Nieát-Baøn, ñoái vôùi Töï-Taâm Chôn-Nhö chaúng phaûi hai. Bieát roõ ñöôïc

nhö vaäy, ngöôøi tu-haønh luùc naøo cuõng laáy Töï-Taâm laøm caên-boån, haèng minh xeùt laáy caùc

toäi loãi vaø voïng-nieäm cuûa mình maø nhöùt quyeát caûi-tieán thì khoâng coù chi lo sôï caû, tu-

haønh nhö vaäy kheá-hieäp vôùi giaùc-ñaïo.

(8) Ñoaïn 40 (Cuù keä thöù 7): Töø chöõ Saéc tôùi chöõ ñaïo:

Loaøi coù saéc-töôùng cuõng saün coù ñaïo, thì coøn chi lo ngaïi naõo-loaïn nhau, ñoù laø lyù

‚vaïn-vaät ñoàng moät boån-theå‛, khoâng sai khaùc. Neáu khoâng hieåu roõ lyù-do maø lìa vaïn-

höõu voõ-truï ñeå tìm ñaïo thì suoát ñôøi cuõng khoâng thaáy ñöôïc ñaïo.

(9) Ñoaïn 40 (Cuù keä thöù 8): Töø chöõ Lao tôùi chöõ ñaïo:

Troïn ñôøi khoâng thaáy ñaïo thì bò laàm laïc vaøo ñöôøng meâ-hoaëc cuûa ma-vöông

quyû-chuùa xaûo-traù, keát cuoäc phaûi chòu aùo-naõo theâ-löông.

Neáu muoán thaáy chôn-ñaïo thì phaûi töï giöõ laáy mình haønh-ñoäng chaùnh-ñaïi

quang-minh, chôn-ñaïo ôû choã ñoù.

(10) Ñoaïn 40 (Cuù keä thöù 9): Töø chöõ Neáu tôùi chöõ gian:

Ngöôøi khoâng coù taâm ñaïo thì meâ-muoäi mô hoà ví nhö ngöôøi ñi giöõa röøng trong

ñeâm toái, ñaõ khoâng thaáy ñöôøng laïi coøn sôï thuù döõ.

Ngöôøi chôn-thaät thuaàn-tuùy haønh ñaïo chaùnh-giaùc, trôû veà taâm-theå thanh-tònh,

döùt saïch caùc thöù chaáp-tröôùc, taát-nhieân khoâng coøn thaáy caùc loãi theá-gian phaøm-phu.

(11) Ñoaïn 40 (Cuù keä thöù 10): Töø chöõ Neáu tôùi chöõ loãi:

Khi thaáy söï quaáy cuûa ngöôøi, huûy-baùng töùc laø xaáu.

Ñoái vôùi ngöôøi quaáy laø ngöôøi meâ-muoäi (vì meâ-muoäi môùi laøm quaáy), neân duõ

loøng töø-bi thöông xoùt, chôù khoâng neân thoåi loâng tìm veát, ñem söï quaáy cuûa ngöôøi laøm

muïc-tieâu huûy-baùng.

Huûy-baùng ngöôøi töùc coù loãi, nhöùt laø vì thaéng kyû oá nhaân, möu caàu danh-lôïi rieâng

cho mình thì caøng phaïm loãi naëng goàm ñuû ba aùc-nghieäp:

- huûy-baùng baèng haønh-vi laø taïo nghieäp aùc thaân,

- huûy-baùng baèng lôøi noùi laø taïo nghieäp aùc khaåu,

- huûy-baùng baèng tö-töôûng laø taïo nghieäp aùc yù.


(12) Ñoaïn 40 (Cuù keä thöù 11): Töø chöõ Deïp tôùi chöõ nghæ:

Taät huûy-baùng laø taät xaáu taïo ra phieàn-naõo. Neáu döùt saïch taät huûy-baùng thì

phieàn-naõo tieâu heát.

Khi phieàn-naõo tieâu heát thì khoâng coù phaân-bieät nhaân-ngaõ, thaân-sô, khoâng bò

vöông vaán bôûi caùc thöù meâ chaáp, khoâng bò buoäc raøng bôûi caùc thöù möøng giaän buoàn lo öa

gheùt muoán, ly tuïc tuøng ñaïo, trôû veà Töï-Taùnh thanh-tònh, naèm nghæ, hai chaân thaúng.

‚Naèm nghæ‛ coù nghóa tieâu-bieåu caûnh-trí cöùu-caùnh Nieát-Baøn, töï-taïi an-laïc. ‚Hai chaân

thaúng‛ coù nghóa tieâu-bieåu söï thoaùt khoûi ngaõ-chaáp vaø phaùp-chaáp, (ngaõ-chaáp vaø phaùp-

chaáp laø nguoàn goác sanh ra caùc thöù meâ chaáp).

(13) Ñoaïn 40 (Cuù keä thöù 12): Töø chöõ Neáu tôùi chöõ hieän:

Neáu muoán cöùu ngöôøi giaûi-thoaùt bieån khoå soâng meâ, thì phaûi coù ñöùc-ñoä thanh-

cao, tu-haønh chôn-chaùnh vaø saùng suoát, thoâng hieåu kinh giaùo, duøng töø-bi laøm caên-boån,

phöông-tieän laøm phaùp-moân, ñem tinh-thaàn ñaïi-ñoàng vò-tha cöùu-theá, tuøy beänh cho

thuoác, thuaän theo cô-duyeân, höôùng-daãn ngöôøi veà boån-taâm Chôn-Nhö toaøn giaùc, ñöøng

ñeå ngöôøi laàm laïc nghi quaáy, hieåu sai laøm caøn, töùc laø theå-hieän ñöôïc Töï-Taùnh thanh-

tònh.

(14) Ñoaïn 40 (Cuù keä thöù 13): Töø chöõ Phaät tôùi chöõ thoû:

Phaät-phaùp ôû ngay theá-gian, khoâng phaûi xa theá-gian maø giaùc-ngoä ñöôïc. Choã

caûm-giaùc cuûa Phaät-phaùp laø caûm-giaùc ngay ôû theá-gian. Ñieàu aáy chöùng toû söï laäp coâng

boài ñöùc ôû theá-gian trôï duyeân ñaéc-löïc cho coâng-phu tu-haønh caàu ñaïo giaûi-thoaùt. Neáu

xa theá-gian maø tìm Voâ-thöôïng Boà-ñeà thì chaúng khaùc chi tìm söøng thoû, (loaøi thoû khoâng

coù söøng, tìm söøng thoû coù nghóa laø laøm moät vieäc phí coâng voâ-ích).

(15) Ñoaïn 40 (Cuù keä thöù 14): Töø chöõ Toû tôùi chöõ raøng:

Chaùnh-kieán voán laø phöông löông-döôïc trò döùt caùc taø-kieán, thaáy roõ Töù-dieäu-ñeá,

giuùp ngöôøi thoaùt khoûi theá-gian meâ-hoaëc, neân goïi laø phaùp xuaát-theá.

Taø-kieán laø chöôùng ngaïi vaät cho söï tieán-hoùa, khieán ngöôøi meâ-muoäi sai laàm,

gaây ra voïng-nghieäp maø phaûi troâi laên trong bieån khoå, neân goïi laø moân theá-gian.

Vì ñôøi coù ngoä coù meâ, neân coù phaân-bieät chaùnh vôùi taø, chôù thaät ra Töï-Taùnh Boà-

ñeà laøu laøu moät boån-theå thanh-tònh trang-nghieâm, khoâng coù cho laø chaùnh vôùi taø. Neáu

tu-haønh ñeán baäc khoâng coøn nghó chaùnh taø töùc laø theå-hieän ñöôïc Töï-Taùnh Boà-ñeà.

(16) Ñoaïn 40 (Cuù keä thöù 15): Töø chöõ Keä tôùi chöõ na:

Baøi keä tuïng cuûa Ñöùc Luïc-Toå Hueä-Naêng laø Ñoán-giaùo, danh goïi thuyeàn ñaïi-

phaùp, chæ ngay dieäu-lyù kieán taùnh thaønh Phaät, chôù khoâng coù tuaàn-töï theo caên-cô caáp

baäc maø daïy, vì vaäy raát khoù nghe, cuõng raát khoù hieåu.

Haïng ngöôøi meâ-muoäi, khoâng caàn ñaïo-lyù, khoâng bieát tu-haønh daàu nghe tôùi

nhieàu kieáp cuõng chöa chaéc hieåu ñöôïc.

Caùc vò tænh taâm thaáy ñaïo, chôn-chaùnh tu-haønh giaûi-thoaùt, nhôø hoät gioáng Boà-ñeà

ñaõ kheùo troàng ôû voâ-löôïng tieàn-kieáp, khi nghe qua keä tuïng Ñoán-giaùo, töùc-khaéc toû ngoä

Töï-Taùnh trong moät saùt-na (saùt-na laø 1 phaàn 90 cuûa giaây).



PHAÅM THÖÙ BA

QUYEÁT NGHI

1 – 6

AÂm Nghóa

1. Nhöùt nhöït, Vi Thöù-söû vò sö thieát ñaïi-

hoäi trai. Trai ngaät, Thöù-söû thænh sö thaêng

toïa, ñoàng quan-lieâu só-thöù, tuùc dung taùi

baùi, vaán vieát:

_ ‚Ñeä-töû vaên Hoøa-Thöôïng thuyeát-phaùp,

thieät baát khaû tö nghò; kim höõu thieåu

nghi, nguyeän ñaïi-töø-bi, ñaëc vò giaûi

thuyeát‛.

1. Moät hoâm, Vi Thöù-söû vì Toå, thieát-laäp

moät ñaïi-hoäi tieäc trai. Khi thoï trai xong,

Vi Thöù-söû thænh Toå thaêng phaùp-toïa, oâng

cuøng caùc quan-lieâu só-thöù, nghieâm thaân

leã baùi, roài baïch raèng:

_ ‚Ñeä-töû nghe Hoøa-Thöôïng noùi phaùp,

huyeàn-dieäu thaät khoâng theå nghó baøn

ñaëng; nhöng nay coøn coù chuùt nghi, xin

Hoøa-Thöôïng ruû loøng ñaïi-töø ñaïi-bi,

thöông vì chuùng con giaûi-thích cho‛.

2. Sö vieát: ‚Höõu nghi töùc vaán, ngoâ

ñöông vò thuyeát‛.

2. Toå noùi: ‚Coù choã chi nghi cöù hoûi, ta seõ

giaûi-thích cho‛.

3. Vi coâng vieát: ‚Hoøa-Thöôïng sôû thuyeát,

khaû baát thò Ñaït-Ma Ñaïi-sö toâng-chæ hoà?‛

3. Vi coâng baïch: ‚Baïch Hoøa-Thöôïng!

Nhöõng choã Hoøa-Thöôïng noùi, coù phaûi laø

toâng-chæ cuûa Ñaït-Ma Toå-sö chaêng?‛

4. Sö vieát: ‚Thò‛. 4. Toå ñaùp: ‚Phaûi‛.

5. Coâng vieát: ‚Ñeä-töû vaên: Ñaït-Ma sô

hoùa Löông Voõ-Ñeá, Ñeá vaán vieát: ‚Traãm

nhöùt sanh taïo töï ñoä taêng, boá-thí thieát

trai, höõu haø coâng-ñöùc?‛

_ Ñaït-Ma ngoân: ‚Thieät voâ coâng-ñöùc!‛

_ Ñeä-töû vò ñaït thöû lyù, nguyeän Hoøa-

Thöôïng vò thuyeát‛.

5. Vò coâng hoûi: ‚Ñeä-töû nghe noùi: Toå-sö

Ñaït-Ma ban sô ñeán hoùa-ñoä vua Löông

Voõ-Ñeá, vua hoûi: ‚Suoát ñôøi traãm laøm

nhöõng vieäc laäp chuøa, cuùng taêng, boá-thí

thieát trai, nhö vaäy coù coâng-ñöùc chi

chaêng?‛

_ Toå-sö Ñaït-Ma noùi: ‚Thaät khoâng coù

coâng-ñöùc!‛

_ Ñeä-töû chöa hieåu lyù aáy, caàu xin Hoøa-

Thöôïng chæ daïy cho‛.

6. Sö vieát: ‚Thieät voâ coâng-ñöùc! Vaät nghi

tieân thaùnh chi ngoân. Voõ-Ñeá taâm voïng,

baát tri chôn phaùp.

_ Taïo töï ñoä taêng, boá-thí thieát trai, danh

6. Toå noùi: ‚Thaät khoâng coù coâng-ñöùc!

Ñöøng nghi ngôø lôøi noùi cuûa tieân thaùnh.

Bôûi vì vua Voõ-Ñeá coøn taâm voïng, chöa

roõ phaùp thaät.

_ Vieäc laäp chuøa, cuùng taêng, boá-thí trai


vi caàu phöôùc, baát khaû töông phöôùc tieän

vi coâng-ñöùc. Coâng-ñöùc taïi phaùp-thaân

trung, baát taïi tu phöôùc‛.

ñaøn, goïi laø tu phöôùc, chaúng neân nhaän

laàm phöôùc cho laø coâng-ñöùc. Vì coâng-ñöùc

ôû trong phaùp-thaân, chôù chaúng phaûi ôû choã

tu phöôùc‛.

GIAÛNG GIAÛI

_ Moät hoâm, Vi Thöù-söû vì Toå maø thieát ñaïi-hoäi trai ñaøn, khi hoäi trai vöøa xong,

thì Vi Thöù-söû thænh Toå ñaêng toøa thuyeát-phaùp.

_ Caùc quan-lieâu, só-thöù ñeàu thaønh-taâm leã baùi maø baïch raèng: “Chuùng ñeä-töû

nghe Hoøa-Thöôïng noùi phaùp, thaät khoâng theå nghó baøn. Nay chuùng con coøn chuùt

nghi, cuùi xin Hoøa-Thöôïng ruû loøng ñaïi-töø, ñaïi-bi, thöông vì chuùng con maø giaûi-thích

cho”.

_ Ngaøi baûo: “Coù nghi chi, cöù hoûi ta seõ vì caùc oâng maø giaûi-thích cho”.

_ “Baïch Hoøa-Thöôïng nhöõng choã Hoøa-Thöôïng noùi, coù phaûi laø toâng-chæ cuûa

Ñaït-Ma Toå-sö khoâng?”

_ Toå ñaùp: “Phaûi, ñuùng vaäy!”

_ Thöù-söû laïi thöa: “Ñeä-töû nghe Toå Ñaït-Ma khi ñeán gaëp vua Löông Voõ-Ñeá,

vua noùi traãm suoát ñôøi laøm nhöõng vieäc nhö laäp chuøa, cuùng taêng, boá-thí, trai ñaøn

v.v..., nhö vaäy coù coâng-ñöùc chi khoâng?

_ Toå Ñaït-Ma baûo: “Thaät vieäc laøm naøy khoâng coù coâng-ñöùc chi caû”.

_ Neân chuùng ñeä-töû khoâng bieát ñöôïc lyù leõ naøy, cuùi mong Hoøa-Thöôïng chæ

daïy cho”.

_ Caâu naøy cuõng coù nhieàu ngöôøi chöa thaáu hieåu nghóa-lyù cuûa noù:

- Theá naøo laø phöôùc-ñöùc?

- Theá naøo laø coâng-ñöùc?

_ Theá naøo laø phöôùc-ñöùc? Laø nhöõng vieäc laøm beân ngoaøi maø ñöôïc nhö:

- cung-döôõng, trai ñaøn,

- boá-thí, xaây nhaø, nuoâi taêng,

- ñuùc töôïng, thuoác thang,

- y aùo, coâng quaû v.v..., thì goïi laø phöôùc-ñöùc.

_ Theá naøo laø coâng-ñöùc? Laø nhöõng vieäc laøm beân trong cuûa tröïc-taâm maø

ñöôïc nhö:

- tinh-taán hoïc ñaïo ñeå môû trí,

- chöùng ngoä giaùo-lyù thaâm saâu,

- toû bieát vaïn-höõu coù saéc-töôùng maø khoâng thaät-töôùng,

- toû ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm), roài ñem töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình maø

chuyeån-hoùa thaønh Thaùnh-nhaân v.v..., thì goïi laø coâng-ñöùc.

_ Coøn ôû ñaây vua Löông Voõ-Ñeá chöa toû taùnh (Chôn-Taâm), neân khoâng bieát

tam luaân theå khoâng (laø ba theå luaân chuyeån ñeàu khoâng):

- Lyù khoâng : bieát Chôn-Nhö boån-theå (Chôn-Taâm) voán laø theå khoâng, laø chaúng coù

moät vaät chi caû.

- Thoï khoâng : xeùt thaân laø caùi saéc-töôùng noù coù maø khoâng thaät coù, neân thoï cuõng

khoâng.


- Vaät khoâng : laø keû cho vaø ngöôøi ñöôïc cho cuõng ñeàu laø khoâng, töùc khoâng thaät,

thì vaät cuõng khoâng, neân goïi laø vaät khoâng.

_ Neân vieäc boá-thí maø taâm coøn hy-voïng phöôùc baùo, töùc taâm coøn truï töôùng,

khoâng phaûi nghóa boá-thí cuûa haøng Boà-Taùt laøm, neân Toå Ñaït-Ma noùi thaät khoâng coù

coâng-ñöùc.

_ Vì boá-thí coøn truï töôùng thì chæ höôûng ñöôïc phöôùc-ñöùc, noù laø “tieåu-quaû” ôû

coõi nhôn thieân maø thoâi, neân ñoái vôùi phaàn coâng-ñöùc voâ-laäu thì khoâng coù.

_ Vaäy roõ raøng Toå Ñaït-Ma noùi lôøi ñoù laø baùc khöôùc caùi boá-thí truï töôùng cuûa

vua Löông Voõ-Ñeá, chôù ñaâu phaûi laø ngaøi baùc khöôùc vieäc laøm boá-thí cuûa vua ñaâu?

_ Coøn noùi phöôùc-ñöùc tieåu-quaû ôû coõi nhôn thieân laø noùi ñoái vôùi coâng-ñöùc voâ-

laäu cuûa phaùp xuaát-theá, thì phöôùc baùu nhôn thieân vaãn nhoû, neân goïi laø phöôùc baùo

tieåu quaû vì phöôùc baùo naøy thuoäc veà höõu-laäu; neân daàu coù khoaùi-laïc, vui söôùng ñeán

ñaâu cuõng coù luùc phaûi heát, thì phaûi trôû laïi chòu söï thoáng-khoå nöõa.

_ Nhöõng ngöôøi laøm vieäc boá-thí khoâng neân nhaän laàm caâu noùi cuûa Toå Ñaït-Ma

maø sanh taâm thoái chuyeån.

_ Coøn nhöõng ngöôøi coù taâm boûn xeûn cuõng khoâng neân möôïn caâu noùi cuûa Toå

Ñaït-Ma maø baøi xích caùi phaùp boá-thí maø mang toäi.

_ Neân ngöôøi laøm vieäc boá-thí phaûi bieát ba phaùp khoâng laø: lyù khoâng, thoï

khoâng, vaø vaät khoâng, goïi laø tam luaân theå khoâng, hieäp laïi vôùi ly töôùng boá-thí cuûa

Phaät noùi vaø Boà-Taùt laøm, thì phöôùc-ñöùc voâ-löôïng.

7 – 12

AÂm Nghóa

7. Sö höïu vieát:

_ Kieán taùnh thò coâng, bình-ñaúng thò ñöùc.

_ Nieäm nieäm voâ-treä, thöôøng kieán boån-

taùnh, chôn-thieät dieäu-duïng, danh vi

coâng-ñöùc.

7. Toå noùi tieáp:

_ Kieán taùnh laø coâng, bình-ñaúng laø ñöùc.

_ YÙ nghó haèng giaùc, haèng thaáy caùi dieäu-

duïng chôn-thaät cuûa baûn-taùnh (Chôn-Taâm),

goïi laø coâng-ñöùc.

8. Noäi taâm khieâm haï thò coâng,

- ngoaïi haønh ö leã thò ñöùc.

8. Trong taâm khieâm-toán laø coâng,

- ngoaøi laøm ñuùng theo leã laø ñöùc.

_ Töï-taùnh kieán laäp vaïn-phaùp thò coâng,

- taâm theå ly nieäm thò ñöùc.

_ Töï-taùnh xaây döïng muoân phaùp laø coâng,

- taâm theå lìa voïng-nieäm laø ñöùc.

_ Baát ly töï-taùnh thò coâng,

- öùng-duïng voâ-nhieãm thò ñöùc.

_ Khoâng rôøi töï-taùnh (Chôn-Taâm) laø coâng,

- öùng-duïng khoâng nhieãm dính laø ñöùc.

_ Nhöôïc mòch coâng-ñöùc phaùp-thaân, ñaõn

y thöû taùc, thò chôn coâng-ñöùc.

_ Nhöôïc tu coâng-ñöùc chi nhaân, taâm töùc

baát khinh, thöôøng haønh phoå kính.

_ Neáu tìm coâng-ñöùc trong phaùp-thaân, thì

y theo ñoù maø laøm, ñoù môùi laø chôn coâng-

ñöùc.

_ Neáu baèng ngöôøi tu coâng-ñöùc, thì giöõ

taâm chaúng khinh ngöôøi, thöôøng ñoái vôùi

moïi ngöôøi phaûi bieát kính nhöôøng.


9. Taâm thöôøng khinh nhaân, ngoâ ngaõ baát-

ñoaïn, töùc töï voâ coâng;

- Töï-taùnh hö-voïng baát thieät, töùc töï voâ

ñöùc.

_ Vò ngoâ ngaõ töï-ñaïi, thöôøng khinh nhöùt-

thieát coá.

9. Nhö taâm hay khinh-thò ngöôøi, thì taät

chaáp ngaõ chaúng döùt, töùc laø khoâng coù

coâng;

- nhö töï-taùnh giaû doái chaúng thaät, töùc laø

khoâng coù ñöùc.

_ Vì taùnh vò ngaõ töï-cao töï-ñaïi, thöôøng

cheâ bai, giaû doái maø toån coâng-ñöùc.


_ Nieäm nieäm voâ-giaùn thò coâng,

- taâm haønh bình-tröïc thò ñöùc.


_ YÙ nghó haèng nhôù laø coâng,

- taâm haèng bình-ñaúng laø ñöùc.

_ Töï tu taùnh thò coâng,

- töï tu thaân thò ñöùc.

_ Töï tu taùnh mình laø coâng,

- töï tu thaân mình laø ñöùc.


_ Coâng-ñöùc tu töï-taùnh noäi kieán, baát thò

boá-thí cung-döôõng chi sôû caàu daõ.

_ Thò dó phöôùc-ñöùc döõ coâng-ñöùc bieät.

_ Voõ-Ñeá baát thöùc chôn-lyù, phi ngaõ Toå-sö

höõu quaù.


_ Coâng-ñöùc laø do tu-haønh töï thaáu ñaït

ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình, chôù

chaúng phaûi do söï boá-thí cung-döôõng maø

caàu coù ñöôïc.

_ Bôûi neân, phöôùc-ñöùc vôùi coâng-ñöùc hai

caùi khaùc nhau.

_ Vua Voõ-Ñeá chöa ñaït chôn-lyù, chôù

khoâng phaûi Toå-sö noùi sai.

12. Thöù-söû höïu vaán vieát:

_ ‚Ñeä-töû thöôøng kieán taêng tuïc nieäm A-

Di-Ñaø Phaät, nguyeän sanh Taây-phöông,

thænh Hoøa-Thöôïng thuyeát, ñaéc sanh bæ

phuû? Nguyeän vò phaù nghi‛.

12. Quan Thöù-söû laïi hoûi:

_ ‚Ñeä-töû haèng thaáy keû taêng ngöôøi tuïc

nieäm Phaät A-Di-Ñaø, caàu sanh veà Taây-

phöông, cuùi xin Hoøa-Thöôïng giaûi baøy,

nhö vaäy chaúng bieát coù ñöôïc sanh veà hay

chaêng? Caàu xin Hoøa-Thöôïng giaûi-thích

phaù nghi cho‛.

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå daïy tieáp:

_ Theá naøo laø coâng-ñöùc?

- Thaáy taùnh mình (Chôn-Taâm) laø coâng, haèng haønh haïnh bình-ñaúng laø ñöùc.

- Trong taâm nieäm luoân haèng thanh-tònh, haèng giaùc vôùi töï-taùnh (Chôn-Taâm),

thì goïi laø coâng-ñöùc.

- Trong taâm haèng duïng ra luoân khieâm-toán hoøa-nhaõ laø coâng, ngoaøi thì laøm

theo haïnh leã pheùp laø ñöùc.

- Töï-taùnh (Chôn-Taâm) duïng ra moïi duyeân phaùp maø khoâng dính vôùi caùc

duyeân ñoù laø coâng, haèng ngaøy taâm taïo maø luoân khoâng dính vôùi vieäc taïo ñoù laø ñöùc.

- Haèng ngaøy luoân beân töï-taùnh (Chôn-Taâm) khoâng rôøi laø coâng, öùng-duïng ra

moïi coâng vieäc maø khoâng nhieãm dính vaøo caùc coâng vieäc laø ñöùc.


Cho neân Toå noùi:

_ Neáu chuùng ta thaáy bieát ñöôïc nhö vaäy thì cöù y theo ñoù maø haønh ñaïo, thì

trí-tueä seõ toûa saùng, neân goïi laø chôn coâng-ñöùc.

_ Ngöôøi tu coâng-ñöùc thì luoân giöõ taâm cuûa mình bieát kính nhöôøng toân troïng

moïi ngöôøi, maø chaúng khinh cheâ ai.

_ Neáu chuùng ta tu-haønh maø luoân ñeå taâm khinh-thò ngöôøi thì laø coøn chaáp ngaõ

chaúng döùt, töùc laø mình khoâng coù coâng; coøn taâm luoân giaû doái chaúng thaät, thì mình

khoâng coù ñöùc.

_ Ñaây noùi chuùng ta soáng coøn taâm vò ngaõ (laø chaáp ngaõ), töï-cao, töï-ñaïi, neân

thöôøng cheâ bai, giaû doái vôùi taát caû moïi ngöôøi.


_ Ngöôøi tu, taâm luoân laønh khoâng giaùn-ñoaïn laø coâng, taâm luoân bình-ñaúng laø

ñöùc.

_ Laáy taùnh (Chôn-Taâm) maø tu laø coâng, luoân laøm cho thaân taâm trong saïch laø

ñöùc.

_ Vì leõ naøy maø Ñöùc Luïc-Toå khuyeân chuùng ta tu-haønh laø phaûi coù trí-tueä ñeå

toû ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình, laø con ñöôøng ñuùng ñaén nhöùt, chôù khoâng

neân luoân tu phöôùc maø boû tu tueä.

_ Tu phöôùc nhö boá-thí, cung-döôõng, trai ñaøn, laøm coâng quaû v.v... maø cho laø

tu ñeå ñaït caùi ñaïo maàu vi-dieäu ñöôïc.

Do ñoù Toå noùi:

_ Phöôùc-ñöùc vaø coâng-ñöùc laø hai caùi khaùc nhau.

_ Vua Löông Voõ-Ñeá laø ngöôøi chöa ñaït ñöôïc chôn-lyù, neân khoâng thaáu hieåu

phaân-minh caùi naøo laø phöôùc ñöùc, caùi naøo laø coâng-ñöùc, neân ngaøi söû-duïng sai, chôù

chaúng phaûi Toå noùi sai, laø vaäy.

_ Keá ñeán quan Thöù-söû coù nghi raèng:

- “Ñeä-töû thöôøng thaáy keû taêng ngöôøi tuïc thöôøng tu phaùp nieäm Phaät A-Di-Ñaø

ñeà caàu vaõng sanh veà Taây-phöông, nhö vaäy chaúng bieát coù ñöôïc sanh veà hay

chaêng? Cuùi xin Hoøa-Thöôïng giaûi baøy phaù nghi cho”.

13 – 15

AÂm Nghóa

13. Sö ngoân: Söû quaân thieän thính, Hueä-

Naêng döõ thuyeát:

_ Theá-Toân taïi Xaù-Veä quoác trung, thuyeát

taây-phöông daãn hoùa; kinh vaên phaân-

minh, khöù thöû baát vieãn.

_ Nhöôïc luaän töôùng thuyeát, lyù soá höõu

thaäp vaïn baùt thieân; töùc thaân trung thaäp

aùc baùt taø, tieän thò thuyeát vieãn.

13. Toå noùi: Naøy Thöù-söû haõy nghe kyõ

Hueä-Naêng naøy noùi:

_ Xöa Ñöùc Phaät Thích-Ca, khi thuyeát

kinh taïi thaønh Xaù-Veä, coù daãn coõi Taây-

phöông ñeå hoùa-ñoä chuùng-sanh; Phaät chæ

roõ coõi Taây-phöông caùch ñaây chaúng xa.

_ Neáu luaän theo töôùng maø noùi, thì coù

möôøi muoân taùm ngaøn daëm (18.000); töùc laø

trong thaân ngöôøi coù möôøi ñieàu aùc, taùm

ñieàu taø, ñoù laø phaùp noùi xa.


14. Thuyeát vieãn vò kyø haï-caên, thuyeát caän

vò kyø thöôïng-trí.

_ Nhaân höõu löôõng chuûng, phaùp voâ löôõng

ban.

_ Meâ ngoä höõu thuø, kieán höõu trì (chaäm) taät

(mau).

_ Meâ nhaân nieäm Phaät caàu sanh ö bæ, ngoä

nhaân töï tònh kyø taâm.

14. Noùi xa laø noùi vôùi haïng ngöôøi haï-caên,

coøn noùi gaàn laø noùi vôùi haïng ngöôøi

thöôïng-trí.

_ Ngöôøi tuy coù hai haïng, coøn phaùp voán

khoâng hai baäc.

_ Vì coù meâ coù ngoä, neân thaáy coù chaäm coù

mau.

_ Neân ngöôøi meâ thì nieäm Phaät caàu sanh

veà coõi tònh kia, coøn ngöôøi ngoä thì töï tònh

laáy boån-taâm (Chôn-Taâm).

15. Sôû-dó Phaät ngoân: ‚Tuøy kyø taâm tònh,

töùc Phaät ñoä tònh‛.

_ Söû quaân ñoâng-phöông nhaân, ñaõn taâm

tònh töùc voâ toäi.

_ Tuy taây-phöông nhaân, taâm baát tònh

dieäc höõu khieân.

_ Ñoâng-phöông nhaân taïo toäi, nieäm Phaät

caàu sanh Taây-phöông.

_ Taây-phöông nhaân taïo toäi, nieäm Phaät

caàu sanh haø quoác?

15. Bôûi neân Ñöùc Phaät noùi: ‚Tuøy boån-

taâm tònh, thì coõi Phaät tònh‛.

_ Söû quaân laø ngöôøi ôû phöông ñoâng, heã

taâm tònh töùc laø khoâng toäi.

_ Coøn ngöôøi ôû phöông taây, neáu taâm

chaúng tònh cuõng khoâng traùnh khoûi toäi

ñöôïc.

_ Ngöôøi ôû phöông ñoâng laøm toäi, nieäm

Phaät ñeå caàu sanh veà Taây-phöông.

_ Coøn ngöôøi ôû Taây-phöông taïo toäi, thì

nieäm Phaät ñeå caàu sanh veà xöù naøo?

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy Toå noùi:

_ Xöa ñöùc Phaät Thích-Ca coù thuyeát kinh A-Di-Ñaø, taïi nöôùc Xaù-Veä

(Sravaski), tinh-xaù Kyø-Vieân (Jetavara) vaøo haï 38, naêm 552 tröôùc taây lòch, laø ñeå

hoùa-ñoä chuùng-sanh thaáy ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình, maø tu-haønh nhaäp

vaøo coõi Phaät ñöôïc thaønh Phaät.

Toå laïi noùi tieáp:

_ Coõi Taây-phöông caùch ñaây chaúng xa, neáu luaän theo töôùng maø noùi thì coù

möôøi muoân taùm ngaøn daëm (18.000), coøn luaän veà taùnh thì noù ôû trong thaân cuûa moãi

ngöôøi chuùng ta laø:

- 10 ñieàu aùc : thaønh 10.000 toäi (10 x 1.000 aùc nghieäp)

- 8 ñieàu taø : thaønh 8.000 sai quaáy (8 x 1.000) ñaây laø caùch noùi xa.

_ Töùc laø ta muoán veà coõi tònh-ñoä cuûa Phaät A-Di-Ñaø, thì chuùng ta phaûi bieát

laøm cho thaân taâm cuûa chuùng ta trôû thaønh tònh nhö coõi nöôùc tònh-ñoä, töùc laø ta ñaõ taïo

ñöôïc y-baùo, thì chuùng ta bieán thaäp aùc vaø baùt taø trôû thaønh thanh-tònh caû nhö:


THAÄP AÙC THAØNH THAÄP THIEÄN, ÑÖÔÏC THANH-TÒNH,

TÖÙC THAÂN, KHAÅU, YÙ.

3 ñoäc Thaäp aùc Thaäp thieän Thanh-tònh

Thaân

Khaåu

YÙ

1.Saùt-sanh

2. Troäm cöôùp

3. Taø-daâm

4. Voïng-ngoân

5. YÛ-ngöõ

6. Löôõng-thieät

7. AÙc-khaåu

8. Tham-duïc

9. Saân-khueå

10. Si-meâ

- Chaúng saùt-sanh, maø phoùng sanh.

- Chaúng troäm cöôùp, maø boá-thí.

- Chaúng taø-daâm, maø haïnh chaùnh tònh.

- Chaúng noùi doái, maø noùi thaønh thaät.

- Chaúng noùi theâu deät, maø noùi ngay

thaúng.

- Chaúng noùi hai chieàu maø noùi hoøa-nhaõ.

- Chaúng noùi lôøi aùc, maø noùi nhu nhuyeán.

- Chaúng tham lam, maø quaùn baát-tònh.

- Chaúng giaän döõ, maø quaùn töø-bi.

- Luoân toû giaùc, maø quaùn nhaân-duyeân.

Laøm cho 10

ñieàu thieän aùc

naøy thaønh

thanh-tònh,

thì thaønh

10.000 daëm.

BAÙT TAØ THAØNH BAÙT CHAÙNH-ÑAÏO

THAØNH THANH-TÒNH

Thöù töï Baùt taø Baùt chaùnh Ñaït

1

2

Taø-kieán

Taø tö-duy

Chaùnh-kieán

Chaùnh tö-duy Tueä

3

4

5

Taø-ngöõ

Taø-nghieäp

Taø-maïng

Chaùnh-ngöõ

Chaùnh-nghieäp

Chaùnh-maïng

Giôùi

6

7

8

Taø tinh-taán

Taø-nieäm

Taø-ñònh

Chaùnh tinh-taán

Chaùnh-nieäm

Chaùnh-ñònh

Ñònh

_ Roài chuyeån baùt chaùnh naøy thaønh thanh-tònh, ñeå coù 8.000 haïnh chaùnh töùc

laø 8.000 daëm (8 x 1.000).

_ Töùc laø tu 10 haïnh thanh-tònh vaø haønh theo baùt chaùnh-ñaïo, thì seõ vöôït

thoaùt ñöôïc 18.000 daëm, töùc ñöôïc ñaát thanh-tònh Chôn-Taâm maø ñeán ñöôïc coõi tònh,

laø coõi cöïc-laïc A-Di-Ñaø.

1. Chaùnh-kieán

_ Laø thaáy bieát moïi söï vaät ñuùng thaät cuûa noù nhö:

- thaáy thaät-töôùng : voâ-thöôøng,

- thaáy thaät-theå : voâ-ngaõ,

- thaáy thaät-taùnh : taùnh khoâng,

- thaáy khoâng laàm : theo taø-kieán vaø bieân-kieán.

_ Neân ngöôøi chaùnh-kieán laø ngöôøi thaáy vaø hieåu bieát töù dieäu ñeá roõ raøng, bieát

ñôøi laø khoå neân khoâng tham luyeán.

_ Bieát khoå ñeá ñeå loaïi tröø, neân khoâng bò chìm ñaém trong sanh-töû luaân-hoài.


_ Bieát theá naøo laø: - taâm tòch-dieät,

- taâm an-laïc,

- taâm thanh-tònh (Chôn-Taâm),

_ Bieát baùt chaùnh-ñaïo laø con ñöôøng giaûi-thoaùt, ñöa ñeán haïnh-phuùc chôn-

thaät vónh-cöûu.

2. Chaùnh tö-duy

_ Laø suy nghó ñuùng thaät theo chaùnh-phaùp, ñeå coù theå mang ñeán moïi söï an

vui vaø haïnh-phuùc cho taát caû moïi ngöôøi.

_ Neân hai phaùp chaùnh-kieán vaø chaùnh tö-duy laøm cho ta môû ñöôïc trí-tueä.

3. Chaùnh-ngöõ

_ Laø lôøi noùi thaät luoân hoøa-nhaõ chôn-chaùnh höõu-ích cho ngöôøi nghe, maø

khoâng hai beân (hôïp ñaïo lyù) ñeå hoaèng-phaùp lôïi sanh.

4. Chaùnh-nghieäp

_ Laø caùc haønh-ñoäng: - lôïi mình, lôïi ngöôøi,

- giuùp ngöôøi heát khoå ñöôïc an vui,

- luoân giöõ ba nghieäp thaân, khaåu, yù thanh-tònh.

5. Chaùnh-maïng

_ Laø söï sanh soáng, haèng haønh ngheà chôn-chaùnh, khoâng xuùc phaïm ñeán

thaân maïng caùc loaøi vaø taøi saûn keû khaùc.

_ Neân ba phaùp chaùnh ngöõ, chaùnh nghieäp, chaùnh maïng laøm cho ta ñöôïc

thanh-tònh giôùi-theå.

6. Chaùnh tinh-taán

_ Laø luoân sieâng laøm ñieàu laønh,

_ Laø naêng traùnh ñieàu aùc, thì thaân taâm mau thanh-tònh.

7. Chaùnh-nieäm

_ Laø luoân nhôù: - caùc ñieàu laønh neân laøm,

- caùc ñieàu döõ aùc neân traùnh,

- caùc phaùp-moân tu taäp,

- caùc chaùnh nieäm toái-cao toái-dieäu laø voâ-nieäm.

8. Chaùnh-ñònh

_ Laø taâm luoân haèng giaùc, haèng thanh-tònh saùng suoát, khoâng taùn-loaïn.

_ Neân ba phaùp chaùnh tinh-taán, chaùnh nieäm, chaùnh-ñònh laøm cho chuùng ta

ñöôïc mau ñaïi-ñònh.

_ Vaäy chuùng ta ñem 10 haïnh vaø 8 ñöùc taïo thaønh 18.000 ñöùc tònh, laø ñaõ laøm

ñuùng vôùi y baùo thanh-tònh cuûa coõi tònh-ñoä, thì ñaây laø khoaûng caùch tuy xa maø khoâng

xa vì noù ñang ôû ngay taïi caùi tònh ñoù maø thoâi.

Neân Ñöùc Luïc-Toå noùi:


_ Sôû-dó coù noùi xa laø noùi vôùi haïng haï-caên haï-trí, coøn noùi gaàn laø noùi vôùi haïng

thöôïng-caên thöôïng-trí.

_ Con ngöôøi thì coù hai haïng, coøn Phaät-phaùp thì voán khoâng hai baäc. Neân coù

meâ, coù ngoä maø thaáy coù mau, coù chaäm, sai khaùc nhau.

_ Ngöôøi meâ thì coù nieäm Phaät caàu vaõng sanh veà coõi tònh-ñoä, coøn ngöôøi giaùc

thì töï tònh laáy boån-taâm (Chôn-Taâm).

_ Vì leõ naøy maø Ñöùc Theá-Toân baûo: “Tuøy boån-taâm tònh, thì coõi Phaät tònh”.

Neân Ñöùc Luïc-Toå laïi nhaéc ngaøi Söû-quaân raèng:

_ Ngaøi laø ngöôøi ôû phöông ñoâng, heã taâm ngaøi tònh töùc khoâng toäi; coøn ngöôøi ôû

phöông taây, neáu taâm chaúng tònh thì cuõng khoâng traùnh khoûi toäi ñöôïc.

_ Neân ngöôøi ôû phöông ñoâng laøm toäi, thì nieäm Phaät caàu sanh veà Taây-

phöông; coøn nhö ngöôøi ôû phöông taây taïo toäi, thì nieäm Phaät caàu sanh veà xöù naøo

ñaây?

Toùm laïi:

Ñöùc Luïc-Toå giaûi nghi cho oâng Vi Thöù-söû veà vieäc nieäm Phaät caàu sanh veà

Taây-phöông.

_ Toå noùi xöa nay ñaõ khoâng bieát bao nhieâu ngöôøi nghó laàm. Caâu naøy khieán

cho nhieàu ngöôøi laâu nay y theo phaùp-moân nieäm Phaät thì buoàn ngaøi, laø sao laïi baùc

khöôùc caùi thuyeát caàu sanh veà Taây-phöông.

_ Coøn nhöõng ngöôøi laâu nay phaûn ñoái phaùp-moân nieäm Phaät, thì vu caùo ngaøi

noùi khoâng coù Taây-phöông tònh-ñoä, neân:

- moät beân thì buoàn,

- moät beân thì vui.

_ Taát caû ñeàu khoâng toû ñöôïc caùi yù cuûa Toå noùi, maø thaønh laàm. Thaät ra laø ngaøi

chæ caùi nghóa “duy taâm tònh-ñoä” laø chæ chính taâm ta laø tònh-ñoä (töùc tònh-ñoä ôû ngay

trong taâm ta).

_ Töï-taùnh Di-Ñaø laø noùi taùnh laø Di-Ñaø (töùc Di-Ñaø ôû ngay trong baûn-taùnh

naøy), laø yù noùi muoân phaùp chæ coù moät taâm naøy (Chôn-Taâm) (töùc laø noùi, ngoaøi

chuùng-sanh ra, khoâng coù Phaät, cuõng khoâng coù tònh-ñoä).

_ Ñeå daãn daét ngöôøi vaøo choã chôn teá nieäm Phaät, chôù ñaâu phaûi ngaøi baûo

ñöøng caàu sanh veà Taây-phöông, maø cuõng khoâng phaûi ngaøi noùi khoâng coù Taây-

phöông Tònh-ñoä.

_ Neân ngaøi daãn chöùng lôøi Phaät noùi “Tuøy taâm mình tònh, töùc coõi Phaät tònh”,

ñaây laø ngaøi chæ roõ veà nghóa Tònh-ñoä duy taâm. Noù hieäp vôùi caâu y-baùo vaø chaùnh-baùo

ôû coõi cöïc-laïc.

_ Coøn coõi ñaëng trang-nghieâm nhö theá laø do haïnh nguyeän coâng-ñöùc cuûa

Phaät A-Di-Ñaø laøm thaønh.

Ñöùc Luïc-Toå laïi noùi: - Nieäm nieäm haèng thaáy taùnh,

- Ñeán Taây-phöông choùng leï,

- Nhanh nhö khaûy moùng tay,

- Thaáy Phaät A-Di-Ñaø lieàn.

_ Ñaây laø ngaøi chæ roõ veà nghóa Di-Ñaø töï-taùnh.


_ Vì töï-taùnh boån lai voán saùng suoát thöôøng-truï, thanh-tònh chaúng sanh chaúng

dieät, neân: - saùng suoát laø : voâ-löôïng quang,

- thöôøng-truï laø : voâ-löôïng thoï,

- nieäm nieäm thaáy : taùnh (Chôn-Taâm),

- töùc laø thaáy : Phaät Di-Ñaø roài.

_ Vaäy thì ngaøi ñaõ noùi coõi Phaät tònh thì leõ naøo laïi noùi khoâng coù tònh-ñoä? Vaø

ngaøi cuõng noùi “nieäm nieäm thaáy taùnh, töùc laø thaáy Phaät” thì leõ naøo ngaøi laïi baùc caùi

thuyeát nieäm Phaät?

_ Chæ coù ñieàu laø ngaøi sôï nhöõng ngöôøi haèng ngaøy nieäm Phaät Di-Ñaø, maø

chaúng bieát töï-taùnh Di-Ñaø (Chôn-Taâm) laø gì? Coøn ngöôøi haèng caàu sanh veà tònh-ñoä,

maø chaúng bieát laøm tònh laáy baûn taâm taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình.

_ Neân ngaøi taâm tình thoå loä nhö vaäy, chôù ñaâu phaûi baùc khöôùc. Coøn nhö Ñöùc

Luïc-Toå maø coù yù baùc, thì ngaøi ñaâu ñaõ noùi caâu:

“Neáu taâm cuûa Söû-quaân khoâng ñieàu gì chaúng laønh, thì Taây-phöông caùch ñaây

chaúng xa. Coøn nhö oâm caùi taâm chaúng laønh thì daàu coù nieäm Phaät caàu sanh thì cuõng

khoù ñeán ñöôïc”.

_ Ngaøi ñaõ noùi theá, töùc laø ngaøi ñaõ nhaän coù Taây-phöông tònh-ñoä roõ raøng vaø

cuõng khoâng phaûi ngaøi baùc thuyeát nieäm Phaät caàu sanh chuùt naøo caû.

_ Ñeán ñaây, ngaøi coøn chæ roõ neáu muoán veà coõi cöïc-laïc thì phaûi bieát döùt tröø

heát: - caùi thaáy nhôn, ngaõ,

- caùi taâm taø-voïng,

- vaø caùc yù ñoäc haïi v.v...

_ Thì oâng Phaät giaùc-taùnh (Chôn-Taâm) ôû ngay töï-taùnh, noù phoùng ra ñaïi aùnh

saùng, trong ngoaøi ñeàu saùng suoát, khoâng khaùc gì coõi Taây-phöông.

_ Coøn baèng nhö, khoâng tu theo phaùp naøy thì laøm sao ñi ñeán coõi cöïc-laïc kia

ñöôïc?

_ Theá laø ngaøi chaúng nhöõng khoâng baùc khöôùc, maø coøn chæ roõ caùch tu veà

Taây-phöông cho moïi ngöôøi bieát laø khaùc.

Ñöùc Luïc-Toå coøn daïy Söû-quaân:

_ Ngaøi cöù laøm theo möôøi ñieàu laønh, töùc laø thaân khaåu yù cho thanh-tònh vaø

theo taùm phaùp chôn-chaùnh, thì caàn gì phaûi nguyeän vaõng sanh.

_ Caâu noùi naøy chính laø baùc nhöõng ngöôøi nieäm Phaät maø caùi taâm coøn meâ nhö

taâm tham lam, saân-haän, si-meâ, taø-kieán v.v...

_ Nieäm Phaät maø caùi thaân:

- saùt sanh,

- troäm cöôùp,

- taø daâm,

_ Nieäm Phaät maø caùi mieäng:

- noùi laùo,

- noùi theâu deät,

- noùi hai löôõi,

- noùi hung aùc.

_ Nieäm Phaät nhö vaäy thì vaõng sanh sao ñöôïc maø caàu?


_ Cho neân ngaøi noùi theá laø ngaøi coù yù caûnh tænh oâng Vi Thöù-söû, ñöøng baét

chöôùc theo nhöõng ngöôøi caàu vaõng sanh maø khoâng chaéc ñöôïc ñoä, traùi laïi coøn bò

möôøi nghieäp aùc, taùm haïnh taø, noù loâi keùo maø phaûi ñoïa vaøo khoå naõo.

16 – 20

AÂm Nghóa

16. Phaøm-phu baát lieãu töï-taùnh, baát thöùc

thaân trung tònh-ñoä, nguyeän ñoâng nguyeän

taây. Ngoä nhaân taïi xöù nhöùt ban.

_ Sôû-dó (cho neân) Phaät ngoân: ‚Tuøy sôû truï

xöù haèng an-laïc‛.

_ Söû-quaân taâm-ñòa ñaõn voâ baát-thieän,

Taây-phöông khöù thöû baát dieâu. Nhöôïc

hoaøi baát-thieän chi taâm, nieäm Phaät vaõng

sanh nan ñaùo.

(Dieâu: xa xoâi)

16. Keû phaøm-phu chaúng roõ ñöôïc töï-taùnh,

chaúng bieát tònh-ñoä ôû trong thaân mình,

maø caàu ñoâng, caàu taây. Nhöng ngöôøi ñaõ

toû ngoä töï-taùnh, thì ôû choã naøo cuõng vaäy.

_ Cho neân Phaät noùi: ‚Baát-luaän ôû choã

naøo cuõng thöôøng an vui‛.

_ Neáu taâm cuûa Söû-quaân khoâng coù ñieàu

döõ, thì Taây-phöông caùch ñaây chaúng xa.

Traùi laïi neáu luoân naém chaët taâm döõ, thì

daàu coù nieäm Phaät caàu vaõng sanh Taây-

phöông, cuõng khoù ñeán ñöôïc coõi ñoù.

17. Kim khuyeán Thieän-tri-thöùc, tieân tröø

thaäp aùc töùc haønh thaäp vaïn; haäu tröø baùt taø

naõi quaù baùt thieân.

_ Nieäm nieäm kieán taùnh, thöôøng haønh

bình-tröïc, ñaùo nhö ñaøn chæ, tieän ñoå Di-

Ñaø.

17. Nay ta khuyeân Thieän-tri-thöùc, tröôùc

tröø tuyeät möôøi ñieàu aùc töùc laø vöôït ñöôïc

möôøi muoân daëm; sau tröø tuyeät taùm ñieàu

taø töùc laø vöôït ñöôïc taùm ngaøn daëm.

_ Nieäm nieäm thaáy töï-taùnh, thöôøng haønh

taâm bình-tröïc, thì ñeán Taây-phöông mau

nhö khaûy moùng tay vaø thaáy lieàn Ñöùc

Phaät A-Di-Ñaø.

18. Söû-quaân ñaõn haønh thaäp thieän, haø tu

caùnh nguyeän vaõng sanh? Baát-ñoaïn thaäp

aùc chi taâm, haø Phaät töùc lai nghinh thænh.

_ Nhöôïc ngoä voâ-sanh ñoán-phaùp, kieán

Taây-phöông chæ taïi saùt-na. Baát ngoä nieäm

Phaät caàu sanh, loä dieâu nhö haø ñaéc ñaït.

18. Söû-quaân chuyeân laøm möôøi ñieàu

laønh, thì lo chi caàu vaõng sanh? Neáu taâm

coøn vöôùng möôøi ñieàu döõ, thì khoâng coù

Phaät naøo ñeán röôùc ñöôïc.

_ Cho neân ngoä ñöôïc voâ-sanh ñoán-phaùp

naøy, thì chæ trong giaây phuùt thaáy coõi

Taây-phöông. Traùi laïi, neáu chaúng ngoä maø

nieäm Phaät caàu vaõng sanh, thì con ñöôøng

caøng caùch xa, khoâng theå naøo ñaït ñöôïc.

19. Hueä-Naêng döõ chö nhaân, di Taây-

phöông nhö saùt-na gian, muïc tieàn tieän

kieán, caùc nguyeän kieán phuû?

19. Nay Hueä-Naêng xin dôøi coõi Taây-

phöông sang ñaây trong giaây phuùt, cho

caùc ngöôi thaáy roõ tröôùc maét, vaäy caùc

ngöôøi coù muoán thaáy khoâng?

20. Chuùng giai ñaûnh leã vaân:

_ ‚Nhöôïc thöû xöù kieán, haø tu caùnh

nguyeän vaõng sanh?

20. Ñaïi-chuùng ñaûnh leã baïch:

_ ‚Neáu ôû choã naøy maø ñöôïc thaáy Taây-

phöông, thì caàn gì nguyeän sanh veà ñoù?


_ Nguyeän Hoøa-Thöôïng töø-bi tieän hieän

Taây-phöông, phoå linh ñaéc kieán.

_ Caàu xin Hoøa-Thöôïng töø-bi hieän lieàn

coõi Taây-phöông, ñeå cho chuùng con ñaëng

thaáy‛.

GIAÛNG GIAÛI


_ Keû phaøm-phu coøn meâ-muoäi, thì chaúng toû roõ ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm)

cuûa mình, neân chaúng bieát trong taâm mình ñaõ saün coù tònh-ñoä (Chôn-Taâm), maø phaûi

tìm caàu ôû beân ngoaøi, laø chaïy ñoâng chaïy taây ñeå tìm.

_ Coøn nhöõng haïng ngöôøi ñaõ toû ngoä ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình,

bieát töï-taùnh (Chôn-Taâm) laø tònh-ñoä, thì ngöôøi naøy baát cöù ôû nôi ñaâu cuõng ñeàu ñöôïc

an vui.

_ Neân heã taâm bình laø tònh-ñoä.

Neân Ñöùc Luïc-Toå daïy Söû-quaân:

_ Neáu taâm cuûa Söû-quaân khoâng coøn ñieàu döõ aùc, thì Taây-phöông caùch ñaây

chaúng xa. Töùc laø ñieàu döõ vöøa döùt, thì ngay ñoù laø tònh-ñoä.

_ Traùi laïi, taâm luoân giöõ chaët caùc ñieàu döõ, thì daàu coù nieäm Phaät caàu vaõng

sanh veà Taây-phöông, cuõng khoâng theå veà ñöôïc coõi ñoù.

Vaäy Ñöùc Luïc-Toå khuyeân Söû-quaân raèng:

_ Muoán veà coõi nöôùc Cöïc-Laïc ñoù thì ñaàu tieân laø phaûi:

- Tröø tuyeät 10 ñieàu aùc (thaân, khaåu, yù), thì laøm thaân taâm ñöôïc thanh-tònh, töùc

laø vöôït qua 10 muoân daëm (10.000).

- Sau döùt saïch 8 ñieàu taø, laø vöôït qua ñöôïc 8.000 daëm.

_ Neân tu-haønh laø phaûi toû ngoä ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) thì taâm luoân haèng

giaùc, haèng bình-ñaúng, haèng thanh-tònh; thì mau ñeán Taây-phöông nhö khaûy moùng

tay, lieàn thaáy ñöôïc Phaät A-Di-Ñaø laø töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình.


_ Neáu taâm tu maø laøm cho thaân khaåu yù ñöôïc thanh-tònh, thì caàn chi caàu vaõng

sanh tònh-ñoä.

_ Traùi laïi, ta chöa laøm cho thaân khaåu yù thanh-tònh, thì daàu coù nieäm Phaät,

cuõng khoâng coù Phaät naøo ñeán röôùc ñöôïc.

Do ñoù, Ñöùc Luïc-Toå baûo:

_ Ta seõ vì caùc ngöôi, maø dôøi coõi Taây-phöông trong giaây phuùt cho caùc ngöôi

thaáy tröôùc maét, vaäy caùc ngöôi coù öng thaáy khoâng?

_ Ñaïi-chuùng ai cuõng muoán thaáy caûnh Taây-phöông, neân caàu xin Hoøa-

Thöôïng môû loøng ñaïi-töø ñaïi-bi, hieän lieàn coõi Taây-phöông ñoù cho chuùng con ñöôïc

thaáy bieát töôøng-taän.


21 – 26

AÂm Nghóa

21. Sö ngoân: Ñaïi-chuùng! Theá-nhaân töï

saéc-thaân thò thaønh, nhaõn nhó tî thieät thò

moân; ngoaïi höõu nguõ moân, noäi höõu yù,

Maït-na.

_ Taâm thò ñòa, taùnh thò vöông.

_ Vöông cö taâm-ñòa thöôïng, taùnh taïi

vöông taïi, taùnh khöù vöông voâ.

_ Taùnh taïi thaân taâm toàn, taùnh khöù thaân

taâm hoaïi.

_ Phaät höôùng taùnh trung taùc, maïc höôùng

thaân ngoaïi caàu.

21. Toå noùi: Naøy ñaïi-chuùng! Ngöôøi ñôøi

coù xaùc thaân laø böùc thaønh, maét, tai, muõi,

löôõi laø boán cöûa; ngoaøi coù naêm loaïi cöûa,

trong coù cöûa yù thöù saùu vaø Maït-na thöùc

thöù baûy.

_ Taâm laø coõi ñaát thöù taùm (laø A-Laïi-Da-

Thöùc), taùnh (Chôn-Taâm) laø vua.

_ Vua (taùnh) ôû treân coõi ñaát taâm, taùnh ôû

thì vua ôû, taùnh ñi thì vua ñi.

_ Taùnh ôû thì thaân taâm coøn, taùnh ñi thì

thaân taâm raõ.

_ (Muoán thaáy) Phaät do trong taùnh (mình) maø

laøm, chôù caàu Phaät ôû ngoaøi thaân.

22. Töï-taùnh meâ töùc thò chuùng-sanh, Töï-

taùnh giaùc töùc thò Phaät.

_ Töø-bi töùc thò Quaùn-AÂm,

- hyû-xaû danh vi Theá-Chí,

- naêng tònh töùc Thích-Ca,

- bình-tröïc töùc Di-Ñaø.

22. Taùnh bò che töùc laø chuùng-sanh, Taùnh

giaùc (laø khoâng bò che) töùc laø Phaät.

_ Töø-bi laø Quaùn-AÂm,

- hyû-xaû laø Theá-Chí,

- thanh-tònh laø Thích-Ca,

- bình-tröïc laø Di-Ñaø.

23. Nhaân ngaõ thò Tu-Di,

- taø taâm thò haûi thuûy,

- phieàn-naõo thò ba laõng,

- ñoäc haïi thò aùc long,

- hö-voïng thò quæ thaàn,

- traàn-lao thò ngö bieát (caù traïnh),

- tham saân thò ñòa-nguïc,

- ngu-si thò suùc-sanh,

- kieâu-caêng thò ngaï-quæ.

23. Nhaân ngaõ laø nuùi Tu-Di,

- taø taâm laø nöôùc bieån,

- phieàn-naõo laø laøn soùng,

- hieåm ñoäc laø roàng döõ,

- giaû mî laø quæ thaàn,

- traàn-lao laø caù traïnh (meâ-muoäi chìm ñaém),

- tham giaän laø ñòa-nguïc,

- ngu-si laø suùc-sanh,

- kieâu-caêng laø ngaï-quæ.

24. Thieän-tri-thöùc! Thöôøng haønh thaäp

thieän, thieân ñöôøng tieän chí.

_ Tröø nhaân ngaõ, Tu-Di ñaûo;

- khöû taø taâm, haûi thuûy kieät;

- phieàn-naõo voâ, ba laõng dieät;

- ñoäc haïi vong, ngö long tuyeät.

24. Naøy Thieän-tri-thöùc! Naêng laøm möôøi

ñieàu laønh thì tôùi thieân ñöôøng.

_ Ñoaïn nhaân ngaõ, thì nuùi Tu-Di ñoå;

- tröø taø taâm, thì nöôùc bieån caïn;

- döùt phieàn-naõo, thì laøn soùng laëng;

- dieät hieåm ñoäc, thì caù roàng tuyeät (laø meâ-

muoäi hung döõ döùt).

25. Töï taâm-ñòa thöôïng giaùc-taùnh, Nhö-

Lai phoùng ñaïi quang-minh; ngoaïi chieáu

luïc moân thanh-tònh, naêng phaù luïc duïc

chö thieân.

25. ÔÛ trong coõi töï taâm coù oâng Phaät giaùc-

taùnh phoùng ra ñaïi aùnh saùng; soi chieáu

saùu cöûa ngoaøi ñöôïc thanh-tònh, phaù heát

caùc trôøi luïc duïc.


_ Töï-taùnh noäi chieáu, tam-ñoäc töùc tröø;

ñòa-nguïc ñaúng toäi, nhöùt-thôøi tieâu-dieät.

_ Noäi ngoaïi minh trieät, baát dò Taây-

phöông. Baát taùc thöû tu, nhö haø ñaùo bæ!

_ Chieáu soi vaøo töï-taùnh, laøm tam-ñoäc

(tham, saân, si) döùt lieàn; caùc toäi ñòa-nguïc,

thaûy ñeàu tieâu-dieät.

_ Trong ngoaøi ñeàu saùng suoát, khoâng

khaùc gì coõi Taây-phöông. Neáu chaúng tu

theo phaùp naøy, thì khoâng theå naøo ñeán

cöïc-laïc kia ñöôïc!

26. Ñaïi-chuùng vaên thuyeát, lieãu nhieân

kieán taùnh, taát giai leã baùi, cu thaùn thieän

tai! Xöôùng ngoân:

_ ‚Phoå-nguyeän phaùp-giôùi chuùng-sanh,

vaên giaû nhöùt-thôøi ngoä giaûi‛.

26. Ñaïi-chuùng nghe Toå noùi, ñeàu saùng toû

maø thaáy taâm (Chôn-Taâm), ñoàng ñaûnh leã laïy

vaø taùn-thaùn khen thaät hay! Ñoàng nguyeän

lôùn raèng:

_ ‚Nguyeän taát caû chuùng-sanh trong

phaùp-giôùi, nghe roài ñeàu ñöôïc toû ngoä

lieàn‛.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå chæ daïy cho chuùng ta töøng phaàn trong thaân taâm

nhö: - Theá naøo laø thaân

- Theá naøo laø taâm

- Theá naøo laø taùnh (Chôn-Taâm).

_ Laø ñeå cho chuùng ta bieát caùi gì giaû, caùi gì thaät, maø tu-haønh nhö:

Thaân xaùc naøy laø thaønh vaùch, noù bao boïc caùc boä phaän cô quan laø cöûa thöù

nhöùt. Coøn maét, tai, muõi, löôõi laø boán cöûa ngoaøi, coäng laïi thaønh naêm cöûa beân ngoaøi.

_ Beân trong thì coù yù laø cöûa thöù saùu, coøn goïi laø yù-thöùc; thöùc Maït-na laø cöûa

thöù baûy, coøn goïi laø yù-caên; coøn taâm laø A-laïi-da-thöùc laø kho, laø cöûa thöù taùm.

_ Neân beân ngoaøi coù naêm thöù cöûa goïi laø naêm tieàn thöùc cuûa xaùc thaân.

_ Coøn beân trong coù ba thöù cöûa goïi laø tam taâm-thöùc, cuûa taâm voïng (laø taâm

giaû).

_ Coøn taùnh (Chôn-Taâm) laø vua, neân vua thì luoân ngöï treân coõi ñaát cuûa voïng-

taâm, - maø taùnh (Chôn-Taâm) ôû, thì vua ôû,

- maø taùnh (Chôn-Taâm) ñi, thì vua ñi.

_ Neân taùnh (Chôn-Taâm) ôû, thì thaân taâm coøn (töùc laø thaân vaø taâm voïng coøn),

coøn taùnh (Chôn-Taâm) ñi, thì thaân taâm tan raõ.

_ Neân Phaät (taùnh giaùc) laø do trong taùnh (Chôn-Taâm) naøy maø taïo thaønh.

_ Khi chuùng ta bieát ñöôïc nhö vaäy, thì chôù caàu Phaät (taùnh giaùc) ôû beân ngoaøi

thaân laøm gì, thaät voâ-ích.

_ Neân khi taùnh (Chôn-Taâm) bò che, thì goïi laø chuùng-sanh; coøn khi taùnh giaùc

khoâng bò che, thì goïi laø Phaät. Neân ta coù:

- taâm töø-bi, goïi laø Quaùn-AÂm

- taâm hyû-xaû, goïi laø Theá-Chí

- taâm thanh-tònh, goïi laø Thích-Ca


- taâm bình-tröïc, goïi laø Di-Ñaø

- taâm nhaân-ngaõ, goïi laø nuùi Tu-Di

- taâm taø, goïi laø nöôùc bieån

- taâm phieàn-naõo, goïi laø laøn soùng

- taâm hieåm-ñoäc, goïi laø roàng döõ

- taâm giaû mî, goïi laø quyû thaàn

- taâm traàn-lao, goïi laø caù traïnh (phieàn-naõo chìm ñaém)

- taâm tham giaän, goïi laø ñòa-nguïc

- taâm ngu-si, goïi laø suùc-sanh

- taâm kieâu-caêng, goïi laø ngaï-quæ.

_ Ñaây laø Ñöùc ngaøi keå ra, trong moãi ngöôøi cuûa chuùng ta goàm thaân laø thaønh

vaùch bao boïc caùc boä phaän cô-quan, coøn taâm voïng thì chuùng voán coù, nhöng khoâng

thaät coù. Noù chæ hoaït-ñoäng theo duyeân traàn trong moät thôøi-gian nhöùt-ñònh naøo ñoù

thoâi, roài cuõng theo nghieäp-löïc maø töï tan raõ. Neân thaân vaø taâm ñeàu laø hö-voïng, noù

luoân sanh dieät, khoâng thaät-theå.

Ngaøi laïi daïy theâm:

_ Neáu chuùng-sanh naøo ñöôïc toû ngoä thì phaûi thaáy bieát ñöôïc nhö vaäy, phaûi

bieát tìm phöông caùch tu laø do dieät tröø taâm voïng.

_ Töùc ñaàu tieân phaûi tu 10 ñieàu laønh, laø thaân khaåu yù cho trong saùng thanh-

tònh thì ñöôïc vaøo coõi tieân heát khoå.

_ Khi ta ñoaïn ñöôïc nhaân ngaõ thì nuùi Tu-Di ñoå. Ñaây noùi nhaân ngaõ laø noùi thaân

vaø taâm, töùc laø noùi ngaõ aùi vaø phaùp aùi.

_ Neân khi chuùng ta lìa ñöôïc caùi thaân giaû vaø taâm voïng naøy, töùc laø bieát noù coù,

maø khoâng thaät coù, thì seõ chaám döùt ñöôïc phieàn-naõo, thì nuùi Tu-Di ñoå (nuùi Tu-Di

bieåu-tröng laø phieàn-naõo).

_ Keá ñeán chuùng ta döùt tröø taø taâm (laø nhöõng ñieàu laàm laãn, dính maéc, chaáp-

tröôùc) thì nöôùc bieån caïn (laø noùi caùc thöù tình-caûm, luyeán-aùi, duïc-laïc cuûa theá-gian

ñöôïc tieâu-tröø).

_ Laøm nhö vaäy, thì caùc thöù phieàn-naõo khoâng coøn choã phaùt-sanh, thì laøn

soùng laëng, töùc laø thaân taâm ñöôïc thanh-tònh, khoâng coøn nhieãm traàn-caáu nöõa.

_ Roài tieáp theo, döùt tröø caùc taâm hieåm-ñoäc, thì caù roàng tuyeät, töùc laø noùi trong

thaân taâm phaûi loïc saïch caùc taùnh hieåm aùc nhö:

- rình raäp haïi ngöôøi,

- vu oan giaù hoïa,

- vieäc aùc ñeå buïng v.v...,

- töùc laø noùi taâm ích kyû haïi ngöôøi, luoân laøm caùc vieäc aùc hieåm, neân goïi laø taâm

caù roàng.

Ñöùc Luïc-Toå laïi baûo:

_ Trong thaân taâm cuûa moãi ngöôøi ñeàu saün coù oâng Phaät, coøn goïi laø trí-tueä

saùng suoát (Chôn-Taâm) noù thöôøng phoùng ra trí saùng, soi chieáu saùu cöûa trong vaø

ngoaøi, haèng laøm cho saùu cöûa naøy ñöôïc thanh-tònh.

_ Laïi coøn phaù tan heát caùc coõi trôøi luïc duïc vaø ñoàng-thôøi chieáu soi vaøo taâm

voïng laøm cho tam-ñoäc (tham, saân, si) döùt lieàn.

_ Vaø caûnh ñòa-nguïc ngaï-quæ suùc-sanh laø caûnh u-meâ ñau khoå, caû ba ñeàu

tieâu döùt, trôû thaønh thanh-tònh saùng suoát, khoâng khaùc gì ôû coõi Taây-phöông cöïc-laïc.


_ Vaäy ngaøi baûo: Ai maø khoâng y vaøo phaùp naøy tu-haønh, thì laøm sao ñeán coõi

cöïc-laïc ñoù ñöôïc?

_ Taát caû ñaïi-chuùng trong phaùp-hoäi nghe xong lieàn toû ngoä, thaáy ñöôïc taùnh

(Chôn-Taâm), ñoàng ñaûnh leã, laïy vaø taùn-thaùn: “Thaät hay!”. Roài cuøng nhau nguyeän

lôùn raèng: “Nguyeän taát caû chuùng-sanh trong phaùp-giôùi, neáu coù ai nghe ñöôïc phaùp

naøy, thì ñeàu ñöôïc toû ngoä lieàn”.

27 – 29

AÂm Nghóa

27. Sö ngoân: ‚Thieän-tri-thöùc! Nhöôïc duïc

tu-haønh, taïi-gia dieäc ñaéc, baát do taïi töï.

_ Taïi-gia naêng haønh, nhö Ñoâng-phöông

nhaân taâm thieän.

_ Taïi töï baát tu, nhö Taây-phöông nhaân

taâm aùc; ñaõn taâm thanh-tònh, töùc thò töï-

taùnh Taây-phöông‛.

27. Toå noùi: ‚Naøy Thieän-tri-thöùc! Neáu

muoán tu-haønh, thì ôû ngay taïi nhaø cuõng

ñöôïc chöùng ñaéc, chaúng caàn phaûi ôû chuøa.

_ ÔÛ nhaø maø haønh ñöôïc, gioáng nhö ngöôøi

ôû phöông ñoâng coù taâm laønh.

_ Coøn ôû chuøa maø khoâng tu, thì cuõng nhö

ngöôøi Taây-phöông coù taâm aùc; chæ coù taâm

thanh-tònh, töùc laø töï-taùnh Taây-phöông‛.

28. Vi coâng höïu vaán:

_ ‚Taïi-gia nhö haø tu-haønh, nguyeän vò

giaùo-thoï?‛

28. Vi coâng hoûi:

_ ‚ÔÛ nhaø tu-haønh baèng caùch naøo, xin

nhôø thaày chæ daïy cho?‛

29. Sö ngoân: ‚Ngoâ döõ ñaïi-chuùng, taùc voâ-

töôùng tuïng.

_ Ñaõn y thöû tu, thöôøng döõ ngoâ ñoàng xöù

voâ bieät.

_ Nhöôïc baát taùc thöû tu, theá-phaùt xuaát-

gia, ö ñaïo haø ích‛.

29. Toå noùi: ‚Ta vì ñaïi-chuùng, laøm ra baøi

keä tuïng voâ-töôùng.

_ Cöù y theo ñoù maø tu, thì ñaïi-chuùng

cuøng ta thöôøng ôû chung moät choã khoâng

khaùc.

_ Neáu chaúng tu theo ñoù, thì daàu caïo ñaàu

xuaát-gia, cuõng khoâng ích gì vôùi ñaïo‛.

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå laïi baûo:

_ Neáu ngöôøi naøo thaønh-taâm muoán tu-haønh ñeå giaûi-thoaùt thaønh Phaät, thì

khoâng caàn caâu-neä laø ôû chuøa hay taïi-gia, caû hai ñeàu coù theå giaûi-thoaùt vaø thaønh

Phaät ñöôïc caû.

_ Neân ñoaïn naøy coù phaàn nghi ngôø cho ngöôøi tu Phaät, vì thöôøng nghe trong

Phaät-giaùo noùi raèng nhaø laø: - hang oå cuûa aân-aùi,

- kho taøng cuûa danh-lôïi,

- tröôøng cuûa thò-phi,

- röøng cuûa phieàn-naõo.

_ Neân ngöôøi ôû trong ñoù thì laøm sao traùnh khoûi söï oâ-nhieãm, laøm sao thoaùt

khoûi voøng tuïc-luïy.


_ Coøn ôû chuøa laø choã thanh-tònh trong saùng, khoâng vöôùng nhieãm söï traàn,

neân ngöôøi ôû trong ñoù töùc laø ngöôøi ñaõ: - döùt ñöôïc daây aân-aùi,

- chaùn moái danh-lôïi,

- nhaøm choán thò-phi,

- vaø ngaùn caûnh phieàn-naõo.

_ Neân haèng ngaøy thanh-ñaïm, soáng vôùi töông chao, rau cuû maø nuoâi soáng

huyeãn-thaân, luoân naèm trong giôùi, ñeøn thieàn maø soi töï-taùnh (Chôn-Taâm).

_ Vaäy ngöôøi ôû chuøa vaãn coù taùnh caùch sieâu-vieät hôn ngöôøi ôû nhaø, nhö moät

trôøi moät vöïc, maø sao ñaây Ñöùc Luïc-Toå laïi baûo raèng tu khoâng nhöùt-thieát phaûi ôû chuøa

môùi tu ñöôïc?

_ Neáu khoâng caàn ôû chuøa, thì ngöôøi ôû chuøa aáy cuõng khoâng coù chi laø ñaëc-

bieät, do vaäy môùi phaùt-sanh ra caùi nghi töôùng naøy.

_ Nhöng coù deø ñaâu chuøa vôùi nhaø chaúng qua cuõng laø moät caûnh ñôøi phaân

chia rieâng bieät: - moät beân laø laøm vieäc theá-gian bò raøng buoäc,

- moät beân laø lo phaùp xuaát-theá-gian giaûi-thoaùt.

_ Thaät ra, caùi coâng naêng haønh ñaïo chính laø ôû nôi con ngöôøi, chôù chuøa hay

nhaø khoâng coù aûnh-höôûng gì trong ñoù caû.

_ Neáu ngöôøi ôû nhaø maø coù caùi trí-taùnh sieâu-phaøm:

- moãi vieäc haønh-vi ñeàu kheá-hôïp vôùi chôn-lyù Phaät-ñaïo,

- khoâng ñaém danh-lôïi,

- khoâng meâ caûnh theo duyeân,

- ngoaøi caùi traùch-nhieäm töï lôïi, lôïi tha, khoâng coù moät vieäc gì heä-luïy trong taâm

trí caû.

Neân ngöôøi ôû taïi nhaø nhö vaäy, thì khoâng khaùc ngöôøi ôû chuøa.

_ Traùi laïi, ngöôøi ôû chuøa maø:

- queân boån-phaän xuaát-gia,

- laïi cöù lo coâng chuyeän ñoái phoù cuøng naêm, maõn thaùng, tính lôïi cuøng danh,

- laáy côm tieàn cuûa thí-chuû laøm keá nuoâi thaân,

- möôïn y-phuïc cuûa Nhö-Lai laøm ngheà buoân Phaät,

- kinh-ñieån thì khoâng thoâng,

- luaät thì khoâng hieåu,

- Phaät thì khoâng nieäm,

- giôùi thì khoâng trì,

- maõi ra vaøo cöûa traàn-lao, maø soáng say, cheát nguû.

Neân ngöôøi ôû chuøa nhö vaäy chaúng khaùc gì ngöôøi ôû nhaø.

_ Neân Ñöùc Luïc-Toå môùi noùi tu ôû nhaø cuõng ñöôïc, khoâng caàn tu ôû chuøa laø

vaäy.

_ Ñöùc Luïc-Toå laïi chæ daïy cho ñaïi-chuùng caùch tu-haønh theo ñoán-giaùo qua

baøi keä voâ-töôùng naøy, cöù theo ñoù maø tu-haønh; baèng khoâng tu theo, thì daàu coù caïo

ñaàu xuaát-gia cuõng khoâng ích-lôïi gì vôùi ñaïo-phaùp caû.


30

KEÄ VOÂ-TÖÔÙNG

Cuù keä thöù 1

AÂm Nghóa

Tuïng vieát:

Taâm bình haø lao trì giôùi,

Haïnh tröïc haø duïng tu thieàn!

AÂn taéc thaân döôõng phuï maãu,

Nghóa taéc thöôïng haï töông lieân.

Keä tuïng raèng:

Taâm bình chaúng caàn giöõ giôùi,

Haïnh thaúng naøo ñôïi tu thieàn!

AÂn thì nuoâi döôõng cha meï,

Nghóa thì treân döôùi cuøng thöông.

GIAÛNG GIAÛI

_ Taâm bình laø noùi caùi taâm bình-ñaúng.

_ Khi taâm ñaõ bình-ñaúng, thì xem vaät vôùi ngöôøi cuøng ñoàng moät theå, oaùn vôùi

thaân in nhau, thì coù ñaâu laøm söï saùt-sanh haïi vaät, maø phaûi giöõ giôùi saùt.

_ Khi taâm ñaõ bình-ñaúng, laø khoâng phaân-bieät nhôn ngaõ (ta vaø ngöôøi), cho laø

cuûa ta hay cuûa ngöôøi, thì coù ñaâu sanh tham maø troäm caép, maø phaûi giöõ giôùi ñaïo.

_ Khi taâm ñaõ bình-ñaúng, laø khoâng coøn phaân-bieät töôùng nam, töôùng nöõ, thì

ñaâu coøn laøm söï daâm-duïc, maø phaûi giöõ giôùi daâm.

_ Khi taâm ñaõ bình-ñaúng, laø khoâng coøn phaân-bieät bæ thöû (hôn thua), thì coøn gì

laùo doái laãn nhau, maø phaûi giöõ giôùi voïng-ngöõ v.v...

_ Neân noùi taâm bình thì chaúng caàn giöõ giôùi laøm chi?

_ Haïnh thaúng laø noùi caùi haïnh tu theo Chôn-Taâm ngay thaúng thanh-tònh, töùc

goïi laø tröïc-taâm.

_ Kinh Laêng-Nghieâm noùi: “Möôøi phöông Nhö-Lai ñeàu laáy caùi taâm thaúng naøy

(Chôn-Taâm) maø ra khoûi sanh-töû vaø ñoàng chöùng ñaïo voâ-thöôïng Boà-ñeà”.

_ Kinh Duy-Ma-Caät cuõng noùi: “Taâm thaúng (Chôn-Taâm) laø ñaïo-traøng, taâm

thaúng laø tònh-ñoä”.

_ Neân khi taâm haïnh ñaõ thaúng thì caàn gì phaûi tu thieàn laøm gì?

_ Bôûi vì thieàn laø Thieàn-na (laø phaïn-ngöõ), coøn Taøu dòch laø tònh-löï (laø yeân laëng

söï lo nghó).

_ Neân caùi haïnh thaúng (Chôn-Taâm) thì khoâng coù caùc thöù voïng-töôûng ñieân-

ñaûo, töùc laø thieàn, vaäy caàn gì phaûi tu thieàn chi nöõa.

_ Coøn noùi veà AÂn thì nuoâi döôõng cha meï.

_ Trong caùc loaïi aân, thì khoâng coù aân naøo cao quí hôn aân nuoâi döôõng cha

meï.

_ Neân chö Phaät haèng daïy:

- Ngöôøi naøo bieát ñeàn aân, giaû nhö ôû xa ta ngaøn daëm, cuõng nhö ôû beân caïnh

ta.

- Coøn ngöôøi khoâng bieát ñeàn aân, daàu ñöùng haàu beân caïnh ta, cuõng nhö caùch

xa ta ngaøn daëm.


_ Neân khoâng aân naøo hôn aân phuïng-döôõng cha meï, vì thaân naøy coù laø töø nôi

cha meï sanh ra, neân ñem caû sanh maïng buø ñaép cho cha meï, cuõng khoâng phaûi laø

quaù.

_ Neân Ñöùc Luïc-Toå daïy: “Ngöôøi bieát aân laø phaûi bieát nuoâi döôõng cha meï”.

_ Ñöùc Luïc-Toå cho ñoù laø haïng ngöôøi toát, coøn ñoái vôùi Phaät thì ngöôøi ñoù laø

ngöôøi gaàn beân Phaät.

_ Coøn noùi veà Nghóa thì treân döôùi cuøng thöông nhau, nhöùt laø tình nghóa trong

gia-ñình, trong anh chò em.

_ Neân ngöôøi bieát ñaïo laø phaûi bieát:

- Ñoái vôùi oâng baø, cha meï, chuùng ta haèng nhôù ôn vaø ñeàn ñaùp.

- Coøn ñoái vôùi anh chò em thì haèng coù tình nghóa thaâm aân thöông nhau, treân

thuaän döôùi hoøa.

- Ñaây laø neàn taûng ñaïo-ñöùc trong gia-ñình bieát ñaïo.

_ Coøn nhö chuùng ta khoâng roõ aân-nghóa maø vaøo chuøa, vaùi laïy lieân mieân, veà

nhaø gaëp cha meï thì ngoù ngang, khoâng chaøo hoûi; gaëp anh chò em thì raày raø, to

tieáng; thì ñôøi cho ta laø nguïy ñaïo-ñöùc. Neân ñaây khoâng phaûi laø haïnh ñöùc tu ñaïo, caàn

deïp tröø.

_ Vaäy ngöôøi soáng coù ñaïo-ñöùc laø phaûi bieát:

- Ñeàn ôn, ñaùp nghóa,

- Treân thuaän döôùi hoøa,

- Nhöôøng côm xeû aùo,

- Hieáu kính oâng baø, cha meï,

- Tình nghóa anh chò em thöông meán nhau.

_ Chuùng ta caàn phaûi hieåu bieát nhö vaäy, thì môùi thaáy roõ chö Phaät, chö Toå

ñeàu daïy cho chuùng ta caùi ñaïo caên-baûn laø:

- Ñoái vôùi oâng baø, cha meï laø phaûi laáy aân ñeå ñaùp ñeàn.

- Coøn ñoái vôùi anh chò em thì phaûi laáy nghóa maø thöông meán nhau, treân

thuaän döôùi hoøa, ñuøm boïc laáy nhau cho coù nhaân coù nghóa.

30

Cuù keä thöù 2

AÂm Nghóa

Nhöôïng taéc toân ty hoøa muïc,

Nhaãn taéc chuùng aùc voâ huyeân.

Nhöôïc naêng toaûn moäc xuaát hoûa,

ÖÙ neâ ñònh sanh hoàng lieân.

(ÖÙ neâ: buøn laày. Ñònh: quyeát chaéc, tin raèng)

Nhöôøng thì treân döôùi lôùn nhoû hoøa-thuaän,

Nhòn thì caùc nghieäp döõ khoâng coøn.

Neáu ñöôïc giuøi caây ra löûa,

Buøn laày chaéc troå boâng sen hoàng.

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy Toå daïy:

_ Soáng treân ñôøi ngöôøi hieåu ñaïo thì caàn nhöùt laø phaûi:


- coù taâm nhöôøng nhòn, töùc laø luoân daønh caùi toát cho ngöôøi,

- bieát chòu ñöïng noåi nhöõng thöù quaù söùc mình,

- thì keû treân, ngöôøi döôùi, lôùn nhoû, môùi hoøa hôïp nhau,

- thì taâm-ñòa aùc khoâng coøn laøm naõo-loaïn thaân taâm cuûa mình nöõa, thì caùc

nghieäp aùc ñeàu döùt saïch.

_ Coøn ngöôøi khoâng hieåu ñaïo thì hay sanh mích loøng, böïc töùc sanh tham

saân si v.v..., neân hoï bò caùi aùc laøm loaïn-ñoäng maõi.


_ Soáng ôû ñôøi phaûi bieát: Anh chò em phaûi thuaän-hoøa nhöôøng nhòn nhau,

nhöôøng côm xeû aùo, thì ñem laïi söï eâm aám cho gia-ñình vaø xaõ-hoäi.


_ Taâm taùnh vaø huyeãn voïng, tuy hai maø moät, vì chuùng cuøng moät theå, gioáng

nhö giuøi caây ra löûa. - Caây : bieåu-tröng laø thaân nguõ-uaån

- Löûa : bieåu-tröng laø Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm)

- Töùc laø noùi Phaät-Taùnh ôû trong thaân nguõ-uaån.

_ Neân coù caâu: - Voâ-minh thaät taùnh : thaät taùnh cuûa voâ-minh

- Töùc laø Phaät-Taùnh : töùc laø taùnh Phaät

- Huyeãn-hoùa khoâng thaân : caùi khoâng thaân cuûa huyeãn hoùa

- Töùc phaùp-thaân : töùc laø phaùp-thaân.

Caâu: “Buøn laày chaéc troå boâng sen”

- Buøn laày : bieåu-tröng laø phieàn-naõo (voïng)

- Boâng sen : bieåu-tröng laø Boà-ñeà (trí-giaùc)

_ Ñaây yù noùi: Boà-ñeà ôû trong phieàn-naõo (laø noùi trí-giaùc (Chôn-Taâm) ôû trong

voïng laø phieàn-naõo)

_ Maëc daàu Chôn-Taâm ôû trong voïng nhöng Chôn-Taâm khoâng bò nhieãm

voïng, maø laïi luoân saùng suoát, thanh-tònh; neân noù gioáng nhö boâng sen ôû trong buøn,

maø buøn khoâng laøm nhô ñuïc ñöôïc caùi theå thôm saïch cuûa sen.

Toùm laïi:

_ Laø noùi ngöôøi tu ñaïo caàn phaûi coù ñaày ñuû saùu ñöùc taùnh treân thì môùi vaøo

ñöôïc ñaïo, nhö:

_ Taâm bình laø taâm bình-ñaúng khoâng coøn phaân-bieät nhaân ngaõ (töùc laø cho ta

vaø ngöôøi laø thaät), töùc cuõng khoâng coøn chaáp ngaõ-aùi, vaø phaùp-aùi vaø thaân-sô.

_ Xem muoân loaøi cuøng ñoàng moät theå khoâng khaùc, thì khoâng coøn sanh taâm

saùt sanh, troäm cöôùp, daâm-duïc, voïng-ngöõ v.v...

_ Neân taâm bình, thì ñaéc giôùi, coøn giöõ giôùi laøm chi?

_ Khi taâm bình, thì coù haïnh tröïc, maø haïnh tröïc laø haïnh ngay thaúng khoâng

coøn öu-tö phieàn-naõo, voïng-töôûng hoân-meâ; maø haèng saün moät theå thanh-tònh, trang-

nghieâm, thì nhö theá laø ñaõ chöùng ñaéc ñònh roài, coøn tu thieàn chi nöõa?

_ Vaäy tu maø coù taâm bình, haïnh tröïc, thì laø nguoàn phaùt-huy caùc ñöùc taùnh:

hieáu-thaûo, nhaân-nghóa, oân-hoøa, nhaãn-nhuïc, khieâm-aùi v.v..., thì taát-nhieân thaønh-töïu

ñöôïc caùc taùnh ñöùc vieân-maõn.

_ Vaäy chuùng ta bieát thì caàn chuyeån phieàn-naõo ra Boà-ñeà, töùc laø phieàn-naõo ví

nhö caây (voïng), Boà-ñeà ví nhö löûa (trí-giaùc).


_ Nghóa laø ñaõ toû ngoä ñöôïc taâm Chôn-Nhö (Chôn-Taâm) töùc laø Phaät-Taùnh,

maø taát caû chuùng-sanh ñeàu saün coù Phaät-Taùnh naøy.

_ Maëc daàu mang saéc-thaân bò raøng buoäc bôûi nguõ-uaån (saéc, thoï, töôûng,

haønh, thöùc), thaân nguõ-uaån ví nhö buøn, nhöng noù khoâng khuaáy nhieãu ñöôïc taâm

Phaät (Chôn-Taâm), cuõng nhö buøn khoâng laøm haïi sen, maø laøm cho sen thanh-khieát.

_ Vì vaäy taâm Phaät (Chôn-Taâm) luoân thuaàn-tuùy moät theå saùng suoát thanh-tònh

baát-bieán, daàu noù ôû trong saéc-thaân laø ôû trong bieån khoå cuõng chæ laø duïng tuøy duyeân

maø thoâi.

30

Cuù keä thöù 3

AÂm Nghóa

Khoå khaåu ñích thò löông döôïc,

Nghòch nhó taát thò trung ngoân,

Caûi-quaù taát sanh trí-tueä,

Hoä ñoaûn taâm noäi phi hieàn.

Ñaéng mieäng thaät laø thuoác hay,

Nghòch tai voán thaät laø lôøi ngay,

Saùm-hoái taát sanh trí-tueä,

Giaáu loãi, taâm chaúng phaûi hieàn.

GIAÛNG GIAÛI


_ Ngöôøi tu caàn phaûi thaät thaø, chôn-thaät, khoâng che giaáu söï gì daàu nhoû hay

lôùn, neáu coù loãi laàm thì phaûi bieát saùm-hoái ñeå ñöôïc tieán boä.

_ Khoå khaåu laø ñaéng mieäng, laø theo xöa thuoác hay tuy ñaéng maø ñaû taät.

_ Lôøi noùi nghòch tai, voán thaät laø lôøi noùi ngay thaúng (trung nghieân), tuy traùi tai

maø lôïi cho vieäc laøm.

_ Saùm-hoái taát sanh trí-tueä. Saùm-hoái nhöõng vieäc ñaõ phaïm loãi laàm nhö: tham,

saân, si, maïn, nghi, thaân-kieán, bieân-kieán, giôùi-caám-thuû, kieán-thuû vaø taø-kieán. Chuùng

luoân laøm phieàn-naõo vaø che laép caùi trí-tueä boån-taâm. Saùm-hoái loãi laàm thì dieät tröø

ñöôïc caùc phieàn-naõo chöôùng, thì trí-tueä phaùt-sanh.

Caâu: “Giaáu loãi taâm chaúng phaûi hieàn”.

_ Laø noùi nhöõng ngöôøi laøm sai quaáy, maø che ñaäy, khoâng cho ai thaáy bieát.

_ Töùc laø taâm töï doái taâm, neân khoâng chòu söûa chöõa, neân söï sai quaáy naøy

caøng ngaøy caøng taêng theâm, thì ngöôøi naøy khoâng phaûi laø ngöôøi coù taâm hieàn nhôn.

Toùm laïi:

_ Ñöùc Luïc-Toå daïy thuoác hay thöôøng ñaéng mieäng, nhöng laøm taät beänh mau

ñöôïc laønh, töùc laø phaùp-moân khoù hieåu aån saâu, thì mau lieãu ñaïo.

_ Lôøi ngay thì hay traùi tai, nhöng vieäc laøm coù hieäu-quaû, töùc phaùp ñoán-giaùo

laø phaùp daïy tröïc-taâm, tuy khoù loït tai maø mau chöùng lieãu töï-taùnh (Chôn-Taâm).

_ Haèng lo saùm-hoái ñeå ñoaïn-tröø phieàn-naõo, caûi-thieän ñöôïc caùc haønh-vi sai

laàm, thì taát-nhieân sanh ñöôïc trí-tueä.

_ Töùc chuùng ta haèng trao doài taâm-ñòa haèng thanh-tònh, thì ñaéc ñònh, sanh

trí-tueä.


_ Coøn taâm khoâng chòu phuïc-thieän, saùm-hoái maø cöù che giaáu toäi loãi, töùc laø ñeå

taâm ñoäc aùc, laø khoâng tu-haønh theo Phaät-phaùp ñeå môû mang trí-tueä, thì ngöôøi naøy

khoâng phaûi laø keû hieàn-nhaân.

30

Cuù keä thöù 4

AÂm Nghóa

Nhöït duïng thöôøng haønh nhieâu ích,

Thaønh ñaïo phi do thí taøi.

Boà-ñeà chæ höôùng taâm mòch,

Haø lao höôùng ngoaïi caàu huyeàn.

Thính thuyeát y thöû tu-haønh,

Tònh caûnh chæ taïi muïc tieàn.

Haèng ngaøy naêng laøm lôïi-ích,

Thaønh ñaïo chaúng do thí taøi (tieàn).

Trí-giaùc do taâm töï tìm thaáy,

Nhoïc chi ngoaøi taùnh caàu caùi giaû.

Nghe noùi lieàn y theo ñoù maø tu

Caûnh tònh troâng thaáy ngay tröôùc maét.

(Caûnh tònh, thì ñaïo troâng thaáy roõ raøng.)

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå khuyeân chuùng ta haèng ngaøy neân laøm caùc vieäc

laønh, vieäc phaûi, coøn vieäc thaønh ñaïo thì khoâng phaûi do boá-thí vaät-chaát maø ñöôïc

ñaïo.

_ Boà-ñeà laø taùnh giaùc saün coù do boån-taâm (Chôn-Taâm) töï ngoä, khoâng caàu

theo duyeân ngoaøi maø coù ñöôïc.

_ Neân khi nghe xong baøi tuïng voâ-töôùng naøy, thì neân y theo lôøi chæ daïy ñoù

maø tu trì, ñeå taâm mau lìa töôùng maø ñöôïc thanh-tònh, thì seõ thaáy ñöôïc ñaïo voâ-

thöôïng tröôùc maét.

Toùm laïi:

_ Ñöùc Luïc-Toå chæ daïy cho chuùng ta, haèng ngaøy phaûi luoân laáy töï-taùnh

(Chôn-Taâm) maø töï-löïc duõng-maõnh coâng-phu tu taâm luyeän ñöùc.

_ Khoâng neân yû laïi vaøo choã giaøu sang, quyeàn uy, maø lo vieäc boá-thí tieàn baïc

ñeå mong ñöôïc giaûi-thoaùt thaønh ñaïo.

_ Vì boá-thí tieàn baïc laø chæ höôûng tieåu phöôùc, noù coù giôùi-haïn neân leân xuoáng

ôû caùc coõi nhôn, thieân maø thoâi.

_ Coøn Boà-ñeà (trí-giaùc) voán saün coù trong moãi ngöôøi cuûa chuùng ta, muoán tìm

Boà-ñeà naøy (trí-giaùc) thì phaûi bieát quay aùnh saùng trí-tueä laø trí-giaùc saün coù maø quaùn

xeùt vaøo noäi-taâm, thì môùi thaáy ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình, thì ñaït ñöôïc

ñaïo. Coøn lo ñi tìm Boà-ñeà (trí-giaùc) ôû ngoaøi taâm, thì laø moät vieäc laøm luoáng coâng voâ-

ích, neân khoâng toû ñöôïc ñaïo voâ-thöôïng Boà-ñeà.


31 – 32

AÂm Nghóa

31. Sö phuïc vieát: ‚Thieän-tri-thöùc! Toång

tu y keä tu-haønh, kieán thuû töï-taùnh, tröïc

thaønh Phaät-ñaïo.

_ Phaùp baát töông ñaõi, chuùng nhaân thaû

taùn, ngoâ qui Taøo-Kheâ. Chuùng nhöôïc höõu

nghi, khöôùc lai töông vaán‛.

31. Toå laïi noùi: ‚Naøy Thieän-tri-thöùc! Caùc

ngöôi ñeàu phaûi y theo lôøi keä naøy maø tu-

haønh, thì toû thaáy ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm),

thaúng ñeán thaønh Phaät-ñaïo.

_ Phaùp thì chaúng chôø ñôïi, caùc ngöôi haõy

lui ra, ñeå ta veà Taøo-Kheâ. Neáu caùc ngöôi

coøn coù choã nghi, thì sau naøy ñeán hoûi‛.

32. Thôøi, Thöù-söû quan-lieâu, taïi hoäi

thieän-nam tín-nöõ, caùc ñaéc khai ngoä, tín

thoï phuïng haønh.

32. Khi aáy, Vi Thöù-söû vaø caùc quan-lieâu,

cuøng thieän-nam tín-nöõ taïi hoäi, thaûy ñeàu

toû ngoä, tin chòu vaâng laøm theo chaùnh-

giaùo.

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy laø ñoaïn sau cuøng cuûa phaåm Quyeát-Nghi, Ñöùc Luïc-Toå khuyeân

raèng:

_ Naøy Thieän-tri-thöùc! Caùc ngöôi neân y theo lôøi baøi keä voâ-töôùng naøy maø luoân

tu-haønh, thì mau toû thaáy ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình.

_ Roài laáy Chôn-Taâm ñoù laøm nhaân maø tu-haønh, ñeå ñöôïc thaúng ñeán quaû-vò

Phaät.

_ Coøn phaùp tu thì chaúng chôø ñôïi ai. Vaäy caùc oâng neân tieáp-thu, vaø giaûi-taùn

ñeå ta trôû veà Taøo-Kheâ. Neáu trong chuùng hoäi coøn nghi gì, thì sau naøy ñeán hoûi.

_ Luùc baáy giôø, Vi Thöù-söû cuøng quan-lieâu vaø thieän-nam tín-nöõ trong hoäi, thaûy

ñeàu toû ngoä, tín thoï vaâng laøm.



PHAÅM QUYEÁT-NGHI

1) Ñoaïn 5 – 6: Töø ñoaïn vaên ‚Vi coâng hoûi‛ tôùi ñoaïn vaên ‚choã tu phöôùc‛:

OÂng Vi coâng xin nhôø Toå Hueä-Naêng giaûi-thích cho bieát vì sao vua Löông Voõ-

Ñeá laäp chuøa, cuùng Taêng, boá-thí trai-dieân maø Toå Ñaït-Ma cho raèng: khoâng coù coâng-

ñöùc.

Theo toân-yù cuûa Toå Hueä-Naêng, vua Löông Voõ-Ñeá boá-thí nhöng coøn voïng-taâm

truï töôùng, khoâng kheá-hieäp vôùi phaùp ‚Tam luaân theå khoâng‛ cuûa Phaät. Phaùp ‚Tam luaân

theå khoâng‛ goàm coù ba ñieàu nhö döôùi ñaây:

1. Khoâng nghó mình laø ngöôøi naêng thí,

2. Khoâng nghó ngöôøi nhaän laø keû thoï thí,

3. Khoâng nghó vaät ñöa ra laø vaät sôû thí.

Vua Löông Voõ-Ñeá haønh boá-thí nhö vaäy laø vieäc taïo nhaân phöôùc ñeå höôûng quaû

phöôùc ôû Thieân Nhaân maø thoâi, tuyeät-nhieân khoâng phaûi laø chôn coâng-ñöùc voâ-laäu giaûi-

thoaùt.

Nguyeân baäc Boà-Taùt coù saùu pheùp Ba-La-Maät danh goïi luïc-ñoä maø boá-thí laø ñaïi-

haïnh ñöùng ñaàu.

Theå theo kinh Kim-Cang, boá-thí truï töôùng chaúng khaùc chi vaøo choã toái, khoâng

troâng thaáy chi caû.

Traùi laïi, boá-thí ly töôùng ví nhö coù ñöôïc maét saùng laïi coøn nhôø theâm aùnh maët

trôøi chieáu soi toû raïng, troâng thaáy roõ reät caùc vaät.

Baäc Boà-Taùt boá-thí khoâng bao giôø truï tröôùc nôi saéc thinh höông vò xuùc phaùp,

töùc laø lìa taát caû töôùng vaø haønh ñuùng theo ‚Tam luaân theå khoâng‛, neân phöôùc-baùo cao

caû khoâng theå suy löôøng ñöôïc.

(2) Ñoaïn 12 – 25: Töø ñoaïn vaên ‚Quan Thöù-söû‛ tôùi ñoaïn vaên ‚coõi tònh kia‛:

Pheùp nieäm Phaät A-Di-Ñaø caàu sanh Taây-phöông, Cöïc-Laïc theá-giôùi, thuoäc veà

Tònh-ñoä toâng, voán laø phaùp deã tu-trì, deã chöùng-ngoä.

Kheá kinh coù caâu:

‚Nhöùt nieäm töông-öùng nhöùt nieäm Phaät,

Nieäm nieäm töông-öùng nieäm nieäm Phaät‛.

Moät nieäm kheá-hieäp vôùi Phaät laø moät nieäm thaønh Phaät.

Caùc nieäm kheá-hieäp vôùi Phaät laø caùc nieäm thaønh Phaät.

Nieäm moät bieán vaïn ñöùc hoàng danh A-Di-Ñaø Phaät thì tieâu ñöôïc moät phaàn

phieàn-naõo.

Nieäm 100 bieán vaïn ñöùc hoàng danh A-Di-Ñaø Phaät thì tieâu ñöôïc 100 phaàn

phieàn-naõo.

Nieäm haèng ngaøn, haèng muoân, haèng trieäu cho tôùi haèng haø sa soá bieán vaïn ñöùc

hoàng danh A-Di-Ñaø Phaät thì chaéc chaén coù ngaøy voâ-minh phieàn-naõo phaûi tieâu maát.

Moät khi voâ-minh phieàn-naõo tieâu maát, taát-nhieân kieán taùnh thaønh ñaïo chaùnh-giaùc.

Nieäm Phaät cho ñeán khi ñaït ñöôïc caûnh-trí: nieäm nhö khoâng nieäm, khoâng nieäm

maø nieäm, nieäm nieäm tuøng taâm khôûi, nieäm Phaät baát ly taâm, ñaéc phaùp nieäm Phaät tam-

muoäi (chaùnh-ñònh), nhöùt-taâm baát-loaïn thì Taây-phöông Cöïc-Laïc hieån-hieän.


Vaãn bieát kinh giaùo daïy raèng: Tu pheùp nieäm Phaät A-Di-Ñaø caàu sanh Taây-

phöông ñöôïc ñôùi nghieäp vaõng-sanh töùc laø daàu chöa döùt heát nghieäp traàn-lao cuõng coù

theå ñem nghieäp theo khi veà Tònh-ñoä.

Tuy-nhieân, ngöôøi tu pheùp nieäm Phaät A-Di-Ñaø caàu sanh Taây-phöông coù boån-

phaän phaûi töï mình saùng suoát chöùng toû baèng côù cuï-theå cho coâng-ñöùc tu-haønh chôn-

chaùnh vaø thanh-tònh.

Khoâng coù lyù naøo ngöôøi giaû tu doái theá, baïo-ngöôïc gian-manh vaãn ñöôïc Phaät

röôùc, khoâng coù lyù naøo ngöôøi taø-mî hieåm-ñoäc, voïng-ñoäng oâ-nhieãm maø vaãn ñöôïc

phöôùc-ñöùc ôû Thaùnh-caûnh trang-nghieâm.

Ngöôøi nieäm Phaät A-Di-Ñaø caàu sanh Taây-phöông, ngoaøi mieäng nieäm to tieáng

maø noäi-taâm aùm-muoäi taùn-loaïn, ña mang tam-ñoäc tham saân si, vöông vaán voâ-soá phieàn-

naõo chöôùng, hoaëc coáng cao ngaõ-maïn, khinh ngöôøi ngaïo vaät, hoaëc caäy taøi yû theá hieáp

cheá löôøng gaït, hoaëc ngoã nghòch phaûn phuùc, vong aân boäi nghóa, hoaëc meâ chaáp bæ thöû,

ích-kyû haïi nhaân, voïng-thöùc noåi daäy thieân-hình vaïn-traïng tung-hoaønh khuaáy nhieãu, taïo

maõi oan-gia traùi-chuû nghòch-caûnh aùc-duyeân, nhö vaäy töï-taùc hoaøn töï-thoï, coù vay taát coù

traû, keát cuoäc phaûi thuùc-thuû cho voâ-minh aùc-nghieäp keùo loâi vaøo bieån khoå luaân-hoài

sanh-töû. Ngöôøi tu nieäm Phaät caàu vaõng-sanh maø haønh-vi taø-voïng nhö theá goïi laø tu baát

nhö phaùp, vì theo kinh A-Di-Ñaø daïy thì chaáp-trì danh-hieäu Phaät, caàn-yeáu phaûi nhöùt-

taâm baát-loaïn, môùi mong ñeán coõi Taây-phöông.

Ñöùc Hoøa-thöôïng Teá-Ñieân (Hoùa-thaân cuûa Ñöùc Di-Laëc) coù daïy:

Tuïng gioûi kinh A-Di-Ñaø,

Nieäm suoát maät-chuù Ñaïi-bi,

Neáu troàng döa thì ñaëng döa,

Bieát troàng ñaäu laïi ñaëng ñaäu.

Kinh chuù voán thaät töø-bi,

Nhöng khoâng giaûi ñöôïc oan keát,

Soi thaáy roõ taâm boån-lai,

Heã taïo chi thì thoï naáy.

Vaäy muoán ñi ñeán Thaùnh-caûnh Taây-phöông Cöïc-Laïc cuûa Phaät A-Di-Ñaø, phaûi

giöõ tam ñöùc: Tín, Haïnh, Nguyeän; giöõ ñöùc Tín thaåm saâu, ñöùc Haïnh vuoâng troøn, ñöùc

Nguyeän chí-thieát; Tín Haïnh vaø Nguyeän laø ba moùn tö-löông ñeå ñi veà Taây-phöông.

Rieâng veà ñöùc Haïnh, ngöôøi tu nieäm Phaät A-Di-Ñaø caàu sanh Taây-phöông chaúng

nhöõng coù boån-phaän phaûi tònh-taâm, duõng-maõnh tinh-taán coâng-phu thoï-trì, laïi coøn phaûi

thi aân boá ñöùc, laäp coâng-quaû aâm-chaát ñeå hoài-höôùng vaõng-sanh, thöôøng nhöït phaûi quay

aùnh saùng laïi beân trong, cöùu xeùt noäi-taâm, môû roäng ñöùc laønh, tröø tuyeät möôøi ñieàu aùc,

taùm ñieàu taø.

Tröø möôøi ñieàu aùc thì phaûi haønh möôøi ñieàu thieän.

Tröø taùm ñieàu taø thì phaûi haønh taùm ñieàu chaùnh.

Möôøi ñieàu aùc nhö:

1. saùt sanh, 2. troäm cöôùp, 3. daâm-duïc, (3 ñieàu naøy thuoäc veà thaân-nghieäp),

4. noùi giaû doái, 5. noùi theâu deät, 6. noùi hieåm ñoäc, 7. noùi ñaâm thoïc, (4 ñieàu

naøy thuoäc veà khaåu-nghieäp),

8. tham lam, 9. saân-haän, 10. si meâ, (3 ñieàu naøy thuoäc veà yù-nghieäp).


Möôøi ñieàu thieän nhö:

1. Thaân khoâng saùt-sanh maø haèng phoùng sanh,

2. Thaân khoâng troäm cöôùp maø haèng boá-thí,

3. Thaân khoâng daâm-duïc maø haèng tieát-ñoä,

4. Khaåu khoâng noùi giaû doái maø haèng noùi chôn-thaät,

5. Khaåu khoâng noùi theâu deät maø haèng noùi trung-chaùnh,

6. Khaåu khoâng noùi hieåm ñoäc maø haèng noùi hieàn haäu,

7. Khaåu khoâng noùi ñaâm thoïc maø haèng noùi oân-hoøa,

8. YÙ khoâng tham lam maø haèng quaûng-ñaïi,

9. YÙ khoâng saân-haän maø haèng nhaãn nhuïc,

10. YÙ khoâng si meâ maø haèng minh xeùt.

Taùm ñieàu taø laø:

1. Thaáy bieát taø-voïng, 2. Suy nghó taø-voïng,

3. Noùi naêng taø-voïng, 4. Nhaân nghieäp taø-voïng,

5. Sanh-hoaït taø-voïng, 6. Chuyeân-caàn taø-voïng,

7. Töôûng-nieäm taø-voïng, 8. Thieàn-ñònh taø-voïng.

Taùm ñieàu chaùnh, danh goïi laø baùt chaùnh-ñaïo töùc laø ñöôøng tu taùm ñieàu chôn-

chaùnh nhö:

1. Thaáy bieát chôn-chaùnh, 2. Suy nghó chôn-chaùnh,

3. Noùi naêng chôn-chaùnh, 4. Noùi naêng chôn-chaùnh,

5. Sanh-hoaït chôn-chaùnh, 6. Chuyeân-caàn chôn-chaùnh,

7. Töôûng-nieäm chôn-chaùnh, 8. Thieàn-ñònh chôn-chaùnh.

Ñöùc Luïc-Toå Hueä-Naêng nhaän-thöùc pheùp tu nieäm Phaät caàu vaõng-sanh Taây-

phöông, nhöng vì Toå chuû-tröông Ñoán-giaùo voâ-sanh, sieâu-nhieân giaûi-thoaùt, khai-thò taän

goác, lôøi daïy cuûa Toå coù choã theo pheùp ‚ñoái trò taát ñaøn‛ thaønh-thöû coù ngöôøi hieåu laàm

Toå baùc phaùp-moân Tònh-ñoä maø phaïm loãi.

Thaät ra, Toå daïy lyù ‚Duy Taâm Tònh-Ñoä, Töï-Taùnh Di-Ñaø‛, cao-sieâu tuyeät-ñoái

trong Tinh-ñoä toâng.

Caûnh thanh-tònh taát-nhieân phaûi do taâm thanh-tònh maø thaät-hieän.

Nieäm Phaät A-Di-Ñaø töùc laø nieäm Töï-Taùnh (Töï-Taùnh Chôn-Nhö chí-thanh chí-

tònh), nieäm Töï-Taùnh töùc laø nieäm Phaät A-Di-Ñaø.

Toå coù daãn lôøi Phaät daïy: ‚Tuøy boån-taâm tònh thì coõi Phaät tònh‛ ñoù laø lyù ‚Duy

Taâm Tònh-Ñoä‛.

Toå noùi: ‚Nieäm nieäm thaáy Töï-Taùnh, thöôøng haønh taâm bình-tröïc, thì ñi ñeán Taây-

phöông mau nhö khaûy moùng tay vaø thaáy ñöôïc Ñöùc Phaät A-Di-Ñaø‛, ñoù laø lyù Töï-Taùnh

Di-Ñaø.

Lôøi daïy cuûa Toå hoaøn-toaøn laø chôn-thieät ngöõ ñaùng laøm y-chæ cho caùc baäc chôn-

tu giaûi-thoaùt. Laønh thay!

(3) Ñoaïn 27: Töø ñoaïn vaên ‚Toå noùi‛ tôùi ñoaïn vaên ‚Taây-phöông‛:

Nhaø laø choã laøm vieäc theá-gian.

Chuøa laø nôi laøm vieäc xuaát theá-gian.


Nhaø laø choán chaát chöùa saéc taøi danh lôïi.

Chuøa laø caûnh thanh-tònh toân-nghieâm, taïo ra ñeå chuyeân-tu giaûi-thoaùt. So saùnh

taùnh lyù cuûa nhaø vaø chuøa thì ôû nhaø khoù tu hôn laø ôû chuøa.

Tuy-nhieân taát caû phaùp ñeàu do taâm sanh.

Muoán roõ coâng-naêng tu-haønh, phaûi caên-cöù ôû ngöôøi, chôù khoâng phaûi ôû caûnh.

ÔÛ nhaø coù hai haïng: 1. Taïi-gia nhi taïi-gia.

2. Taïi-gia nhi xuaát-gia.

ÔÛ chuøa coù hai haïng: 1. Xuaát-gia nhi taïi-gia.

2. Xuaát-gia nhi xuaát-gia.

Ngöôøi ôû nhaø, suoát ngaøy lao thaàn tieâu töù, taâm-nieäm khoâng ngöøng, caïnh-tranh

saéc taøi danh lôïi, soáng theo vaät-chaát xa-hoa, chæ bieát lo laéng caùc vieäc traàn-tuïc, khoâng

nghó chi ñeán ñaïo-lyù tu-haønh. Nhö vaäy goïi laø ‚Taïi-gia nhi taïi-gia‛.

Ngöôøi ôû nhaø tu theo ñaïo Phaät, tuy gaëp choã khoù tu, nhöng khoâng bò vaät-chaát

buoäc raøng, khoâng maøng saéc taøi danh lôïi, giöõ ñöôïc giôùi-ñöùc tröôøng-trai tuyeät-duïc, cö

traàn baát nhieãm traàn, haèng laäp coâng boài ñöùc, chuyeån phieàn-naõo ra Boà-ñeà, duõng-maõnh

caùc coâng-phu xuaát theá-gian voâ-laäu, thuaàn-tuùy tu-haønh chôn-chaùnh vaø saùng suoát, thaân

tuy ôû nhaø maø taâm vaãn thanh-tònh, caàu ñaïo giaûi-thoaùt, coù moät ñoä-löôïng töø-bi hyû-xaû, töø

vieäc laøm, lôøi noùi cho tôùi tö-töôûng ñeàu soi göông maãu troïn laønh cuûa Phaät maø chí-thaønh

y giaùo phuïng haønh. Thaät laø hy-höõu. Nhö vaäy goïi laø ‚Taïi-gia nhi xuaát-gia‛.

Neáu nhaø naøo coù ñöôïc chôn Phaät-töû tu-haønh chaùnh-ñaïi quang-minh ñieàu-khieån

thì nhaø aáy chaúng khaùc chi chuøa.

Ngöôøi xuaát-gia ôû chuøa, tu theo ñaïo Phaät, tuy gaëp caûnh deã tu, nhöng chæ haønh

ñaïo ôû hình-thöùc beà ngoaøi, truï-tröôùc saéc-töôùng, haùo danh vuï lôïi, coáng cao ngaõ-maïn,

muïc haï voâ nhaân, töï mình phaù-hoaïi giôùi-luaät, laïi coøn thaáy ai coù giôùi-ñöùc chôn-chaùnh

tu-haønh thì ganh tò, huûy-baùng, möu haïi, aån döông nöông Phaät, laïm-duïng cöûa töø-bi ñeå

laøm giaøu treân xöông maùu cuûa tín-ñoà, thaân tuy ôû chuøa nhöng loøng taø oâ-nhieãm aùm-

muoäi, taïo-taùc voïng-nghieäp phieàn-naõo saâu daøy, töï mình chieâu laáy haäu-quaû thoái-hoùa.

Nhö vaäy goïi laø ‚Xuaát-gia nhi taïi-gia‛.

Neáu chuøa naøo do keû giaû tu doái theá ñieàu-khieån thì chuøa aáy chaúng khaùc chi nhaø.

Kinh Phaät daïy:

Xuaát-gia giaû, xuaát tam-giôùi gia, xuaát phieàn-naõo gia, xuaát tham saân si maïn

chaáp gia, phi ñaõn xuaát tuïc gia nhi dó.

Xuaát-gia laø moät ñaïi-haïnh voâ-thöôïng cuûa tam theá chö Phaät, coù muïc-ñích sieâu-

vieät laø tu-haønh giaûi-thoaùt, ñôøi soáng giaûn-dò, ñöùc-ñoä thanh-cao, chuyeân-tu giôùi ñònh

tueä, hoaøn-bò thieän-chí thoaùt-tuïc sieâu-phaøm, khoâng phaûi chæ ra khoûi nhaø theá-gian laø ñuû,

maø phaûi haønh ñaïo saùng suoát cho ra khoûi nhaø tham saân si ngaõ-maïn, meâ chaáp, ra khoûi

nhaø phieàn-naõo, ra khoûi nhaø tam-giôùi (duïc-giôùi, saéc-giôùi vaø voâ-saéc-giôùi), töùc laø töï giaûi-

thoaùt, töï-taïi an-laïc vónh-cöûu.

Xuaát-gia tu-haønh nhö vaäy danh goïi ‚Xuaát-gia nhi xuaát-gia‛ kheá-hieäp toân-chæ

ñaïi-huøng ñaïi-löïc ñaïi töø-bi cuûa ñaïo Phaät vaø xöùng ñaùng laø baäc löông-ñoáng thöøa-keá cuûa

doøng doõi Nhö-Lai.


Phaøm tu-haønh phaûi laáy Taâm laøm caên-boån, coøn caûnh-giôùi ñöôïc söû-duïng laøm trôï

duyeân.

Taâm chôn thì caûnh tònh, taâm voïng thì caûnh hö.

Cöùu xeùt theo söï-lyù giaûi-thoaùt ôû treân, thì nhaän-ñònh toân-yù daïy baûo cuûa Toå Hueä-

Naêng.

Caâu noùi cuûa Toå: ‚Neáu muoán tu-haønh thì ôû nhaø cuõng ñöôïc haø taát ôû chuøa‛ laø caâu

noùi voâ-tö, tuyeät-nhieân khoâng phaûi beânh tuïc boû Taêng, uûng-hoä loái tu ôû nhaø maø baøi baùc

loái tu ôû chuøa.

(4) Ñoaïn 30 (Cuù keä thöù 1, 2): Töø chöõ Taâm tôùi chöõ sen hoàng:

Taâm bình töùc laø taâm bình-ñaúng, khoâng coù phaân-bieät nhaân ngaõ, thaân sô, xem

muoân loaøi ñoàng moät theå thì coøn chi saùt-sanh, troäm cöôùp, daâm-duïc, voïng-ngöõ. Taâm

bình töï-nhieân ñaéc giôùi, chôù coøn ñôïi giöõ giôùi chi nöõa.

Haïnh tröïc töùc laø haïnh ngay thaúng, khoâng coù öu-tö phieàn-muoän, khoâng coù

voïng-töôûng hoân-meâ, saün moät theå thanh-tònh trang-nghieâm, nhö theá laø ñònh roài coøn ñôïi

tu thieàn chi nöõa.

Taâm bình vaø Haïnh tröïc laø nguoàn phaùt-huy caùc ñöùc-taùnh hieáu-thaûo, nhaân-

nghóa, oân-hoøa, nhaãn-nhuïc, v.v...

Saün coù Taâm bình vaø Haïnh tröïc taát-nhieân thaønh-töïu caùc ñöùc-taùnh vieân-maõn.

Neáu bieát chuyeån phieàn-naõo ra Boà-ñeà, phieàn-naõo ví nhö caây, Boà-ñeà ví nhö löûa,

thì toû ngoä Taâm Chôn-Nhö töùc laø Taâm Phaät. Taát caû chuùng-sanh ñeàu coù Taâm Phaät, maëc

daàu mang saéc-thaân bò raøng buoäc bôûi nguõ-uaån: saéc thoï töôûng haønh thöùc (thaân nguõ-uaån

ví nhö buøn) nhöng thaân nguõ-uaån khoâng khuaáy nhieãu ñöôïc Taâm Phaät (Taâm Phaät ví nhö

sen).

Taâm Phaät thuaàn-tuùy moät theå saùng suoát baát-bieán, daàu coù chieàu theo saéc-thaân

maø ôû trong bieån khoå cuõng chæ laø duïng tuøy duyeân.

(5) Ñoaïn 30 (Cuù keä thöù 3): Töø chöõ Ñaéng tôùi chöõ hieàn:

Thuoác hay ñaéng mieäng nhöng taät beänh ñöôïc trò laønh.

Lôøi ngay traùi tai nhöng vieäc laøm ñöôïc coù hieäu-quaû. Haèng lo saùm-hoái, ñoaïn-tröø

phieàn-naõo, caûi-thieän caùc haønh-vi, taát-nhieân sanh ñöôïc trí-tueä.

Khoâng chòu phuïc-thieän, saùm-hoái, cöù che chôû, giaáu dieám toäi loãi töùc laø taâm ñoäc

aùc.

(6) Ñoaïn 30 (Cuù keä thöù 4): Töø chöõ Haèng tôùi chöõ giaû:

Haèng ngaøy phaûi laáy töï-löïc duõng-maõnh coâng-phu tu taâm luyeän ñöùc.

Khoâng phaûi yû laïi choã giaøu sang, boá-thí tieàn baïc maø thaønh ñaïo giaûi-thoaùt ñöôïc,

vì boá-thí tieàn baïc chæ höôûng tieåu phöôùc coù giôùi-haïn ôû caùc coõi phaøm-phu maø thoâi.

Boà-ñeà ôû noäi-taâm, muoán tìm Boà-ñeà phaûi quay aùnh saùng quaùn-chieáu noäi-taâm

môùi thaáy ñöôïc. Neáu tìm Boà-ñeà ôû ngoaøi taâm laø vieäc laøm luoáng coâng voâ-ích.



PHAÅM THÖÙ TÖ

ÑÒNH TUEÄ

1 – 5

AÂm Nghóa

1. Sö thò chuùng vaân:

_ Thieän-tri-thöùc! Ngaõ thöû phaùp-moân, dó

Ñònh Tueä vi boån. Ñaïi-chuùng vaät meâ,

ngoân Ñònh Tueä bieät.

_ Ñònh Tueä nhöùt theå, baát thò nhò; Ñònh

thò Tueä theå, Tueä thò Ñònh duïng.

_ Töùc Tueä chi thôøi Ñònh taïi Tueä, töùc

Ñònh chi thôøi Tueä taïi ñònh.

_ Nhöôïc thöùc thöû nghóa, töùc thò Ñònh

Tueä ñaúng hoïc.

1. Ñöùc Luïc-Toå daïy ñaïi-chuùng:

_ Naøy Thieän-tri-thöùc! Phaùp-moân ta ñaây,

laáy Ñònh Tueä laøm goác. Ñaïi-chuùng chôù

meâ, maø noùi Ñònh Tueä rieâng khaùc.

_ Thaät ra Ñònh Tueä ñoàng moät theå, chôù

chaúng phaûi hai; Ñònh laø theå cuûa Tueä,

Tueä laø duïng cuûa Ñònh.

_ Trong luùc Ñònh töùc Tueä thì Ñònh ôû nôi

Tueä, trong luùc Tueä töùc Ñònh thì Tueä ôû

nôi Ñònh.

_ Neáu hieåu roõ nghóa naøy, töùc laø Ñònh

Tueä ñoàng hoïc.

2. Chö hoïc ñaïo nhaân, maïc ngoân tieân

Ñònh phaùt Tueä, tieân Tueä phaùt Ñònh caùc

bieät. Taùc thöû kieán giaû, phaùp höõu nhò

töôùng.

_ Khaåu thuyeát thieän ngöõ, taâm trung baát-

thieän, khoâng höõu Ñònh Tueä, Ñònh Tueä

baát-ñaúng.

_ Nhöôïc taâm khaåu caâu thieän, noäi ngoaïi

nhöùt chuûng, Ñònh Tueä töùc ñaúng.

2. Caùc vò hoïc ñaïo, ñöøng noùi tröôùc Ñònh,

sau môùi phaùt Tueä; hoaëc tröôùc Tueä, sau

phaùt Ñònh maø chia rieâng. Neáu thaáy bieát

nhö vaäy thì hoùa ra phaùp coù hai töôùng.

_ Mieäng noùi lôøi laønh, maø taâm chaúng

laønh, thì khoâng theå naøo ñöôïc Ñònh Tueä,

Ñònh Tueä chaúng phaûi bình-ñaúng.

_ Nhöng neáu taâm vaø mieäng ñeàu laønh,

trong vaø ngoaøi cuøng moät loaïi, thì Ñònh

Tueä môùi bình-ñaúng.

3. Töï ngoä tu-haønh, baát taïi ö traùnh.

_ Nhöôïc traùnh tieân haäu, töùc ñoàng meâ

nhaân, baát-ñoaïn thaéng phuï, khöôùc taêng

ngaõ phaùp, baát ly töù töôùng.

(Töù töôùng: ngaõ-töôùng, nhaân-töôùng, chuùng-sanh-

töôùng, vaø thoï-giaû-töôùng)

3. Töï mình tænh ngoä tu-haønh, chaúng ôû nôi

söï tranh caõi.

_ Neáu tranh caõi tröôùc sau, töùc ñoàng vôùi

ngöôøi meâ, chaúng döùt ñöôïc söï hôn thua,

gioûi dôû, thì ngaõ-chaáp vaø phaùp-chaáp caøng

theâm, khoâng lìa khoûi ñöôïc boán töôùng.

4. Thieän-tri-thöùc! Ñònh Tueä du nhö haø

ñaúng?

_ Dö nhö ñaêng quang, höõu ñaêng töùc

quang, voâ ñaêng töùc aùm.

4. Naøy Thieän-tri-thöùc! Ñònh Tueä nhö theá

naøo?

_ Ñònh Tueä ví nhö ñeøn saùng, coù ñeøn töùc

coù saùng, khoâng ñeøn töùc laø toái.


_ Ñaêng thò quang chi theå, quang thò ñaêng

chi duïng; danh tuy höõu nhò, theå boån

ñoàng nhöùt.

_ Thöû Ñònh Tueä phaùp, dieäc phuïc nhö thò.

_ Ñeøn laø theå cuûa saùng, saùng laø duïng cuûa

ñeøn; teân tuy coù hai, theå vaãn ñoàng moät.

_ Phaùp Ñònh Tueä naøy cuõng nhö vaäy.


_ Thieän-tri-thöùc! Nhöùt haïnh tam-muoäi

giaû, ö nhöùt-thieát xöù, haønh truï toïa ngoïa,

thöôøng haønh nhöùt tröïc-taâm thò daõ.

_ Nhö Tònh-Danh kinh vaân: ‚Tröïc-taâm

thò ñaïo-traøng, tröïc-taâm thò tònh-ñoä‛.

_ Maïc taâm haønh sieåm khuùc, khaåu ñaõn

thuyeát tröïc.

_ Khaåu thuyeát ‚nhöùt haïnh tam-muoäi‛,

baát haønh tröïc taâm.

_ Ñaõn haønh tröïc taâm, ö nhöùt-thieát phaùp

vaät höõu chaáp-tröôùc.

5. Toå daïy ñaïi-chuùng:

_ Naøy Thieän-tri-thöùc! Nhöùt haïnh tam-

muoäi laø trong taát caû töù oai-nghi ñi, ñöùng,

naèm, ngoài, thöôøng haønh taâm ngay thaúng.

_ Nhö Tònh-Danh kinh noùi: ‚Taâm ngay

thaúng laø ñaïo-traøng, taâm ngay thaúng laø

tònh-ñoä‛.

_ Ñöøng taâm laøm ñieàu taø vaïy, maø mieäng

luoân noùi ngay thaúng.

_ Ñöøng mieäng noùi ‚tu phaùp voâ-sanh maø

ñöôïc chaùnh-ñònh‛, maø chaúng giöõ taâm

ngay thaúng.

_ Khi haønh theo taâm ngay thaúng, thì

ñöøng bao giôø chaáp-tröôùc caùc phaùp naøo.

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå daïy ñaïi-chuùng:

_ Phaùp-moân cuûa ta daïy ñaây laø phaùp-moân ñaïi-thöøa ñoán-giaùo laáy Ñònh-Tueä

laøm goác.

_ Ñöùc Luïc-Toå coøn nhaéc: “Ñaïi-chuùng chôù hieåu laàm, maø cho ñònh-tueä laø hai

phaàn khaùc nhau”, laø loái tu theo tieåu-thöøa.

_ Coøn ôû ñaây Ñöùc Luïc-Toå noùi ñònh-tueä veà ñaïi-thöøa, neân noù khoâng hai, maø

voán cuøng moät theå. (Nhìn qua thì thaáy coù hai maø thaät chæ coù moät theå maø thoâi)

- Vì Ñònh laø theå cuûa Tueä, coøn Tueä laø duïng cuûa Ñònh.

- Neân luùc Ñònh, töùc laø Tueä; thì Ñònh ôû nôi Tueä.

- Luùc Tueä, töùc laø Ñònh; thì Tueä ôû nôi Ñònh.

_ Khi chuùng ta ñaõ hieåu roõ nghóa nhö vaäy, thì bieát Ñònh-Tueä voán laø moät,

khoâng hai.

_ Ñöùc Luïc-Toå sôï chuùng ta theo loái tu, hieåu bieát cuûa tieåu-thöøa maø cho Ñònh-

Tueä coù hai, töùc laø:

- Cho tröôùc Ñònh roài sau môùi phaùt Tueä,

- hoaëc cho tröôùc Tueä roài sau môùi phaùt Ñònh,

- hieåu theá laøm cho chuùng bò chia cheû rieâng ra.

_ Neân Ñöùc Luïc-Toå baûo raèng ngöôøi naøo maø thaáy bieát nhö vaäy thì voâ-tình

chaáp phaùp, sanh coù hai töôùng rieâng khaùc.

_ Ngöôøi tu maø laàm laãn khoâng roõ bieát nhö vaäy, thì hay laøm nhöõng vieäc sai

laàm nhö mieäng luoân noùi lôøi laønh, maø taâm thì chaúng laøm laønh. Tu nhö vaäy laøm sao

coù ñöôïc Ñònh-Tueä?


_ Thaät ra Ñònh-Tueä voán bình-ñaúng.

_ Heã taâm ta vaø khaåu ñeàu laønh thanh-tònh, thì trong vaø ngoaøi cuøng moät theå

laønh thanh-tònh, thì ngay taïi ñoù laø Ñònh-Tueä bình-ñaúng.

_ Neân ta caàn phaûi bieát roõ laø luoân veà tònh maø tu-haønh, thì moïi söï tranh caõi,

phieàn-naõo lieàn chaám döùt, thì chuùng ta môùi giaùc-ngoä ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm).

_ Coøn tu maø öa hôn thua, lyù luaän, phaûi quaáy, ñuùng sai v.v... thì laø ngöôøi meâ.

Maø ñaõ meâ thì chaáp ngaõ chaáp phaùp ngaøy caøng taêng, laøm sao lìa ñöôïc boán töôùng

ñaây? (Ngaõ, nhôn, chuùng-sanh vaø thoï giaû töôùng)

_ Vì leõ naøy, Ñöùc Luïc-Toå daïy: “Theá naøo goïi laø Ñònh vaø Tueä?”

_ Ngaøi muoán laøm saùng toû theâm nghóa cuûa Ñònh-Tueä cho chuùng ta deã hieåu

maø baûo raèng: - Ñònh-Tueä ví nhö ñeøn saùng.

- Coù ñeøn thì coù saùng, khoâng ñeøn thì laø toái.

- Neân ñeøn laø theå cuûa saùng, coøn saùng laø duïng cuûa ñeøn.

- Danh tuy coù hai, maø theå thì vaãn ñoàng moät.

Töø ñoù ta suy ra, thì phaùp Ñònh-Tueä cuõng y nhö vaäy.


_ Ngaøi baûo chuùng ta luoân soáng cuoäc ñôøi cho ngay thaúng chaùnh-tröïc töø

trong ra ngoaøi, thì ñaïo môùi mau thaønh-töïu, nhö:

_ Ta muoán ñöôïc chaùnh-ñònh (tam-muoäi) thì trong töù oai-nghi (ñi, ñöùng, naèm

ngoài) nhöùt nhöùt ñeàu phaûi ngay thaúng chaùnh-tröïc, thì taâm ñöôïc thanh-tònh.

_ Ngaøi coøn ñöa ra nghieäm chöùng trong kinh Tònh-Danh coù noùi: “Taâm ngay

thaúng laø ñaïo-traøng, taâm ngay thaúng laø tònh-ñoä”.

_ Ngaøi coøn khuyeân chuùng ta tu laø phaûi thaät taâm tu, maø coù thaät taâm tu thì

môùi döùt khoaùt laø trong ngoaøi laøm y nhau, khoâng laøm nhöõng ñieàu gì traùi vôùi taâm

mình.

_ Khoâng chaáp-tröôùc caùc phaùp, khoâng laøm caùc ñieàu taø-voïng, thì chuùng ta

ñöôïc taâm ngay thaúng vaø chaùnh-tröïc, thì chöùng ñaït ñöôïc thieàn-ñònh tam-muoäi (laø

chöùng ñöôïc phaùp voâ-sanh).

6 – 10

AÂm Nghóa

6. Meâ nhaân tröôùc phaùp-töôùng, chaáp

‚nhöùt haïnh tam-muoäi‛, tröïc ngoân:

_ ‚Thöôøng toïa baát-ñoäng, voïng baát-khôûi

taâm, töùc thò nhöùt haïnh tam-muoäi‛.

_ Taùc thò giaûi giaû, töùc ñoàng voâ-tình,

khöôùc thò chöôùng ñaïo nhaân-duyeân.

6. Keû meâ chaáp dính phaùp-töôùng, roài laïi

chaáp nghóa ‚phaùp voâ-sanh‛, maø noùi

thaúng raèng:

_ ‚Thöôøng ngoài im laëng chaúng ñoäng,

ñöøng cho voïng-nieäm khôûi ôû taâm, töùc laø

phaùp voâ-sanh‛.

_ Neáu hieåu bieát nhö vaäy, töùc laø ñoàng vôùi

loaøi voâ-tình, maø trôû laïi thaønh caùi nhaân-

duyeân chöôùng ngaïi cho ñaïo.

7. Sö thò chuùng vaân: 7. Toå daïy ñaïi chuùng:


_ Thieän-tri-thöùc! Ñaïo tu thoâng löu, haø dó

khöôùc treä?

_ Taâm baát truï phaùp, ñaïo töùc thoâng löu;

Taâm nhöôïc truï phaùp, danh vi töï phöôïc.

_ Nhöôïc ngoân thöôøng toïa baát ñoäng thò,

chæ nhö Xaù-Lôïi-Phaát yeân toïa laâm trung,

khöôùc bò Duy-Ma-Caät ha.

_ Naøy Thieän-tri-thöùc! Ñaïo caàn phaûi löu-

thoâng, sao laïi ñeå cho ngöng treä?

_ Taâm chaúng truï nôi phaùp, thì ñaïo môùi

löu-thoâng; baèng taâm truï nôi phaùp, thì goïi

laø mình töï troùi.

_ Neáu noùi raèng thöôøng ngoài im chaúng

ñoäng laø phaûi, ví nhö ngaøi Xaù-Lôïi-Phaát

ngoài im laëng trong röøng, maø bò ngaøi

Duy-Ma-Caät baùc, la raày ñoù chaêng?

8. Thieän-tri-thöùc! Höïu höõu nhaân giaùo

toïa, khaùn taâm quaùn tònh, baát-ñoäng baát-

khôûi, tuøng thöû trí coâng.

_ Meâ nhaân baát hoäi, tieän chaáp thaønh

ñieân.

_ Nhö thöû giaû chuùng, nhö thò töông giaùo,

coá tri ñaïi thaùc (laàm laãn).

8. Naøy Thieän-tri-thöùc! Laïi coù ngöôøi daïy:

muoán tu-haønh phaûi ngoài thieàn, ñeå xem

taâm, quaùn tònh, chaúng laøm ñoäng thaân vaø

ñöøng khôûi taâm nieäm, cöù theo ñoù maø laäp

coâng.

_ Lôøi daïy aáy khieán cho keû meâ tin theo

maø khoâng hieåu bieát saùng suoát, coá-chaáp

laøm theo maø thaønh khuøng ñieân.

_ Haïng ngöôøi naøy chieám soá ñoâng, chuùng

cöù daïy baûo laãn nhau nhö theá, cho neân

thaät laø sai laàm.


_ Thieän-tri-thöùc! Boån lai chaùnh-giaùo, voâ

höõu ñoán tieäm, nhaân taùnh töï höõu lôïi ñoän;

- meâ nhaân tieäm kheá, ngoä nhaân ñoán tu;

- töï thöùc boån-taâm, töï kieán boån-taùnh, töùc

voâ sai bieät.

_ Sôû-dó laäp ‚ñoán tieäm‛ chi giaû danh.

9. Toå laïi daïy ñaïi chuùng:

_ Naøy Thieän-tri-thöùc! Chaùnh-giaùo xöa

nay voán khoâng ñoán tieäm, nhôn vì taùnh

ngöôøi coù khoân coù daïi;

- keû meâ thì daàn daàn hieåu bieát, ngöôøi ngoä

thì choác laùt toû lieàn;

- (nhöng ñeán khi) töï bieát ñöôïc boån-taâm (Chôn-

Taâm) vaø töï thaáy ñöôïc boån-taùnh (Chôn-Taâm)

thì khoâng coù gì sai khaùc.

_ Coøn vieäc aáy ñaõ laäp ra laø vì danh-töø

‚ñoán tieäm‛ chæ laø taïm duøng maø thoâi.

10. Thieän-tri-thöùc! Ngaõ thöû phaùp-moân,

tuøng thöôïng dó lai, tieân laäp voâ-nieäm vi

toâng, voâ-töôùng vi theå, voâ-truï vi boån.

10. Naøy Thieän-tri-thöùc! Phaùp-moân cuûa

ta daïy ñaây töø xöa ñeán nay, tröôùc heát laäp

voâ-nieäm laøm toâng, voâ-töôùng laøm theå,

voâ-truï laøm goác.

_ Voâ-nieäm giaû, ö nieäm nhi voâ-nieäm,

- voâ-töôùng giaû, ö töôùng nhi ly töôùng,

- voâ-truï giaû, nhaân chi boån-taùnh.

_ Voâ-nieäm laø, ôû nôi nieäm maø lìa nieäm;

- voâ-töôùng laø, ôû nôi töôùng maø lìa töôùng;

- voâ-truï laø, boån-taùnh cuûa con ngöôøi.

_ Ö theá-gian thieän aùc haûo xuù, naõi chí

oan chi döõ thaân, ngoân ngöõ xuùc thích, khi

tranh chi thôøi, tònh töông vi khoâng; baát tö

thuø haïi, nieäm nieäm chi trung baát tö tieàn

_ Ñoái vôùi caùc vieäc laønh döõ, toát xaáu ôû

theá-gian, cho ñeán keû thuø ngöôøi thaân,

cuøng lôøi noùi xuùc phaïm, chaâm chích,

khinh khi, tranh caõi, ñeàu coi nhö khoâng


caûnh.

_ Nhöôïc tieàn-nieäm kim-nieäm haäu-nieäm,

nieäm nieäm töông-tuïc baát-ñoaïn, danh vi

heä phöôïc.

_ Ö chö phaùp thöôïng, nieäm nieäm baát truï,

töùc voâ phöôïc daõ. Thöû thò dó voâ-truï vi

boån.

coù; neân chaúng nghó ñeán traû thuø hoaëc oaùn

haïi laïi ngöôøi, ôû trong caùc nieäm chaúng

nhôù caûnh tröôùc.

_ Neáu nhö nieäm tröôùc, nieäm nay, nieäm

sau, caùc nieäm noái nhau chaúng döùt, thì

goïi laø bò troùi buoäc.

_ Coøn ñoái vôùi caùc phaùp maø caùc nieäm

chaúng truï vaøo ñaâu, thì khoâng bò buoäc

raøng. Ñoù laø laáy voâ-truï laøm goác.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå chæ daïy veà vieäc tu-haønh do meâ maø khoâng hieåu roõ

chôn-lyù laø gì, neân thöôøng chaáp cho tu laø phaûi haønh thieàn môùi ñaït ñöôïc keát-quaû.

_ Cho neân thöôøng duøng im laëng tòch-tónh ñeå chöùng ñaït ñöôïc nhöùt-haïnh tam-

muoäi (laø chöùng ñöôïc phaùp voâ-sanh).

_ Vì hoï coá-chaáp cho tu laø phaûi ngoài yeân baát-ñoäng, ñeå ñeø voïng khoâng cho

noù khôûi leân, thì chöùng ñaït ñöôïc nhöùt haïnh tam-muoäi. Nhöõng ngöôøi coá-chaáp hieåu

nhö vaäy, Ñöùc Luïc-Toå cho laø haïng ngöôøi ñoàng vôùi loaøi voâ-tình (laø coû caây ñaát ñaù),

neân caùi voâ-tình trôû laïi thaønh caùi nhôn-duyeân laøm chöôùng ñaïo cho ngöôøi tu.

Do ñoù Ñöùc Luïc-Toå môùi duøng phöông-phaùp chæ daïy thaúng ñeå ñaïi-chuùng môû

trí vaø hieåu bieát roõ lieàn nhö:

_ Ngöôøi tu tröôùc caàn phaûi toû ñaïo laø thaáy ñöôïc Chôn-Taâm, maø ñaïo (Chôn-

Taâm) thì voán löu-thoâng, khoâng ñeø neùn hoaëc troùi buoäc noù ôû moät hình-thöùc naøo caû.

_ Traùi laïi, chuùng ta tu-haønh luoân duøng troùi buoäc vaø luoân laøm cho noù ngöng

treä, khoâng löu-thoâng.

_ Ñaïo voán laø theå khoâng, maø ta cöù taïo cho noù thaønh coù, luoân laøm traùi vôùi leõ

ñaïo.

_ Ñaïo voán khoâng phaûi laø ñeø neùn, maø ta duøng ñeø neùn ñeå laøm cho taâm laëng

yeân thì cho laø ñaïo.

_ Ñaïo (Chôn-Taâm) luoân löu-thoâng, trong moïi haønh-ñoäng cuûa ñi, ñöùng, ngoài,

naèm maø khoâng dính maéc vôùi ñi, ñöùng, ngoài, naèm thì ñaây môùi goïi laø ñaïo.

_ Khi chuùng ta hieåu ñöôïc nhö theá thì chuùng ta môùi toû ngoä ñöôïc caùi ñaïo

(Chôn-Taâm) voán khoâng bò keït ôû moät choã naøo caû, maø cuõng khoâng dính maéc, thì goïi

laø löu-thoâng.

_ Neân ngöôøi tu naøo ñaïo haïnh ñöôïc löu-thoâng, töùc laø khoâng dính maéc vôùi

baát cöù söï vieäc gì thì laø ngöôøi thaáy ñaïo (Chôn-Taâm).

_ Traùi laïi, ngöôøi naøo tu-haønh maø luoân dính maéc, chaáp ngaõ, chaáp phaùp v.v...

thì khoâng bao giôø thaáy ñöôïc caùi ñaïo (Chôn-Taâm).


_ Neáu taâm chuùng ta coøn bò keït vöôùng vaøo moät phaùp naøo thì goïi laø bò troùi.

Coøn taâm khoâng dính vaøo caùc phaùp thì goïi laø löu-thoâng.


_ Coøn nhö noùi ngöôøi tu maø ngoài yeân khoâng ñoäng cho laø phaûi, thì taïi sao

ngaøi Xaù-Lôïi-Phaát ngoài yeân laëng trong röøng laïi bò ngaøi Duy-Ma-Caät quôû traùch? Nhö

vaäy ngoài yeân laëng chöa haún laø phaûi ñaïo.

_ Ñaïo voán löu-thoâng khoâng dính maéc, khoâng chaáp, thì môùi laø ñaïo (Chôn-

Taâm).

Ñöùc Luïc-Toå coøn noùi, coù ngöôøi laïi daïy cho chuùng raèng:

_ Tu-haønh muoán chöùng, ñaït ñaïo, thì phaûi ngoài thieàn laø:

- laáy taâm quaùn xeùt tònh,

- laøm cho thaân ñöøng ñoäng,

- laøm cho taâm ñöøng khôûi nieäm,

- laáy ñoù maø laøm coâng khoùa tu.

_ Neân ngöôøi meâ khoâng hieåu roõ giaùo-lyù, neân chaáp, laøm caøn thaønh ra ñieân-

cuoàng. Nhöõng ngöôøi meâ laàm nhö theá raát ñoâng, roài cuøng nhau daïy nhö vaäy.

_ Vaäy ngöôøi ñaõ toû ñaïo neân bieát ñoù laø vieäc tu-haønh sai laàm.

_ Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå noùi laø muoán chæ ngaøi Thaàn-Tuù, vì ngaøi Thaàn-Tuù

chuyeân daïy chuùng tu laø phaûi ngoài thieàn, laø luoân xeùt taâm quaùn tònh, töùc laø laáy taâm

mình (voïng-taâm) ñeå soi xeùt choã noù thöôøng laëng leõ.

_ Neân bieát raèng neáu ta xeùt choã laëng leõ, thì caùi laëng leõ laø caùi bò xeùt (laø sôû),

coøn caùi ta xeùt (laø naêng); tu maø luoân duøng naêng sôû töùc laø nhôn ngaõ ñeå tu thì maéc

keït vaøo töôùng, laø giaû khoâng chôn.

_ Ñaïo voán khoâng coù ta, maø chaáp ta, thì ñoù laø caùi laàm lôùn, do khoâng thoâng

roõ giaùo-lyù. Soá ngöôøi meâ-muoäi bò laàm nhö vaäy raát nhieàu, maø laïi coøn truyeàn daïy

nhau nhö theá, thì caùi sai laàm caøng lôùn.

Ñöùc Luïc-Toå daïy tieáp:

_ Xöa nay chaùnh-giaùo khoâng coù ñoán tieäm, maø chæ do taùnh ngöôøi coù khoân,

coù daïi. Neân ngöôøi meâ thì daàn daàn hieåu bieát, coøn ngöôøi giaùc thì choác laùt toû lieàn.

_ Nhöng ñeán khi tu toû ngoä hieåu bieát ñöôïc boån-taâm (Chôn-Taâm), töï thaáy

ñöôïc boån-taùnh (Chôn-Taâm), thì khoâng coøn sai bieät khoân vôùi daïi, ñoán vôùi tieäm nöõa.

_ Sôû-dó coù laäp thaønh ñoán tieäm, thì ñoù laø danh-töø taïm duøng maø thoâi.

_ Ñeán ñaây Toå noùi roõ hôn veà phaùp daïy cuûa ngaøi laø phaùp voâ-nieäm. Neân ngaøi

laáy: - Voâ-nieäm laøm toâng,

- Voâ-töôùng laøm theå,

- Voâ-truï laøm boån goác.

Neân: - Toâng laø chuû,

- Theå laø khoâng töôùng hình,

- Boån laø goác.

_ Ñaây laø ba ñieåm then choát trong loái daïy cuûa Ñöùc Luïc-Toå. Neân Ñöùc Luïc-Toå

chæ daïy raèng:


Theá naøo laø voâ-nieäm?

_ Voâ-nieäm laø ôû nôi nieäm maø khoâng dính maéc vaøo nieäm.

_ Nghóa laø khi taâm ta khôûi leân moät nieäm buoàn, vui, thì taâm ta lieàn bieát noù laø

giaû, neân khoâng chaáp vaøo caùi vui, caùi buoàn ñoù; thì lieàn ngay ñoù noù töï döùt, neân goïi laø

ôû nôi nieäm maø lìa nieäm (chôù khoâng caàn buoâng boû, tröø gì caû).

Theá naøo laø voâ-töôùng?

_ Voâ-töôùng laø ôû nôi töôùng maø lìa töôùng.

_ Nghóa laø ta vaãn tieáp xuùc vôùi moïi caûnh vaät, ñuû loaïi töôùng hình, ñeàu thaáy

bieát, maø khoâng bò taát caû caûnh vaät töôùng hình ñoù laøm naõo loaïn taâm cuûa ta.

_ Töùc laø khoâng chaáp, khoâng dính baát cöù thöù gì, ñeå thaân taâm luoân thanh-tònh

vôùi moïi caûnh vaät ñoù.

_ Bieát ñöôïc nhö vaäy, laø ta ñaõ chöùng ñaéc ñöôïc caùc phaùp thieàn roài.

Theá naøo laø voâ-truï?

_ Voâ-truï laø taùnh theå saün coù cuûa taát caû chuùng-sanh.

_ Chuùng ta khoâng neân nhoát noù vaøo moät choã naøo, hoaëc baûo noù phaûi truï choã

naøy hay choã kia ñöôïc.

_ Vì noù laø chôn-taùnh, laø Chôn-Taâm voán truøm khaép taát caû, neân khoâng truï ôû

rieâng moät nôi choán naøo, goïi laø voâ-truï. Cuõng goïi laø chuùng-sanh ñoàng nhöùt-theå laø

vaäy.


_ Khi chuùng ta bieát ñöôïc Chôn-Taâm roài, töùc laø bieát roõ ñöôïc ba ñieåm cuûa Toå

vöøa daïy laø:

- Voâ-nieäm laøm toâng,

- Voâ-töôùng laøm theå,

- Voâ-truï laøm boån-taâm.

- thì ba ñieåm naøy ñeàu chæ boån-taâm (Chôn-Taâm) cuûa chuùng ta.

_ Vì voâ-nieäm laøm toâng laø chæ veà chuû, töùc noùi Chôn-Taâm cuûa chuùng ta laø oâng

chuû.

_ Coøn voâ-töôùng laøm theå laø noùi Chôn-Taâm cuûa chuùng ta voán khoâng coù töôùng

hình, dieän maïo, neân goïi noù laø theå khoâng.

_ Coøn voâ-truï laøm boån laø noùi Chôn-Taâm cuûa chuùng ta laø boån goác cuûa muoân

loaøi.

_ Neân muoân loaøi ñeàu laáy Chôn-Taâm boån-taùnh naøy laøm taùnh giaùc, ñeå hoaït-

ñoäng giao-tieáp ñöôïc löu-thoâng linh-dieäu. Noù voán khoâng truï chaáp vaøo ôû moät nôi naøo

nhöùt-ñònh, bôûi vì noù truøm khaép neân choã naøo cuõng coù.

_ Ñaây laø phaùp-moân cuûa Luïc-Toå daïy ñeå cho chuùng ta toû ñöôïc caùi boån-taùnh

Chôn-Taâm cuûa chính mình, maø ñöôïc giaûi-thoaùt, ñöôïc thaønh Toå, thaønh Phaät laø vaäy.

_ Khi chuùng ta ñaõ lieãu-ngoä ñöôïc lyù ñaïo nhö treân, thì chuùng ta phaûi bieát

caùch soáng sao cho hôïp vôùi Chôn-Taâm cuûa mình, môùi nhaäp vaøo ñöôïc theå khoâng

dieäu höõu naøy, thì goïi laø chöùng ñaéc ñaïo Voâ-thöôïng Chaùnh-ñaúng Chaùnh-giaùc.

_ Neáu muoán chöùng ñaéc ñöôïc ta phaûi bieát ñöôøng vaøo.


_ Ñaàu tieân laø phaûi lieãu toû ñöôïc Chôn-Taâm töùc Phaät-Taùnh cuûa mình.

_ Roài y vaøo Chôn-Taâm naøy maø haønh ñaïo qua ba taùnh theå nhö theå, taùnh,

duïng maø tu.

1. Theå cuûa noù voán thanh-tònh saùng suoát, maø haèng chieáu soi, khoâng bieán

ñoåi, haèng thöôøng, haèng truï v.v...

2. Taùnh cuûa noù haèng rôøi ñoái-ñaõi, laø:

- khoâng vui, buoàn

- khoâng ñuùng, sai

- khoâng thaùnh, phaøm

- khoâng chôn, voïng

- khoâng thöông, gheùt

- khoâng hôøn, giaän

- khoâng traéng, ñen

- khoâng khoân, daïi

- khoâng ñoán, tieäm

- khoâng hieàn, aùc

- khoâng phaûi, quaáy

- khoâng chaùnh, taø

- khoâng trong, ngoaøi

- khoâng cao, thaáp

- khoâng lôùn, nhoû v.v...

3. Duïng laø caùc haønh-ñoäng taïo taùc, töø trong baûn-taùnh Chôn-Taâm phaùt-khôûi

ra, laøm lôïi-ích cho moïi ngöôøi, maø khoâng heà dính maéc vaøo caùc vieäc laøm lôïi-ích ñoù.

_ Khi chuùng ta toû ñöôïc Chôn-Taâm roài, thì chuùng ta laøm y theo theå, taùnh,

duïng naøy ñeå ñöôïc nhaäp vaøo noù.

_ Moät ngaøy naøo ñoù, ta vaø Chôn-Taâm cuøng hoøa moät theå, thì taát caû caùc neát

haïnh xaáu, caùc taäp-khí laâu ñôøi töï-ñoäng tieâu tan maát heát, thì ta ñöôïc thaønh ñaïo voâ-

thöôïng maø khoâng hay bieát.

_ Khi chuùng ta ñaõ tænh ngoä roài thì ñöông-nhieân phaûi bieát chuyeån-hoùa thaân

taâm cho hôïp lyù ñaïo baèng caùch lìa caùc ñoái-ñaõi vaø caùc taùnh xaáu nhö:

- laønh döõ, toát xaáu cuûa theá-gian,

- cho ñeán keû thuø, ngöôøi thaân,

- cuøng nhöõng lôøi noùi xuùc phaïm, khinh khi, tranh caõi, hôn thua v.v..., taát caû

ñeàu xem nhö khoâng coù.

_ Khoâng neân nghó traû thuø, traû oaùn, haïi laãn nhau nöõa.

_ Ñeå taâm luoân thanh-tònh, khoâng ghi nhôù caùc caûnh tröôùc, thì taâm ta ñöôïc an

ñònh löu-thoâng.

_ Traùi laïi, neáu coøn chaáp phaûi quaáy, ñuùng sai v.v... thì nieäm nieäm luoân noái

tieáp nhau chaúng döùt, goïi laø bò troùi buoäc.

_ Chuùng ta muoán laøm saùng ñaïo thì:

- ñoái vôùi caùc phaùp khoâng chaáp ngaõ, chaáp nhaân,

- ñoái vôùi caùc nieäm thì chaúng truï vaøo nieäm.


_ Laøm nhö vaäy thì khoâng coøn bò buoäc raøng nöõa,

- laøm nhö vaäy laø laáy voâ-truï laøm boån goác,

- töùc laø laáy Chôn-Taâm laøm goác ñeå tu.

11 – 15

AÂm Nghóa

11. Thieän-tri-thöùc! Ngoaïi ly nhöùt-thieát

töôùng, danh vi voâ-töôùng.

_ Naêng ly ö töôùng, töùc phaùp-theå thanh-

tònh.

_ Thöû thò dó voâ-töôùng vi theå.

11. Naøy Thieän-tri-thöùc! Ngoaøi lìa taát caû

caùc töôùng, thì goïi laø voâ-töôùng.

_ Maø ñaõ lìa heát töôùng roài, thì phaùp-theå

thanh-tònh. (Chính laø caùi theå thanh-tònh cuûa caùc

phaùp)

_ Ñoù laø laáy voâ-töôùng laøm theå.

12. Thieän-tri-thöùc! Ö chö caûnh thöôïng,

taâm baát-nhieãm, vieát voâ-nieäm.

_ Ö töï nieäm thöôïng, thöôøng ly chö caûnh,

baát ö caûnh thöôïng sanh taâm.

_ Nhöôïc chæ baù vaät baát tö, nieäm taän tröø

khöôùc; nhöùt nieäm tuyeät töùc töû, bieät xöù

thoï sanh; thò vi ñaïi thaùc!

_ Hoïc ñaïo giaû tö chi.

_ Nhöôïc baát thöùc phaùp yù, töï thaùc du khaû,

caùnh khuyeán tha-nhaân; töï meâ baát kieán,

höïu baùng Phaät kinh.

_ Sôû-dó laäp voâ-nieäm vi toâng.

12. Naøy Thieän-tri-thöùc! Ñoái vôùi caùc

caûnh, maø taâm chaúng nhieãm, goïi laø voâ-

nieäm.

_ ÔÛ trong taâm nieäm cuûa mình thöôøng lìa

caùc caûnh, chaúng bao giôø ñoái caûnh sanh

taâm.

_ Baèng nhö traêm vieäc chaúng nghó tôùi, maø

cöù lo dieät tröø caùi nieäm cho heát; heã moät

nieäm döùt tuyeät töùc laø cheát, cheát roài phaûi

thoï sanh nôi khaùc; ñoù laø sai laàm to!

_ Cho neân keû hoïc ñaïo caàn suy nghó kyõ.

_ Neáu chaúng hieåu roõ yù phaùp, thì phaàn

mình laàm vaãn chöa haïi maáy, maø laïi coøn

khuyeán ngöôøi khaùc laàm theo; töï mình

meâ chaúng thaáy, maø coøn trôû laïi cheâ bai

kinh Phaät, thaät laø nguy haïi voâ-cuøng.

_ Vì vaäy môùi laäp voâ-nieäm laøm toâng.

13. Thieän-tri-thöùc! Vaân haø laäp voâ-nieäm

vi toâng?

_ Chæ duyeân khaåu thuyeát-kieán taùnh, meâ

nhaân ö caûnh thöôïng höõu nieäm, nieäm

thöôïng tieän khôûi taø-kieán; nhöùt-thieát traàn-

lao voïng-töôûng tuøng thöû nhi sanh.

_ Töï-taùnh boån voâ nhöùt phaùp khaû ñaéc.

Nhöôïc höõu sôû ñaéc, voïng thuyeát hoïa

phöôùc, töùc thò traàn-lao taø-kieán.

_ Coá thöû phaùp-moân, laäp voâ-nieäm vi

toâng.

13. Naøy Thieän-tri-thöùc! Vì sao laäp voâ-

nieäm laøm toâng?

_ Chæ vì ngöôøi meâ mieäng noùi thaáy taùnh,

maø khi ñoái caûnh laïi coù nieäm, taâm nieäm

laïi luoân khôûi taø-kieán; cho neân taát caû

traàn-lao voïng-töôûng töø ñaây maø sanh ra.

_ Töï-taùnh voán khoâng coù moät phaùp chi

khaù ñaëng. Neáu coøn coù choã ñaëng, choã

chöùng, noùi doái hoïa phöôùc, töùc laø traàn-lao

taø-kieán.

_ Cho neân phaùp-moân naøy, laáy voâ-nieäm

laøm toâng.

14. Thieän-tri-thöùc! 14. Naøy Thieän-tri-thöùc!


_ Voâ giaû, voâ haø söï?

_ Nieäm giaû, nieäm haø vaät?

_ Khoâng laø, khoâng vieäc chi?

_ Nieäm laø, nieäm vaät gì?

_ Voâ giaû, voâ nhò töôùng, voâ chö traàn-lao

chi taâm.

_ Nieäm giaû, nieäm Chôn-Nhö boån-taùnh.

_ Khoâng laø, khoâng hai töôùng, vaø khoâng

coù caùc taâm traàn-lao (phieàn-naõo).

_ Nieäm laø, nieäm boån-taùnh Chôn-Nhö.

_ Chôn-Nhö töùc thò nieäm chi theå,

- nieäm töùc thò Chôn-Nhö chi duïng.

_ Chôn-Nhö töùc laø caùi theå cuûa nieäm,

- nieäm töùc laø caùi duïng cuûa Chôn-Nhö.

_ Chôn-Nhö töï-taùnh khôûi nieäm, phi nhaõn

nhó tî thieät naêng nieäm.

_ Chôn-Nhö höõu taùnh, sôû-dó khôûi nieäm;

Chôn-Nhö nhöôïc voâ, nhaõn nhó saéc thinh

ñöông thôøi töùc hoaïi.

_ Chôn-Nhö töï-taùnh cuûa mình khôûi

nieäm, chôù chaúng phaûi maét, tai, muõi, löôõi

maø khôûi nieäm ñöôïc.

_ Vì Chôn-Nhö coù taùnh, cho neân noù khôûi

nieäm; neáu Chôn-Nhö khoâng taùnh, thì

maét, tai, saéc, tieáng, töùc thôøi tieâu hoaïi.

15. Thieän-tri-thöùc! Chôn-Nhö töï-taùnh

khôûi nieäm, luïc caên tuy höõu kieán vaên

giaùc tri; baát-nhieãm vaïn caûnh, nhi chôn-

taùnh thöôøng töï-taïi.

_ Coá kinh vaân: ‚Naêng thieän phaân-bieät

chö phaùp-töôùng, ö ñeä-nhöùt nghóa nhi

baát-ñoäng‛.

15. Naøy Thieän-tri-thöùc! Chôn-Nhö töï-

taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình khôûi nieäm, daàu

saùu caên tuy coù thaáy, nghe, roõ, bieát;

nhöng chaúng nhieãm vôùi muoân caûnh, maø

chôn-taùnh vaãn thöôøng töï-taïi.

_ Vì vaäy kinh noùi: ‚Noù hay phaân-bieät soi

saùng caùc töôùng cuûa phaùp, ñoái vôùi nghóa

thöù nhöùt chaúng ñoäng‛.

(Töùc laø noù chaúng lay ñoäng theo caùc phaùp töôùng ñoù.)

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå chæ daïy:

_ Tu laø phaûi bieát lìa töôùng thì môùi ñöôïc töï-taïi nhö:

- Taát caû caûnh beân ngoaøi, chuùng ta ñeàu thaáy bieát roõ raøng, nhöng khoâng

dính vôùi taát caû caùc caûnh ñoù, neân goïi laø ngoaøi lìa töôùng, ñoù goïi laø phaùp voâ-töôùng.

- Maø voâ-töôùng laø ñoái caûnh khoâng sanh tình, khoâng coøn saéc töôùng ñaâu maø

phaân-bieät, thì ñaây laø nhaäp thieàn, chöùng ñaéc ñöôïc thieàn ñaïi-ñònh roài.


_ Khi chuùng ta ñaõ lìa heát töôùng roài (töùc voâ-töôùng), thì ngay ñoù laø phaùp-theå

thanh-tònh (laø Chôn-Taâm thanh-tònh).

_ Ngöôøi tu nhö vaäy goïi laø laáy voâ-töôùng laøm theå (töùc laø laáy theå cuûa Chôn-

Taâm nhaäp tu).

_ Chuùng ta tu-haønh neân duøng trí-tueä maø soi toû bieát taát caû caûnh vaø saéc

töôùng voán laø huyeãn-giaû, coù maø khoâng thaät coù; coøn theå cuûa chuùng cuõng khoâng

thaät-theå.

_ Chuùng ta toû bieát nhö vaäy, thì khi tieáp xuùc vôùi caûnh, daàu thaáy bieát roõ raøng

caùc caûnh, nhöng khoâng dính maéc vôùi caûnh ñoù nhö sanh öa thích, thöông gheùt

v.v..., thì ngay ñoù goïi laø voâ-nieäm.


Voâ-nieäm laø gì?

_ Voâ-nieäm laø taâm toû bieát taát caû maø khoâng ñính maéc vôùi taát caû, neân taâm

haèng thanh-tònh, goïi laø voâ-nieäm.

_ Traùi laïi, traêm vieäc ñeàu buoâng boû, khoâng nghó ñeán, maø cöù lo dieät tröø phaù

tan, caùi nieäm coá laøm cho noù döùt tuyeät heát v.v..., maø heã ta laøm cho nieäm khoâng khôûi

nöõa, thì ta seõ cheát; laïi coøn tö duy raèng khi ta cheát roài thì seõ ñi ñaàu thai choã môùi cho

khoûe hôn.

_ Ngöôøi suy nghó nhö vaäy laø laàm to, laàm ôû choã laø ta coù saùng ñöôïc ñaïo chöa

hay vaãn coøn voâ-minh, thì laøm sao bieát ñöôïc taùi sanh laïi choã toát hôn?

Neân Ñöùc Luïc-Toå nhaéc raèng:

_ Ngöôøi tu caàn phaûi khai-thoâng trí-tueä, ñeå laáy trí-tueä naøy maø tö-duy, môùi

thoâng lyù ñaïo ñaït yù phaùp, thì môùi khoâng laàm.

_ Khi mình ñaõ laàm thì khoâng ñaùng haïi bao nhieâu. Ñaùng haïi laø coøn ñem caùi

laàm naøy chæ daïy cho ngöôøi khaùc laàm theo, thì caùi naøy môùi ñaùng haïi lôùn lao hôn.

_ Neân laøm cho chuùng-sanh meâ-muoäi chaúng toû giaùo-lyù cuûa Phaät, maø laøm

cho hoï sanh taâm cheâ bai kinh Phaät, thaät laø nguy-hieåm voâ-cuøng.

_ Do ñoù, Ñöùc Luïc-Toå khuyeân ta neân laáy voâ-nieäm laøm goác. Vì sao Ñöùc Luïc-

Toå laäp voâ-nieäm laøm toâng (laøm chuû, laø goác)?

_ Vì Ñöùc Luïc-Toå bieát chuùng-sanh chöa laøm chuû ñöôïc mình, luoân coøn meâ-

muoäi maø laïi cho mình laø saùng suoát.

_ Neân thöôøng cho mình ñaõ thaáy taùnh, vì caùi thaáy taùnh naøy laø mình môùi chæ

bieát maø thoâi, chôù chöa nhaäp noù ñöôïc, thì khoâng theå goïi laø thaáy taùnh ñöôïc.

_ Chuùng ta ñoái caûnh luoân sanh nieäm, thì taâm môùi khôûi sanh taø-kieán. Vaäy caùi

thaáy sai laàm thì khoâng toû ñöôïc thaät-töôùng cuûa noù, maø laïi cho laø ta thaáy ñuùng. Neân

taát caû voïng-töôûng traàn-lao töø ñaây maø sanh ra.

_ Vì töï-taùnh (Chôn-Taâm) voán thanh-tònh, khoâng coù moät phaùp, moät vaät chi

caû, neân goïi laø baûn lai voâ nhöùt vaät (xöa nay khoâng coù vaät).

_ Vì taâm khoâng moät phaùp coù theå ñöôïc, ta thaáy taâm vöøa yeân laëng thì noùi toâi

ñöôïc thanh-tònh, roài ñem chuyeän hoïa phöôùc noùi cho ngöôøi v.v...

_ Ví nhö noùi veà caùi linh öùng:

- Baø coi chöøng 3 thaùng nöõa seõ gaëp tai naïn

- OÂng noï 4 thaùng nöõa seõ ñöôïc phöôùc, gaëp may v.v...

- thì ñaây laø nhöõng lôøi tieân-tri löøa ñaûo taø-kieán.

_ Maø khoâng bieát töï-taùnh (Chôn-Taâm) voán thanh-tònh khoâng coù moät phaùp,

moät vaät gì caû, thì coøn gì goïi laø sôû-ñaéc, sôû-chöùng, thì coù gì noùi hoïa phöôùc cho ngöôøi.

_ Nhöng ngöôøi sau naøy tu-haønh khi ñöôïc chuùt ít thanh-tònh neân taâm coù

saùng, thöôøng caàu danh caàu lôïi, laïi hay noùi chuyeän quaù-khöù vò-lai, ñieàm linh, hoïa

phöôùc v.v.... Ñaây laø nhöõng taâm taø, khoâng phaûi laø ngöôøi tu theo chaùnh-phaùp.

Vì caùc lyù treân, neân Ñöùc Luïc-Toå daïy ta:

_ Phaùp-moân cuûa ngaøi laäp ra laø laáy voâ-nieäm laøm toâng (laøm chuû). Roài ngaøi

phaân tích theâm cho roõ caùi voâ-nieäm laø gì?

- Voâ-nieäm : laø khoâng sanh tình.


- Voâ : laø ñoái vôùi taát caû caûnh traàn-lao, phieàn-naõo khoâng daáy ñoäng nöõa.

- Nieäm : laø khôûi maø khoâng dính, laø nhôù maø khoâng nhieãm, vaãn thanh

trong.

_ Neân noùi raèng, taát caû laø khoâng dính, töùc laø ñöùng tröôùc caûnh vaãn toû bieát, maø

khoâng dính vôùi caûnh ñoù, neân goïi laø voâ (khoâng).

_ Coøn nieäm laø khoâng sanh tình, töùc laø khoâng khôûi ham muoán, öa thích

v.v..., cuõng khoâng hai beân: nhaân ngaõ (ngöôøi vaø ta), ngaõ aùi vaø phaùp aùi, thì ngay ñoù

caùc traàn-lao ñeàu döùt saïch.

Ngaøi laïi daïy raèng:

- Khoâng : laø khoâng coøn traàn-lao.

- Nieäm : laø luoân nhôù boån-taùnh Chôn-Nhö (Chôn-Taâm).

- Chôn-Nhö (Chôn-Taâm) laø caùi theå cuûa nieäm.

- Nieäm laø caùi duïng cuûa Chôn-Nhö (Chôn-Taâm).

_ Neân Chôn-Nhö töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình, noù khôûi nieäm, chôù khoâng

phaûi do maét, tai, muõi, löôõi, thaân maø noù khôûi nieäm ñöôïc.

_ Vì Chôn-Nhö (Chôn-Taâm) coù taùnh giaùc, neân noù môùi khôûi nieäm ñöôïc.

_ Coøn neáu Chôn-Nhö (Chôn-Taâm) khoâng coù taùnh giaùc, thì maét, tai, muõi,

löôõi, saéc, tieáng ñeàu bò hoaïi dieät töùc thôøi.

Neân ngaøi daïy tieáp:

_ Chôn-Nhö töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình daàu luoân “khôûi nieäm” vaø luoân

laøm cho saùu caên ñeàu hoaït-ñoäng theo nhö thaáy, nghe, roõ, bieát maø noù chaúng nhieãm

vôùi muoân loaøi, muoân caûnh ñoù, maø noù luoân thöôøng töï-taïi thanh-tònh.

_ Do ñoù maø kinh noùi raèng:

“Chôn-Nhö töï-taùnh (Chôn-Taâm) noù hay phaân-bieät vaø toû roõ saùng suoát caùc

töôùng cuûa phaùp, maø chaúng lay ñoäng theo caùc phaùp töôùng ñoù (neân goïi laø thöù nhöùt

chaúng ñoäng)”.



PHAÅM THÖÙ NAÊM

DIEÄU HAÏNH

(PHAÅM TOÏA THIEÀN)

1 – 4

AÂm Nghóa


_ Thöû moân toïa thieàn,

- nguyeân baát tröôùc taâm,

- dieäc baát tröôùc tònh,

- dieäc baát thò baát-ñoäng.

1. Ñöùc Luïc-Toå daïy ñaïi-chuùng raèng:

_ Phaùp-moân toïa thieàn naøy,

- voán chaúng truï ôû nôi taâm,

- cuõng chaúng truï ôû nôi tònh,

- cuõng chaúng phaûi chaúng ñoäng.

_ Nhöôïc ngoân: Tröôùc taâm, taâm nguyeân

thò voïng, tri taâm nhö huyeãn, coá voâ sôû

tröôùc daõ.

_ Nhöôïc ngoân: Tröôùc tònh, nhaân taùnh

boån tònh, do voïng-nieäm coá, caùi phuù (phuùc)

Chôn-Nhö.

_ Neáu noùi: Truï ôû nôi taâm, thì taâm goác laø

voïng, bieát taâm nhö tuoàng giaû mî, cho

neân noù voán khoâng coù choã truï.

_ Coøn neáu noùi: Truï ôû nôi tònh, thì taùnh

ngöôøi goác saün tònh, chæ vì voïng-nieäm che

laáp boån-taùnh Chôn-Nhö (Chôn-Taâm).

_ Ñaõn voâ voïng-töôûng, taùnh töï thanh-

tònh.

_ Khôûi taâm tröôùc tònh, khöôùc sanh tònh

voïng. Voïng voâ xöù-sôû, tröôùc giaû thò voïng.

_ Tònh voâ hình-töôùng, khöôùc laäp tònh

töôùng, ngoân thò coâng phu.

_ Taùc thöû kieán giaû, chöôùng töï boån-taùnh,

khöôùc bò tònh phöôïc.

_ Heã khoâng voïng-töôûng, thì boån-taùnh

saün töï thanh-tònh.

_ Neáu khôûi taâm truï vaøo tònh, thì tònh

töôùng sanh voïng töôùng. Maø voïng thì

khoâng coù xöù-sôû, heã coù truï töùc laø voïng.

_ Hôn nöõa, tònh voán khoâng coù hình-

töôùng, maø laïi laäp ra caùi töôùng tònh, roài

cho laø coâng phu.

_ Ngöôøi thaáy bieát nhö vaäy, thì töï che laáp

boån-taùnh cuûa mình, roài trôû laïi bò caùi tònh

naøy noù troùi buoäc.

2. Thieän-tri-thöùc! Nhöôïc tu ‚baát-ñoäng‛

giaû, ñaõn kieán nhöùt-thieát nhaân thôøi, baát

kieán nhaân chi thò phi, thieän aùc, quaù

hoaïn, töùc thò töï-taùnh ‚baát-ñoäng‛.

2. Naøy Thieän-tri-thöùc! Neáu tu phaùp

‚chaúng ñoäng‛, nghóa laø khi thaáy taát caû

moïi ngöôøi, maø mình chaúng thaáy nhöõng

ñieàu phaûi quaáy, laønh döõ, toäi loãi cuûa

ngöôøi, töùc ñoù laø töï-taùnh ‚chaúng ñoäng‛.

3. Thieän-tri-thöùc! Meâ nhaân thaân tuy baát-

ñoäng, khai khaåu tieän thuyeát tha-nhaân thò

phi, tröôøng ñoaûn, haûo aùc, döõ ñaïo vi boäi.

3. Naøy Thieän-tri-thöùc! Keû meâ thaân tuy

chaúng ñoäng, maø khi môû mieäng ra thì noùi

nhöõng söï phaûi quaáy, hay dôû, toát xaáu cuûa

ngöôøi, ñoù laø traùi nghòch vôùi ñaïo.


_ Nhöôïc tröôùc taâm tröôùc tònh, töùc

chöôùng ñaïo daõ.

_ Bôûi neân, neáu truï ôû nôi taâm hoaëc truï ôû

nôi tònh, töùc laø laøm ngaên che caùi ñaïo

vaäy.

4. Sö thò chuùng vaân: Thieän-tri-thöùc! Haø

danh toïa thieàn?

_ Thöû phaùp-moân trung, voâ-chöôùng voâ-

ngaïi.

_ Ngoaïi ö nhöùt-thieát thieän aùc caûnh-giôùi,

taâm nieäm baát khôûi, danh vi ‚toïa‛;

- noäi kieán töï-taùnh baát-ñoäng, danh vi

‚thieàn‛.

4. Toå daïy chuùng raèng: Naøy Thieän-tri-

thöùc! Theá naøo laø toïa thieàn?

_ Trong phaùp-moân naøy, khoâng ngaên,

khoâng caûn.

_ Ñoái vôùi taát caû caûnh-giôùi laønh döõ ôû beân

ngoaøi, maø taâm chaúng khôûi voïng-nieäm,

goïi laø ‚toïa‛;

- beân trong thaáy töï-taùnh mình chaúng

ñoäng, goïi laø ‚thieàn‛.

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå daïy cho ñaïi-chuùng veà moân toïa thieàn chôn-thaät, ngaøi

nhaán maïnh ôû ba ñieåm quan-troïng trong moân thieàn cuûa ngaøi laø khi tu thieàn phaûi

bieát: 1. Khoâng chaáp truï vaøo voïng-taâm ñeå haønh thieàn.

2. Khoâng chaáp truï vaøo tònh ñeå haønh thieàn.

3. Khoâng chaáp truï vaøo choã:

- Cuõng chaúng phaûi chaúng ñoäng (laø phaùp coù)

- Cuõng chaúng phaûi chaúng khoâng ñoäng (laø phaùp khoâng)

Ngoaøi ba phaùp treân ra, Ñöùc Luïc-Toå coøn daïy theâm:

_ Neáu nhö khi chuùng ta ñang haønh thieàn maø cho raèng tu thieàn laø phaûi laáy

taâm ñeå truï, töùc laø coät voïng-taâm vaøo choã naøo ñoù, ñeå cho noù ñöôïc yeân tònh.

_ Nhöng xeùt caùi taâm voïng voán noù cuõng laø huyeãn-voïng. Neân taùnh caàn phaûi

saùng toû choã naøy maø bieát roõ raèng voïng taâm noù gioáng nhö tuoàng giaû mî khoâng thaät-

theå, thì laøm sao laáy gì ñeå truï ñöôïc?

_ Coøn neáu nhö noùi raèng tu caàn phaûi truï vaøo choã tònh, nhöng chuùng ta ai

cuõng saün coù tònh roài, thì caàn gì phaûi truï vaøo ñoù laøm chi nöõa ñeå ñöôïc tònh.

_ Neân chuùng ta caàn phaûi hieåu roõ: Sôû-dó chuùng ta khoâng toû giaùc ñöôïc laø vì

chuùng ta bò caùi voïng-nieäm naøy che laáp caùi boån-taùnh Chôn-Nhö (Chôn-Taâm) cuûa

chuùng ta.

_ Heã taâm khoâng coù voïng-töôûng, thì ngay ñoù boån-taùnh giaùc thanh-tònh

(Chôn-Taâm) coù saün, noù hieån baøy laøu laøu toûa saùng.

_ Coøn neáu nhö khôûi taâm truï vaøo tònh, thì lieàn ngay ñoù tònh bieán thaønh tònh

voïng.

_ Maø phaûi bieát raèng voïng voán khoâng coù xöù-sôû, cuõng khoâng coù thaät-theå, neân

heã truï vaøo ñaâu thì ngay ñoù laø voïng caû.

_ Traùi laïi, tònh voán khoâng coù hình-töôùng vaø saéc-theå, maø ta cöôõng laäp noù

thaønh coù töôùng tònh roài duøng noù maø coâng-phu tu-haønh, thì roõ raøng chuùng ta chöa toû

ngoä giaùo-lyù veà thieàn maø voäi laøm caøn, laïi cho laø ñuùng, thì voâ-tình töï che laáp maát boån

taùnh giaùc Chôn-Nhö (Chôn-Taâm) cuûa mình, maø ñaønh ñeå cho caùi tònh naøy troùi buoäc

chuùng ta.


Neân Ñöùc Luïc-Toå thöông tình maø nhaéc nhôû raèng:

_ Tu thieàn, töùc laø tu phaùp chaúng ñoäng, laøm cho chuùng ta ñöôïc tónh laëng.

Muoán ñöôïc phaùp naøy thì chuùng ta khoâng caàn phaûi duøng phaùp ñeå tu maø chæ caàn:

- Khi chuùng ta ñoái caûnh, giao teá vôùi taát caû moïi ngöôøi vaø caûnh vaät, taùnh ñeàu

thaáy, nghe, roõ, bieát,

- maø mình khoâng dính vaøo caùc caûnh vaät naøy qua thaáy, nghe, roõ, bieát ñoù,

- vaø cuõng khoâng dính vaøo caùc vieäc phaûi quaáy, ñuùng sai, laønh döõ, toäi loãi

v.v...

- thì ñaây laø ñaõ chöùng ñaéc ñöôïc töï-taùnh chaúng ñoäng, töùc cuõng laø chöùng

ñaéc thieàn ñaïi-ñònh roài.

_ Traùi laïi, ngöôøi meâ maø taäp thaân chaúng ñoäng, neân khi ñoái caûnh tieáp xuùc vôùi

moïi söï moïi vaät, thì luoân dính maéc vaøo moïi söï moïi vaät nhö cho laø coù phaûi quaáy,

ñuùng sai, hay dôû, toát xaáu v.v..., thì ñaây laø vieäc laøm traùi vôùi ñaïo chaùnh-giaùc vaø cuõng

laø ngaên che laøm chöôùng ñaïo.

_ Neân Ñöùc Luïc-Toå môùi ñöa chuùng ta vaøo chi tieát cuûa thieàn ñeå chuùng ta

hieåu roõ toïa thieàn laø theá naøo? Ngaøi daïy raèng:

- Toïa : laø ngoài, laø ñoái vôùi caùc söï vieäc nhö laønh döõ, ñuùng sai, phaûi quaáy v.v..., vaø

cuøng caùc caûnh vaät nhö toát xaáu, to nhoû, vuoâng troøn v.v..., laø caûnh beân

ngoaøi, maø taùnh khoâng chaáp, khoâng nhieãm, khoâng dính maéc, töùc laø khoâng

khôûi voïng-nieäm theo caùc caûnh vaät ñoù, thì goïi laø Toïa.

- Thieàn : laø beân trong ñoái caûnh khoâng loaïn ñoäng, neân töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa

mình chaúng ñoäng, thì goïi laø Thieàn.

5 – 7

AÂm Nghóa

5. Thieän-tri-thöùc! Haø danh ‚thieàn-ñònh‛?

_ Ngoaïi ly töôùng vi ‚thieàn‛,

- noäi baát loaïn vi ‚ñònh‛.

_ Ngoaïi nhöôïc tröôùc töôùng, noäi taâm töùc

loaïn;

- ngoaïi nhöôïc ly töôùng, taâm töùc baát loaïn.

_ Boån-taùnh töï tònh töï ñònh, chæ vò kieán

caûnh, tö caûnh töùc loaïn.

_ Nhöôïc kieán chö caûnh, taâm baát loaïn

giaû, thò ‚chôn ñònh‛ daõ.

5. Naøy Thieän-tri-thöùc! Sao goïi laø ‚thieàn-

ñònh‛?

_ Beân ngoaøi lìa caùc töôùng laø ‚thieàn‛,

- beân trong nhöùt taâm chaúng loaïn laø

‚ñònh‛.

_ Neáu ngoaøi coøn dính töôùng, thì beân

trong taâm aét loaïn;

- baèng beân ngoaøi lìa töôùng, thì trong taâm

chaúng loaïn.

_ Boån-taùnh mình voán töï tònh (töùc laø töï ñònh),

chæ vì thaáy caûnh, cho caûnh laø thaät, neân

sanh ra loaïn ñoäng maø thoâi.

_ Neáu thaáy caùc caûnh (bieát laø giaû), maø taâm

chaúng loaïn ñoäng, nhö vaäy môùi thaät laø

‚chôn ñònh‛.

6. Thieän-tri-thöùc! 6. Naøy Thieän-tri-thöùc!


_ Ngoaïi ly töôùng töùc ‚thieàn‛,

- noäi baát loaïn töùc ‚ñònh‛.

_ Ngoaïi thieàn noäi ñònh, thò vi ‚thieàn

ñònh‛.

_ Boà-Taùt giôùi kinh vaân: ‚Ngaõ boån-taùnh

nguyeân töï thanh-tònh‛.

_ Ngoaøi lìa töôùng töùc laø ‚thieàn‛,

- trong chaúng ñoäng töùc laø ‚ñònh‛.

_ Ngoaøi thieàn trong ñònh, töùc laø ‚thieàn

ñònh‛.

_ Kinh Boà-Taùt giôùi coù daïy: ‚Boån-taùnh

mình voán saün thanh-tònh‛.


_ Ö nieäm nieäm trung, töï kieán boån-taùnh

thanh-tònh, töï tu töï haønh, töï thaønh Phaät-

ñaïo.


_ ÔÛ trong haèng saùt-na, mình haèng thaáy

boån-taùnh thanh-tònh cuûa mình, roài laáy

boån-taùnh naøy töï tu, töï haønh, thì chaéc

chaén töï vieân-thaønh Phaät-ñaïo.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñeán ñaây Ñöùc Luïc-Toå daïy cho chuùng hieåu bieát theá naøo laø chôn thieàn-ñònh,

ngaøi daïy raèng: - Ngoaøi lìa caùc töôùng goïi laø thieàn,

- Trong taâm chaúng loaïn goïi laø ñònh.

_ Bôûi chuùng ta beân ngoaøi chaïy theo caûnh maø dính caùc töôùng hình cuûa

caûnh, thì beân trong taâm aét loaïn.

_ Coøn nhö ngoaøi lìa caùc töôùng thì beân trong taâm chaúng loaïn.

_ Nhö vaäy thì boån-taùnh voán tònh (Chôn-Taâm), noù töï hieån baøy, laøu laøu thanh-

tònh.

_ Chæ vì chuùng ta soáng ôû ñôøi, thöôøng thaáy caûnh roài dính theo caûnh, maø

thaønh coù loaïn ñoäng ñieân-ñaûo.

_ Neáu nhö chuùng ta thaáy caûnh laø caûnh, töùc khoâng dính maéc vaøo caûnh, thì

taâm chaúng loaïn ñoäng, nhö vaäy môùi thaät goïi laø chôn ñònh.

_ Laïi nöõa: - Ngoaøi lìa töôùng, töùc laø thieàn,

- Trong chaúng loaïn, töùc laø ñònh.

_ Neân: Ngoaøi thieàn, trong ñònh, töùc goïi laø chôn thieàn-ñònh.

_ Cho neân loaïi thieàn-ñònh naøy ôû baát cöù choã naøo cuõng haønh thieàn-ñònh ñöôïc

caû.

_ Neân noù khoâng caàn phaûi ngoài moät choã, eùp xaùc, ñeå maét nhìn xuoáng lim dim,

maø thieàn-ñònh naøy laø ôû trong moïi hoaït-ñoäng, moïi coâng vieäc v.v..., neân haønh thieàn

laø: - khoâng dính nôi töôùng,

- khoâng chaïy theo caûnh,

- taâm haèng laëng leõ thanh-tònh maø giaùc soi.

_ Neân öùng vaøo caùc vieäc laøm nhö naáu côm, böûa cuûi, giaõ gaïo, cuoác ñaát,

troàng khoai, aên uoáng v.v... ñeàu laø thieàn-ñònh ñöôïc caû. Nhö vaäy môùi goïi laø thieàn-

ñònh cuûa Ñöùc Luïc-Toå chæ daïy.

_ Trôû laïi tích xöa, coù laàn Toå gaëp moät vò taêng ñang toïa thieàn, thì ngaøi cho

moät gaäy vaøo löng, laøm cho vò taêng naøy hoaûng boû chaïy. Taïi sao theá?

_ Vì chuû-yeáu thieàn cuûa ngaøi laø chuû-tröông trong moïi hoaøn-caûnh ñoái caûnh

khoâng sanh tình, chôù khoâng ñôïi ngoài thieàn môùi goïi laø thieàn-ñònh.


_ Nhöng traùi laïi, hieän nay coù nhieàu ngöôøi chöa thoâng giaùo-lyù thieàn chôn-

chaùnh, neân vaãn laãn loän vôùi thieàn taø-ñaïo luyeän coâng, laø ngoài yeân laëng lim dim chuù

taâm vaøo moät choã, hoaëc ñeå taâm troáng khoâng, thì môùi cho ñoù laø tu thieàn-ñònh.

_ Maø khoâng toû bieát tu thieàn-ñònh chôn-chaùnh laø nhö theá naøo? Töùc laø:

- Ngoaøi thì lìa töôùng laø thieàn,

- Trong taâm thì khoâng loaïn laø ñònh.

_ Töùc laø ngay caûnh vaãn thieàn-ñònh, töùc laø ngay ñoù laø ñaïo-traøng, duø ôû ñaâu ñi

nöõa.

_ Nôi chôï ñôøi maø lìa töôùng chôï, thì trong taâm khoâng loaïn, thì giöõa chôï cuõng

laø ñaïo-traøng; chôù khoâng caàn phaûi vaøo chuøa hoaëc nôi tònh-thaát hay am coác v.v...

môùi cho ñoù laø ñaïo-traøng tu thieàn-ñònh.

Ñöùc Luïc-Toå daïy cho chuùng ta thaáy:

_ Trong moãi ngöôøi chuùng ta ñeàu saün coù boån-taùnh thanh-tònh (Chôn-Taâm)

thì caàn gì tu ñeå coù ñöôïc caùi thanh-tònh chi nöõa.

_ Maø taùnh chæ caàn bieát:

- lìa töôùng ngaõ vaø töôùng nhôn,

- töùc laø ngaõ-aùi vaø phaùp-aùi,

- thì taâm ta trôû thaønh thanh-tònh laø chöùng ñaéc ñöôïc chôn thieàn-ñònh roài,

caàn gì phaûi toán coâng-phu voâ-ích.

Vì leõ naøy maø Ñöùc Luïc-Toå môùi chæ daïy:

_ Chuùng ta chæ caàn haèng nieäm, haèng giaùc, luoân toû nhaäp boån-taùnh thanh-tònh

(Chôn-Taâm) cuûa mình, roài laáy taùnh giaùc thanh-tònh naøy (Chôn-Taâm) maø laøm nhaân

ñeå töï tu, töï haønh theo theå, taùnh, duïng cuûa Chôn-Taâm, thì chaéc chaén vieân-thaønh

Phaät-ñaïo.



PHAÅM THÖÙ SAÙU

SAÙM-HOÁI

1 – 10

AÂm Nghóa

1. Thôøi, ñaïi-sö kieán Quaûng Thieàu kî töù

phöông só-thöù, bieàn taäp sôn trung thính

phaùp, ö thò thaêng toïa, caùo chuùng vieát:

_ ‚Lai chö Thieän-tri-thöùc, thöû söï tu tuøng

töï-taùnh trung khôûi, ö nhöùt-thieát thôøi,

nieäm nieäm töï tònh kyø taâm,

- töï tu kyø haïnh,

- kieán töï kyû phaùp-thaân,

- kieán töï taâm Phaät,

- töï ñoä töï giôùi,

- thæ ñaéc baát giaû ñaùo thöû.

1. Luùc baáy giôø, Luïc-Toå thaáy nhöõng

ngöôøi ôû Quaûng-Chaâu vaø Thieàu-Chaâu,

cuøng só-thöù (daân chuùng) ôû boán phöông, tuï

hoïp taïi chuøa nghe phaùp, Toå leân giaûng-

ñöôøng, maø daïy baûo chuùng raèng:

_ ‚Caùc Thieän-tri-thöùc ñeán ñaây, phaûi bieát

moïi söï ñeàu töø trong töï-taùnh khôûi ra, baát-

luaän luùc naøo, taâm mình haèng töï thanh-

tònh laáy mình,

- mình töï tu, töï haønh,

- töï thaáy phaùp-thaân (Chôn-Taâm) cuûa mình,

- töï thaáy taâm Phaät (Chôn-Taâm) cuûa mình,

- roài mình töï ñoä, töï raên laáy mình,

- chöùng ñöôïc nhö vaäy thì ñeán chuøa môùi

laø chôn-thaät.

_ Kyù tuøng vieãn lai, nhöùt hoäi ö thöû, giai

coäng höõu duyeân.

_ Kim khaû caùc caùc hoà quì, tieân vò truyeàn

töï-taùnh ‚nguõ phaàn phaùp-thaân höông‛;

thöù thoï ‚voâ-töôùng saùm-hoái‛.

_ Quí vò töø phöông xa ñeán, hoäi hieäp ôû

nôi ñaây, töùc laø cuøng nhau coù duyeân.

_ Baây giôø quí vò neân quì xuoáng, ñaëng

tröôùc laø ta truyeàn ‚naêm phaàn höông

phaùp-thaân‛ cuûa töï-taùnh; vaø sau ta trao

phaùp ‚voâ-töôùng saùm-hoái‛ cho‛.

2. Chuùng hoà quì. 2. Ñaïi-chuùng cuøng quì.

3. Sö vieát:

Nhöùt giôùi höông.

_ Töùc töï taâm trung,

- voâ phi, voâ aùc,

- voâ taät ñoá,

- voâ tham saân,

- voâ kieáp haïi, danh giôùi höông.

3. Toå noùi:

Moät laø: Giôùi höông.

_ Töùc laø trong taâm mình,

- khoâng quaáy, khoâng döõ,

- khoâng ganh gheùt,

- khoâng tham, giaän,

- khoâng si meâ, aùm haïi, goïi laø giôùi höông.

4. Nhò ñònh höông.

_ Töùc ñoå chö thieän aùc caûnh töôùng, töï

taâm baát loaïn, danh ñònh höông.

4. Hai laø: Ñònh höông.

_ Töùc laø troâng thaáy caùc caûnh töôùng laønh

döõ, maø taâm mình chaúng loaïn ñoäng, goïi


laø ñònh höông.

5. Tam tueä höông.

_ Töï taâm voâ-ngaïi, thöôøng dó trí-tueä

quaùn-chieáu töï-taùnh, baát taïo chö aùc.

_ Tuy tu chuùng thieän, taâm baát chaáp-

tröôùc, kính thöôïng nieäm haï, caêng (thöông

xoùt) tuaát (cöùu giuùp) coâ (coâ-ñôn) baàn (ngheøo khoå),

danh tueä höông.

5. Ba laø: Tueä höông.

_ Töùc laø töï taâm khoâng chöôùng ngaïi, maø

haèng thöôøng duøng trí-tueä ñeå soi xeùt töï-

taùnh (Chôn-Taâm), chaúng taïo caùc ñieàu aùc.

_ Maëc daàu tu caùc nghieäp laønh, nhöng

taâm khoâng chaáp-tröôùc (dính maéc), bieát toân-

kính ngöôøi treân, chieáu-coá keû döôùi, bieát

thöông xoùt cöùu giuùp keû coâ-ñôn ngheøo

khoå, goïi laø tueä höông.

6. Töù giaûi-thoaùt höông.

_ Töùc töï taâm voâ sôû phan-duyeân, baát tö

thieän, baát tö aùc, töï-taïi voâ-ngaïi, danh

giaûi-thoaùt höông.

6. Boán laø: Giaûi-thoaùt höông.

_ Töùc laø töï taâm mình khoâng vöôùng chi

caû, chaúng nghó laønh, chaúng nghó döõ, töï-

taïi khoâng ngaên ngaïi, goïi laø giaûi-thoaùt

höông.

7. Nguõ giaûi-thoaùt tri-kieán höông.

_ Töï taâm kyù voâ sôû phan-duyeân thieän aùc,

baát khaû traàm ‚khoâng‛ thuû ‚tòch‛.

_ Töùc tu quaûng hoïc ña vaên, thöùc töï boån-

taâm, ñaït chö Phaät-lyù, hoøa quang tieáp

vaät; voâ ngaõ voâ nhôn, tröïc chí Boà-ñeà,

chôn-taùnh baát dòch, danh giaûi-thoaùt tri-

kieán höông.

7. Naêm laø: Giaûi-thoaùt tri-kieán höông.

_ Töùc laø töï taâm mình ñaõ khoâng dính vaøo

vieäc laønh, vieäc döõ, cuõng chaúng chaáp

‚khoâng‛ vaø chaúng giöõ ‚caùi vaéng laëng‛.

_ Maø caàn phaûi hoïc roäng nghe nhieàu, ñeå

töï toû bieát boån-taâm (Chôn-Taâm) mình, ñöôïc

thoâng suoát Phaät-lyù, ñöôïc hoøa-hôïp aùnh

saùng trí-tueä maø toû vaät; thì bieát voán

khoâng töôùng ngaõ, khoâng töôùng nhôn,

thaúng ñeán quaû-vò ñaïo giaùc, maø chôn-

taùnh vaãn chaúng dôøi ñoåi, goïi laø giaûi-thoaùt

tri-kieán höông.

8. Thieän-tri-thöùc! Thöû höông caùc töï noäi

huaân, maïc höôùng ngoaïi mòch.

8. Naøy Thieän-tri-thöùc! Caùc thöù höông

naøy ñeàu töï saün coù, xoâng ôû beân trong

mình, chôù ñöøng tìm kieám ôû beân ngoaøi.

9. Kim döõ nhöõ ñaúng, thoï ‚voâ-töôùng saùm-

hoái‛, dieät tam theá toäi, linh ñaéc tam

nghieäp thanh-tònh.

9. Nay ta vì quí vò maø truyeàn trao cho

phaùp ‚voâ-töôùng saùm-hoái‛ naøy, ñeå döùt

heát toäi nghieäp trong ba ñôøi, laøm cho ba

nghieäp thaân, khaåu, yù ñöôïc thanh-tònh.

10. Thieän-tri-thöùc! Caùc tuøy ngaõ ngöõ,

nhöùt-thôøi ñaïo:

_ Ñeä-töû ñaúng, tuøng tieàn-nieäm kim-nieäm,

caäp haäu-nieäm, nieäm nieäm baát bò ngu-meâ

nhieãm.

_ Tuøng tieàn sôû-höõu aùc-nghieäp ngu-meâ

ñaúng toäi, taát giai saùm-hoái, nguyeän nhöùt-

thôøi tieâu-dieät, vónh baát phuïc khôûi.

10. Naøy Thieän-tri-thöùc! Caùc ngöôi haõy

ñoàng thôøi noùi theo lôøi ta ñaây:

_ Ñeä-töû chuùng con, töø nieäm tröôùc, nieäm

nay vaø nieäm sau, nieäm nieäm chaúng

nhieãm theo ngu-si meâ-muoäi.

_ Bao nhieâu toäi loãi aùc-nghieäp, ngu-si

meâ-muoäi ñaõ coù töø tröôùc, thaûy ñeàu saùm-

hoái, nguyeän tieâu-dieät ngay baây giôø,


vónh-vieãn chaúng taùi-phaïm nöõa.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå daïy ñaïi-chuùng phaùp töï-taùnh nguõ phaàn phaùp-thaân

höông vaø trao cho phaùp voâ-töôùng saùm-hoái.

_ Maø nguõ phaàn töï-taùnh phaùp-thaân höông laø naêm phaàn taùnh theå thanh-tònh

voâ-töôùng giaûi-thoaùt, vaø phaùp saùm-hoái voâ-töôùng laø trôû veà laïi vôùi taùnh theå thanh-tònh

(Chôn-Taâm) cuûa mình, töùc laø laøm cho ba nghieäp cuûa thaân, khaåu, yù ñeàu ñöôïc

thanh-tònh.

_ Luùc giôø Ñöùc Luïc-Toå thaáy caùc chuùng töø töù phöông ñeán ñoâng ñuû, coù ngöôøi

töø chaâu Quaûng, chaâu Thieàu cuøng caùc haøng só-thöù, neân ngaøi leân giaûng-ñöôøng maø

daïy caùc chuùng raèng:

- Töï-taùnh (Chôn-Taâm) trong moãi ngöôøi ai cuõng ñeàu saün coù caû, neân khi noù

khôûi laø töø nôi töï-taùnh naøy khôûi ra, maø khoâng phaûi töø ngoaøi khôûi.

- Nhö vaäy muoán toû ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) naøy, thì trong taát caû thôøi,

baát-luaän luùc naøo, moãi nieäm phaûi töï tònh taâm mình nhö:

- töï tu, töï haønh,

- töï thaáy phaùp-thaân (Chôn-Taâm, töùc laø thaáy taâm Phaät cuûa mình),

- maø töï ñoä, töï raên laáy mình.

- Tu nhö vaäy thì khoâng caàn phaûi ñeán chuøa nhôø ta chæ daïy, nhö theá môùi laø

thaät chôn tu.

_ Nhöng giôø quí vò töø phöông xa ñaõ lôõ ñeán ñaây, töùc laø coù duyeân vôùi nhau.

Vaäy quí vò cuøng quì xuoáng, tröôùc toâi seõ truyeàn trao phaùp töï-taùnh nguõ phaàn phaùp-

thaân höông, roài sau seõ trao cho phaùp saùm-hoái voâ-töôùng.

_ Khi caùc chuùng ñeàu quyø xuoáng roài, Toå baûo:

1. Giôùi höông: laø phaùp-theå thanh-tònh.

Töùc laø trong taâm mình:

- khoâng coù caùi quaáy,

- khoâng coù caùi döõ,

- khoâng coù caùi ganh gheùt,

- khoâng coù caùi tham, saân, si,

- khoâng coù caùi gieát haïi v.v...

- thì goïi laø giôùi höông (laø phaùp-theå thanh-tònh).

2. Ñònh höông: laø phaùp-theå tònh laëng.

Töùc laø soáng trong ñôøi, nhìn thaáy bieát roõ moïi caûnh vaät vaø caùc töôùng hình

nhö:

- toát, xaáu, hay, dôõ,

- laønh, döõ, coù, khoâng v.v...

- maø taâm mình khoâng nhieãm dính, vaãn an-nhieân baát-ñoäng,

- thì goïi laø ñònh höông (laø phaùp-theå tònh laëng)


3. Tueä höông: laø phaùp-theå tònh giaùc.

Veà phaàn naøy Ñöùc Luïc-Toå daïy raát kyõ veà lyù vaø söï.

- Veà lyù: laø laøm cho taâm voâ-ngaïi, thöôøng duøng trí-tueä quaùn xeùt töï-taùnh


- Veà söï: - laø khoâng laøm aùc,

- maø haèng laøm laønh,

- taâm khoâng chaáp-tröôùc (dính maéc),

- bieát kính ngöôøi treân,

- bieát thöông keû döôùi,

- bieát cöùu giuùp ngöôøi coâ-ñôn, ngheøo khoå,

- thì goïi laø tueä höông (laø phaùp-theå tònh giaùc).

_ Ngöôøi bieát laøm nhö vaäy thì söï vaø lyù ñöôïc ñaày ñuû.

_ Coøn coù ngöôøi tu ñaïo, chöa thoâng giaùo-lyù maø nghe lôøi Phaät, lôøi Toå daïy

trong kinh ñieån, thì luoân quay trôû veà töï-taâm, töï-taùnh cuûa mình, roài chaáp theo

phöông-tieän trong kinh-ñieån maø tu-haønh, ai laøm gì thì cöù maëc, ñaây laø beänh chaáp veà

lyù maø boû söï.

_ Laïi coøn coù ngöôøi theo kinh-ñieån giaûng daïy laø meâ söï, roài haèng ngaøy lo

giuùp keû naøy, ngöôøi noï, luoân chaáp vaøo söï laøm laønh, laøm phaûi maø khoâng toû lyù, thì goïi

laø beänh chaáp veà söï maø boû lyù.

_ Neân hai haïng treân tu hoaøi maø khoâng thaønh ñaïo.

_ Maø ñaïo thì dung hoøa hai beân, khoâng naëng beân naøo cuõng khoâng nheï beân

naøo, thì ñaïo môùi thaønh.

4. Giaûi-thoaùt höông: laø phaùp-theå töï-taïi voâ-ngaïi.

Töùc laø taâm mình khoâng coøn dính maéc chi caû vôùi moïi vieäc nhö:

- chaúng nghó laønh,

- chaúng nghó döõ,

- taâm töï-taïi voâ-ngaïi v.v...

- thì goïi laø giaûi-thoaùt höông (laø phaùp-theå töï-taïi voâ-ngaïi)

5. Giaûi-thoaùt tri-kieán höông: laø phaùp-theå hoaøn-toaøn tònh giaùc.

Ñeán ñaây, ngöôøi tu töï thaáy taâm mình ñaõ khoâng coøn dính vaøo caùc vieäc nhö:

- laønh döõ,

- khoâng chaáp khoâng,

- khoâng chaáp coù,

- chaúng chaáp giöõ caùi vaéng laëng thanh-tònh v.v...

_ Maø caàn phaûi hoïc nhieàu nghe roäng ñeå môû trí-tueä, thì saùng ñöôïc töï taâm,

thaáy ñöôïc boån-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình, thì thoâng suoát ñöôïc Phaät lyù.

_ Thì ñöôïc hoøa hôïp vaøo aùnh saùng chôn trí-tueä maø toû ñöôïc vaïn-vaät, roài bieát

taát caû vaïn-vaät vaïn-höõu ñeàu khoâng thaät töôùng laø töôùng ngaõ, töôùng nhôn.

_ Ngöôøi hieåu bieát nhö vaäy, thì thaúng ñeán ñòa-vò ñaïo giaùc (Chôn-Taâm), maø

ñaïo giaùc voán chaúng thay ñoåi, dính maéc vaøo caùc coâng vieäc cuûa vaïn-höõu, neân goïi laø

giaûi-thoaùt tri-kieán höông.



_ Naêm loaïi höông naøy ñeàu töï coù saün ôû trong tröïc-taâm cuûa moãi ngöôøi, maø

chôù tìm kieám ôû beân ngoaøi khoâng coù.

_ Keá ñeán Ñöùc Luïc-Toå laïi truyeàn trao cho ñaïi-chuùng phaùp saùm-hoái voâ-töôùng

ñeå cho moïi ngöôøi mau döùt heát caùc nghieäp toäi trong ba ñôøi (quaù-khöù, hieän-taïi, vò-

lai), vaø cuõng laøm cho ba nghieäp cuûa thaân, khaåu, yù ñeàu ñöôïc thanh-tònh.

_ Sau cuøng Ñöùc Luïc-Toå môùi baûo ñaïi-chuùng raèng: Caùc ngöôi haõy ñoàng noùi

theo ta daïy raèng:

- Ñeä-töû chuùng con töø nieäm tröôùc, nieäm nay vaø cuøng nieäm sau chaúng nhieãm

theo ngu-si, meâ-muoäi, vaø nhöõng toäi loãi, aùc nghieäp, ngu meâ ñaõ coù töø tröôùc, taát caû

ñeàu xin saùm-hoái.

- Nguyeän tieâu tröø ngay trong luùc naøy, vaø vónh-vieãn khoâng coøn khôûi taùi-phaïm

nöõa.

_ Nhö vaäy chuùng ta ñaõ saùm-hoái nhö laø:

- saùm-hoái ngu meâ,

- saùm-hoái kieâu-caêng,

- saùm-hoái taät ñoá,

- saùm-hoái caùc nghieäp toäi v.v...

_ Nhö theá laøm cho chuùng khoâng coøn toàn taïi trong thaân vaø taâm cuûa ta nöõa.

_ Neân:

- Ngu-meâ laø si,

- Kieâu-caêng laø tham,

- Taät-ñoá laø saân,

- Caùc nghieäp toäi laø phieàn-naõo.

_ Saùm-hoái laø laøm cho taát caû caùc nghieäp toäi do tham, saân, si vaø phieàn-naõo

gaây ra, taát caû ñeàu ñöôïc thaønh thanh-tònh. Neân goïi laø saùm-hoái voâ-töôùng.

11 – 21

AÂm Nghóa

11. Ñeä-töû ñaúng, tuøng tieàn-nieäm kim-

nieäm caäp haäu-nieäm, nieäm nieäm baát bò

kieâu (kieâu-caêng) cuoáng (löøa gaït, doái traù)

nhieãm.

_ Tuøng tieàn sôû-höõu aùc-nghieäp kieâu

cuoáng ñaúng toäi, taát giai saùm-hoái, nguyeän

nhöùt-thôøi tieâu-dieät, vónh baát phuïc khôûi.

11. Chuùng ñeä-töû, töø nieäm tröôùc, nieäm

nay vaø nieäm sau, yù nghó chaúng nhieãm

theo taùnh cao ngaïo, kieâu-caêng, doái traù.

_ Bao nhieâu nhöõng toäi aùc-nghieäp cao

ngaïo, doái traù ñaõ coù töø tröôùc, thaûy ñeàu

saùm-hoái, nguyeän tieâu-dieät ngay baây giôø,

vónh-vieãn chaúng khôûi laïi nöõa.

12. Ñeä-töû ñaúng, tuøng tieàn-nieäm kim-

nieäm caäp haäu-nieäm, nieäm nieäm baát bò

taät-ñoá nhieãm.

_ Tuøng tieàn sôû-höõu aùc-nghieäp taät-ñoá

ñaúng toäi, taát giai saùm-hoái, nguyeän nhöùt-

thôøi tieâu-dieät, vónh baát phuïc khôûi.

12. Chuùng ñeä-töû, töø nieäm tröôùc, nieäm

nay vaø nieäm sau, nhöõng yù nghó chaúng

nhieãm theo taùnh ghen gheùt.

_ Bao nhieâu nhöõng toäi aùc-nghieäp ghen

gheùt ñaõ coù töø tröôùc, thaûy ñeàu saùm-hoái,

nguyeän tieâu-dieät ngay baây giôø, vónh-

vieãn chaúng khôûi laïi nöõa.


13. Thieän-tri-thöùc! Dó thöôïng thò vi voâ-

töôùng saùm-hoái.

_ Vaân haø danh saùm? Vaân haø danh hoái?

_ Saùm giaû, saùm kyø tieàn-khieân, tuøng tieàn

sôû-höõu aùc-nghieäp, ngu meâ kieâu cuoáng

taät-ñoá ñaúng toäi, giai taát taän saùm, vónh

baát phuïc khôûi, thò danh vi saùm.

13. Naøy Thieän-tri-thöùc! Nhöõng lôøi treân

ñaây laø voâ-töôùng saùm-hoái.

_ Theá naøo laø saùm? Theá naøo laø hoái?

_ Saùm laø, chöøa boû nhöõng toäi loãi tröôùc,

nghóa laø nhöõng toäi loãi aùc-nghieäp, ngu-si

meâ-muoäi, cao ngaïo, doái gaït, ganh gheùt

ñaõ coù töø tröôùc, thaûy ñeàu chöøa boû, vónh-

vieãn chaúng khôûi laïi nöõa, ñoù goïi laø saùm.

14. Hoái giaû, hoái kyø haäu quaù, tuøng kim dó

haäu, sôû-höõu aùc nghieäp ngu-meâ kieâu

cuoáng taät-ñoá ñaúng toäi; kim dó giaùc-ngoä,

taát giai vónh ñoaïn, caùnh baát phuïc taùc

(Caùnh: theâm nöõa, coøn nöõa), thò danh vi hoái.

_ Coá xöng saùm-hoái.

14. Hoái laø, aên naên loãi sau, nhöùt quyeát töø

nay veà sau, nhöõng toäi loãi aùc-nghieäp nhö

ngu-meâ, kieâu-caêng doái gaït, ganh gheùt,

phaûn boäi; nay ñaõ toû ngoä, thaûy ñeàu döùt

tröø, chaúng sanh laïi nöõa, ñoù goïi laø hoái.

_ Cho neân keâu laø saùm-hoái.

15. Phaøm-phu ngu meâ, chæ tri saùm kyø

tieàn-khieân, baát tri hoái kyø haäu quaù.

(Khieân: toäi loãi)

_ Dó baát hoái coá, tieàn toäi baát-dieät, haäu

quaù höïu sanh.

_ Tieàn toäi kyù baát-dieät, haäu quaù phuïc höïu

sanh, haø danh saùm-hoái?

15. Keû phaøm-phu ngu-si, meâ-muoäi, chæ

bieát chöøa boû toäi loãi tröôùc ñaây, maø chaúng

bieát aên naên phuïc-thieän toäi loãi veà sau.

_ Bôûi chaúng bieát aên naên, phuïc-thieän,

neân toäi tröôùc chaúng döùt, maø toäi sau laïi

sanh.

_ Ñaõ chaúng tieâu ñöôïc toäi loãi tröôùc, laïi

coøn taïo theâm toäi loãi sau, thì sao goïi laø

saùm-hoái?

16. Thieän-tri-thöùc! Kyù saùm-hoái dó, döõ

Thieän-tri-thöùc, phaùt töù hoaèng theä

nguyeän, caùc tu duïng taâm chaùnh thính.

_ Töï taâm chuùng-sanh voâ-bieân, theä

nguyeän ñoä.

_ Töï taâm phieàn-naõo voâ-taän, theä nguyeän

ñoaïn.

_ Töï-taùnh phaùp-moân voâ-löôïng, theä

nguyeän hoïc.

_ Töï-taùnh Phaät-ñaïo voâ-thöôïng, theä

nguyeän thaønh.

16. Naøy Thieän-tri-thöùc! Ta ñaõ daïy phaùp

saùm-hoái roài, nay ta cuøng vôùi Thieän-tri-

thöùc phaùt boán theä nguyeän roäng lôùn, caùc

ngöôøi ñeàu phaûi chaùnh-taâm laéng nghe.

_ Töï taâm chuùng-sanh voâ-bieân, theä

nguyeän ñoä.

_ Töï taâm phieàn-naõo voâ-taän, theä nguyeän

ñoaïn.

_ Töï-taùnh phaùp-moân voâ-löôïng, theä

nguyeän hoïc.

_ Töï-taùnh Phaät-ñaïo voâ-thöôïng, theä

nguyeän thaønh.

17. Thieän-tri-thöùc! Ñaïi gia khôûi baát ñaïo:

_ ‚Chuùng-sanh voâ-bieân, theä nguyeän ñoä‛.

_ Nhaãm ma ñaïo, thaû baát thò Hueä-Naêng

ñoä. (Nhaãm: nghó tôùi, nhôù tôùi, nhö theá.)

17. Naøy Thieän-tri-thöùc! Caùc ngaøi haù

chaúng cho raèng:

_ ‚Chuùng-sanh voâ-bieân, theä nguyeän ñoä‛.

_ Noùi nhö theá laø, chaúng phaûi Hueä-Naêng

naøy ñoä.

18. Thieän-tri-thöùc! Taâm trung chuùng-

sanh, sôû vò taø meâ taâm, cuoàng-voïng taâm,

18. Naøy Thieän-tri-thöùc! Chuùng-sanh ôû

trong taâm, laø noùi nhöõng taâm taø meâ, taâm


baát-thieän-taâm, taät-ñoá taâm, aùc-ñoäc taâm,

nhö thò ñaúng taâm, taän thò chuùng-sanh.

_ Caùc tu töï-taùnh töï ñoä, thò danh chôn-ñoä.

giaû doái, taâm chaúng laønh, taâm ganh gheùt,

taâm hieåm ñoäc v.v... nhöõng taâm nhö vaäy,

thaûy ñeàu laø chuùng-sanh.

_ Vaäy quí vò phaûi duøng töï-taùnh mình töï

ñoä laáy mình, goïi laø chôn-ñoä.

_ Haø danh töï-taùnh töï ñoä?

_ Töùc töï taâm trung taø-kieán phieàn-naõo

ngu-si chuùng-sanh, töông chaùnh-kieán ñoä.

_ Kyù höõu chaùnh-kieán, söû Baùt-Nhaõ trí,

ñaû-phaù ngu-si meâ-voïng chuùng-sanh, caùc

caùc töï ñoä.

_ Theá naøo taùnh mình töï ñoä laáy mình?

_ Noùi chuùng-sanh laø noùi nhöõng taùnh caàn

ñoä nhö: taø-kieán, phieàn-naõo, ngu-si, aùm

muoäi, trong töï taâm mình, phaûi ñem caùi

thaáy chôn-chaùnh maø ñoä laáy.

_ Ñaõ coù caùi thaáy chôn-chaùnh, thì duøng

trí Baùt-Nhaõ, ñaùnh tan caùc chuùng-sanh

ngu-si, meâ-voïng, moãi moãi mình töï ñoä

laáy mình.

_ Taø lai chaùnh ñoä,

- meâ lai ngoä ñoä,

- ngu lai trí ñoä,

- aùc lai thieän ñoä;

- nhö thò ñoä giaû, danh vi chôn-ñoä.

_ Heã taø ñeán thì laáy chaùnh ñoä,

- meâ ñeán thì laáy ngoä ñoä,

- ngu ñeán thì laáy trí ñoä,

- aùc ñeán thì laáy thieän ñoä;

- ñoä nhö vaäy, môùi goïi laø chôn-ñoä.

19. Höïu ‚Phieàn-naõo voâ-taän theä nguyeän

ñoaïn‛, töông töï-taùnh Baùt-Nhaõ trí, tröø

khöôùc hö-voïng tö-töôûng taâm thò daõ.

19. Caâu: ‚Phieàn-naõo voâ-taän theä nguyeän

ñoaïn‛, töùc laø ñem trí Baùt-Nhaõ cuûa töï-

taùnh mình, maø tröø tuyeät caùi taâm töôûng

giaû doái, hö-voïng naøy vaäy.

20. Höïu ‚Phaùp-moân voâ-löôïng theä

nguyeän hoïc‛, tu töï kieán taùnh, thöôøng

haønh chaùnh-phaùp, thò danh chôn-hoïc.

20. Caâu: ‚Phaùp-moân voâ-löôïng theä

nguyeän hoïc‛, töùc laø phaûi töï thaáy taùnh

mình, haèng laøm theo chaùnh-phaùp, thì goïi

laø chôn-hoïc.

21. Höïu ‚Phaät-ñaïo voâ-thöôïng theä

nguyeän thaønh‛,

- kyù thöôøng naêng haï taâm,

- haønh ö chôn-chaùnh,

- ly meâ ly giaùc,

- thöôøng sanh Baùt-Nhaõ;

- tröø chôn tröø voïng,

- töùc kieán Phaät-Taùnh,

- töùc ngoân haï Phaät-ñaïo thaønh.

_ Thöôøng nieäm tu-haønh, thò nguyeän löïc

phaùp.

21. Caâu: ‚Phaät-ñaïo voâ-thöôïng theä

nguyeän thaønh‛,

- töùc laø haèng töï-taâm khieâm-toán,

- tu-haønh theo chaùnh-phaùp,

- lìa caû meâ vaø giaùc,

- laïi thöôøng sanh trí Baùt-Nhaõ;

- tröø caû chôn vaø voïng,

- töùc laø thaáy ñöôïc Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm)

cuûa mình, thì thaønh Phaät,

- töùc nghe noùi phaùp roài, thì vieân-chöùng

ñöôïc Phaät-ñaïo.

_ Vaäy quí vò phaûi thöôøng nhôù tu-haønh,

theo phaùp nguyeän löïc aáy.


GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå daïy ñaïi-chuùng veà nghóa cuûa saùm-hoái vaø töù hoaèng

theä nguyeän. Chuùng ta tu theo phaùp naøy thì ñöôïc thaønh Phaät-ñaïo.

_ Ñöùc Luïc-Toå daïy raèng saùm-hoái laø chöøa boû loãi tröôùc, aên naên loãi sau ôû töøng

nieäm moät laø nieäm tröôùc, nieäm nay vaø nieäm sau, nhöùt nhöùt chaúng ngu meâ, kieâu-

caêng, taät ñoá v.v...

_ Taát caû caùc taùnh naøy laøm oâ-nhieãm, maø taïo thaønh nghieäp toäi, neân taát caû

ñeàu saùm-hoái vaø nguyeän ñöôïc tieâu tröø.

_ Töø ñaây veà sau khoâng sanh khôûi laïi caùc taùnh ngu meâ, kieâu-caêng, taät ñoá

v.v…, nhö vaäy goïi laø voâ-töôùng saùm-hoái.

_ Ñöùc Luïc-Toå phaân-tích töøng chöõ ñeå cho chuùng toû roõ hôn:

- Saùm : laø chöøa boû nhöõng loãi tröôùc, töùc laø nhöõng toäi loãi veà ngu-si, meâ-muoäi, kieâu-

caêng, doái gaït, ganh gheùt v.v..., chuùng ñaõ gaây taïo töø tröôùc, thaûy ñeàu chöøa

boû, vónh-vieãn khoâng gaây taïo laïi nöõa, goïi laø Saùm.

- Hoái : laø aên naên loãi sau, laø nhöùt quyeát töø nay veà sau nhöõng toäi loãi aùc-nghieäp nhö

ngu-si, kieâu-caêng, doái gaït, ganh gheùt, phaûn boäi, cao ngaïo v.v..., taát caû

ñeàu khoâng gaây taïo nöõa, neân goïi laø Hoái.

Ñöùc Luïc-Toå daïy:

_ Keû phaøm-phu si meâ thì chaúng bieát aên naên phuïc-thieän, neân toäi tröôùc

chaúng döùt, maø loãi sau laïi sanh, laïi coøn taïo theâm toäi nghieäp nöõa, thì nhö vaäy khoâng

phaûi laø saùm-hoái.

_ Ñöùc Luïc-Toå daïy caùch saùm-hoái roài, thì ngaøi daïy tieáp phaùp phaùt nguyeän

roäng lôùn, laø töù hoaèng theä nguyeän nhö:

- Töï taâm chuùng-sanh voâ-bieân, theä nguyeän ñoä.

- Töï taâm phieàn-naõo voâ-taän, theä nguyeän ñoaïn.

- Töï-taùnh phaùp-moân voâ-löôïng, theä nguyeän hoïc.

- Töï-taùnh Phaät-ñaïo voâ-thöôïng, theä nguyeän thaønh.

Chuùng-sanh voâ-bieân, theä nguyeän ñoä.

_ Laø noùi khoâng phaûi ñeå Luïc-Toå Hueä-Naêng ñoä chuùng-sanh, maø ôû ñaây noùi laø

chuùng-sanh taâm, töùc laø taâm-ñòa cuûa moãi ngöôøi chuùng ta, noù luoân phaùt-khôûi lieân-tuïc

khoâng ngöøng (voâ-bieân) maø vaãn thanh-tònh.

_ Neân taâm-ñòa naøy noù khôûi, thì coù voïng taâm sanh nhö:

- taâm taø-voïng, taâm meâ-muoäi,

- taâm giaû doái, taâm aùc,

- taâm ganh gheùt, taâm hieåm ñoäc v.v... nhöõng taâm sanh khôûi nhö vaäy, goïi laø

chuùng-sanh taâm.

_ Vaäy muoán ñoä thoaùt, thì phaûi bieát duøng töï-taùnh thanh-tònh (Chôn-Taâm) cuûa

mình maø töï ñoä laáy, laøm cho noù trôû veà thanh-tònh theo töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa

mình, thì goïi laø chôn ñoä.


_ Coøn theá naøo goïi laø laáy töï taâm mình (Chôn-Taâm) töï ñoä laáy mình, töùc laø noùi

nhöõng ngöôøi taâm-ñòa coøn meâ-muoäi v.v..., thì phaûi bieát ñem trí Baùt-Nhaõ (Chôn-Taâm)

cuûa mình, maø phaù tan caùc taùnh ngu-si, meâ-muoäi v.v... cuûa chuùng-sanh taâm mình,

moãi moãi ñeàu töï mình ñoä laáy mình:

- heã taø ñeán thì chaùnh ñoä,

- heã meâ ñeán thì ngoä ñoä,

- heã ngu ñeán thì trí ñoä,

- heã aùc ñeán thì thieän ñoä,

- heã thieän ñeán thì thanh-tònh ñoä,

- caùc ñoä nhö vaäy, goïi laø chôn ñoä.

Phieàn-naõo voâ-taän, theä nguyeän ñoaïn.

_ Laø noùi chuùng-sanh coù phieàn-naõo voâ-taän cuõng quyeát ñoaïn döùt. YÙ noùi:

phieàn-naõo coù laø do taâm sanh, neân noù coù:

- hai caùi meâ laàm,

- ba caùi phieàn-naõo chaùnh,

- saùu caùi phieàn-naõo phuï,

- noù che môø chôn-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa ngöôøi.

a. Hai caùi meâ laàm laø:

1. Kieán-hoaëc : laø thaáy sai laàm, sanh ngaõ-chaáp (ngaõ aùi).

2. Tö-hoaëc : laø suy nghó sai laàm, sanh phaùp-chaáp (phaùp aùi).

b. Ba phieàn-naõo chaùnh laø:

1. Tham : laø caùc loaïi tham duïc.

2. Saân : laø caùc loaïi saân haän.

3. Si : laø caùc loaïi si meâ.

c. Saùu phieàn-naõo phuï laø:

1. Caáu : laø laàm loãi, laø chaát dô.

2. Laäu : laø coøn soùt laïi, roø ró.

3. Nhieãm : laø dính maéc, laây dính.

4. Keát : laø buoäc laïi.

5. Söû : laø sai khieán, sai baûo.

6. Hoaëc : laø laàm laïc, doái gaït.

_ Caùc taùnh naøy noù sanh ra caùc phieàn-naõo voâ-taän, neân phaûi quyeát taâm ñoaïn

tröø, töùc laø phaûi duøng trí Baùt-Nhaõ (Chôn-Taâm) laø thanh-tònh trí saün coù cuûa mình,

maø tröø tuyeät caùc taâm töôûng giaû doái hö-voïng naøy, neân goïi laø chôn ñoaïn.

Phaùp-moân voâ-löôïng, theä nguyeän hoïc.

_ Noùi theo töôùng thì phaùp-moân cuûa Phaät nhieàu voâ-löôïng, khoâng tính ñeám

ñöôïc, laøm sao hoïc cho heát? Maø ñaây noùi daàu noù nhieàu voâ-löôïng cuõng quyeát hoïc

cho heát.

_ Coøn yù ôû ñaây noùi veà taùnh nhö neáu chuùng ta bieát laøm cho chuùng-sanh taâm

khoâng coøn khôûi, ñöôïc thanh-tònh, cuøng caùc phieàn-naõo cuõng ñeàu thanh-tònh caû, thì

coøn phaùp gì nöõa maø phaûi hoïc.


_ Vì taát caû cuøng trôû veà vôùi boån-taùnh thanh-tònh (Chôn-Taâm) cuûa mình, thì

noù ñaõ hoaøn maõn roài, thì coøn phaùp gì nöõa ñeå hoïc ñeå ñöôïc ngoä Phaät-Taùnh ñaây?

Neân goïi laø chôn hoïc.

Phaät-ñaïo voâ-thöôïng, theä nguyeän thaønh.

_ Laø noùi con ñöôøng tu ñaïo ñeå thaønh Phaät, noù quaù dieäu vôïi cao-sieâu, thì laøm

sao maø thaønh ñaït ñöôïc, maø ñaây thì nguyeän phaûi thaønh.

_ Töùc laø noùi veà taùnh, thì daàu noù coù dieäu vôïi cao-sieâu caùch maáy ñi nöõa, maø

neáu ta toû ngoä ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình, thì töùc laø chöùng ñöôïc Phaät-ñaïo.

_ Vì mình ñaõ bieát laáy trí Baùt-Nhaõ ñeå toû ngoä ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm), thì töï

lìa caùc phaùp: - meâ vaø giaùc,

- chôn vaø voïng,

- coù vaø khoâng,

- thaät vaø hö v.v...,

- thì ngay ñoù Chôn-Taâm hieän lieàn, laø thaønh Phaät-ñaïo roài.

_ Vì lyù-do naøy, maø Ñöùc Luïc-Toå khuyeân chuùng ta y theo phaùp-moân nguyeän

löïc naøy maø haèng nieäm, haèng giaùc, tu-haønh ñeå ñöôïc chöùng quaû.

22 – 30

AÂm Nghóa

22. Thieän-tri-thöùc! Kim phaùt töù hoaèng

nguyeän lieãu, caùnh döõ Thieän-tri-thöùc thoï

‚voâ-töôùng tam qui-y giôùi‛.

22. Naøy Thieän-tri-thöùc! Nay ñaõ phaùt boán

theä nguyeän roäng lôùn roài, ta laïi truyeàn

trao cho Thieän-tri-thöùc thoï phaùp ‚tam

qui-y voâ-töôùng‛.

23. Thieän-tri-thöùc! Voâ-töôùng tam qui-y

giôùi:

_ Qui-y Giaùc, Löôõng Tuùc Toân.

_ Qui-y Chaùnh, Ly Duïc Toân.

_ Qui-y Tònh, Chuùng Trung Toân.

_ Tuøng kim nhöït khöù, xöng giaùc vi sö,

caùnh baát qui-y taø-ma ngoaïi-ñaïo, dó töï-

taùnh Tam-Baûo thöôøng töï chöùng-minh.

23. Naøy Thieän-tri-thöùc! Tam qui-y voâ-

töôùng laø:

_ Qui-y taùnh giaùc, thì lìa hai töôùng saéc

vaø taøi.

_ Qui-y chaùnh-phaùp, thì lìa taø-kieán.

_ Qui-y thanh-tònh taâm, thì lìa aùi-duïc

traàn-lao.

_ Töø nay saép tôùi, laáy taùnh giaùc suy-toân

laøm thaày, chaúng trôû laïi qui-y theo taø-ma

ngoaïi-ñaïo, vì Tam-Baûo cuûa töï-taùnh

(Chôn-Taâm) thöôøng töï saùng, töï chöùng cho

mình.

24. Khuyeán thieän-tri-thöùc, qui-y töï-taùnh

Tam-Baûo.

- Phaät giaû Giaùc daõ.

- Phaùp giaû Chaùnh daõ.

- Taêng giaû Tònh daõ.

24. Ta khuyeân thieän-tri-thöùc, haõy qui-y

theo Tam-Baûo töï-taùnh cuûa mình.

- Phaät laø taùnh giaùc.

- Phaùp laø taùnh chôn-chaùnh.

- Taêng laø taùnh thanh-tònh.

25. Töï taâm qui-y giaùc, taø meâ baát-sanh, 25. Töï taâm qui-y theo taùnh giaùc (Phaät), thì


thieåu duïc tri tuùc, naêng ly taøi saéc, danh

Löôõng Tuùc Toân.

taø meâ chaúng sanh, ít muoán, bieát ñuû, lìa

ñöôïc caû taøi vaø saéc, goïi laø phöôùc-ñöùc trí-

tueä vieân-maõn.

26. Töï taâm qui-y chaùnh, nieäm nieäm voâ

taø-kieán; dó voâ taø-kieán coá, töùc voâ nhaân

ngaõ coáng cao, tham aùi chaáp-tröôùc, danh

Ly Duïc Toân.

26. Töï taâm mình qui-y theo chaùnh-ñaïo,

thì nhôù nghó khoâng taø-kieán; heã khoâng

coøn taø-kieán, thì khoâng coøn nhaân ngaõ (ngaõ-

aùi, phaùp-aùi) vaø töï-cao, khoâng coøn ham meâ

dính maéc, goïi laø xa lìa caùc duïc, ñöôïc

toân quí.

27. Töï taâm qui-y tònh, nhöùt-thieát traàn-lao

aùi-duïc caûnh-giôùi, töï-taùnh giai baát-nhieãm

tröôùc, danh Chuùng Trung Toân.

_ Nhöôïc tu thöû haïnh, thò töï qui-y.

27. Töï taâm qui-y theo töï-taùnh thanh-tònh

(Chôn-Taâm), thì caùc caûnh-giôùi traàn-lao aùi

duïc, taùnh mình ñeàu chaúng nhieãm dính,

goïi laø A-Di-Ñaø Nhö-Lai.

_ Neáu haèng tu theo haïnh naøy, thì goïi laø

mình töï qui-y mình vaäy.

28. Phaøm-phu baát hoäi, tuøng nhöït chí daï

thoï tam qui giôùi.

_ Nhöôïc ngoân qui-y Phaät, Phaät taïi haø

xöù?

_ Nhöôïc baát kieán Phaät, baèng haø sôû qui?

_ Ngoân khöôùc thaønh voïng.

28. Keû phaøm-phu khoâng hieåu thaáu, töø

ngaøy chí ñeâm thoï giôùi tam qui (maø khoâng

hieåu lyù qui-y).

_ Neáu noùi qui-y Phaät, thì Phaät ôû xöù naøo?

_ Baèng neáu chaúng thaáy Phaät, thì nöông

veà nôi ñaâu?

_ Vaäy thì noùi qui-y vôùi Phaät, thaønh ra lôøi

noùi doái.

29. Thieän-tri-thöùc! Caùc töï quan-saùt, maïc

thaùc duïng taâm.

_ Kinh vaên phaân-minh ngoân qui-y töï

Phaät, baát ngoân qui-y tha Phaät.

_ Töï Phaät baát qui, voâ sôû y xöù.

29. Naøy Thieän-tri-thöùc! Caùc vò neân töï

mình xem xeùt thaáu-ñaùo, chôù duïng taâm

laàm laïc.

_ Thaät ra kinh vaên noùi roõ raèng qui-y nôi

Phaät mình (laø Chôn-Taâm mình), maø chaúng

noùi qui-y nôi Phaät ngoaøi naøo khaùc.

_ Töï Phaät mình chaúng nöông veà, thì

khoâng coù choã naøo ñeå nöông.

30. Kim kyù töï ngoä, caùc tu qui-y töï taâm

Tam-Baûo, noäi ñieàu taâm taùnh, ngoaïi kính

tha-nhaân, thò töï qui-y daõ.

30. Nay mình ñaõ toû ngoä, thì ñeàu phaûi

qui-y Tam-Baûo cuûa töï taâm mình, trong

thì ñieàu-hoøa taâm taùnh, ngoaøi thì kính

nhöôøng moïi ngöôøi, töùc laø mình töï qui-y

vôùi mình vaäy.


GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå daïy ñaïi-chuùng bieát caùch thöùc Qui-y Tam-Baûo voâ-

töôùng.

_ Ñöùc Luïc-Toå ñaõ chæ daïy xong boán theä nguyeän roäng lôùn roài, ngaøi tieáp tuïc

trao truyeàn cho ñaïi-chuùng bieát caùch thöùc thoï qui-y Tam-Baûo voâ-töôùng:

- Qui-y taùnh giaùc (Phaät) thì lìa ñöôïc saéc vaø taøi, thì thoaùt khoûi ñòa-nguïc.

- Qui-y chaùnh-phaùp (Phaùp) thì lìa taø-kieán, thì thoaùt khoûi ngaï-quyû.

- Qui-y taùnh thanh-tònh (Taêng) thì lìa aùi-duïc, traàn-lao phieàn-naõo, thì thoaùt

khoûi suùc-sanh.

_ Khi ñaõ qui-y roài, thì töø ñaây veà sau phaûi bieát laáy taùnh giaùc (Chôn-Taâm) laøm

thaày, chaúng trôû laïi qui-y theo taø-ma ngoaïi-ñaïo nöõa.

_ Vì Tam-Baûo cuûa töï-taùnh (Chôn-Taâm) voán haèng thöôøng saün töï saùng töï

tònh, neân Ñöùc Luïc-Toå khuyeân ñaïi-chuùng haõy qui-y Tam-Baûo cuûa töï-taùnh (Chôn-

Taâm) cuûa mình, töùc laø qui-y Tam-Baûo voâ-töôùng thì phaûi bieát roõ raèng:

- Phaät : laø taùnh giaùc-ngoä.

- Phaùp : laø taùnh chôn-chaùnh.

- Taêng : laø taùnh thanh-tònh.

_ Khi chuùng ta ñaõ trôû veà laïi taùnh giaùc-ngoä saün coù (Phaät) thì taâm chuùng ta

chaúng sanh taø meâ, ít muoán, bieát ñuû, lìa caû taøi vaø saéc v.v..., thì goïi laø Löôõng Tuùc

Toân (laø phöôùc-ñöùc vaø trí-tueä vieân-maõn).

_ Coøn trôû veà vôùi chaùnh-phaùp thì nieäm nieäm chaúng taø-kieán, maø heã khoâng

coøn taø-kieán thì khoâng coøn:

- nhaân ngaõ : laø ngaõ aùi vaø phaùp aùi,

- coáng cao : laø töï ñaéc,

- ham meâ : laø tham, saân, si,

- chaáp-tröôùc : dính maéc, nhieãm oâ v.v...

- thì goïi laø Ly Duïc Toân (laø xa lìa caùc duïc, ñöôïc toân quí).

_ Coøn qui-y theo töï-taùnh thanh-tònh (Chôn-Taâm), thì caùc caûnh-giôùi traàn-lao

aùi-duïc taùnh mình chaúng coøn nhieãm nöõa, thì goïi laø Chuùng Trung Toân (laø ñaïo khoâng

hai) töùc trung-ñaïo.

_ Neân thöôøng haèng tu theo haïnh naøy, thì goïi laø mình töï qui-y mình vaäy.

Toùm laïi:

_ Ñöùc Luïc-Toå chuû yeáu daïy phaùp ñoán-giaùo, laø chæ thaúng phaùp thaät cuûa phaùp,

neân ngaøi môùi truyeàn phaùp tam qui voâ-töôùng (töùc laø chæ taùnh cuûa tam qui-y).

_ Neân nghóa-lyù raát cao-sieâu, neáu khoâng phaûi laø ngöôøi coù tuùc duyeân vôùi Boà-

ñeà (taùnh giaùc), thöôïng-caên, thöôïng-trí thì chöa chaéc thaät-haønh ñuùng theo lôøi chæ

daïy cuûa ngaøi.

_ Theo nghóa ñen cuûa theá-gian thì Qui-y laø nhöùt taâm toân-kính nöông veà

Tam-Baûo laø Phaät-Phaùp-Taêng, maø Tam-Baûo thì coù ba loaïi:


A. Ñoàng theå Tam-Baûo: (coù 3 loaïi)

1. Ñoàng theå Phaät-baûo : Laø töï-taùnh giaùc-ngoä cuûa taâm Chôn-Nhö (Chôn-Taâm), neân

Phaät vaø chuùng-sanh ñeàu ñoàng saün coù.

2. Ñoàng theå Phaùp-baûo : Laø ñöùc duïng chôn-chaùnh cuûa taâm Chôn-Nhö (Chôn-Taâm),

neân Phaät vaø chuùng-sanh ñeàu ñoàng saün coù.

3. Ñoàng theå Taêng-baûo : Laø baûn-theå thanh-tònh cuûa taâm Chôn-Nhö (Chôn-Taâm),

neân Phaät vaø chuùng-sanh ñeàu ñoàng saün coù.

B. Xuaát-theá-gian Tam-Baûo: (coù 3 loaïi)

1. Xuaát-theá-gian Phaät-baûo : Laø chö Phaät ñaõ hoaøn-toaøn giaùc-ngoä vaø vieân-chöùng

töï-taùnh Chôn-Nhö (Chôn-Taâm).

2. Xuaát-theá-gian Phaùp-baûo : Laø caùc chaùnh-phaùp tu-haønh chôn-chaùnh, giaûi-thoaùt.

3. Xuaát-theá-gian Taêng-baûo : Laø chö thaùnh taêng thanh-tònh ñaõ chöùng quaû voâ-sanh

töø baäc Thinh-vaên, Duyeân-giaùc, vaø Boà-Taùt.

C. Theá-gian truï-trì Tam-Baûo: (coù 3 loaïi)

1. Theá-gian truï-trì Phaät-baûo : Laø caùc Phaät coát, Phaät töôïng tieâu-bieåu cho chö Phaät

ñaõ giaùc-ngoä.

2. Theá-gian truï-trì Phaùp-baûo : Laø caùc quyeån kinh, luaät, luaän chôn-truyeàn.

3. Theá-gian truï-trì Taêng-baûo : Laø caùc vò taêng thanh-tònh hoaøn-toaøn ly gia, caét aùi,

giôùi ñöùc trang-nghieâm.

_ Trong phaùp tam qui coù Lyù vaø Söï:

- Lyù : Tam qui-y laø qui-y ñoàng theå Tam-Baûo (A).

- Söï : Tam qui-y laø qui-y xuaát-theá-gian Tam-Baûo (B) vaø qui-y theá-gian truï-

trì Tam-Baûo (C).

_ Cho neân moät vò Phaät töû tu-haønh chôn-chaùnh, nhöùt laø trong thôøi maït-phaùp,

thì coù boån-phaän troïng-yeáu laø phaûi thoï phaùp qui-y Tam-Baûo ñeå hoøa-hieäp lyù cuøng

söï, - maø khoâng neân chaáp lyù boû söï,

- cuõng khoâng neân chaáp söï boû lyù,

- vì duøng lyù ñeå saùng toû söï, duøng söï ñeå hieån baøy lyù,

- thì lyù, söï ñöôïc vieân-dung voâ-ngaïi.

_ Laøm moät vò Phaät töû quyeát chí caàu ñaïo giaûi-thoaùt thì phaûi bieát töï xeùt mình

nhö: - Mình coù ñöôïc thöôïng-caên, thöôïng-trí hay khoâng?

- Haèng ngaøy ñôøi soáng coù ñöôïc thanh-tònh, trang-nghieâm hay khoâng?

- Töï xeùt mình coù sanh taâm coáng cao, ngaõ-maïn, töï-toân, töï-ñaïi khoâng?

- Coù taâm naëng veà lyù, nheï veà söï, maø gaây ra toäi loãi khoâng?

_ Coøn muoán ñaéc töï-taùnh giaùc-ngoä (Chôn-Taâm) thì phaûi nöông theo chö

Phaät, maø Phaät thì ñaõ nhaäp dieät, chæ coøn laïi Phaät coát, Phaät töôïng laøm tieâu-bieåu maø

thoâi.

_ Coøn muoán ñaéc ñöùc duïng chôn-chaùnh thì phaûi thaáu-trieät caùc phaùp tu-haønh

ñöôïc giaûng giaûi trong caùc kinh, luaät, luaän laøm neàn taûng cho söï hoïc-haønh.


_ Coøn muoán ñaéc baûn-theå thanh-tònh thì phaûi tin töôûng caùc baäc thaùnh taêng

nhö Ñöùc Quaùn-Theá-AÂm, Ñöùc Ñaïi-Theá-Chí v.v..., nhöng caùc baäc naøy nay ñaõ sieâu-

phaøm, chæ coøn laïi caùc vò theá-gian truï-trì taêng, chôn-tu thanh-tònh laøm moâ-phaïm,

giaùo-hoùa cho caùc Phaät-töû.

Neân kinh Hoa-Nghieâm coù daïy:

AÂm Nghóa

Cuï-tuùc thoï-trì, uy-nghi giaùo-phaùp, naêng

linh Tam-Böûu baát-ñoaïn.

Giöõ gìn giôùi ñöùc ñaày ñuû, giaùo-phaùp

ñöôïc trang-nghieâm thì laøm cho Tam-

Baûo ñöôïc tröôøng-toàn.

_ Neân caùc baäc taêng ñaày ñuû giôùi ñöùc thanh-tònh, thoï trì hoaøn-toaøn oai-nghi

giaùo-phaùp, haèng laøm cho Tam-Baûo ñöôïc vónh cöûu.

_ Neân moät Phaät-töû chôn-chaùnh thì:

- khi thaáy Phaät coát, Phaät töôïng thì phaûi bieát toân-kính nhö thöôøng-truï Phaät-

Taùnh,

- khi thaáy caùc quyeån kinh, luaät, luaän, thì phaûi bieát toân-kính nhö thöôøng-truï

Phaùp-baûo.

_ Vì theá ai bieát duøng theå-taùnh trang-nghieâm cuûa Phaät Phaùp Taêng ñeå trang-

nghieâm cho boån-taâm, thì coâng-ñöùc voâ-löôïng.

_ Coøn nhöõng ngöôøi phaøm-phu khoâng thaáu hieåu caùc lyù leõ cuûa giaùo-lyù Phaät

maø thoï giôùi töôùng tam qui, roài theo phaùp-töôùng naøy caû ngaøy laãn ñeâm haønh trì.

_ Nhöng chuùng ta ñaõ qui-y Phaät maø khoâng bieát Phaät laø gì, Phaät ôû choã naøo,

nhö vaäy ta nöông vaøo ai ñaây? Roõ raøng ta noùi ñaõ qui-y vôùi Phaät, teù ra thaønh lôøi noùi

doái.

_ Vì leõ naøy Ñöùc Luïc-Toå khuyeân chuùng ta neân töï mình phaûi xem xeùt cho

thaáu-ñaùo, chôù neân duïng taâm laàm laïc maø cöïc caùi thaân.

_ Hôn nöõa kinh Phaät coù noùi roõ:

Ta qui-y Phaät laø qui-y ôû nôi Phaät cuûa mình (Chôn-Taâm mình) saün coù, maø

chaúng noùi qui-y nôi Phaät ôû beân ngoaøi naøo khaùc.

_ Vaäy moãi ngöôøi chuùng ta ñeàu saün coù Phaät, maø khoâng bieát veà laïi vôùi Phaät

cuûa mình ñeå nöông, cöù chaïy theo caûnh duyeân beân ngoaøi ñeå tìm caàu, thaät voâ-ích!

_ Khi ngöôøi bieát ñöôïc nhö vaäy thì goïi laø ngöôøi ñaõ toû ngoä töï-taùnh (Chôn-

Taâm) cuûa mình.

_ Baáy giôø, chuùng ta qui-y Tam-Baûo laø qui-y Tam-Baûo cuûa töï-taùnh mình (laø

Chôn-Taâm cuûa mình) thì phaûi bieát haønh ñaïo nhö:

- Trong : thì luoân ñieàu-hoøa taâm taùnh, töùc laø laøm cho noù khoâng loaïn ñoäng,

- Ngoaøi : thì bieát kính treân, nhöôøng döôùi, vaø khoâng dính maéc vôùi moïi caûnh,

- thì ñaây môùi thaät goïi laø mình töï qui-y vôùi mình (töùc laø töï mình nöông taâm

mình maø tu).


31 – 40

AÂm Nghóa

31. Thieän-tri-thöùc! Kyù qui-y töï Tam-Baûo

caùnh, caùc caùc chí taâm, ngoâ döõ thuyeát

‚nhöùt theå tam thaân töï-taùnh Phaät‛, linh

nhöõ ñaúng kieán tam thaân, lieãu nhieân töï-

ngoä töï-taùnh.

Toång tuøy ngaõ ñaïo:

_ Ö töï saéc-thaân, qui-y thanh-tònh phaùp-

thaân Phaät.

- Ö töï saéc-thaân, qui-y vieân-maõn baùo-

thaân Phaät.

- Ö töï saéc-thaân, qui-y thieân baù öùc hoùa-

thaân Phaät.

31. Naøy Thieän-tri-thöùc! Ñaõ qui-y Tam-

Baûo cuûa mình roài, caùc ngöôi phaûi chí

taâm, haõy nghe ta giaûng ‚Phaät moät theå coù

ba thaân trong taùnh mình‛, khieán cho caùc

ngöôi thaáy roõ ba thaân, thì töï mình toû ngoä

taùnh mình (Chôn-Taâm).

Vaäy caùc ngöôi noùi theo ta:

_ Töï nôi saéc-thaân mình, qui-y vôùi Phaät

thanh-tònh laø phaùp-thaân Phaät.


vieân-maõn laø baùo-thaân Phaät.


thieân baù öùc laø hoùa-thaân Phaät.

32. Thieän-tri-thöùc! Saéc-thaân thò xaù traïch,

baát khaû ngoân qui. (Xaù: quaùn troï, nhaø ôû)

_ Höôùng giaû tam thaân Phaät, taïi töï-taùnh

trung, theá nhaân toång höõu; vò töï taâm meâ,

baát kieán noäi taùnh.

_ Ngoaïi mòch tam thaân Nhö-Lai, baát

kieán töï thaân trung höõu tam thaân Phaät.

_ Nhöõ ñaúng thính thuyeát, linh nhöõ ñaúng

ö töï thaân trung, kieán töï-taùnh höõu tam

thaân Phaät. Thöû tam thaân Phaät, tuøng töï-

taùnh sanh, baát tuøng ngoaïi ñaéc.

32. Naøy Thieän-tri-thöùc! Saéc-thaân laø nhaø

ôû, khoâng theå noùi raèng nöông veà ñöôïc.

_ Phaûi nhìn veà ba thaân Phaät, ñeàu ôû trong

töï-taùnh mình, ngöôøi ñôøi ai cuõng coù; chæ

vì taâm meâ, maø chaúng thaáy taùnh (Chôn-

Taâm) ôû trong mình.

_ Trôû laïi tìm ba thaân Nhö-Lai ôû ngoaøi,

maø chaúng thaáy ôû trong thaân mình coù ba

thaân Phaät.

_ Caùc ngöôi nghe ta giaûng, khieán cho

caùc ngöôi töø trong töï thaân, thaáy töï-taùnh

(Chôn-Taâm) cuûa mình coù ba thaân Phaät. Ba

thaân Phaät naøy, do töï-taùnh mình sanh ra,

chaúng phaûi do ôû ngoaøi maø coù ñöôïc.

33. Haø danh ‚thanh-tònh phaùp-thaân

Phaät‛?

_ Theá-nhaân taùnh boån thanh-tònh, vaïn-

phaùp tuøng töï-taùnh sanh.

_ Tö löông nhöùt-thieát aùc söï, töùc sanh aùc

haïnh; tö löông nhöùt-thieát thieän söï, töùc

sanh thieän haïnh.

_ Nhö thò chö phaùp taïi töï-taùnh trung, nhö

thieân thöôøng thanh, nhöït nguyeät thöôøng

minh, vi phuø-vaân caùi phuù, thöôïng minh

haï aùm. (Caùi phuù: che phuû)

33. Theá naøo laø ‚thanh-tònh phaùp-thaân

Phaät‛?

_ Ngöôøi ñôøi taùnh voán saün thanh-tònh,

muoân phaùp ñeàu do nôi töï-taùnh (Chôn-Taâm)

mình maø sanh ra.

_ Heã nghó tôùi nhöõng söï aùc, töùc laø haïnh

aùc sanh ra; heã nghó ñeán nhöõng söï thieän,

töùc laø haïnh thieän sanh ra.

_ Nhö vaäy caùc phaùp ñeàu saün coù ôû trong

töï-taùnh mình, ví nhö baàu trôøi thöôøng

thanh trong, nhö maët trôøi, maët traêng

thöôøng saùng toû, nhöng vì bò maây che

phuû, thaønh ra treân saùng döôùi toái.


_ Hoát ngoä phong xuy vaân taùn (taûn),

thöôïng haï cu minh, vaïn töôïng giai hieän.

(Hoát: thình lình)

_ Theá-nhaân taùnh thöôøng phuø-du, nhö bæ

thieân vaân.

_ Thoaït nhieân gaëp gioù thoåi maây tan, thì

treân döôùi ñeàu saùng toû, muoân töôùng ñeàu

hieän baøy.

_ Ngöôøi ñôøi coù taùnh thöôøng hay thay ñoåi,

cuõng gioáng nhö maây treân trôøi vaäy.

34. Thieän-tri-thöùc! Trí nhö nhöït, tueä nhö

nguyeät, trí-tueä thöôøng minh.

_ Ö ngoaïi tröôùc caûnh, bò voïng-nieäm phuø-

vaân caùi phuù töï-taùnh, baát ñaéc minh laõng.

_ Nhöôïc ngoä Thieän-tri-thöùc, vaên chôn-

chaùnh phaùp, töï tröø meâ voïng, noäi ngoaïi

minh trieät, ö töï-taùnh trung vaïn-phaùp giai

hieän.

_ Kieán taùnh chi nhaân, dieäc phuïc nhö thò.

Thöû danh ‚thanh-tònh phaùp-thaân Phaät‛.

34. Naøy Thieän-tri-thöùc! Trí nhö maët trôøi,

tueä nhö maët traêng, trí-tueä haèng saùng

suoát.

_ Nhöng vì meâ ngoaïi-caûnh, neân bò maây

voïng-nieäm che phuû laáy töï-taùnh mình,

maø (trí-tueä) chaúng ñaëng toû raïng.

_ Neáu gaëp baäc Thieän-tri-thöùc, giaûng daïy

cho nghe hieåu phaùp chôn-chaùnh, töï

ñoaïn-tröø caùc thöù meâ voïng, thì trong

ngoaøi ñeàu saùng suoát, ôû trong töï-taùnh

mình muoân phaùp ñeàu hieän.

_ Ngöôøi thaáy taùnh mình, thì cuõng nhö

vaäy. Goïi laø ‚thanh-tònh phaùp-thaân Phaät‛.

35. Thieän-tri-thöùc! Töï taâm qui-y töï-taùnh,

thò qui-y chôn Phaät.

_ Töï qui-y giaû, tröø khöôùc töï-taùnh trung,

- baát-thieän taâm, taät-ñoá taâm,

- sieåm-khuùc taâm, ngoâ ngaõ taâm,

- cuoàng-voïng taâm, khinh nhaân taâm,

- maïn tha taâm, taø-kieán taâm,

- coáng cao taâm,

- caäp nhöùt-thieát thôøi trung baát-thieän chi

haïnh, thöôøng töï kieán kyû quaù, baát thuyeát

tha-nhaân haûo oá, thò töï qui-y.

_ Thöôøng töï haï taâm, phoå haønh cung

kính, töùc thò kieán taùnh thoâng ñaït, caùnh

voâ-treä ngaïi, thò töï qui-y.

35. Naøy Thieän-tri-thöùc! Töï taâm mình

qui-y vôùi töï-taùnh mình (Chôn-Taâm), ñoù laø

qui-y chôn Phaät.

_ Töï qui-y laø, döùt saïch nhöõng thöù taâm

xaáu trong töï-taùnh nhö laø:

- taâm chaúng laønh, taâm ganh gheùt,

- taâm dua nònh, taâm chaáp ngaõ,

- taâm giaû doái, taâm khinh ngöôøi,

- taâm phoùng tuùng, taâm laàm laïc,

- taâm töï-cao,

- cuøng taát caû nhöõng haïnh chaúng laønh (aùc-

haïnh) trong baát cöù luùc naøo, haèng thaáy loãi

cuûa mình, chaúng noùi söï toát xaáu cuûa

ngöôøi khaùc, goïi laø töï qui-y.

_ Thöôøng töï haï taâm mình (khieâm-toán), thaät-

haønh haïnh cung kính, töùc laø thaáy taùnh

thoâng suoát, khoâng coù caùi gì laøm ngaên

ngaïi, goïi laø töï qui-y.

36. Haø danh ‚vieân-maõn baùo-thaân Phaät‛?

_ Thí nhö nhöùt ñaêng naêng tröø thieân nieân

aùm, nhöùt trí naêng dieät vaïn nieân ngu.

_ Maïc tö höôùng tieàn, dó quaù baát-khaû-

ñaéc.

36. Theá naøo laø ‚vieân-maõn baùo-thaân

Phaät‛?

_ Ví nhö moät ngoïn ñeøn coù theå tröø ñöôïc

caùi toái ngaøn naêm, moät caùi trí coù theå dieät

tröø ñöôïc caùi ngu muoân thuôû.

_ Cho neân ñöøng nghó ñeán vieäc tröôùc, vì

noù ñaõ qua roài khoâng theå laáy laïi ñöôïc.


_ Thöôøng tö ö haäu, nieäm nieäm vieân

minh, töï kieán boån-taùnh.

_ Thieän aùc tuy thuø, boån-taùnh voâ nhò; voâ

nhò chi taùnh, danh vò thieät taùnh.

_ Ö thieät taùnh trung, baát-nhieãm thieän aùc,

thöû danh ‚vieân-maõn baùo-thaân Phaät‛.

_ Töï-taùnh khôûi nhöùt nieäm aùc, dieät vaïn

kieáp thieän-nhaân; töï-taùnh khôûi nhöùt nieäm

thieän, ñaéc haèng sa aùc taän.

_ Tröïc-chí voâ-thöôïng Boà-ñeà, nieäm nieäm

töï kieán, baát thaát boån nieäm, danh vi baùo-

thaân.

_ Thöôøng nghó ñeán vieäc veà sau, neáu taâm

luoân troøn saùng, thì töï thaáy boån-taùnh cuûa

mình (Chôn-Taâm).

_ Laønh döõ tuy khaùc nhau, maø boån-taùnh

voán khoâng hai; caùi taùnh khoâng hai naøy,

goïi laø thaät taùnh.

_ ÔÛ trong thaät-taùnh (Chôn-Taâm), maø chaúng

nhieãm thieän vaø aùc, thì goïi laø ‚vieân-maõn

baùo-thaân Phaät‛.

_ Neáu taùnh mình khôûi moät nieäm aùc, thì

tieâu maát muoân kieáp nhaân laønh; neáu taùnh

mình khôûi moät nieäm thieän, thì nghieäp aùc

nhieàu nhö soá caùt soâng Haèng cuõng döùt

tuyeät.

_ Thaúng ñeán quaû-vò voâ-thöôïng Boà-ñeà,

nieäm nieäm haèng toû taâm, chaúng queân maát

boån-taùnh (Chôn-Taâm), goïi laø baùo-thaân.

37. Haø danh ‚thieân baù öùc hoùa-thaân

Phaät‛?

_ Nhöôïc baát tö, vaïn-phaùp taùnh boån nhö

khoâng. (Khoâng: troáng roãng, chaúng coù gì)

_ Nhöùt nieäm tö löông, danh vi bieán hoùa:

_ Tö löông aùc söï, hoùa vi ñòa-nguïc; tö

löông thieän söï, hoùa vi thieân ñöôøng;

- ñoäc haïi hoùa vi long xaø, töø-bi hoùa vi

Boà-Taùt;

- trí-tueä hoùa vi thöôïng-giôùi, ngu-si hoùa vi

haï-phöông.

_ Töï-taùnh bieán hoùa thaäm ña, meâ nhaân

baát naêng tænh giaùc, nieäm nieäm khôûi aùc,

thöôøng haønh aùc-ñaïo.

_ Hoài nhöùt nieäm thieän, trí-tueä töùc sanh,

thöû danh ‚töï-taùnh hoùa-thaân Phaät‛.

37. Theá naøo laø ‚thieân baù öùc hoùa-thaân

Phaät‛?

_ Neáu chaúng suy nghó, thì taùnh cuûa

muoân phaùp voán nhö khoâng.

_ Neáu sanh moät nieäm nghó löôøng, goïi laø

bieán hoùa:

_ Nghó löôøng vieäc döõ, thì hoùa thaønh ñòa-

nguïc; nghó löôøng vieäc laønh, thì hoùa

thaønh thieân ñöôøng;

- ñoäc haïi thì hoùa laøm roàng raén, töø-bi thì

hoùa laøm Boà-Taùt;

- trí-tueä thì hoùa sanh vaøo thöôïng-giôùi,

ngu-si thì hoùa sanh vaøo haï-phöông.

_ Töï-taùnh mình noù bieán hoùa raát nhieàu,

ngöôøi meâ chaúng tænh bieát, neân taâm nieäm

khôûi aùc, thöôøng luoân laøm söï aùc.

_ Hoài taâm höôùng thieän, thì trí-tueä lieàn

sanh, goïi laø ‚töï-taùnh hoùa-thaân Phaät‛.

38. Thieän-tri-thöùc! Phaùp-thaân boån cuï.

Nieäm nieäm töï-taùnh töï kieán, töùc thò baùo-

thaân Phaät.

_ Tuøng baùo-thaân tö löông, töùc thò hoùa-

thaân Phaät.

_ Töï ngoä töï tu töï-taùnh coâng-ñöùc, thò

chôn qui-y.

38. Naøy Thieän-tri-thöùc! Phaùp-thaân voán

laø ñaày ñuû. Taâm nieäm haèng nhôù töï-taùnh

töï thaáy bieát, töùc laø baùo-thaân Phaät.

_ Do baùo-thaân maø nghó löôøng, töùc laø

hoùa-thaân Phaät.

_ Coøn töï ngoä, töï tu laø coâng-ñöùc cuûa töï-

taùnh mình, ñoù laø chôn qui-y.

39. Bì nhuïc thò saéc-thaân, saéc-thaân thò xaù 39. Da thòt laø saéc-thaân, saéc-thaân laø nhaø


traïch, baát ngoân qui-y daõ. ôû, quaùn troï, khoâng theå noùi raèng qui-y

ñöôïc.

40. Ñaõn ngoä töï-taùnh tam thaân, töùc thöùc

töï-taùnh Phaät.

_ Ngoâ höõu nhöùt ‚voâ-töôùng tuïng‛, nhöôïc

naêng tuïng trì, ngoân haï linh nhöõ tích kieáp

meâ toäi nhöùt-thôøi tieâu-dieät.

40. Heã ngoä ñöôïc ba thaân cuûa töï-taùnh

(Chôn-Taâm), töùc laø bieát ñöôïc oâng Phaät

trong taùnh mình vaäy (Chôn-Taâm).

_ Ta coù moät baøi ‚keä tuïng voâ-töôùng‛, neáu

quí vò trì tuïng ñöôïc, thì nhôø lôøi keä tuïng

naøy khieán cho quí vò nhöùt-thôøi tieâu-dieät

ñöôïc caùc toäi loãi meâ-muoäi nhieàu kieáp.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñöùc Luïc-Toå chæ daïy phaàn qui-y Tam-Baûo roài, nay ñoaïn naøy ngaøi chæ daïy

theâm trong thaân xaùc moãi ngöôøi ñeàu cuøng coù moät theå ba thaân töï-taùnh Phaät (Chôn-

Taâm), ba thaân laø: - Phaùp-thaân Phaät thanh-tònh,

- Baùo-thaân Phaät vieân-maõn,

- Hoùa-thaân Phaät thieân baù öùc.

_ Ba thaân naøy laø töï-taùnh Phaät (Chôn-Taâm) cuûa chính mình, noù ñaõ saün coù

maø khoâng caàn phaûi taïo ra noù ñöôïc.

Ñöùc Luïc-Toå baûo:

_ Saéc-thaân maø mình ñang hieän-höõu ñaây, ví nhö caùi nhaø ñeå ôû, ñeå mình

(Chôn-Taâm ta) taïm truù, chôù khoâng phaûi ñeå mình qui-y noù, vì noù voán sanh dieät, neân

laøm sao nöông vaøo noù ñöôïc.


_ Ba thaân Phaät noù ñeàu töø trong töï-taùnh (Chôn-Taâm) maø sanh ra, neân ai

cuõng ñeàu saün coù baûn-taùnh thanh-tònh naøy caû.

_ Bôûi vì chuùng-sanh taâm meâ neân chaúng toû bieát ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm)

cuûa mình, laïi cöù ñi tìm ba thaân Phaät ôû beân ngoaøi, maø chaúng thaáy ñöôïc Phaät ba

thaân cuûa chính mình luoân saün hieän-höõu.

_ Vì leõ naøy maø Ñöùc Luïc-Toå giaûng noùi, ñeå cho chuùng-sanh thaáy ñöôïc töï-

taùnh (Chôn-Taâm) cuûa moãi ngöôøi ñeàu saün coù Phaät ba thaân, maø Phaät ba thaân naøy

ñeàu töø trong töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình sanh ra caû, chôù chaúng phaûi do ôû beân

ngoaøi maø coù ñöôïc.

_ Ñöùc Luïc-Toå daïy theá naøo laø töï-taùnh phaùp-thaân Phaät (laø Phaät, laø Chôn-

Taâm).

_ Ñöùc taùnh naøy voán luoân thanh-tònh maø chuùng-sanh naøo cuõng saün coù, neân

muoân phaùp ñeàu do nôi taùnh naøy maø sanh ra caû:

- heã taâm nghó vieäc aùc thì haïnh aùc sanh ra,

- heã taâm nghó vieäc thieän thì haïnh thieän lieàn sanh.

_ Neân taát caû moïi phaùp ñeàu töø trong töï-taùnh naøy maø sanh ra, noù gioáng nhö

baàu trôøi thì haèng thöôøng thanh trong, nhöït nguyeät thì thöôøng saùng toû, maø bò maây

che phuû: - thì phía treân saùng,


- coøn phöông döôùi toái,

boãng thoaït nhieân gaëp gioù thoåi maây tan, treân döôùi ñeàu cuøng moät theå saùng toû, thì

muoân töôùng thaûy ñeàu hieän baøy toû roõ.

Taát caû chuùng-sanh trong taâm-ñòa cuõng y nhö vaäy.

_ Baûn-taùnh voán haèng thöôøng thanh-tònh, maây che laø duï cho caùc nghieäp toäi,

phieàn-naõo, noù noåi leân che laép thaät taùnh (Chôn-Taâm), neân goïi chuùng-sanh coù baûn-

taùnh thöôøng thay ñoåi laø vaäy.

_ Ñöùc Luïc-Toå baûo raèng: Naøy caùc vò thieän-tri-thöùc,

- Trí nhö maët trôøi,

- Tueä nhö maët traêng,

- neân trí-tueä haèng thöôøng saùng suoát.

_ Vì meâ ngoaïi-caûnh, thì noù gioáng nhö ñaùm maây che phuû laøm cho töï-taùnh

cuûa mình chaúng ñaëng saùng toû.

_ Vì theá, neáu gaëp Thieän-tri-thöùc daãn daét chæ daïy cho nghe, maø toû ñöôïc

phaùp chôn-chaùnh, phaù tröø ñöôïc caùc thöù meâ voïng, thì laäp töùc trong ngoaøi ñöôïc

saùng toû nhö ñaùm maây ñaõ tan maát, thì thaáy ñöôïc trong töï-taùnh (Chôn-Taâm) mình

saün coù ñuû muoân phaùp ñeàu hieån baøy.

_ Nhöõng ngöôøi ñaõ thaáy ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình thì noù cuõng

gioáng nhö vaäy, goïi laø thanh-tònh phaùp-thaân Phaät.

_ Ví nhö moät ngoïn ñeøn coù theå tröø ñöôïc caùi toái ngaøn naêm, coøn caùi trí cuûa

mình dieät tröø ñöôïc caùi ngu muoân thuôû.

_ Vaäy chuùng ta luoân laøm cho thaân taâm ñöôïc thanh-tònh trong saùng ñeå coù trí-

tueä saùng toû, muoán ñöôïc nhö vaäy thì tröôùc tieân laø:

- Ñöøng nghó vieäc tröôùc, vì noù ñaõ qua roài khoâng theå laáy laïi ñöôïc.

- Cuõng ñöøng lo nghó vieäc sau naøy, vì noù chöa thaønh.

_ Neáu taâm nieäm luoân troøn saùng thì trí-tueä ñaày ñuû, thì thaáy ñöôïc boån-taùnh

(Chôn-Taâm) cuûa mình, neân vieäc laønh vieäc döõ tuy coù khaùc nhau, nhöng boån-taùnh

thì khoâng hai, noù luoân haèng thöôøng-truï, haèng thanh-tònh, khoâng sanh dieät.

_ Neân caùi taùnh khoâng hai naøy goïi laø thaät-taùnh (Chôn-Taâm). Heã ôû trong thaät

taùnh naøy maø khoâng nhieãm thieän vaø aùc, thì goïi laø vieân-maõn baùo-thaân Phaät.

_ Neáu taùnh mình khôûi moät nieäm aùc thì tieâu maát muoân kieáp nhaân laønh, coøn

neáu nhö khôûi moät nieäm thieän thì nghieäp aùc nhieàu nhö caùt soâng Haèng cuõng döùt

tuyeät, maø laïi coøn thaúng ñeán quaû-vò voâ-thöôïng Boà-ñeà (laø quaû-vò Phaät).

_ Vaäy nieäm nieäm haèng toû taâm chaúng queân maát boån-taùnh (Chôn-Taâm) thì

goïi laø baùo-thaân (vieân-maõn baùo-thaân Phaät).

Coøn theá naøo laø thieân baù öùc hoùa-thaân Phaät.

_ Laø neáu chuùng ta luoân chaúng lo nghó, thì taùnh cuûa muoân phaùp voán laø

khoâng nhö (laø thanh-tònh nhö-nhö), coøn traùi laïi sanh moät nieäm nghó löôøng thì noù

thaønh bieán hoùa.

Neân nghó löôøng:

- vieäc döõ thì hoùa thaønh ñòa-nguïc,

- vieäc laønh thì hoùa thaønh thieân-ñöôøng,

- vieäc ñoäc haïi thì hoùa thaønh roàng, raén,

- töø-bi thì hoùa thaønh Boà-Taùt,


- trí-tueä thì hoùa sanh vaøo caûnh thöôïng-giôùi,

- ngu-si thì hoùa sanh vaøo coõi haï phöông.

_ Neân Ñöùc Luïc-Toå noùi raèng töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình, noù bieán hoùa raát

nhieàu caûnh ngoä, theo nghieäp maø thaønh coù nhieàu caûnh-giôùi sai leäch khaùc nhau.

_ Ngöôøi meâ thì chaúng tænh bieát, neân nieäm nieäm luoân khôûi aùc, thì thaân taâm

luoân laøm nhieàu söï aùc.

_ Ngöôøi bieát hoài taâm höôùng thieän thì trí-tueä lieàn sanh.

_ AÁy goïi laø töï-taùnh hoùa-thaân Phaät, töùc laø thieân baù öùc hoùa-thaân Phaät.

Coøn theá naøo laø qui-y chôn Phaät.

_ Töùc laø töï taâm mình qui-y vôùi töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình, töùc laø taâm

nöông töï-taâm thì goïi laø qui-y chôn Phaät.

_ Neân töï qui-y chôn Phaät laø döùt saïch nhöõng thöù taâm xaáu trong töï-taùnh

(Chôn-Taâm) cuûa mình, coù nhöõng taâm nhö:

- taâm chaúng laønh, taâm ganh gheùt,

- taâm dua nònh, taâm chaáp ngaõ,

- taâm giaû doái, taâm khinh ngöôøi,

- taâm phoùng tuùng, taâm taø-kieán,

- taâm töï-cao, vaø nhöõng taâm haïnh chaúng laønh khaùc v.v...

_ Laøm ñöôïc nhö vaäy laø ñeå töï thaáy ñöôïc choã loãi cuûa mình vaø cuõng chaúng

noùi leân söï toát xaáu cuûa nhöõng ngöôøi khaùc, thì goïi laø töï qui-y chôn Phaät.

_ Roài haèng thöôøng töï haï thaáp taâm mình xuoáng maø laøm nhöõng haïnh cung

kính, thì taâm ñöôïc thanh-tònh trang-nghieâm, thì seõ thaáy ñöôïc töï-taùnh thoâng suoát

(Chôn-Taâm) maø khoâng coù gì laøm ngaên ngaïi caû, goïi laø töï qui-y chôn Phaät.

Ñöùc Luïc-Toå toùm laïi:

_ Töï-taùnh haèng nhôù, haèng bieát, goïi laø phaùp-thaân Phaät.

_ Phaùp-thaân maø nghó löôøng, goïi laø hoùa-thaân Phaät.

_ Coøn töï ngoä, töï tu coâng-ñöùc cuûa töï-taùnh (Chôn-Taâm) mình, goïi laø chôn

qui-y.

_ Neân da thòt laø saéc-thaân, maø saéc-thaân laø nhaø ôû, thì khoâng theå noùi laø qui-y

ñöôïc, vì chuùng laø giaû, laø phaùp sanh dieät.

_ Cho neân heã ngoä ñöôïc ba thaân cuûa töï-taùnh (Chôn-Taâm), thì bieát ñöôïc oâng

Phaät töï-taùnh (Chôn-Taâm).

Neân Ñöùc Luïc-Toå baûo:

_ Ta coù baøi keä voâ-töôùng, heã quí vò trì tuïng ñöôïc, thì nhôø lôøi daïy trong keä

naøy, khieán cho quí vò nhöùt-thôøi tieâu-dieät ñöôïc caùc toäi loãi meâ-muoäi ôû nhieàu kieáp.


41

Cuù keä soá 1

AÂm Nghóa

Tuïng vieát:

Meâ nhaân tu phöôùc baát haønh (/tu) ñaïo,

Chæ ngoân tu phöôùc tieän thò ñaïo,

Boá-thí cung-döôõng phöôùc voâ-bieân,

Taâm trung tam aùc nguyeân lai taïo.

Keä tuïng raèng:

Ngöôøi meâ tu phöôùc chaúng hoïc ñaïo,

Chæ noùi tu phöôùc aáy laø ñaïo,

Boá-thí cung-döôõng thì phöôùc voâ-cuøng,

Trong taâm ba aùc goác vaãn coøn taïo.

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn caâu cuù keä naøy, Ñöùc Luïc-Toå daïy:

_ Ngöôøi meâ lo tu phöôùc, maø chaúng lo tu ñaïo (trí ñaïo), laïi coøn cho raèng tu

phöôùc naøy laø tu ñaïo.

_ Tu phöôùc laø nhöõng vieäc laøm nhö boá-thí, cung-döôõng, cuùng trai ñaøn, xaây

döïng chuøa, ñuùc töôïng, laøm coâng quaû v.v..., taát caû laø ñeå caàu phöôùc baùo, goïi laø tu

phöôùc.

_ Coøn tu ñaïo (laø môû trí, coøn goïi laø ñaïo giaùc) laø dieät tröø cho heát caùc hoaëc

nghieäp voâ-minh ñeå ñaït tôùi Boà-ñeà dieäu giaùc (Chôn-Taâm), neân goïi laø tu ñaïo, laø ñaïo

giaùc.

_ Cho neân tu phöôùc vôùi tu ñaïo laø hai thöù khaùc nhau, maø ngöôøi meâ laïi nhaän

laàm caùi tu phöôùc naøy laø tu ñaïo.

_ Coøn hai caâu choùt laø noùi caùi phöôùc boá-thí, cung-döôõng tuy nhieàu thaät,

nhöng chuùng thuoäc veà phöôùc höõu-laäu.

_ Daàu chuùng ta coù nhôø caùi phöôùc aáy ñöôïc sanh veà coõi trôøi, ñöôïc höôûng söï

khoaùi-laïc ñeán traêm ngaøn kieáp ñi nöõa, thì cuõng coù ngaøy phöôùc heát maø phaûi luaân

chuyeån vaøo trong ba ñöôøng aùc-ñaïo nhö thöôøng, neân phöôùc naøy khoâng cöùu chuùng

ta ra khoûi sanh-töû luaân-hoài ñöôïc.

_ Vì boá-thí, cung-döôõng chöa ñaït tôùi caûnh-giôùi ly töôùng boá-thí vaø töï-taùnh

cung-döôõng.

_ Vì chuùng coøn duøng khôûi taâm, neân vaãn coøn ñoäng nieäm, töùc laø coøn toäi, coøn

nghieäp-baùo nhö thöôøng, neân chöa döùt ñöôïc caùi aùc-nhaân trong ba ñöôøng, neân noùi

raèng ba aùc-ñoäc goác coøn taïo (töùc laø thaân, khaåu, yù vaø tham, saân, si).

Toùm laïi:


_ Ngöôøi meâ noùi tu phöôùc laø cho laø tu ñaïo, neân chæ lo tu phöôùc chôù khoâng

bieát tu giaûi-thoaùt.

_ Thaät ra vieäc tu phöôùc, ñaïi-khaùi nhö boá-thí, cung-döôõng, xaây chuøa, ñuùc

töôïng, coâng quaû v.v..., ñaønh raèng coù phöôùc baùo raát nhieàu, nhöng chæ laø phöôùc

höõu-laäu, ñöôïc thoï höôûng ôû caùc coõi trôøi, coõi ngöôøi phaøm-phu trong moät thôøi-gian roài

phaûi heát; maø trong taâm vaãn coøn nghieäp toäi, coøn aùc-nhaân, thì taát-nhieân coøn luaân-

chuyeån vaøo ba ñöôøng döõ.


41

Cuù keä thöù 2

AÂm Nghóa

Nghó töông tu phöôùc duïc dieät toäi

Haäu-theá ñaéc phöôùc toäi höôøn taïi

Ñaõn höôùng taâm trung tröø toäi duyeân,

Danh töï-taùnh trung chôn saùm-hoái.

Töôûng raèng tu phöôùc toäi mình ñöôïc tieâu,

Ñôøi sau ñöôïc phöôùc nhöng coøn toäi,

Chæ tröø nghieäp toäi trong taâm mình,

AÁy laø töï-taùnh chôn saùm-hoái.

GIAÛNG GIAÛI

Hai caâu ñaàu laø noùi:

_ Ngöôøi tu phöôùc nhö boá-thí, cung-döôõng v.v... cho raèng laøm nhö vaäy goïi laø

tu vaø tieâu heát toäi, nhöng khoâng ngôø laø tu phöôùc thì ñôøi sau chæ ñöôïc phöôùc, nhöng

laøm toäi thì toäi vaãn coøn.

Hai caâu sau laø noùi:

_ Con ngöôøi do taâm ñieân-ñaûo môùi sanh ra toäi. Neáu muoán tröø toäi, thì chæ tröø

caùi taâm ñieân-ñaûo naøy, laø laøm cho noù trôû thaønh thanh-tònh.

_ Khi taâm ñaõ thanh-tònh, töùc laø heát nghieäp toäi; maø ñaõ heát nghieäp toäi, thì goïi

laø saùm-hoái.

_ Maø caùc saùm-hoái naøy môùi thaät laø chôn saùm-hoái ôû trong töï-taùnh (Chôn-

Taâm).

Toùm laïi:

_ Ngöôøi tu laø tu theo trung-ñaïo, maø khoâng tu leäch moät beân. Neân:

- Tu phöôùc cuõng tu,

- tu ñaïo giaûi-thoaùt cuõng tu,

- trí-tueä vaø phöôùc baùo song tu, thì môùi mong ñöôïc giaûi-thoaùt.

_ Coøn chôn saùm-hoái laø duøng Chôn-Taâm tröø caùc toäi duyeân, goïi laø chôn saùm-

hoái.

_ Töùc laø laáy töï-taùnh soi chieáu laïi töï taâm, ñeå lìa caùc toäi duyeân nhö:

- taâm taät ñoá,

- taâm baát-thieän,

- taâm doái gaït,

- taâm hö doái,

- taâm kieâu-caêng,

- taâm khinh ngöôøi,

- taâm ngaõ-maïn,

- taâm taø-kieán v.v...

_ Cöù laøm cho taâm mình lìa saïch taát caû taâm xaáu naøy, laïi coøn bieát noù laø do

duyeân taïo caùc nghieäp toäi, neân caàn nhìn thaúng vaøo maø deïp saïch noù, thì môùi heát

nghieäp toäi ñöôïc.


_ Neân chæ tu phöôùc beân ngoaøi thì khoâng laøm sao deïp saïch ñöôïc, maø chæ coù

tu ñaïo (laø tu taùnh giaùc) môùi soi thaáu ñöôïc caùc taùnh xaáu aùc naøy, thì môùi tieâu-tröø

saïch ñöôïc noù.

41

Cuù keä thöù 3

AÂm Nghóa

Hoát ngoä ñaïi-thöøa chôn saùm-hoái,

Tröø taø, haønh chaùnh töùc voâ toäi,

Hoïc ñaïo, thöôøng ö töï-taùnh quan,

Töùc döõ chö Phaät ñoàng nhöùt loaïi.

Ngoä ñöôïc ñaïi-thöøa chôn saùm-hoái,

Boû taø, laøm chaùnh laø khoâng toäi,

Hoïc ñaïo, haèng xem töï-taùnh mình,

Thì chö Phaät cuøng ta ñoàng moät loaïi.

GIAÛNG GIAÛI


_ Ñaïi-thöøa laø noùi coã xe lôùn coù khaû-naêng chôû ñöôïc nhieàu ngöôøi.

_ Neân trong ñaïo goïi haøng Boà-Taùt laø baäc ngöôøi ñaïi-thöøa, vì caùc ngaøi coù ñaïi-

nguyeän quaûng-ñoä chuùng-sanh.

_ Coøn caùc phaùp vieân-ñoán lieãu-nghóa cuõng goïi laø ñaïi-thöøa, vì caùc phaùp naøy

coù thaàn-löïc ñoä ñöôïc nhieàu ngöôøi ñaït ñeán caûnh-giôùi laøm Phaät.

_ Neân caùch saùm-hoái cuûa ñaïi-thöøa Phaät-phaùp khoâng phaûi daïy caàu, khaån,

vaùi, goïi laø saùm-hoái; maø thaät ra chæ daïy tröø boû caùc nghieäp taø-voïng vaø laøm theo töï

taâm chôn-chaùnh (Chôn-Taâm), töùc laø nghóa chôn saùm-hoái vaäy.


_ Ngöôøi hoïc ñaïo chaúng neân trì tuïng theo vaên-töï, ngöõ-ngoân laøm choã qui

höôùng, vì vaên-töï ngöõ-ngoân laø caùi töôùng giaû laäp ôû trong töï-taùnh (Chôn-Taâm), chôù

khoâng phaûi laø chôn-thaät.

_ Cho neân caàn phaûi xa lìa heát thaûy caùc töôùng, maø thöôøng thöôøng xem xeùt

laáy töï-taùnh mình thì töï-nhieân thaáy roõ caùi baûn-theå thanh-tònh cuûa töï-taùnh mình cuøng

vôùi Phaät vaãn khoâng rieâng khaùc.

Toùm laïi:

_ Khi ngoä ñöôïc phaùp ñaïi-thöøa saùm-hoái naøy thì khoâng phaûi chæ leã baùi, caàu

khaån suoâng, maø caàu döùt saïch taát caû ñieàu si meâ, taø-voïng ñöôïc.

_ Maø phaûi thaät-teá laøm caùc haønh-ñoäng hoaøn-toaøn chôn-chaùnh thì môùi tieâu-

dieät heát caùc nghieäp toäi ñöôïc.

_ Phaøm chuùng ta hoïc ñaïo laø nhaèm muïc-ñích tu-haønh ñeå ñöôïc giaûi-thoaùt, thì

khoâng neân chaáp-tröôùc vaøo vaên-töï ngoân-ngöõ, vì vaên-töï ngoân-ngöõ laø töôùng phöông-

tieän giaû-duïng, neân caàn phaûi ly taát caû töôùng.

_ Maø neân haèng xem xeùt laïi töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình coù theå, taùnh,

duïng nhö theá naøo, thì ta soáng nhö theá naáy; thì maëc-nhieân thaáy roõ ñöôïc Phaät-Taùnh

(Chôn-Taâm) cuûa mình, thì bieát roõ raèng Phaät vôùi chuùng-sanh ñoàng cuøng moät theå

taâm Chôn-Nhö thanh-tònh khoâng khaùc.


41

Cuù keä thöù 4

AÂm Nghóa

Ngoâ Toå duy truyeàn thöû ñoán-phaùp,

Phoå nguyeän kieán taùnh ñoàng nhöùt theå,

Nhöôïc duïc ñöông lai mòch phaùp-thaân,

Ly chö phaùp-töôùng taâm trung taåy.

Toå xöa chæ truyeàn ñoán-phaùp naøy,

Nguyeän cho chuùng-sanh ñoàng thaáy taùnh,

Neáu muoán veà sau thaáy phaùp-thaân,

Lìa caùc phaùp-töôùng, röûa loøng saïch.

GIAÛNG GIAÛI

Caâu keä naøy yù Toå noùi raèng:

_ Toå xöa laø noùi thaày Toå cuûa Ñoâng-Ñoä, coù daïy truyeàn phaùp ñoán-giaùo naøy

ñeàu nguyeän cho taát caû chuùng-sanh ñoàng thaáy ñöôïc Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm) cuûa

mình, noù saün coù.


_ Chuùng-sanh ñôøi sau naøy muoán ngoä nhaäp thaáy ñöôïc phaùp-thaân thì phaûi

bieát lìa caùc töôùng ôû trong taâm mình, vaø phaûi röûa saïch boùng daùng cuûa saùu traàn, laøm

cho noù thaønh thanh-tònh.

_ Neân phaûi bieát dieät voïng vaø röûa taâm cho saïch, qua caùc nieäm töôûng nhö

nhôù ngöôøi, nhôù caûnh v.v...

_ Ñaây laø nhöõng boùng daùng cuûa phaùp traàn, noù laøm cho taâm-thöùc troãi daäy,

neân caàn phaûi taåy tröø thì môùi thaáy ñöôïc phaùp-thaân (Chôn-Taâm).

41

Cuù keä thöù 5

AÂm Nghóa

Noã löïc töï kieán maïc du du,

Haäu-nieäm hoát tuyeät nhöùt theá höu,

Nhöôïc ngoä ñaïi-thöøa ñaéc kieán taùnh,

Kieàn cung hieäp chöôûng chí taâm caàu.

(Kieàn cung: cung kính)

Gaéng coâng töï thaáy, chôù thôø ô,

Döùt tuyeät nieäm sau, moät ñôøi raûnh,

Ngoä ñöôïc ñaïi-thöøa, thaáy taùnh mình,

Chaép tay cung kính chí taâm caàu.

GIAÛNG GIAÛI


_ Muoán thaáy ñöôïc thanh-tònh phaùp-thaân, thì caàn phaûi bieát duøng trí-tueä quaùn

xeùt laáy töï-taùnh mình luoân luoân, chôù khoâng neân duøng lô mô qua böõa cho xong laø

khoâng ñöôïc, maø phaûi nieäm nieäm (haèng nhôù) noái nhau luoân luoân khoâng döùt.

_ Maø neáu döùt ñöôïc caùi nieäm sau (töùc laø laøm cho noù khoâng coù khoaûng caùch,

luoân dính lieàn, lieân tuïc) thì noù khoâng theå laøm cho ñöùt ñoaïn, ñeå laøm cho ta khoâng bò


chìu níu theo caûnh duyeân beân ngoaøi ñöôïc, thì laøm cho ñôøi tu-hoïc cuûa ta ñöôïc raûnh

coâng, heát vieäc (töùc laø khoâng coøn bò baän roän vôùi moïi söï vieäc nöõa).


_ Chuùng ta phaûi chí taâm cung kính maø caàu ñaïi-thöøa phaùp, thì môùi thaáy ñöôïc

taùnh Phaät (Chôn-Taâm) cuûa mình ñöôïc.

Toùm laïi:

_ Ñöùc Boà-Ñeà Ñaït-Ma laø Sô-Toå Thieàn-Toâng Ñoâng-Ñoä, ngaøi chæ truyeàn daïy

phaùp ñoán-giaùo, maø coøn nguyeän cho taát caû chuùng-sanh ñeàu toû ngoä ñöôïc töï-taùnh


_ Coøn neáu muoán thaáy ñöôïc phaùp-thaân thì Ñöùc Luïc-Toå daïy laø:

- phaûi lìa caùc phaùp-töôùng,

- giöõ taâm luoân thanh-tònh,

- luoân luoân phaûi coá gaéng duøng trí Baùt-Nhaõ ñeå xeùt laïi töï-taùnh cuûa mình, maø

khoâng ñöôïc thôø ô, giaûi ñaõi.

_ Moät khi döùt ñöôïc nieäm sau roài, thì khoâng coøn chi vöôùng caûnh, thì theå hieän

ñöôïc moät ñôøi töï-taïi (töùc noùi nieäm tröôùc ñaõ döùt, thì nieäm sau cuõng döùt, laø noùi khoâng

khôûi nieäm nöõa), thì taâm ñöôïc thanh-tònh, laø ñoái caûnh khoâng sanh tình.

_ Coøn khi gaëp ñöôïc phaùp ñaïi-thöøa thì ngoä ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm), neân

Ñöùc Luïc-Toå daïy laø neân taän-löïc cung-kính nhöùt-taâm chí-thaønh caàu cho ñaéc phaùp,

töùc laø toû ngoä ñöôïc Chôn-Taâm laø phaùp khoâng Chôn-Nhö töï-taùnh cuûa mình.

42 – 43

AÂm Nghóa

42. Sö ngoân: Thieän-tri-thöùc! Toång tu

tuïng thuû, y thöû tu-haønh, ngoân haï kieán

taùnh.

_ Tuy khöù ngoâ thieân lyù, nhö thöôøng taïi

ngoâ bieân.

_ Ö thöû ngoân haï baát ngoä, töùc ñoái dieän

thieân lyù, haø caàn vieãn lai.

_ Traân troïng, haûo khöù.

42. Toå noùi: Naøy Thieän-tri-thöùc! Quí vò

neân trì tuïng keä naøy vaø y theo ñoù maø tu-

haønh, thì nhôø keä naøy maø ñöôïc thaáy taùnh

(Chôn-Taâm).

_ Daàu caùch ta ngaøn daëm, cuõng nhö

thöôøng ôû beân ta.

_ Baèng chaúng ngoä ñöôïc lôøi keä tuïng naøy,

thì daàu giaùp maët ta cuõng nhö caùch xa

ngaøn daëm, caàn gì ôû xa ñi ñeán.

_ Quí vò neân traân troïng giöõ laáy vaø ñi an

vui.

43. Nhöùt chuùng vaên phaùp, myõ baát khai

ngoä, hoan-hæ phuïng haønh. (Myõ: khoâng)

43. Ñaïi-chuùng nghe phaùp xong, ai ai

cuõng ñeàu toû ngoä, ñeàu hoan-hyû vaâng laøm.


GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå khuyeân chuùng ta neân chí taâm trì tuïng keä naøy vaø y

theo lôøi keä maø tu-haønh, cuõng nhôø lôøi keä naøy maø mau thaáy ñöôïc töï-taùnh (Chôn-

Taâm) cuûa mình.

_ Toå coøn noùi neáu sieâng naêng trì tuïng keä naøy, maø toû ñöôïc töï-taùnh cuûa mình,

thì daàu coù caùch xa Toå ngaøn daëm ñi nöõa, cuõng nhö thöôøng ôû gaàn moät beân Toå vaäy.

_ Traùi laïi, chöa ngoä ñöôïc lôøi keä tuïng naøy ñeå toû ngoä ñöôïc töï-taùnh (Chôn-

Taâm) cuûa mình, thì daàu coù giaùp maët Toå ñi nöõa, cuõng coi nhö caùch xa Toå ngaøn daëm

vaäy.


_ Neáu ôû xa Toå maø haèng nieäm, haèng toû ngoä ñöôïc töï-taùnh mình, thì caàn gì ôû

nôi xa ñeán ñaây ñeå laøm gì?

_ Neân Ñöùc Luïc-Toå khuyeân chuùng ta caàn giöõ laáy nhöõng lôøi toå daïy maø luoân

tu-haønh.

_ Luùc baáy giôø trong ñaïo-traøng, ñaïi-chuùng nghe phaùp xong thì ai ai cuõng

ñeàu toû ngoä töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình, neân taát caû ñeàu hoan-hyû vaâng laøm.



PHAÅM SAÙM-HOÁI

(1) Ñoaïn 22 – 27: Töø ñoaïn vaên ‚Tam qui-y voâ-töôùng‛ tôùi ñoaïn vaên ‚töùc laø töï

qui-y‛:

Ñöùc Luïc-Toå Hueä-Naêng chuû-tröông Ñoán-giaùo, neân truyeàn phaùp ‚Tam qui-y voâ-

töôùng‛, nghóa-lyù thaät cao-sieâu, neáu khoâng phaûi laø ngöôøi coù tuùc-duyeân Boà-ñeà, thöôïng-

caên thöôïng-trí, chöa chaéc thaät-haønh ñuùng theo toân-yù cuûa Toå.

Theå theo kinh Phaät, Tam qui-y coù nghóa laø qui-y Tam-Böûu.

Qui-y coù nghóa laø nhöùt-taâm toân-kính nöông veà.

Tam-Böûu laø Phaät Phaùp Taêng.

Tam-Böûu coù ba chöôûng:

Thuoäc veà lyù, voâ-töôùng, coù ‚Ñoàng Theå Tam-Böûu‛.

Thuoäc veà söï, coù xuaát theá-gian Tam-Böûu vaø theá-gian truï-trì Tam-Böûu.

_ Ñoàng theå Phaät-Böûu töùc laø Töï-Taùnh giaùc-ngoä cuûa Taâm Chôn-Nhö, Phaät vaø

chuùng-sanh ñoàng coù.

Ñoàng theå Phaùp-Böûu töùc laø Ñöùc-duïng chôn-chaùnh cuûa Taâm Chôn-Nhö, Phaät vaø


Ñoàng theå Taêng-Böûu töùc laø Baûn-theå thanh-tònh cuûa Taâm Chôn-Nhö, Phaät vaø


_ Xuaát theá-gian Tam-Böûu goàm coù:

Xuaát theá-gian Phaät-Böûu töùc laø chö Phaät ñaõ hoaøn-toaøn giaùc-ngoä, vieân-chöùng

Töï-Taâm Chôn-Nhö.

Xuaát theá-gian Phaùp-Böûu töùc laø caùc phaùp tu-haønh chôn-chaùnh giaûi-thoaùt.

Xuaát theá-gian Taêng-Böûu töùc laø chö Thaùnh-Taêng thanh-tònh ñaõ chöùng quaû voâ-

sanh, töø baäc Thinh-vaên, Duyeân-giaùc leân tôùi Boà-Taùt.

_ Theá-gian truï-trì Tam-Böûu goàm coù:

Theá-gian truï-trì Phaät-Böûu töùc laø Phaät-coát Phaät-töôïng tieâu-bieåu baäc giaùc-ngoä.

Theá-gian truï-trì Phaùp-Böûu töùc laø caùc quyeån kinh luaät luaän chôn-truyeàn.

Theá-gian truï-trì Taêng-Böûu töùc laø caùc vò Taêng thanh-tònh, hoaøn-toaøn ly gia caùt

aùi, giôùi-ñöùc trang-nghieâm.

Pheùp Tam qui-y coù lyù coù söï:

_ Lyù Tam qui-y laø töï qui-y Ñoàng theå Tam-Böûu.

_ Söï Tam qui-y laø qui-y xuaát theá-gian Tam-Böûu vaø theá-gian truï-trì Tam-Böûu.

Laøm moät vò Phaät-töû thuaàn-tuùy tu-haønh chôn-chaùnh nhöùt laø ôû trong thôøi-kyø maït-

phaùp, coù boån-phaän troïng-yeáu laø phaûi thoï pheùp qui-y Tam-Böûu, hoøa-hieäp lyù söï, khoâng

neân chaáp lyù boû söï, cuõng khoâng neân chaáp söï boû lyù, vì duøng lyù ñeå minh söï, duøng söï ñeå

hieån lyù, lyù söï vieân-dung voâ-ngaïi.


Laøm moät vò Phaät-töû quyeát-chí caàu ñaïo giaûi-thoaùt, phaûi töï xeùt mình coù ñöôïc

thöôïng-caên thöôïng-trí hay khoâng (?), haèng ngaøy ñôøi soáng coù ñöôïc thanh-tònh trang-

nghieâm hay khoâng (?), ñöøng voäi sanh loøng coáng cao ngaõ-maïn, töï-toân töï-ñaïi, thieân lyù

khinh söï maø gaây ra toäi loãi.

Neáu Phaät-töû muoán ñaéc Töï-Taùnh giaùc-ngoä, thì phaûi nöông theo chö Phaät, chö

Phaät ñaõ nhaäp dieät, coøn coù Phaät-coát Phaät-töôïng tieâu-bieåu.

Neáu Phaät-töû muoán ñaéc Ñöùc-duïng chôn-chaùnh thì phaûi thaáu-trieät caùc phaùp tu-

haønh ñöôïc dieãn-giaûi trong caùc quyeån kinh luaät luaän, laøm neàn taûng cho söï hoïc hieåu.

Neáu Phaät-töû muoán ñaéc Baûn-theå thanh-tònh, thì phaûi tin töôûng caùc baäc Thaùnh-

Taêng nhö Ñöùc Quaùn-Theá-AÂm, Ñöùc Ñaïi-Theá-Chí v.v..., caùc baäc Thaùnh-Taêng nay ñaõ

sieâu-phaøm, coøn coù caùc vò theá-gian truï-trì Taêng chôn-tu thanh-tònh laøm Moâ-phaïm giaùo-

hoùa Phaät-töû.

Kinh Hoa-Nghieâm coù daïy:

‚Cuï-tuùc thoï-trì oai-nghi giaùo-phaùp, naêng linh Tam-Böûu baát ñoaïn‛.

Baäc taêng ñaày ñuû giôùi-ñöùc thanh-tònh, thoï-trì hoaøn-toaøn oai-nghi giaùo-phaùp,

haèng laøm cho Tam-Böûu ñöôïc vónh-cöûu.

Bôûi neân laøm moät vò chôn Phaät-töû khi thaáy Phaät-coát Phaät-töôïng thì toân-kính nhö

Thöôøng-truï Phaät-Böûu, khi thaáy caùc quyeån kinh luaät luaän thì toân-kính nhö Thöôøng-truï

Phaùp-Böûu, khi thaáy chö Taêng thanh-tònh thì toân-kính nhö Thöôøng-truï Taêng-Böûu.

Phaät-töû bieát duøng theå trang-nghieâm cuûa Phaät Phaùp Taêng ñeå trang-nghieâm cho

Boån-Taâm, ñoù laø coâng-ñöùc voâ-löôïng.

(2) Ñoaïn 41 (Cuù keä thöù 1): Töø chöõ Ngöôøi tôùi chöõ taïo:

Ngöôøi meâ noùi tu phöôùc laø haønh ñaïo maø chæ lo tu phöôùc chôù khoâng tu giaûi-

thoaùt.

Thaät ra, tu phöôùc ñaïi-khaùi nhö boá-thí, cung-döôõng v.v... ñaønh raèng coù phöôùc

raát nhieàu, nhöng chæ laø phöôùc höõu-laäu thoï-höôûng ôû caùc coõi Thieân Nhaân phaøm-phu

trong moät thôøi-gian phaûi heát vaø trong taâm coøn toäi-nghieäp, coøn aùc-nhaân, taát-nhieân coøn

luaân-chuyeån vaøo ba ñöôøng döõ.

(3) Ñoaïn 41 (Cuù keä thöù 2, 3): Töø chöõ Töôûng tôùi chöõ loaïi:

Tu phöôùc khoâng theå tieâu toäi ñöôïc.

Kheá kinh coù daïy: ‚Toäi tuøng taâm sanh hoaøn tuøng taâm dieät‛ (Toäi do taâm sanh thì

phaûi do taâm dieät).

Pheùp chôn saùm-hoái Töï-Taùnh laø ñoaïn-tröø taän goác caùc toäi-nghieäp trong taâm.

Ngoä ñöôïc pheùp ñaïi-thöøa saùm-hoái aáy thì khoâng phaûi chæ leã baùi caàu khaån suoâng

maø caàn döùt saïch taát caû ñieàu si meâ taø-voïng vaø haønh-ñoäng hoaøn-toaøn chôn-chaùnh, môùi

tieâu heát toäi-nghieäp.

Phaøm hoïc ñaïo nhaèm muïc-ñích tu-haønh giaûi-thoaùt thì khoâng neân chaáp-tröôùc

vaên-töï laø töôùng giaû-duïng, phaûi ly taát caû töôùng, haèng xem xeùt Töï-Taùnh, maëc-nhieân

thaáy roõ Phaät vôùi chuùng-sanh ñoàng moät Taâm Chôn-Nhö.


(4) Ñoaïn 41 (Cuù keä thöù 4,5): Töø chöõ Toå tôùi chöõ caàu:

Ñöùc Boà-Ñeà Ñaït-Ma laø Ñoâng-Ñoä Thieàn-Toâng Sô-Toå chæ truyeàn daïy Ñoán-giaùo,

nguyeän cho taát caû chuùng-sanh ñeàu toû ngoä Töï-Taùnh.

Neáu muoán thaáy Phaùp-thaân, leõ dó-nhieân phaûi ly caùc phaùp-töôùng, giöõ taâm thanh-

tònh, luoân luoân phaûi coá gaéng duøng trí Baùt-Nhaõ xem xeùt Töï-Taùnh, chôù khoâng neân thôø ô

giaûi-ñaõi.

Moät khi döùt ñöôïc nieäm sau roát, khoâng coøn chi vöôùng caûnh thì theå-hieän moät ñôøi

töï-taïi.

Neáu gaëp phaùp Ñaïi-thöøa, thaáy ñöôïc Töï-Taùnh, thì neân taän-löïc cung-kính, nhöùt-

taâm chí-thaønh caàu cho ñaéc phaùp.



PHAÅM THÖÙ BAÛY

CÔ DUYEÂN

(Noùi veà caên-cô vaø duyeân phaàn cuûa caùc ñeä-töû)

CÔ DUYEÂN THÖÙ 1

Tyø-khöu-ni Voâ-Taän-Taïng trì tuïng kinh Ñaïi Baùt Nieát-Baøn.

1 – 8

AÂm Nghóa

1. Sö töï Huyønh-Mai ñaéc phaùp, hoài chí

Thieàu-Chaâu Taøo-Haàu thoân, nhaân voâ tri

giaû.

_ Thôøi höõu nho-só Löu Chí-Löôïc leã ngoä

thaâm haäu.

_ Chí-Löôïc höõu coâ vi ni, danh Voâ-Taän-

Taïng, thöôøng tuïng Ñaïi Nieát-Baøn kinh.

_ Sö taïm thính, töùc tri dieäu-nghóa, toaïi vò

giaûi thuyeát.

1. Ñöùc Luïc-Toå Hueä-Naêng töø khi ñaéc

phaùp ôû Huyønh-Mai, veà ñeán laøng Taøo-

Haàu ôû Thieàu-Chaâu, khoâng ai bieát caû.

_ Thuôû ñoù coù oâng nho-só Löu Chí-Löôïc

giöõ ñuû leã troïng-ñaõi Toå raát noàng haäu.

_ Löu Chí-Löôïc coù moät ngöôøi coâ laøm

Tyø-khöu-ni, phaùp-danh laø Voâ-Taän-Taïng,

thöôøng trì tuïng kinh Ñaïi Baùt Nieát-Baøn.

_ Toå nghe qua kinh aáy, lieàn roõ nghóa

maàu, vì Tyø-khöu-ni maø giaûng noùi.

2. Ni naõi chaáp quyeån vaán töï.

2. Ni coâ laáy kinh trình Toå xem vaø xin

pheùp hoûi nghóa.

3. Sö vieát: ‚Töï töùc baát thöùc, nghóa töùc

thænh vaán‛.

3. Toå ñaùp: ‚Ta khoâng bieát chöõ, coøn

nghóa thì xin cöù hoûi‛.

4. Ni vieát: ‚Töï thöôïng baát thöùc, yeân

naêng hoäi nghóa?‛

4. Tyø-khöu-ni hoûi: ‚Baïch thaày! Chöõ coøn

chaúng bieát, thì nghóa laøm sao roõ ñöôïc?‛

5. Sö vieát: ‚Chö Phaät dieäu-lyù, phi quan

vaên-töï‛.

5. Toå ñaùp: ‚Lyù huyeàn-dieäu cao-sieâu cuûa

chö Phaät, khoâng caàn vaên-töï‛.

6. Ni kinh dò chi, bieán caùo lyù trung kyø

ñöùc vaân:

_ Thöû thò höõu ñaïo chi só, nghi thænh

cung-döôõng.

_ Höõu Nguïy Voõ Haàu huyeàn-toân Taøo

Thuùc-Löông, caäp cö-daân, caïnh lai chieâm

6. Ni coâ laáy laøm ngaïc-nhieân vaø kính-

phuïc voâ-cuøng, ni coâ beøn thoâng baùo vôùi

caùc vò kyø laõo ñöùc troïng ôû trong laøng

ñöôïc bieát raèng:

_ Ñöùc Hueä-Naêng laø baäc ñaïi-sö ñaïo cao,

ñöùc caû, quí oâng neân cung thænh veà cung-

döôõng.

_ Khi aáy coù chaùu boán ñôøi cuûa oâng Nguïy

Voõ Haàu, teân Taøo Thuùc-Löông vaø cuøng


leã.

(Huyeàn-toân: chaùu boán ñôøi)

caùc cö-daân, tranh nhau ñeán chieâm baùi leã

Toå.

7. Thôøi, Böûu-Laâm coå-töï, töï Tuøy maït

binh hoûa dó pheá, toaïi ö coá cô truøng kieán

phaïm-vuõ, dieân sö cö chi. Nga thaønh

Böûu-phöôøng.

(Böûu-phöôøng: chæ ngoâi chuøa Phaät)

7. Nguyeân Böûu-Laâm laø moät ngoâi chuøa

xöa, cuoái ñôøi nhaø Tuøy, bò naïn binh hoûa

maø boû hö, neân moïi ngöôøi môùi nhôn choã

neàn cuõ ñoù maø gaày döïng laïi ngoâi chuøa,

roài cung thænh Toå veà ôû. Khoâng bao laâu

thaønh moät ngoâi chuøa Phaät toân-nghieâm.

8. Sö truï cöûu nguyeät dö nhöït, höïu vi aùc

ñaûng taàm truïc.

_ Sö naõi ñoän ö tieàn sôn, bò kyø tuùng hoûa

phaàn thaûo-moäc, sö aån thaân ai nhaäp thaïch

trung ñaéc mieãn.

_ Thaïch kim höõu sö phu toïa taát ngaán

(ngaân), caäp y boá chi vaên, nhaân danh ‚tî-

naïn thaïch‛.

_ Sö öùc Nguõ-Toå Hoaøi Hoäi chæ taøng chi

chuùc, toaïi haønh aån ö nhò aáp dieân (yeân).

8. Toå truï-trì Böûu-Laâm Töï ñöôïc chín

thaùng dö, laïi bò boïn aùc tieåu-nhaân hung

döõ ñoá-kî ñeán phaù vaø tìm caùch xua ñuoåi.

_ Toå beøn troán qua nuùi phía tröôùc ôû aån,

nhöng laïi bò boïn aáy phoùng hoûa ñoát ruïi coû

caây, khieán Toå phaûi nuùp vaøo keït ñaù môùi

thoaùt khoûi hoûa-naïn.

_ Hoøn ñaù aáy ñeán nay coøn caùi daáu ‚ñaàu

goái‛ cuûa Toå ngoài kieát giaø, vaø daáu ‚aùo

boá‛, nhôn ñoù ngöôøi ñôøi goïi laø ‚hoøn ñaù

tî-naïn‛.

_ Toå nhôù laïi lôøi cuûa Nguõ-Toå daën: ‚Gaëp

Hoaøi thì ôû, gaëp Hoäi thì aån (troán)‛, neân

ngaøi aån mình ôû hai aáp aáy.

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy noùi nguyeân do vaø sô-löôïc cuûa Ñöùc Luïc-Toå gaëp nhieàu cô-duyeân

treân böôùc haønh ñaïo nhö:

_ Khi Ñöùc Luïc-Toå ñaéc ñaïo ôû Huyønh-Mai, roài ngaøi veà ñeán laøng Taøo-Haàu ôû

Thieàu-Chaâu maø khoâng ai hay bieát.

_ Luùc ñoù coù oâng nho-só teân laø Löu Chí-Löôïc, tieáp leã ñaõi Toå raát haäu, ngaøi

Löu Chí-Löôïc coù moät ngöôøi coâ laøm Tyø-khöu-ni, phaùp-danh laø Voâ-Taän-Taïng thöôøng

trì tuïng kinh Ñaïi Baùt Nieát-Baøn.

_ Toå nghe qua kinh aáy lieàn toû roõ nghóa maàu, neân ni coâ beøn laáy kinh ñöa cho

Toå xem vaø xin pheùp hoûi.

_ Ñöùc Luïc-Toå noùi: “Ta khoâng bieát chöõ, coøn nghóa kinh thì xin cöù hoûi”.

_ Tyø-khöu-ni hoûi: “Baïch thaày! Chöõ coøn chaúng bieát, thì nghóa laøm sao roõ

ñöôïc?”

_ Toå ñaùp: “Lyù huyeàn-dieäu cao-sieâu cuûa Phaät khoâng caàn vaên-töï”.

_ Khi aáy ni coâ nghe qua laáy laøm ngaïc-nhieân vaø kính-phuïc voâ-cuøng.

_ Ni coâ beøn ñi thoâng baùo vôùi ngöôøi kyø laõo ñöùc troïng ôû trong laøng ñöôïc bieát

vaø baûo raèng: “Ñöùc Hueä-Naêng laø baäc ñaïi-sö ñaïo cao ñöùc caû, quí oâng neân cung

thænh veà cung-döôõng”.

_ Luùc baáy giôø coù chaùu huyeàn-toân cuûa oâng Nguïy Voõ Haàu, teân laø Taøo Thuùc-

Löông vaø cuøng caùc cö-daân cuøng nhau ñeán chieâm baùi leã Toå.


_ Ñaïi-chuùng laáy neàn cuõ cuûa chuøa Böûu-Laâm xöa vì vieäc binh hoûa maø boû hö

ôû ñôøi nhaø Tuøy, nay cuøng nhau xaây döïng laïi ngoâi chuøa, roài cung thænh Toå veà ôû,

khoâng bao laâu thaønh moät nôi Böûu-phöôøng toân-nghieâm.

_ Toå truï-trì chuøa Böûu-Laâm ñöôïc hôn chín thaùng thì bò boïn aùc tieåu-nhaân

hung döõ ñeán phaù vaø tìm caùch xoâ ñuoåi, neân Ñöùc Luïc-Toå beøn troán qua nuùi phía

tröôùc maø aån.

_ Nhöng laïi cuõng bò boïn aáy tìm ñeán phoùng hoûa ñoát ruïi caû caây coû khieán Toå

phaûi chaïy nuùp vaøo keït nuùi ñaù môùi thoaùt khoûi hoûa-naïn.

_ Hoøn ñaù ñoù ñeán nay coøn löu daáu laïi “ñaàu goái” cuûa Toå ngoài kieát giaø vaø daáu

“aùo boá” cuûa ngaøi, nhôn ñoù ngöôøi ñôøi goïi laø “hoøn ñaù tî-naïn”.

_ Luùc baáy giôø, Toå-söïc nhôù laïi lôøi cuûa Nguõ-Toå daën: “Gaëp Hoaøi thì ôû, gaëp Hoäi

thì aån (troán)”, neân ngaøi aån mình nôi hai aáp aáy.

Ghi chuù:

- Ngoài kieát giaø ñeå laïi daáu ñaàu goái laø noùi bieåu-tröng: Ñoái caûnh khoâng sanh tình.

- Coøn daáu aùo boá laø noùi bieát tri tuùc (laø bieát ñuû).


Taêng Phaùp-Haûi hoûi veà “Sao goïi laø töùc taâm, töùc Phaät?”

9 – 10

AÂm Nghóa

9. Taêng Phaùp-Haûi, Thieàu-Chaâu Khuùc-

Giang nhaân daõ, sô tham Toå-sö, vaán vieát:

_ ‚Töùc taâm, töùc Phaät, nguyeän thuøy chæ

duï‛.

9. Vò taêng Phaùp-Haûi, ngöôøi ôû Khuùc-

Giang, thuoäc Thieàu-Chaâu, ban ñaàu ñeán

ra maét Toå, hoûi raèng:

_ ‚Sao goïi laø töùc taâm, töùc Phaät? Kính

xin Hoøa-Thöôïng thi aân chæ giaùo‛.

10. Sö vieát:

_ ‚Tieàn-nieäm baát-sanh töùc taâm, haäu-

nieäm baát-dieät töùc Phaät;

- thaønh nhöùt-thieát töôùng töùc taâm, ly nhöùt-

thieát töôùng töùc Phaät.

_ Ngoâ nhöôïc cuï thuyeát, cuøng kieáp baát-

taän‛.

10. Toå ñaùp:

_ Nieäm tröôùc chaúng sanh laø töùc taâm,

nieäm sau chaúng dieät laø töùc Phaät;

- taïo thaønh taát caû töôùng laø taâm (laø voïng-

taâm), lìa xa taát caû töôùng laø Phaät.

_ Neáu ta muoán noùi cho ñuû, maõn kieáp

cuõng chöa heát‛.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå ñaõ ôû chuøa vaø coâng-khai truyeàn-baù, neân coù vò taêng

phaùp-danh laø Phaùp-Haûi, ngöôøi ôû Khuùc-Giang, thuoäc Thieàu-Chaâu, ñaàu tieân ra maét

Toå maø thöa hoûi raèng:


“Baïch Hoøa-Thöôïng! Sao goïi laø töùc taâm töùc Phaät, kính xin Hoøa-Thöôïng thi

aân chæ giaùo cho”.

_ Toå ñaùp: - “Nieäm tröôùc chaúng sanh laø töùc taâm,

- Nieäm sau chaúng dieät laø töùc Phaät,

- Taïo thaønh taát caû töôùng laø taâm (laø voïng-taâm),

- Xa lìa taát caû töôùng laø Phaät”.

_ Ñaây laø Ñöùc Luïc-Toå noùi leân caùi lyù khoâng sanh, khoâng dieät, töùc goïi laø taâm

laø Phaät, töùc laø Chôn-Taâm nhö-nhö thanh-tònh.

_ Taâm naøy cuõng taïo ra taát caû töôùng, töùc taát caû muoân loaøi, maø taâm naøy voán

lìa taát caû caùc töôùng.

_ Maëc daàu noù sanh ra caùc töôùng maø vaãn lìa caùc töôùng ñoù, neân vöøa goïi noù

laø Taâm (Chôn-Taâm), vöøa goïi laø Phaät (Chôn-Taâm).

_ Ñöùc Luïc-Toå noùi: Noù voán bao truøm khaép caû choã, neân muoán noùi cho ñuû, thì

noùi hoaøi, noùi maõn bao nhieâu kieáp cuõng khoâng cuøng laø vaäy.

11

Cuù keä thöù 1

AÂm Nghóa

_ Thính ngoâ keä vieát:

Töùc taâm danh tueä,

Töùc Phaät naõi ñònh,

Ñònh tueä ñaúng trì,

YÙ trung thanh-tònh.

Ngoâ thöû phaùp-moân,

Do nhöõ taäp taùnh,

Duïng boån voâ-sanh,

Song tu thò chaùnh.

_ Haõy nghe keä ta ñaây:

Töùc taâm laø tueä,

Töùc Phaät laø ñònh,

Ñònh tueä ñoàng trì,

Trong yù thanh-tònh.

Toû ngoä phaùp-moân naøy,

Do ngöôøi tu taùnh,

Duøng goác voâ-sanh,

Song tu laø chaùnh.

GIAÛNG GIAÛI


_ Taâm (Chôn-Taâm) töùc laø Phaät, Phaät (Chôn-Taâm) töùc laø Taâm, danh-töø tuy

coù hai maø goác laø moät khoâng khaùc.

_ Bôûi taâm naøy töùc laø Phaät neân noù luoân haèng tònh, haèng saùng suoát neân goïi

noù laø tueä.

_ Coøn bôûi do Phaät töùc laø taâm, neân Phaät naøy laø oâng Phaät thöôøng-truï, laø Phaät

haèng thanh-tònh, khoâng sanh, khoâng dieät, neân goïi laø ñònh.

Hai caâu thöù hai laø noùi:

_ YÙ laø yù caên, töùc laø Maït-na thöùc, laø thöùc thöù 7 (töôûng).

_ Vì yù caên naøy taùnh noù hay xeùt lyù leõ, nghó löôøng, vaän ñoäng, chaáp ngaõ v.v...

neân noù laøm sôû y (choã döïa) cho yù-thöùc laø thöùc thöù 6, noù hay phaân-bieät, hay bieát,

neân caùc nghieäp phieàn-naõo cuõng ñeàu do noù khôûi sanh ra.


_ Cho neân ñònh-tueä cuøng tu trì, thì noù coù hai taùnh nhö:

- Söùc tueä (saùng toû) thì dieät tröø caùc phieàn-naõo.

- Söùc ñònh (tònh laëng) thì dieät tröø caùi taùnh nghó löôøng (yù-caên thöùc thöù 7)

coøn goïi laø yù-töôûng (töôûng), caùi taùnh phaân-bieät, taùnh hay bieát (laø yù-thöùc, laø thöùc thöù

6).

_ Töùc laø phaûi laøm cho yù-caên (laø yù-töôûng) (thöùc thöù 7) vaø yù-thöùc (laø thöùc thöù

6) chuùng trôû thaønh thanh-tònh caû.

Hai caâu thöù ba laø noùi:

_ Nhôø coù söùc huaân-taäp (taäp-hôïp laïi) cuûa töï-taùnh Chôn-Nhö (Chôn-Taâm) ôû

beân trong maïnh meõ môùi tröø heát ñöôïc caùc thöù:

- nghó löôøng, lyù leõ, chaáp ngaõ cuûa yù-caên hay laø yù-töôûng laø thöùc thöù 7 (Maït-

na thöùc),

- vaø phaân-bieät, hay bieát cuûa yù-thöùc laø thöùc thöù 6,

- maø toû ngoä ñöôïc phaùp-moân ñoán-giaùo naøy.

Hai caâu thöù tö laø noùi:

_ Caùi goác noù töï chaúng sanh, nhôn ñoù môùi quaùn xeùt caùi lyù voâ-sanh, ñeå phaù

tröø caùi phieàn-naõo sanh dieät cuûa yù-thöùc laø thöùc thöù 6, vaø caùi nghó löôøng, caùi lyù leõ

cuûa yù-caên (yù-töôûng) laø thöùc thöù 7 (Maït-na thöùc).

_ Neân nôi lyù voâ-sanh naøy, maø phaûi tu goàm caû hai phaùp Ñònh-Tueä song tu laø

chaùnh-ñaùng, neân goïi laø song tu laø chaùnh.

Toùm laïi:

_ Noùi taâm töùc Phaät (taâm cuõng laø Phaät) maø Phaät töùc taâm (Phaät cuõng laø taâm),

caû hai danh töø tuy hai maø cuøng moät, neân goïi laø Chôn-Taâm nhö-nhö caû.

_ Taâm vaø Phaät naøy haèng thanh-tònh, haèng thöôøng-truï, khoâng sanh, khoâng

dieät, luoân chaùnh-ñaïi quang-minh, neân goïi laø Phaät-tueä, töùc Phaät-taâm (Chôn-Taâm).

_ Coøn Phaät thanh-tònh (Chôn-Taâm) vónh-cöûu, thì goïi laø ñònh thanh-tònh Phaät.

_ Ñònh naøy coù naêng-löïc tieâu-dieät taùn-loaïn, coøn tueä naøy coù naêng-löïc ñoaïn-

tröø voâ-minh. Neáu giöõ Ñònh-Tueä ñaày ñuû thì yù-caên vaø yù-thöùc ñeàu ñöôïc thanh-tònh.

_ Vaäy phaûi nöông vaøo coâng-phu tu-taäp töï-taùnh (Chôn-Taâm) thì môùi toû ngoä

ñöôïc phaùp-moân ñoán-giaùo naøy.

_ Neân muoán kheá-hieäp vôùi caùi ñaïo chaùnh-giaùc, thì phaûi toû thoâng phaùp voâ-

sanh laøm goác ñeå trò phaùp sanh dieät neân caàn tu caû hai laø Ñònh-Tueä song tu.

12

Cuù keä thöù 2

AÂm Nghóa

_ Phaùp-Haûi ngoân haï ñaïi ngoä, dó keä taùn

vieát:

Töùc taâm nguyeân thò Phaät,

Baát ngoä nhi töï khuaát,

_ Phaùp-Haûi nghe qua lieàn ñaïi ngoä, roài

duøng keä taùn-thaùn:

Töùc taâm goác laø Phaät,

Chöa ngoä thì töï khuaát,


Ngaõ tri ñònh tueä nhaân,

Song tu ly chö vaät.

Nhôn ta bieát ñònh tueä,

Song tu laø lìa caùc vaät.

GIAÛNG GIAÛI


_ Bôûi tröôùc kia, khoâng bieát taâm (Chôn-Taâm) goác laø Phaät neân töï khuaát (cam

chòu) laøm phaøm-phu, maø toân Phaät laø thaùnh; ñeán nay ngoä roài thì toû roõ bieát taâm goác

laø Phaät thì ñaâu coøn söï hieåu laàm nöõa.


_ Töï taâm thanh-tònh (Chôn-Taâm) laø caùi nhôn cuûa ñònh, coøn baûn-giaùc saùng

suoát (Chôn-Taâm) laø caùi nhôn cuûa tueä.

_ Maø töï taâm voán ñaõ thanh-tònh, töùc noù chaúng sanh, chaúng dieät, thöôøng-truï

Nieát-Baøn.

_ Bôûi baûn-giaùc (Chôn-Taâm) voán ñaõ saün saùng suoát, neân töï thaáy roõ söï vaø lyù

dung-thoâng, neân taùnh vaø töôùng bình-ñaúng.

_ Ngöôøi bieát tu Ñònh-Tueä nhö vaäy, thì coøn gì coù söï nghó löôøng phaân-bieät maø

bò caùc vaät noù laøm ngaên ngaïi nöõa, cho neân noùi ta bieát Ñònh-Tueä song tu laø nhôn tu,

maø lìa ñöôïc caùc vaät laø theá.

Toùm laïi:

_ Taâm voán laø Phaät (Chôn-Taâm), vì luùc tröôùc khoâng toû ngoä neân khoâng bieát

taâm töùc laø Phaät, neân ñaønh cam chòu töï haï mình xuoáng laøm phaøm-phu.

_ Nay ñaõ toû ngoä ñöôïc neân bieát taâm töùc Phaät (Chôn-Taâm) thì khoâng coøn töï

haï mình laøm phaøm-phu nöõa.

_ Söï ñònh : laø töï taâm thanh-tònh.

_ Söï tueä : laø boån-giaùc dieäu-minh.

_ Neân töï taâm thanh-tònh thì khoâng coøn sanh dieät, vaø thöôøng-truï Nieát-Baøn.

_ Coøn boån-giaùc dieäu-minh thì khoâng coøn meâ chaáp, maø luoân vieân-dung giöõa

söï vaø lyù.

_ Neân tu caû hai ñònh vaø tueä thì chaéc chaén lìa ñöôïc caùc vaät, töùc laø ñöôïc voâ-

ngaïi.



Taêng Phaùp-Ñaït, xuaát-gia luùc 7 tuoåi, thöôøng tuïng

kinh Phaùp-Hoa treân 3.000 boä maø chaúng toû yù kinh.

13 – 16

AÂm Nghóa

13. Taêng Phaùp-Ñaït, Hoàng-Chaâu nhaân,

thaát tueá xuaát-gia, thöôøng tuïng Phaùp-Hoa

kinh, lai leã Toå-sö, ñaàu baát chí ñòa.

13. Vò taêng Phaùp-Ñaït, ngöôøi ôû Hoàng-

Chaâu, xuaát-gia luùc baûy tuoåi, thöôøng tuïng

kinh Phaùp-Hoa, ñeán leã laïy Toå, maø ñaàu

khoâng chòu saùt ñaát.

14. Toå ha vieát: ‚Leã baát ñaàu ñòa, haø nhö

baát leã, nhöõ taâm trung taát höõu nhöùt vaät,

uaån taäp haø söï da?‛

14. Toå traùch raèng: ‚Leã laïy maø ñaàu

chaúng saùt ñaát, thì thaø ñöøng laïy, chöùng toû

taâm ngöôi coù aån chöùa moät vaät, ñaõ töø laâu

chaát chöùa taäp-quaùn chi chaêng?‛

15. Vieát: ‚Nieäm Phaùp-Hoa kinh, dó caäp

tam thieân boä‛.

15. Phaùp-Ñaït baïch: ‚Baïch Hoøa-Thöôïng!

Con coù tuïng kinh Phaùp-Hoa, ñaõ ñeán ba

ngaøn boä‛.

16. Toå vieát: Nhöõ nhöôïc nieäm chí vaïn boä,

ñaéc kyø kinh yù, baát dó vi thaéng, taéc döõ

ngoâ giai haønh.

_ Nhöõ kim phuï thöû söï-nghieäp, ñoâ baát tri

quaù.

_ Thính ngoâ keä vieát:

Leã boån chieát maïn traøng,

Ñaàu heà baát chí ñòa?

Höõu ngaõ, toäi töùc sanh,

Vong coâng, phöôùc voâ tyû.

16. Toå baûo: Neáu ngöôi nieäm ñeán muoân

boä, hieåu roõ ñöôïc yù kinh, maø khoâng laáy

coâng-phu ñoù laøm choã hôn ngöôøi, thì

cuøng ñi ñoâi vôùi ta.

_ Nay ngöôi yû vaøo söï-nghieäp ñoù maø

kieâu-haõnh (veânh vaùo), töï mình chaúng bieát

loãi.

_ Haõy laéng nghe baøi keä ta ñaây:

Laïy voán ñeå phaù taâm ngaïo-maïn, kieâu-

caêng,

Ñaàu sao chaúng chí ñaát?

Chaáp ta, toäi lieàn sanh,

Queân coâng, phöôùc voâ-taän.

GIAÛNG GIAÛI


- Maïn : laø taâm kieâu-maïn, ngaïo-maïn.

- Traøng : laø laù phöôùn, laø taâm-ñòa.

_ Töùc laø noùi caùi taâm kieâu-maïn cuûa chuùng-sanh, thöôøng töï-cao töï-ñaïi laáy

phaàn mình, cuõng gioáng nhö laù phöôùn treo cao treân ñaàu truï, neân goïi laø maïn traøng.

_ Coøn noùi veà pheùp laïy maø khom caùi thaân mình, roài moïp caû ñaàu vaø hai tay

hai chaân xuoáng ñaát, laøm caùch khoå cöïc nhö vaäy laø coát ñeå tröø döùt caùi taâm kieâu-maïn.

_ Neân döøng caùi thoùi töï-cao töï-ñaïi cuõng ví nhö phöôùn cao ñang ñöùng maø bò

beû gaãy vaäy, neân goïi laø beû maïn traøng.


_ Ngaøi Phaùp-Ñaït trong khi laïy Toå, maø ñaàu chaúng chí ñaát, töùc laø caùi taâm

kieâu-maïn chöa döùt, neân bò Toå quôû.

Coøn hai caâu sau laø noùi:

_ Bôûi taâm kieâu-maïn cuûa ngaøi Phaùp-Ñaït chöa döùt tröø, töùc laø trong taâm coøn

chaáp coù caùi ta (ngaõ-chaáp).

_ Vì chaáp coù caùi ta naøy môùi coù sanh ra nghó löôøng (laø thöùc thöù 7) vaø phaân-

bieät hay bieát (laø thöùc thöù 6), maø taïo thaønh caùc thöù toäi nghieäp vaø caùc phieàn-naõo.

_ Ngöôøi tu maø queân ñi caùi coâng-lao tu-haønh cuûa mình, thì taâm khoâng coøn

chaáp coù caùi ta (ngaõ-chaáp) nöõa.

_ Khi taâm khoâng coøn chaáp coù caùi ta (ngaõ-chaáp) nöõa, thì taâm ñöôïc thanh-

tònh nhö hö-khoâng, thì phöôùc-ñöùc cuõng nhieàu voâ-löôïng voâ-bieân nhö hö-khoâng,

khoâng gì saùnh baèng.

Toùm laïi:

_ Phaùp laïy cuûa ñaïo Phaät laø coát yeáu ñeå toû loøng chí-thaønh toân-kính tri aân vaø

laøm cho mình ñoaïn-tröø taät kieâu-maïn, töï-cao töï-phuï, neân phaûi bieát giöõ nguõ theå ñoàng

ñòa, töùc laø naêm boä phaän: ñaàu, hai tay, hai ñaàu goái, ñeàu saùt ñaát.

_ Laïy nhö vaäy, töùc laø ñuùng theo cô baûn leã laïy, thì dieät ñöôïc taát caû caùc kieâu-

maïn, ví nhö beû gaãy ñöôïc caây phöôùn cao nhöùt.

_ Coøn ôû ñaây vò taêng Phaùp-Ñaït laïy Toå maø khoâng chòu cuùi ñaàu chí ñaát, töùc laø

taâm coøn kieâu-maïn coá-chaáp, neân Ñöùc Luïc-Toå goïi ñoù laø chaáp ngaõ, neân bò Toå quôû.

_ Chaáp ngaõ thì hay töï-toân, töï-ñaïi, phaân-bieät, tranh caõi, so saùnh, hôn thua,

maø taïo ra toäi loãi.

_ Neáu dieät ñöôïc taät chaáp ngaõ thì taâm haèng thanh-tònh queân caû coâng tu-

haønh, nhôø ñoù maø phöôùc ñöôïc taêng-tröôûng voâ-löôïng.

17 – 19

AÂm Nghóa

17. Sö höïu vieát: ‚Nhöõ danh thaäp ma?‛ 17. Toå laïi hoûi: ‚Ngöôi teân chi?‛

18. Vieát: ‚Danh Phaùp-Ñaït‛. 18. Phaùp-Ñaït baïch: ‚Baïch Thaày! Con

teân laø Phaùp-Ñaït‛.

19. Sö vieát: ‚Nhöõ danh Phaùp-Ñaït, haø

taèng ñaït phaùp‛.

_ Phuïc thuyeát keä vieát:

Nhöõ kim danh Phaùp-Ñaït,

Caàn tuïng vò höu yeát,

Khoâng tuïng ñaõn tuaàn thinh,

Minh taâm hieäu Boà-Taùt.

Nhöõ kim höõu duyeân coá,

Ngoâ kim vò nhöõ thuyeát,

Ñaõn tín Phaät voâ ngoân,

Lieân hoa tuøng khaåu phaùt.

19. Toå baûo: ‚Ngöôi teân Phaùp-Ñaït maø

khoâng ñaït phaùp‛.

_ Haõy nghe tieáp baøi keä ta ñaây:

Ngöôi nay teân Phaùp-Ñaït,

Caàn tuïng chöa thoâi döùt,

Ñoïc suoâng luoáng theo hôi,

Saùng taâm goïi Boà-Taùt.

Ngöôi nay coù duyeân côù,

Ta vì ngöôi noùi roõ cho,

Chæ tin Phaät khoâng lôøi noùi,

Hoa sen töø mieäng moïc ra.


GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy laø cô-duyeân ngaøi Phaùp-Ñaït gaëp Toå.

_ Ñöùc Luïc-Toå hoûi Phaùp-Ñaït: “Nhaø ngöôi teân chi?”

_ Phaùp-Ñaït baïch: “Baïch thaày! Con teân laø Phaùp-Ñaït”.

_ Toå hoûi: “OÂng teân Phaùp-Ñaït maø khoâng ñaït phaùp, vaäy haõy nghe tieáp baøi keä

ta ñaây”.

Baøi keä cuûa Ñöùc Luïc-Toå chæ daïy raèng:

_ Ngöôøi tu tuïng kinh laø khoâng phaûi tuïng suoâng (nhö laø tuïng leân hôi xuoáng

tieáng môùi goïi laø tuïng kinh).

_ Thaät ra tuïng kinh goác laø ñeå hieåu roõ chôn-lyù cuûa Phaät daïy. Khi ñaõ hieåu roõ

chôn-lyù cuûa Phaät daïy, töùc laø ñaõ hieåu roõ Chôn-Taâm thanh-tònh thöôøng-truï cuûa

mình.

_ Chôn-Taâm thanh-tònh thöôøng-truï, baûn lai noù voán trong saïch saùng suoát maø

khoâng coù chi laø voâ-minh phieàn-naõo.

_ Khi ñaït ñeán caûnh-giôùi naøy, töùc laø ñaõ minh taâm (toû taâm), thì thaáy ñöôïc taùnh

(Chôn-Taâm), thaønh baäc minh taâm, neân goïi laø Boà-Taùt.

Toå laïi nhaéc trong kinh Duy-Ma-Caät coù noùi:

_ Töø nôi goác voâ-truï (tuøng voâ-truï baûn) maø kieán laäp heát thaûy caùc phaùp (laäp

nhöùt-thieát phaùp), maø voâ-truï töùc laø chôn-khoâng, maø chôn-khoâng thì tòch-dieät.

_ Caùc phaùp töø nôi goác chôn-khoâng tòch-dieät naøy maø laäp ra, neân caùc phaùp

cuõng ñeàu laø chôn-khoâng tòch-dieät caû.

_ Maø caùc phaùp ñaõ laø chôn-khoâng tòch-dieät, thì Phaät noùi lôøi ra caùc phaùp cuõng

laø caùi noùi chôn-khoâng tòch-dieät (töùc laø caùi “thaät-khoâng” voán thanh trong laëng leõ, maø

xa rôøi taát caû caùc töôùng). Neân caùi lôøi noùi ñaõ laø chôn-khoâng tòch-dieät, thì caùi noùi aáy

cuõng laø khoâng noùi.

_ Cho neân khi Ñöùc Phaät saép nhaäp Nieát-Baøn, caùc haøng ñeä-töû ñeán caàu Phaät

maø xin hoûi nhöõng choã phaùp yeáu, thì Ñöùc Phaät traû lôøi:

- Laâu nay caùc ngöôi töôûng ta coù noùi phaùp hay sao? Thaät ra, tröôùc töø vöôøn

Loäc-Daõ (laø choã Phaät thuyeát-phaùp Töù-Dieäu-Ñeá, ñeå ñoä boïn Kieàu-Traàn-Nhö, laø naêm

ngöôøi ñaàu tieân) sau ñeán soâng Baït-Ñeà (laø choã Phaät nhaäp dieät trong khoaûng 49

naêm) trong khoaûng 49 naêm chöa töøng noùi moät chöõ.

- Theá neân Phaät noùi, maø khoâng noùi.

_ Neáu ngöôøi tu-hoïc Phaät maø tin roõ ñöôïc caùi khoâng noùi naøy cuûa Ñöùc Phaät,

thì töùc laø tuïng kinh Dieäu-Phaùp Lieân-Hoa.

_ Vaäy neân goïi laø: “Chæ tin Phaät khoâng noùi, hoa sen töø mieäng moïc ra” laø theá

ñaáy, töùc laø noùi kinh Dieäu-Phaùp Lieân-Hoa vaäy.

Toùm laïi:

_ Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå quôû oâng Phaùp-Ñaït tuïng kinh Phaùp-Hoa maø khoâng

thaáu hieåu nghóa yù cuûa kinh, neân Ñöùc Luïc-Toå baûo raèng:


- Ngöôi teân Phaùp-Ñaït maø chuyeân-caàn trì tuïng veà Hieån-Giaùo (laø kinh giaùo

chæ daïy veà töôùng), chaúng nhöõng chæ tuïng suoâng maø laïi coøn tuïng theo hình-töôùng,

laø theo gioïng nhòp nhaøng leân boång xuoáng traàm eâ a nhö ca nhaïc.

- Tuy-nhieân, tuïng kinh laø phaûi thaáu ñaït chôn-lyù, maø coù thaáu ñaït chôn-lyù thì

môùi haønh ñaïo saùng suoát, maø coù haønh ñaïo saùng suoát thì môùi ñöôïc minh taâm (laø

taâm saùng toû), maø coù minh taâm thì môùi thaønh baäc Boà-Taùt ñöôïc.

- Nay vì ngöôi coù duyeân côù, ta giaûi-thích cho ngöôi hieåu thaáu caùi lyù ñaïo.

_ Ñöùc Phaät cuõng töø nguoàn goác voâ-truï maø laäp ra kinh phaùp. Neân voâ-truï töùc

laø chôn-khoâng (töùc laø caùi khoâng thaät-töôùng), maø chôn-khoâng thì tòch-dieät.

_ Theá neân Ñöùc Phaät thuyeát kinh phaùp nhö lôøi noùi chôn-khoâng, töùc laø noùi

nhö khoâng noùi.

_ Neáu ai thaáu hieåu choã voâ-ngoân (Chôn-Taâm) cuûa Phaät maø haønh ñaïo thì

môùi phaûi, laø bieát tuïng kinh Dieäu-Phaùp Lieân-Hoa (goïi taét laø Phaùp-Hoa).

20 – 33

AÂm Nghóa

20. Ñaït vaên keä, hoái taï vieát:

_ ‚Nhi kim nhi haäu, ñöông khieâm-cung

nhöùt-thieát.

_ Ñeä-töû tuïng Phaùp-Hoa kinh, vò giaûi

kinh nghóa, taâm thöôøng höõu nghi; Hoøa-

Thöôïng trí-tueä quaûng-ñaïi, nguyeän löôïc

thuyeát kinh trung nghóa-lyù‛.

20. Phaùp-Ñaït nghe keä, lieàn aên naên hoái-

haän taï loãi, quì xuoáng cuùi ñaàu saùt ñaát leã

Toå vaø baïch:

_ ‚Baïch Hoøa-Thöôïng! Töø nay veà sau,

ñeä-töû bieát khieâm-toán thaønh-kính taát caû

(moïi ngöôøi).

_ Ñeä-töû tuïng kinh Phaùp-Hoa, maø khoâng

roõ nghóa cuûa kinh, taâm haèng coù choã

nghi; ngöôõng mong Hoøa-Thöôïng laø baäc

trí-tueä roäng lôùn, xin löôïc giaûi nghóa-lyù

trong kinh aáy cho nghe‛.

21. Sö vieát: ‚Phaùp-Ñaït! Phaùp töùc thaäm

ñaït, nhöõ taâm baát ñaït.

_ Kinh boån voâ nghi, nhöõ taâm töï nghi.

_ Nhöõ nieäm thöû kinh, dó haø vi toâng?‛

21. Toå noùi: ‚Naøy Phaùp-Ñaït! Phaùp thì ñaït

saâu xa, maø taâm ngöôi chaúng ñaït.

_ Kinh voán khoâng nghi, maø taâm ngöôi töï

nghi.

_ Ta hoûi ngöôi, tuïng kinh aáy laáy caùi gì

laøm toâng? (laøm chuû)‛.

22. Ñaït vieát: ‚Hoïc nhaân caên-taùnh aùm

ñoän, tuøng lai ñaõn y vaên tuïng nieäm, khôûi

tri toâng thuù‛.

22. Phaùp-Ñaït baïch: ‚Baïch thaày! Keû hoïc

ñaïo naøy caên-taùnh toái taêm meâ-muoäi, neân

töø laâu cöù y theo vaên-töï maø tuïng, chôù

khoâng bieát toâng laø chi‛.

23. Sö vieát: ‚Ngoâ baát thöùc vaên-töï, nhöõ

thí thuû kinh tuïng chi nhöùt bieán, ngoâ

ñöông vi nhöõ giaûi thuyeát‛.

23. Toå baûo: ‚Ta chaúng bieát chöõ, ngöôi

thöû laáy kinh ra tuïng moät laàn cho ta nghe,

ta seõ dieãn giaûi cho ngöôi roõ‛.


24. Phaùp-Ñaït töùc cao thinh nieäm kinh,

chí Thí-Duï phaåm.

24. Phaùp-Ñaït caát tieáng tuïng kinh Phaùp-

Hoa, ñeán phaåm Thí-Duï.

25. Sö vieát:

_ ‚Chæ! Thöû kinh nguyeân lai dó ‚nha ân

duyeân xuaát-theá‛ vi toâng, tuùng thuyeát ña

chuûng thí-duï, dieäc voâ vieät ö thöû.

25. Toå baûo döøng, roài noùi:

_ ‚Kinh Phaùp-Hoa naøy goác laáy ‚nhaân-

duyeân xuaát-theá‛ laøm toâng, duø coù noùi

nhieàu thí-duï phöông-tieän ñi nöõa, cuõng

khoâng vöôït ngoaøi toâng ñoù.

_ Haø giaû nhaân-duyeân? Kinh vaân:

_ ‚Chö Phaät Theá-Toân duy dó nhöùt ñaïi-söï

nhaân-duyeân, coá xuaát-hieän ö theá; nhöùt

ñaïi-söï giaû, Phaät chi tri-kieán daõ‛.

_ Theá naøo laø nhaân-duyeân? Kinh noùi:

_ ‚Chö Phaät Theá-Toân chæ vì moät ñaïi-söï

nhaân-duyeân, maø xuaát-hieän taïi theá-gian;

ñaïi-söï nhaân-duyeân naøy, laø choã thaáy bieát

cuûa Phaät‛.

26. Theá-nhaân ngoaïi meâ tröôùc töôùng, noäi

meâ tröôùc khoâng.

_ Nhöôïc naêng ö töôùng ly töôùng, ö khoâng

ly khoâng, töùc thò noäi ngoaïi baát meâ.

_ Nhöôïc ngoä thöû phaùp, nhöùt nieäm taâm

khai, thò vi khai Phaät tri-kieán.

26. Ngöôøi ñôøi, beân ngoaøi thì meâ dính

caùc töôùng, beân trong thì meâ dính caùi

khoâng.

_ Neáu ñoái töôùng maø lìa töôùng, ñoái khoâng

maø lìa khoâng, töùc laø beân trong, beân

ngoaøi ñeàu chaúng meâ.

_ Neáu ngoä ñöôïc phaùp naøy, thì moät nieäm

taâm khai, ñoù laø khai môû ñöôïc choã thaáy

bieát cuûa Phaät (Chôn-Taâm).

27. Phaät du giaùc daõ, phaân vi töù moân:

- Khai giaùc tri-kieán,

- Thò giaùc tri-kieán,

- Ngoä giaùc tri-kieán,

- Nhaäp giaùc tri-kieán.

27. Phaät töùc laø giaùc, chia laøm boán moân:

- Môû choã thaáy bieát cuûa giaùc,

- Baøy choã thaáy bieát cuûa giaùc,

- Toû choã thaáy bieát cuûa giaùc,

- Vaøo choã thaáy bieát cuûa giaùc.

28. Nhöôïc vaên ‚khai thò‛, tieän naêng

‚ngoä nhaäp‛, töùc giaùc tri-kieán, boån lai

chôn-taùnh nhi ñaéc xuaát-hieän.

_ Nhöõ thaän vaät thaùc giaûi kinh yù, kieán tha

ñaïo: khai, thò, ngoä, nhaäp; töï thò Phaät chi

tri-kieán, ngaõ boái voâ phaän.

_ Nhöôïc taùc thöû giaûi, naõi thò baùng kinh

huûy Phaät daõ.

_ Bæ kyù thò Phaät, dó cuï tri-kieán, haø duïng

caùnh khai?

_ Nhöõ kim ñöông tín Phaät tri-kieán giaû,

chæ nhöõ töï taâm, caùnh voâ bieät Phaät.

28. Neáu nghe chöùng ñaït ñöôïc choã ‚môû

baøy‛, thì ñöôïc ‚toû vaøo‛, töùc laø choã thaáy

bieát cuûa giaùc, thì chôn-taùnh baûn lai (Chôn-

Taâm) xuaát-hieän ra ñöôïc.

_ Ngöôi chôù neân giaûi laàm yù kinh, thaáy

trong ñoù noùi: môû, baøy, toû, vaøo; roài cho

ñoù laø choã thaáy bieát rieâng cuûa Phaät, chôù

phaàn mình khoâng coù gì ôû trong ñoù.

_ Neáu hieåu laàm giaûi nhö theá laø cheâ kinh,

nhaïo Phaät.

_ Vì ñaõ laø Phaät, thì choã thaáy bieát hoaøn-

toaøn roõ, caàn chi phaûi môû?

_ Nay ngöôi phaûi tin choã thaáy bieát cuûa

Phaät aáy, chæ laø töï taâm cuûa ngöôi (Chôn-

Taâm), chôù chaúng phaûi cuûa Phaät naøo khaùc.

29. Caùi vi nhöùt-thieát chuùng-sanh, töï teá 29. Taát caû chuùng-sanh, vì töï mình che


quang-minh, tham aùi traàn-caûnh, ngoaïi

duyeân noäi nhieãu, cam thoï xu trì.

_ Tieän lao tha Theá-Toân, tuøng tam-muoäi

khôûi, chuûng chuûng khoå khaåu, khuyeán

linh taåm töùc, maïc höôùng ngoaïi caàu, döõ

Phaät voâ nhò.

_ Coá vaân: ‚Khai Phaät tri-kieán‛.

_ Ngoâ dieäc khuyeán nhöùt-thieát nhaân, ö töï

taâm trung, thöôøng khai Phaät chi tri-kieán.

laáp taùnh saùng suoát cuûa mình, tham meán

traàn-caûnh, ngoaøi thì bò duyeân níu, trong

thì bò roái loaïn, neân ñaønh cam chòu troâi

laên theo bieån khoå sanh töû.

_ Ñeán noãi laøm nhoïc söùc Ñöùc Theá-Toân,

töø nôi chaùnh-ñònh, ñöùng leân thuyeát ñuû

thöù phaùp-moân, khuyeân baûo chuùng-sanh

tònh taâm an nghó, ñöøng voïng caàu ôû beân

ngoaøi, thì saùnh vôùi Phaät khoâng coù khaùc

chi.

_ Cho neân Ñöùc Theá-Toân noùi: ‚Môû choã

thaáy bieát cuûa Phaät‛.

_ Nay ta cuõng khuyeân baûo taát caû theá-

nhaân, ôû ngay nôi töï taâm mình (Chôn-Taâm),

laø choã thöôøng khai môû thaáy bieát Phaät-

Taùnh cuûa mình.

30. Theá-nhaân taâm taø, ngu-meâ taïo toäi,

khaåu thieän, taâm aùc, tham saân taät ñoá,

sieåm nònh ngaõ-maïn, haïi (xaâm) nhaân haïi

vaät, töï khai chuùng-sanh tri-kieán.

_ Nhöôïc naêng chaùnh taâm, thöôøng sanh

trí-tueä, quaùn-chieáu töï taâm; chæ aùc haønh

thieän, cöùu nhaân cöùu vaät, thò töï khai Phaät

chi tri-kieán.

30. Ngöôøi ñôøi taâm taø, ngu-meâ gaây ra toäi

loãi, mieäng thì noùi laønh, nhöng taâm ôû döõ,

tham lam, noùng giaän, ganh gheùt, dua

nònh, kieâu-caêng, haïi ngöôøi, haïi vaät, do

ñoù maø töï mình khai choã thaáy bieát cuûa

chuùng-sanh.

_ Neáu giöõ taâm chôn-chaùnh saùng suoát,

haèng sanh trí-tueä, soi saùng taâm mình; boû

döõ laøm laønh, cöùu ngöôøi cöùu vaät, ñoù laø töï

mình môû choã thaáy bieát cuûa Phaät (Chôn-

Taâm).

31. Nhöõ tu nieäm nieäm khai Phaät tri-kieán,

vaät khai chuùng-sanh tri-kieán.

_ Khai Phaät tri-kieán, töùc thò xuaát-theá;

khai chuùng-sanh tri-kieán, töùc thò theá-

gian.

_ Nhöõ nhöôïc ñaõn lao lao chaáp nieäm, dó

vi coâng khoùa giaû, haø dò ly ngöu aùi vó.

31. Ngöôi phaûi haèng nhôù luoân luoân khai

môû choã thaáy bieát cuûa Phaät (Chôn-Taâm),

chôù neân khai môû choã thaáy bieát cuûa

chuùng-sanh (voïng-taâm).

_ Heã khai môû choã thaáy bieát cuûa Phaät,

töùc laø xuaát theá-gian; coøn khai môû choã

thaáy bieát cuûa chuùng-sanh, töùc laø theá-

gian.

_ Neáu ngöôi chæ coá-chaáp choã tuïng nieäm

kinh aáy, laøm coâng khoùa tu-haønh, thì

chaúng khaùc naøo con ly ngöu (loaïi traâu ôû

Taây-Taïng) hay thöông tieác caùi ñuoâi daøi.

32. Ñaït vieát: ‚Nhöôïc nhieân giaû, ñaõn ñaéc

giaûi nghóa, baát lao tuïng kinh da?‛

32. Phaùp-Ñaït baïch: ‚Baïch Hoøa-Thöôïng!

Neáu vaäy, chæ caàn ñaït nghóa-lyù, chôù

khoâng caàn nhoïc söùc tuïng kinh chaêng?‛


33. Sö vieát: ‚Kinh höõu haø quaù, khôûi

chöôùng nhöõ nieäm?

_ Chæ vi meâ ngoä taïi nhaân, toån ích do kyû.

_ Khaåu tuïng taâm haønh, töùc thò chuyeån

kinh; khaåu tuïng taâm baát haønh, töùc thò bò

kinh chuyeån‛.

33. Toå baûo: ‚Kinh coù loãi chi, maø ngaên

caám ngöôøi tuïng? Nhöng tuïng kinh phaûi

bieát:

_ Meâ vôùi ngoä ñeàu do ngöôøi, toån vôùi ích

ñeàu taïi mình.

_ Mieäng tuïng thì taâm laøm, töùc laø chuyeån

ñöôïc kinh; coøn mieäng tuïng maø taâm

khoâng laøm, töùc laø bò kinh chuyeån‛.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ngaøi Phaùp-Ñaït nghe keä xong, taâm aên naên hoái-haän, lieàn quì xuoáng cuùi ñaàu

saùt ñaát taï leã Toå vaø baïch:

- “Baïch Hoøa-Thöôïng! Töø nay veà sau, ñeä-töû ñaõ bieát loãi roài, neân luoân thaønh-

kính khieâm-toán vôùi taát caû moïi ngöôøi”.

_ Ngaøi Phaùp-Ñaït thuaät tieáp raèng:

- “Ñeä-töû tuy tuïng kinh Phaùp-Hoa raát nhieàu, maø khoâng hieåu roõ nghóa cuûa

kinh. Vaäy ngöôõng mong Hoøa-Thöôïng laø baäc ñaày ñuû trí-tueä roäng lôùn, xin löôïc giaûi

nghóa-lyù trong kinh Phaùp-Hoa cho con ñöôïc nghe”.

_ Toå noùi: “Naøy Phaùp-Ñaït! Phaùp thì ñaït saâu xa (töùc laø phaùp voán maàu dieäu

saün coù), maø taâm ngöôi thì chaúng ñaït (töùc laø noùi taâm cuûa Phaùp-Ñaït coøn voâ-minh

meâ-muoäi). Coøn kinh voán khoâng nghi, maø taâm cuûa ngöôi töï nghi maø thoâi”.

_ Ñöùc Luïc-Toå laøm cho saùng toû theâm, neân môùi hoûi Phaùp-Ñaït: “Nhaø ngöôi

tuïng kinh Phaùp-Hoa, laáy gì laøm toâng (chuû)?”.

_ Ngaøi Phaùp-Ñaït töï thuaät: “Baïch thaày! Keû hoïc ñaïo naøy caên-taùnh coøn toái

taêm meâ-muoäi, neân töø laâu cöù y theo vaên-töï cuûa kinh maø trì tuïng chôù khoâng bieát laáy

chi laøm toâng (laøm chuû)”.

_ Ñöùc Luïc-Toå baûo: “Ta khoâng bieát chöõ, ngöôi laáy kinh Phaùp-Hoa ñoïc qua

moät laàn cho ta nghe, ta seõ giaûng giaûi cho ngöôi bieát roõ”.

_ Ngaøi Phaùp-Ñaït caát tieáng ñoïc tuïng kinh Phaùp-Hoa ñeán phaåm Thí-Duï, Toå

baûo döøng laïi vaø noùi:

- “Kinh Phaùp-Hoa naøy goác laáy nhaân-duyeân xuaát-theá laøm toâng (töùc laø laøm

chuû, laøm goác), cho neân trong kinh duø coù noùi nhieàu thí-duï phöông-tieän ñi nöõa thì

cuõng khoâng vöôït ngoaøi caùi toâng naøy. Töùc laø noùi chö Phaät ra ñôøi khoâng ngoaøi ñaïi-

söï nhaân-duyeân naøy.

- Neân Ñöùc Phaät môùi nhaäp theá ñeå ñoä chuùng-sanh thoaùt khoûi caûnh khoå cuûa

sanh-töû luaân-hoài, vaø cuõng ñöa ra nhieàu phaùp-moân ñeå chuùng-sanh thaáy bieát ñöôïc

caùc vieäc cuûa chö Phaät ñaõ tu-haønh maø ñaõ chöùng ñaïo roài, ñeå chuùng-sanh baét chöôùc

nöông theo ñoù maø tu-haønh, maø ñaït ñöôïc ñaïo cuõng nhö chö Phaät vaäy.

_ Coøn ngöôøi ñôøi laø chuùng-sanh,

- beân ngoaøi : thì meâ laàm dính maéc vaøo caùc töôùng neân cho noù laø thaät coù,

- beân trong : thì laïi meâ dính vaøo caùi töôùng khoâng, cho laø khoâng thaät coù gì

caû.

_ Neân Ñöùc Luïc-Toå môùi chæ daïy:


- Neáu ñoái vôùi “töôùng” maø khoâng dính vôùi töôùng,

- coøn ñoái vôùi “khoâng” maø khoâng dính vôùi khoâng,

- thì töùc laø ngay ñoù, trong vaø ngoaøi ñeàu chaúng meâ, thì chöùng ñöôïc ñaïi

chôn thieàn-ñònh.

_ Ñöùc Luïc-Toå baûo raèng ngöôøi thaáy bieát ñöôïc nhö vaäy, laø ngöôøi ñaõ ngoä

ñöôïc phaùp naøy (ñoán-giaùo) thì taâm khai môû, ñöôïc choã thaáy bieát cuûa Phaät (tri-kieán

Phaät) laø Chôn-Taâm, cuøng vôùi Phaät thaønh moät theå thanh-tònh. Neân:

- Phaät (Phaät) : töùc laø Giaùc

- Khai (môû) : töùc laø choã thaáy bieát cuûa Giaùc

- Thò (baøy) : töùc laø choã thaáy bieát cuûa Giaùc

- Ngoä (toû) : töùc laø choã thaáy bieát cuûa Giaùc

- Nhaäp (vaøo) : töùc laø choã thaáy bieát cuûa Giaùc

_ Neáu nghe maø chöùng ñaït ñöôïc choã môû, baøy thì ñöôïc toû, vaøo, töùc laø choã

thaáy bieát cuûa giaùc, thì ngay ñoù chôn-taùnh baûn-lai (Chôn-Taâm) töï hieån baøy ra.

_ Neân Ñöùc Luïc-Toå khuyeân taát caû chuùng-sanh chôù neân giaûi laàm yù kinh, khi

trong kinh coù noùi khai (môû), thò (baøy), ngoä (toû), nhaäp (vaøo), roài cho ñaây laø choã thaáy

bieát rieâng cuûa chö Phaät, maø mình khoâng coù phaàn trong ñoù.

_ Neáu thaáy, nghó laàm nhö theá thì goïi laø ngöôøi cheâ kinh, nhaïo Phaät (nhaïo:

cöôøi cheâ).

_ Neáu chuùng ta ñaõ bieát ai cuõng saün coù taùnh Phaät (taùnh giaùc, laø Chôn-Taâm),

thì seõ toû roõ choã thaáy bieát cuûa Phaät hoaøn-toaøn, thì caàn gì phaûi khai (môû), thò (baøy),

ngoä (toû), nhaäp (vaøo) nöõa.

_ Ñöùc Luïc-Toå khuyeân Phaùp-Ñaït cuõng laø khuyeân chuùng-sanh, laø phaûi tin

choã thaáy bieát cuûa Phaät (Chôn-Taâm), töùc laø töï taâm saün coù cuûa moãi ngöôøi chuùng ta,

chôù chaúng phaûi cuûa rieâng Phaät naøo khaùc caû.

_ Vì moïi chuùng-sanh töï mình che laáy taùnh saùng suoát cuûa mình. Neân tham

meán traàn-caûnh, ngoaøi thì duyeân níu vôùi caûnh, trong thì meâ-muoäi roái loaïn, maø ñaønh

cam chòu troâi laên theo bieån khoå sanh-töû maõi maõi.

_ Laïi coøn laøm nhoïc söùc caùc Ñöùc Theá-Toân, laøm cho chö Phaät töø trong tònh

laëng, töùc laø trong chaùnh-ñònh (Chôn-Taâm) phaùt-khôûi ra, roài duøng nhieàu phöông-

tieän phaùp-moân maø khuyeân baûo caùc chuùng-sanh mau tònh taâm, trôû veà laïi vôùi baûn-

theå thanh-tònh cuûa mình ñaõ saün coù ñaày ñuû, maø ñöøng chaïy theo duyeân voïng caûnh

beân ngoaøi, maø mang nghieäp toäi. Laøm ñöôïc nhö vaäy, thì Phaät vaø chuùng-sanh khoâng

khaùc.

_ Chö Phaät khuyeân chuùng-sanh raèng chö Phaät vôùi chuùng-sanh laø coù ñaïi-

nhaân-duyeân, neân caùc ngaøi môùi nhaäp theá ñeå khai môû choã thaáy bieát cuûa chö Phaät

(tri-kieán Phaät) (Chôn-Taâm), ñeå cho chuùng-sanh ñoàng thaáy bieát cuõng nhö chö Phaät

vaäy, neân noùi:

- ÔÛ nôi töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa moãi chuùng-sanh, laø choã thöôøng khai môû

thaáy bieát Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình.

_ Vaäy ngöôøi ñôøi:

- Heã taâm taø, taâm ngu-meâ thì luoân laøm ra caùc toäi loãi,

- neân mieäng thì noùi laønh, nhöng taâm luoân ôû döõ,


- coøn taùnh thì tham lam, noùng giaän, ganh gheùt, dua nònh, haïi ngöôøi, haïi vaät

v.v...

- töùc laø töï mình khai môû choã thaáy bieát cuûa chuùng-sanh.

_ Cho neân chuùng ta haèng giöõ taâm chôn-chaùnh saùng suoát, thì haèng sanh ra

trí-tueä soi saùng ñöôïc taâm mình, laïi coøn boû döõ, laøm laønh, cöùu ngöôøi, cöùu vaät, ñaây laø

töï mình khai môû choã thaáy bieát cuûa Phaät cuûa mình.

Ñöùc Luïc-Toå khuyeân chuùng ta:

_ Laøm ngöôøi thì luoân luoân nhôù khai môû choã thaáy bieát cuûa chö Phaät, töùc laø toû

Chôn-Taâm, laø lìa töôùng; maø chôù neân khai môû choã thaáy bieát cuûa chuùng-sanh, töùc laø

dính töôùng.

_ Neân ngöôøi khai môû choã thaáy bieát cuûa Phaät, laø lìa töôùng, goïi laø xuaát-theá-

gian; coøn ngöôøi khai môû choã thaáy bieát cuûa chuùng-sanh, laø dính töôùng, goïi laø theá-

gian.

Ñöùc Luïc-Toå laïi baûo Phaùp-Ñaït:

_ Neáu ngöôi coá-chaáp choã tuïng kinh Phaùp-Hoa laøm coâng khoùa, thì chaúng

khaùc naøo con ly ngöu noù hay thöôøng thöông tieác caùi ñuoâi daøi.

_ Ñöùc Luïc-Toå daïy theá maø ngaøi Phaùp-Ñaït coøn chöa hieåu, maø laïi hoûi lyù raèng:

“Baïch Hoøa-Thöôïng! Neáu tu-hoïc chæ caàn ñaït nghóa-lyù cuûa kinh, maø chaúng caàn nhoïc

söùc trì tuïng kinh coù phaûi chaêng?”

_ Ñöùc Luïc-Toå baûo: “Kinh coù loãi chi maø ngaên caám ngöôøi tuïng, nhöng tuïng

kinh phaûi bieát theá naøo laø meâ, theá naøo laø ngoä, maø meâ vôùi ngoä ñeàu do ngöôøi, coøn

toån haïi vôùi lôïi-ích ñeàu do nôi mình. Neân heã mieäng tuïng thì taâm laøm töùc laø mình

chuyeån kinh, mieäng tuïng maø taâm khoâng laøm töùc laø mình bò kinh chuyeån”.

34

Cuù keä

AÂm Nghóa

Thính ngoâ keä vieát:

Taâm meâ Phaùp-Hoa chuyeån,

Taâm ngoä chuyeån Phaùp-Hoa,

Tuïng kinh cöûu baát minh,

Döõ nghóa taùc thuø gia.

Voâ-nieäm, nieäm töùc chaùnh,

Höõu nieäm, nieäm thaønh taø,

Höõu voâ caâu baát keá,

Tröôøng giaù (ngöï) baïch ngöu xa.

Haõy nghe keä ta ñaây:

Taâm meâ Phaùp-Hoa chuyeån,

Taâm ngoä chuyeån Phaùp-Hoa,

Tuïng kinh laâu chaúng roõ

Nghóa-lyù cuûa kinh thì laø töông-phaûn vôùi nghóa.

Khoâng nieäm, thì nieäm töùc chaùnh,

Coù nieäm, thì nieäm thaønh taø,

Coù, khoâng, ñeàu chaúng noùi,

Thì côõi maõi xe traâu traéng.

GIAÛNG GIAÛI

Caâu: “Taâm meâ Phaùp-Hoa chuyeån,

Taâm ngoä chuyeån Phaùp-Hoa”.


- Meâ : laø meâ chaáp theo vaên-töï cuûa kinh cho laø ñuùng, laø thaät neân dính töôùng.

Neân khoâng ngoä nhaäp ñöôïc caùi thaáy bieát cuûa Phaät.

- Ngoä : laø ngoä nhaäp ñöôïc caùi thaáy bieát cuûa Phaät (Chôn-Taâm), thì toû bieát taát caû

caùc phaùp ñeàu laø phöông-tieän, laø giaû khoâng thaät neân luoân lìa töôùng.

Neân khoâng meâ chaáp theo vaên-töï cuûa kinh.

- Chuyeån : laø chuyeån ñoåi, xaây laät.

_ Vì tuïng kinh maø chaáp, maø caàu:

- Chaáp laø chaáp töøng haøng, töøng chöõ, töøng caâu, töøng con soá v.v...

- Coøn caàu laø caàu ñöôïc nhieàu phöôùc baùo, caàu ñöôïc bình an v.v...

- maø chaúng roõ nhöõng vaên-töï trong kinh chæ daïy cho ta caùi gì? Neân chæ ngoä

nhaäp caùi thaáy bieát cuûa Phaät (Chôn-Taâm) theo vaên-töï ñoù.

_ Theá laø mình chaáp vaøo vaên-töï ñoù quaù khaét khe, töùc laø bò vaên-töï naøy noù xaây

laät mình, chuyeån daãn mình, laøm cho mình meâ queân ñi caùi thaáy bieát cuûa Phaät (tri-

kieán Phaät, laø Chôn-Taâm). Neân noùi raèng: Taâm meâ thì Phaùp-Hoa chuyeån.

_ Coøn caâu mình ngoä ñöôïc caùi thaáy bieát cuûa Phaät (Chôn-Taâm) thì haèng

ngaøy tuy vaãn tuïng kinh maø khoâng thaáy dính vôùi caùi töôùng vaên-töï cuûa kinh, maø vaên-

töï vaãn phaân-minh, laø khoâng sai moät caâu, khoâng laàm moät chöõ. Traùi laïi, caâu naøo,

chöõ naøo cuõng dung hoøa vaøo trong bieån thaáy bieát cuûa Phaät.

_ Tuïng kinh nhö theá töùc laø taâm mình xaây laät ñöôïc vaên-töï, khoâng bò vaên-töï

laøm cho taâm mình meâ queân. Neân goïi laø: Taâm ngoä chuyeån Phaùp-Hoa.

Caâu: “Tuïng kinh laâu chaúng roõ nghóa-lyù cuûa kinh, thì laø töông-phaûn vôùi

nghóa”.

_ Tuïng kinh coát yeáu laø phaûi hieåu thoâng nghóa, vì coù hieåu thoâng nghóa thì môùi

nhaäp lyù (laø thoâng ñaïo), thì môùi ngoä ñöôïc caùi thaáy bieát cuûa Phaät ñöôïc (Chôn-Taâm).

_ Coøn baèng nhö tuïng kinh laâu maø khoâng hieåu nghóa-lyù cuûa kinh, thì noù

töông-phaûn laïi vôùi nghóa, neân goïi laø thuø (töông-phaûn).

Caâu: “Khoâng nieäm, nieäm töùc chaùnh,

coù nieäm, nieäm thaønh taø”.

_ Laø noùi haèng ngaøy nhôù nieäm kinh maø khoâng khôûi töôûng coù caùi taâm naêng

nieäm (laø bieát mình coù nieäm kinh) vaø caùi kinh sôû nieäm (laø bieát loaïi kinh naøo mình

tuïng).

_ Thì ñaây naêng vaø sôû ñeàu queân, töùc goïi laø khoâng nieäm, maø caùi khoâng nieäm

naøy môùi goïi laø chaùnh-nieäm.

_ Coøn nhö nieäm kinh maø cöù chaáp caùi nieäm aáy, ñeå keå laøm coâng khoùa, thì töùc

laø naêng vaø sôû chöa queân; khi naêng vaø sôû chöa queân thì caùi nieäm ñoù goïi laø taø-nieäm.

Caâu: “Coù khoâng ñeàu chaúng noùi, thì côõi maõi xe traâu traéng”.

- Baïch ngöu xa: laø xe traâu traéng, ví nhö Phaät-thöøa.

_ Coøn noùi khoâng nieäm, ñoái vôùi coù nieäm maø noùi, thì khoâng nieäm laø chaùnh.

_ Thaät ra, caùi khoâng nieäm naøy cuõng coøn thuoäc veà thieân khoâng Nieát-Baøn cuûa

nhò-thöøa, vì noù chöa ñoaïn heát caâu sanh ngaõ phaùp (ngaõ phaùp cuøng sanh).

_ Cho neân caùi coù nieäm vôùi caùi khoâng nieäm ñeàu döùt baët, töùc laø:


- Phaân-bieät ngaõ phaùp (laø söï thieät hôn cuûa phaùp-töôùng ta vôùi ngöôøi),

- vaø caâu sanh ngaõ phaùp (laø cuøng thôøi vôùi phaùp-töôùng ta vôùi ngöôøi),

- caû hai ñeàu phaûi tieâu vong, thì môùi vieân thaønh Phaät-quaû.

_ Neân ngöôøi ñaït ñeán caûnh-giôùi naøy, goïi laø ngöôøi côõi xe traâu traéng maõi.

Toùm laïi:

_ Kinh Dieäu-Phaùp Lieân-Hoa laø kinh voâ-töôùng, laø khai thò ngoä nhaäp Phaät tri-

kieán (Töùc laø môû baøy chæ daãn ñeå toû roõ moïi söï vieäc thaät, roài y theo caùi thaät ñoù maø

nhaäp vaøo baûn-lai dieän-muïc, töùc laø Chôn-Taâm, laø thaáy ñöôïc oâng Phaät thaät cuûa

mình, thì thaønh ñaïo).

_ Phaøm vaên-töï trong kinh laø duøng ñeå laøm phöông-tieän trôï duyeân cho ngöôøi

tu toû ngoä ñöôïc oâng Phaät thaät cuûa chính mình laø Chôn-Taâm.

_ Neáu tuïng maø taâm vaãn coøn gian taø, voïng-ñoäng, meâ chaáp vaøo vaên-töï v.v...,

thì khoâng bao giôø toû ngoä vaø chöùng nhaäp vaøo tri-kieán cuûa Phaät töùc laø Chôn-Taâm, laø

taâm thaät cuûa mình. Ngöôøi trì tuïng nhö theá goïi laø kinh chuyeån (töùc laø kinh noù daãn).

_ Coøn trì tuïng kinh maø thoâng hieåu nghóa-lyù cuûa kinh thì ñaït lyù, neân coù ñaït lyù

thì môùi toû ngoä vaø chöùng nhaäp choã tri-kieán cuûa Phaät (töùc laø thaáy ñöôïc Chôn-Taâm

cuûa mình).

_ Neáu trì tuïng kinh maø khoâng toû nghóa-lyù cuûa kinh, thì söï haønh-ñoäng seõ

töông-phaûn laïi vôùi nghóa cuûa kinh.

_ Coøn nieäm maø khoâng töôûng:

- taâm naêng nieäm (mình trì tuïng)

- vaø choã sôû nieäm (kinh mình tuïng),

- trì tuïng nhö theá goïi laø voâ-nieäm, thì noù thuoäc veà chaùnh-nieäm.

_ Coøn nieäm maø coá-chaáp vaøo:

- taâm naêng nieäm (laø ñang trì nieäm)

- vaø choã sôû nieäm (laø kinh naøo ñang trì nieäm),

- thì goïi laø höõu-nieäm (coù nieäm), thì trì tuïng naøy laø taø-nieäm.

_ Neân caàn phaûi “voâ-nieäm vaø höõu-nieäm” ñeàu ñoàng döùt saïch heát, thì ñöôïc

ngoài maõi treân xe traâu traéng (laø Phaät-thöøa), töùc laø tu Boà-Taùt ñaïi-thöøa ñöôïc cöùu-

caùnh Phaät-quaû.

35 – 40

AÂm Nghóa

35. Ñaït vaên keä, baát giaùc bi khaáp, ngoân

haï ñaïi-ngoä, nhi caùo sö vieát:

(Bi khaáp: buoàn khoùc)

_ ‚Phaùp-Ñaït tuøng tích dó lai, thieät vò taèng

chuyeån Phaùp-Hoa, naõi bò Phaùp-Hoa

chuyeån‛.

35. Phaùp-Ñaït nghe keä, thoaït nhieân caûm

ñoäng buoàn khoùc, nhôø ñoù ñöôïc toû ngoä,

neân baïch vôùi Toå:

_ ‚Phaùp-Ñaït naøy töø tröôùc ñeán nay, thaät

chöa töøng chuyeån noåi kinh Phaùp-Hoa,

maø bò kinh Phaùp-Hoa chuyeån‛.

36. Taùi khaûi vieát: Kinh vaân:

_ ‚Chö ñaïi Thinh-vaên naõi chí Boà-Taùt,

36. Phaùp-Ñaït laïi baïch: Trong kinh coù

noùi:

_ ‚Töø caùc baäc ñaïi Thinh-vaên cho ñeán


giai taän tö coïng ñoä-löôïng, baát naêng traéc

Phaät-trí‛.

_ Kim linh phaøm-phu, ñaõn ngoä töï taâm,

tieän danh Phaät chi tri-kieán; töï phi

thöôïng-caên, vò mieãn nghi baùng.

caùc baäc Boà-Taùt, ñeàu heát söùc suy nghó

cöùu xeùt, maø cuõng khoâng theå hieåu thaáu trí

Phaät (Chôn-Taâm)‛.

_ Nay thaày daïy keû phaøm-phu naøy, chæ

caàn toû ngoä ñöôïc töï taâm (Chôn-Taâm), thì goïi

laø choã thaáy bieát cuûa Phaät; neáu töï mình

chaúng phaûi baäc thöôïng-caên, thì khoâng

theå naøo traùnh khoûi söï nghi baùng.

_ Höïu kinh thuyeát tam xa, döông loäc chi

xa, döõ baïch ngöu chi xa. Nhö haø khu

bieät?

_ Nguyeän Hoøa-Thöôïng taùi thuøy khai thò.

_ Trong kinh laïi noùi coù ba xe, xe deâ, xe

nai, vôùi xe traâu traéng. Ñeä-töû chöa hieåu

ba xe khaùc nhau theá naøo?

_ Kính xin Hoøa-Thöôïng thi-aân giaûng daïy

moät laàn nöõa.

37. Sö vieát: Kinh yù phaân-minh, nhöõ töï

meâ boäi (boái).

_ Chö tam-thöøa nhaân, baát naêng traéc

Phaät-trí giaû, hoaïn taïi ñoä-löôïng daõ.

_ Nhieâu y caän tö coäng suy, chuyeån gia

huyeàn vieãn.

37. Toå noùi: YÙ kinh daïy raønh reõ, nhöng

taïi ngöôi meâ laàm.

_ Caùc ngöôøi trong baäc tam-thöøa, maø

khoâng theå doø thaáu trí Phaät (Chôn-Taâm), laø

taïi choã hay ño löôøng.

_ Ngöôi caøng suy nghó cuøng toät, laïi caøng

caùch xa hôn nöõa.

38. Phaät boån vò phaøm-phu thuyeát, baát vò

Phaät thuyeát.

_ Thöû lyù nhöôïc baát khuûng tín giaû, tuøng

tha thoái tòch.

_ Thuø baát tri toïa khöôùc baïch ngöu xa,

caùnh ö moân ngoaïi mòch tam xa.

38. Phaät voán vì keû phaøm-phu maø noùi,

chôù chaúng phaûi vì Phaät maø noùi.

_ Lyù aáy baèng chaúng thuaän tin, thì töï

mình thoái chuyeån.

_ Khoâng töï bieát mình ñaõ ngoài treân xe

traâu traéng, maø laïi coøn ra ngoaøi cöûa tìm

laáy ba xe.

39. Huoáng kinh vaên minh höôùng nhöõ

ñaïo:

_ Duy-nhöùt Phaät-thöøa, voâ höõu dö thöøa,

nhöôïc nhò nhöôïc tam.

_ Naõi chí voâ-soá phöông-tieän, chuûng

chuûng nhaân-duyeân, thí-duï ngoân töø, thò

phaùp giai vò nhöùt Phaät-thöøa coá.

39. Huoáng chi trong kinh vaên ñaõ noùi cho

ngöôi bieát:

_ Chæ coù Phaät-thöøa duy-nhöùt, chôù khoâng

coù thöøa naøo khaùc, hoaëc hai, hoaëc ba.

_ Nhaãn ñeán voâ-soá phöông-tieän, muoân

vaøn nhaân-duyeân, lôøi leõ thí-duï, laø cuõng

ñeàu vì côù moät Phaät-thöøa maø noùi ra phaùp

aáy.

40. Nhöõ haø baát tænh, tam xa thò giaû, vi

tích thôøi coá; nhöùt-thöøa thò thieät, vi kim

thôøi coá.

_ Chæ giaùo nhöõ khöû giaû qui thieät, qui

thieät chi haäu, thieät dieäc voâ danh.

_ Öng tri sôû-höõu traân taøi, taän thuoäc ö

40. Ngöôi sao chaúng xeùt, ba xe laø giaû, vì

côù thôøi tröôùc ñaây; moät thöøa laø thaät, vì côù

ngaøy nay.

_ Ta daïy ngöôi boû giaû veà thaät, sau khi

veà thaät roài, caùi thaät aáy cuõng khoâng coù

teân keâu laø thaät nöõa.

_ Vaäy phaûi bieát bao nhieâu cuûa baùu hieän


nhöõ, do nhöõ thoï duïng; caùnh baát taùc phuï

töôûng, dieäc baát taùc töû töôûng, dieäc voâ

duïng töôûng.

_ Thò danh trì Phaùp-Hoa kinh, toøng kieáp

chí kieáp, thuû baát thích quyeån, toøng truù

chí daï, voâ baát nieäm thôøi daõ.

coù ñoù, ñeàu thuoäc veà ngöôi, töï ngöôi thoï

duïng; chaúng töôûng laø cuûa cha, cuõng

chaúng töôûng laø cuûa con vaø cuõng khoâng

töôûng laø cuûa mình duøng.

_ Thì môùi goïi laø trì kinh Phaùp-Hoa, töø

kieáp naøy ñeán kieáp khaùc, tay chaúng rôøi

quyeån kinh, töø ban ngaøy ñeán ban ñeâm,

khoâng luùc naøo maø chaúng tuïng nieäm.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ngaøi Phaùp-Ñaït vöøa nghe baøi keä xong, boãng nhieân caûm ñoäng rôi leä, vì baøi

keä naøy laøm cho ngaøi toû ngoä ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình, neân baïch cuøng

Toå maø thuù toäi raèng:

- “Ñeä-töû töø tröôùc ñeán nay ñaõ trì tuïng hôn ba ngaøn boä kinh Phaùp-Hoa, maø

chöa töøng chuyeån Phaùp-Hoa, maø roõ raøng bò kinh Phaùp-Hoa chuyeån”.

_ Ngaøi ñaõ thaáy roõ caùi taâm meâ cuûa mình, neân laïi baïch:

- “Con thaáy roõ trong kinh noùi: Daàu coù ñem taát caû trí cuûa ñaïi Thinh-vaên nhö

ngaøi Xaù-Lôïi-Phaát vaø taát caû trí Boà-Taùt hôïp chung laïi ñeå suy nghó ño löôøng trí-tueä

cuûa Phaät cuõng khoâng bao giôø ño ñöôïc.

- Coøn hieän nay con laø keû phaøm-phu ñöôïc thaày chæ daïy chæ caàn toû ngoä ñöôïc

töï taâm (Chôn-Taâm) thì goïi laø choã thaáy bieát cuûa Phaät (laø ngoä ñöôïc Phaät-Taùnh

(Chôn-Taâm) cuûa mình).

- Neáu con laø ngöôøi chaúng phaûi baäc thöôïng-caên, thì khoâng theå naøo traùnh

khoûi söï nghi baùng.

- Laïi trong kinh noùi coù ba loaïi xe laø: xe deâ, xe nai vaø xe traâu traéng.

- Ñeä-töû chöa hieåu roõ ba xe ñoù khaùc nhau nhö theá naøo? Kính xin Hoøa-

Thöôïng thi aân giaûng daïy moät laàn nöõa”.


_ “YÙ vaø lôøi trong kinh daïy raát raønh reõ, vì chuùng ta hay laàm laãn cho raèng trí

Phaät laø cao toät, coøn trí cuûa Boà-Taùt vaø Thinh-vaên khoâng theå tôùi ñöôïc, chôù khoâng

ngôø laø loãi ôû choã suy nghó ño löôøng maø ra”.


_ Muoán toû bieát trí tri-kieán Phaät töùc laø Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm) thì chæ döøng laïi

nhöõng: - söï phaân-bieät (laø thöùc thöù 6)

- söï suy nghó ño löôøng (thöùc thöù 7)

_ Töùc laøm cho yù-thöùc (laø thöùc thöù 6) vaø yù-caên (laø thöùc thöù 7) laø töôûng, caû

hai trôû thaønh thanh-tònh, thì seõ thaáy bieát ñöôïc Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình.

_ Neân Ñöùc Luïc-Toå baûo laø phaûi xa lìa caû hai vaø luoân caû nieäm thieän vaø nieäm

aùc, thì luoân ngoài treân xe traâu traéng (laø Phaät-thöøa).

_ Töùc laø phaûi haèng tònh laëng taát caû nieäm thì môùi thaáy ñöôïc Phaät-Taùnh

(Chôn-Taâm), maø caøng suy nghó ño löôøng thì caùch Phaät caøng xa.

_ Chö Phaät vì keû phaøm-phu maø xuaát-theá ñeå chæ daïy, chôù chaúng phaûi vì

Phaät maø chæ daïy. Neáu mình chaúng nhaän tin thì mình töï thoái chuyeån.


_ Chaúng töï bieát mình ñang ngoài treân xe traâu traéng (Phaät-thöøa) maø laïi coøn lo

tìm laáy ba xe beân ngoaøi, vaäy oâng hoûi ba xe khaùc nhau choã naøo ñeå laøm chi?

_ Chuû-yeáu trong kinh Phaùp-Hoa laø Ñöùc Phaät noùi roát chæ coù moät thöøa, töùc laø

moät xe baïch-ngöu maø thoâi (laø Phaät-thöøa).

_ Sôû-dó coù noùi ba xe laø quyeàn-thöøa (laø phöông-tieän taïm-thôøi), neân ba xe laø

chuyeän cuõ thôøi xöa taïm laäp, coøn nhöùt-thöøa laø chuyeän baây giôø. Trong kinh Phaùp-

Hoa Phaät muoán chæ daïy sao oâng chaúng xeùt?

_ OÂng neân boû caùi giaû ñeå trôû veà laïi caùi thaät, maø caùi thaät nguyeân cuõng khoâng

coù teân thaät.

_ OÂng neân bieát raèng taát caû cuûa baùo töø oâng, töï nhaän duøng (laø Ngaõ),

- maø ñöøng nghó töôûng cuûa cha (laø Nhôn),

- cuõng ñöøng nghó töôûng cuûa con (laø Chuùng-sanh),

- cuõng ñöøng nghó töôûng ñeán söï duøng nöõa (laø Thoï-giaû),

- khi lìa ñöôïc boán töôùng naøy môùi goïi laø trì kinh Phaùp-Hoa, thì môùi goïi oâng laø

ngöôøi trì kinh Phaùp-Hoa.

41

Cuù keä

AÂm Nghóa

_ Ñaït moâng khaûi phaùt, duõng döôïc hoan-

hyû, dó keä taùn vieát:

Kinh tuïng tam thieân boä,

Taøo-Kheâ nhöùt cuù vong,

Vò minh xuaát-theá chæ,

Ninh yeát luïy sanh cuoàng.

Döông loäc ngöu quyeàn thieát,

Sô trung haäu thieän döông,

Thuøy tri hoûa traïch noäi,

Nguyeân thò phaùp vöông trung.

_ Phaùp-Ñaït nhôø ôn Toå khai saùng, heát söùc

vui möøng, duøng keä khen raèng:

Tuïng kinh ba ngaøn boä,

Taøo-Kheâ thaûy boû ngay,

Chöa raønh yù xuaát-theá,

Khoù döùt nhieàu kieáp ngoâng cuoàng.

Deâ, nai, traâu, quyeàn ñaët,

Sô, trung, haäu, ñeàu hay,

Ai deø trong nhaø löûa,

Vua phaùp goác laø ñaây.

GIAÛNG GIAÛI

Caâu: “Tuïng kinh ba ngaøn boä, Taøo-Kheâ thaûy boû ngay”.

_ Laø noùi yù cuûa Phaùp-Ñaït laâu nay laàm töôûng cho söï tuïng trì cuûa mình ñöôïc

soá löôïng nhieàu nhö vaäy laø coù coâng-ñöùc nhieàu, nhöng khoâng deø ngaøy nay bò moät

caâu noùi cuûa Luïc-Toå khai-thò cho roõ raøng, laøm cho oâng töï hieåu bieát laïi, bao nhieâu

coâng-ñöùc trì tuïng kinh Phaùp-Hoa cuûa oâng ñeàu bay boûng nhö maây khoùi caû.

Caâu: “Chöa raønh yù xuaát-theá, khoù döùt nhieàu kieáp ngoâng cuoàng”.

_ Laø noùi baûn yù xuaát-theá ñoä sanh cuûa Phaät laø goác muoán cho taát caû chuùng-

sanh ñeàu ngoä nhaäp ñöôïc tri-kieán cuûa Phaät (Chôn-Taâm), töùc laø ngoä nhaäp ñöôïc

Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm) cuûa chính mình.


_ Coøn caâu kieáp ñôøi ngoâng cuoàng (daïi) laø noùi caùi taäp-quaùn ñaûo-ñieân ngaây

ngoâ khôø daïi cuûa chuùng-sanh ñaõ traûi qua nhieàu kieáp, nhieàu ñôøi laø do bôûi coá-chaáp

meâ môø theo voïng-töôûng maø queân Chôn-Taâm laø caùi taùnh thaät cuûa mình.

_ Cho neân neáu ngaøy nay maø chöa roõ ñöôïc caùi yù xuaát-theá naøy, thì laøm sao

döùt ñöôïc caùi khuøng ñieân-ñaûo laø meâ chôn, chaáp voïng trong nhieàu kieáp ñaõ troâi qua

ñöôïc.

Caâu: “Deâ, nai, traâu, quyeàn ñaët, sô, trung, haäu ñeàu hay”

_ Ba xe deâ, nai, traâu laø noùi thí-duï cho ba thöøa:

1. Xe deâ laø noùi : thí-duï cho Thinh-vaên thöøa.

2. Xe nai laø noùi : thí-duï cho Bích-Chi Phaät, cuõng goïi laø Duyeân-giaùc thöøa.

3. Xe traâu laø noùi : thí-duï cho Boà-Taùt ñaïi-thöøa.

_ Vì Ñöùc Theá-Toân ñaõ thaáy bieát hieän giôø chuùng-sanh coøn ñoän-caên (thaáp

keùm) neân khoâng theå ñem Phaät-thöøa maø voäi noùi ñöôïc.

_ Ñöùc Theá-Toân môùi duøng trí-tueä phöông-tieän quyeàn-thuyeát thaønh ra ba

thöøa, ñeå cöùu giuùp chuùng-sanh ñöôïc giaûi-thoaùt ra khoûi caùi nhaø löûa tam giôùi naøy; roài

sau môùi daàn daàn daãn daét veà Phaät-thöøa, neân goïi laø quyeàn ñaët.

_ Caâu: “Sô, trung, haäu ñeàu hay” laø noùi Ñöùc Theá-Toân trong ba thôøi thuyeát-

phaùp cuûa ngaøi, thôøi naøo cuõng ñeàu hay caû. Neân thôøi:

- Sô : laø thôøi Phaät thuyeát-phaùp ban ñaàu,

- Trung : laø thôøi Phaät thuyeát-phaùp veà chaën giöõa,

- Haäu : laø thôøi Phaät thuyeát-phaùp veà luùc sau.

_ Caû ba thôøi thuyeát-phaùp naøy, thôøi naøo cuõng ñeàu hay caû, neân goïi “sô,

trung, haäu ñeàu hay” laø vaäy.

Caâu: “Ai deø trong nhaø löûa, vua phaùp goác laø ñaây”.

- Nhaø löûa : bieåu-tröng cho phieàn-naõo.

- Vua phaùp : bieåu-tröng cho Boà-ñeà Phaät-Taùnh (laø taùnh giaùc Chôn-Taâm).

_ Töùc laø noùi taùnh giaùc cuûa Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm) noù luoân ôû trong phieàn-

naõo chôù chaúng phaûi ngoaøi phieàn-naõo, maø tìm Boà-ñeà ñöôïc (tìm taùnh giaùc).

_ Cuõng gioáng nhö caâu voâ-minh thaät-taùnh, töùc laø Phaät-Taùnh (laø noùi thaät-taùnh

cuûa voâ-minh), cuõng laø Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm). Caâu naøy ñoàng moät yù nghóa vôùi caâu

treân.

Toùm laïi:

_ Ngaøi Phaùp-Ñaït laâu nay tuïng kinh ñöôïc ba ngaøn boä Phaùp-Hoa, maø chöa

thaáu-trieät ñöôïc toâng-thuù cuûa kinh (laø caùi chuû yeáu, yù cuûa kinh Phaùp-Hoa) neân bò

Ñöùc Luïc-Toå quôû, cho raèng coøn khieám khuyeát.

_ Coøn toân-yù cöùu theá cuûa Phaät laø laøm cho chuùng-sanh ñöôïc khai (môû), thò

(baøy), ngoä (toû), nhaäp (vaøo), ñeå chöùng nhaäp ñöôïc choã tri-kieán cuûa Phaät (laø Chôn-

Taâm cuûa mình).

_ Neáu chuùng ta chaúng ñaït ñöôïc caùi taâm yù naøy, thì khoù ñoaïn-tröø caùc thöù

ñieân-cuoàng taø-voïng meâ chaáp trong nhieàu kieáp.

_ Ñöùc Theá-Toân nhaän thaáy caên-cô phaøm-phu cuûa chuùng-sanh coøn thaáp

keùm, neân duøng phöông-tieän quyeàn-thuyeát chia laøm ba thöøa nhö:

- Thinh-vaên thöøa : laø xe deâ,


- Duyeân-giaùc thöøa : laø xe nai,

- Boà-Taùt thöøa : laø xe traâu,

- coát ñeå daãn daét chuùng-sanh tuaàn töï thöù lôùp ñeán Phaät-thöøa.

_ Coøn caùc thôøi thuyeát-phaùp sô, trung, haäu cuûa Phaät, laø tuøy cô duyeân

chuyeån meâ, khai ngoä cho chuùng-sanh ñeàu hay caû, ñeàu kheá hôïp chôn-lyù.

_ Coøn noùi veà nhaø löûa coù phaùp-vöông, laø noùi ôû trong phieàn-naõo maø vaãn coù

Boà-ñeà, neân chuùng-sanh coù theå chuyeån phieàn-naõo ra Boà-ñeà ñeå vieân-chöùng ñöôïc

töï-taùnh (Chôn-Taâm) thieâng saùng roãng suoát, vaéng laëng, trang-nghieâm cho mình.

42 – 43

AÂm Nghóa

42. Sö vieát: ‚Nhöõ kim haäu, phöông khaû

danh: tuïng kinh taêng daõ‛.

42. Toå noùi: ‚Töø nay veà sau, ngöôi môùi

ñöôïc xöng laø: vò taêng tuïng kinh‛.

43. Ñaït tuøng thöû laõnh huyeàn chæ, dieäc

baát chuyeát (/xuyeát: thoâi, nghæ, ngöøng) tuïng

kinh.

43. Phaùp-Ñaït töø ñaây laõnh-hoäi yù maàu, maø

cuõng chaúng boû tuïng kinh Phaùp-Hoa.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñaây laø ñoaïn keát, Ñöùc Luïc-Toå baûo vôùi Phaùp-Ñaït raèng: “Töø nay veà sau,

oâng laø vò taêng trì tuïng kinh Phaùp-Hoa ñích-thöïc”.

_ OÂng Phaùp-Ñaït töø ñaây ñaõ laõnh-hoäi yù phaùp maàu, nhöng cuõng chaúng boû

tuïng trì kinh Phaùp-Hoa thôøi naøo caû.


Thieàn-sö Trí-Thoâng xem kinh Laêng-Giaø hôn 1.000 laàn,

maø khoâng hieåu “tam-thaân töù-trí”.

44 – 45

AÂm Nghóa

44. Taêng Trí-Thoâng, Thoï-Chaâu An-

Phong nhaân, sô khaùn Laêng-Giaø kinh, öôùc

thieân dö bieán, nhi baát hoäi tam-thaân töù-

trí, leã sö caàu giaûi kyø nghóa.

44. Vò taêng Trí-Thoâng, ngöôøi ôû An-

Phong, thuoäc Thoï-Chaâu, ban ñaàu xem

kinh Laêng-Giaø, öôùc ñöôïc hôn ngaøn laàn,

maø chaúng hieåu thaáu choã tam-thaân töù-trí,

neân thaønh-taâm ñaûnh leã Toå, caàu xin dieãn

giaûi nghóa-lyù.

45. Sö vieát: Tam-thaân giaû,

- thanh-tònh phaùp-thaân, nhöõ chi taùnh daõ;

45. Toå ñaùp: Tam-thaân laø:

1. Thanh-tònh phaùp-thaân töùc laø taùnh cuûa

ngöôi (laø Chôn-Taâm).


- vieân-maõn baùo-thaân, nhöõ chi trí daõ;

- thieân baù öùc hoùa-thaân, nhöõ chi haïnh daõ.

_ Nhöôïc ly boån-taùnh, bieät thuyeát tam-

thaân, töùc danh höõu thaân voâ trí.

_ Nhöôïc ngoä tam-thaân, voâ höõu töï-taùnh,

töùc danh töù-trí Boà-ñeà.

2. Vieân-maõn baùo-thaân töùc laø trí cuûa

ngöôi (laø taùnh giaùc).

3. Thieân baù öùc hoùa-thaân töùc laø neát haïnh

cuûa ngöôi (laø taùnh haïnh).

_ Neáu lìa boån-taùnh, maø noùi rieâng tam-

thaân, töùc goïi laø coù thaân maø khoâng trí.

_ Coøn neáu roõ ñöôïc ba thaân, khoâng coù töï-

taùnh, töùc goïi laø töù-trí Boà-ñeà.

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy noùi cô-duyeân vôùi Thieàn-sö Trí-Thoâng, ngöôøi ôû An-Phong, thuoäc

Thoï-Chaâu.

_ Thieàn-sö Trí-Thoâng ban ñaàu xem kinh Laêng-Giaø ñaõ hôn ngaøn laàn

(>1.000), nhöng chaúng hieåu thaáu choã “tam-thaân, töù-trí”, neân thaønh-taâm ñaûnh leã Toå,

maø caàu giaûi nghóa-lyù cho.

Toå baûo raèng:

_ Trong moãi ngöôøi cuûa chuùng ta, ai cuõng coù ñuû tam-thaân, töù-trí naøy. Vaäy

theá naøo laø tam-thaân?

1. Phaùp-thaân : (laø thanh-tònh phaùp-thaân)

Töùc noù laø chôn-taùnh, laø Chôn-Taâm cuûa moïi ngöôøi saün coù.

2. Baùo-thaân : (laø vieân-maõn baùo-thaân)

Töùc noù laø taùnh giaùc, laø trí-giaùc, laø chôn-trí cuûa moïi ngöôøi saün coù.

3. ÖÙng-hoùa-thaân : (laø thieân baù öùc hoùa-thaân)

Töùc noù laø taùnh haïnh (ñöùc laønh) cuûa moïi ngöôøi saün coù.

_ Neáu chuùng ta lìa boån-taùnh naøy (Chôn-Taâm) maø noùi rieâng tam-thaân, thì goïi

laø coù thaân maø khoâng trí.

_ Coøn neáu nhö ñaõ toû roõ ñöôïc ba thaân coù töï-taùnh naøy, thì roõ boán trí Boà-ñeà

laø: 1. Ñaïi-vieân-kính trí : laø thöùc thöù 8

2. Bình-ñaúng-taùnh trí : laø thöùc thöù 7

3. Dieäu-quan-saùt trí : laø thöùc thöù 6

4. Thaønh-sôû-taùc trí : laø 5 thöùc ñaàu.

46

Cuù keä

AÂm Nghóa


Töï-taùnh cuï tam-thaân,

Phaùt-minh thaønh töù-trí,

Baát ly kieán vaên duyeân,

Haõy nghe keä ñaây:

Taùnh mình ñuû ba thaân,

Toû saùng ra thaønh boán trí,

Chaúng lìa duyeân thaáy nghe,


Sieâu nhieân ñaêng Phaät-ñòa.

Ngoâ kim vò nhöõ thuyeát,

Ñeá tín vónh voâ meâ,

Maïc hoïc trì caàu giaû,

Chung nhöït thuyeát Boà-ñeà.

Vöôït leân tôùi coõi Phaät.

Nay ta vì ngöôi noùi,

Xeùt tin troùt chaúng meâ,

Chôù hoïc ngöôøi chaïy kieám,

Suoát ngaøy noùi Boà-ñeà.

GIAÛNG GIAÛI

Caâu: “Taùnh mình ñuû ba thaân, toû saùng ra thaønh boán trí”.

_ Laø noùi töï-taùnh cuûa moãi chuùng-sanh goác haèng thanh-tònh, maø laïi lìa caùc

danh töôùng, döùt caùc hyù luaän, neân goïi laø phaùp-thaân.

_ Töï-taùnh cuûa moãi chuùng-sanh goác voán luoân ñaày ñuû haèng sa coâng-ñöùc, töùc

goïi laø baùo-thaân.

_ Töï-taùnh cuûa moãi chuùng-sanh goác voán luoân tuøy duyeân dieäu-duïng, töùc goïi

laø hoùa-thaân.

_ Cho neân Phaät ñeàu coù ñuû ba thaân, laø vì töï-taùnh (Chôn-Taâm) saün coù ñuû ba

thaân, chôù chaúng phaûi ba thaân naøy lìa ngoaøi töï-taùnh (Chôn-Taâm) maø coù ñöôïc ba

thaân.

_ Cho neân:

1. Phaùp-thaân : thuoäc veà Ñaïi vieân kính trí, thöùc thöù 8

2. Baùo-thaân : thuoäc veà Bình-ñaúng taùnh trí, thöùc thöù 7

3. Hoùa-thaân : thuoäc veà Dieäu-quan-saùt trí, thöùc thöù 6

5 thöùc ñaàu : thuoäc veà Thaønh-sôû-taùc trí, thöùc thöù 5

_ Töù-trí thaønh tam-thaân, tam-thaân thaønh töù-trí.

_ Vaäy bieát raèng: Thaân töùc laø trí, trí töùc laø thaân.

_ Neân taát caû cuõng ñeàu töø trong töï-taùnh cuûa mình maø sanh ra caû.

Caâu: “Chaúng lìa duyeân thaáy nghe, vöôït leân tôùi coõi Phaät, nay ta vì ngöôi noùi,

xeùt tin troùt chaúng meâ”.

_ Laø noùi neáu chuùng ta ngoä ñöôïc ba thaân, boán trí cuûa chuùng ta ñeàu töø töï-

taùnh phaùt-xuaát, thì chaúng caàn phaûi ñoaïn voïng, caàu chôn v.v..., maø chæ ôû trong caùi

hoaøn-caûnh cuûa maét thaáy tai nghe, vaãn töï sieâu leân Phaät-ñòa.

_ Toå vì Thieàn-sö Trí-Thoâng maø chæ baøy, ñeå oâng töï xeùt maø tin saâu, ñöôïc

saùng toû, maø thoaùt ñöôïc caùi meâ laàm nöõa.

Caâu: “Chôù hoïc ngöôøi chaïy kieám, suoát ngaøy noùi Boà-ñeà”.

_ Laø noùi oâng Trí-Thoâng ñöøng hoïc theo nhöõng ngöôøi troïn ngaøy noùi thieàn noùi

ñaïo, cöù lo tìm Phaät ôû ngoaøi taâm, maø khoâng bieát Boà-ñeà (taùnh giaùc) noù luoân ôû trong

töï-taùnh cuûa moãi ngöôøi chuùng ta.

Toùm laïi:


_ Trong moãi ngöôøi chuùng ta ai cuõng coù ñaày ñuû tam-thaân, töù-trí caû nhö:

- Tam-thaân : 1. Phaùp-thaân

2. Baùo-thaân

3. Hoaù thaân.


- Töù-trí : 1. Ñaïi-vieân-kính trí laø thöùc thöù 8

2. Bình-ñaúng-taùnh trí laø thöùc thöù 7

3. Dieäu-quan-saùt trí laø thöùc thöù 6

4. Thaønh-sôû-taùc trí laø thöùc thöù 5

(laø 5 thöùc ñaàu: nhaõn-thöùc, nhó-thöùc, tî-thöùc, thieät-thöùc vaø thaân-

thöùc).

Toùm laïi:

1. Phaùp-thaân : töùc laø Ñaïi-vieân-kính trí (thöùc 8)

2. Baùo-thaân : töùc laø Bình-ñaúng-taùnh trí (thöùc 7)

3. Hoùa-thaân : töùc laø Dieäu-quan-saùt trí (thöùc 6)

töùc laø Thaønh-sôû-taùc trí (thöùc 5)

_ Neân thaân töùc trí, trí töùc thaân. Vaäy tam-thaân töù-trí ñeàu töø töï-taùnh phaùt-sanh

ra.

_ Neáu chuùng ta toû ngoä ñöôïc tam thaân töù trí laø do nôi töï-taùnh (Chôn-Taâm)

sanh ra, thì daàu ôû trong caûnh thaáy, nghe, vaãn töï sieâu thoaùt leân coõi Phaät ñöôïc.

_ Neân Ñöùc Luïc-Toå vì Trí-Thoâng maø thaåm xeùt, daïy baûo raèng:

- Khoâng neân hoïc ñaïo vôùi nhöõng haïng ngöôøi chaúng töï bieát Phaät ôû töï-taùnh

(Chôn-Taâm), maø cöù chaïy theo ngoaøi tìm kieám Phaät ôû ngoaøi taâm taùnh; thao thao

noùi thieàn, noùi ñònh, noùi ñaïo, noùi phaùp v.v..., nhöng döôùi goùt chaân laïi khoâng ly moät

ñieåm traàn oâ-nhieãm.

47 – 49

AÂm Nghóa

47. Thoâng taùi khaûi vieát:

_ ‚Töù-trí chi nghóa, khaû ñaéc vaên hoà?‛

47. Trí-Thoâng laïi hoûi:

_ ‚Caùi nghóa boán trí, con coù theå ñöôïc

nghe chaêng?‛

48. Sö vieát: ‚Kyù hoäi tam-thaân, tieän minh

töù-trí, haø caùnh vaán ña?

_ Nhöôïc ly tam-thaân, bieät ñaøm töù-trí, thöû

danh höõu trí voâ thaân; töùc thöû höõu trí,

höôøn thaønh voâ trí‛.

48. Toå daïy: ‚Ñaõ hieåu ba thaân, thì roõ

ñöôïc boán trí, taïi sao coøn hoûi nöõa?

_ Neáu lìa ba thaân, maø luaän rieâng töù-trí,

goïi laø coù trí khoâng thaân; töùc laø coù trí aáy,

trôû laïi thaønh khoâng trí‛.

49. Phuïc thuyeát keä vieát:

Ñaïi-Vieân-Kính Trí, taùnh thanh-tònh,

Bình-Ñaúng-Taùnh Trí, taâm voâ beänh,

Dieäu-Quan-Saùt Trí, kieán phi coâng,

Thaønh-Sôû-Taùc Trí, ñoàng vieân kính.

Nguõ baùt luïc thaát quaû nhaân chuyeån,

Ñaõn duïng danh ngoân voâ thieät taùnh,

Nhöôïc kim chuyeån xöù baát löu tình,

Phieàn (phoàn) höng, vónh xöû Na-Giaø ñònh.

49. Toå laïi thuyeát keä:

Trí Ñaïi-Vieân-Kính, taùnh thanh-tònh,

Trí Bình-Ñaúng-Taùnh, taâm khoâng beänh,

Trí Dieäu-Quan-Saùt, thaáy chaúng coâng,

Trí Thaønh-Sôû-Taùc, ñoàng vieân kính.

Naêm, taùm, saùu, baûy, quaû nhôn xaây

thaønh,

Chæ duøng danh ngoân khoâng thaät taùnh,

Neáu choã chuyeån aáy chaúng löu tình,

Duø beà boän, maõi ôû Na-Giaø ñònh.


GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy ngaøi Trí-Thoâng laïi hoûi theâm nghóa cuûa töù-trí.

_ Ñöùc Luïc-Toå baûo: “Khi ñaõ bieát ba thaân, thì roõ ñöôïc boán trí hoûi nöõa laøm gì?”

_ Ñöùc Luïc-Toå chæ daïy theâm: “Neáu lìa ba thaân, maø luaän rieâng boán trí, thì goïi

laø coù trí, khoâng thaân; töùc laø coù trí aáy, laïi thaønh ra khoâng trí”.

_ Neân Toå nhaéc laïi:

- Ñaïi-vieân-kính trí : laø baûn-taùnh thanh-tònh cuûa mình, töùc laø phaùp-thaân (Chôn-

Taâm) töùc laø thöùc thöù 8.

- Bình-ñaúng-taùnh trí : laø taâm khoâng nhieãm, töùc laø taâm khoâng duyeân theo caûnh

beân naøy vaø beân kia, töùc laø baùo-thaân, laø thöùc thöù 7.

- Dieäu-quan-saùt trí : laø caùi trí xeùt raát vi-dieäu, neân laøm taát caû maø khoâng chaáp ngaõ,

nhôn, chuùng-sanh, vaø thoï giaû; cuõng khoâng chaáp caùc coâng

vieäc cuûa mình laøm; hoaëc vieäc mình laøm nhieàu hay ít, dôû

hoaëc hay v.v..., töùc laø hoùa-thaân, laø thöùc thöù 6.

- Thaønh-sôû-taùc trí : laø laøm moïi söï vieäc cho thöùc thöù 6, laø yù-thöùc. Neân Dieäu

quan-saùt trí vaø Thaønh sôû taùc trí (laø 5 thöùc ñaàu laø nhaõn, nhó,

tî, thieät vaø thaân thöùc) ñeàu thuoäc veà hoùa-thaân.

Do ñoù Ñöùc Luïc-Toå noùi baøi keä:

Caâu: “Trí ñaïi-vieân-kính taùnh thanh-tònh”.

_ Laø noùi caùi trí saùng laùng (Chôn-Taâm) noù toû saùng, soi khaép phaùp-giôùi,

chaúng soùt moät maûy loâng, taát caû caùc phaùp höõu, phaùp voâ ñeàu khoâng ngaên ngaïi.

_ Noù gioáng nhö trong caùi göông troøn lôùn, maø hieän ñaày ñuû taát caû caùc caûnh

vaät, saéc töôùng, neân goïi laø trí vieân-kính.

_ Trí naøy voán laø A-laïi-da-thöùc laø thöùc thöù 8, do trí naøy chuyeån thaønh.

_ Neân tröôùc kia noù laø chôn voïng hoøa-hieäp, baây giôø noù chuyeån thöùc (laø thöùc

höõu-laäu) thaønh trí chôn (laø trí voâ-laäu), thì noù laøm saïch heát caùc phaàn voïng, chæ coøn

laïi caùi taùnh theå Chôn-Nhö thanh-tònh (Chôn-Taâm) maø thoâi, neân goïi laø taùnh thanh-

tònh.

Caâu: “Trí bình-ñaúng-taùnh, taâm khoâng beänh”.

_ Laø noùi caùi trí ñaày ñuû taùnh Chôn-Nhö bình-ñaúng, laø noù khoâng coøn töôùng

rieâng khaùc, khoâng oaùn thaân, khoâng nhôn ngaõ, töï tha vaø tha löïc cuøng moät, teá-ñoä

khaép caû caùc chuùng höõu-tình, neân goïi laø trí bình-ñaúng-taùnh.

_ Trí naøy laø Maït-na-thöùc, laø thöùc thöù 7, noù töï chuyeån trôû laïi thaønh Trí bình-

ñaúng-taùnh.

_ Cho neân tröôùc kia noù hay chaáp ngaõ maø thaønh trí sai bieät, baây giôø chuyeån

thöùc thöù 7 (maït-na-thöùc) töø höõu-laäu thaønh trí voâ-laäu, thì caùi ngaõ-chaáp sai bieät naøy

tieâu-dieät heát, maø ñaït ñeán caùi lyù-taùnh voâ-ngaõ bình-ñaúng.

_ Töùc laø taâm khoâng coøn caùi beänh ngaõ-chaáp nöõa, neân goïi laø taâm khoâng

beänh, khoâng nhieãm laø vaäy.


Caâu: “Trí dieäu-quan-saùt, thaáy chaúng coâng”.

_ Laø noùi trí naøy coù söùc xeùt soi raát dieäu maàu nhö xem xeùt khaép caû töï töôùng

vaø coäng töôùng cuûa caùc phaùp maø khoâng bò ngaên ngaïi.

_ Noù öùng theo caên-cô cuûa chuùng höõu-tình maø thuyeát-phaùp moät caùch töï-taïi,

laøm cho caùc chuùng höõu-tình ñeàu ñöôïc töø meâ veà ngoä, neân goïi laø Dieäu-quan-saùt.

_ Neân trí naøy laø goác cuûa yù-thöùc laø thöùc thöù 6 laøm cho noù töï chuyeån trôû laïi

thaønh Trí dieäu-quan-saùt.

_ Vì tröôùc kia, noù laáy caùi thaáy bieát roõ raøng laøm phaân-bieät, coâng cho moïi

vieäc, baây giôø noù chuyeån thöùc thöù 6 höõu-laäu naøy thaønh Trí dieäu-quan-saùt voâ-laäu roài,

thì caùi thaáy bieát oâ-nhieãm phaân-bieät coâng ñoù, khoâng coøn duøng ñeán nöõa, neân goïi laø

thaáy chaúng coâng.

Caâu: “Trí thaønh-sôû-taùc, ñoàng vieân-kính”.

_ Laø noùi thaønh-töïu nhöõng vieäc laøm.

_ Laø noùi caùi trí toaøn laáy söï lôïi tha laøm muïc ñích, vì caû chuùng-sanh, phaøm-

phu vaø haøng nhò-thöøa, laøm cho thaønh-töïu nhöõng vieäc, luoân laøm theo trí caên-baûn,

neân goïi laø thaønh-sôû-taùc.

_ Neân trí naøy voán laø trí cuûa naêm thöùc ñaàu (laø nhaõn-thöùc, nhó-thöùc, tî-thöùc,

thieät-thöùc vaø thaân-thöùc) maø chuyeån thaønh Trí thaønh-sôû-taùc, luoân laøm theo thöùc thöù

6.

_ Vì tröôùc kia noù goác do chuûng-töû cuûa A-laïi-da-thöùc (laø thöùc thöù 8) ngaäm

chöùa maø phaùt-khôûi moïi haønh-ñoäng, baây giôø chuyeån 5 thöùc ñaàu (laø thöùc höõu-laäu),

trôû thaønh Trí thaønh-sôû-taùc voâ-laäu roài, thì giôø noù cuõng ñoàng nhö trí ñaïi-vieân-kính cuûa

thöùc A-laïi-da-thöùc (laø thöùc thöù 8) vaäy, neân goïi laø ñoàng vieân-kính.

Caâu: “Naêm, saùu, baûy, taùm quaû nhôn xaây thaønh”. Laø noùi:

- Naêm : laø naêm thöùc ñaàu (laø nhaõn-thöùc, nhó-thöùc, tî-thöùc, thieät-thöùc vaø

thaân-thöùc)

- Saùu : laø thöùc thöù 6 (laø yù-thöùc)

- Baûy : laø thöùc thöù 7 (laø Maït-na-thöùc)

- Taùm : laø thöùc thöù 8 (laø A-laïi-da-thöùc)

_ Coøn noùi quaû nhôn xaây thaønh laø noùi thöùc thöù 6 vaø thöùc thöù 7 chuyeån ñoåi laïi

thaønh thaønh trí aáy, laø xaây thaønh trong luùc tu nhôn.

_ Coøn 5 thöùc ñaàu vaø thöùc thöù 8 xaây chuyeån ñoåi laïi thaønh trí aáy, laø xaây thaønh

trong khi chöùng quaû, neân goïi laø quaû nhôn xaây.

Caâu: “Chæ duøng danh ngoân, khoâng thaät taùnh”.

_ Laø noùi thöùc maø xaây chuyeån trôû laïi thaønh trí, laø chæ xaây chuyeån caùi danh laø

teân goïi maø thoâi, chôù khoâng phaûi thieät xaây chuyeån caùi theå-taùnh, vì thöùc vôùi trí cuõng

nhö soùng vôùi nöôùc voán goác khoâng phaûi hai theå vaäy.

Caâu: “Neáu choã chuyeån aáy chaúng löu tình,

Boän beà maõi ôû Na-Giaø ñònh”.

- Na-Giaø: noùi cho ñuû laø Ma-Ha Na-Giaø, töùc laø bieät-hieäu cuûa Phaät. Laø caùi

ñaïo.


- Na-Giaø : Laø haønh taïi ñònh

Laø truï taïi ñònh

Laø toïa taïi ñònh

Laø ngoïa taïi ñònh.

- Nghóa laø : Luùc Phaät ñi cuõng ñònh

Luùc ôû cuõng ñònh

Luùc ngoài cuõng ñònh

Luùc naèm cuõng ñònh.

_ Töùc laø Phaät khoâng luùc naøo maø chaúng ôû trong ñònh, cho neân ñaây noùi:

- Neáu trong choã xaây chuyeån aáy, maø mình chaúng coøn khôûi moät tình nieäm gì

laø ñoaïn voïng (tröø thöùc) hoaëc caàu chôn v.v..., thì daàu muoân töôïng sum la roän raøng

tröôùc maét, ngaøn traàn-lao naùo-nhieät khua ñoäng beân tai, hay laø söï vaät vaây boïc xung

quanh thaân mình ñi nöõa; thì taâm mình vaãn cuõng ôû trong caûnh-giôùi Na-Giaø ñaïi-ñònh,

khoâng xao ñoäng maûy may naøo caû. Vaäy neân goïi laø beà boän maõi ôû Na-Giaø ñònh laø

vaäy.

50 – 51

AÂm Nghóa

50. Nhö thöôïng chuyeån thöùc vi trí daõ.

Giaùo trung vaân:

- Chuyeån tieàn nguõ thöùc vi Thaønh-Sôû-Taùc

Trí.

- Chuyeån ñeä-luïc thöùc vi Dieäu-Quan-Saùt

Trí.

- Chuyeån ñeä-thaát thöùc vi Bình-Ñaúng-

Taùnh Trí.

- Chuyeån ñeä-baùt thöùc vi Ñaïi-Vieân-Kính

Trí.

_ Tuy luïc thaát nhaân trung chuyeån, nguõ

baùt quaû thöôïng chuyeån; ñaõn chuyeån kyø

danh, nhi baát chuyeån kyø theå daõ.

50. Treân ñaây laø noùi chuyeån taùm thöùc

laøm boán trí. Kinh giaùo noùi:

- Chuyeån naêm thöùc ñaàu laøm Trí Thaønh-

Sôû-Taùc.

- Chuyeån thöùc thöù saùu laøm Trí Dieäu-

Quan-Saùt.

- Chuyeån thöùc thöù baûy laøm Trí Bình-

Ñaúng-Taùnh.

- Chuyeån thöùc thöù taùm laøm Trí Ñaïi-

Vieân-Kính.

_ Tuy thöùc thöù saùu, thöùc thöù baûy, chuyeån

ôû nhaân, coøn naêm thöùc ñaàu vaø thöùc thöù

taùm, chuyeån ôû quaû; nhöng chæ chuyeån

caùi danh (teân), maø chaúng chuyeån caùi theå.

51. Thoâng ñoán-ngoä taùnh trí, toaïi trình keä

vieát:

Tam-thaân nguyeân ngaõ theå,

Töù-trí boån-taâm minh,

Thaân trí dung voâ-ngaïi,

ÖÙng vaät nhieäm tuøy hình.

Khôûi tu giai voïng-ñoäng,

Thuû truï phi chôn tinh,

Dieäu chæ nhaân sö hieåu,

Chung vong nhieãm oâ danh.

51. Trí-Thoâng nghe xong, lieàn toû ngoä

ñöôïc taùnh trí, beøn trình keä raèng:

Ba thaân voán ngaõ theå,

Boán trí goác taâm minh,

Thaân trí hoøa khoâng ngaïi,

ÖÙng vaät thuaän theo hình.

Khôûi tu ñeàu voïng-ñoäng,

Truï giöõ chaúng phaûi tònh chôn,

YÙ dieäu nhôø thaày chæ daïy,

Keát cuoäc queân maát nhieãm oâ danh.


GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå chæ daïy chuyeån taùm thöùc taâm (nhaõn, nhó, tî, thieät

vaø thaân thöùc) laø 5 thöùc ñaàu, thöùc thöù 6 laø yù-thöùc, thöùc thöù 7 laø yù-caên (maït-na-thöùc)

coøn goïi laø “töôûng”, thöùc thöù 8 laø taøng-thöùc (laø A-laïi-da-thöùc); chuyeån 8 thöùc naøy

thaønh boán trí.

- Chuyeån 5 thöùc ñaàu beân ngoaøi thaønh Thaønh-sôû-taùc trí.

- Chuyeån thöùc thöù 6 laø yù-thöùc thaønh Dieäu-quan-saùt trí.

- Chuyeån thöùc thöù 7 laø yù-caên (laø Maït-na-thöùc) laø yù-töôûng thaønh Bình-ñaúng-

taùnh trí.

- Chuyeån thöùc thöù 8 laø taøng-thöùc, laø A-laïi-da-thöùc thaønh Ñaïi-vieân-kính trí

(coøn goïi laø Baïch-tònh trí).

Ñöùc Luïc-Toå laïi coøn daïy:

_ Chuyeån thöùc thöù 6 vaø thöùc thöù 7 laø chuyeån ôû nhaân, vì khi chuùng ta tu-

haønh laø laøm cho thöùc thöù 6 vaø thöùc thöù 7 (laø yù-thöùc vaø yù-caên (laø Maït-na-thöùc))

ñöôïc thaønh tònh-trí, töùc laø chuyeån noù ôû nhaân (laø goác).

_ Coøn naêm thöùc ñaàu vaø thöùc thöù 8 laø chuyeån ôû keát-quaû.

_ Vì hai thöùc laø thöùc thöù 6 vaø thöùc thöù 7, laø ta phaûi tu-luyeän môùi bieán chuùng

töø thöùc qua trí ñöôïc.

_ Coøn hai thöùc laø thöùc thöù 8 vaø naêm thöùc ñaàu, thì töï ñoäng noù cuõng chuyeån

theo caùi keát quaû cuûa thöùc thöù 6 vaø thöùc thöù 7 ñaõ chuyeån ñöôïc roài, neân goïi laø

chuyeån ôû quaû.

Nhöng Ñöùc Luïc-Toå laïi noùi theâm:

_ Chuyeån chuùng laø chuyeån caùi danh ngoaøi chôù chaúng chuyeån caùi theå, vì trí

vôùi thöùc tuy hai maø voán cuøng moät theå.

_ Khi phaân-bieät thì trí thaønh thöùc, khi khoâng phaân-bieät thì thöùc laø trí.

_ Neân khi Luïc-Toå vöøa giaûi xong, thì ngaøi Trí-Thoâng lieàn toû ngoä ñöôïc taùnh trí

maø trình keä raèng:

Caâu: “Ba thaân voán ngaõ theå, Tam thaân voán coù trong baûn-theå cuûa chính mình,

Boán trí goác taâm minh”. Töù trí voán coù trong taâm cuûa mình.

- Ngaõ-theå: laø caùi baûn-theå (Chôn-Taâm) saün coù cuûa moïi ngöôøi.

- Baûn-theå: laø Chôn-Taâm, cuõng laø baûn-taùnh saün coù cuûa moïi ngöôøi.

_ Nghóa laø ba thaân cuûa Phaät voán khoâng ngoaøi caùi baûn-theå (Chôn-Taâm) saün

coù naøy cuûa moïi chuùng-sanh.

- Taâm minh: laø caùi taâm giaùc-ngoä, noù luoân saùng suoát saün coù cuûa moïi ngöôøi.

_ Cho neân taâm meâ thì thaønh baùt-thöùc, khi taâm ngoä thì thaønh töù-trí. Theá thì

töù-trí cuõng khoâng ngoaøi töï-taâm giaùc-ngoä cuûa chuùng ta maø thaønh ñöôïc.

Caâu: “Thaân trí hoøa khoâng ngaïi,

ÖÙng vaät thuaän theo hình”.

_ Laø noùi thaân vaø trí ñoàng cuøng töø moät nguoàn laø baûn taâm taùnh (Chôn-Taâm)

maø sanh ra, neân noù luoân dung thoâng laãn nhau nhö nöôùc hoøa vôùi nöôùc, nhö khoâng

hieäp vôùi khoâng, chaúng coù gì ngaên ngaïi.


_ Maø chaúng coù gì ngaên ngaïi, thì tha hoà tieáp vaät thuaän theo hình, xuaát sanh,

nhaäp töû, thaàn-thoâng bieán hoùa, thuyeát-phaùp ñoä sanh v.v..., moãi moãi ñeàu theo baûn

nguyeän (taâm muoán cuûa mình).

Caâu: “Khôûi tu ñeàu voïng-ñoäng,

Truï giöõ chaúng tònh chôn”.

_ Laø noùi khôûi taâm tu-haønh nhö: tu thieàn, tu quaùn, tu giaûi-thoaùt, tu nieäm Phaät

v.v... thì laø voïng-ñoäng roài.

_ Boån-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình voán saün coù taát caû caùc phaùp thanh-tònh

roài, neân daàu coù tu theo phaùp-moân naøo ñi nöõa, sau cuøng khi chöùng ñaéc cuõng laø ngoä

chöùng caùi cuûa mình ñaõ coù saün; chôù khoâng ngoaøi caùi gì môùi laï khaùc ôû beân ngoaøi

maø ñöôïc, maø coù ñöôïc ñi nöõa cuõng laø giaû khoâng thaät.

_ Neân caùi cuûa mình saün coù aáy laø caùi baûn-theå thanh-tònh (Chôn-Taâm), laø Boà-

ñeà Nieát-Baøn, noù haèng truï saün coù töø thuôû naøo roài, neân goïi noù laø Chôn-Taâm thöôøng-

truï. Noù voán thanh-tònh, thöôøng-truï, khoâng sanh, khoâng dieät, khoâng bieán ñoåi.

_ Neân treân töø baäc chö Phaät, Boà-Taùt ñeán döôùi töø loaøi maùy cöïa, haøm linh

cuõng ñoàng moät taâm theå naøy.

_ Neân ôû nôi thaùnh khoâng theâm, ôû nôi phaøm khoâng bôùt, thì coøn coù caùi gì

phaûi tu, phaûi chöùng ñaây?

_ Theá neân mình ñöông ôû nôi taùnh khoâng thanh-tònh, maø mình daáy khôûi leân

caùi nieäm tu-haønh ñeå caàu ngoä, caàu chöùng; thì ñaây laø töï mình laøm cho mình loaïn

ñoäng caùi baûn-theå thanh-tònh thöôøng-truï cuûa töï taâm mình.

_ Maø töï taâm mình ñaõ loaïn ñoäng, töùc laø voïng; gioáng nhö bieån nöôùc ñang

ñöùng laëng, thoaït nhieân coù gioù thoåi laøm xao ñoäng thaønh soùng.

Cho neân kinh Thuû-Laêng-Nghieâm, Quyeån 4, coù noùi:

AÂm Nghóa

Nhö taïm cöû taâm, traàn-lao tieân khôûi. Ngöôøi vöøa moùng taâm, traàn-lao daáy

khôûi.

_ Coøn nhö mình khoâng khôûi nieäm tu-haønh, maø mình cöù truï giöõ nôi caùi vaéng

laëng aáy, cuõng chaúng phaûi laø chôn.

_ Vì mình coøn bieát:

- Khôûi laø ñoäng

- Truï laø tònh

- Ñoäng laø quaáy

- Tònh laø phaûi v.v...

- Töùc laø taâm coøn phaân-bieät, thì phaân-bieät cuõng laø voïng roài.

Cho neân kinh Laêng Nghieâm coù noùi:

_ Daàu döùt heát taát caû nhöõng thöù thaáy, nghe, hay, bieát; maø coøn giöõ caùi nhaân

tònh toái kín ôû beân trong, thì cuõng coøn laø boùng daùng cuûa phaùp traàn phaân-bieät.

_ Neân phaùp traàn laø caùi caûnh sôû-ñoái cuûa yù-caên (laø töôûng). YÙ caên ñoái vôùi

phaùp traàn coù hai thöù: sanh traàn vaø dieät traàn.


_ Cho neân mình khoâng khôûi nieäm tu-haønh, maø coøn truï giöõ nôi caùi vaéng laëng

aáy, laø thuoäc veà dieät traàn, chôù ñaâu phaûi thanh-tònh; maø ñaõ khoâng thanh-tònh thì ñaâu

phaûi laø chôn.

Caâu: “YÙ dieäu nhôø thaày chæ daïy,

Keát cuoäc queân maát nhieãm oâ danh”.

- YÙ dieäu: laø toâng-chæ maàu nhieäm cuûa phaùp ñoán-giaùo.

_ Nhôø Toå daïy phaùp naøy maø Trí-Thoâng hieåu roõ ñöôïc caùi baûn lai thöôøng-truï

(Chôn-Taâm) luùc naøo cuõng vaãn thanh-tònh.

_ Neân laøm cho Trí-Thoâng khoâng coøn bò ôû trong phaïm-vi voïng-thöùc maø chòu

caùi danh oâ-nhieãm nöõa.

Toùm laïi:

_ Ba thaân voán laø boån-theå (Chôn-Taâm) cuûa mình, coøn boán trí ñeàu do taâm

giaùc-ngoä maø thaønh-töïu.

_ Neân thaân vaø trí ñeàu cuøng moät nguoàn goác Chôn-Taâm maø thaønh, neân noù

dung hoøa nhau, töï-do khoâng chi ngaên ngaïi; öùng vaät tuøy hình, thaàn-thoâng töï-taïi, maø

thuyeát-phaùp ñoä sanh.

_ Neân khi khôûi taâm tu-haønh thì hay phaân-bieät, chaáp ngaõ, chaáp phaùp.

_ Gioáng nhö nöôùc bieån bò gioù thoåi laøm xao ñoäng thaønh soùng, neân laø voïng.

_ Neáu cho raèng khôûi laø ñoäng, truï laø tònh; roài chaáp giöõ caùi vaéng laëng, thì

chöa phaûi laø chôn-tònh. Neân caû hai vieäc ñeàu laø coøn ôû trong phaïm-vi cuûa voïng-thöùc.

_ Nay nhôø yù-chæ nhieäm maàu cuûa Ñöùc Luïc-Toå chæ daïy cho Trí-Thoâng hieåu roõ

saùng suoát, thaáy ñöôïc boån-lai dieän-muïc, töùc laø taâm Chôn-Nhö thöôøng-truï (Chôn-

Taâm) voán luoân chí-thanh, chí-tònh.

_ Neân phaûi nöông theo taâm naøy maø tu-haønh, thì thoaùt ly ñöôïc voïng-thöùc,

khoâng coøn mang danh laø oâ-nhieãm nöõa.


Taêng Trí-Thöôøng xuaát-gia luùc coøn treû,

quyeát chí caàu “Thaáy taùnh thaønh Phaät”.

52 – 56

AÂm Nghóa

52. Taêng Trí-Thöôøng, Tín-Chaâu Quí-

Kheâ nhaân, thieàu nieân xuaát-gia, chí caàu

kieán taùnh, nhöùt nhöït tham leã.

52. Vò taêng Trí-Thöôøng, ngöôøi ôû Quí-

Kheâ thuoäc Tín-Chaâu, xuaát-gia luùc coøn

treû, quyeát chí caàu thaáy taùnh, moät hoâm

ñeán tham leã Toå.

53. Sö vaán vieát: ‚Nhöõ tuøng haø lai, duïc

caàu haø söï?‛

53. Toå hoûi: ‚Ngöôi töø ñaâu ñeán, vaø muoán

caàu vieäc chi?‛

54. Vieát: ‚Hoïc nhaân caän truï Hoàng-Chaâu, 54. Trí-Thöôøng baïch: ‚Luùc gaàn ñaây, keû


Baïch-Phong sôn, leã Ñaïi-Thoâng Hoøa-

Thöôïng, moâng thò ‚kieán taùnh thaønh

Phaät‛ chi nghóa, vò quyeát hoà nghi; vieãn

lai ñaàu leã, phuïc voïng Hoøa-Thöôïng töø-bi

chæ-thò‛.

hoïc ñaïo naøy, ôû nuùi Baïch-Phong, thuoäc

Hoàng-Chaâu, coù ñaûnh leã Ñaïi-Thoâng Hoøa-

Thöôïng, nhôø ngaøi môû baøy nghóa ‚thaáy

taùnh thaønh Phaät‛, song chöa giaûi-quyeát

ñöôïc choã nghi ngôø; neân töø xa ñeán ñaây

thaønh-taâm ñaûnh leã, cuùi mong Hoøa-

Thöôïng töø-bi chæ daïy roát raùo cho con‛.

55. Sö vieát: ‚Bæ höõu haø ngoân cuù, nhöõ thí

cöû khaùn?‛

55. Toå noùi: ‚Thaày ngöôi daïy nhöõng caâu

chi, thuaät laïi cho ta nghe thöû?‛

56. Vieát: ‚Trí-Thöôøng ñaùo bæ, phaøm kinh

tam nguyeät, vò moâng thò hoái.

_ Vi phaùp thieát coá, nhöùt tòch ñoäc nhaäp

tröôïng thaát, thænh vaán: nhö haø thò ‘moå

giaùp boån-taâm, boån-taùnh?’‛

56. Trí-Thöôøng baïch: ‚Trí-Thöôøng ñeán

ñoù, tính ñaõ ba thaùng, maø chöa daùm nhôø

ngaøi chæ daïy ñieàu chi.

_ Vì loøng thieát-tha caàu phaùp, neân moät

ñeâm noï, moät mình vaøo nhaø phöông-

tröôïng ñaûnh leã, caàu hoûi nghóa: theá naøo

laø ‘boån-taâm, boån-taùnh cuûa con?’‛

_ Ñaïi-Thoâng naõi vieát: ‚Nhöõ kieán hö-

khoâng phuû?‛

_ Ñoái vieát: ‚Kieán!‛

_ Ñaïi-Thoâng Hoøa-Thöôïng laïi hoûi ñeä-töû:

‚Ngöôi coù thaáy hö-khoâng chaêng?‛

_ Ñeä-töû baïch: ‚Daï thaáy!‛

_ Bæ vieát: ‚Nhöõ kieán hö-khoâng höõu

töôùng maïo phuû?‛

_ Ñoái vieát: ‚Hö-khoâng voâ hình, höõu haø

töôùng maïo?‛

_ Hoøa-Thöôïng noùi: ‚Ngöôi thaáy hö-

khoâng coù töôùng maïo gì khoâng?‛

_ Con baïch: ‚Hö-khoâng voán khoâng hình,

neân coù chi laø töôùng maïo?‛

Bæ vieát:

_ ‚Nhöõ chi boån-taùnh, du nhö hö-khoâng,

lieãu voâ nhöùt vaät khaû kieán, thò danh

chaùnh-kieán; voâ nhöùt vaät khaû tri, thò danh

chôn-tri. (Chôn-tri: taùnh bieát chôn-chaùnh)

_ Voâ höõu thanh huyønh tröôøng ñoaûn, ñaõn

kieán boån nguyeân thanh-tònh, giaùc theå

vieân minh; töùc danh ‘kieán taùnh thaønh

Phaät’, dieäc danh ‘Nhö-Lai tri-kieán’‛.

_ Hoïc nhaân tuy vaên thöû thuyeát, du vò

quyeát lieãu, khaát Hoøa-Thöôïng khai thò‛.

Hoøa-Thöôïng laïi noùi:

_ ‚Boån-taùnh cuûa ngöôi, cuõng nhö hö-

khoâng, thoâng suoát, khoâng vaät chi coù theå

thaáy, ñoù goïi laø chaùnh-kieán; khoâng moät

vaät chi coù theå bieát, aáy goïi laø chôn-tri.

_ Laïi cuõng khoâng coù xanh, vaøng, daøi,

ngaén, chæ thaáy nguoàn goác trong saïch,

giaùc theå troøn saùng; töùc goïi laø ‘thaáy taùnh

thaønh Phaät’, cuõng goïi laø ‘thaáy bieát cuûa

Nhö-Lai’‛.

_ Keû hoïc ñaïo naøy coù nghe roõ caùc lôøi aáy,

nhöng cuõng chöa hieåu thaáu ñaùo, vaäy cuùi

xin Hoøa-Thöôïng khai thò cho‛.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå coù cô-duyeân laàn thöù naêm vôùi vò taêng teân laø Trí-

Thöôøng, ngöôøi queâ ôû Quí-Kheâ thuoäc Tín-Chaâu, xuaát-gia luùc coøn nhoû, quyeát taâm

caàu thaáy taùnh (Chôn-Taâm). Moät hoâm ñeán tham leã Luïc-Toå caàu ñaïo.


_ Toå hoûi: “Ngöôi töø ñaâu ñeán, muoán caàu vieäc chi?”

_ Ngaøi Trí-Thöôøng baïch:

- “Luùc gaàn ñaây keû hoïc ñaïo naøy ôû nuùi Baïch-Phong thuoäc Hoàng-Chaâu, con

coù ñaûnh leã Ñaïi-Thoâng Hoøa-Thöôïng, nhôø ngaøi môû baøy nghóa-lyù thaáy taùnh thaønh

Phaät, song chöa giaûi-quyeát ñöôïc choã nghi ngôø. Neân con töø xa ñeán ñaây, thaønh-taâm

ñaûnh leã, cuùi mong Hoøa-Thöôïng chæ daïy cho thaáy roõ nghóa-lyù roát raùo caâu thaáy taùnh

thaønh Phaät cho con ñöôïc toû”.

_ Toå noùi: “Thaày ngöôi coù daïy cho ngöôi nhöõng caâu chi, thì thuaät laïi cho ta

nghe thöû?”

_ Trí-Thöôøng thuaät laïi:

- “Ñeä-töû ñeán ñoù tu hoïc, tính ra ñaõ ba thaùng maø chöa daùm nhôø ngaøi chæ daïy

ñieàu chi. Nhôn moät hoâm noï, vì söï tha-thieát caàu ñaïo-phaùp, neân moät mình vaøo noäi-

thaát phöông-tröôïng ñaûnh leã caàu hoûi nghóa: Theá naøo laø boån-taâm, boån-taùnh cuûa con?

_ Hoøa-Thöôïng Ñaïi-Thoâng hoûi laïi ñeä-töû: “Ngöôi coù thaáy hö-khoâng chaêng?”

_ Ñeä-töû baïch: “Daï thaáy!”

_ Hoøa-Thöôïng laïi hoûi tieáp: “Ngöôi thaáy hö-khoâng coù töôùng maïo gì khoâng?”

_ Con baïch: “Hö-khoâng voán khoâng hình, neân coù chi laø töôùng maïo?”

_ Hoøa-Thöôïng laïi noùi:

- “Boån-taùnh cuûa ngöôi cuõng nhö hö-khoâng thoâng suoát, khoâng vaät chi khaù

thaáy. Thaáy ñöôïc nhö vaäy thì goïi laø chaùnh-kieán.

- Neân noù voán khoâng vaät chi khaù bieát, maø bieát ñöôïc nhö vaäy goïi laø chôn-trí.

- Vì boån-taùnh nguyeân noù voán thanh-tònh, khoâng xanh, vaøng, daøi, ngaén

v.v..., ñoù laø caùi theå giaùc-ngoä vieân-minh cuûa oâng vaäy, ñoù goïi laø Phaät, coøn goïi laø tri-

kieán Nhö-Lai.

- Thaáy bieát roõ nhö vaäy goïi laø thaáy taùnh thaønh Phaät.

- Ngaøi chæ daïy nhö theá, maø Trí-Thöôøng cuõng khoâng ngoä ñöôïc.

_ Maëc daàu ngaøi coù daïy thaät loøng, moät caùch thaät thaø nhö vaäy, nhö ngaøi noùi

baûn-taùnh ñoù khoâng töôùng maïo, gioáng nhö hö-khoâng luoân thanh-tònh, khoâng daøi,

khoâng ngaén, khoâng xanh, vaøng, ñoû, traéng v.v..., neáu thaáy ñöôïc nhö vaäy, bieát ñöôïc

nhö vaäy, laø chaùnh-kieán vaø chôn-trí.

_ Ta nhìn laïi roõ thì coù roõ, nhöng khoâng thöïc saùt, vì coøn giaûi theo töôùng cuûa

danh-töø Phaät-hoïc, neân ngaøi Trí-Thöôøng khoù toû ngoä ñöôïc laø vaäy. Do ñoù, ngaøi Trí-

Thöôøng môùi ñeán nhôø Toå khai-thò vaø chæ daïy theâm cho troïn nghóa.

57

AÂm Nghóa

57. Sö vieát: Bæ sö sôû thuyeát, du toàn kieán

tri, coá linh nhöõ vò lieãu. Ngoâ kim thò nhöõ

nhöùt keä:

Baát kieán nhöùt phaùp toàn voâ kieán,

Ñaïi tôï phuø-vaân giaø nhöït dieän,

Baát tri nhöùt phaùp thuû khoâng tri,

Höôøn nhö thaùi hö sanh thieåm ñieän.

57. Toå noùi: Lôøi daïy cuûa thaày ngöôi, coøn

coù choã thaáy bieát, neân khieán ngöôi chöa

hieåu thaáu. Ta nay khai-thò cho ngöôi moät

baøi keä:

Chaúng thaáy phaùp gì giöõ khoâng thaáy,

Khaùc naøo maây che maët trôøi,

Chaúng bieát phaùp gì giöõ khoâng bieát,

Ví nhö thaùi hö sanh ñieän nhaùy.


Thöû chi tri-kieán mieát nhieân höng,

Thaùc nhaän haø taèng giaûi phöông-tieän,

Nhöõ ñöông nhöùt nieäm töï tri phi,

Töï kyû linh quang thöôøng hieån hieän.

Nhöõng thaáy bieát aáy thoaït daáy leân,

Khoâng roõ phöông-tieän neân nhaän quaáy,

Moät nieäm ngöôi neân bieát loãi mình,

AÙnh saùng töï taâm thöôøng chieáu hieän.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy, Ñöùc Luïc-Toå baûo ngaøi Trí-Thöôøng raèng:

- “Lôøi daïy cuûa thaày ngöôi haõy coøn coù choã thaáy bieát, laø coøn naëng veà töôùng

quaù nhieàu, cho neân khieán cho ngöôi chöa hieåu thaáu nghóa-lyù. Nay ta vì ngöôi maø

khai-thò môû baøy cho ngöôi qua baøi keä nhö sau:

Caâu: “Chaúng thaáy phaùp gì giöõ khoâng thaáy,

Khaùc naøo maây che maët trôøi,

Chaúng bieát phaùp gì giöõ khoâng bieát,

Ví nhö thaùi-hö sanh ñieän nhaùy”.

_ Laø noùi neáu mình chaúng thaáy vaø chaúng bieát moät phaùp gì (töùc thaáy bieát maø

khoâng dính maéc vôùi thaáy bieát) töùc laø mình ñaõ lìa ñöôïc phaùp-chaáp phaân-bieät.

_ Theá maø mình coøn chaáp giöõ laáy caùi chaúng thaáy chaúng bieát aáy laøm ñuùng, thì

cuõng chöa thoaùt khoûi caùi taâm phaân-bieät cuûa yù-thöùc (thöùc thöù 6).

_ Vì bôûi phaân-bieät môùi coù thuû xaû (laø laáy boû). Coù thuû xaû môùi coù thaáy, coù bieát;

thì môùi coù chaáp laáy caùi khoâng thaáy khoâng bieát nhö vaäy.

_ Huoáng chi Chôn-Taâm baûn lai noù voán thanh-tònh vaø saùng suoát saün coù, maø

nay bò caùi chaáp khoâng thaáy khoâng bieát aáy laøm cho che khuaát, thì coù khaùc naøo nhö

ñaùm maây che toái maët trôøi.

_ Laïi coøn Chôn-Taâm baûn lai voán thanh-tònh nhö hö-khoâng maø nay bò caùi

chaáp khoâng bieát naøy loït vaøo trong, laøm cho noù sanh voïng-ñoäng, thì coù khaùc naøo ôû

giöõa hö-khoâng thoaït sanh ra ñieän chôùp.

_ Neân Thieàn-sö Vónh-Gia Huyeàn-Giaùc noùi:

- “Boû coù, chaáp khoâng, hai caùi beänh in nhau, ví nhö sôï chìm, laïi chun vaøo löûa

vaäy”.

_ Ñöùc Luïc-Toå noùi theâm:

- “Boû voïng taâm laáy Chôn-Taâm, neân taâm coøn laáy boû laø hö nguïy. Ngöôøi tu

chaúng roõ laïi laøm theo, töùc laø nhaän giaëc laøm con quí”.

Caâu: “Nhöõng thaáy bieát aáy, thoaït daáy leân,

Khoâng roõ phöông-tieän, neân nhaän quaáy”.

_ Laø noùi chaáp caùi khoâng thaáy khoâng bieát laø laøm cho caùi thaáy bieát chôn-chaùnh

töï daáy leân, maø mình khoâng bieát, thì mình ñaõ nhaän laàm.

_ Cho neân ngöôøi tu maø coøn thaáy moät phaùp gì, hay coøn bieát moät phaùp gì, thì

caùi thaáy thuoäc veà nhaõn thöùc; coøn phaân-bieät maø bieát laø thuoäc veà yù-thöùc phaân-bieät,

taát caû ñeàu laø voïng.

_ Laïi coøn chaáp caùi khoâng thaáy bieát laøm chôn-thaät, coù ngôø ñaâu mình boû caùi

coù thaáy, coù bieát ñoù, roài laïi chaáp caùi khoâng thaáy, khoâng bieát noï.


_ Thì caùi khoâng thaáy, khoâng bieát naøy noù cuõng y-nhieân, coøn ôû trong caùi thaáy

bieát, chôù ñaâu ñaõ thoaùt khoûi ngoaøi voøng naêng kieán, sôû kieán, naêng tri, sôû tri ñöôïc

ñaâu? Neân goïi laø nhaän quaáy laø vaäy.

Caâu: “Moät nieäm ngöôi neân bieát loãi mình,

Thì aùnh saùng töï taâm thöôøng chieáu hieän”.

_ Laø noùi: AÙnh saùng töï taâm: laø caùi baûn-höõu trí-quang (Chôn-Taâm) cuûa töï

taâm.

_ Neân trong moät nieäm naêng sôû ñeàu vong (queân), coù khoâng thaûy baët, khoâng

phaân-bieät, khoâng thuû xaû, thì töùc laø töï taâm thanh-tònh saün coù.

_ Maø ñaõ töï taâm thanh-tònh, thì baûn höõu trí quang (Chôn-Taâm) cuûa ta thöôøng

haèng hieån hieän vaäy.

Toùm laïi:

_ Neáu coøn chaáp giöõ caùi khoâng thaáy, thì boån-taâm saùng suoát lieàn bò che

khuaát, ví nhö maët trôøi bò maây che.

_ Neáu coøn chaáp giöõ caùi khoâng bieát, thì boån-taùnh thanh-tònh bò ñoäng, ví nhö

hö-khoâng thoaït sanh ñieän chôùp.

_ Nhöõng thöù thaáy, bieát nhö vaäy laø voïng, vì khoâng hieåu maø nhaän laàm, chöa

thoaùt voøng naêng kieán, sôû kieán, naêng tri, sôû tri.

_ Neáu nhö moät nieäm naêng sôû ñeàu döùt heát, thì khoâng coøn phaân-bieät, thuû xaû,

thì töï taâm thanh-tònh quang-minh hieån hieän haèng nhö.

58

AÂm Nghóa

58. Thöôøng vaên keä dó, taâm yù hoaùt nhieân,

naõi thuaät keä vieát:

Voâ ñoan khôûi tri-kieán,

Tröôùc töôùng caàu Boà-ñeà,

Tình toàn nhöùt nieäm ngoä,

Ninh vieät tích thôøi meâ.

Töï-taùnh giaùc nguyeân theå,

Tuøy chieáu uoång thieân löu,

Baát nhaäp Toå-sö thaát,

Mang nhieân thuù löôõng ñaàu.

58. Trí-Thöôøng nghe xong baøi keä cuûa

Toå, taâm yù thoâng suoát, beøn thuaät laïi keä

raèng:

Thoaït nhieân khôûi thaáy bieát,

Dính töôùng caàu Boà-ñeà,

Tình coøn moät nieäm ngoä,

Khoù thoaùt buoåi xöa meâ.

Töï-taùnh theå nguoàn giaùc,

Theo boùng luoáng troâi dôøi,

Chaúng ñöôïc vaøo nhaø Toå,

Khoâng khoûi laïc hai nôi.

GIAÛNG GIAÛI

Caâu: “Thoaït nhieân khôûi thaáy bieát,

Dính töôùng caàu Boà-ñeà”.

_ Laø noùi töï taâm baûn lai goác vaãn thanh-tònh,

- khoâng naêng sôû,

- khoâng töï, khoâng tha,


- chaúng phaûi coù, chaúng phaûi khoâng,

- chaúng phaûi chaúng coù, chaúng phaûi chaúng khoâng,

- lìa caû danh töôùng,

- tuyeät caû hyù-luaän.

- Taâm aáy laø: laøm Phaät.

- Taâm aáy laø: Phaät.

- Taâm aáy laø: Chôn-Taâm,

- khoâng ñôïi phaûi tu, phaûi chöùng gì nöõa caû.

_ Theá maø ñöông khoâng, laïi khôûi ra caùi bieát, caùi thaáy, caùi phaân-bieät, thuû xaû,

roài chaáp theo phaùp-töôùng naøy maø caàu ñaïo Boà-ñeà. AÁy goïi laø ngoaøi taùnh caàu Phaät,

ngoaøi taâm caàu phaùp, thì chaúng bao giôø coù ñöôïc.

_ Nhöng phaûi bieát raèng caùi laàm maø oâng Trí-Thöôøng noùi ñaây laø moät caùi laàm

chung cuûa ña soá ngöôøi hoïc Phaät.

_ Maø coù voán goác phaùt nguyeân töø trong cuøng moät nguoàn taùnh giaùc taát minh

voïng, vi minh giaùc maø löu boá ra caû (taùnh giaùc laøm saùng voïng, vì meâ giaùc maø coù).

Caâu: “Tình coøn moät nieäm ngoä,

Khoù thoaùt buoåi xöa meâ”.

- Tình coøn moät nieäm: laø noùi caùi tình nieäm quaù ít.

- Ngoä: laø giaùc-ngoä, laø toû bieát, laø thöùc tænh.

- Buoåi xöa meâ: laø caùi hoaëc voâ-minh töø thôøi voâ-thuûy, noù laøm cho taát caû

chuùng-sanh meâ aùm maø khoâng toû chôn-lyù.

_ Laø noùi neáu trong taâm tình ta, maø coøn moät nieäm caàu ngoä, hay bieát mình

ngoä, thì töùc laø y-nhieân coøn meâ.

_ Meâ vôùi ngoä tuy khaùc nhau caùi danh goïi, maø cuõng cuøng ñoàng moät taâm theå

khoâng khaùc, - heã taâm coøn phaân-bieät, chaáp-tröôùc töùc laø meâ,

- heã taâm heát phaân-bieät, chaáp-tröôùc töùc laø ngoä.

_ Caùi ngoä naøy laø ngoä laïi baûn-theå thanh-tònh (Chôn-Taâm) cuûa töï taâm mình,

chôù chaúng phaûi ngoä caùi gì khaùc.

_ Theá maø ngaøy nay ta daàu coøn moät chuùt tình nieäm veà söï caàu ngoä, hay bieát

mình laø ngoä, thì caùi ngoä naøy laø taâm coøn phaân-bieät, coøn chaáp-tröôùc chöa döùt heát thì

laøm sao heát ñöôïc caùi meâ cuõ.

Caâu: “Töï-taùnh theå nguoàn giaùc,

Theo boùng luoáng troâi dôøi”.

_ Laø noùi caùi baûn-theå dieäu-minh Chôn-Giaùc cuûa töï-taùnh chính laø caùi nguoàn

goác saùng suoát trong saïch (Chôn-Taâm) phaùt-sanh ra caùc thöù trí-ñöùc voâ-laäu.

_ Vì bôûi traûi qua nhieàu kieáp meâ maø queân maát caùi taùnh theå saùng suoát (Chôn-

Taâm) cuûa mình töï saün coù, laïi cöù ñeo ñuoåi theo ngoaïi-traàn, phaân-bieät, chaáp-tröôùc

v.v..., roài khôûi ra caùc hoaëc, taïo nghieäp maø phaûi chòu quaû-baùo sanh-töû luaân-hoài nhö

vaäy maõi.

Caâu: “Chaúng ñöôïc vaøo nhaø Toå,

Khoâng khoûi laïc hai nôi”.

_ Nhaø Toå: laø bieåu-tröng cho caùi caûnh-giôùi nhö:

- Ly ngoân tuyeät töôùng. Taâm, voïng ñeàu queân.


- Muoân caûnh eâm ñeàm. Moät maøu vaéng laëng.

- Nhò-thöøa khoù ñi ñeán. Ngoaïi-ñaïo khoâng tìm ra.

- Trôøi ñaát heát ngoû löôøng, quæ thaàn chaúng nhìn thaáy.

_ Cho neân nhöõng vò tu-hoïc Phaät maø chöa ñaït tôùi caûnh-giôùi naøy, thì khoâng

sao khoûi chaïy laïc hai loái, nghóa laø:

- chaúng chaáp coù, thì cuõng chaáp khoâng,

- chaúng chaáp töôùng, thì cuõng chaáp phaùp v.v...

- thì nhö vaäy khoâng theå naøo tröïc nhaän chôn-thöøa ñöôïc, neân ñaønh phaûi laïc

vaøo hai nôi maø thoâi.

Toùm laïi:

_ Töï taâm thanh-tònh trang-nghieâm thieâng saùng (thieâng: laø thanh), roãng suoát

thì: - khoâng naêng, khoâng sôû

- khoâng thuû, khoâng xaû

- khoâng sanh, khoâng dieät

- khoâng coù soá muïc

- khoâng coù thôøi-gian, khoâng-gian

- thì ñaây goïi laø taâm Phaät.

_ Ñaõ laø taâm Phaät thì khoâng phaûi ñôïi coù tu chöùng chi caû, neân khi khôûi ra

thaáy bieát, phaân-bieät, thuû xaû v.v..., roài meâ chaáp theo caùc saéc töôùng naøy maø ñem

caàu ñaïo giaùc-ngoä; thì ñaây laø caàu Phaät, caàu phaùp ôû ngoaøi taâm, keát cuoäc voâ-ích.

_ Neáu nhö taâm coøn moät nieäm caàu ngoä, hoaëc töï xöng cho mình ngoä, töùc laø

taâm coøn phaân-bieät, coøn chaáp-tröôùc, thì khoâng theå döùt ñöôïc caùi meâ thôøi xöa, töùc laø

voâ-minh ñaõ coù töø hoài voâ-thuûy vaãn coøn.

_ Boån-theå chaùnh-giaùc cuûa töï-taùnh (Chôn-Taâm) laø nguoàn phaùt-huy phöôùc-

tueä vaø coâng-ñöùc voâ-taän.

_ Vì vaäy chuùng-sanh ñaõ traûi qua nhieàu kieáp meâ-muoäi neân queân maát boån-

theå thanh-tònh chaùnh-giaùc cuûa töï-taùnh (Chôn-Taâm) maø phaûi sa meâ theo ngoaïi-

caûnh traàn-tuïc, roài taïo caùc voïng-nghieäp, töï laøm, töï thoï, coù vay, coù traû.

_ Do ñoù laån quaån trong voøng nghieäp baùo vay traû, maø cam chòu troâi laên giöõa

bieån khoå sanh-töû maõi maõi laø vaäy.

_ Neân kinh noùi raèng:

- Nhaø Toå: laø bieåu-tröng cho caûnh-giôùi nhö ly ngoân, tuyeät töôùng, thanh-tònh

trang-nghieâm v.v...

_ Neáu nhö ngöôøi tu Phaät maø khoâng vaøo ñöôïc nhaø Toå, thì chaéc chaén phaûi

laïc höôùng vaøo hai choã chaáp coù, chaáp khoâng; nhö theá laõnh-thoï chaùnh-giaùo thaät laø

voâ-cuøng khoù khaên.

59 – 62

AÂm Nghóa

59. Trí-Thöôøng nhöùt nhöït vaán sö vieát:

_ ‚Phaät thuyeát tam-thöøa phaùp, höïu ngoân

toái-thöôïng-thöøa, ñeä-töû vò giaûi, nguyeän vò

giaùo-thoï‛.

59. Moät hoâm Trí-Thöôøng hoûi Toå:

_ ‚Ñöùc Phaät ñaõ noùi phaùp tam-thöøa, sao

coøn noùi toái-thöôïng-thöøa, ñeä-töû chöa roõ,

caàu xin Hoøa-Thöôïng chæ daïy cho‛.


60. Sö vieát: Nhöõ quaùn töï boån-taâm, maïc

tröôùc ngoaïi phaùp-töôùng.

_ Phaùp voâ töù-thöøa, nhaân-taâm töï höõu

ñaúng sai.

_ Kieán vaên chuyeån tuïng thò tieåu-thöøa.

_ Ngoä phaùp giaûi nghóa thò trung-thöøa.

_ Y phaùp tu-haønh thò ñaïi-thöøa.

_ Vaïn-phaùp taän thoâng, vaïn-phaùp caâu bò,

nhöùt-thieát baát-nhieãm, ly chö phaùp-töôùng,

nhöùt voâ-sôû-ñaéc, danh toái-thöôïng-thöøa.

60. Toå noùi: Ngöôi töï quaùn xeùt laáy boån-

taâm, ñöøng chaáp theo phaùp-töôùng ôû

ngoaøi.

_ Phaùp voán khoâng coù boán thöøa, chæ taïi

taâm ngöôøi töï coù nhieàu böïc rieâng khaùc.

_ Baäc thaáy nghe chuyeân tuïng laø tieåu-

thöøa.

_ Baäc toû phaùp roõ nghóa laø trung-thöøa.

_ Baäc y phaùp tu-haønh laø ñaïi-thöøa.

_ Baäc muoân phaùp ñeàu thoâng, muoân phaùp

goàm ñuû, taát caû chaúng nhieãm, lìa caùc

phaùp-töôùng, khoâng moät phaùp naøo khaù

ñaëng, ñoù goïi laø toái-thöôïng-thöøa.

61. Thöøa thò ‚haønh‛ nghóa, baát taïi khaåu

tranh. Nhöõ tu töï tu, maïc vaán ngoâ daõ.

_ Nhöùt-thieát thôøi trung, töï-taùnh töï nhö.

61. Thöøa nghóa laø ‚vaâng laøm‛, chaúng

phaûi tranh-luaän ôû ñaàu mieäng. Ngöôi cöù

töï tu, chôù hoûi ta nöõa.

_ Baát cöù luùc naøo, töï-taùnh cuûa mình cuõng

töï nhö baát-ñoäng.

62. Thöôøng leã taï chaáp thò, chung sö chi

theá

62. Trí-Thöôøng ñaûnh leã taï ôn, vaø theo

haàu Toå troïn ñôøi.

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy Toå daïy tieáp cho Trí-Thöôøng.

_ Moät hoâm Trí-Thöôøng hoûi Toå:

- “Ñöùc Theá-Toân ñaõ noùi tam-thöøa, sao coøn laïi noùi toái thöôïng-thöøa laøm chi

vaäy? Vì leõ ñoù ñeä-töû chöa roõ, caàu xin Hoøa-Thöôïng chæ daïy cho”.

_ Ñöùc Luïc-Toå noùi:

- “Ngöôøi tu laø phaûi bieát töï quaùn xeùt laïi boån-taâm cuûa mình maø ñöøng chaáp

theo phaùp-töôùng ôû beân ngoaøi.

- Coøn phaùp Phaät khoâng coù boán thöøa, maø coù laø do taâm-ñòa cuûa chuùng-sanh

coù nhieàu baäc sai khaùc nhau, neân môùi coù chia thaønh boán thöøa nhö theá.

- Baäc öa thaáy, nghe, tuïng, nieäm, thì goïi laø baäc tieåu-thöøa.

- Baäc toû phaùp, roõ nghóa thì goïi laø baäc trung-thöøa.

- Baäc ñaõ toû phaùp roõ nghóa laïi coøn y giaùo-phaùp tu-haønh, thì goïi laø baäc ñaïi-

thöøa.

- Baäc muoân phaùp ñeàu thoâng, muoân phaùp goàm ñuû, taát caû caûnh chaúng

nhieãm, lìa ñöôïc caùc phaùp-töôùng, laïi bieát khoâng moät phaùp naøo khaù ñaëng v.v..., thì

goïi laø baäc toái-thöôïng-thöøa.

- Neân thöøa ôû ñaây laø nghóa vaâng laøm, maø chaúng phaûi tranh-luaän ôû ñaàu

mieäng.

- Nhaø ngöôi cöù y nhö vaäy maø töï tu, töï söûa, khoûi caàu hoûi ta nöõa.

- Laïi neân bieát raèng trong taát caû caùc thôøi, thì töï-taùnh (Chôn-Taâm) mình

cuõng haèng thöôøng nhö, baát-ñoäng”.


_ Trí-Thöôøng nghe xong lieàn tænh ngoä maø ñaûnh leã taï ôn. Roài ngaøi hôïp

duyeân maø theo haàu haï Toå troïn ñôøi.


Taêng Chí-Ñaïo xem kinh Nieát-Baøn treân 10 naêm

maø chöa roõ yù kinh.

63 – 74

AÂm Nghóa

63. Taêng Chí-Ñaïo, Quaûng-Chaâu Nam-

Haûi nhaân daõ, thænh ích vieát:

_ ‚Hoïc nhaân töï xuaát-gia, laõm Nieát-Baøn

kinh thaäp taûi höõu dö, vò minh ñaïi-yù,

nguyeän Hoøa-Thöôïng thuøy hoái‛.

63. Vò taêng Chí-Ñaïo, ngöôøi ôû Nam-Haûi

thuoäc Quaûng-Chaâu, ñeán leã Toå baïch

raèng:

_ ‚Keû hoïc ñaïo naøy töø khi xuaát-gia, xem

kinh Nieát-Baøn ñaõ treân möôøi naêm, nhöng

chöa roõ ñöôïc ñaïi-yù cuûa kinh, xin Hoøa-

Thöôïng xuoáng ôn chæ giaùo‛.

64. Sö vieát: ‚Nhöõ haø xöù vò minh?‛ 64. Toå hoûi: ‚Ngöôi chöa roõ choã naøo?‛

65. Vieát: ‚Chö haïnh voâ-thöôøng, thò sanh

dieät phaùp, sanh dieät dieät dó, tòch-dieät vi

laïc‛. Ö thöû nghi-hoaëc.

65. Chí-Ñaïo baïch: ‚Trong kinh noùi: caùc

haïnh khoâng thöôøng, laø phaùp sanh dieät,

sanh dieät, dieät döùt roài, tòch-dieät laøm

vui‛. Ñeä-töû haõy coøn nghi-hoaëc choã aáy.

66. Sö vieát: ‚Nhöõ taùc ma sanh nghi?‛ 66. Toå hoûi: ‚Ngöôi nghi caùch naøo?‛

67. Vieát:

_ Nhöùt-thieát chuùng-sanh giai höõu nhò

thaân, vò saéc-thaân , phaùp-thaân daõ.

_ Saéc-thaân voâ-thöôøng, höõu sanh höõu

dieät; phaùp-thaân höõu thöôøng, voâ tri voâ

giaùc. Kinh vaân:

_ ‚Sanh dieät dieät dó, tòch-dieät vi laïc‛ giaû,

baát thaåm haø thaân tòch-dieät, haø thaân thoï

laïc?

67. Chí-Ñaïo baïch:

_ Taát caû chuùng-sanh ñeàu coù hai thaân laø

saéc-thaân vaø phaùp-thaân.

_ Saéc-thaân thì khoâng thöôøng, coù sanh, coù

dieät; coøn phaùp-thaân thì thöôøng, khoâng

tri, khoâng giaùc. Vaäy caâu kinh noùi:

_ ‚Sanh dieät döùt roài, tòch-dieät laøm vui‛,

ñeä-töû chaúng roõ thaân naøo tòch-dieät, coøn

thaân naøo höôûng vui?

_ Nhöôïc saéc-thaân giaû, saéc-thaân dieät thôøi,

töù ñaïi phaân taùn, toaøn nhieân thò khoå, khoå

baát khaû ngoân laïc.

_ Nhöôïc phaùp-thaân tòch-dieät, töùc ñoàng

thaûo-moäc ngoõa thaïch, thuøy ñöông thoï

laïc?

_ Neáu noùi saéc-thaân, thì khi saéc-thaân dieät

roài, töùc laø töù ñaïi tan raõ, hoaøn-toaøn laø

khoå, maø ñaõ khoå thì khoâng theå noùi vui

ñöôïc.

_ Coøn nhö noùi phaùp-thaân tòch-dieät, thì

töùc phaùp-thaân ñoàng nhö loaøi coû caây,

gaïch ñaù, thì coù caùi gì maø höôûng söï vui?


68. Höïu phaùp-taùnh thò sanh dieät chi theå,

- nguõ-uaån thò sanh dieät chi duïng,

- ‚nhöùt theå nguõ duïng‛, sanh dieät thò

thöôøng:

_ Sanh taéc tuøng theå khôûi duïng, dieät taéc

nhieáp duïng qui theå.

68. Laïi nhö phaùp-taùnh laø caùi theå sanh

dieät,

- nguõ-uaån laø caùi duïng sanh dieät,

- ‚moät theå, naêm duïng‛, sanh dieät laø

thöôøng:

_ Sanh thì do theå khôûi ra duïng, dieät thì

thaâu duïng trôû veà theå.

69. Nhöôïc thính caùnh sanh, töùc höõu-tình

chi loaïi, baát-ñoaïn baát-dieät.

_ Nhöôïc baát thính caùnh sanh, taéc vónh

qui tòch-dieät, ñoàng ö voâ-tình chi vaät.

_ Nhö thò taéc nhöùt-thieát chö phaùp, bò

Nieát-Baøn chi sôû caám phuïc, thöôïng baát

ñaéc sanh, haø laïc chi höõu?

69. Neáu noùi raèng coù sanh laïi, töùc laø loaøi

höõu-tình chaúng ñoaïn chaúng dieät.

_ Neáu noùi raèng chaúng coù sanh laïi, thì

vónh-vieãn veà nôi tòch-dieät, khoâng khaùc gì

vaät voâ-tình.

_ Nhö theá thì taát caû caùc phaùp, ñeàu bò

caûnh-giôùi Nieát-Baøn caám ngaên, sanh coøn

chaúng ñöôïc, thì coù gì vui?

70. Sö vieát: Nhöõ thò Thích töû, haø taäp

ngoaïi-ñaïo ñoaïn thöôøng taø-kieán, nhi nghi

toái-thöôïng-thöøa phaùp?

_ Cöù nhöõ sôû thuyeát, töùc saéc-thaân ngoaïi

bieät höõu phaùp-thaân, ly sanh dieät caàu ö

tòch-dieät, höïu suy Nieát-Baøn thöôøng laïc,

ngoân höõu thaân thoï duïng.

_ Tö naõi chaáp laãn sanh töû, ñam tröôùc theá

laïc.

70. Toå noùi: Ngöôi laø con nhaø hoï Thích,

sao laïi hoïc theo ngoaïi-ñaïo chaáp ñoaïn

thöôøng cuûa taø-kieán, maø luaän giaûi phaùp

toái-thöôïng-thöøa? Thaät laø sai laàm.

_ Cöù theo lôøi noùi cuûa ngöôi, ngoaøi saéc-

thaân laïi coù phaùp-thaân khaùc, lìa sanh dieät

maø caàu tòch-dieät, laïi suy tìm tôùi choã

Nieát-Baøn thöôøng vui maø noùi coù thaân thoï

duïng.

_ Ñoù laø giöõ chaët laáy nghieäp sanh töû,

ñaém meâ theo caùi vui theá-gian.

71. Nhöõ kim ñöông tri, Phaät vò nhöùt-thieát

meâ-nhaân, nhaän ‚nguõ-uaån hoøa-hieäp‛ vi

töï theå töôùng; phaân-bieät nhöùt-thieát phaùp

vi ngoaïi traàn töôùng, haùo sanh oá töû, nieäm

nieäm thieân löu, baát tri moäng huyeãn hö

giaû, uoång thoï luaân-hoài.

_ Dó ‚thöôøng laïc Nieát-Baøn‛, phieân vi

khoå töôùng, chung nhöït trì caàu.

71. Nay ngöôi neân bieát, Phaät ñaõ töøng

daïy: taát caû chuùng-sanh meâ-muoäi, nhaän

laàm ‚naêm uaån hoøa-hieäp‛ laøm theå töôùng

cuûa mình; vaø phaân-bieät taát caû phaùp cho

laø töôùng ngoaïi traàn, roài ham soáng, sôï

cheát, nieäm nieäm ñoåi dôøi, khoâng bieát ñoù

laø moäng huyeãn hö giaû maø luoáng chòu

luaân-hoài.

_ Laïi laáy caûnh ‚Nieát-Baøn thöôøng vui‛

ñoåi thaønh töôùng khoå maø troïn ngaøy tìm

caàu beân ngoaøi.

72. Phaät maãn thöû coá, naõi thò Nieát-Baøn

chôn-laïc;

- saùt-na voâ höõu sanh töôùng, saùt-na voâ

höõu dieät töôùng;

- caùnh voâ sanh dieät khaû dieät, thò taéc tòch-

72. Vì côù aáy, Phaät thöông xoùt chuùng-

sanh, môùi chæ daïy Nieát-Baøn chôn-laïc;

- trong saùt-na khoâng coù töôùng sanh,

trong saùt-na khoâng coù töôùng dieät;

- laïi khoâng coù caùi sanh dieät chi, coù theå


dieät hieän-tieàn;

- ñöông hieän-tieàn thôøi, dieäc voâ hieän-tieàn

chi löôïng, naõi vò thöôøng laïc.

_ Thöû laïc voâ höõu thoï giaû, dieäc voâ baát

thoï giaû, khôûi höõu ‚nhöùt theå nguõ duïng‛

chi danh; haø huoáng caùnh ngoân Nieát-Baøn

caám phuïc chö phaùp, linh vónh baát-sanh,

tö naõi baùng Phaät huûy phaùp.

dieät, ñoù laø tòch-dieät hieän-tieàn;

- maø ñöông luùc hieän-tieàn, cuõng khoâng coù

caùi löôïng hieän-tieàn, môùi goïi laø thöôøng

vui.

_ Caùi vui naøy khoâng ai thoï vaø cuõng

khoâng ai chaúng thoï, thì ñaâu coù caùi teân

keâu laø ‚moät theå naêm duïng‛; huoáng chi

ngöôi laïi noùi Nieát-Baøn ngaên caám caùc

phaùp, laøm cho vónh-vieãn chaúng sanh, ñoù

laø ngöôi cheâ Phaät, huûy phaùp.

73. Thính ngoâ keä vieát:

Voâ-thöôïng ñaïi Nieát-Baøn,

Vieân-minh thöôøng tòch-chieáu,

Phaøm ngu vò chi töû,

Ngoaïi-ñaïo chaáp vi ñoaïn,

Chö caàu nhò-thöøa nhaân,

Muïc dó vi voâ taùc,

Taän thuoäc tình sôû keá,

Luïc thaäp nhò kieán boån.

73. Haõy nghe keä ta ñaây:

Baäc ñaïi Nieát-Baøn voâ-thöôïng,

Troøn saùng thöôøng laëng soi,

Phaøm ngu goïi laø cheát,

Ngoaïi-ñaïo chaáp cho laø ñoaïn,

Caùc keû caàu nhò-thöøa,

Cho raèng khoâng taïo taùc,

Suy xeùt theo voïng tình,

Thaáy saùu möôi hai taø-kieán.

Voïng laäp hö giaû danh,

Haø vi chôn thieät nghóa,

Duy höõu quaù löôïng nhaân,

Thoâng ñaït voâ thuû xaû.

Taïm laäp danh giaû doái,

Ñaâu phaûi nghóa chôn-thaät,

Chæ coù baäc sieâu-vieät,

Thoâng suoát khoâng thuû xaû.

Dó tri nguõ-uaån phaùp,

Caäp dó uaån trung ngaõ,

Ngoaïi hieän chuùng saéc töôïng,

Nhöùt nhöùt aâm-thinh töôùng,

Bình-ñaúng nhö moäng huyeãn,

Baát-khôûi phaøm thaùnh kieán,

Baát taùc Nieát-Baøn giaûi,

Nhò bieân tam teá ñoaïn.

Vì bieát phaùp nguõ-uaån,

Cuøng caùi ta ôû trong,

Ngoaøi baøy caùc saéc töôùng,

Taát caû töôùng aâm-thinh,

Bình-ñaúng nhö moäng huyeãn,

Khoâng coøn thaáy thaùnh phaøm,

Chaúng nghó caûnh Nieát-Baøn,

Hai vieäc ba thôøi döùt.

Thöôøng öùng chö caên duïng,

Nhi baát-khôûi duïng töôûng,

Phaân-bieät nhöùt-thieát phaùp,

Baát-khôûi phaân-bieät töôûng.

Haèng öùng-duïng caùc caên,

Maø chaúng töôûng laø duïng,

Phaân-bieät taát caû caùc phaùp,

Maø chaúng töôûng phaân-bieät.

Kieáp hoûa thieâu haûi ñeå,

Phong coå sôn töông kích,

Chôn-thöôøng tòch-dieät laïc,

Nieát-Baøn töôùng nhö thò.

Löûa kieáp ñoát ñaùy bieån,

Gioù thoåi nuùi choïi nhau,

Chôn-thöôøng tónh laëng vui,

Caûnh töôùng Nieát-Baøn nhö vaäy.

Ngoâ kim cöôõng ngoân thuyeát,

Linh nhöõ xaû taø-kieán,

Nhöõ vaät tuøy ngoân giaûi,

Ta nay cöôõng noùi ra,

Khieán ngöôi boû thaáy laàm,

Ngöôi chôù giaûi theo lôøi,


Höùa nhöõ tri thieåu phaän. Cho ngöôi bieát phaàn ít.

74. Chí-Ñaïo vaên keä ñaïi ngoä, duõng döôïc

taùc leã nhi thoái.

74. Chí-Ñaïo nghe keä xong lieàn toû ngoä,

hôùn hôû ñaûnh leã roài lui ra.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy, Ñöùc Luïc-Toå coù cô-duyeân laàn thöù saùu vôùi vò taêng phaùp-danh laø

Chí-Ñaïo, ngöôøi ôû Nam-Haûi, thuoäc Quaûng-Chaâu, ñeán leã Toå maø baïch raèng:

- “Keû hoïc ñaïo naøy, töø khi xuaát-gia xem kinh Nieát-Baøn ñaõ treân möôøi naêm roài,

nhöng chöa roõ ñöôïc ñaïi-yù cuûa kinh, nay cuùi xin Hoøa-Thöôïng xuoáng ôn chæ-giaùo

cho con ñöôïc toû”.

_ Ñöùc Luïc-Toå baûo raèng: “Ngöôi chöa toû choã naøo?”

_ Taêng Chí-Ñaïo baïch:

- “Trong kinh coù noùi caùc haïnh khoâng thöôøng laø phaùp sanh dieät. Khi sanh

dieät ñaõ döùt roài, thì laáy tòch-dieät laøm vui (laø laáy Nieát-Baøn thanh-tònh). Ñeä-töû haõy coøn

nghi-hoaëc choã naøy”.

_ Ñöùc Luïc-Toå hoûi: “Ngöôi nghi caùch naøo?”

_ Chí-Ñaïo baïch:

- Taát caû chuùng-sanh ñeàu coù hai thaân: moät laø saéc-thaân, hai laø phaùp-thaân. Maø

saéc-thaân thì khoâng thöôøng, coù sanh, coù dieät; coøn phaùp-thaân thì laïi thöôøng, maø

khoâng tri, khoâng giaùc.

- Vaäy trong kinh noùi: “Sanh dieät döùt roài, tòch-dieät laøm vui”. Ñeä-töû chaúng roõ

thaân naøo tòch-dieät (sanh dieät) vaø thaân naøo höôûng vui?

- Coøn neáu noùi saéc-thaân thì khi saéc-thaân ñaõ dieät döùt roài, töùc laø töù ñaïi ñaõ tan

raõ, thì noù hoaøn-toaøn laø khoå ñau; maø ñaõ khoå ñau thì khoâng theå noùi laø vui ñöôïc.

- Coøn nhö noùi phaùp-thaân tòch-dieät, thì phaùp-thaân töùc ñoàng vôùi loaïi caây coû,

gaïch ngoùi, thì coøn coù caùi gì laø chòu söï vui ñaây?

- Laïi nöõa: Phaùp-taùnh : laø caùi theå cuûa sanh dieät,

Nguõ-uaån : laø caùi duïng cuûa sanh dieät,

chuùng cuøng moät theå maø coù naêm duïng.

- Coøn noùi veà lyù sanh dieät, laïi cho sanh dieät laø thöôøng, neân khi sanh thì töø

theå khôûi ra duïng, coøn khi dieät thì töø duïng trôû veà theå.

- Nhö-Lai cho raèng coù sanh laïi thì noù thuoäc veà loaøi höõu-tình, thì chaúng

ñoaïn, chaúng dieät.

- Coøn nhö noùi raèng khoâng coù sanh laïi, thì chuùng vónh-vieãn luoân ôû nôi tòch-

dieät (laëng leõ), thì khoâng khaùc naøo vaät voâ-tình.

- Nhö theá thì taát caû caùc phaùp ñeàu bò caûnh-giôùi Nieát-Baøn ngaên caûn, thì vieäc

sanh coøn chaúng ñöôïc, thì coù gì laø vui ñaâu?”

_ Luùc baáy giôø Toå coù yù quôû ngaøi Chí-Ñaïo raèng:

- Nhaø ngöôi hieåu nhö vaäy laø chaáp vaøo hai maët roõ raøng, moät laø chaáp saéc-

thaân laø voâ-thöôøng, hai laø chaáp phaùp-thaân laø thöôøng.

- Töùc laø coøn chaáp hai beân, töùc laø chaáp caùi thöôøng, ngoaøi caùi voâ-thöôøng.

Neân noùi caùi tòch-dieät, ngoaøi caùi sanh dieät, ñaây goïi laø caùi chaáp laàm laãn.


- Ñöùc Theá-Toân vì thöông xoùt chuùng-sanh, môùi chæ daïy Nieát-Baøn chôn-laïc,

vaø chæ cho chuùng ta ngay nôi thaân sanh dieät naøy coù caùi voâ-sanh. Nhöng chuùng ta

khoâng nhaän ra ñöôïc ñieàu naøy, neân ñaønh maõi chòu caûnh luaân-hoài.

- Laïi coøn baûo raèng thaân naêm uaån laø hö giaû, noù coù nhöng khoâng thaät coù; laø

ñeå chæ cho chuùng ta nhaän ra ñöôïc caùi chôn-thaät ôû ngay trong naêm uaån naøy, coù vaät

thaät, töùc laø nhaän ra ñöôïc Chôn-Taâm cuûa mình, Phaät-Taùnh cuûa mình; chôù khoâng

phaûi rôøi caùi naêm uaån naøy maø nhaän ra ñöôïc phaùp-thaân baát-sanh baát-dieät ñöôïc.

- Neân phaùp-thaân voán laëng leõ, haèng vui, chôù khoâng phaûi tieâu-dieät heát caùi

saéc-thaân naøy, thì môùi goïi laø vui.

- Töùc laø baûo ta phaûi ngay nôi saéc-thaân giaû naøy maø nhaän ra ñöôïc caùi thaät

thöôøng-truï tòch-dieät (tónh laëng) (Chôn-Taâm) thöôøng haèng cuûa chính mình, thì môùi

goïi laø tòch-dieät laø vui; chôù neân chôø thaân nguõ-uaån naøy noù hoaïi ñi, roài môùi coù caùi vui

Nieát-Baøn laø khoâng phaûi

- Vì vaäy Ñöùc Theá-Toân daïy raèng ñöøng chaïy theo sanh töû, maø chaáp sanh-töû

cho laø thaät.

- Chuùng ta queân ñi trong thaân giaû naøy coøn coù caùi thaân chôn-thaät (Chôn-

Taâm).

- Vì vaäy chuùng ta phaûi bieát thaân naêm uaån hö giaû naøy khoâng phaûi laø caùi thaân

thaät.

- Nhöng giaû vôùi thaät khoâng phaûi laø hai, maø chæ caàn bieát rôøi giaû thì thaân thaät

noù hieän-tieàn. Khi thaân thaät noù hieän-tieàn, thì cuõng khoâng khôûi nieäm tòch-dieät (laëng

leõ) hieän-tieàn, thì ngay ñoù tòch-dieät laø vui (töùc laø Nieát-Baøn thanh-tònh, töùc laø Chôn-

Taâm).

- Töùc laø ñang soáng vôùi moïi söï tính toaùn suy löôøng, maø khoâng dính vôùi moïi

söï tính toaùn suy löôøng ñoù, thì ngay ñoù môùi laø chôn-thaät, laø vui.

- Neân caùi vui chôn-thaät naøy khoâng coù ai thoï cuõng khoâng coù ai chaúng thoï, thì

ñaâu coù caùi teân keâu laø moät theå naêm duïng.

- Vaû laïi, ngöôi coøn noùi Nieát-Baøn ngaên caám caùc phaùp, laøm cho chuùng vónh-

vieãn chaúng sanh, ñoù laø töï ngöôi voâ-tình cheâ Phaät, huyû phaùp roài. Ñöùc Luïc-Toå beøn

baûo haõy nghe baøi keä cuûa ta maø tu hoïc:

Caâu: “Baäc Ñaïi Nieát-Baøn voâ-thöôïng,

Troøn saùng thöôøng laëng soi”.

- Voâ-thöôïng : laø baäc khoâng gì cao lôùn hôn nöõa.

- Voâ-thöôïng ñaïi : laø Nieát-Baøn, laø choã toái-thöôïng hôn caû (laø tòch-dieät an vui),

coøn goïi laø Chôn-Taâm.

_ Neân noù khoâng phaûi Nieát-Baøn cuûa haøng tieåu-thöøa, laø chæ döùt baët caùi khoå

phaân-ñoaïn sanh-töû (laø phuûi töøng phaàn sanh-töû) trong tam giôùi.

_ Vaø cuõng khoâng phaûi nhö Nieát-Baøn cuûa baäc ñaïi-thöøa, laø döùt baët luoân caû

caùi khoå bieán-dòch sanh-töû (laø vi teá voâ-minh, thay ñoåi bieán-hoaù cuûa sanh-töû) ôû ngoaøi

tam giôùi.

_ Coøn ñaây laø noùi Nieát-Baøn cuûa Phaät vaäy. Nieát-Baøn cuûa Phaät goàm ñuû caû “lyù-

theå” vaø “trí-duïng”.

- Lyù-theå : thì thöôøng haèng laëng baët, thanh-tònh, neân goïi laø tòch, maø khi

chuyeån lyù theå (Chôn-Taâm) ra trí duïng (laø noùi khi hieän thaân


thuyeát-phaùp) thì goïi laø tuy chieáu maø tòch (soi chieáu maø vaãn

laëng).

- Trí-duïng : thì thöôøng saùng soi neân goïi laø chieáu, maø khi thaân trí duïng veà lyù

theå, goïi laø trôû veà laïi vôùi Chôn-Taâm, thì goïi laø tuy tòch maø chieáu.

_ Vì theá môùi noùi troøn saùng thöôøng laëng soi laø theá, töùc Chôn-Taâm haèng luoân

soi chieáu khaép moïi thöù maø vaãn laëng.

Caâu: “Phaøm ngu goïi laø cheát,

Ngoaïi-ñaïo chaáp cho laø ñoaïn”.

_ Laø noùi nhöõng keû phaøm ngu vaø ngoaïi-ñaïo chöa roõ caùi lyù Nieát-Baøn tòch-

chieáu (Chôn-Taâm), neân phaøm ngu goïi laø cheát.

_ Laø noùi ngöôøi ta sau khi taét hôi, thì thaân xaùc tieâu xuoáng ñaát, coøn hoàn thöùc

thì bay thaúng veà trôøi.

_ Coøn ngoaïi-ñaïo thì chaáp ñoaïn coù nghóa laø coá-chaáp khoâng ñuùng vôùi chôn-

lyù, neân nhaän ñònh raèng sau khi ngöôøi ta cheát ôû ñôøi naøy, thì döùt baët luoân (laø heát),

chôù khoâng lyù naøo sanh trôû laïi laøm thaân xaùc khaùc ñöôïc nöõa.

Caâu: “Caùc keû caàu nhò-thöøa,

Cho raèng khoâng taïo taùc”.

_ Laø noùi haøng nhò-thöøa chaáp veà thieân khoâng Nieát-Baøn (laø chaáp moät beân

khoâng, neân cho Nieát-Baøn khoâng coù), neân töï laáy laøm khoâng taïo taùc, nghóa laø: xa lìa

heát caùc phaùp höõu-vi, maø khoâng coøn taïo-taùc gì nöõa.

Caâu: “Suy xeùt theo voïng tình,

Thaáy saùu möôi hai taø-kieán”.

_ Laø noùi taát caû caùc thöù chaáp laø cheát, ñoaïn, laø voâ taùc v.v..., taát caû caùc chaáp

treân ñaây ñeàu laø khoâng roõ caùi nghóa chôn-thaät cuûa Phaät, maø luoân noùi theo suy tính

cuûa voïng-tình.

_ Toùm laïi ñeàu laø caên-baûn ôû trong saùu möôi hai (62) kieán-chaáp taø-kieán caû.

_ Neân hieän nay coù haøng traêm, haøng ngaøn hoïc-thuyeát ñang tranh-chaáp laêng

xaêng trong giôùi trieát-hoïc vaø toân-giaùo, ñeàu naèm keït trong maøn löôùi cuûa 62 kieán

chaáp noùi treân, maø khoâng theå naøo vöôït thoaùt ra noåi.

_ Vaäy chuùng ta ñöøng ñi vaøo caùi löôùi meâ hoàn aáy, laøm maát thì giôø vaø cô-hoäi

tu-taäp ñaïo giaûi-thoaùt vaø cuõng ñöøng bao giôø ñi vaøo maøn löôùi cuûa söï hyù-luaän naøy.

_ Vì taát caû nhöõng kieán chaáp naøy ñeàu phaùt sanh do söï löøa gaït cuûa tö-töôûng

vaø cuûa caûm thoï.

_ Vì chuùng ta khoâng tu-taäp chaùnh-nieäm vaø quaùn-chieáu neân khoâng toû bieát

ñöôïc chôn-töôùng cuûa tö-töôûng, neân tri-giaùc (caùi bieát giaùc) vaø caûm-thoï bò tö-töôûng

tri-giaùc vaø caûm-thoï noù löøa gaït.

_ Khi ñaõ thaáy ñöôïc nguoàn goác vaø baûn-chaát cuûa tö-töôûng, tri-giaùc vaø caûm-

thoï, thì seõ thaáy ñöôïc töï-taùnh voâ-thöôøng cuûa muoân loaøi vaø duyeân sanh cuûa söï vaät.

_ Maø khi ñaõ nhaän ra ñöôïc caùi voâ-thöôøng vaø duyeân sanh cuûa moïi söï vaät roài,

thì môùi thaáy ñöôïc Chôn-Nhö taùnh (Chôn-Taâm) laø thöôøng, laïc, ngaõ, tònh; thì khoâng

coøn vöôùng maéc vaøo tham aùi, lo aâu, sôï haõi nöõa, luùc baáy giôø moïi kieán-chaáp, luaän-

chaáp ñeàu laø troø hyù-luaän, neân noù khoâng coù nghóa-lyù chôn-thaät.


_ 62 kieán chaáp tính theo naêm uaån (saéc, thoï, töôûng, haønh vaø thöùc)

- Boán chaáp ngaõ:

1. chaáp saéc laø ngaõ

2. chaáp saéc laø ngaõ sôû (cuûa ta)

3. chaáp saéc ôû trong ngaõ

4. chaáp ngaõ ôû trong saéc.

- Qua ba ñôøi: quaù-khöù, hieän-taïi, vò-lai.

- Chaáp hai kieán chaáp: coù ngaõ (ñoaïn) vaø khoâng ngaõ (thöôøng).

- Neân thaønh 62 kieán chaáp laø:

5 uaån x 4 chaáp = 20

20 x 3 ñôøi = 60

60 + 2 kieán chaáp = 62 kieán chaáp.

Caâu: “Taïm laäp danh giaû doái,

Ñaâu phaûi nghóa chôn-thaät”.

_ Laø noùi caùi danh goïi laø Nieát-Baøn cuõng laø caùi danh giaû laäp ra, chôù khoâng

phaûi laø nghóa chôn-thaät.

_ Vì ñoái vôùi sanh-töû maø noùi, thì noùi laø Nieát-Baøn; ñoái vôùi sanh-töû laø khoå, thì

noùi Nieát-Baøn laø vui.

_ Cho ñeán ñoái vôùi Nieát-Baøn cuûa nhò-thöøa laø thieân khoâng (laø nghieâng beân

khoâng coù) maø noùi, coøn Nieát-Baøn cuûa Phaät laø tòch-chieáu (laø tònh laëng maø chieáu).

_ Toùm laïi, taát caû ñeàu nhôn theo caùi sôû ñoái (choã ñoái-ñaõi maø sanh ra) maø laäp

thaønh danh-töø nhö vaäy ñoù thoâi.

_ Thaät ra, khoâng coù chi goïi laø chuùng-sanh thì coù ñaâu laø sanh töû; cuõng

khoâng coù chi laø Phaät thì coù ñaâu laø Nieát-Baøn. Neáu noùi khaúng ñònh moät vaät gì thì ñeàu

laø nhaàm caû.

Töø caâu : “Chæ coù baäc sieâu-vieät ...

ñeán caâu: Maø chaúng töôûng phaân-bieät”.

_ Ngöôøi quaù löôïng laø noùi baäc sieâu vieät, vöôït ngoaøi ñoä-löôïng cuûa quaàn

chuùng, khoâng moät vieäc gì maø chaúng bieát nghóa roát raùo cuûa noù.

_ Cho neân chæ coù ngöôøi sieâu-vieät laø thoâng suoát taát caû caùc phaùp maø khoâng

chaáp laáy moät phaùp naøo vaø cuõng khoâng lìa boû moät phaùp naøo.

_ Töï nôi phaøm-phu meâ-muoäi cho caùi thaân nguõ-uaån naøy laø thaät, roài tin raèng

ôû trong thaân nguõ-uaån coù caùi ta, noù laøm chuû-teå cho moïi söï vieäc vaø haønh-ñoäng.

_ Nhöng chæ coù ngöôøi sieâu-vieät thì môùi roõ bieát caùi thaân nguõ-uaån laø do caùc

duyeân giaû-hôïp maø taïo thaønh, chôù khoâng coù thaät-theå.

_ Maø thaân nguõ-uaån ñaõ khoâng thaät, thì trong uaån laïi coù caùi gì laø ta laøm chuû-

teå ñaâu?

_ Neân con maét trí-tueä cuûa ngöôøi sieâu-vieät nhìn thaáy thaân nguõ-uaån vaø noùi ta

trong thaân nguõ-uaån, noù hieän ra caùc thöù saéc töôùng vaø aâm thanh ôû beân ngoaøi.

_ Cuõng nhö thaáy nhöõng caûnh voïng hieän trong chieâm bao, gioáng nhö ñoà

bieán-hoaù cuûa huyeãn-hoaù, tuy coù ñuû maø chaúng coù gì laø chôn-thaät caû.

_ Bôûi theá neân ôû trong ñoù khoâng bao giôø khôûi ra caùi thaáy, caùi bieát raèng:

- Kia laø phaøm-phu, noï laø thaùnh-nhaân,


- Kia laø sanh töû, noï laø Nieát-Baøn,

- Cuõng chaúng chaáp laø coù, cuõng chaúng chaáp laø khoâng,

vaø cuõng chaúng nghó ñeán:

- Tröôùc laø quaù-khöù, nay laø hieän-taïi, ñoaïn caû hai beân,

- Döùt caû ba khoaûng thôøi gian.

_ Tuy thöôøng öùng-duïng theo caùc caên:

- Cuõng maét thaáy,

- Cuõng tai nghe,

- Cuõng muõi ngöûi,

- Cuõng löôõi neám,

- Cuõng thaân xuùc ñoäng,

- Cuõng yù phaân-bieät v.v...,

moãi moãi öùng-duïng nhö vaäy, maø khoâng khôûi töôûng laø duïng (töùc laø bieát coù

duïng ra söï vieäc gì ñoù).

_ Cho ñeán:

- Maét cuõng phaân-bieät ñuû saéc töôùng,

- Tai cuõng phaân-bieät ñuû caùc tieáng,

- Muõi cuõng phaân-bieät ñuû caùc höông,

- Löôõi cuõng phaân-bieät ñuû caùc vò,

- Thaân cuõng phaân-bieät ñuû noùng, laïnh, meàm, cöùng,

- YÙ cuõng phaân-bieät ñuû söï söï, vaät vaät,

moãi moãi phaân-bieät nhö vaäy maø khoâng khôûi töôûng laø phaân-bieät.

Caâu: “Löûa kieáp ñoát ñaùy bieån,

Gioù thoåi nuùi choïi nhau,

Chôn-thöôøng tòch-dieät vui,

Caûnh töôùng Nieát-Baøn nhö vaäy”.

_ Naïn löûa tai laø noùi ñeán khi kieáp hoaïi cuûa kieáp taêng giaûm. Laø noùi kieáp roát

sau, laø luùc con ngöôøi soáng coøn ôû möôøi (10) tuoåi laø cheát, thì coù naïn hoûa tai daáy khôûi

leân thieâu ñoát suoát tôùi ñaùy bieån. Noù laøm cho soâng bieån, ñaàm ao ñeàu khoâ caïn heát.

_ Keá ñeán coù phong-tai noåi leân, coù traän gioù tyø-lam (laø gioù baõo döõ doäi treân

1.000km/giôø), noù thoåi troác caû nuùi, laøm cho caùc nuùi vôõ tan, roài maûnh naøy choïi maûnh

kia laøm vôõ tan nhö buïi.

_ Luùc naøy laø luùc theá-giôùi tieâu-hao khoâng coøn gì caû. Ñaây laø laáy caùi töôùng hoaïi

kieáp ñeå hình-dung caùi töôùng chôn-thöôøng tòch-dieät cuûa Nieát-Baøn.

_ Töùc laø nhö gioù baõo döõ, khi gioù thoåi thì nuùi tan, nuùi naøy choïi nuùi kia, taïo ra

moät caûnh heát söùc naùo ñoäng nhö vaäy; maø töôùng vui Nieát-Baøn vaãn luoân vaéng baët,

khoâng khi naøo xao loaïn caû.

_ Laïi nhö theá-giôùi tieâu-hoaïi thaønh tro buïi nhö theá, maø caùi töôùng vui Nieát-

Baøn vaãn luoân chôn-thöôøng, khoâng heà bò bieán ñoåi.

_ Thaät ra, ngoaøi tònh thì trong tònh, ngoaøi ñoäng thì trong ñoäng.

_ Neân neáu taâm ta lìa phaân-bieät thì ñoäng tònh luoân bình-ñaúng (Chôn-Taâm),

cho neân noùi töôùng Nieát-Baøn noù nhö vaäy.

Caâu: “Ta nay cöôõng noùi ra,

Khieán ngöôi boû thaáy laàm,


Ngöôi chôù giaûi theo lôøi,

Cho ngöôi bieát phaàn ít”.

_ Laø noùi Ñöùc Luïc-Toå e cho taêng Chí-Ñaïo chaáp theo lôøi noùi cuûa ngaøi, maø

khoâng roõ caùi noùi naøy laø phöông-tieän quyeàn-xaûo, tuøy beänh maø cho thuoác.

_ Neân ngaøi môùi noùi roõ cho bieát:

- Nieát-Baøn voán khoâng hình, khoâng töôùng, khoâng danh, khoâng töï, thì coù chi

laø noùi ñöôïc; nhöng tuy khoâng noùi ra ñöôïc, maø cöôõng noùi ra maø thoâi.

- Laø muoán cho ngöôi döùt boû heát nhöõng choã kieán-giaûi taø-voïng, ñeå ñaït ñeán

choã chaùnh-kieán chaùnh-tri vaäy.

- Neáu nhö ngöôi laõnh-hoäi ñöôïc caùi yù-chí ôû ngoaøi lôøi noùi cuûa ta, thì ngöôi

môùi coù phaàn bieát ñöôïc moät chuùt ít.

Toùm laïi:

_ Nieát-Baøn voâ-thöôïng töùc laø Nieát-Baøn cuûa Phaät cao-thöôïng tuyeät-ñoái.

_ Nieát-Baøn cuûa Phaät goàm coù lyù-theå vaø trí-duïng:

- Lyù-theå thì hoaøn-toaøn vaéng laëng, thanh-tònh neân goïi laø tòch.

- Trí-duïng thì hoaøn-toaøn saùng soi, goïi laø chieáu.

_ Neân haïng phaøm-phu meâ-muoäi vaø haïng ngoaïi-ñaïo, cho ñeán haïng caàu nhò-

thöøa (thinh-vaên, duyeân-giaùc) ñeàu khoâng tin töôûng Nieát-Baøn vieân-minh tòch-chieáu

(Chôn-Taâm) cuûa Phaät.

_ Neân haïng phaøm-phu cho raèng taét hôi thôû laø cheát, laø heát.

_ Haïng ngoaïi-ñaïo thì cho raèng taét hôi thôû laø ñoaïn maát, laø khoâng coøn.

_ Coøn haïng nhò-thöøa (thinh-vaên, duyeân-giaùc) thì nghieâng moät beân, neân

chaáp coù tieåu Nieát-Baøn, cho raèng khi taét hôi thôû laø döùt caùc phaùp höõu-vi, neân khoâng

coøn taïo-taùc chi nöõa.

_ Vaäy caùc thöù chaáp-tröôùc nhö cheát, ñoaïn, voâ taùc v.v..., taát caû ñeàu do söï suy

xeùt theo voïng-tình (voïng-taâm), töùc noù laø gieàng moái sanh ra saùu möôi hai (62) thöù

taø-kieán.

_ Thaät ra danh-töø Nieát-Baøn laø do choã sôû ñoái (taïo-taùc) sanh-töû maø laäp thaønh,

vì ñoái vôùi sanh-töû neân noùi coù Nieát-Baøn.

_ Coøn baäc sieâu-vieät thì thaáu-trieät thaân nguõ-uaån ñeàu do caùc duyeân giaû-hôïp,

chôù khoâng coù thaät-theå. Ñaõ khoâng coù thaät-theå, thì nguõ-uaån laøm sao coù caùi ngaõ chuû-

teå ñöôïc?

_ Nguõ-uaån vaø caùi ngaõ giaû doái ôû trong nguõ-uaån, noù baøy ra ñuû troø laø caùc saéc-

töôùng vaø caùc aâm-thinh ôû ngoaøi.

_ Ví nhö caùc thöù giaû-hieän trong giaác moäng, hoaëc caùc thöù phaân-hoùa giaû-taïo

cuûa huyeãn-thuaät, noù tuy coù ñuû hình-traïng nhöng khoâng phaûi laø chôn-thaät.

_ Theá neân caùc baäc sieâu-vieät khoâng khôûi töôûng phaân-bieät:

- Ñaây laø thaùnh, ñoù laø phaøm,

- Ñaây laø caûnh Nieát-Baøn, ñoù laø bieån sanh-töû v.v...

_ Neân ñoaïn ñöôïc hai vieäc nhö chaáp coù vaø chaáp khoâng.

_ Vaø tröø ñöôïc ba thôøi laø khoâng: quaù-khöù, hieän-taïi, vò-lai.

_ Maø luoân öùng-duïng caùc caên:

- Maét thaáy,

- Tai nghe,

- Muõi ngöûi,


- Löôõi neám,

- Thaân xuùc ñoäng,

- YÙ hieåu bieát.

- Neân luoân coù öùng-duïng, maø khoâng khôûi töôûng laø coù duïng.

_ Luoân phaân-bieät qua caùc söï vaät nhö:

- Maét cuõng phaân-bieät caùc saéc

- Tai cuõng phaân-bieät caùc tieáng

- Muõi cuõng phaân-bieät caùc höông

- Löôõi cuõng phaân-bieät caùc vò

- Thaân cuõng phaân-bieät caùc xuùc

- YÙ cuõng phaân-bieät caùc phaùp höõu-vi vaø phaùp voâ-vi.

- Taát caû ñeàu coù phaân-bieät, maø chaúng khôûi töôûng laø coù phaân-bieät.

_ Daàu cho theá-giôùi coù hoaïi ñi nöõa nhö ñeán luùc:

- hoûa-tai daáy leân thieâu ñoát suoát ñeán ñaùy bieån,

- phong-tai noåi leân laøm troùc nuùi ñaù, nuùi naøy va chaïm nuùi kia trong caûnh

töôïng naùo ñoäng phi-thöôøng nhö theá,

- maø Nieát-Baøn Phaät vaãn luoân luoân thanh-tònh, trang-nghieâm, chôn-thöôøng,

tòch-dieät.

_ Neân Ñöùc Luïc-Toå duøng phöông-tieän quyeàn-xaûo hoaù-ñoä ngaøi Chí-Ñaïo. Vì

coøn sôï ñeä-töû chaáp vaøo vaên-töï neân Toå daïy theâm:

- Nieát-Baøn voán khoâng danh, khoâng töôùng hình, thì coù chi maø noùi ñöôïc.

- Tuy khoâng noùi ñöôïc, nhöng ta nay vì ngöôi maø göôïng noùi ñeå cho ngöôi

döùt saïch caùc thöù kieán-giaûi taø-voïng, maø laõnh-hoäi ñöôïc ñaïo chaùnh-kieán chaùnh-tri.

- Neáu ngöôi laõnh-hoäi ñöôïc yù-chæ huyeàn-dieäu ôû ngoaøi lôøi noùi, thì ngöôi saùng

toû moät phaàn naøo, töùc laø bieát ñöôïc moät chuùt ít vaäy.

_ Ngaøi Chí-Ñaïo nghe keä xong, lieàn ñaïi-ngoä vui möøng leã Toå roài lui ra.


Thieàn-sö Haønh-Tö hoûi veà:

“Neân laøm vieäc chi, ñeå khoûi sa vaøo giai-caáp?”

75 – 81

AÂm Nghóa

75. Haønh-Tö Thieàn-sö, sanh Caùt-Chaâu

An-Thaønh Löu thò, vaên Taøo-Kheâ phaùp

tòch thaïnh hoaù, kính lai tham leã, toaïi vaán

vieát:

_ ‚Ñöông haø sôû vuï, töùc baát laïc giai-

caáp?‛

75. Coù vò Thieàn-sö teân laø Haønh-Tö, sanh

taïi nhaø hoï Löu, ôû An-Thaønh, thuoäc Caùt-

Chaâu, nghe noùi Toå ôû Taøo-Kheâ môû phaùp

thanh-tònh, hoaèng-hoaù raát thaïnh, beøn

ñeán thaêm leã Toå, vaø hoûi raèng:

_ ‚Con neân laøm vieäc chi, ñeå khoûi sa vaøo

giai-caáp?‛

76. Sö vieát: ‚Nhöõ taèng taùc thaäp ma lai?‛ 76. Toå noùi: ‚Ngöôi laâu nay laøm vieäc


gì?‛

77. Vieát: ‚Thaùnh ñeá dieäc baát vi‛. 77. Haønh-Tö baïch: ‚Thaùnh ñeá cuõng

chaúng laøm‛.

78. Sö vieát: ‚Laïc haø giai-caáp?‛ 78. Toå noùi: ‚Sa vaøo giai-caáp chi?‛

79. Vieát: ‚Thaùnh ñeá thöôïng baát vi, haø

giai-caáp chi höõu‛.

79. Haønh-Tö baïch: ‚Thaùnh ñeá coøn chaúng

laøm, thì coù giai-caáp chi nöõa‛.

80. Sö thaâm khí chi, linh Tö thuû chuùng.

Nhöùt nhöït sö vò vieát:

_ ‚Nhöõ ñöông phaân hoùa nhöùt phöông, voâ

linh ñoaïn-tuyeät‛.

80. Toå khen ngôïi voâ-cuøng, roài baûo

Haønh-Tö laøm ñaàu ñaïi-chuùng. Moät ngaøy

noï Toå daïy Haønh-Tö raèng:

_ ‚Ngöôi phaûi ñi hoùa-ñoä moät nôi, ñöøng

ñeå giaùo-phaùp ñoaïn-tuyeät‛.

81. Tö kyø ñaéc phaùp, toaïi hoài Caùt-Chaâu

Thanh-Nguyeân sôn, hoaèng-phaùp thieäu

hoùa, thuïy-hieäu Hoaèng-Teá Thieàn-sö.

81. Haønh-Tö sau khi ñaéc phaùp, trôû veà

nuùi Thanh-Nguyeân ôû Caùt-Chaâu, môû

roäng giaùo-phaùp maø noái Toå hoaù-ñoä, sau

khi tòch, ngaøi coù phaùp-hieäu laø Hoaèng-Teá

Thieàn-sö.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå qua söï ñoái ñaùp vôùi Thieàn-sö Haønh-Tö, qua caâu:

“Phaûi laøm vieäc gì maø khoâng rôi vaøo vaøo giai-caáp?”

_ Toå khoâng traû lôøi, maø coøn hoûi laïi: “OÂng ñang laøm vieäc gì?”

_ Haønh-Tö ñaùp: “Thaùnh-ñeá coøn chaúng laøm, huoáng laøm vieäc gì!”

_ Toå laïi baûo: “Neáu Thaùnh-ñeá coøn chaúng laøm, thì oâng rôi vaøo giai-caáp naøo?”

_ Haønh-Tö thöa: “Coøn coù giai-caáp naøo maø rôi nöõa”.

_ Ngay lôøi noùi ñoù, Toå lieàn chöùng nhaän ngaøi Haønh-Tö laø lieãu ñaïo.

_ Chöõ Thaùnh-ñeá ôû ñaây coù nghóa laø nghóa toät cuøng.

_ Neân choã cöùu-caùnh laø khoâng coøn danh-ngoân, daàu cho caùi teân goïi laø

Thaùnh-ñeá (laø ñeä-nhöùt nghóa) hay laø teân toái-thöôïng-thöøa.

_ Neáu coøn mang moät danh-hieäu naøo, thì chöa phaûi laø cöùu-caùnh roát raùo caû.

_ Neân Thaùnh-ñeá cuõng khoâng laøm, thì ñaâu coøn keït dính trong giai-caáp naøo,

do ñoù môùi thaàm chöùng nhaän ngaøi ñaõ lieãu ñaïo.

_ Moät hoâm Toå daïy ngaøi neân phaân-hoùa moät phöông ñeå hoùa-ñoä chuùng-sanh

vaø coøn daën raèng khoâng neân ñeå phaùp ñoaïn-tuyeät.

_ Ngaøi lieàn trôû veà Caùt-Chaâu, ôû nuùi Thanh-Nguyeân maø hoaèng-phaùp. Ngöôøi

ñôøi thöôøng goïi ngaøi laø Thanh-Nguyeân Haønh-Tö.



Toå gaëp Thieàn-sö Hoaøi-Nhöôïng

82 – 90

AÂm Nghóa

82. Hoaøi-Nhöôïng Thieàn-sö, Kim-Chaâu,

Ñoã thò töû daõ.

_ Sô yeát Tung-Sôn An quoác-sö, An phaùt

chi Taøo-Kheâ tham khaáu, Nhöôïng chí leã

baùi.

82. Thieàn-sö Hoaøi-Nhöôïng, ôû Kim-

Chaâu, con nhaø hoï Ñoã.

_ Ban ñaàu yeát-kieán An quoác-sö ôû nuùi

Tung-Sôn, An quoác-sö baûo qua Taøo-Kheâ

xin Toå hoïc ñaïo, Hoaøi-Nhöôïng vaâng lôøi

ñeán chieâm baùi Toå.

83. Sö vieát: ‚Thaäm xöù lai?‛ 83. Toå hoûi: ‚Thieàn-sö töø ñaâu ñeán?‛

84. Vieát: ‚Tung-Sôn‛. 84. Thieàn-sö baïch: ‚Ñeä-töû ôû Tung-Sôn‛.

85. Sö vieát: ‚Thaäp ma vaät, nhaãm ma

lai?‛

85. Toå lieàn hoûi: ‚Ñem vaät chi ñi ñeán nhö

theá?‛

86. Vieát: ‚Thuyeát tôï nhöùt vaät töùc baát

truùng‛.

86. Thieàn-sö baïch: ‚Neáu noùi laø moät vaät

thì chaúng truùng‛.

87. Sö vieát: ‚Höôøn khaû tu chöùng phuû?‛ 87. Toå laïi hoûi: ‚Coù tu chöùng chaêng?‛

88. Sö vieát: ‚Tu chöùng töùc baát voâ, oâ-

nhieãm töùc baát ñaéc‛.

88. Thieàn-sö baïch: ‚Tu chöùng töùc chaúng

khoâng, oâ-nhieãm töùc chaúng ñaëng‛.

89. Sö vieát: ‚Chæ thöû baát oâ-nhieãm, chö

Phaät chi sôû hoä-nieäm. Nhöõ kyù nhö thò,

ngoâ dieäc nhö thò‛.

89. Toå noùi: ‚Chæ caùi chaúng oâ-nhieãm aáy

laø chö Phaät ñeàu hoä-nieäm (gia-trì). Ngöôi

ñaõ nhö theá, Ta cuõng nhö theá‛.

90. Nhöôïng hoaùt nhieân kheá hoäi, toaïi

chaáp thò taû höõu, nhöùt thaäp nguõ taûi, nhöït

traên huyeàn aùo.

_ Haäu vaõng Nam-nhaïc, ñaïi xieån Thieàn-

Toâng, saéc thuïy Ñaïi-Tueä Thieàn-sö.

90. Hoaøi-Nhöôïng lieàn toû ngoä thoâng suoát,

töø ñoù theo Toå, haàu haï hai beân taû höõu,

troïn möôøi laêm naêm, caøng ngaøy caøng

thaáu-trieät chôn-lyù huyeàn-dieäu.

_ Sau qua nuùi Nam-nhaïc, môû roäng giaùo-

phaùp Thieàn Toâng, ñöôïc vua saéc-phong

laø Ñaïi-Tueä Thieàn-sö.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå coù cô-duyeân vôùi Thieàn-sö Hoaøi-Nhöôïng, ngöôøi ôû

Kim-Chaâu, con nhaø hoï Ñoã.

_ Luùc ñaàu coù gaëp An Quoác-sö ôû nuùi Tung-Sôn, ngaøi baûo Hoaøi-Nhöôïng qua

Taøo-Kheâ xin Toå hoïc ñaïo, neân ngaøi vaâng lôøi ñeán chieâm baùi Toå.

_ Toå hoûi: “Thieàn-sö töø ñaâu ñeán?”

_ Thieàn-sö baïch: “Ñeä-töû töø Tung-Sôn ñeán”.

_ Toå hoûi tieáp: “Ñem vaät chi ñi ñeán ñaây nhö theá?”


_ Thieàn-sö ñaùp: “Neáu noùi laø moät vaät thì chaúng truùng”.

_ Ñoaïn naøy noùi laø Toå hoûi: “Ñem vaät chi ñi ñeán ñaây nhö theá?” laø yù noùi trong

nhaø ngöôi coù mang theo vaät gì khoâng? Maø vaät ñoù laø vaät gì coù bieát khoâng?

_ Thì Thieàn-sö ñaùp: “Neáu noùi noù laø moät vaät, töùc laø khoâng truùng (töùc laø noùi

Chôn-Taâm)”.

_ Vì Chôn-Taâm, coøn goïi laø Phaät-Taùnh, voán khoâng phaûi laø vaät, thì laøm sao

noùi noù coù choã, coù nôi.

_ Neân ngaøi môùi ñaùp: “Noùi moät vaät töùc laø khoâng truùng” (laø yù thaàm noùi raèng

noù khoâng coù choã ñeå noùi).

_ Neân caùi thaáy cuûa Hoaøi-Nhöôïng raát phuø-hôïp vôùi caùi thaáy cuûa Luïc-Toå khi

xöa laø xöa nay khoâng moät vaät (baûn lai voâ nhöùt vaät).

_ Theo xeùt nghieäm laïi thì caâu noùi treân ñaây cuõng chæ môùi vaøo cöûa thieàn maø

thoâi, chöa ñaït ñeán choã vieân-maõn, neân Ñöùc Luïc-Toå môùi boài theâm moät caâu nöõa laïi

coù theå tu chöùng khoâng?

_ Thieàn-sö ñaùp raèng: “Tu chöùng chaúng phaûi khoâng, maø nhieãm oâ töùc khoâng

theå ñöôïc”.

_ Ñaây laø moät caâu traû lôøi raát laø thieàn, hay ñaùo ñeå.

_ Nhö ñoaïn tröôùc ngaøi noùi: “Neáu noùi laø moät vaät thì chaúng truùng”, caâu naøy laø

môùi vaøo cöûa maø thoâi, chöù chöa ñaït ñeán choã vieân-maõn. Neáu ngöøng laïi nôi ñaây thì

coøn maéc keït, neân coøn ôû ngoaøi cöûa, maø chöa ñi vaøo beân trong ñöôïc.

_ Neân khi xöa Ñöùc Luïc-Toå trình keä cho Nguõ-Toå cuõng vaäy, laø caâu: “Baûn lai

voâ nhöùt vaät” (“Xöa nay khoâng moät vaät”) thì môùi ñöôïc vaøo cöûa.

_ Nhöng sau ñoù nhôø vaøo phöông-tröôïng cuûa Nguõ-Toå, Luïc-Toå ñöôïc nghe

kinh Kim-Cang, thì môùi ñöôïc lieãu-ngoä ñaïo, neân Ñöùc Luïc-Toå môùi töï ñaùy loøng thoát

leân raèng:

- Chaúng deø töï-taùnh, goác voán thanh-tònh,

- Chaúng deø töï-taùnh, goác chaúng sanh dieät,

- Chaúng deø töï-taùnh, goác saün ñaày ñuû,

- Chaúng deø töï-taùnh, goác khoâng lay ñoäng,

- Chaúng deø töï-taùnh, sanh ñöôïc muoân phaùp.

- Ñeán ñaây Ñöùc Luïc-Toå môùi goïi laø vieân-maõn.

_ Coøn nhö chuùng ta baây giôø môùi thaáy ñöôïc caùi theå roãng khoâng thanh-tònh

laëng leõ, voäi cho laø ñaõ vieân-maõn roài, thì laø laàm to, vì coøn keït ngoaøi cöûa.

_ Neân kinh noùi: “Voâ taâm du caùch nhöùt truøng quan” (“Khoâng taâm coøn caùch

moät lôùp raøo”).

_ Neân khi chuùng ta tu ñeán choã môùi laëng, töùc laø ñaõ thaáy taâm mình khoâng

coøn daáy ñoäng nöõa, thì cho laø ñuû, laø chöùng ñaéc roài, thì ñaây laø laàm to; maø caàn phaûi ñi

ñeán choã vieân-maõn nöõa môùi ñöôïc.

_ Neân luùc naøy Ñöùc Luïc-Toå môùi boài theâm caâu laïi coù tu chöùng hay khoâng?

_ Ngaøi beøn traû lôøi:

- “Treân phöông-dieän tu chöùng, khoâng phaûi laø khoâng,

- nhöng maø nhieãm-oâ, thì khoâng theå ñöôïc”.

_ Vì Chôn-Taâm voán khoâng coù töôùng maïo thì laøm sao coù bò nhieãm-oâ ñöôïc?


_ Nhöng caùi khoâng nhieãm-oâ naøy cuõng chöa phaûi laø vieân-maõn, maø coøn phaûi

lieãu-giaùc vieân-maõn nöõa môùi ñöôïc.

_ Töùc laø chuùng ta tu-haønh caàn phaûi lìa caùc voïng-töôûng cho saïch heát, thì

taâm môùi ñöôïc laëng leõ, goïi laø tòch-dieät (coøn goïi laø khoâng moät vaät). Xong roài chuùng

ta tieán leân laø phaûi nhaän ra ñöôïc taùnh giaùc haèng-höõu, laø Chôn-Taâm cuûa mình nöõa,

thì goïi laø tu chöùng hay laø vieân-maõn, töùc laø giaùc-ngoä thaønh Phaät.

_ Neân noùi: “Tu chöùng chaúng phaûi khoâng,

maø nhieãm-oâ khoâng theå ñöôïc”.

_ Neân Ñöùc Luïc-Toå môùi baûo: Caùi khoâng nhieãm-oâ naøy laø choã chö Phaät hoä-

nieäm, töùc laø choã chö Phaät haèng giöõ gìn, haèng nhôù vaäy. Nay oâng cuõng nhö theá, ta

cuõng nhö theá, töùc laø caû hai cuøng moät theå y nhau.

_ Ñaây laø caâu maø Ñöùc Luïc-Toå ñaõ aán-chöùng cho Thieàn-sö Hoaøi-Nhöôïng laøm

Toå sau naøy. Choã Toå aán-chöùng laø caâu:

- “Ngöôi ñaõ nhö theá, ta cuõng nhö theá”, ñaây laø aán-chöùng.

_ Töùc laø caùi thaáy bieát cuûa oâng ngang baèng caùi thaáy bieát cuûa ta, cuõng nhö

ngang baèng caùi thaáy bieát cuûa chö Phaät vaäy.

_ Khi ngaøi ñaõ toû ngoä thoâng suoát roài, thì töø ñoù ngaøi theo haàu haï beân Toå troïn

möôøi laêm naêm.

_ Taâm-ñòa cuûa ngaøi caøng ngaøy caøng thaáu-trieät chôn-lyù (Chôn-Taâm) huyeàn-

dieäu. Sau ngaøi qua nuùi Nam-nhaïc môû roäng giaùo-phaùp Thieàn-Toâng, roài ñöôïc vua

saéc-phong laø Ñaïi-Tueä Thieàn-sö.


Thieàn-sö Vónh-Gia Huyeàn-Giaùc xem kinh Duy-Ma-Caät

maø ñöôïc saùng toû taâm-ñòa, nhöng chöa coù thaày chöùng-minh.

91 – 113

AÂm Nghóa

91. Vónh-Gia Huyeàn-Giaùc Thieàn-sö, OÂn-

Chaâu Ñaùi thò töû.

_ Thieáu taäp kinh luaän, tinh Thieân-Thai

chæ-quaùn phaùp-moân. Nhaân khaùn Duy-Ma

kinh, phaùt minh taâm-ñòa.

_ Ngaãu sö ñeä-töû Huyeàn-Saùch töông

phoûng, döõ kyø kòch ñaøm, xuaát ngoân aùm

hieäp chö Toå.

91. Thieàn-sö Huyeàn-Giaùc, ôû huyeän

Vónh-Gia, thuoäc OÂn-Chaâu, con nhaø hoï

Ñaùi.

_ Thuôû thieáu-nieân hoïc kinh luaän, tinh-

thoâng phaùp-moân chæ-quaùn cuûa ngaøi

Thieân-Thai. Nhaân xem kinh Duy-Ma,

maø ñöôïc saùng toû taâm-ñòa.

_ Moät hoâm tình côø coù ñeä-töû cuûa Toå laø

Huyeàn-Saùch ñeán thaêm, cuøng nhau ñaøm

luaän, Huyeàn-Saùch thaáy Huyeàn-Giaùc noùi

ra toaøn phaùp-moân thích hôïp vôùi chö Toå

daïy.

92. Saùch vaân: 92. Huyeàn-Saùch hoûi:


_ ‚Nhaân-giaû ñaéc phaùp sö thuøy?‛ _ ‚Nhaân-giaû ñaéc phaùp vôùi thaày naøo?‛

93. Vieát: ‚Ngaõ thính Phöông-Ñaúng kinh

luaän, caùc höõu sö thöøa; haäu ö Duy-Ma

kinh, ngoä Phaät taâm toâng, vò höõu chöùng-

minh giaû‛.

93. Huyeàn-Giaùc noùi: ‚Theå theo kinh

Phöông-Ñaúng vaø caùc luaän maø toâi ñaõ

xem, tu-haønh phaûi coù thaày truyeàn daïy;

sau naøy toâi nhôø xem kinh Duy-Ma maø

ngoä ñöôïc taâm toâng nhaø Phaät, nhöng

chöa coù thaày chöùng-minh‛.

94. Saùch vaân: ‚Uy-AÂm-Vöông dó tieàn

töùc ñaéc; Uy-AÂm-Vöông dó haäu, voâ sö töï

ngoä, taän thò thieân-nhieân ngoaïi-ñaïo‛.

94. Huyeàn-Saùch noùi: ‚Keå töø ñôøi Phaät

Oai-AÂm-Vöông trôû veà tröôùc, daàu khoâng

coù thaày cuõng coù theå töï tu, töï chöùng

ñöôïc; nhöng keå töø ñôøi Phaät Oai-AÂm-

Vöông trôû veà sau, neáu khoâng coù thaày ñôõ

ñaàu maø töï ngoä, ñeàu laø thieân-nhieân

ngoaïi-ñaïo caû‛.

95. Vaân: ‚Nguyeän nhaân-giaû vi ngaõ

chöùng cöù‛.

95. Huyeàn-Giaùc noùi: ‚Vaäy xin nhaân-giaû

laøm moâ-phaïm chöùng-minh cho toâi‛.

96. Saùch vaân: ‚Ngaõ ngoân khinh. Taøo-

Kheâ höõu Luïc-Toå ñaïi-sö, töù phöông vaân-

taäp, tònh thò thoï phaùp giaû. Nhöôïc khöù taéc

döõ giai haønh‛.

96. Huyeàn-Saùch noùi: ‚Toâi laø haïng thaáp

keùm khoâng daùm nhaän. Hieän nay taïi

Taøo-Kheâ coù Ñöùc Luïc-Toå Hueä-Naêng

ñang xöôùng minh chaùnh-giaùo, caùc

Thích-töû khaép boán phöông vaân-taäp raát

ñoâng, thaûy ñeàu thoï phaùp vôùi Toå. Neáu

oâng phaùt taâm yeát-kieán Toå, thì cuøng ñi

vôùi toâi‛.

97. Giaùc toaïi ñoàng Saùch lai tham, nhieãu

sö tam taùp, chaán tích nhi laäp.

97. Huyeàn-Giaùc theo Huyeàn-Saùch ñoàng

ñeán xin yeát-kieán Toå, Huyeàn-Giaùc ñi

nhieãu chung quanh Toå ba voøng, roài

choáng tích-tröôïng maø ñöùng.

98. Sö vieát: ‚Phuø sa-moân giaû, cuï tam

thieân uy-nghi, baùt vaïn teá-haïnh; Ñaïi-Ñöùc

töï haø phöông nhi lai, sanh ñaïi ngaõ-

maïn?‛

98. Toå noùi: ‚Phaøm laøm sa-moân, phaûi ñuû

ba ngaøn oai-nghi, taùm muoân (80.000) teá-

haïnh; Ñaïi-Ñöùc töø phöông naøo ñeán ñaây

laïi sanh loøng ngaõ-maïn quaù vaäy?‛

99. Giaùc vieát: ‚Sanh-töû söï ñaïi, voâ-

thöôøng taán toác‛.

99. Huyeàn-Giaùc noùi: ‚Söï sanh-töû lôùn

lao, côn voâ-thöôøng mau choùng‛.

100. Sö vieát: ‚Haø baát theå thuû ‚voâ-sanh‛,

lieãu ‚voâ toác‛ hoà?‛

100. Toå noùi: ‚Taïi sao chaúng laáy lyù

‚khoâng sanh‛, lieãu giaûi laáy caùi ‚khoâng

choùng‛?

101. Vieát: ‚Theå töùc voâ-sanh, lieãu boån voâ

toác‛.

101. Huyeàn-Giaùc baïch: ‚Theå vaãn khoâng

sanh, lieãu voán khoâng choùng‛.

102. Sö vieát: 102. Toå noùi:


_ ‚Nhö thò,

- Nhö thò!‛

_ Nhö vaäy laø oâng ñaõ noùi vaø toû baøy hieåu

roõ raøng, raát hieäp vôùi caùc phaùp-yù cuûa

Nhö-Lai.

- Nhö vaäy laø oâng ñaõ lieãu-ngoä ñöôïc ñaïo

‚lyù Khoâng‛ cuûa Nhö-Lai (Chôn-Taâm).

103. Huyeàn-Giaùc phöông cuï uy-nghi leã

baùi, tu du caùo töø.

103. Huyeàn-Giaùc duøng ñuû oai-nghi leã

Toå, roài giaây laùt caùo töø.

104. Sö vieát: ‚Phaûn thaùi toác hoà?‛ 104. Toå noùi: ‚Veà mau quaù vaäy?‛

105. Vieát: ‚Boån töï phi ñoäng, khôûi höõu

toác da!‛

105. Huyeàn-Giaùc baïch: ‚Goác mình

chaúng ñoäng, thì coù chi laø mau!‛

106. Sö vieát: ‚Thuøy tri phi ñoäng?‛ 106. Toå noùi: ‚Ai bieát goác cuûa mình

chaúng ñoäng?‛

107. Vieát: ‚Nhaân-giaû töï sanh phaân-bieät‛. 107. Huyeàn-Giaùc baïch: ‚Töï nôi nhôn-

giaû sanh phaân-bieät‛.

108. Sö vieát: ‚Nhöõ thaäm ñaéc ‘voâ-sanh’

chi yù‛.

108. Toå noùi: ‚Ñaïi-Ñöùc ñaéc ñöôïc caùi yù

khoâng sanh‛.

109. Vieát: ‚Voâ-sanh khôûi höõu yù da!‛ 109. Huyeàn-Giaùc baïch: ‚Khoâng sanh haù

coù yù sao?‛

110. Sö vieát: ‚Voâ yù thuøy ñöông phaân-

bieät?‛

110. Toå noùi: ‚Neáu khoâng yù thì laáy chi

phaân-bieät?‛

111. Vieát: ‚Phaân-bieät dieäc phi yù‛. 111. Huyeàn-Giaùc baïch: ‚Phaân-bieät cuõng

chaúng phaûi yù‛.

112. Sö vieát: ‚Thieän tai! Thieåu löu nhöùt

tuùc‛.

_ Thôøi (thì) vò ‚Nhöùt Tuùc Giaùc‛.

112. Toå khen: ‚Hay thay! Laø ngöôi ñaõ

nghe vaø thaáy ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm)

nhieäm maàu, Ñaïi-Ñöùc haõy ôû laïi moät

ñeâm‛.

_ Nhôn ñoù, maø ngöôøi thôøi aáy goïi ngaøi

Huyeàn-Giaùc laø ‚Nhöùt Tuùc Giaùc‛.

113. Haäu tröôùc ‚Chöùng Ñaïo Ca‛, thaïnh-

haønh ö theá. Thuïy vieát Voâ-Töôùng ñaïi-sö,

thì (thôøi) xöng vi Chôn-Giaùc dieân (yeân).

113. Sau Huyeàn-Giaùc coù laøm baøi

‚Chöùng Ñaïo Ca‛, ñöôïc thaïnh-haønh

trong ñaïo. Laáy ñaïo-hieäu laø Voâ-Töôùng

ñaïi-sö, ñôøi xöng laø Chôn-Giaùc vaäy.

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy laø noùi caâu chuyeän ñoái ñaùp giöõa ngaøi Huyeàn-Giaùc vaø ngaøi Huyeàn-

Saùch.

_ Ngaøi Huyeàn-Giaùc trình baøy choã sôû-ngoä cuûa mình laø do xem kinh Duy-Ma-

Caät maø ñöôïc ngoä ñaïo.


_ Ngaøi Huyeàn-Saùch noùi tröôùc Ñöùc Phaät Oai-AÂm-Vöông, thì töï tu, töï chöùng

ñaéc laø ñöôïc; coøn sau Ñöùc Phaät Oai-AÂm-Vöông, thì töï tu, töï chöùng laø khoâng ñöôïc.

_ Neân noùi khoâng thaày, maø töï-ngoä laø thieân-nhieân ngoaïi-ñaïo.

_ Vì theo kinh noùi ôû theá-gian, töùc laø noùi theá-giôùi ta-baø naøy, Ñöùc Phaät ñaàu

tieân laø Phaät Oai-AÂm-Vöông, maø tröôùc Phaät thì chöa coù Ñöùc Phaät naøo heát.

_ Neáu chöa coù Phaät, khoâng thaày maø töï-ngoä thì ñöôïc; coøn nhö coù Phaät roài

maø töï-ngoä thì phaûi coù thaày aán-chöùng môùi ñöôïc.

_ Ñoaïn naøy giaûng theo nghóa bieåu-tröng laø:

- Tröôùc Phaät töï tu, töï chöùng laø yù noùi taâm voán saün thanh-tònh roài, thì khoâng

caàn thaày daïy nöõa.

- Coøn sau Phaät Oai-AÂm-Vöông laø noùi noù ñaõ bò ñoäng, töùc laø voïng che, thì

caàn laøm cho töï taâm mình troãi daäy maõnh-lieät cuûa boån-giaùc, thì môùi soi thaáu maøn voâ-

minh, thì môùi ñaït ñöôïc ñaïo.

- Neân heã ai coù taâm giaùc troãi daäy maõnh-lieät, thì seõ thaáy ñöôïc ñaïo, maø

khoâng caàn thaày daïy.

- Hôn nöõa söï truyeàn thöøa qua ñôøi Luïc-Toå, laø khoâng coøn duøng vaät ñeå aán-

chöùng nöõa; heã ai soi thaáu ñaïo, thì ñaït ñöôïc ñaïo.

Ñoaïn keá laø noùi caû hai cuøng ñeán yeát-kieán Toå.

_ Khi gaëp Toå, ngaøi Huyeàn-Giaùc ñi nhieãu xung quanh Toå ba voøng, roài ñöùng

choáng tích-tröôïng nhìn Toå.

_ Toå thaáy vaäy baûo raèng: “Phaøm laø vò sa-moân laø phaûi ñuû ba ngaøn oai-nghi

(3.000) vaø taùm muoân teá-haïnh (80.000), coøn Ñaïi-Ñöùc töø phöông naøo ñeán, maø sanh

ñaïi ngaõ-maïn theá?”

_ Huyeàn-Giaùc thöa raèng: “Sanh-töû laø vieäc lôùn, voâ-thöôøng mau choùng, thì coù

raûnh ñaâu maø lo leã-nghi cho ñaày ñuû”.

_ Ngay lôøi noùi naøy, Toå baûo raèng:

- “Taïi sao ngay ñoù maø khoâng theå nhaän caùi voâ-sanh ñi thì lieãu coù mau

chaêng?”

_ Huyeàn-Giaùc ñaùp: “Theå töùc voâ-sanh, lieãu khoâng coù mau”. Vì theå voán laø voâ-

sanh, coøn lieãu-ngoä voán khoâng coù mau, coù chaäm. Ñaây laø lôøi beû laïi yù cuûa Toå.

_ Toå lieàn khen raèng nhö theá laø oâng ñaõ toû baøy roõ raøng, raát hieäp vôùi caùc

phaùp-yù cuûa Nhö-Lai, nhö theá laø oâng ñaõ lieãu-ngoä ñöôïc lyù khoâng (Chôn-Taâm) cuûa

Nhö-Lai.

_ Ñeán ñaây ngaøi Huyeàn-Giaùc môùi phuïc, maø ñaày ñuû oai-nghi leã baùi Toå, trong

giaây phuùt roài caùo töø ra veà.

_ Trong luùc naøy Toå thaáy ngaøi ra veà mau quaù sôï khoâng thaáu-ñaùo maø hoûi boài

theâm cho chaéc.

_ Toå lieàn baûo: “Sao trôû veà mau vaäy?”

_ Ngaøi lieàn beû laïi Toå raèng: “Theå voán töï khoâng ñoäng haù coù mau chaäm!”

_ Toå gaïn laïi raèng: “Ai bieát chaúng ñoäng?”

_ Huyeàn Giaùc thöa: “Ngaøi töï sanh phaân-bieät”. (laø yù noùi coù ñoäng laø do töï Toå

phaân-bieät chôù noù voán chaúng ñoäng)

_ Toå beøn aán-chöùng: “OÂng ñaõ lieãu ñöôïc yù voâ-sanh”.

_ Ngaøi beû laïi Toå: “Voâ-sanh coù yù sao?”


_ Toå traû lôøi: “Khoâng yù thì caùi gì phaân-bieät?”

_ Ngaøi lieàn traû lôøi: “Phaân-bieät cuõng chaúng phaûi yù”.

Ñoaïn naøy raát hay laø:

_ Laø noùi chæ thaúng caùi bieát tröïc-taâm saün coù, maø khoâng qua söï phaân-bieät cuûa

yù roài môùi bieát.

_ Ví duï nhö: Thoaït nhìn moät vaät thì bieát lieàn moät vaät, hoaëc nhìn caùi nhaø thì

bieát caùi nhaø, caùi naøo roõ bieát caùi naáy maø khoâng duøng qua yù ñeå bieát, thì ñaây goïi laø

phaân-bieät maø khoâng phaûi qua “yù” ñeå bieát.

_ Töùc laø caùi thaáy bieát ñaàu tieân, noù bieát moïi vaät roõ raøng, maø chöa duïng qua

yù-thöùc ñeå phaân-bieät vaät naøy vaät kia roài môùi bieát, thì goïi laø caùi bieát chôn ban ñaàu (laø

Chôn-Taâm töï bieát) noù saün bieát, saün giaùc maø khoâng phaûi caùi bieát cuûa voïng-thöùc.

_ Cho neân söï soáng cuûa chuùng ta haèng ngaøy ñeàu luoân söû-duïng caùi chôn

bieát naøy maø khoâng hay bieát.

_ Maø cöù laàm laáy caùi bieát ñaõ phaân-bieät sau cuøng laø giaû, laøm caùi bieát chôn-

thaät, thaät ñaùng buoàn laém vaäy.

_ Neân Toå môùi khen ngaøi Huyeàn-Giaùc:

- “Hay thay! Laø ngöôi ñaõ nghe vaø thaáy ñöôïc töï-taùnh (laø Chôn-Taâm) nhieäm

maàu cuûa mình”.

_ Neân khuyeân ngaøi haõy ôû laïi moät ñeâm. Do ñoù nhôn theá goïi ngaøi laø nhöùt tuùc

giaùc, töùc laø moät ñeâm ñöôïc giaùc-ngoä.

CÔ-DUYEÂN THÖÙ 10

Thieàn-sö Trí-Hoaøng chuyeân tu thieàn-ñònh laàm laãn maø

khoâng bieát, sau nhôø Toå maø ñöôïc saùng ñaïo.

114 – 129

AÂm Nghóa

114. Thieàn-giaû Trí-Hoaøng, sô tham Nguõ-

Toå, tö vò dó ñaéc chaùnh thoï; am cö tröôøng

toïa, tích nhò thaäp nieân.

114. Thieàn-sö Trí-Hoaøng, ban ñaàu tham

hoïc vôùi Ñöùc Nguõ-Toå, töï cho mình ñaõ

ñaéc phaùp chaùnh-ñònh; ôû rieâng moät caùi

am, cöù ngoài maõi suoát hai möôi naêm.

115. Sö ñeä-töû Huyeàn-Saùch, du phöông

chí Haø-Soùc, vaên Hoaøng chi danh, taïo am

vaán vaân:

_ ‚Nhöõ taïi thöû taùc thaäp ma?‛

115. Ñeä-töû cuûa Ñöùc Luïc-Toå laø Huyeàn-

Saùch, ñi du phöông ñeán ñaát Haø-Soùc,

nghe danh Thieàn-sö Trí-Hoaøng, beøn

vieáng am xin hoûi:

_ ‚Thieàn-sö ôû ñaây laøm vieäc chi?‛

116. Hoaøng vieát: ‚Nhaäp ñònh‛. 116. Trí-Hoaøng ñaùp: ‚Nhaäp ñònh‛.

117. Saùch vaân:

_ Nhöõ vaân nhaäp ñònh, vi höõu taâm nhaäp

117. Huyeàn-Saùch hoûi:

_ Thaày noùi nhaäp ñònh laø coù taâm nhaäp,


da, voâ taâm nhaäp da?

_ Nhöôïc voâ taâm nhaäp giaû, nhöùt-thieát voâ-

tình thaûo-moäc ngoõa-thaïch, öng hieäp ñaéc

ñònh;

- nhöôïc höõu taâm nhaäp giaû, nhöùt-thieát

höõu-tình haøm-thöùc chi löu, dieäc öng ñaéc

ñònh.

hay khoâng taâm nhaäp?

_ Neáu khoâng taâm nhaäp, thì taát caû loaøi

voâ-tình nhö coû, caây, ngoùi, ñaù ñeàu coù theå

ñaéc tònh thieàn;

- neáu coù taâm nhaäp, thì taát caû loaøi höõu-

tình, haøm-thöùc, cuõng ñeàu ñaéc ñònh.

118. Hoaøng vieát:

_ ‚Ngaõ chaùnh nhaäp ñònh thôøi, baát kieán

höõu ‚höõu voâ‛ chi taâm‛.

118. Trí-Hoaøng noùi:

_ ‚Chính trong luùc toâi nhaäp ñònh, chaúng

thaáy taâm ‚coù, khoâng‛.

119. Saùch vaân:

_ ‚Baát kieán höõu ‚höõu voâ‛ chi taâm, töùc

thò thöôøng ñònh, haø höõu xuaát nhaäp!

_ Nhöôïc höõu xuaát nhaäp, töùc phi ñaïi-

ñònh‛.

119. Huyeàn-Saùch noùi:

_ ‚Neáu chaúng thaáy taâm ‚coù, khoâng‛, töùc

laø thöôøng ñònh, thì coøn coù chi xuaát nhaäp!

_ Neáu coù xuaát nhaäp, töùc laø chaúng phaûi

ñaïi-ñònh‛.

120. Hoaøng voâ ñoái, löông cöûu, vaán vieát:

_ ‚Sö töï thuøy da?‛

120. Trí-Hoaøng khoâng ñoái ñaùp ñöôïc, sau

vaøi phuùt laëng thinh, Trí-Hoaøng hoûi:

_ ‚Thaày cuûa oâng laø ai?‛

121. Saùch vaân:

_ ‚Ngaõ sö Taøo-Kheâ Luïc-Toå‛.

121. Huyeàn-Saùch noùi:

_ ‚Thaày cuûa toâi laø Ñöùc Luïc-Toå ôû Taøo-

Kheâ‛.

122. Hoaøng vaân:

_ ‚Luïc-Toå dó haø vi thieàn ñònh?‛

122. Trí-Hoaøng noùi:

_ ‚Ñöùc Luïc-Toå laáy chi laøm thieàn-ñònh?‛

123. Saùch vaân: ‚Ngaõ sö sôû thuyeát, dieäu-

traïm vieân-tòch, theå-duïng nhö-nhö, nguõ

aám boån khoâng, luïc traàn phi höõu, baát

xuaát, baát nhaäp, baát ñònh, baát loaïn.

_ Thieàn taùnh voâ-truï, ly truï thieàn tòch;

thieàn taùnh voâ-sanh, ly sanh thieàn töôûng.

_ Taâm nhö hö-khoâng, dieäc voâ hö-khoâng

chi löôïng‛.

123. Huyeàn-Saùch noùi: ‚Thaày toâi daïy:

nhieäm maàu (dieäu) trong suoát (traïm) vuoâng

troøn (vieân) vaéng laëng (tòch), theå-duïng nhö-

nhö, naêm uaån voán khoâng, saùu traàn chaúng

coù, chaúng xuaát, chaúng nhaäp, chaúng ñònh,

chaúng loaïn.

_ Taùnh thieàn voán khoâng truï, döøng truï

vaøo caùi thieàn vaéng laëng; taùnh thieàn voán

khoâng sanh, döøng sanh caùi töôûng thieàn.

_ Taâm nhö hö-khoâng maø cuõng khoâng coù

caùi löôïng hö-khoâng‛.

124. Hoaøng vaên thò thuyeát, kính lai yeát

sö.

124. Trí-Hoaøng nghe xong, raát kính-

phuïc Toå, maø ñeán yeát-kieán Ñöùc Luïc-Toå.

125. Sö vaán vaân:

_ ‚Nhaân-giaû haø lai?‛

125. Toå hoûi:

_ ‚Nhaân-giaû ôû ñaâu ñeán?‛

126. Hoaøng cuï thuaät tieàn duyeân.

126. Trí-Hoaøng thuaät ñuû laïi vieäc gaëp

Huyeàn-Saùch böõa tröôùc.


127. Sö vaân:

_ ‚Thaønh nhö sôû ngoân‛.

127. Toå noùi:

_ ‚Lôøi cuûa Huyeàn-Saùch ñuùng söï thaät‛.

128. Sö maãn kyø vieãn lai, toaïi thuøy khai

quyeát.

_ Hoaøng ö thò ñaïi ngoä, nhi thaäp nieân sôû

ñaéc taâm, ñoâ voâ aûnh-höôûng.

_ Kyø daï Haø-Baéc só-thöù, vaên khoâng trung

höõu thinh vaân: ‚Hoaøng Thieàn-sö kim

nhöït ñaéc ñaïo‛.

128. Toå thöông xoùt Trí-Hoaøng coù taâm

thaønh ôû xa ñeán, neân giaûi-thích cho Trí-

Hoaøng thaáu-trieät giaùo-phaùp.

_ Trí-Hoaøng töø ñoù ñöôïc ñaïi ngoä, môùi

bieát choã ñaéc taâm cuûa mình trong hai

möôi naêm nay, ñeàu khoâng coù aûnh-höôûng

gì caû.

_ Ñeâm aáy, caùc só-thöù ôû Haø-Baéc, ñeàu

nghe giöõa hö-khoâng coù tieáng noùi raèng:

‚Trí-Hoaøng Thieàn-sö ngaøy nay ñaéc

ñaïo‛.

129. Hoaøng haäu leã töø, phuïc qui Haø-Baéc,

khai hoùa töù chuùng.

129. Sau Trí-Hoaøng ñaûnh leã töø bieät Toå,

trôû veà Haø-Baéc, khai ñaïo giaùo-hoùa töù

chuùng.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy noùi Thieàn-sö Trí-Hoaøng luùc tröôùc coù tham hoïc nôi Nguõ-Toå, töï

cho mình ñaõ ñaéc chaùnh-ñònh, neân caát am rieâng ñeå tu thieàn maõi traûi qua hai möôi

naêm.

_ Moät hoâm coù dòp gaëp ñeä-töû cuûa Luïc-Toå teân laø Huyeàn-Saùch du phöông ñeán

Haø-Soùc, coù nghe danh ngaøi Trí-Hoaøng lieàn ñeán am hoûi: “OÂng ôû ñaây laøm gì?”

_ Trí-Hoaøng noùi: “Nhaäp ñònh”.

_ Huyeàn-Saùch hoûi:

- OÂng noùi nhaäp ñònh laø coù taâm nhaäp hay khoâng taâm nhaäp?

- Neáu khoâng taâm nhaäp, thì gioáng caùc loaøi voâ-tình nhö coû caây, gaïch ngoùi,

ñaát ñaù v.v..., thì caùc loaøi naøy ñaõ ñaéc ñònh heát roài.

- Coøn nhö coù taâm nhaäp, thì taát caû caùc loaøi höõu-tình, haøm-thöùc ñeàu cuõng

ñaéc ñöôïc ñònh heát caû roài?

_ Ñaây laø hai caâu hoûi laøm bít loái ñi cuûa ngaøi Trí-Hoaøng, laø noùi coù nhaäp cuõng

khoâng ñöôïc, maø noùi khoâng coù nhaäp cuõng khoâng xong.

_ Neân Trí-Hoaøng baûo: “Khi toâi nhaäp ñònh, thì chaúng thaáy coù caùi coù taâm vaø

khoâng taâm”.

_ Ngaøi Huyeàn-Saùch laïi baûo:

- Neáu chaúng thaáy coù taâm vaø khoâng taâm, töùc laø ñaõ thöôøng ñònh roài, sao laïi

noùi coù xuaát nhaäp?

- Coøn neáu coù xuaát nhaäp, töùc laø khoâng phaûi ñaéc ñaïi-ñònh.

_ Luùc naøy Trí-Hoaøng khoâng traû lôøi ñöôïc, giaây laâu môùi hoûi raèng: “Thaày ñaõ keá

thöøa cuûa ai?”

_ Huyeàn-Saùch baûo: “Thaày toâi laø Luïc-Toå ôû Taøo-Kheâ”.

_ Trí-Hoaøng beøn hoûi: “Luïc-Toå laáy gì laøm thieàn-ñònh?”


_ Huyeàn-Saùch ñaùp:

“Thaày toâi daïy:

- nhieäm maàu, trong suoát, vuoâng troøn, vaéng laëng,

- theå, duïng nhö-nhö,

- naêm aám voán khoâng,

- saùu traàn chaúng phaûi coù,

- chaúng ra, chaúng vaøo,

- chaúng ñònh, chaúng loaïn,

- taùnh thieàn vaãn khoâng truï,

- döøng truï vaøo caùi thieàn vaéng laëng,

- taùnh thieàn voán khoâng sanh,

- döøng sanh caùi töôûng thieàn,

- taâm nhö hö-khoâng,

- maø cuõng khoâng coù caùi löôïng (soá löôïng) hö-khoâng”.

_ Trí-Hoaøng nghe xong, lieàn ñi thaúng ñeán yeát-kieán Luïc-Toå. Luïc-Toå hoûi:

“Nhaân-giaû töø ñaâu ñeán?”

_ Trí-Hoaøng lieàn thuaät laïi ñaày ñuû caùc duyeân tröôùc.

_ Luïc-Toå baûo: “Ñuùng nhö lôøi oâng ñaõ thuaät”.

_ Toå thöông xoùt Trí-Hoaøng coù taâm thaønh töø xa ñeán, neân Ñöùc Luïc-Toå giaûi-

thích cho Trí-Hoaøng thaáu-trieät giaùo-phaùp nhö:

- OÂng neân ñeå taâm nhö hö-khoâng, maø ñöøng coá-chaáp coù vaø khoâng. Neân khi

öùng-duïng thì khoâng ngaên ngaïi vôùi ñoäng, tònh, taát caû ñeàu khoâng taâm (töùc laø khoâng

dính maéc vaøo caùc duïng ñoù).

- Laø taùnh phaøm thaùnh ñeàu queân, naêng sôû ñeàu döùt, taùnh-töôùng nhö-nhö;

laøm nhö vaäy thì taâm mình luùc naøo cuõng haèng luoân ôû trong ñònh.

_ Trí-Hoaøng ngay nôi ñaây lieàn ñöôïc ñaïi ngoä, môùi töï nhaän bieát raèng choã ñaéc

taâm cuûa mình tröôùc ñaây, trong hai möôi naêm nay ñeàu khoâng coù chuùt aûnh-höôûng gì

caû.

_ Ñeâm aáy caùc só-thöù vaø daân chuùng ôû Haø-Baéc ñeàu nghe giöõa hö-khoâng coù

tieáng noùi raèng: “Trí-Hoaøng Thieàn-sö ngaøy nay ñaéc ñaïo”.

YÙ ñoaïn naøy noùi:

_ Giöõa hö-khoâng laø noùi luùc baáy giôø taâm-ñòa cuûa Trí-Hoaøng ñang ôû trong

traïng-thaùi khoâng truï, khoâng chaáp neân trí voâ sö (Chôn-Taâm) saün coù töï hieån baøy

cuøng khaép, maø khoâng hình-töôùng, khoâng daáu veát, neân toû ñöôïc töï-taùnh (Chôn-

Taâm) cuûa mình luoân thoâng suoát, thanh-tònh, giaûi-thoaùt, goïi laø ñaéc ñaïo. Nhôø vaäy maø

khai ñaïo giaùo-hoùa töù chuùng ñöôïc laø vaäy.

_ Trí-Hoaøng sau ñoù ñaûnh leã töø-bieät Toå, trôû veà Haø-Baéc khai ñaïo giaùo-hoùa töù

chuùng.



Toå hoûi ñoàng-töû Thaàn-Hoäi:

“Töø xa ñeán, coù ñem theo caùi boån-lai chaêng?”

130 – 146

AÂm Nghóa

130. Höõu nhöùt ñoàng-töû danh Thaàn-Hoäi,

Töông-Döông Cao thò töû, nieân thaäp tam,

töï Ngoïc-Tuyeàn lai tham leã.

130. Coù moät vò ñoàng-töû teân Thaàn-Hoäi, ôû

Töông-Döông, doøng doõi hoï Cao, môùi

möôøi ba tuoåi, töø chuøa Ngoïc-Tuyeàn ñeán

tham leã Luïc-Toå.

131. Sö vieát:

_ ‚Tri-thöùc vieãn lai gian taân, höôøn töông

ñaéc boån lai phuû? Nhöôïc höõu boån taéc

hieäp thöùc chuû, thí thuyeát khaùn‛.

131. Toå hoûi:

_ ‚Tri-thöùc töø xa ñeán thaät khoù nhoïc, vaäy

coù ñem theo caùi boån lai chaêng? Neáu coù

boån lai taát-nhieân bieát chuû, haõy noùi cho ta

nghe thöû‛.

132. Hoäi vieát:

_ ‚Dó ‘voâ-truï’ vi boån, kieán töùc thò chuû‛.

132. Thaàn-Hoäi baïch:

_ ‚Laáy caùi ‘khoâng truï’ laøm caên-baûn,

thaáy töùc laø chuû‛.

133. Sö vieát:

_ ‚Giaù sa-di! Tranh hieäp thuû thöù ngöõ?‛

133. Toå hoûi:

_ ‚Naøy sa-di kia! Sao cöù noùi theo thöù

lôùp vaäy?‛

134. Hoäi naõi vaán vieát:

_ ‚Hoøa-Thöôïng toïa thieàn, höôøn kieán baát

kieán?‛

134. Thaàn-Hoäi laïi hoûi:

_ ‚Hoøa-Thöôïng toïa thieàn, thaáy hay

chaúng thaáy?‛

135. Sö dó truï tröôïng ñaû tam haï, vaân:

_ ‚Ngoâ ñaû nhöõ thoáng, baát thoáng?‛

135. Toå laáy caây gaäy choáng ñaùnh Thaàn-

Hoäi ba caùi, roài hoûi:

_ ‚Ta ñaùnh ngöôi ñau, hay chaúng ñau?‛

136. Ñoái vieát:

_ ‚Dieäc thoáng, dieäc baát thoáng‛.

136. Thaàn-Hoäi baïch:

_ ‚Cuõng ñau, cuõng chaúng ñau‛.

137. Sö vieát:

_ ‚Ngoâ dieäc kieán, dieäc baát kieán‛.

137. Toå noùi:

_ ‚Ta ñaây cuõng thaáy, cuõng chaúng thaáy‛.

138. Thaàn-Hoäi vaán:

_ ‚Nhö haø thò dieäc kieán, dieäc baát kieán?‛

138. Thaàn-Hoäi laïi hoûi:

_ ‚Theá naøo cuõng thaáy, cuõng chaúng

thaáy?‛

139. Sö vieát:

_ ‚Ngoâ chi sôû kieán, thöôøng kieán töï taâm

quaù khieân; baát kieán tha-nhaân thò-phi haûo

aùc; thò dó dieäc kieán, dieäc baát kieán.

139. Toå noùi:

_ ‚Choã thaáy cuûa ta, laø thöôøng thaáy toäi

loãi cuûa töï taâm; chôù chaúng thaáy caùc söï

phaûi, quaáy, toát, xaáu cuûa ngöôøi khaùc; ñoù

laø cuõng thaáy, cuõng chaúng thaáy.


_ Nhöõ ngoân dieäc thoáng, dieäc baát thoáng

nhö haø?

_ Nhöõ nhöôïc baát thoáng, ñoàng kyø moäc

thaïch; nhöôïc thoáng taéc ñoàng phaøm-phu,

töùc khôûi khueå haän.

_ Nhöõ höôùng tieàn ‚kieán baát kieán‛ thò nhò

bieân; ‚thoáng baát thoáng‛ thò sanh dieät.

_ Nhöõ töï-taùnh thaû baát kieán, caûm nhó loäng

nhaân‛.

_ Coøn ngöôi noùi cuõng ñau, cuõng chaúng

ñau laø nghóa laøm sao?

_ Neáu ngöôi chaúng ñau, thì gioáng nhö

loaøi caây ñaù, voâ-tình; coøn neáu nhö ñau thì

gioáng keû phaøm-phu, töùc laø khôûi taâm hôøn

giaän.

_ Tröôùc ñaây ngöôi hoûi ‚thaáy hay chaúng

thaáy‛, ñoù laø chaáp hai beân; vaø ngöôi noùi

‚ñau cuõng chaúng ñau‛, ñoù laø coøn sanh

dieät.

_ Vaäy ngöôi chaúng thaáy ñöôïc taùnh cuûa

ngöôi, laïi daùm töï ñaéc gieãu côït‛.

140. Thaàn-Hoäi leã baùi hoái taï.

140. Thaàn-Hoäi bieát loãi, leã Toå xin saùm-

hoái.

141. Sö höïu vieát:

_ ‚Nhöõ nhöôïc taâm meâ baát kieán, vaán

thieän-tri-thöùc mòch loä.

_ Nhöõ nhöôïc taâm ngoä, töùc töï kieán taùnh y

phaùp tu-haønh.

_ Nhöõ töï meâ baát kieán töï taâm, khöôùc lai

vaán ngoâ ‚kieán döõ baát kieán‛.

_ Ngoâ kieán töï tri, khôûi ñaõi nhöõ meâ.

_ Nhöõ nhöôïc töï kieán, dieäc baát ñaõi ngoâ

meâ.

_ Haø baát töï tri töï kieán, naõi vaán ngoâ kieán

döõ baát kieán‛.

141. Toå laïi noùi:

_ ‚Neáu ngöôi coù taâm meâ chaúng thaáy, thì

phaûi hoûi baäc thieän-tri-thöùc ñeå tìm ñöôøng

tu.

_ Neáu ngöôi coù taâm ngoä, töùc laø töï thaáy

taùnh thì y theo phaùp tu-haønh.

_ Nay ngöôi töï meâ chaúng thaáy ñöôïc taâm

mình, coøn trôû laïi hoûi ta ‚thaáy hay chaúng

thaáy‛.

_ Ta thaáy thì töï ta bieát, haù chôø caùi meâ

cuûa ngöôi.

_ Neáu ngöôi töï thaáy, thì cuõng chaúng chôø

caùi meâ cuûa ta.

_ Coøn ngöôi khoâng töï thaáy, töï bieát (taâm

taùnh cuûa mình), laïi hoûi ta thaáy hay chaúng

thaáy laøm chi, thaät laø quaù ñaùng!‛

142. Thaàn-Hoäi taùi leã baù dö baùi, caàu taï

quaù khieân. Phuïc caàn caáp thò, baát ly taû

höõu.

142. Thaàn-Hoäi hoái-haän voâ-cuøng, ñaûnh leã

Toå hôn traêm laïy, xin Toå thöù cho choã meâ

laàm. Töø ñoù Thaàn-Hoäi ôû Taøo-Kheâ haàu haï

Toå, khoâng heà rôøi vaø chuyeân-caàn laøm

vieäc.

143. Nhöùt nhöït sö caùo chuùng vieát:

_ ‚Ngoâ höõu nhöùt vaät,

- voâ ñaàu voâ vó,

- voâ danh voâ töï,

- voâ boái voâ dieän,

- chö nhaân höôøn thöùc phuû?‛

143. Moät hoâm, Toå baûo ñaïi-chuùng:

_ ‚Ta coù moät vaät,

- khoâng ñaàu, khoâng ñuoâi,

- khoâng teân, khoâng chöõ,

- khoâng löng, khoâng maët,

- caùc ngöôi coù bieát vaät chi chaêng?‛

144. Thaàn-Hoäi xuaát vieát: 144. Thaàn-Hoäi böôùc ra baïch:


_ ‚Thò chö Phaät chi boån nguyeân, Thaàn-

Hoäi chi Phaät-Taùnh‛.

_ ‚Vaät aáy laø nguoàn goác cuûa chö Phaät vaø

laø Phaät-Taùnh cuûa Thaàn-Hoäi‛.

145. Sö vieát:

_ ‚Höôùng nhöõ ñaïo voâ danh voâ töï, nhöõ

tieän hoaùn taùc boån nguyeân Phaät-Taùnh;

nhöõ höôùng khöù höõu baû maõo caùi ñaàu, daõ

chæ thaønh caù tri giaûi toâng ñoà‛.

145. Toå noùi:

_ ‚Ta ñaõ noùi: Vaät khoâng teân, khoâng chöõ,

maø ngöôi laïi goïi laø nguoàn goác Phaät-

Taùnh; ngöôi daàu ñi tôùi ñaâu, daàu cho coù

Phaät hoä-nieäm ñi nöõa, cuõng chæ thaønh moät

ngöôøi toâng ñoà tri giaûi maø thoâi‛.

146. Toå sö dieät haäu, Hoäi nhaäp Kinh-Laïc,

ñaïi hoaèng Taøo-Kheâ ñoán-giaùo, tröôùc

‚Hieån Toâng Kyù‛ thaïnh-haønh ö theá, thò vò

Haø-Traïch Thieàn-sö.

146. Veà sau, khi Toå tòch-dieät roài, Thaàn-

Hoäi vaøo ñaát Kinh-Laïc, môû roäng phaùp

ñoán-giaùo cuûa Taøo-Kheâ vaø laøm saùch

‚Hieån Toâng Kyù‛ thaïnh-haønh ôû ñôøi,

ngöôøi thôøi baáy giôø ca tuïng laø Haø-Traïch

Thieàn-sö.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå coù cô-duyeân vôùi ñoàng-töû Thaàn-Hoäi, ngaøi thuoäc

doøng doõi hoï Cao ôû Töông-Döông, môùi möôøi ba tuoåi (13) xuaát-gia laøm Sa-di ôû chuøa

Ngoïc-Tuyeàn ñeán tham leã Luïc-Toå.

_ Toå hoûi: “Trí-thöùc töø xa ñeán thaät khoù nhoïc, vaäy coù ñem theo caùi boån lai

chaêng? Neáu coù boån lai taát-nhieân phaûi bieát chuû laø ai, haõy noùi cho ta nghe thöû”.

_ Thaàn-Hoäi baïch: “Laáy khoâng truï laøm caên-baûn, coøn thaáy töùc laø chuû”.

_ Toå beøn noùi: “Sa-di naøy! Sao cöù noùi theo thöù lôùp ñeå laøm gì?”

_ Chaúng theá maø coøn hoûi ngöôïc laïi Toå: “Hoøa-Thöôïng toïa thieàn thaáy hay

chaúng thaáy?”

_ Toå lieàn laáy caây gaäy ñaùnh Thaàn-Hoäi ba caùi roài hoûi: “Ta ñaùnh ngöôi ñau hay

chaúng ñau?”

_ Thaàn-Hoäi ñaùp: “Cuõng ñau cuõng chaúng ñau”.

_ Toå hoûi: “Ta ñaây cuõng thaáy, cuõng chaúng thaáy”.

_ Toå baûo: “Choã thaáy cuûa ta laø thöôøng thaáy toäi loãi cuûa töï taâm, chôù chaúng

thaáy caùc söï phaûi quaáy, toát xaáu cuûa ngöôøi khaùc. Ñoù laø cuõng thaáy, cuõng chaúng thaáy.

- Coøn nhaø ngöôi noùi cuõng ñau cuõng chaúng ñau, laø nghóa laøm sao?

- Neáu ngöôi chaúng ñau, thì gioáng nhö loaøi coû caây, gaïch ñaù laø thöù voâ-tình.

- Coøn neáu nhö ngöôi ñau thì gioáng nhö bao keû phaøm-phu khaùc, töùc laø khôûi

taâm hôøn giaän.

- Tröôùc ñaây ngöôi hoûi thaáy hay chaúng thaáy, ñaây laø coøn chaáp hai beân, vaø

caâu ngöôi noùi ñau cuõng chaúng ñau, ñaây laø lyù sanh dieät.

- Nhö vaäy roõ raøng nhaø ngöôi chöa thaáy ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa

ngöôi, maø laïi daùm töï ñaéc gieãu côït, thaät laø ngaõ-maïn töï-cao”.

_ Thaàn-Hoäi nghe xong, bieát mình coù loãi, lieàn leã Toå xin saùm-hoái. Toå laïi daïy

theâm:

- Neáu ngöôi taâm coøn meâ, thì phaûi hoûi baäc Thieän-tri-thöùc ñeå tìm ñöôøng tu,


- Coøn nhö ngöôi coù taâm ngoä thì töï thaáy taùnh mình, thì laáy taùnh naøy maø töï

tu-haønh.

- Nay ngöôi taùnh coøn meâ, chaúng toû ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình,

maø laïi coøn trôû laïi gaïn hoûi ta laø thaáy hay chaúng thaáy?

- Coøn ta thaáy, thì töï ta bieát, chôù khoâng caàn chôø caùi meâ cuûa ngöôi.

- Coøn nhö ngöôi töï thaáy, thì cuõng chaúng caàn chôø caùi meâ cuûa ta laøm gì?

- Maø nay ngöôi khoâng töï thaáy, töï bieát, laïi coøn hoûi laïi ta thaáy hay chaúng

thaáy laøm chi? Thaät laø quaù ñaùng!”

_ Luùc baáy giôø Thaàn-Hoäi hoái-haän voâ-cuøng maø ñaûnh leã Toå hôn traêm laïy vaø

xin Toå tha thöù cho choã meâ laàm.

_ Töø ñaây Thaàn-Hoäi ôû laïi Taøo-Kheâ, lo haàu haï Toå khoâng heà rôøi khoûi vaø

chuyeân-caàn tu hoïc.

_ Moät hoâm Toå baûo ñaïi-chuùng: “Ta coù moät vaät khoâng ñaàu, khoâng ñuoâi,

khoâng teân, khoâng töï, khoâng löng, khoâng maët. Vaäy caùc ngöôi coù bieát vaät chi

khoâng?”

_ Thaàn-Hoäi böôùc ra baïch: “Vaät aáy laø nguoàn goác cuûa chö Phaät vaø cuõng la ø

Phaät-Taùnh cuûa Thaàn-Hoäi”.

_ Toå beøn traùch: “Ta ñaõ noùi vaät khoâng teân, khoâng chöõ, maø ngöôi laïi goïi laø

nguoàn goác cuûa Phaät-Taùnh”.

_ Neân Toå quôû raèng: “Nhaø ngöôi daàu coù ñi ñeán ñaâu, daàu cho coù Phaät hoä-

nieäm ñi nöõa, thì chæ thaønh moät tín ñoà chæ bieát luaän giaûi maø thoâi”.

_ ÔÛ ñoaïn naøy, yù Toå quôû Thaàn-Hoäi laø phaûi, laø vì ngaøi coøn maéc keït vaøo töôùng

ñoái-ñaõi, maø chöa roõ “thaâm yù” cuûa ñaïo, ñaønh raèng ngaøi giaûi raát hay, raát ñuùng khoâng

sai.

_ Vì ngaøi vaãn bieát lôøi Toå noùi ra ñoù laø chæ Chôn-Taâm laø Phaät-Taùnh, nhöng vaãn

chöa hieåu thaâm yù roát raùo cuûa Toå.

_ Toå nhaán maïnh laø moät vaät khoâng teân, khoâng chöõ, yù noùi noù voán khoâng moät

vaät, maø laïi coøn duøng danh-töø chöõ nghóa ñeå kieán-giaûi, roài cho noù laø vaät naøy, vaät noï.

_ Töùc laø töø choã khoâng vaät, maø bieán thaønh coù vaät, thì voâ-tình rôi vaøo töôùng

laïi.

_ Neân Toå baûo: “Ngöôi chæ laø tín-ñoà, chæ bieát luaän-giaûi maø thoâi!”

_ Taïi sao Toå noùi vaäy? Vì ñaây laø yù noùi, khi bieát noù laø Chôn-Taâm laø Phaät taâm,

thì chæ caàn ngaàm caûm nhaän maø móm cöôøi thoâi.

_ Noù gioáng nhö Toå Ca-Dieáp nhìn boâng sen cuûa Phaät ñöa leân maø caûm-thoâng

móm cöôøi maø thoâi.

_ Trong luùc naøy, neáu ta laáy ñoù ñeå luaän-nghò giaûi baøy laø sai, laø chôn-tònh bieán

thaønh voïng-ñoäng. Neân ñaây cuõng laø choã aán-chöùng cho caùc haøng ñeä-töû coù nhaäp ñaïo

giaùc chöa? Neáu chöa nhaäp ñaïo, thì ngay ñaây bò rôùt laïi.

_ Veà sau khi Toå tòch-dieät roài, Thaàn-Hoäi vaøo ñaát Kinh-Laïc môû roäng phaùp

ñoán-giaùo cuûa Taøo-Kheâ, vaø sau naøy ngaøi coù laøm saùch Hieån Toâng Kyù, raát thaïnh-

haønh ôû ñôøi. Ngöôøi thôøi baáy giôø ca tuïng ngaøi laø Haø-Traïch Thieàn-sö.



Moät oâng Taêng hoûi:

“YÙ cuûa thaày Huyønh-Mai, thaät ra ngöôøi naøo ñaéc?”

147 – 150

AÂm Nghóa

147. Nhöùt taêng vaán sö vaân:

_ ‚Huyønh-Mai yù-chæ, thaäm ma nhaân

ñaéc?‛

147. Coù moät vò Taêng xin hoûi Toå:

_ ‚YÙ-chæ cuûa thaày Huyønh-Mai, thaät ra

ngöôøi naøo ñaéc?‛

148. Sö vaân:

_ ‚Hoäi Phaät-phaùp nhaân ñaéc‛.

148. Toå noùi:

_ ‚Ngöôøi hoäi Phaät-phaùp ñöôïc‛.

149. Taêng vaân:

_ ‚Hoøa-Thöôïng höôøn ñaéc phuû?‛

149. Vò Taêng noùi:

_ ‚Hoøa-Thöôïng ñaéc chaêng?‛

150. Sö vaân:

_ ‚Ngaõ baát hoäi Phaät-phaùp‛.

150. Toå noùi:

_ ‚Ta chaúng hieåu Phaät-phaùp‛.

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy noùi leân söï ñöôïc hay khoâng ñöôïc chöùng ñaéc.

_ Ñöùc Luïc-Toå phuû-nhaän chöùng ñaéc, töùc laø “chöùng ñaéc”. Taïi sao Toå laïi ñaùp

nhö vaäy? Coù phaûi ngaøi choái töø choã truyeàn y phaùp cuûa Nguõ-Toå hay khoâng?

_ Chuùng ta neân bieát trong kinh Kim-Cang Ñöùc Phaät coù noùi: “Neáu ta thaáy coù

phaùp voâ-thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh-giaùc, thì Phaät Nhieân-Ñaêng khoâng thoï-kyù cho ta

thaønh Phaät”.

_ Neáu vöøa thaáy coù phaùp ñeå ñöôïc thì laø khoâng ñöôïc.

_ Coøn ôû ñaây vöøa khôûi hieåu, thì khoâng phaûi laø ngöôøi ñöôïc truyeàn y phaùp.

Neân vöøa daáy leân nieäm hieåu laø ñaõ sai roài.

_ Bôûi vì choã naøy laø chæ cho mình ñöôïc nhaän maø khoâng cho mình ñöôïc hieåu.

Neân Toå môùi noùi ta khoâng hieåu Phaät-phaùp laø vaäy.

_ YÙ noùi ngöôøi thaät hieåu Phaät-phaùp thì khoâng coù moät phaùp naøo maø ñaëng

chaáp (voâ nhöùt phaùp khaû ñaéc).

_ Neân luùc chöa toû saùng boån-taùnh, thì phaûi caàn hoïc vaø tìm hieåu caùi thaät cuûa

Phaät-phaùp.

_ Nhöng khi ñaõ thaáy taùnh roài, töùc laø thoâng suoát moïi leõ, thì coù phaùp gì nöõa

maø caàn hoïc, maø tìm hieåu?

_ Vì Toå ñaõ thaáy taùnh thaønh Phaät roài, thì khoâng coøn chaáp moät phaùp naøo nöõa,

môùi noùi ta khoâng hieåu Phaät-phaùp laø vaäy.



Toå giaët aùo caø-sa maø gaëp vò Taêng Phöông-Bieän,

tröôùc laøm ngheà ñaép töôïng.

151 – 158

AÂm Nghóa

151. Sö nhöùt nhöït duïc traïc sôû thoï chi y,

nhi voâ myõ tuyeàn.

_ Nhaân chí töï haäu nguõ lyù höùa, kieán sôn

laâm uaát maäu, thoaïi khí baøn trieàu.

_ Sö chaán tích traùc ñòa, tuyeàn öùng thuû

nhi xuaát, tích dó vi trì. Naõi quò taát hoaõn y

thaïch thöôïng.

_ Höõu Thuïc taêng Phöông-Bieän yeát sö.

151. Moät hoâm, Toå muoán giaët aùo caø-sa

cuûa Ñöùc Nguõ-Toå truyeàn ngaøy tröôùc,

nhöng khoâng coù suoái toát.

_ Nhôn ra sau chuøa öôùc ñoä naêm daëm,

thaáy nuùi röøng raäm raïp, khí toát xoay töïu.

_ Toå beøn caém tích-tröôïng xuoáng ñaát,

maïch nöôùc suoái lieàn theo tay maø tuoân

ra, chöùa ñaày thaønh ao. Toå beøn quì goái

treân ñaù maø giaët laáy caø-sa.

_ Coù vò taêng Phöông-Bieän ôû ñaát Thuïc

ñeán ra maét Toå.

152. Sö vieát:

_ ‚Thöôïng nhaân coâng haø söï-nghieäp?‛

152. Toå hoûi:

_ ‚Thöôïng nhaân chuyeân laøm ngheà chi?‛

153. Vieát:

_ ‚Thieän toá‛.

153. Phöông-Bieän baïch:

_ ‚Con kheùo veà ngheà ñaép hình töôïng‛.

154. Sö chaùnh saéc vieát:

_ ‚Nhöõ thò toá khaùn‛.

154. Toå nghieâm saéc maët, noùi:

_ ‚Ngöôi thöû ñaép hình ta xem‛.

155. Bieän voõng thoá, quaù soå nhöït, toá töïu

chôn töôùng, khaû cao thaát thoán, khuùc taän

kyø dieäu.

155. Phöông-Bieän chaúng bieát tính sao,

qua vaøi ngaøy sau, môùi ñaép thaønh chôn

töôïng cuûa Toå, beà cao ñoä baûy taác, thaät

kheùo voâ-cuøng.

156. Sö tieáu vieát:

_ ‚Nhöõ thieän toá taùnh, baát giaûi Phaät-

Taùnh‛.

_ Sö thö thuû ma Phöông-Bieän ñaûnh, thoï-

kyù: ‚Vónh döõ nhaân thieân vi phöôùc-ñieàn‛.

_ Sö nhöng dó y thuø chi.

156. Toå cöôøi, noùi raèng:

_ ‚Ngöôi kheùo veà taùnh ñaép töôïng maø

chaúng roõ taùnh Phaät-ñaø‛.

_ Toå thung-dung laáy tay xoa ñænh ñaàu

Phöông-Bieän, thoï-kyù raèng: ‚OÂng ñôøi ñôøi

laøm phöôùc-ñieàn cho coõi nhôn thieân‛.

_ Nhôn ñoù Toå laáy y maø ñaùp ôn Phöông-

Bieän.

157. Bieän thuû y phaân vi tam,

- nhöùt phi toá töôïng,

- nhöùt töï löu,

- nhöùt duïng toâng loõa eá ñòa trung, theä

157. Phöông-Bieän laáy y phaân laøm ba

phaàn:

- moät phaàn choaøng vaøo töôïng ñaép,

- moät phaàn ñeå laïi cho mình phuïng thôø,

- moät phaàn ñöïng vaøo hoäp ñem choân


vieát:

_ ‚Haäu ñaéc thöû y, naõi ngoâ xuaát-theá, truï-

trì ö thöû, truøng kieán ñieän voõ‛.

xuoáng ñaát, vaø phaùt theä raèng:

_ ‚Ñôøi sau, khi coù ngöôøi ñaëng y naøy, thì

ta ra ñôøi, truï-trì ôû nôi ñaây, truøng tu ngoâi

Tam-Baûo‛.

158. Toáng Gia-Höïu baùt nieân, höõu taêng

Duy-Tieân, u ñieän quaät ñòa ñaéc y nhö taân.

_ Töôïng taïi Cao-Tuyeàn Töï, kyø ñaûo trieáp

öùng.

158. Ñeán ñôøi Toáng, nieân-hieäu Gia-Höïu,

naêm thöù taùm, coù vò taêng teân Duy-Tieân,

ñaøo ñaát leân, söûa chuøa, gaëp ñöôïc y haõy

coøn nhö môùi.

_ Coøn caùi töôïng cuûa Luïc-Toå thì sau naøy

thôø taïi chuøa Cao-Tuyeàn, ai caàu khaån

vieäc gì cuõng ñeàu thaáy linh öùng.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy noùi cô-duyeân luùc Toå ñang giaët aùo ca-sa cuûa Nguõ-Toå truyeàn

giao nhöng khoâng coù suoái toát ñeå giaët.

_ Nhôn ngaøi ñeán sau chuøa khoaûng naêm daëm (2.880m), thaáy treân nuùi caây

coái um tuøm, coù thanh khí toát xoay quanh.

_ Ngaøi caàm caây tích-tröôïng doäng saâu xuoáng ñaát, nöôùc lieàn phun leân theo

tay ngaøi, chöùa laïi thaønh caùi ao, roài ngaøi quyø goái treân ñaù maø giaët y ca-sa.

_ Ñoaïn naøy laø noùi bieåu tröng: yù noùi nhôø ñöùc tu-haønh, ñöôïc minh taâm thaáy

ñöôïc taùnh thaønh Phaät-ñaïo, maø tích chöùa ñöôïc nhieàu coâng-ñöùc laønh (laø doäng caây

tích-tröôïng saâu xuoáng ñaát, nöôùc lieàn phun leân).

_ Neân moãi khi duïng ra laøm ñieàu gì thì töø taâm-ñòa tuoân chaûy ra caùc haïnh

laønh (bieåu-tröng: laø nöôùc phun traøo) noù laøm saïch maùt taâm ngöôøi, ai ai cuõng ñöôïc

thanh trong (bieåu-tröng: laø nöôùc töïu laïi thaønh ao).

_ Coøn quyø goái treân ñaù giaët y ca-sa (bieåu-tröng: laø giôø trôû veà tònh taâm, qui veà

chôn-tònh, maø sanh nhieàu phöôùc-ñieàn voâ-löôïng cho chuùng-sanh).

_ Chôït coù moät vò taêng ñeán leã baùi thöa raèng:

- “Con laø Phöông-Bieän ôû Taây Thuïc, vöøa roài ôû nam Thieân-Truùc coù gaëp Toå

Ñaït-Ma Ñaïi-sö daïy raèng: Con phaûi choùng ñeán nöôùc Ñöôøng, laø nôi ngaøi ñaõ truyeàn

chaùnh-phaùp nhaõn-taïng (laø Nieát-Baøn dieäu-taâm, laø Chôn-Taâm dieäu-höõu), vaø y taêng-

giaø-leâ cuûa Toå Ca-Dieáp, vaø ñaõ truyeàn ñeán ñôøi thöù saùu ôû Thieàu-Chaâu Taøo-Kheâ, vaäy

oâng neân ñeán ñoù maø chieâm leã”.

_ Phöông-Bieän laën loäi töø xa ñeán gaëp Toå, cuùi mong ñöôïc thaáy y-baùt ñaõ ñöôïc

truyeàn, Toå lieàn ñöa cho oâng xem.

_ Toå lieàn hoûi: “Thöôïng nhaân laøm ngheà gì?”

_ Phöông-Bieän ñaùp: “Chuyeân ngheà ñaép töôïng”.

_ Toå nghieâm saéc maët laïi baûo: “OÂng thöû ñaép xem”.

_ Phöông-Bieän môø mòt khoâng bieát qua maáy ngaøy oâng ñaép ñöôïc töôïng cuûa

Toå cao baûy taác, raát ñeïp ñeõ.

_ YÙ choã naøy laø Ñöùc Luïc-Toå baûo ngaøi Phöông-Bieän “ñaép töôïng” laø noùi Phaät-

Taùnh coù ñaép ñöôïc khoâng, maø ngaøi Phöông-Bieän khoâng hieåu yù Toå.


_ Cho neân Toå chæ móm cöôøi roài baûo raèng: “OÂng chæ gioûi taùnh ñaép maø chaúng

gioûi taùnh Phaät”. Neân Ñöùc Luïc-Toå laáy y ñeàn ôn cho Phöông-Bieän.

_ Phöông-Bieän laáy y chia laøm ba phaàn:

1. moät phaàn ñaép vaøo töôïng,

2. moät phaàn thì oâng löu laïi,

3. coøn moät phaàn thì ñeå trong hoäp, goùi choân xuoáng ñaát;

- vaø coù lôøi nguyeän raèng: Sau naøy ngöôøi naøo ñaøo ñöôïc y naøy laø toâi taùi sanh

ñeå truï-trì nôi ñaây, vaø döïng laäp laïi chuøa naøy.

_ Qua ñeán ñôøi Toáng nieân-hieäu Gia-Höïu naêm thöù taùm, coù vò Taêng teân laø

Duy-Tieân, khi söûa chuøa ñaøo ñaát ñöôïc y ñaõ choân maø vaãn coøn môùi.

_ Coøn töôïng ñaép cuûa Toå, thì ñeå ôû chuøa Cao-Tuyeàn, cung kính caàu nguyeän

ñeàu ñöôïc nhö yù.


Nhôn ñoïc laïi baøi keä luùc tröôùc cuûa

Thieàn-sö Ngoïa-Luaân (noùi veà töôùng).

159 – 160

A. Caâu keä cuûa Thieàn-sö Ngoïa-Luaân.

AÂm Nghóa

159. Höõu taêng cöû Ngoïa-Luaân Thieàn-sö

keä vaân:

Ngoïa-Luaân höõu kyõ löôõng,

Naêng ñoaïn baù tö-töôûng,

Ñoái caûnh taâm baát-khôûi,

Boà-ñeà nhöït nhöït tröôûng.

159. Coù moät vò taêng ñoïc laïi baøi keä cuûa

Thieàn-sö Ngoïa-Luaân raèng:

Ngoïa-Luaân coù taøi raát gioûi,

Naêng tröø traêm tö-töôûng,

Ñoái caûnh taâm chaúng ñoäng,

Boà-ñeà caøng taêng-tröôûng.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn keä cuûa Thieàn-sö Ngoïa-Luaân, laø coøn dính töôùng, coøn phaân-bieät laø

troïng taâm vaø ngoaøi caûnh, töùc laø coøn ñoaïn-tröø phieàn-naõo, coøn caàu chöùng Boà-ñeà.

_ Töùc laø chöa ñaït ñeán caùi nghóa:

- Phieàn-naõo vôùi Boà-ñeà khoâng phaûi hai.

- Theå taâm vôùi caûnh, khoâng phaûi khaùc theå.

_ Cho neân, daàu coù döùt heát ñöôïc tö-töôûng, vôùi moät nieäm chaúng sanh ñi nöõa,

thì cuõng khoâng thoaùt khoûi caùi phaïm-vi so löôøng, suy tính cuûa yù-caên.

_ Neân bò Toå baùc raèng: Chöa toû ñöôïc taâm-ñòa laø theá.


B. Caâu keä cuûa Luïc-Toå noùi veà taùnh.

AÂm Nghóa

160. Sö vaên chi vieát:

_ ‚Thöû keä vò minh taâm-ñòa, nhöôïc y nhi

haønh chi, thò gia heä phöôïc‛.

_ Nhaân thò nhöùt keä vieát:

Hueä-Naêng moät kyõ löôõng,

Baát-ñoaïn baù tö-töôûng,

Ñoái caûnh taâm soå (soá) khôûi,

Boà-ñeà taùc ma tröôûng.

160. Toå nghe qua baøi keä aáy noùi raèng:

_ ‚Baøi keä aáy chöa toû ñöôïc choã taâm taùnh,

neáu theo ñoù maø laøm, thì theâm söï troùi

buoäc‛.

_ Nhaân dòp Toå hoïa laïi baøi keä aáy nhö

vaày:

Hueä-Naêng khoâng taøi gioûi,

Chaúng döùt traêm tö-töôûng,

Ñoái caûnh taâm khôûi luoân,

Boà-ñeà khoâng chi lôùn.

GIAÛNG GIAÛI

_ Baøi keä naøy ñoái laïi vôùi baøi keä cuûa Ngoïa-Luaân Thieàn-sö, neân baøi keä naøy coù

nghóa-lyù cao-sieâu hôn baøi keä cuûa Thieàn-sö Ngoïa Luaân.

_ Noù thoaùt ly khoûi phaïm-vi ñoái-ñaõi laø chaáp gioûi, chaáp dôû v.v..., neân khoâng

coøn moät maûy phieàn-naõo thì coù chi laø phaûi döùt, taâm vaø caûnh khoâng hai thì Boà-ñeà töï-

nhieân chaùnh-ñaïi quang-minh, haø taát gì phaûi caàu theâm lôùn?

TOÙM GIAÛI HAI BAØI KEÄ TREÂN

I. Trong hai baøi keä treân ñeàu coù thaâm saâu khaùc nhau, moät ñaøng thì thaáy bieát

theo töôùng, coøn moät ñaøng thì thaáy bieát theo taùnh.

_ Neân baøi keä ñaàu cuûa Thieàn-sö Ngoïa-Luaân khoâng phaûi laø dôû, nhöng vì noù

noùi theo töôùng, neân noùi:

- coù ngöôøi gioûi, ngöôøi dôû,

- coù khaû naêng deïp heát moïi tö-töôûng,

- laø ñoaïn ñöôïc traêm tö-töôûng,

_ Cho neân ñaây laø loaïi beänh phaûi dieät, phaûi tröø, phaûi boû v.v..., vì coøn thaáy coù

tö-töôûng laø thaät ñeå tröø, nhö vaäy naêng sôû coøn ñaày ñuû. Ngaøi laø ngöôøi hay ñoaïn laø

naêng, coøn tö-töôûng bò ñoaïn laø sôû. Neân heã coøn naêng coøn sôû, laø coøn keït trong ñoái-

ñaõi, ñaây laø loaïi beänh thöù nhöùt.

_ Coøn beänh thöù hai laø noùi laøm cho Boà-ñeà caøng ngaøy caøng theâm lôùn, coøn coù

lôùn coù nhoû laø coøn hình-töôùng, neân luoân keït trong hình-thöùc.

_ Vì theá maø Ñöùc Luïc-Toå baûo: Neáu tu maø coøn chaáp veà hình-thöùc thì coøn bò

troùi buoäc.

_ Neân nhìn chung thì baøi keä raát hay, nhöng xeùt kyõ thì noù thuoäc loaïi beänh

hình-töôùng.

II. Xeùt qua baøi keä thöù hai cuûa Luïc-Toå, thì thuoäc veà taùnh, laø lyù thaät.

_ Neân ngaøi noùi: “Ta khoâng coù taøi gioûi gì,

Cuõng chaúng ñoaïn traêm tö-töôûng”.


_ Vì ngaøi ñaõ bieát tö-töôûng khoâng thaät coù, thì caàn gì phaûi ñoaïn tröø; maø chæ

caàn bieát noù laø giaû, laø hö-voïng, thì ñuû roài.

_ Bieát hieåu nhö vaäy, thì noù töï tieâu maø khoâng caàn phaûi ñoaïn-tröø gì caû. Laøm

nhö vaäy, thì ñaâu caàn naêng vôùi sôû ñeå laøm gì?

_ Coøn caâu: “Ñoái caûnh taâm thöôøng khôûi” laø taïi sao?

_ Töùc laø ñoái caûnh taâm vaãn bieát, maø khoâng ñoäng vôùi caûnh, khoâng cho thöùc

xen vaøo ñeå noù phaân-bieät caûnh ñoù theâm leân.

_ Neân taâm tònh thaáy caûnh thaät thì taâm laø taâm thaät,

- coøn taâm ñoäng thaáy caûnh giaû thì taâm laø taâm giaû.

_ Nhöng xeùt kyõ caû hai ñeàu laø giaû caû vì coøn bieát cho laø thaät vaø giaû, thì ñeàu laø

beänh caû.

_ Coøn Boà-ñeà thì laøm gì coù lôùn, coù nhoû, vì Boà-ñeà voán laø theå khoâng sanh,

khoâng dieät, chaúng coù töôùng maïo, thì coù gì laø lôùn nhoû.

_ Cho neân khi caùi thaáy toät cuøng, thì caùi duïng ra laø lôøi noùi môùi toät cuøng.

_ Baøi keä cuûa Thieàn-sö Ngoïa-Luaân döôøng nhö hay maø thaät ra caùi thaáy chöa

toät cuøng, neân lôøi noùi rôi vaøo beänh ñeø neùn baét moïi thöù phaûi laëng döùt, vì chöa toû thaáy

caùi toät cuøng cuûa thaät-theå (Chôn-Taâm). Coøn cho Boà-ñeà caøng ngaøy caøng theâm lôùn laø

rôi vaøo hình-töôùng, töùc chöa phaûi thaät söï ñaït caùi thaät cuûa ñaïo.



PHAÅM CÔ-DUYEÂN

(1) Ñoaïn 11: Töø chöõ Töùc tôùi chöõ chaùnh:

Töùc Taâm töùc Phaät laø Taâm töùc Phaät, Phaät töùc Taâm.

Taâm töùc Phaät, taâm chaùnh-ñaïi quang-minh goïi laø Tueä.

Phaät töùc Taâm, Phaät thanh-tònh vónh-cöûu goïi laø Ñònh.

Ñònh coù naêng-löïc ñoaïn-tröø taùn-loaïn, Tueä coù naêng-löïc tieâu-dieät voâ-minh. Neáu

giöõ Ñònh vaø Tueä thì noäi yù ñöôïc thanh-tònh.

Phaûi nöông nhôø coâng-phu tu-taäp Töï-Taùnh môùi toû ngoä phaùp-moân Ñoán-giaùo.

Muoán kheá-hieäp ñaïo chaùnh-giaùc thì phaûi do phaùp voâ-sanh laøm goác vì voâ-sanh

ñoái trò sanh dieät, ñeå tu caû Ñònh vaø Tueä.

(2) Ñoaïn 12: Töø chöõ Töùc tôùi chöõ vaät:

Taâm voán laø Phaät. Töø tröôùc vì khoâng toû ngoä Taâm töùc Phaät maø töï khuaát.

Nay toû ngoä ñöôïc Taâm töùc Phaät thì khoâng coøn töï khuaát nöõa.

Nhaân cuûa Ñònh laø Töï-Taâm thanh-tònh.

Nhaân cuûa Tueä laø Boån-giaùc dieäu-minh.

Töï-Taâm thanh-tònh thì khoâng coøn sanh dieät vaø thöôøng-truï Nieát-Baøn. Boån-giaùc

dieäu-minh thì khoâng coøn meâ chaáp vaø vieân-dung söï lyù.

Tu caû hai Ñònh vaø Tueä thì chaéc chaén lìa caùc vaät, töùc laø ñöôïc voâ-ngaïi.

(3) Ñoaïn 16: Töø chöõ Laïy tôùi chöõ taän:

Phaùp laïy cuûa ñaïo Phaät coát yeáu laø ñeå toû loøng chí-thaønh toân-kính, tri aân vaø töï

mình ñoaïn-tröø taät kieâu-maïn, töï-cao töï-phuï, neân phaûi bieát giöõ ‚nguõ theå ñoàng ñòa‛ töùc

laø naêm boä phaän: ñaàu, hai tay vaø hai chaân ñeàu saùt ñaát. Laïy ñöôïc nhö vaäy töùc laø laïy

ñuùng theo caên-boån thì dieät ñöôïc taát caû caùc kieâu-maïn, ví nhö beû gaãy ñöôïc truï phöôùn

cao ngaát.

Vò Taêng Phaùp-Ñaït laïy Toå maø khoâng chòu cuùi ñaàu chí ñaát töùc laø coøn taâm kieâu-

maïn, meâ chaáp: ‚Ta ñaây‛, goïi laø chaáp ngaõ, neân bò Toå quôû.

Neáu chaáp ngaõ thì hay töï-toân töï-ñaïi, phaân-bieät tranh caõi so saùnh hôn thua maø

taïo ra toäi loãi.

Neáu dieät ñaëng taät chaáp ngaõ thì taâm haèng thanh-tònh, queân caû coâng laøm, nhôø ñoù

maø phöôùc ñöôïc taêng-tröôûng voâ-löôïng.

(4) Ñoaïn 19: Töø chöõ Ngöôi tôùi chöõ moïc:

Toå noùi: ‚Ngöôi teân Phaùp-Ñaït, chuyeân-caàn tuïng kinh veà Hieån-giaùo, khoâng phaûi

chæ tuïng suoâng maø laïi coøn tuïng theo gioïng nhòp nhaøng, coù boång coù traàm, tuy-nhieân

tuïng kinh phaûi ñaït chôn-lyù; coù ñaït chôn-lyù môùi haønh ñaïo saùng suoát, coù haønh ñaïo saùng

suoát môùi ñöôïc minh taâm, coù minh taâm môùi thaønh baäc Boà-Taùt.

Nay vì ngöôi coù duyeân côù neân ta giaûi-thích cho ngöôi hieåu thaáu.

Ñöùc Phaät töø nguoàn goác voâ-truï maø laäp kinh phaùp. Voâ-truï töùc laø Chôn-khoâng,

Chôn-khoâng thì tòch-dieät.


Theá neân Ñöùc Phaät thuyeát kinh phaùp nhö thuyeát Chôn-khoâng, taát-nhieân noùi nhö

khoâng noùi.

Neáu hieåu thaáu choã ‚voâ-ngoân‛ cuûa Phaät maø haønh ñaïo thì môùi phaûi laø bieát tuïng

kinh Dieäu-Phaùp Lieân-Hoa (kinh naøy thöôøng goïi taét: Phaùp-Hoa).

(5) Ñoaïn 34: Töø chöõ Taâm tôùi chöõ xa:

Kinh Dieäu-Phaùp Lieân-Hoa coù muïc-ñích voâ-thöôïng: ‚Khai thò ngoä nhaäp Phaät

tri-kieán‛.

Phaøm vaên-töï trong kinh duøng laøm trôï duyeân cho ngöôøi tu-haønh ñeå toû ngoä vaø

chöùng nhaäp choã tri-kieán cuûa Phaät. Neáu tuïng maø taâm coøn gian-taø, voïng-ñoäng, meâ chaáp

vaên-töï thì khoâng coù theå toû ngoä vaø chöùng nhaäp choã tri-kieán cuûa Phaät, nhö theá laø bò kinh

chuyeån.

Neáu tuïng maø taâm chôn-chaùnh saùng suoát, khoâng coù meâ chaáp vaên-töï, baát-luaän

caâu naøo chöõ naøo ñeàu tieâu duøng vaøo choã tri-kieán cuûa Phaät, thì toû ngoä vaø chöùng nhaäp

choã aáy, nhö theá laø chuyeån kinh.

Tuïng kinh phaûi hieåu nghóa, coù hieåu nghóa môùi ñaït lyù, coù ñaït lyù môùi toû ngoä vaø

chöùng nhaäp choã tri-kieán cuûa Phaät.

Neáu tuïng kinh maø khoâng hieåu nghóa, thì haønh-ñoäng coù theå töông-phaûn vôùi

nghóa.

Nieäm maø khoâng coù töôûng taâm naêng nieäm vaø choã sôû nieäm, danh goïi ‚voâ-nieäm‛

nhö theá laø chaùnh.

Nieäm maø coá-chaáp taâm naêng nieäm vaø choã sôû nieäm, danh goïi ‚höõu-nieäm‛ nhö

theá laø taø.

‚Voâ-nieäm‛ vaø ‚höõu-nieäm‛ ñeàu döùt luoân thì ngoài maõi xe traâu traéng töùc laø tu

Boà-Taùt ñaïi-thöøa ñeå cöùu-caùnh Phaät-quaû.

(6) Ñoaïn 41: Töø chöõ Tuïng tôùi chöõ ñaây:

Phaùp-Ñaït tuïng ñöôïc 3.000 boä Phaùp-Hoa maø chöa thaáu-trieät toâng-thuù cuûa kinh,

neân bò Ñöùc Luïc-Toå quôû, cho raèng coøn khieám-khuyeát.

Toân-yù cöùu theá cuûa Phaät laø laøm cho chuùng-sanh ñöôïc khai baøy chæ-thò, toû ngoä

vaø chöùng nhaäp choã tri-kieán cuûa Phaät.

Neáu khoâng ñaït toân-yù ñoù thì khoù ñoaïn-tröø caùc thöù ñieân-cuoàng, taø-voïng, meâ

chaáp trong nhieàu kieáp.

Ñöùc Phaät nhaän thaáy caên-cô phaøm-phu thaáp keùm neân duøng phöông-tieän quyeàn-

thuyeát: xe deâ, xe nai, xe traâu, töùc laø ba thöøa: Thinh-vaên, Duyeân-giaùc, Boà-Taùt ñeå

höôùng daãn chuùng-sanh tuaàn töï nhi tieán ñeán Phaät-thöøa.

Caùc thôøi thuyeát-phaùp sô trung haäu cuûa Phaät, tuøy cô-duyeân chuyeån meâ khai

ngoä chuùng-sanh, ñeàu kheá-hieäp chôn-lyù.

ÔÛ nhaø löûa coù Phaùp-vöông töùc laø trong phieàn-naõo coù Boà-ñeà.

Chuùng-sanh coù theå chuyeån phieàn-naõo ra Boà-ñeà ñeå vieân-chöùng Töï-Taùnh thieâng

saùng roãng suoát, vaéng laëng trang-nghieâm.

(7) Ñoaïn 46: Töø chöõ Töï tôùi chöõ ñeà:

Töï-Taùnh voán ñuû tam thaân: Phaùp-thaân, Baùo-thaân vaø Hoùa-thaân.


Phaùp-thaân töùc laø Ñaïi-vieân-kính trí, Baùo-thaân töùc laø Bình-ñaúng-taùnh trí, Hoùa-

thaân töùc laø Dieäu-quan-saùt trí vaø Thaønh-sôû-taùc trí.

Thaân töùc trí, trí töùc thaân. Tam thaân töù trí ñeàu töø Töï-Taùnh phaùt-minh.

Neáu toû ngoä tam-thaân töù-trí laø Töï-Taùnh sôû hieän, thì ôû trong caûnh thaáy nghe, coù

theå töï sieâu leân coõi Phaät.

Nay Toå vì Trí-Thoâng maø thaåm xeùt, daïy baûo. Khoâng neân hoïc ñaïo vôùi haïng

ngöôøi chaúng töï bieát Phaät ôû Töï-Taâm, Boà-ñeà ôû Töï-Taùnh, maø cöù chaïy kieám Phaät ôû

ngoaøi Taâm Taùnh, thao thao noùi thieàn, noùi ñònh, noùi ñaïo, noùi phaùp, nhöng döôùi goùt laïi

khoâng ly moät ñieåm traàn-oâ.

(8) Ñoaïn 49: Töø chöõ Trí tôùi chöõ ñònh:

_ Trí ñaïi-vieân-kính laø trí saùng toû voâ-löôïng, soi khaép muoân töôïng, ví nhö caùi

göông troøn lôùn hieän ñuû hình saéc.

Trí ñaïi-vieân-kính voán laø thöùc thöù taùm A-laïi-da chuyeån thaønh.

Thöùc A-laïi-da ñöôïc chuyeån thaønh trí ñaïi-vieân-kính, thì dieät voïng hieån chôn,

laøu laøu moät theå thanh-tònh.

_ Trí bình-ñaúng-taùnh laø trí Chôn-Nhö bình-ñaúng, khoâng coøn thaân sô, nhaân ngaõ,

töï cuõng nhö tha, hoùa-ñoä taát caû chuùng-sanh.

Trí bình-ñaúng-taùnh voán laø thöùc thöù baûy Maït-na chuyeån thaønh.

Thöùc Maït-na ñöôïc chuyeån thaønh trí bình-ñaúng-taùnh, thì khoâng coøn caùc thöù

beänh meâ chaáp, phaân-bieät nöõa, maø theå-taùnh voâ-ngaõ voâ-tö, bình-ñaúng cöùu theá.

_ Trí dieäu-quan-saùt laø trí coù coâng-naêng cöùu xeùt maàu nhieäm, cöùu xeùt caùc phaùp

maø khoâng ngaên ngaïi, quaùn caên thuyeát-phaùp moät caùch töï-taïi, khieán cho chuùng-sanh boû

meâ veà giaùc.

Trí dieäu-quan-saùt voán laø thöùc thöù saùu YÙ chuyeån thaønh.

Thöùc YÙ ñöôïc chuyeån thaønh trí dieäu-quan-saùt, thì caùi thaáy oâ-nhieãm khoâng coøn

coâng-duïng chi nöõa.

_ Trí thaønh-sôû-taùc laø trí thaønh-töïu coâng-ñöùc, laáy vieäc lôïi tha laøm gieàng moái

cöùu giuùp chuùng-sanh thaønh-töïu caùc coâng-ñöùc.

Trí thaønh-sôû-taùc voán laø naêm thöùc: Nhaõn, Nhó, Tî, Thieät, Thaân chuyeån thaønh.

Naêm thöùc: Nhaõn-thöùc, Nhó-thöùc, Tî-thöùc, Thieät-thöùc, Thaân-thöùc ñöôïc chuyeån

laøm trí thaønh sôû taùc thì ñoàng nhö trí ñaïi vieân kính, vì naêm thöùc aáy phaùt-khôûi do chuûng-

töû cuûa thöùc thöù taùm A-laïi-da.

Naêm thöùc vaø thöùc thöù taùm chuyeån laøm trí thaønh-sôû-taùc vaø trí ñaïi-vieân-kính laø

chuyeån trong khi chöùng quaû.

Thöùc thöù saùu vaø thöùc thöù baûy chuyeån laøm trí dieäu-quan-saùt vaø trí bình-ñaúng-

taùnh laø chuyeån trong luùc tu nhaân.

Taùm thöùc chuyeån thaønh boán trí töùc laø chuyeån danh chôù khoâng phaûi chuyeån

theå, vì thöùc ví nhö soùng, trí ví nhö nöôùc, heã soùng laëng thì hoaøn nöôùc, nöôùc vôùi soùng

ñoàng moät theå.


Neáu trong choã chuyeån aáy maø khoâng khôûi moät nieäm chi caû, thì daàu saéc-töôùng

muoân hình vaïn traïng, roän raøng tröôùc maét, traàn-caûnh oàn aøo naùo-nhieät, phieàn-phöùc beân

tai, nhöng vaãn ôû trong ñaïi-ñònh cuûa Phaät.

Kheá kinh coù caâu: ‚Na-Giaø haønh taïi ñònh, Na-Giaø truï taïi ñònh, Na-Giaø toïa taïi

ñònh, Na-Giaø ngoïa taïi ñònh‛.

Caâu aáy coù nghóa laø: ‚Phaät (Na-Giaø laø moät ñöùc-hieäu cuûa Phaät) ñi cuõng ñònh,

Phaät ñöùng cuõng ñònh, Phaät ngoài cuõng ñònh, Phaät naèm cuõng ñònh‛. Ñoù laø chöùng toû baát-

luaän luùc naøo, trong töù oai-nghi: ñi ñöùng ngoài naèm, Phaät ñeàu ôû trong ñaïi-ñònh.

Phaøm laøm moät vò chôn Phaät-töû quyeát-chí thuaàn-tuùy tu-haønh giaûi-thoaùt, neân

chuù-troïng caâu kinh keå treân.

(9) Ñoaïn 51: Töø chöõ Ba tôùi chöõ danh:

Ba thaân voán laø boån-theå cuûa mình, boán trí ñeàu do taâm giaùc-ngoä maø thaønh-töïu.

Thaân vaø trí ñeàu ôû moät nguoàn Töï-Taâm, neân dung-hoøa nhau, khoâng coù chi ngaên

ngaïi, töï-do, öùng vaät tuøy hình, thaàn-thoâng, töï-taïi, thuyeát-phaùp ñoä sanh.

Khi khôûi taâm tu-haønh, thì hay phaân-bieät chaáp ngaõ chaáp phaùp, ví nhö nöôùc bieån

bò gioù thoåi laøm xao ñoäng thaønh soùng, neân thöôøng voïng. Gia-dó neáu cho khôûi laø ñoäng,

truï laø tònh, roài chaáp giöõ caùi vaéng laëng, thì chöa phaûi laø chôn-tònh. Hai vieäc ñeàu ôû trong

phaïm-vi voïng-thöùc.

Nay nhôø yù-chæ nhieäm maàu cuûa Ñöùc Luïc-Toå daïy cho Trí-Thoâng hieåu roõ saùng

suoát Boån lai dieän muïc töùc laø Taâm Chôn-Nhö thöôøng-truï, luoân luoân chí-thanh chí-tònh

vaø nöông theo choã aáy maø tu-haønh thì thoaùt-ly voïng-thöùc, khoâng coøn mang danh oâ-

nhieãm.

(10) Ñoaïn 57: Töø chöõ Chaúng tôùi chöõ dieäu:

Neáu coøn chaáp giöõ caùi khoâng thaáy, thì boån-taâm saùng suoát bò khuaát, ví nhö maët

trôøi bò maây che.

Neáu coøn chaáp giöõ caùi khoâng bieát, thì boån-taâm thanh-tònh bò ñoäng, ví nhö hö-

khoâng thoaït sanh ñieän chôùp.

Nhöõng thöù thaáy bieát nhö vaäy laø voïng, vì khoâng hieåu maø nhaän laàm, chöa thoaùt

voøng ‚naêng kieán sôû kieán, naêng tri sôû tri‛.

Nhö moät nieäm naêng sôû döùt ñöôïc, khoâng coøn phaân-bieät, thuû xaû, thì Töï-Taâm

thanh-tònh quang-minh hieån-hieän.

(11) Ñoaïn 58: Töø chöõ Thoaït tôùi chöõ nôi:

Töï-Taâm thanh-tònh trang-nghieâm, thieâng saùng roãng suoát, khoâng naêng khoâng

sôû, khoâng thuû khoâng xaû, khoâng coù sanh dieät, khoâng coù soá muïc, khoâng coù thôøi-gian vaø

khoâng-gian, goïi laø Taâm Phaät, khoâng phaûi ñôïi tu chöùng chi caû.

Khi khoâng khôûi ra thaáy bieát, phaân-bieät thuû xaû, roài meâ chaáp theo caùc saéc-töôùng

maø caàu ñaïo giaùc-ngoä, ñoù laø caàu Phaät caàu phaùp ôû ngoaøi taâm, keát cuoäc voâ-ích.

Neáu taâm ngöôøi coøn moät nieäm caàu ngoä, hoaëc töï xöng mình laø ngoä, töùc laø taâm

coøn phaân-bieät chaáp-tröôùc, thì khoâng theå döùt ñöôïc caùi meâ thôøi xöa, töùc laø voâ-minh ñaõ

coù töø hoài voâ thæ.


Boån-theå chaùnh-giaùc cuûa Töï-Taùnh laø nguoàn phaùt-huy phöôùc-tueä vaø coâng-ñöùc

voâ-laäu.

Chuùng-sanh traûi qua nhieàu kieáp meâ-muoäi, queân maát Boån-theå chaùnh-giaùc cuûa

Töï-Taùnh maø sa meâ theo ngoaïi-caûnh traàn-tuïc, roài taïo-taùc voïng-nghieäp, töï-taùc hoaøn töï-

thoï, coù vay taát coù traû, do ñoù laån quaån trong voøng nghieäp-baùo vay traû, cam chòu troâi laên

giöõa bieån khoå sanh töû.

Kinh noùi: nhaø Toå, coát yeáu laø tieâu-bieåu caûnh-trí ly ngoân tuyeät töôùng, thanh-tònh

trang-nghieâm.

Neáu ngöôøi tu Phaät khoâng vaøo ñöôïc nhaø Toå thì chaéc chaén phaûi laïc höôùng veà

hai choã: chaáp coù chaáp khoâng. Neáu chaúng chaáp coù thì chaáp khoâng, neáu chaúng chaáp

khoâng thì chaáp coù, nhö theá laõnh-thoï chaùnh-giaùo thaät laø voâ-cuøng khoù khaên.

(12) Ñoaïn 73: Töø chöõ Baäc tôùi chöõ ít:

Nieát-Baøn voâ-thöôïng töùc laø Nieát-Baøn cuûa Phaät, cao-thöôïng tuyeät-ñoái.

Nieát-Baøn cuûa Phaät goàm coù lyù theå vaø trí duïng. Lyù theå thì hoaøn-toaøn vaéng laëng

goïi laø tòch, trí duïng thì hoaøn-toaøn saùng soi goïi laø chieáu.

Haïng phaøm-phu meâ-muoäi, haïng ngoaïi-ñaïo, cho tôùi haïng caàu nhò-thöøa: Thinh-

vaên, Duyeân-giaùc ñeàu khoâng tin töôûng Nieát-Baøn vieân-minh tòch-chieáu cuûa Phaät.

Haïng phaøm-phu cho raèng taét hôi thôû laø cheát, haïng ngoaïi-ñaïo cho raèng taét hôi

thôû laø maát, coøn haïng caàu nhò-thöøa: Thinh-vaên vaø Duyeân-giaùc, vì thieân-chaáp Tieåu

Nieát-Baøn, cho raèng taét hôi thôû laø döùt caùc phaùp höõu-vi, khoâng coøn taïo-taùc chi nöõa.

Caùc thöù chaáp-tröôùc nhö: cheát, ñoaïn, voâ-taùc ñeàu do söï suy xeùt theo voïng-tình

töùc laø gieàng moái sanh ra 62 thöù taø-kieán.

Thaät ra, danh-töø Nieát-Baøn laø do choã sôû ñoái sanh-töû maø laäp, vì ñoái vôùi sanh-töû

neân noùi Nieát-Baøn.

Baäc sieâu-vieät thaáu-trieät thaân nguõ-uaån do caùc duyeân giaû-hieäp, chôù khoâng thieät-

theå; ñaõ khoâng thieät-theå thì nguõ-uaån laøm sao coù caùi ‚ngaõ‛ chuû-teå ñöôïc.

Nguõ-uaån vaø caùi ‚ngaõ‛ giaû doái ôû trong nguõ-uaån baøy ra ñuû saéc-töôùng aâm-thinh ôû

ngoaøi, ví nhö caùc thöù giaû hieän trong giaác moäng, hoaëc caùc thöù phaân-hoùa giaû-taïo cuûa

huyeãn-thuaät, tuy coù ñuû hình-traïng nhöng khoâng phaûi laø chôn-thieät.

Theá neân baäc sieâu-vieät khoâng khôûi töôûng phaân-bieät: ñaây laø Thaùnh, ñoù laø phaøm,

ñaây laø caûnh Nieát-Baøn, ñoù laø bieån sanh töû;

- ñoaïn ñöôïc hai vieäc: chaáp coù vaø chaáp khoâng;

- tröø ñöôïc ba thôøi: quaù-khöù, hieän-taïi, vò-lai;

- öùng-duïng caùc caên: maét thaáy, tai nghe, muõi ngöûi, löôõi neám, thaân xuùc ñoäng, yù

hieåu bieát, coù öùng-duïng nhöng khoâng khôûi töôûng laø duïng;

- phaân-bieät söï vaät, ví nhö: maét cuõng phaân-bieät caùc saéc, tai cuõng phaân-bieät caùc

tieáng, muõi cuõng phaân-bieät caùc höông, löôõi cuõng phaân-bieät caùc vò, thaân cuõng phaân-bieät

caùc thöù xuùc ñoäng, yù cuõng phaân-bieät caùc phaùp höõu-vi vaø voâ-vi, coù phaân-bieät nhöng

khoâng khôûi töôûng laø phaân-bieät.


Daàu cho theá-giôùi hoaïi, ñeán luùc hoûa-tai daáy leân thieâu suoát ñaùy bieån, phong-tai

noåi leân laøm troùc ñaù nuùi, hoøn nuùi naøy va chaïm hoøn nuùi kia; caûnh-töôïng naùo-ñoäng phi-

thöôøng, tuy-nhieân Nieát-Baøn cuûa Phaät vaãn luoân luoân thanh-tònh trang-nghieâm, chôn-

thöôøng tòch-dieät.

Ñöùc Luïc-Toå duøng phöông-tieän quyeàn xaûo hoùa-ñoä Chí-Ñaïo, laïi coøn sôï ñeä-töû

chaáp vaên-töï neân Toå daïy:

‚Nieát-Baøn khoâng danh khoâng töôùng thì coù chi laø noùi ñöôïc. Tuy khoâng noùi

ñöôïc, nhöng ta nay vì ngöôi maø göôïng noùi, ñeå cho ngöôi döùt saïch caùc thöù kieán-giaûi

taø-voïng vaø ñaït ñaïo chaùnh-kieán chaùnh-tri. Neáu ngöôi laõnh-hoäi ñöôïc yù-chæ huyeàn-dieäu

ôû ngoaøi lôøi noùi, thì ngöôi saùng toû moät phaàn naøo‛.

(13) Ñoaïn 159: Töø chöõ Ngoïa tôùi chöõ tröôûng:

Ñaïi-yù baøi keä naøy chöa toû taâm-ñòa, vì suy löôøng gioûi dôû hôn thua, coù phieàn-naõo

neân lo tröø phieàn-naõo, phaân-bieät trong taâm ngoaøi caûnh, caàu cho Boà-ñeà taêng-tröôûng.

(14) Ñoaïn 160: Töø chöõ Hueä tôùi chöõ tröôûng:

Baøi keä naøy coù nghóa-lyù cao-sieâu hôn baøi keä cuûa Thieàn-sö Ngoïa-Luaân: thoaùt-ly

phaïm-vi chaáp gioûi chaáp dôû, khoâng moät maûy phieàn-naõo thì coù chi phaûi döùt, taâm vaø

caûnh khoâng rieâng khaùc, Boà-ñeà töï-nhieân chaùnh-ñaïi quang-minh, haø taát caàu taêng-

tröôûng.



PHAÅM THÖÙ TAÙM

ÑOÁN TIEÄM


Toå chæ daïy phaùp ñoán tieäm cho ñeä-töû

cuûa Thaàn-Tuù laø Chí-Thaønh.

1 – 15

AÂm Nghóa

1. Thôøi, Toå-sö cö Taøo-Kheâ Böûu-Laâm,

Thaàn-Tuù Ñaïi-sö taïi Kinh-Nam Ngoïc-

Tuyeàn Töï.

_ Ö thôøi löôõng toâng thaïnh hoùa, nhaân giai

xöng Nam Naêng Baéc Tuù, coá höõu Nam

Baéc nhò toâng: Ñoán tieäm chi phaân, nhi

hoïc-giaû maïc tri toâng thuù.

1. Thuôû aáy, Ñöùc Luïc-Toå ôû chuøa Böûu-

Laâm taïi Taøo-Kheâ, coøn Thaàn-Tuù Ñaïi-sö

ôû chuøa Ngoïc-Tuyeàn taïi Kinh-Nam.

_ Ñang luùc hai phaùi hoaèng-hoùa thaïnh-

haønh, ngöôøi ñôøi cho laø Nam Naêng, Baéc

Tuù, neân chia ra hai toâng Nam Baéc: Ñoán-

giaùo vaø Tieäm-giaùo, laøm cho nhöõng keû

hoïc ñaïo phaân-vaân, khoâng bieát phaûi xu-

höôùng veà toâng naøo.

2. Sö vò chuùng vieát: Phaùp boån nhöùt toâng,

nhaân höõu Nam Baéc.

_ Phaùp töùc nhöùt chuûng, kieán höõu trì

(chaäm) taät (mau).

_ Haø danh ñoán tieäm?

_ Phaùp voâ ñoán tieäm, nhaân höõu lôïi ñoän,

coá danh ñoán tieäm.

2. Toå noùi vôùi ñaïi-chuùng: Phaùp voán moät

toâng, nhöng ngöôøi coù Nam, coù Baéc.

_ Phaùp voán moät gioáng, nhöng söï thaáy

bieát coù chaäm, coù mau.

_ Taïi sao goïi laø ñoán tieäm?

_ Thaät ra phaùp khoâng ñoán tieäm, nhöng vì

caên ngöôøi coù trí, coù ngu, neân goïi laø ñoán

tieäm.

3. Nhieân Tuù chi ñoà-chuùng vaõng vaõng cô

Nam-toâng Toå-sö, baát thöùc nhöùt töï höõu

haø sôû tröôøng.

3. Boån-ñaïo cuûa Ñaïi-sö Thaàn-Tuù hay cheâ

Toå-sö Nam-toâng, chaúng bieát moät chöõ thì

coù chi laø gioûi ñöôïc.

4. Tuù vieát:

_ ‚Tha ñaéc voâ sö chi trí, thaâm ngoä

thöôïng-thöøa, ngoâ baát nhö daõ.

_ Thaû ngoâ sö Nguõ-Toå, thaân truyeàn y

phaùp, khôûi ñoà nhieân tai!

_ Ngoâ haän baát naêng vieãn khöù thaân-caän,

4. Ñaïi-sö Thaàn-Tuù noùi:

_ ‚Toå Hueä-Naêng ñaéc trí voâ sö, toû ngoä

saâu xa chôn-lyù thöôïng-thöøa, ta khoâng

theå naøo saùnh kòp.

_ Vaû laïi, thaày ta laø Ñöùc Nguõ-Toå, töï

truyeàn y phaùp cho, haù phaûi laø vieäc

thöôøng!

_ Ta tieác vì ñöôøng ñi xa xoâi, khoâng theå


hö thoï quoác-aân.

_ Nhöõ ñaüng chö nhaân voâ-treä ö thöû, khaû

vaõng Taøo-Kheâ tham quyeát‛.

ñeán thaân-caän ñöôïc vì luoáng chòu caùi aân

quoác-gia.

_ Boïn ngöôi chôù caâu-neä ôû ñaây, neân qua

Taøo-Kheâ caàu Toå giaûi-quyeát‛.

5. Nhöùt nhöït, maïng moân-nhaân Chí-

Thaønh vieát:

_ ‚Nhöõ thoâng-minh ña trí, khaû vò ngoâ

ñaùo Taøo-Kheâ thính phaùp. Nhöôïc höõu sôû

vaên, taän taâm kyù thuû, höôøn vò ngoâ

thuyeát‛.

5. Moät hoâm, Ñaïi-sö Thaàn-Tuù baûo moân-

ñeä Chí-Thaønh:

_ ‚Ngöôi thoâng-minh trí roäng, neân vì ta

ñeán Taøo-Kheâ caàu xin nghe phaùp. Neáu

coù nghe ñöôïc phaùp naøo, thì heát loøng ghi

nhôù laáy, ñeå luùc veà Kinh-Nam noùi laïi cho

ta nghe‛.

6. Chí-Thaønh baåm maïng chí Taøo-Kheâ,

tuøy chuùng tham thænh, baát ngoân lai xöù.

6. Chí-Thaønh vaâng leänh ñeán Taøo-Kheâ,

theo chuùng caàu hoûi, nhöng chaúng cho ai

bieát mình ôû ñaâu ñeán.

7. Thôøi Toå-sö caùo chuùng vieát:

_ ‚Kim höõu ñaïo phaùp chi nhaân, tieàm taïi

thöû hoäi‛.

7. Khi aáy, Ñöùc Luïc-Toå noùi vôùi ñaïi-

chuùng raèng:

_ ‚Böõa nay coù keû troäm phaùp, leùn vaøo ôû

trong phaùp-hoäi naøy‛.

8. Chí-Thaønh töùc xuaát leã baùi, cuï traàn kyø

söï.

8. Chí-Thaønh hoaûng-hoát böôùc ra thaønh-

taâm ñaûnh leã Toå, roài baïch caùc töï söï.

9. Sö vieát:

_ ‚Nhöõ tuøng Ngoïc-Tuyeàn lai, öng thò teá

taùc?‛

9. Toå noùi:

_ ‚Ngöôi ôû chuøa Ngoïc-Tuyeàn ñeán ñaây,

chaéc laø ñeå thaùm-thính?‛

10. Ñoái vieát:

_ ‚Baát thò!‛

10. Chí-Thaønh baïch:

_‚Baïch Hoøa-Thöôïng! Khoâng phaûi vaäy!‛

11. Sö vieát:

_ ‚Haø ñaéc baát thò?‛

11. Toå noùi:

_ ‚Sao laïi khoâng phaûi?‛

12. Ñoái vieát:

_ ‚Vò thuyeát töùc thò, thuyeát lieãu baát thò‛.


_ ‚Chöa noùi thì phaûi, maø ñaõ noùi roài thì

khoâng phaûi‛.

13. Sö vieát:

_ ‚Nhöõ sö nhöôïc vi thò chuùng?‛

13. Toå noùi:

_ ‚Thaày ngöôi daïy chuùng theá naøo?‛

14. Ñoái vieát:

_ ‚Thöôøng chæ hoái ñaïi-chuùng, truï taâm

quaùn tònh, tröôøng toïa baát ngoïa‛.


_ ‚Thaày con haèng chæ daïy ñaïi-chuùng, truï

taâm, quaùn tònh, ngoài maõi, khoâng naèm‛.

15. Sö vieát:

_ Truï taâm quaùn tònh, thò beänh phi thieàn;

thöôøng toïa caâu thaân, ö lyù haø ích.

15. Toå noùi:

_ Truï taâm, quaùn tònh, laø beänh, chôù chaúng

phaûi laø thieàn; ngoài maõi thì boù buoäc thaân

theå, ñoái vôùi ñaïo-lyù khoâng lôïi-ích chi.



Sanh lai toïa baát ngoïa,

Töû khöù ngoïa baát toïa,

Nguyeân thò xuù coát ñaàu,

Haø vi laäp coâng quaù.

Vaäy haõy nghe keä ta ñaây:

Khi soáng ngoài, chaúng naèm,

Cheát roài naèm, chaúng ngoài,

Goác thaät ñaàu xöông thuùi,

Laøm sao laäp coâng toäi.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñöùc Luïc-Toå ôû chuøa Baûo-Laâm taïi Taøo-Kheâ, coøn Ñaïi-sö Thaàn-Tuù thì ôû

chuøa Ngoïc-Tuyeàn taïi Kinh-Nam.

_ Luùc baáy giôø hai toâng hoaèng-hoùa raát thònh-haønh, neân ngöôøi ñôøi goïi laø

“Nam Naêng, Baéc Tuù”, chia ra hai toâng phaùi Nam vaø Baéc, coøn giaùo-phaùp thì chia

thaønh Ñoán vaø Tieäm.

_ Neân ngöôøi tu-hoïc ñaïo phaân-vaân khoâng bieát phaûi xu-höôùng veà toâng naøo?

_ Neân Ñöùc Luïc-Toå baûo: “Phaùp voán moät toâng, nhöng ngöôøi thì coù Nam, coù

Baéc. Phaùp thì voán moät gioáng, nhöng söï thaáy bieát thì coù mau, coù chaäm”.

_ Sao goïi laø ñoán tieäm?

- Thaät ra phaùp khoâng ñoán tieäm, nhöng vì laøm ngöôøi coù trí, coù ngu, neân môùi

goïi laø coù ñoán, coù tieäm.

- Vì ngöôøi ngu nghe nhieàu hieåu ít, neân phaûi tu töø töø môùi hieåu.

- Coøn ngöôøi trí thì nghe ít hieåu nhieàu, ñaõ hieåu laïi coøn öùng-duïng lieàn, maø

öùng-duïng ñöôïc thì ñaâu caàn tu töø töø.

- Neân lôïi-caên thì tu-haønh tieán nhanh, neân goïi laø ñoán.

- Coøn ñoän-caên thì tu chaäm, neân goïi laø tieäm.

- Neân ñoán tieäm chia ra laø do con ngöôøi caên-cô coù cao coù thaáp, chôù chaúng

phaûi taïi phaùp chia ra nhö theá.

_ Döôùi Ñaïi-sö Thaàn-Tuù coù ñaïi ñeä-töû laø Phoå-Tòch, coù taùnh kieâu-ngaïo, muoán

laøm Toå thöù baûy, neân môùi muoán ñöa thaày mình leân laøm Toå thöù saùu.

_ Maø bieát thaày mình khoâng ñöôïc truyeàn y-baùt, neân sanh taâm böïc töùc, maø

haï Hueä-Naêng, cho ngaøi laø ngöôøi doát khoâng bieát chöõ, neân khoâng coù gì laø hay laø

gioûi.

_ Chæ coù thaày mình môùi laø ngöôøi hoïc-thöùc uyeân-thaâm, môùi laø hay laø gioûi, thì

môùi xöùng ñaùng laøm Toå.

_ Do ñaây maø sanh ra söï tranh-chaáp, laø do töï caùc haøng ñeä-töû maø ra.

_ Coøn rieâng ngaøi Ñaïi-sö Thaàn-Tuù thì raát laø toát vaø raát laø hieåu ñaïo, chính ngaøi

coâng-nhaän Toå Hueä-Naêng ñöôïc trí-tueä voâ sö, coøn ngaøi thì hoïc nhieàu maø trí höõu sö.

Toå Hueä-Naêng ñaõ lieãu-ngoä ñöôïc phaùp thöôïng-thöøa, coøn ta thì khoâng baèng.

_ Chính Nguõ-Toå truyeàn y-baùt cho Toå Hueä-Naêng, thì ñaâu phaûi laø chuyeän noùi

suoâng!

_ Nhö vaäy thaày thì thoâng hieåu, maø hoïc troø vì thaày neân sanh vieäc chia reõ

khinh cheâ.

_ Moät hoâm ngaøi sai ñeä-töû laø Chí-Thaønh vaø baûo raèng:

- “OÂng laø ngöôøi thoâng-minh trí saùng, neân vì ta maø ñeán Taøo-Kheâ nghe phaùp.

Neáu nghe ñöôïc ñieàu gì, thì heát loøng ghi nhôù ñeå khi trôû veà thuaät laïi cho ta nghe”.


_ Chí-Thaønh vaâng leänh ñeán Taøo-Kheâ, theo caùc chuùng vaøo tham-döï maø

khoâng noùi töø ñaâu ñeán.

_ Trong luùc ñoù Toå baûo ñaïi-chuùng: “Hoâm nay coù ngöôøi troäm phaùp ñang aån

trong hoäi naøy”.

_ Chí-Thaønh hoaûng-hoát, böôùc ra thaønh-taâm ñaûnh leã Toå vaø baïch caùc töï söï.

_ Toå baûo: “Ngöôi töø chuøa Ngoïc-Tuyeàn ñeán ñaây chaéc laø ñeå thaùm-thính?”

_ Chí-Thaønh ñaùp: “Khoâng phaûi”.

_ Toå hoûi: “Sao laïi khoâng phaûi?”

_ Chí-Thaønh lieàn thöa: “Chöa noùi thì phaûi, noùi roài thì khoâng phaûi”.

(YÙ noùi raèng: “Chöa noùi thì phaûi” laø noùi baûn-taùnh voán thanh-tònh, chöa khôûi laø

phaûi, coøn ñaõ khôûi roài thì noù laø khoâng phaûi, ñaây laø noùi theo taùnh).

(Coøn noùi theo töôùng thì theo lôøi Toå noùi ñeán ñeå thaùm-thính, töùc laø ñeán maø

khoâng trình-dieän, laø chöa thöa trình laø phaûi (laø coù thaùm-thính), coøn khi ñaõ trình vaø

thöa baïch roài thì khoâng phaûi laø ngöôøi thaùm-thính).

_ Toå baûo: “Thaày oâng duøng caùi gì chæ daïy chuùng?”

_ Chí-Thaønh thöa: “Thaày con thöôøng chæ daïy ñaïi-chuùng laø truï taâm quaùn

tònh, thöôøng ngoài chaúng naèm”.

(Töùc laø truï taâm laïi ñeå nhìn thaáy choã laëng leõ ñoù, neân thöôøng ngoài thieàn, chôù

khoâng cho naèm).

_ Toå baûo: “Truï taâm quaùn tònh laø beänh chôù khoâng phaûi laø thieàn, thöôøng ngoài

laø boù buoäc thaân theå, neân treân lyù chaúng coù ích lôïi gì. Vaäy haõy laéng nghe baøi keä cuûa

ta ñaây:

“Khi soáng ngoài, khoâng naèm,

Cheát roài naèm, chaúng ngoài,

Goác thaät ñaàu xöông thuùi,

Laøm sao laäp coâng toäi”.

_ Ñaây laø baøi keä cuûa Ñöùc Luïc-Toå phaù caùi chaáp ngoài thieàn.

_ Vì chöõ thieàn coù nghóa laø laëng baët caùc söï lo nghó, neân thieàn thuoäc veà taâm,

coøn ngoài hay naèm laø thuoäc veà thaân, hai beân vaãn khoâng aûnh-höôûng nhau.

_ Neáu taâm ñaõ tònh laëng, thì daàu coù ñi ñöùng naèm ngoài, thì noù luùc naøo cuõng

luoân tònh laëng saün coù, neân ñaâu caàn phaûi ngoài hoaøi môùi coù tònh laëng ñöôïc ñaâu?

Cho neân trong “Truyeàn Ñaêng Luïc” coù noùi:

_ Coù thaày sa-moân Ñaïo-Nhöùt haèng ngaøy ngoài thieàn ôû trong am truyeàn phaùp,

Thieàn-sö Nam-Nhaïc Hoaøi-Nhöôïng ñi ñeán thaáy hoûi raèng: “Ñaïi-Ñöùc ngoài thieàn tính

laøm caùi gì ñoù?”

_ Ñaïo-Nhöùt traû lôøi: “Tính laøm Phaät”.

_ Thieàn-sö Nam-Nhaïc Hoaøi-Nhöôïng môùi laáy moät vieân gaïch ra ngoài taïi hoøn

ñaù tröôùc cöûa am maø maøi.

_ Ñaïo-Nhöùt thaáy beøn hoûi: “Sö maøi gaïch laøm chi?”

_ Hoaøi-Nhöôïng ñaùp: “Maøi gaïch laøm göông”.

_ Ñaïo Nhöùt noùi: “Laøm sao maøi gaïch laøm göông ñöôïc?”

_ Hoaøi-Nhöôïng noùi: “Maøi gaïch khoâng thaønh göông ñöôïc, thì ngoài thieàn haù

laøm Phaät ñöôïc ö?”

_ Vaäy chuùng ta nhìn thaáy choã chôn lieãu-ngoä cuûa Taøo-Kheâ, töùc laø Toå tröôùc,

Toå sau cuøng ñoàng moät khuoân maãu khoâng khaùc.


_ Hôn nöõa saéc-thaân thì coù sanh, coù töû, khi coøn soáng thì ngoài, khi cheát thì

naèm, maø daàu ngoài hay naèm cuõng khoâng coù chi goïi laø coâng, cuõng khoâng coù chi laø

goïi laø toäi.

_ Vì goác thaân xaùc naøy laø ñoáng xöông thuùi, coøn ñoái vôùi caùi thieàn thì baûn-lai

noù vaø ta, vaãn khoâng aên nhaäp gì nhau caû.

Toùm laïi:

Baøi keä treân noùi:

_ Thaân thì coù sanh, coù töû, thoaït coøn, thoaït maát. Neân khi coøn soáng laøm vieäc

thì ngoài hoaøi, coøn khi cheát roài thì naèm hoaøi, trô nhö khuùc goã.

_ Neân noù voán laø vaät bò ñoäng, maø do taâm sai khieán. Neân noù chæ laø ñoáng

xöông thuùi maø thoâi.

_ Noù do caùc duyeân giaû-hôïp, caàn chi phaûi ngoài maõi ñeå thieàn.

_ Coøn thieàn laø tónh-löï, laø döùt saïch caùc söï lo nghó, ñeå laøm cho noù trôû veà laïi

baûn-theå Chôn-Nhö thanh-tònh trang-nghieâm (Chôn-Taâm) saün coù.

_ Goïi noù laø taâm, chôù noù khoâng phaûi thuoäc veà thaân; neân taâm laø chuû, coøn

thaân laø tôù, neân noù chæ tuøng theo leänh cuûa chuû maø thoâi.

_ Neáu taâm thanh-tònh thì thaân coù ñi, coù ñöùng, coù naèm, coù ngoài ñi nöõa, thì noù

vaãn laø thanh-tònh caû, haø taát phaûi boù buoäc chi ngoài maõi.

_ Neân baøi keä cuûa Luïc-Toå laø chuû yeáu baùc boû söï meâ chaáp thieàn laø ngoài maõi

khoâng naèm, truï taâm quaùn tònh.

16 – 22

AÂm Nghóa

16. Chí-Thaønh taùi baùi vieát:

_ ‚Ñeä-töû taïi Tuù ñaïi-sö xöù, hoïc ñaïo cöûu

nieân, baát ñaéc kheá ngoä.

_ Kim vaên Hoøa-Thöôïng nhöùt thuyeát,

tieän kheá boån-taâm.

_ Ñeä-töû sanh-töû söï ñaïi, Hoøa-Thöôïng

ñaïi-töø, caùnh vò giaùo thò‛.

16. Chí-Thaønh leã laïy vaø baïch raèng:

_ ‚Keû ñeä-töû naøy ôû nôi thaày Thaàn-Tuù

ñaïi-sö, hoïc ñaïo chín naêm, chaúng toû ngoä

ñaïo ñöôïc.

_ Nay nghe moät vaøi lôøi noùi cuûa Hoøa-

Thöôïng, maø kheá hoäi boån-taâm.

_ Ñeä-töû vì sanh-töû laø vieäc lôùn, xin Hoøa-

Thöôïng roäng môû ñaïi-töø-bi maø chæ daïy

cho con‛.

17. Sö vieát:

_ ‚Ngoâ vaên nhöõ sö giaùo thò hoïc nhaân

Giôùi Ñònh Tueä phaùp, vò-thaåm nhöõ sö

thuyeát Giôùi Ñònh Tueä haønh töôùng nhö

haø, döõ ngoâ thuyeát khaùn‛.

17. Toå noùi:

_ ‚Ta nghe thaày ngöôi giaûng daïy cho keû

hoïc ñaïo veà phaùp Giôùi Ñònh Tueä, nhöng

chöa roõ thaày ngöôi noùi Giôùi Ñònh Tueä

haønh töôùng cuûa noù nhö theá naøo? Ngöôi

haõy thuaät laïi cho ta nghe thöû‛.

18. Thaønh vieát:

_ ‚Tuù ñaïi-sö thuyeát:

- Chö aùc maïc taùc danh vi Giôùi,

- Töï tònh kyø yù danh vi Ñònh,


_ ‚Thaày con daïy raèng:

- Caùc vieäc aùc chôù laøm, goïi laø Giôùi;

- töï thanh-tònh yù mình, goïi laø Ñònh;


- Chuùng thieän phuïng haønh danh vi Tueä‛.

_ Bæ thuyeát nhö thöû, vò thaåm Hoøa-

Thöôïng di haø phaùp hoái nhaân?

- vaâng laøm caùc ñieàu laønh, goïi laø Tueä‛.

_ Thaày con daïy nhö theá, chöa roõ Hoøa-

Thöôïng laáy phaùp chi daïy ngöôøi?

19. Sö vieát:

_ ‚Ngoâ nhöôïc ngoân höõu phaùp döõ nhaân,

töùc vi cuoáng nhöõ. Ñaõn thaû tuøy phöông

giaûi phöôïc, giaû danh tam-muoäi.

_ Nhö nhöõ sö sôû thuyeát Giôùi Ñònh Tueä,

thieät baát khaû tö nghò. Ngoâ sôû kieán Giôùi

Ñònh Tueä höïu bieät‛.

19. Toå noùi:

_ ‚Neáu ta noùi coù phaùp cho ngöôi, töùc laø

doái ngöôi. Ta chæ tuøy phöông-tieän môû

troùi buoäc cho ngöôi, taïm goïi laø tam-

muoäi (thieàn-ñònh).

_ Nhö Giôùi Ñònh Tueä cuûa thaày ngöôi noùi

ñoù, thaät chaúng khaù nghó baøn. Song choã

thaáy Giôùi Ñònh Tueä cuûa ta laïi coù khaùc‛.

20. Chí-Thaønh vieát:

_ ‚Giôùi Ñònh Tueä chæ hieäp nhöùt chuûng,

nhö haø caùnh bieät?‛


_ ‚Ñaõ noùi laø Giôùi Ñònh Tueä thì phaûi

gioáng in nhau, laøm sao laïi khaùc?‛

21. Sö vieát:

_ Nhöõ sö Giôùi Ñònh Tueä tieáp ñaïi-thöøa

nhaân, ngoâ Giôùi Ñònh Tueä tieáp toái-

thöôïng-thöøa nhaân.

_ Ngoä giaûi baát-ñoàng, kieán höõu trì (chaäm)

taät (mau).

_ Nhöõ thính ngoâ thuyeát, döõ bæ ñoàng phuû?

_ Ngoâ sôû thuyeát phaùp, baát ly töï-taùnh. Ly

theå thuyeát phaùp, danh vi töôùng thuyeát,

töï-taùnh thöôøng meâ.

_ Tu tri nhöùt-thieát vaïn-phaùp, giai tuøng

töï-taùnh khôûi duïng, thò chôn Giôùi Ñònh

Tueä phaùp.

21. Toå noùi:

_ Giôùi Ñònh Tueä cuûa thaày ngöôi noùi ñeå

tieáp daãn ngöôøi ñaïi-thöøa, coøn Giôùi Ñònh

Tueä cuûa ta noùi ñeå tieáp daãn ngöôøi toái-

thöôïng-thöøa.

_ Vì choã ngoä giaûi chaúng ñoàng, neân thaáy

coù mau, chaäm khaùc nhau.

_ Ngöôi nghe ta noùi coù gioáng nhö thaày

ngöôi noùi khoâng?

_ Phaùp cuûa ta noùi, khoâng lìa töï-taùnh

(Chôn-Taâm). Neáu lìa boån-theå töï-taùnh maø

noùi phaùp, thì goïi laø töôùng thuyeát, töï-taùnh

thöôøng meâ.

_ Vaäy phaûi bieát taát caû muoân phaùp, ñeàu

do nôi töï-taùnh (Chôn-Taâm) maø khôûi duïng

ra, ñoù môùi laø thaät phaùp Giôùi Ñònh Tueä

vaäy.

22. Thính ngoâ keä vieát:

Taâm-ñòa voâ phi, töï-taùnh Giôùi,

Taâm-ñòa voâ loaïn, töï-taùnh Ñònh,

Taâm-ñòa voâ si, töï-taùnh Tueä,

Baát taêng baát giaûm, töï Kim-Cang,

Thaân khöù thaân lai, boån tam-muoäi.

22. Haõy nghe keä ta ñaây:

Nôi taâm khoâng quaáy, taùnh mình laø Giôùi,

Nôi taâm khoâng loaïn, taùnh mình laø Ñònh,

Nôi taâm khoâng meâ, taùnh mình laø Tueä,

Chaúng theâm, chaúng bôùt, taùnh mình laø

Kim-Cang,

Thaân lui, thaân ñeán, goác laø tam-muoäi.


GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy Chí-Thaønh leã baùi Toå maø baïch:

- “Ñeä-töû ôû choã ñaïi-sö Thaàn-Tuù hoïc ñaïo ñaõ chín naêm, maø chöa ñaït kheá ngoä,

nay vöøa nghe Hoøa-Thöôïng noùi baøi keä, lieàn lieãu-ngoä ñöôïc baûn-taâm (Chôn-Taâm).

- Neân bieát vieäc sanh-töû laø vieäc lôùn, ñeä-töû xin Hoøa-Thöôïng môû loøng ñaïi-töø,

ñaïi-bi maø chæ daïy theâm cho con”.

_ Luùc baáy giôø Ñöùc Luïc-Toå baûo:

- “Ta nghe thaày ngöôi daïy keû hoïc ñaïo veà phaùp Giôùi, Ñònh, Tueä, haønh-töôùng

cuûa noù nhö theá naøo, coù theå noùi laïi cho ta nghe thöû xem?”

_ Chí-Thaønh baïch: “Thaày con daïy:

- Caùc söï aùc chôù laøm, goïi laø Giôùi,

- Töï thanh-tònh yù mình, goïi laø Ñònh,

- Vaâng laøm caùc ñieàu laønh, goïi laø Tueä,

- Thaày con daïy nhö theá, chöa bieát Hoøa-Thöôïng laáy phaùp gì ñeå daïy ngöôøi?”

_ Ñaây laø lôøi daïy cuûa Phaät Ca-Dieáp, cuõng laø lôøi daïy chung cuûa chö Phaät.

Neân nay thaày Thaàn-Tuù cuõng daïy nhö vaäy, maø coøn theâm nghóa phía sau laø:

- Caùc söï aùc chôù laøm laø Giôùi,

- Töï thanh-tònh yù mình laø Ñònh,

- Vaâng laøm caùc ñieàu laønh laø Tueä.

_ Ñöùc Luïc-Toå laïi baûo:

- “Neáu ta noùi coù phaùp cho ngöôi, töùc laø noùi doái oâng, maø ta chæ tuøy phöông-

tieän môû troùi buoäc cho ngöôi, neân taïm goïi laø tam-muoäi (chôn-ñònh).

- Coøn nhö giôùi, ñònh, tueä cuûa thaày ngöôi noùi ñoù thaät chaúng theå nghó baøn;

- nhöng choã thaáy giôùi, ñònh, tueä cuûa ta thì coù khaùc”.

_ Chí-Thaønh baïch:

- “Ñaõ noùi giôùi, ñònh, tueä thì chæ laø moät thöù, sao laïi coù khaùc nhau?”

_ Ñöùc Luïc-Toå baûo:

- “Giôùi, ñònh, tueä cuûa thaày ngöôi noùi laø ñeå tieáp daãn ngöôøi ñaïi-thöøa. Coøn giôùi,

ñònh, tueä cuûa ta noùi laø ñeå tieáp daãn ngöôøi toái-thöôïng-thöøa.

- Choã lieãu-ngoä chaúng ñoàng, neân thaáy coù mau, coù chaäm khaùc nhau.

- Vaäy ngöôi nghe ta noùi coù gioáng nhö thaày ngöôi noùi khoâng?

- Nhö ta noùi phaùp chaúng lìa töï-taùnh, neáu lìa boån-theå töï-taùnh (Chôn-Taâm)

maø noùi phaùp, thì goïi laø töôùng thuyeát, töùc laø töï-taùnh thöôøng meâ.

- Maø phaûi bieát taát caû muoân phaùp ñeàu töø nôi töï-taùnh naøy maø khôûi duïng ra,

thì ñoù môùi laø phaùp chôn-giôùi, chôn-ñònh, chôn-tueä vaø haõy laéng nghe baøi keä cuûa ta

ñaây:

Nôi taâm khoâng quaáy, taùnh mình laø Giôùi,

Nôi taâm khoâng loaïn, taùnh mình laø Ñònh,

Nôi taâm khoâng meâ, taùnh mình laø Tueä.

- Chaúng theâm, chaúng bôùt, taùnh laø Kim-Cang.

- Thaân lui thaân ñeán, goác laø ñònh”.


_ Nghóa cuûa caâu naøy laø noùi:

- Taâm khoâng coù moät ñieàu sai quaáy,

- Taâm khoâng coù moät tyù loaïn ñoäng,

- Taâm khoâng coù moät ñieåm si meâ.

_ Taát-nhieân töï-taùnh giôùi, ñònh, tueä töï hieån baøy; neân töï-taùnh naøy ví nhö chaát

Kim-Cang, ñoái vôùi thaùnh hay phaøm thì cuõng khoâng theâm, khoâng bôùt.

_ Coøn saéc-thaân daàu coù tôùi, coù lui ñi nöõa, thì taâm theå naøy voán vaãn laø chaùnh-

ñònh khoâng khaùc.

23

AÂm Nghóa

23. Chí-Thaønh vaên keä, hoái taï, naõi trình

nhöùt keä vieát:

Nguõ-uaån huyeãn thaân,

Huyeãn haø cöùu-caùnh,

Hoài thuù Chôn-Nhö,

Phaùp höôøn baát-tònh.

23. Chí-Thaønh nghe keä, hoái ngoä taï ôn,

roài trình laïi moät baøi keä raèng:

Naêm uaån huyeãn thaân,

Huyeãn khoâng roát raùo,

Trôû veà Chôn-Nhö,

Phaùp laïi chaúng tònh.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy noùi khi Chí-Thaønh nghe qua baøi keä cuûa Toå thì lieãu ngoä, neân aên

naên saùm-hoái, laøm leã taï ôn, ñoàng-thôøi trình keä toû ñaïo ñeå caûm ôn Toå nhö:

_ Thaân laø noùi caùi thaân naêm uaån giaû doái noù khoâng phaûi thaät, vì noù goác do

caùc duyeân giaû doái hieäp thaønh, thì noù cuõng do nôi duyeân giaû doái ñoù maø tan raõ.

_ Vì noù khoâng phaûi laø vaät thöôøng-truï baát-dieät neân goïi noù laø hö-voïng giaû doái,

neân khoâng theå laáy noù maø tu-haønh roát raùo vieân-maõn ñöôïc.

_ Nhöng tuy bieát caùi thaân nguõ-uaån naøy, cuøng vôùi taát caû vaïn töôïng trong vuõ-

truï ñeàu laø giaû doái, maø ta xoay trôû laïi, xu-höôùng veà phaùp Chôn-Nhö, laïi cuõng chaúng

tònh ñöôïc.

_ Vì noùi tònh hay chaúng tònh laø ôû nôi taâm (Chôn-Taâm) chôù chaúng phaûi ôû nôi

phaùp.

_ Maø nay taâm coøn bieát voïng coøn caàu chôn, töùc laø taâm coøn phaân-bieät coøn

thuû xaû, thì thuoäc veà voïng-taâm.

_ Maø ñaõ coøn voïng-taâm thì coøn nhieãm, thì ñaâu phaûi noù laø tònh ñöôïc ñaâu?

_ Neân taâm voïng ñaõ chaúng tònh thì phaùp laøm sao tònh ñöôïc ñaây?

_ Huoáng chi ñaõ keâu laø nhö (laø Chôn-Nhö), thì baûn-theå voán thanh-tònh, maø

nay ñaõ bieán ñoåi, töùc laø bò che khuaát roài, thì coù chi laø tònh nöõa.

_ Vaäy neân noùi: “Trôû veà Chôn-Nhö, phaùp laïi chaúng tònh” laø vaäy.

Toùm laïi:

_ Noùi thaân hoaïn naêm uaån laø thaân giaû doái, vì goác do caùc duyeân (saéc, thoï,

töôûng, haønh, thöùc) noù hieäp thaønh, khi noù coøn goïi laø soáng, khi noù tan raõ goïi laø cheát.

_ Neân khi hieäp, khi tan, thì khoâng phaûi laø vaät beàn chaéc.


_ Theá neân, thieàn hay khoâng thieàn, tònh hay khoâng tònh, taát caû ñeàu ôû nôi taâm

chôù khoâng ôû nôi thaân töôùng.

_ Vaäy muoán tu-haønh giaûi-thoaùt thì chæ trôû laïi vôùi töï taâm Chôn-Nhö thanh-

tònh saün coù cuûa mình (Chôn-Taâm) thì ñaït ñöôïc ñaïo.

_ Traùi laïi, ta cöù chaïy theo meâ-muoäi, tranh-chaáp, tham-duïc, phaân-bieät v.v...,

thì bò voïng-taâm laøm oâ-nhieãm, thì noù laøm chuû, noù sai khieán thì khoâng coù thaân naøo

thieàn ñöôïc, maø cuõng khoâng coù phaùp naøo tònh ñöôïc caû.

24 – 27

AÂm Nghóa

24. Sö nhieân chi, phuïc ngöõ Thaønh vieát:

_ Nhöõ sö Giôùi Ñònh Tueä, khuyeán tieåu-

caên trí nhaân.

_ Giôùi Ñònh Tueä cuûa ta ñeå khuyeán daïy

ngöôøi caên trí lôùn.

_ Nhöôïc ngoä töï-taùnh, dieäc baát laäp Boà-ñeà

Nieát-Baøn, dieäc baát laäp giaûi-thoaùt tri-

kieán.

_ Voâ nhöùt phaùp khaû ñaéc, phöông naêng

kieán laäp vaïn-phaùp.

_ Nhöôïc giaûi thöû yù, dieäc danh Phaät-thaân,

dieäc danh Boà-ñeà Nieát-Baøn, dieäc danh

giaûi-thoaùt tri-kieán.

24. Toå khen phaûi, laïi noùi vôùi Chí-Thaønh

raèng:

_ Giôùi Ñònh Tueä cuûa thaày ngöôi ñeå

khuyeán daïy keû caên trí thaáp.

_ Giôùi Ñònh Tueä cuûa ta ñeå khuyeán daïy

ngöôøi caên trí lôùn.

_ Neáu ngoä ñöôïc töï-taùnh, thì chaúng laäp ra

Boà-ñeà Nieát-Baøn, cuõng chaúng laäp ra giaûi-

thoaùt tri-kieán.

_ Khoâng moät phaùp khaù ñaëng maø xaây

döïng ra muoân phaùp.

_ Neáu nhö hieåu roõ yù aáy, goïi laø Phaät-

thaân, goïi laø taùnh giaùc voâ-sanh, cuõng goïi

laø giaûi-thoaùt tri-kieán.

(Töùc laø Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm))

_ Kieán taùnh chi nhaân,

- laäp dieäc ñaéc, baát laäp dieäc ñaéc,

- khöù lai töï-do, voâ-treä voâ-ngaïi,

- öùng-duïng tuøy taùc, öùng ngöõ tuøy ñaùp,

- phoå hieän hoùa-thaân, baát ly töï-taùnh,

- töùc ñaéc töï-taïi thaàn-thoâng, du-hyù tam-

muoäi, thò danh kieán taùnh.

_ Ngöôøi ñaõ thaáy taùnh (Chôn-Taâm),

- laäp ra cuõng ñaëng, chaúng laäp cuõng ñaëng,

- tôùi lui töï-do, khoâng ngaên, khoâng ngaïi,

- gaëp vieäc thì laøm, nghe hoûi thì ñaùp,

- thò-hieän hoùa-thaân, khoâng lìa töï-taùnh,

- töùc laø ñöôïc töï-taïi thaàn-thoâng, laø luoân

vui trong thieàn-ñònh, ñoù goïi laø thaáy taùnh

(laø thaáy Chôn-Taâm).

25. Chí-Thaønh taùi baùi khaûi sö vieát:

_ ‚Nhö haø thò baát laäp nghóa?‛

25. Chí-Thaønh laïi baïch Toå:

_ ‚Theá naøo laø nghóa chaúng laäp?‛

26. Sö vieát:

_ ‚Töï-taùnh voâ phi, voâ loaïn, voâ si; nieäm

nieäm Baùt-Nhaõ quaùn-chieáu, thöôøng ly

phaùp-töôùng, töï-do, töï-taïi; tung-hoaønh

taän ñaéc, höõu haø khaû laäp?

_ Töï-taùnh töï-ngoä, ñoán-ngoä ñoán-tu, dieäc

26. Toå noùi:

_ ‚Töï-taùnh mình khoâng quaáy, khoâng

loaïn, khoâng meâ; luoân luoân haèng nhôù laáy

trí Baùt-Nhaõ xeùt soi, haèng lìa phaùp-töôùng,

töï-do, töï-taïi; doïc ngang ñeàu ñöôïc caû thì

coù gì phaûi laäp?

_ Töï-ngoä taùnh mình, ngoä lieàn, laáy ñoù tu


voâ tieäm thöù.

_ Sôû-dó baát laäp nhöùt-thieát phaùp, chö

phaùp tòch-dieät, höõu haø thöù ñeä?‛

lieàn, cuõng chaúng theo thöù lôùp.

_ Vaäy neân chaúng laäp taát caû caùc phaùp maø

caùc phaùp vaãn vaéng laëng, naøo coù thöù lôùp

gì?‛

27. Chí-Thaønh leã baùi, nguyeän vi chaáp

thò, trieâu tòch baát giaûi.

_ Thaønh Caùt-Chaâu Thaùi-Hoøa nhaân daõ.

27. Chí-Thaønh laïy taï, roài xin ôû laïi haàu

haï, sôùm toái chaúng heà treã naûi.

_ Chí-Thaønh laø ngöôøi ôû Thaùi-Hoøa, thuoäc

Caùt-Chaâu.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå daïy raát ñaày ñuû. Khi Ñöùc Luïc-Toå ñaõ aán-chöùng cho

Chí-Thaønh roài laïi coøn noùi roõ theâm raèng:

- Giôùi Ñònh Tueä cuûa thaày ngöôi laø ñeå khuyeân daïy cho ngöôøi tieåu-caên tieåu-

trí, coøn Giôùi Ñònh Tueä cuûa ta laø ñeå khuyeán daïy cho ngöôøi ñaïi-caên ñaïi-trí.

- Neáu nhö ñaõ ngoä ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm), thì chaúng caàn laäp ra Boà-ñeà

Nieát-Baøn vaø cuõng chaúng laäp ra giaûi-thoaùt tri-kieán, cuõng khoâng moät phaùp khaù ñaëng.

- Neân nhôø caùi khoâng naøy môùi xaây döïng taát caû muoân phaùp, coøn neáu hieåu

ñöôïc yù naøy thì cuõng goïi laø taùnh giaùc voâ-sanh cuõng goïi laø Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm).

_ Heã ngöôøi ñaõ lieãu-ngoä ñöôïc taùnh mình thì laáy taùnh naøy maø tu, thì:

- Khoâng caàn laäp Boà-ñeà,

- Khoâng caàn laäp Nieát-Baøn,

- Khoâng caàn laäp Chôn-Nhö,

- Khoâng caàn laäp giaûi-thoaùt gì caû.

_ Vì ngay theå noù voán laø:

- Nhö-nhö thanh-tònh,

- Voán noù khoâng teân,

- Neân khoâng taïo laäp gì caû.

_ Maø chæ tuøy duyeân, muoán cho moïi ngöôøi hieåu roõ, neân môùi laäp ra Boà-ñeà,

Chôn-Nhö, Nieát-Baøn v.v..., neân laäp cuõng ñöôïc, maø khoâng laäp cuõng ñöôïc.

_ Ngöôøi tu-haønh maø coøn meâ-muoäi thì luoân chaáp maø chaïy theo töôùng, theo

danh, coá laäp ra danh-töø Boà-ñeà, Nieát-Baøn, Chôn-Nhö v.v...

_ Neân khi nghe Toå noùi caùi ñoù khoâng teân thì hoaûng-hoát, vì sôï tu ñeán ñoù roài

roát khoâng coù gì caû.

_ Nhöng khi ñaõ lieãu-ngoä ñöôïc caùi thaät roài, thì caùi thaät naøy bieát noù voán

khoâng teân.

_ Sôû-dó noù coù teân laø tuøy duyeân laäp ñeå cho ngöôøi coù choã nöông maø hieåu

ñöôïc moïi söï vieäc, chôù ñaâu phaûi caùi teân ñoù laø thaät ñaâu? Neân teân laø caùi giaû-danh

ñaët gaén beân ngoaøi.

_ Coøn baûn-chaát laø caùi cuûa taâm mình thaät saün coù maø khoâng teân.

_ Khi chuùng ta hieåu ñöôïc nhö vaäy, thì môùi thaáy Ñöùc Luïc-Toå daïy cho chuùng

ta ñi thaúng vaøo töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình.

_ Neân ngöôøi ngoä ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình roài, thì laäp cuõng ñöôïc,

khoâng laäp cuõng ñöôïc.


_ Vaäy, ngöôøi tu ñeán ñöôïc choã naøy, thì ñi laïi töï-do, khoâng bò ngaên ngaïi gì caû,

neân öùng-duïng thì tuøy duyeân maø taùc haønh.

_ Neân coù ngöôøi hoûi thì ñaùp maø khoâng caàn phaûi suy nghó, maø vaãn ñuùng.

_ Coøn ngöôøi chöa ngoä thì chöa nhaän ñöôïc choã naøy, duø coù coá tö duy ñeå noùi

cho ñuùng, nhöng roài cuõng sai.

_ Cho neân khi chuùng ta ñaõ trôû veà laïi vôùi töï-taùnh (Chôn-Taâm) thì noù laø Trí

Baùt-Nhaõ, khoâng si meâ, khoâng loaïn ñoäng, khoâng coù loãi, khoâng keït vaøo caùc töôùng

v.v..., neân goïi noù laø thöôøng lìa caùc phaùp-töôùng.

_ Khi ñaït ñeán ñaây thì tung-hoaønh, töï-do, töï-taïi; thì vieäc tu luùc baáy giôø khoâng

qua thöù lôùp nöõa. Neân ngay ñoù,

- ñaõ thanh-tònh laø Theå,

- khoâng coøn daáy nieäm laø Giôùi,

- maø haèng thöôøng yeân tònh laø Ñònh,

- haèng luoân saùng suoát laø Tueä.

_ Neân tu maø bieát luoân trôû veà laïi töï-taùnh maø tu, thì noù saün coù ñaày ñuû: Theå,

Giôùi, Ñònh, Tueä, khoâng thieáu soùt gì caû.

_ Neân ngöôøi tu maø bieát haèng ngaøy, haèng giôø, haèng saùng suoát v.v..., thì goïi

laø Tueä (taùnh giaùc).

_ Taâm thì haèng laëng leõ trong ñi, ñöùng, naèm, ngoài, thì goïi laø Ñònh.

_ Roõ raøng khoâng caàn phaûi ngoài thieàn môùi laø ñöôïc ñònh.

_ Chuùng ta phaûi thaáu hieåu nhö vaäy, môùi thaáy Giôùi Ñònh Tueä saün coù nôi

trong baûn-taâm ta.

_ Coøn ngöôøi chöa hieåu thì luoân chaïy theo giôùi-töôùng, maø heã chaïy theo giôùi-

töôùng thì neáu coù giôùi naøo giöõ khoâng ñöôïc thì saàu khoå.

_ Neân tu-haønh laø caàn phaûi thoâng giaùo-lyù ñeå bieát caùch giöõ giôùi ñöôïc troïn

veïn, roài theo giôùi-taùnh naøy maø soáng thì ñöôïc nheï nhaøng thaûnh thôi, töùc laø luoân giöõ

taâm khoâng cho daáy nieäm aùc, luoân yeân tònh saùng suoát, thì ñaây laø giöõ giôùi ñaày ñuû.

_ Nhö vaäy ai tu cuõng ñöôïc, xuaát-gia hay taïi-gia ñeàu tu ñöôïc caû.

_ Neân Ñöùc Luïc-Toå daïy: “Taïi-gia hay xuaát-gia ñeàu tu ñöôïc, chôù khoâng phaûi

ñôïi xuaát-gia môùi tu thaønh Phaät ñöôïc”.

_ Cuoái cuøng ngaøi Chí-Thaønh lieãu-ngoä ñöôïc Chôn-Taâm, neân ñaûnh leã Toå moät

laàn nöõa vaø nguyeän laøm ngöôøi haàu haï sôùm chieàu khoâng löôøi moûi.



Tröông Haïnh-Xöông, phaùp-danh laø Chí-Trieät,

aùm-saùt Luïc-Toå.

28 – 49

AÂm Nghóa

28. Nhöùt tu-só Giang-Taây nhaân, boån taùnh

Tröông, danh Haïnh-Xöông, thieáu nhieäm

hieäp.

28. Coù moät tu-só ngöôøi ôû Giang-Taây, hoï

Tröông, teân Haïnh-Xöông, thuôû thieáu-

nieân öa laøm hieäp-khaùch.

29. Töï nam baéc phaân hoùa, nhò toâng chuû

tuy vong bæ ngaõ, nhi ñoà löõ caïnh khôûi aùi

taêng.

29. Töø nam baéc chia ñöôøng hoùa ñaïo, hai

toâng chuû tuy queân taâm bæ thöû, nhöng caùc

haøng ñoà-ñeä cuûa hai beân hay tranh-chaáp

hôn thua, sanh taâm öa gheùt.

30. Thôøi Baéc-Toâng moân-nhaân, töï laäp Tuù

sö vi ñeä-luïc Toå, nhi kî Toå-sö truyeàn y vi

thieân haï vaên, naõi chuùc Haïnh-Xöông lai

thích sö.

30. Thuôû aáy, caùc moân-ñoà thuoäc phaùi

Baéc-Toâng, ñoàng suy-toân Thaàn-Tuù laøm

Toå thöù saùu, nhöng coøn neå vieäc Nguõ-Toå

truyeàn y phaùp cho Ñöùc Hueä-Naêng ñaõ coù

tieáng vang löøng khaép thieân haï, neân xuùi

duïc Tröông Haïnh-Xöông aùm-saùt Luïc-

Toå.

31. Sö taâm thoâng, döï tri kyø söï, töùc trí

kim thaäp löôïng ö toïa gian.

31. Ñöùc Luïc-Toå laø baäc coù tha-taâm-

thoâng, ñaõ bieát tröôùc vieäc aáy, neân töùc thì

laáy möôøi löôïng vaøng ñeå taïi choã ngoài.

32. Thôøi daï moä, Haïnh-Xöông nhaäp Toå

thaát, töông duïc giai haïi. Sö thö caûnh töïu

chi.

_ Haïnh-Xöông huy nhaän giaû tam, taát voâ

sôû toån.

32. Vöøa luùc ñeâm toái, Haïnh-Xöông leùn

vaøo trong lieâu Toå, caàm dao ñònh gieát. Toå

beøn ñöa coå cho cheùm.

_ Haïnh-Xöông ñöa dao cheùm lieân tieáp

ñuû ba laàn, ñeàu khoâng ñöùt chi caû.

33. Sö vieát:

_ ‚Chaùnh kieám baát taø, taø kieám baát

chaùnh. Chæ phuï nhöõ kim, baát phuï nhöõ

maïng‛.

33. Toå noùi:

_ ‚Göôm chaùnh chaúng duøng laøm vieäc taø,

göôm taø chaúng haïi ñöôïc ngöôøi chaùnh.

Trong moät tieàn-kieáp, ta chæ maéc nôï vaøng

cuûa ngöôi, chôù chaúng maéc nôï maïng‛.

(Töùc laø ta chöa traû nôï, chôù khoâng coù saùt-sanh.)

34. Haïnh-Xöông kinh phoác, cöûu nhi

phöông toâ, caàu ai hoái quaù, töùc nguyeän

xuaát-gia.

34. Haïnh-Xöông ruøng mình kinh haõi, teù

xæu baát tænh, giaây laâu môùi tænh laïi, caàu

khaån aên naên saùm-hoái toäi loãi, xin Toå töø-bi

tha toäi vaø nguyeän xuaát-gia theo Toå.

35. Sö toaïi döõ kim, ngoân:

35. Toå laáy vaøng ñöa cho Xöông ñeå chaám

döùt nôï tieàn-khieân (loãi laàm tröôùc ñoù), roài noùi:


_ ‚Nhöõ thaû khöù, khuûng ñoà-chuùng phieân

haïi ö nhöõ.

_ Nhöõ khaû tha nhöït dò hình nhi lai, ngoâ

ñöông nhieáp thoï‛.

_ ‚Ngöôi phaïm ñaïi toäi, ta chöa nhaän

laõnh ngöôi ñöôïc, vaäy ngöôi phaûi ñi ngay

baây giôø, vì sôï moân-ñoà cuûa ta binh thaày

maø laøm haïi ngöôi.

_ Ngaøy sau ngöôi haõy ñoåi hình daïng ñeán

ñaây, ta seõ töø-bi nhaän laõnh‛.

36. Haïnh-Xöông baåm chæ tieâu ñoän. Haäu

ñaàu taêng xuaát-gia, cuï giôùi tinh-tieán.

_ Nhöùt nhöït, öùc sö chi ngoân, vieãn lai leã

caän.

36. Haïnh-Xöông vaâng lôøi troán lieàn trong

ñeâm aáy. Sau ñoù xuaát-gia laøm taêng, thoï

Cuï-tuùc-giôùi vaø tu-haønh raát tinh-taán.

_ Nhôn moät hoâm, nhôù lôøi Toå daën, töø

phöông xa coá gaéng ñeán ñaûnh leã Toå.

37. Sö vieát:

_ ‚Ngoâ cöûu nieäm nhöõ, nhöõ lai haø vaõn?‛

(Vaõn: laø muoän)

37. Toå noùi:

_ ‚Ta troâng chôø ñaõ laâu, sao ngöôi ñeán

muoän vaäy?‛

38. Vieát:

_ ‚Taïc moâng Hoøa-Thöôïng xaù toäi, kim

tuy xuaát-gia khoå-haïnh, chung nan baùo

ñöùc, kyø duy truyeàn phaùp ñoä sanh hoà.

(Taïc: ngaøy xöa, môùi roài)

_ Ñeä-töû thöôøng laõm Nieát-Baøn kinh, vò

hieåu thöôøng voâ-thöôøng nghóa; khaát Hoøa-

Thöôïng töø-bi löôïc vò giaûi thuyeát‛.

38. Haïnh-Xöông baïch:

_ ‚Ngaøy tröôùc, con nhôø aân-ñöùc Hoøa-

Thöôïng xaù toäi, nay tuy ñaõ laøm tu-só khoå-

haïnh, nhöng khoù baùo ñaùp aân-ñöùc cao caû,

con chæ mong caàu thaày truyeàn phaùp ñoä

sanh thoâi.

_ Con thöôøng xem kinh Nieát-Baøn, nhöng

chöa hieåu roõ nghóa: thöôøng vaø voâ-

thöôøng; caàu xin Hoøa-Thöôïng laáy löôïng

töø-bi löôïc giaûi cho con roõ‛.

39. Sö vieát:

_ ‚Voâ-thöôøng giaû, töùc Phaät-Taùnh daõ,

- höõu thöôøng giaû, töùc nhöùt-thieát thieän aùc

chö phaùp phaân-bieät taâm daõ!‛

39. Toå noùi: (noùi veà duïng)

_ Voâ-thöôøng (khoâng thöôøng) töùc laø taùnh

Phaät,

- coøn höõu thöôøng (laø coù thöôøng) töùc laø taát caû

caùc phaùp thieän aùc, vaø caùc taâm phaân-

bieät!‛

40. Vieát:

_ ‚Hoøa-Thöôïng sôû thuyeát, ñaïi vi kinh

vaên‛.


_ ‚Hoøa-Thöôïng noùi nhö theá, thaät traùi vôùi

kinh vaên‛.

41. Sö vieát:

_ ‚Ngoâ truyeàn Phaät taâm-aán, an caûm vi ö

Phaät kinh‛.

41. Toå noùi:

_ ‚Ta truyeàn taâm-aán cuûa Phaät, ñaâu daùm

traùi vôùi kinh Phaät‛.

42. Vieát:

_ ‚Kinh thuyeát Phaät-Taùnh thò thöôøng,

Hoøa-Thöôïng khöôùc ngoân voâ-thöôøng.

_ Thieän aùc chö phaùp naõi chí Boà-ñeà taâm,


_ ‚Trong kinh noùi, taùnh Phaät laø thöôøng

(ñaây noùi veà theå), maø Hoøa-Thöôïng laïi noùi laø

voâ-thöôøng (töùc laø khoâng thöôøng, ñaây noùi veà duïng).

_ Caùc phaùp thieän aùc cho tôùi taâm Boà-ñeà


giai thò voâ-thöôøng, Hoøa-Thöôïng khöôùc

ngoân thò thöôøng.

_ Thöû töùc töông vi, linh hoïc nhaân

chuyeån giai nghi-hoaëc‛.

ñeàu laø voâ-thöôøng (ñaây noùi voâ-thöôøng laø ñöùng veà

duïng maø noùi), maø Hoøa-Thöôïng laïi noùi laø

thöôøng (ñaây noùi thöôøng laø noùi theo duïng).

_ Ñoù laø lyù traùi nhau, laøm cho keû hoïc ñaïo

naøy caøng theâm nghi-hoaëc‛.

43. Sö vieát:

_ ‚Nieát-Baøn kinh, ngoâ tích thính ni Voâ-

Taän-Taïng ñoïc tuïng nhöùt bieán, tieän vi

giaûng thuyeát, voâ nhöùt töï nhöùt nghóa baát

hieäp kinh vaên. Naõi chí vò nhöõ, chung voâ

nhò thuyeát‛.

43. Toå noùi:

_ ‚Kinh Nieát-Baøn ngaøy tröôùc ta coù nghe

ni coâ Voâ-Taän-Taïng ñoïc qua moät löôït, ta

ñaõ vì ni coâ giaûng noùi, khoâng moät chöõ,

moät nghóa naøo chaúng haïp vôùi kinh vaên.

Ñeán nay, ta noùi vôùi ngöôi ñaây, cuõng

khoâng coù hai nghóa‛.

44. Vieát:

_ ‚Hoïc nhaân thöùc löôïng thieån muoäi,

nguyeän Hoøa-Thöôïng uyû khuùc khai thò‛.


_ ‚Choã bieát cuûa keû hoïc ñaïo naøy coøn toái

taêm meâ-muoäi, caàu xin Hoøa-Thöôïng môû

baøy roát raùo cho‛.

45. Sö vieát:

_ ‚Nhöõ tri phuû? Phaät-Taùnh nhöôïc

thöôøng, caùnh thuyeát thaäp ma thieän aùc

chö phaùp, naõi chí cuøng kieáp, voâ höõu nhöùt

nhaân phaùt Boà-ñeà taâm giaû; coá ngoâ thuyeát

voâ-thöôøng, chaùnh thò Phaät thuyeát chôn-

thöôøng chi ñaïo daõ‛.

45. Toå noùi:

_ ‚Ngöôi coù bieát chaêng? Taùnh Phaät neáu

laø thöôøng thì coøn noùi laøm chi caùc phaùp

thieän aùc, cho ñeán cuøng toät kieáp soá khoâng

coù moät ngöôøi naøo phaùt taâm Boà-ñeà; neân

ta noùi voâ-thöôøng (khoâng thöôøng) (laø ñaây Toå theo

duïng maø noùi), ñaây laø kheá hôïp vôùi lôøi Phaät

noùi ñaïo chôn-thöôøng‛.

46. Höïu nhöùt-thieát chö phaùp nhöôïc voâ-

thöôøng giaû, töùc vaät vaät giai höõu töï-taùnh,

dung (dong) thoï sanh töû, nhi chôn-thöôøng

taùnh höõu baát bieán chi xöù; coá ngoâ thuyeát

‚thöôøng‛ giaû, chaùnh thò Phaät thuyeát chôn

voâ-thöôøng nghóa‛.

46. Laïi nhö taát caû caùc phaùp neáu laø voâ-

thöôøng (khoâng thöôøng, töùc laø phaùp ‚coù‛), töùc laø

caùc vaät ñeàu coù töï-taùnh (Chôn-Taâm), cam

chòu sanh töû, maø taùnh chôn-thöôøng coù

choã chaúng thay ñoåi; cho neân ta noùi laø

‚thöôøng‛, chaùnh laø nghóa Phaät noùi chôn

voâ-thöôøng‛.

47. Phaät tæ vò phaøm-phu ngoaïi-ñaïo, chaáp

ö taø thöôøng, chö nhò-thöøa nhaân ö thöôøng

keá voâ-thöôøng, coäng thaønh baùt ñaûo;

- coá ö Nieát-Baøn lieãu-nghóa giaùo trung,

phaù bæ thieân-kieán, nhi hieån thuyeát chôn-

thöôøng, chôn-laïc, chôn-ngaõ, chôn-tònh.

47. Phaät xöa vì keû phaøm-phu ngoaïi-ñaïo,

chaáp nôi taø thöôøng, vaø caùc baäc nhò-thöøa

cho thöôøng laø voâ-thöôøng, coäng thaønh

taùm moùn ñieân-ñaûo;

- neân chaùnh-giaùo lieãu-nghóa cuûa kinh

Nieát-Baøn, phaù nhöõng choã thaáy cheânh

leäch kia, maø noùi roõ nghóa chôn-thöôøng,

chôn-laïc, chôn-ngaõ, chôn-tònh.

48. Nhöõ kim y ngoân boäi nghóa, dó ñoaïn

dieät voâ-thöôøng, caäp xaùc ñònh töû thöôøng,

nhi thaùc giaûi Phaät chi vieân-dieäu toái-haäu

48. Ngöôi nay y lôøi noùi (cuûa Phaät) maø laïi

hieåu traùi nghóa, laïi laáy caùi ñoaïn dieät voâ-

thöôøng (laø theo duïng) vaø chaáp ñònh caùi töû


vi ngoân.

_ Tuùng laõm thieân bieán, höõu haø sôû ích?

thöôøng, maø laàm giaûi nhöõng lôøi nhieäm

maàu roát raùo cuûa Phaät.

_ Vaäy daàu ngöôi xem kinh cho ñeán ngaøn

laàn, cuõng chaúng ñöôïc ích lôïi gì?

49. Haïnh-Xöông hoát-nhieân ñaïi-ngoä,

thuyeát keä vaên:

Nhaân thuû voâ-thöôøng taâm,

Phaät thuyeát höõu-thöôøng taùnh,

Baát tri phöông-tieän giaû,

Do xuaân trì thaäp lòch.

Ngaõ kim baát thi coâng,

Phaät-Taùnh nhi hieän-tieàn,

Phi sö töông thoï döõ,

Ngaõ dieäc voâ-sôû-ñaéc.

49. Haïnh-Xöông thoaït nhieân ñöôïc toû

ngoä, noùi keä raèng:

Bôûi giöõ taâm voâ-thöôøng,

Phaät noùi taùnh höõu-thöôøng,

Chaúng bieát lôøi phöông-tieän,

Nhö löôïm gaïch ao vaøng.

Ta nay chaúng nhoïc söùc,

Phaät-Taùnh hieän roõ raøng,

Neáu khoâng thaày chæ baûo,

Ta cuõng khoù tìm ñöôøng.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy noùi veà cô-duyeân cuûa Tröông Haïnh-Xöông, bò xuùi giuïc ñeán aùm-

saùt Luïc-Toå, sau ñöôïc Toå ñoä, neân coù phaùp-danh laø Thieàn-sö Chí-Trieät.

_ Ngöôøi queâ ôû Giang-Taây, hoï Tröông, teân Haïnh-Xöông, thuôû nhoû laø moät

hieäp-khaùch.

_ Töø khi hai phaùi chia ra hai toâng Nam Baéc hoaù ñaïo. Hai vò Toâng-chuû tuy ñaõ

queân vieäc hôn thua cao thaáp, nhöng coøn ñoà-chuùng hay tranh nhau hôn thua maø

sanh taâm öa, gheùt.

_ Luùc ñoù caùc moân-ñoà cuûa phaùi Baéc-Toâng, töï laäp ngaøi Thaàn-Tuù laøm Toå thöù

saùu, maø coøn kî vì Luïc-Toå ñöôïc truyeàn y phaùp, moïi ngöôøi ñeàu nghe bieát, neân xuùi

giuïc Haïnh-Xöông ñeán aùm-saùt Luïc-Toå.

_ Ñaây cuõng laø taám göông ñeå ñôøi, vì ngöôøi tu maø chöa ngoä ñöôïc töï-taùnh

(Chôn-Taâm) thì luoân bò voâ-minh che phuû, neân tö-duy leäch laïc, thieáu chín chaén; neân

ngöôøi tu ñaõ thoï giôùi roài maø laïi ñi gieát haïi Toå.

_ Ñaây cuõng laø loái chaáp vaøo moät lyù-töôûng naøo ñoù quaù ñaùng, laøm che môø

Chôn-Taâm maø thaønh beänh.

_ Töùc laø mình quí toâng-phaùi cuûa thaày mình phaûi troäi hôn heát, gioûi hôn heát,

neân coù ngöôøi cao hôn thaày mình thì khoâng baèng loøng, môùi sanh taâm haï ngöôøi

xuoáng ñeå ñöa thaày mình leân, thaønh ra sanh taâm aùc. Ñaây laø thöù beänh veà lyù-töôûng

cuûa ngöôøi tu.

_ Nhö vaäy, chuùng ta nhìn laïi môùi thaáy taâm-ñòa cuûa ngöôøi ñaõ lieãu-ngoä ñaïo

coù khaùc. Laø coù ngöôøi ñeán gieát haïi mình, bieát maø khoâng giaän, khoâng thuø oaùn, maø

laïi coøn ñem taâm töø-bi cöùu-ñoä laïi ngöôøi vaø cuõng baèng loøng traû nôï tieàn-khieân (söï sai

laàm tröôùc ñoù).

_ Neân Ñöùc Luïc-Toå baûo: Ta tröôùc kia coù thieáu nôï vaøng, maø khoâng thieáu nôï

saùt haïi, neân nay ta baèng loøng traû nôï tieàn-khieân baèng möôøi löôïng vaøng, ñoàng thôøi

coøn baûo Haïnh-Xöông mau ñi lieàn, vì sôï ñoà-chuùng bieát maø traû thuø, vaø coøn baûo raèng

khi naøo ñoåi hình daùng, thì trôû laïi ta ñoä cho.


_ Haïnh-Xöông vaâng lôøi daïy, giöõa ñeâm troán ñi, moät hoâm nhôù laïi lôøi Toå, töø xa

ñeán leã ra maét Toå.

_ Toå baûo: “Ta nhôù oâng ñaõ laâu, sao oâng ñeán muoän vaäy?”

_ Roài ñöôïc Toå thaâu nhaän laøm taêng, xuaát-gia thoï cuï-tuùc giôùi, tinh-taán tu-

haønh.

_ Haïnh-Xöông thöa: “Tröôùc nhôø aân Hoøa-Thöôïng xaù toäi, ngaøy nay tuy xuaát-

gia khoå-haïnh nhöng khoù baùo ñaùp aân-ñöùc cao caû, neân con chæ mong caàu thaày

truyeàn phaùp ñoä sanh maø thoâi. Ñeä-töû thöôøng xem kinh Nieát-Baøn maø chöa hieåu

ñöôïc nghóa thöôøng vaø voâ-thöôøng. Cuùi xin Hoøa-Thöôïng töø-bi toùm löôïc maø giaûi noùi

cho con roõ”.

Ñöùc Luïc-Toå baûo:

_ Voâ-thöôøng (thöôøng khoâng) töùc laø Phaät-Taùnh, laø phaùp khoâng.

_ Höõu-thöôøng (thöôøng coù) töùc laø taâm phaân-bieät taát caû caùc phaùp thieän aùc,

vaäy laø phaùp coù.

_ Lôøi noùi aáy khieán ai cuõng nghi, vì trong kinh Nieát-Baøn noùi:

- Nieát-Baøn laø thöôøng,

- coøn caùc phaùp laø voâ-thöôøng.

_ Nhöng nay hoûi thì Toå baûo:

- Phaät-Taùnh (laø theå) laø voâ-thöôøng.

- Coøn taâm phaân-bieät taát caû caùc phaùp thieän aùc ñeàu laø (laø duïng) thöôøng.

_ Treân ñaây laø Toå noùi theo duïng, coøn Haïnh-Xöông chaáp theo theå, neân lieàn

phaûn bieän raèng:

- “Hoøa-Thöôïng noùi phaùp raát traùi vôùi kinh vaên”.

_ Ñöùc Luïc-Toå baûo: “Ta ñöôïc truyeàn taâm-aán cuûa Phaät, ñaâu daùm traùi vôùi kinh

Phaät”.

_ Haïnh-Xöông thöa:

- Kinh noùi Phaät-Taùnh laø thöôøng, maø Hoøa-Thöôïng laïi noùi laø voâ-thöôøng.

- Coøn caùc phaùp thieän aùc, cho ñeán taâm Boà-ñeà ñeàu laø voâ-thöôøng, maø Hoøa-

Thöôïng laïi noùi laø thöôøng.

- Ñaây laø nhöõng lôøi noùi traùi nhau, khieán cho keû hoïc ñaïo caøng theâm nghi ngôø.

_ Toå baûo raèng kinh Nieát-Baøn thuôû tröôùc ta coù nghe ni coâ Voâ-Taän-Taïng ñoïc

qua moät laàn, lieàn vì sö coâ maø giaûng noùi, khoâng coù moät chöõ moät nghóa naøo khoâng

hieäp vôùi vaên kinh. Nay cho ñeán vì oâng noùi, cuõng troïn vaäy, khoâng coù hai thuyeát.

_ Haïnh-Xöông thöa: “Choã bieát cuûa keû hoïc ñaïo naøy coøn toái taêm meâ-muoäi,

caàu xin Hoøa-Thöôïng môû baøy roát raùo cho con ñöôïc toû töôøng.

Toå baûo:

_ Ngöôi coù bieát chaêng, neáu Phaät-Taùnh laø thöôøng, thì coøn noùi chi caùc phaùp

thieän aùc cho ñeán cuøng kieáp, khoâng coù ai caàn phaùt taâm Boà-ñeà ñeå laøm gì?

_ Neân ta noùi laø voâ-thöôøng (phaùp coù) (ñaây laø Toå theo duïng maø noùi) töùc laø

ñaïo chôn-thöôøng (laø thöôøng thaät) cuûa Phaät noùi.

_ Coøn neáu noùi Phaät-Taùnh laø thöôøng (ñaây laø noùi theo theå), thì laøm sao noùi

caùc phaùp töø töï-taùnh sanh ra ñöôïc (ñaây laø theo duïng).

_ Coøn neáu noùi noù laø thöôøng (laø theå) thì noù ñaâu coù sanh ra caùc phaùp ñöôïc?


_ Nhöng traùi laïi, noù laïi sanh ra caùc phaùp, maø ñaõ coù sanh ra caùc phaùp thì noù

phaûi laø voâ-thöôøng (laø noù ñöùng veà duïng, thì môùi sanh ra ñöôïc).

_ Cho ñeán cuøng kieáp, khoâng coù ai caàn phaùt Boà-ñeà taâm caû, neân goïi laø voâ-

thöôøng (laø phaùp coù), nghóa laø coù aùc roài thì môùi coù phaùt taâm laønh. Coøn nhö traùi laïi,

taâm ñaõ laønh thì caàn gì phaûi coù phaùt taâm laønh ñeå laøm gì nöõa?

Nhöng Toå laïi noùi:

_ Ta noùi voâ-thöôøng, thì chính laø ñaïo chôn-thöôøng cuûa Phaät noùi.

_ Ñöùc Phaät coù noùi: Phaät-Taùnh laø thöôøng (laø y cöù treân theå maø noùi).

_ Coøn Toå noùi: Phaät-Taùnh laø voâ-thöôøng (laø y cöù treân duïng maø noùi).

_ Cho neân Haïnh-Xöông y cöù trong kinh Nieát-Baøn noùi, thì quen chaáp theo

theå, coøn nay Toå theo duïng maø noùi, ñeå cho Haïnh-Xöông toû thaáu lyù theo duïng.

_ Neân noùi theå noùi duïng laø phöông-tieän maø thoâi chôù noù ñaâu phaûi laø thaät, ñaây

laø caùi kheùo cuûa Toå. Neân noùi:

- Töï-taùnh laø Phaät-Taùnh, laø Chôn-Taâm, laø thöôøng, ñaây laø ñöùng veà theå maø

noùi.

- Coøn ñöùng veà duïng maø noùi, thì töï-taùnh, Phaät-Taùnh, Chôn-Taâm, thuoäc veà

voâ-thöôøng.

- Vì neáu noù laø thöôøng thì khoâng sanh thieän aùc, cuøng Nieát-Baøn v.v..., maø

ñaây laïi sanh thieän aùc, Nieát-Baøn v.v... thì töùc noù laø voâ-thöôøng (laø phaùp coù).

_ Bôûi theá, ngöôøi tu-haønh vaãn coøn sai laàm laø chæ chaáp nhaän ñöôïc caùi theå

theo trong kinh-ñieån noùi maø thoâi, maø khoâng nhaän ñöôïc caùi duïng.

_ Neân Toå môùi duøng caùi duïng ñeå cho ngöôøi tu hieåu ñöôïc caùi theå. Neân theå

duïng ñoái-laäp ñeå phöông-tieän giaùo-hoùa.

_ Vì ngöôøi tu thöôøng chaáp ôû duïng laø coù hình-töôùng ñeàu cho laø voâ-thöôøng

(laø khoâng thaät coù), nhöng Toå laïi noùi raèng trong caùi voâ-thöôøng ñoù, noù luoân coù caùi

taùnh thöôøng.

_ Neân phaøm-phu ngoaïi-ñaïo chaáp taø-thöôøng (laø chaáp voâ-thöôøng cho laø

thöôøng) coù boán caùi chaáp ñieân-ñaûo (chaáp coù).

_ Coøn haøng nhò-thöøa thì chaáp laø voâ-thöôøng (töùc laø chaáp khoâng) cuõng coù

boán caùi chaáp ñieân-ñaûo.

_ Hai haïng naøy coäng laïi goàm coù taùm caùi ñieân-ñaûo (4 + 4 = 8)

_ Neân giaùo-lyù kinh Nieát-Baøn phaù hai caùi thieân-kieán treân laø ñeå hieån baøy caùi

chôn-thöôøng, chôn-laïc, chôn-ngaõ, chôn-tònh.

_ Vì Phaät ñoä chuùng-sanh chæ duøng phöông-tieän laøm goác, neân ngöôøi chaáp

höõu-thöôøng, Phaät noùi voâ-thöôøng; ngöôøi chaáp voâ-thöôøng, Phaät noùi höõu-thöôøng.

_ Muïc-ñích laø ñeå phaù choã meâ chaáp taø-kieán, ñeå daãn ñeán choã chaùnh-kieán

thaät-töôùng.

_ Ngöôøi tu-haønh hay laàm töôûng laø duøng ñoaïn dieät (laø coù) voâ-thöôøng (laø

khoâng) maø ñeå xaùc ñònh caùi töû thöôøng (laø döùt tuyeät), nhöng chuùng ñeàu laø phaùp sanh

dieät caû.


I. Haïng phaøm-phu ngoaïi-ñaïo coù boán thöù voïng-kieán ñieân-ñaûo, coøn goïi laø

Höõu vi töù ñaûo.

Ñoái vôùi sanh töû

- Chaáp voâ-thöôøng laø khoâng thöôøng cho laø thöôøng.

- Chaáp voâ laïc laø khoâng vui, laø khoå cho laø laïc.

- Chaáp voâ ngaõ laø khoâng ta cho laø coù ta, laø ngaõ.

- Chaáp voâ tònh laø khoâng tònh cho laø tònh.

1. Ñieân-ñaûo thöù nhöùt: (cho laø thöôøng)

_ Thaân nguõ-uaån laø voâ-thöôøng, maø chaáp laø thöôøng.

_ Coøn maïng soáng thì chæ qua hôi thôû ra vaøo, neáu coøn ra vaøo thì coøn soáng,

neáu khoâng ra vaøo thì cheát, neân noù cuõng laø voâ-thöôøng, maø cho laø thöôøng.

_ Coøn cuoäc soáng thì chæ khoaûng coù traêm naêm (100) maø thoâi, cuõng laø voâ-

thöôøng, maø cho laø thöôøng.

_ Coøn ñôøi soáng thì cho laø laâu daøi, neân möu-keá, tính toaùn: naêm nay laøm gì,

naêm tôùi, naêm tôùi nöõa laøm gì v.v..., vì töôûng soáng hoaøi, neân luoân sanh möu-keá, chôù

ñaâu bieát noù laø voâ-thöôøng, maø töôûng laø thöôøng.

_ Vaäy thaân xaùc laø voâ-thöôøng (laø khoâng) maø cöù chaáp cho noù laø thöôøng (laø

coù), neân môùi coá-chaáp maø lo tính toaùn, möu caàu ñuû thöù khoâng bao giôø döùt.

_ Ñaây laø caùi ñieân-ñaûo thöù nhöùt.

2. Ñieân-ñaûo thöù hai: (cho laø laïc)

_ Heã voâ-thöôøng laø luoân thay ñoåi, laø baïi hoaïi, laø sanh dieät, thì luoân ñau khoå

maø laïi cho laø laïc.

_ Roài cho ñôøi soáng laø haïnh-phuùc, laø vui. Vaäy suoát cuoäc ñôøi, ta xem laïi coù

bao nhieâu caùi vui troïn veïn ñöôïc maáy ngaøy. Neân noù luoân sanh dieät, töùc laø voâ-

thöôøng.

_ Laáy caùi khoâng thaät laøm caùi vui thaät, maø cho noù laø laïc, neân luoân khoå, maø

töôûng laø laïc.

_ Ñaây laø caùi ñieân-ñaûo thöù hai.

3. Ñieân-ñaûo thöù ba: (cho laø ngaõ)

_ Thaân töù ñaïi laø thaân giaû-hôïp, maø laïi cho laø thaät-ngaõ.

_ Noù voán laø moät hôïp theå, nhieàu duyeân taïo thaønh, neân xeùt kyõ thì khoâng coù gì

laø thaät ta caû, maø laïi cho laø ta thaät laø ngaõ.

_ Neân chæ cöôõng taïm goïi laø ta (laø chuû-theå) cuûa baûn-thaân naøy maø thoâi, neân

noù laø vaät voâ-ngaõ, maø laïi töôûng cho noù laø thaät-ngaõ. Khoâng chuû theå maø töôûng laø chuû-

theå.

_ Ñaây laø caùi ñieân-ñaûo thöù ba.

4. Ñieân-ñaûo thöù tö: (cho laø tònh)

_ Thaân xaùc naøy luoân nhô nhôùp, khoâng saïch, maø luoân cho laø saïch, laø ñeïp,

laø toát.

_ Noù voán baát tònh, maø laïi cho laø tònh. Nhö trong thaân:

- Phaàn toång-theå thì coù: 7 choã ròn ra.

- Phaàn toaøn-dieän thì coù: 10 choã ròn ra.


- Haèng ngaøy, haèng giôø thöôøng ròn ra chaát dô khoâng saïch nhö:

1. Maét coù 2 ròn ra gheøn

2. Tai coù 2 ròn ra nöôùc raùy

3. Mieäng coù 1 ròn ra nöôùc boït

4. Muõi coù 2 ròn ra nöôùc muõi

5. Ñöôøng tieåu coù 1 ròn ra nöôùc tieåu

6. Haäu-moân coù 1 ròn ra phaân hoâi

7. Da coù 1 ròn ra moà hoâi

(coù 84.000 ngaøn loã chaân loâng)

_ Taát caû ñeàu laø baát tònh, maø laïi cho laø tònh.

_ Ñaây laø caùi ñieân-ñaûo thöù tö.

Toùm laïi:

Chaáp boán caùi ñieân-ñaûo naøy (goïi laø höõu-vi töù ñaûo)

Neân töù ñaûo cuûa phaøm-phu ngoaïi-ñaïo laø:

- Voâ-thöôøng chaáp cho laø thöôøng.

- Voâ laïc (khoå) chaáp cho laø laïc.

- Voâ ngaõ chaáp cho laø ngaõ.

- Voâ tònh chaáp cho laø tònh.

II. Haïng nhò-thöøa cuõng coù boán voïng-kieán ñieân-ñaûo, coøn goïi laø Voâ-vi töù ñaûo.

Ñoái vôùi Nieát-Baøn

- Thöôøng : cho laø khoâng thöôøng voâ-thöôøng.

- Laïc : laø vui - cho laø khoå voâ laïc.

- Ngaõ : laø ta - cho laø khoâng ta voâ ngaõ.

- Tònh : laø saïch - cho laø chaúng tònh voâ tònh.

- Töùc thaáy thaân xaùc naøy cho laø voâ-thöôøng – khoâng.

- Töùc thaáy thaân xaùc naøy cho laø voâ laïc – khoå.

- Töùc thaáy thaân xaùc naøy cho laø voâ ngaõ – ngaõ.

- Töùc thaáy thaân xaùc naøy cho laø voâ tònh – tònh.

_ Neân chaùn sôï, maø lo nhaäp Nieát-Baøn.

_ Ñaây laø boán voïng kieán ñieân-ñaûo, coøn goïi laø voâ-vi töù ñieân-ñaûo.

Nhöng chuùng ta neân xeùt kyõ raèng:

_ Daàu thaân naøy laø voâ-thöôøng, neáu toû ngoä ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) thì

trong caùi voâ-thöôøng naøy, noù vaãn coù caùi chôn-thöôøng.

_ Daàu thaân naøy laø khoå, neáu toû ngoä ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) thì trong caùi

khoå naøy, noù vaãn coù caùi chôn-laïc.

_ Daàu thaân naøy laø voâ-ngaõ, neáu toû ngoä ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) thì trong

caùi voâ-ngaõ naøy, noù vaãn coù caùi chôn-ngaõ.

_ Daàu thaân naøy laø voâ-tònh, neáu toû ngoä ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) thì trong

caùi voâ-tònh (nhô nhôùp) naøy, noù vaãn coù caùi chôn-tònh.


_ Neân khi chuùng ta ñaõ nhaän ra ñöôïc caùi haèng lieãu tri cuûa töï-taùnh (laø Chôn-

Taâm) cuûa mình roài, thì thöû hoûi raèng coøn noùi tònh hay baát-tònh ñeå laøm gì nöõa.

_ Neân goïi noù laø phaùp-thaân thanh-tònh, töùc laø thaät-ngaõ cuûa chuùng ta, noù luoân

laøm chuû-theå cuûa thaân naøy.

Toùm laïi:

_ Haøng phaøm-phu ngoaïi-ñaïo thì caùi thaáy thöôøng treân töôùng hình, neân ñeàu

cho taát caû phaùp-töôùng laø coù thaät (töùc laø phaùp coù).

_ Coøn haøng nhò-thöøa thì caùi thaáy cuõng thaáy treân töôùng hình, cuõng ñeàu cho

taát caû phaùp-töôùng ñeàu khoâng coù thaät (töùc laø phaùp khoâng).

_ Neân caû hai ñeàu laø ñieân-ñaûo caû. Boán caùi ñieân-ñaûo cuûa haøng phaøm-phu

ngoaïi-ñaïo, cuøng vôùi boán caùi ñieân-ñaûo cuûa haøng nhò-thöøa, thaønh taùm caùi ñieân-ñaûo.

_ Neân Ñöùc Phaät noùi phaùp naøy laø ñeå phaù chaáp cuûa haøng phaøm-phu ngoaïi-

ñaïo vaø haøng nhò-thöøa (laø thinh-vaên vaø duyeân-giaùc)

_ Muïc-ñích laø ñöa ñeán Nieát-Baøn ñaày ñuû boán ñöùc laø chôn-thöôøng, chôn-laïc,

chôn-ngaõ, chôn-tònh.

_ Ñaây cuõng laø yeáu-chæ cuûa kinh Nieát-Baøn.

_ Phaät-Taùnh (laø Chôn-Taâm) thì thanh-tònh tuyeät-ñoái, bình-ñaúng, voâ-vi maø

phoå-bieán, maø sanh ra muoân phaùp,

coøn thaät-theå cuûa noù voán:

- nhö nhieân thanh-tònh,

- khoâng voïng-ñoäng,

- khoâng sanh dieät,

- khoâng theâm, khoâng bôùt.

coøn treân nguyeân-lyù thì:

- khoâng thieän, khoâng aùc,

- chaúng phaûi thöôøng,

- cuõng chaúng phaûi voâ-thöôøng.

coøn khi phaùt duïng ra thì:

- con maét phaøm : thaáy sai bieät, thaáy voâ-thöôøng,

- con maét Phaät : thaáy bình-ñaúng, thaáy chôn-thöôøng.

_ Khi taâm voïng-ñoäng, thì töø boån-taùnh bình-ñaúng chôn-thöôøng (Chôn-Taâm)

maø phaùt-khôûi ra, neân caùc phaùp coù khaùc naøo vôùi boån-taùnh (Chôn-Taâm), noù gioáng

nhö soùng vôùi nöôùc thì coù khaùc gì nhau.

_ Vì lyù naøy maø Ñöùc Phaät noùi phieàn-naõo töùc Boà-ñeà, sai bieät töùc bình-ñaúng.

_ Neân ñöùng veà lyù vuõ-truï cuõng theá, muoân vaät cuøng ñoàng moät thaät-theå

(Chôn-Taâm) sanh ra, roài cuõng qui veà moät thaät-theå ñoù.

_ Neân Ñöùc Theá-Toân noùi: “Moät töùc laø taát caû, taát caû töùc laø moät”.


_ Maø thaät-theå (Chôn-Taâm) cuûa vuõ-truï, con ngöôøi cuøng vaïn-vaät voán laø chôn-

khoâng, neân noù voâ hình, voâ chaát, khoâng theå thaáy vaø hieåu baèng lyù trí ñöôïc.

_ Coøn caùc phaùp-töôùng thì luoân bieán chuyeån maõi, nhö:

- Höõu bieán voâ, voâ bieán höõu,

- Saéc bieán khoâng, khoâng bieán saéc v.v...

_ Neân daàu cho coù bieán chuyeån ñeán traêm ngaøn muoân vaïn öùc kieáp ñi nöõa, thì

caùi thaät-theå (laø Chôn-Taâm) cuõng nhö-nhö thanh-tònh.

_ Noù cuõng gioáng nhö bieån lôùn, bieån nhoû, soùng laën, soùng noåi ñi nöõa, thì caùi

boån-theå cuûa nöôùc vaãn laø nöôùc khoâng khaùc.

_ Ngöôøi tu-haønh khi ñaõ toû ngoä caùi lyù naøy, thì khoâng coøn chaáp coù, chaáp

khoâng, cuõng khoâng phaân-bieät laø höõu-thöôøng (laø coù) hay voâ-thöôøng (laø khoâng); neân

thaáy söï sanh dieät vaø thaáy muoân vaät ñeàu bình-ñaúng cuøng moät theå y nhau.

_ Ngöôøi taø-kieán meâ chaáp thì khoâng toû ñöôïc thaät-taùnh (Chôn-Taâm) hoaëc

chaáp caùi töôùng thaáy taùnh thì cuõng khoâng toû ñöôïc thaät-taùnh (Chôn-Taâm); neân thaät-

taùnh (Chôn-Taâm) voán saün thanh-tònh nhö-nhö, maø khoâng coù töôùng ñoäng tònh, thì

goïi tònh laø ñaïo, ñoäng laø ñöùc; maø ñoäng tònh hieäp nhöùt thì thaønh ñaïo giaùc.

_ Luùc baáy giôø, Haïnh-Xöông thoaït nhieân ñaïi ngoä, lieàn noùi baøi keä raèng:

Caâu: “Bôûi giöõ taâm voâ-thöôøng,

Phaät noùi taùnh höõu thöôøng”.

_ Caâu naøy trong kinh ñaïi-thöøa Nieát-Baøn laøm saùng toû boán ñöùc laø chôn-

thöôøng, chôn-laïc, chôn-ngaõ, chôn-tònh.

1. Noùi veà theå cuûa noù laø Thöôøng

Vaãn haèng thöôøng khoâng bieán ñoåi, khoâng sanh khoâng dieät, coøn duïng cuûa noù

thì tuøy duyeân, öùng hoùa maõi khoâng döùt neân goïi laø Thöôøng.

2. Theå cuûa noù laø Laïc

Khi duïng ra vieäc gì ñeàu ñöôïc thoûa thích, neân goïi laø Laïc.

3. Theå cuûa noù laø Ngaõ

Laø chôn thieät, coøn duïng ra cuûa noù thì töï-taïi voâ-ngaïi, neân goïi laø Ngaõ.

4. Theå cuûa noù laø Tònh

Theå thì lìa taát caû caùc nghieäp phieàn-naõo, coøn duïng thì tuøy duyeân öùng hoaù maø

duyeân theo caûnh, maø chaúng nhieãm vôùi caûnh ñoù, neân goïi laø Tònh.

_ Theá maø nhöõng ngöôøi trong haøng nhò-thöøa khoâng ñaït tôùi caûnh-giôùi Ñaïi

Nieát-Baøn naøy, maø coøn trôû laïi chaáp laø khoâng thöôøng, khoâng laïc, khoâng ngaõ, khoâng

tònh.

_ Neân töï ñaët mình vaøo caùi caûnh: “Khoâi thaân dieät trí, thieân khoâng Nieát-Baøn”

(Khoâng trí ñöôïc giaû, thì ñi vaøo coõi Nieát-Baøn khoâng-tòch voâ-vi v.v...).

_ Neân trong Nieát-Baøn lieãu-nghóa, Phaät môùi noùi ra taùnh höõu-thöôøng (coù

thöôøng) ñeå hieãu roõ nghóa chôn-thöôøng (taùnh thaät) baát-bieán, maø phaù caùi chaáp voâ-

thöôøng (khoâng thöôøng) kia vaäy.

Caâu: “Chaúng bieát lôøi phöông-tieän,

Nhö löôïm gaïch ao vaøng”.


- Ao vaøng: laø noùi theo thô vaên, laø noùi theo tích xöa (xuoáng ao tìm vaät quí,

maø chæ nhaët ñöôïc nhöõng hoøn gaïch ñaù maø cho laø hoøn ngoïc, khi leân bôø môùi vôõ leõ laø

gaïch ñaù).

- Ñuùng ra phaûi dòch laø ao muøa xuaân môùi ñuùng nghóa vôùi chöõ xuaân-trì cuûa

chaùnh-vaên, thì môùi ñuùng theo söï-tích trong kinh Nieát-Baøn noùi.

_ Hai caâu naøy noùi: bôûi chuùng-sanh meâ-muoäi khoâng toû bieát, neân ñôøi ñôøi luoân

ôû trong sanh-töû maø laïi chaáp cho laø thöôøng, laïc, ngaõ, tònh, maø chaúng bieát nhaøm

chaùn ñeå tìm ñöôøng giaûi-thoaùt.

_ Ñaây laø boán caùi thaáy ñieân-ñaûo cuûa chuùng-sanh (laø höõu vi töù ñieân-ñaûo)

_ Ñöùc Phaät thaáy vaäy môùi noùi ra boán phaùp khoå nhö khoå, khoâng, voâ-thöôøng,

voâ-ngaõ.

1. Khoå : Taát caû chuùng-sanh trong tam-giôùi ñeàu luoân bò taùm thöù khoå noù eùp

ngaët nôi thaân taâm, noù laøm cho khoâng coù luùc naøo laø vui, neân goïi laø

Khoå.

2. Khoâng : Taát caû caùc phaùp höõu-vi trong theá-gian ñeàu do nhôn duyeân giaû-hôïp

maø sanh ra, neân goác noù khoâng coù töï-taùnh, neân goïi laø Khoâng.

3. Voâ-thöôøng : Nhöõng phaùp höõu-vi aáy ñeàu laø sanh dieät, bieán ñoåi, khoâng coù chi laø

haèng coøn, neân goïi laø Voâ-thöôøng.

4. Voâ-ngaõ : Töø trong thaân nguõ-uaån cuûa chuùng-sanh cho ñeán ngoaøi vaïn-höõu

sum la vuõ-truï, taát caû ñeàu do nôi nhôn-duyeân hoøa-hieäp maø sanh ra,

thì coù caùi chi laø thaät-theå laø caùi ta vaø cuõng coù caùi gì laø thaät-theå laø caùi

vaät cuûa ta ñaâu? Neân goïi laø Voâ-ngaõ.

_ Neáu ai thaáu ñaït ñöôïc lyù naøy, thì ñaït ñeán caûnh-giôùi chôn-thöôøng Nieát-Baøn

(laø caûnh an vui thaät cuûa caùi khoâng dieäu-höõu).

_ Coøn nhöõng haïng ngöôøi trong haøng nhò-thöøa (thinh-vaên, duyeân-giaùc) nghe

Phaät noùi theá lieàn chaáp caùi chôn-khoâng Nieát-Baøn naøy laøm caûnh an vui roát raùo vieân-

maõn, chôù khoâng deø ñoù môùi laø böôùc hoùa-thaønh, chôù chöa ñeán baûo-sôû (Phaät-ñòa).

_ Ñaây chaúng qua laø Ñöùc Phaät duøng phöông-tieän, laø quyeàn, coát ñeå phaù caùi

thaáy ñieân-ñaûo cuûa chuùng-sanh, maø cuõng laø ñeå daãn daét chuùng-sanh ra khoûi tam-

giôùi, chôù chöa phaûi laø phaùp chôn-thaät cöùu-caùnh vieân-maõn.

_ Neân trong kinh Nieát-Baøn, Phaät noùi ví nhö ñöông luùc muøa xuaân, coù moät

nhoùm ngöôøi ruõ xuoáng ao taém, roài bôi thuyeàn noâ ñuøa, laøm rôùt ngoïc löu-ly baûo-chaâu

chìm maát.

_ Moïi ngöôøi cuøng nhau laën xuoáng ao tìm kieám, maø nhaët truùng nhöõng gaïch,

ngoùi, saïn, ñaù, caây goå v.v..., laàm töôûng laø baûo-chaâu, ai cuõng vui möøng caàm leân. Khi

leân khoûi maët nöôùc coi laïi môùi bieát laø chaúng phaûi thaät.

_ Luùc baáy giôø, baûo-chaâu coøn döôùi nöôùc vì söùc tònh cuûa baûo-chaâu maø nöôùc

ñöùng laëng laïi raát trong treûo, caû chuùng ñeàu nhìn thaáy baûo-chaâu moät caùch roõ raøng,

nhö ngoù leân maët traêng treân trôøi khoâng khaùc.

_ Khi ñoù trong chuùng coù moät ngöôøi trí duøng phöông-tieän bình-taâm chaäm raõi

xuoáng nöôùc, töùc thôøi laáy ñöôïc baûo-chaâu.


_ Vaäy caùc ngöôøi tu-haønh chôù neân tu theo caùi töôùng voâ-thöôøng, khoå, voâ ngaõ,

voâ tònh, maø cho laø thaät ñöa ta ñeán nôi baûo sôû ñöôïc. Neáu coøn chaáp caùc phaùp ñoù

cho laø thaät, thì chaúng khaùc naøo caùc ngöôøi löôïm laáy ñöôïc gaïch, ngoùi, saïn, ñaù, caây

goå v.v... kia, maø cho laø chaâu baùu.

_ Neân chuùng ta khoâng caàn phaûi hoïc phöông-tieän cho gioûi laøm gì, maø

thöôøng ôû choã naøo cuõng tu theo caùi töôùng thaät cuûa:

Thöôøng

Laïc

Ngaõ

Tònh

thì gioáng nhö ngöôøi trí kia tìm ñöôïc ngoïc baûo-chaâu moät caùch khoân kheùo, khoâng

khaùc gì.

_ Neân môùi noùi “chaúng bieát lôøi phöông-tieän, nhö löôïm gaïch ao vaøng” laø vaäy.

Caâu: “Ta nay chaúng duøng söùc,

Phaät-Taùnh hieän roõ raøng”.

_ Phaät-Taùnh (laø Chôn-Taâm) töùc laø töï taâm thanh-tònh cuûa moïi ngöôøi chuùng

ta, khoâng phaûi caùi gì khaùc; nhöng vì traûi qua nhieàu kieáp ta chaïy theo caûnh duïc

traàn, maø töï meâ queân maát Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm) cuûa chính mình.

_ Cuõng nhö ngöôøi ngu chæ nhaän laàm, chaïy theo caûnh maø laøm, nhö maét thaáy

tai nghe trong caûnh chieâm bao maø cho laø thaät, maø khoâng töï bieát thaân taâm cuûa

mình laø gì?

_ Thaønh thöû Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm) cuûa ta laø thaät, maø ta khoâng töï thaáy.

_ Neáu nay ta ñöôïc giaùc-ngoä thì Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm) cuûa ta töï-nhieân noù

hieån hieän ra roõ raøng, maø khoâng caàn duøng phaùp naøo ñeå tu, ñeå chöùng ñaéc gì caû.

_ Cuõng gioáng nhö ngöôøi naèm moäng mò kia, khi ñaõ thöùc daäy thì töï-nhieân bieát

laïi thaân taâm cuûa mình, khoâng phaûi caàn duøng löïc chi heát.

_ Neân kinh Laêng Nghieâm noùi: “Taùnh cuoàng töï heát (meâ döùt), töùc laø Boà-ñeà

(giaùc sanh)”, maø chaúng caàn nhoïc coâng tu chöùng gian khoå naøo caû.

_ Ngaøi Vónh-Gia Thieàn-sö coøn noùi: “Giaùc töùc lieãu, baát thi coâng” (Toû ngoä töùc

laø roài, chaúng ñôïi ra coâng söùc), laø nghóa nhö vaäy.

Caâu: “Neáu khoâng thaày chæ baûo,

Ta cuõng khoù tìm ñöôøng”.

- Khoù tìm ñöôøng: laø khoù thaáy ñaïo.

_ Ñaây laø lôøi cuûa oâng Chí-Trieät töï bieát caùi giaùc-ngoä cuûa mình ngaøy nay laø

nhôø ôn cuûa Toå daïy thì môùi phaù chaáp, tröø nghi ñöôïc laø vaäy.

Toùm laïi:

_ Chuùng-sanh vì meâ-muoäi khoâng bieát cuoäc ñôøi ôû trong voøng nghieäp baùo

vay traû, luaân-hoài sanh-töû neân cöù coá-chaáp, maøi mieät theo boán thöù ñieân-ñaûo laø:

Khoå

Khoâng

Voâ-thöôøng

Voâ-ngaõ

Voâ laïc

Voâ-thöôøng

Voâ-ngaõ

Voâ tònh

Thoï

Phaùp

Taâm

Thaân

Laø Chôn-Taâm dieäu-höõu


_ Khoå : laø caùc loaïi ñau khoå ôû khaép trong tam-giôùi phaøm-phu nhö sanh, giaø,

beänh, cheát, cho ñeán taùm muoân boán ngaøn traàn-lao phieàn-naõo

(84.000).

_ Khoâng : laø caùc loaïi hình-töôùng ñeàu do nhôn duyeân giaû-hieäp taïo thaønh, maø

noù khoâng coù töï-taùnh töï-theå, maø taát caû ñeàu theo ñònh-luaät chung laø

thaønh, truï, hoaïi, khoâng.

_ Voâ-thöôøng : laø taát caû caùc phaùp höõu-vi ñeàu luoân bieán ñoåi, luùc sanh, luùc dieät

khoâng coù chi laø chaéc chaén, tröôøng-toàn caû.

_ Voâ ngaõ : laø töø thaân nguõ-uaån cho tôùi vaïn-höõu, vuõ-truï ñeàu khoâng coù caùi chi laø

coù thaät-theå laø caùi ta caû.

_ Neáu ai hieåu thaáu saùng suoát chôn-lyù naøy, thì seõ nhaøm chaùn cuoäc ñôøi nhö

giaác moäng maø phaùt taâm tu-haønh giaûi-thoaùt.

_ Ñöùc Phaät daïy raèng Ñaïi Nieát-Baøn coù boán chôn-ñöùc: Thöôøng, Laïc, Ngaõ,

Tònh.

- Thöôøng : laø vieân-maõn thöôøng-truï baát-dieät.

- Laïc : laø chôn-thaät an vui vónh cöõu.

- Ngaõ : laø giaûi-thoaùt töï-taïi voâ-ngaïi.

- Tònh : laø thoâng suoát, vaéng laëng trang-nghieâm.

_ Ai hieåu thaáu ñöôïc boán chôn-ñöùc naøy thì seõ tu chöùng ñöôïc Nieát-Baøn.

_ Neân tu-só Chí-Trieät ngöôõng nhôø Ñöùc Luïc-Toå duøng loøng ñaïi-töø-bi chæ daïy

cho, môùi ngoä ñöôïc Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm) maø khoâng phaûi phí coâng tu-taäp. Neáu

khoâng coù thaày khai saùng thì Chí-Trieät cuõng khoù bieát roõ con ñöôøng chôn-lyù maø tu-

haønh thoaùt khoå ñöôïc vui.

50 – 53

AÂm Nghóa

50. Sö vieát:

_ ‚Nhöõ kim trieät daõ, nghi danh Chí-

Trieät‛.

50. Toå noùi:

_ ‚Nay ngöôi ñaõ thaáu-trieät roài, vaäy ta

ñaët phaùp-danh laø Chí-Trieät‛.

51. Trieät leã taï nhi thoái.

51. Chí-Trieät thaønh-taâm leã Toå taï ôn roài

lui ra.

52. Sö kieán chö toâng naïn vaán, haøm khôûi

aùc taâm, ña taäp toïa haï, maãn nhi vò vieát:

_ Hoïc ñaïo chi nhaân, nhöùt-thieát thieän-

nieäm, aùc-nieäm, öng ñöông taän tröø.

_ Voâ danh khaû danh, danh ö töï-taùnh, voâ

nhò chi taùnh, thò danh thaät taùnh.

52. Nhôn luùc Toå thaáy caùc moân-ñoà vaán-

naïn laãn nhau, ñeàu khôûi taâm aùc tranh caõi,

maø nhoùm hoïp ñoâng ñaûo, neân caûm ñoäng

loøng thöông, daïy raèng:

_ Phaøm keû hoïc ñaïo, neân tröø taát caû caùc

nieäm thieän vaø aùc, ñöøng tranh-chaáp nhaân

ngaõ, bæ thöû.

_ Khoâng coù danh chi khaù goïi ñöôïc, ñoù

goïi laø töï-taùnh, caùi taùnh khoâng hai, môùi

phaûi thaät taùnh.


_ Ö thieät taùnh thöôïng, kieán laäp nhöùt-

thieát giaùo-moân, ngoân haï tieän tu töï kieán.

_ ÔÛ treân thaät taùnh naøy, xaây döïng taát caû

caùc giaùo-moân, vôùi lôøi noùi hieäp chôn-lyù,

töï tu, töï thaáy.

53. Chö nhaân vaên thuyeát, toång giai taùc

leã, thænh söï vi sö.

53. Caùc moân-nhaân nghe daïy roài, thaûy

ñeàu ñaûnh leã Toå, xin phuïng-söï Toå laøm

thaày.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy noùi khi Chí-Trieät ñaõ thaáu-trieät Chôn-Taâm roài thì Toå ñaët cho ngaøi

phaùp-danh laø Chí-Trieät. Chí-Trieät thaønh-taâm ñaûnh leã Toå vaø taï ôn roài lui ra.

_ Nhôn luùc ñoù, Toå thaáy caùc moân-ñoà vaán-naïn laãn nhau, ñeàu khôûi taâm aùc

tranh caõi, neân Ñöùc Luïc-Toå caûm-thoâng ñoäng loøng thöông maø daïy raèng:

- “Phaøm keû hoïc ñaïo neân tröø taát caû nieäm thieän vaø aùc, ñöøng tranh-chaáp nhaân

ngaõ hôn thua cao thaáp.

- Neân bieát khoâng coù teân chi khaù goïi ñöôïc, thì goïi ñoù laø töï-taùnh (Chôn-Taâm),

neân caùi taùnh khoâng hai môùi phaûi laø thaät-taùnh (Chôn-Taâm).

- Caùi taùnh chôn-thaät naøy thöôøng xaây döïng taïo ra taát caû caùc giaùo-moân.

- Neân bieát raèng lôøi noùi luoân hieäp vôùi chôn-lyù (lyù thaät), thì töï tu, töï thaáy”.

_ Caùc moân-nhaân nghe Toå daïy xong thaûy ñeàu ñaûnh leã Toå maø xin phuïng-söï

Toå laøm thaày.



PHAÅM ÑOÁN-TIEÄM

(1) Ñoaïn 15: Töø chöõ Khi tôùi chöõ toäi:

Thaân coù sanh coù töû, thoaït coøn thoaït maát, khi soáng thì ngoài laøm vieäc, khi cheát

naèm trô nhö khuùc goã, voán laø vaät bò ñoäng do taâm sai khieán, chæ laø ñoáng xöông thòt hoâi

thuùi, do caùc duyeân giaû-hieäp, caàn chi phaûi ngoài maõi ñeå thieàn.

Thieàn töùc laø tònh löï, coù nghóa döùt saïch caùc söï lo nghó ñeå trôû veà baûn-theå Chôn-

Nhö thanh-tònh trang-nghieâm, ñoù laø thuoäc veà taâm, chôù khoâng phaûi thuoäc veà thaân. Taâm

laø chuû, thaân laø tôù chæ tuøng theo leänh chuû.

Neáu taâm thanh-tònh thì thaân ñi ñöùng ngoài naèm ñeàu thanh-tònh, haø taát phaûi boù

buoäc ngoài maõi.

Baøi keä cuûa Toå coát yeáu laø baùc boû söï meâ chaáp ‚ngoài maõi khoâng naèm truï taâm

quaùn tònh‛.

(2) Ñoaïn 22: Töø chöõ Nôi tôùi chöõ muoäi:

Khoâng coù moät ñieàu sai quaáy, khoâng coù moät maûy loaïn-ñoäng, khoâng coù moät

ñieåm si-meâ, taát-nhieân Töï-Taùnh Giôùi Ñònh Tueä hieån-hieän.

Töï-Taùnh naøy ví nhö chaát Kim-Cang ñoái vôùi Thaùnh hoaëc ñoái vôùi phaøm, khoâng

theâm khoâng bôùt.

Saéc-thaân daàu tôùi daàu lui, taâm-theå voán tam-muoäi töùc laø chaùnh-ñònh.

(3) Ñoaïn 23: Töø chöõ Naêm tôùi chöõ tònh:

Thaân hoaïn naêm uaån laø thaân giaû doái vì goác do caùc duyeân: saéc thoï töôûng haønh

thöùc, khi caùc duyeân thaønh thì soáng, tan thì cheát; khi hieäp khi ly, khoâng phaûi laø vaät beàn

bæ.

Theá neân thieàn hay khoâng thieàn, tònh hay khoâng tònh ñeàu do Taâm.

Neáu muoán tu-haønh giaûi-thoaùt, trôû veà vôùi Töï-Taâm Chôn-Nhö maø trong ngöôøi

cöù meâ-muoäi, tranh-chaáp, tham duïc, phaân-bieät; töùc laø bò voïng-taâm oâ-nhieãm laøm chuû

sai khieán, thì khoâng coù thaân naøo thieàn ñöôïc, khoâng coù phaùp naøo tònh ñöôïc.

(4) Ñoaïn 49: Töø chöõ Nhaân tôùi chöõ ñöôøng:

Chuùng-sanh vì meâ-muoäi khoâng bieát cuoäc ñôøi ôû trong voøng nghieäp-baùo vay traû,

luaân-hoài sanh töû, neân cöù coá-chaáp, maøi mieät theo boán thöù ñieân-ñaûo: khoå, khoâng, voâ-

thöôøng, voâ-ngaõ; ví nhö löôïm gaïch ôû ao.

_ Khoå : Caùc loaïi ñau khoå ôû khaép tam giôùi phaøm-phu: sanh, giaø, beänh,

cheát, cho tôùi taùm muoân boán ngaøn traàn-lao phieàn-naõo.

_ Khoâng : Caùc loaïi coù hình-töôùng ñeàu do nhaân-duyeân giaû-hieäp, chôù khoâng

coù Töï-Taùnh, thaûy ñeàu theo ñònh-luaät: thaønh, truï, hoaïi, khoâng.

_ Voâ-thöôøng : Taát caû phaùp höõu-vi ñeàu thay ñoåi, khi sanh khi dieät, khoâng coù chi

laø beàn chaéc tröôøng-toàn.

_ Voâ-ngaõ : Töø thaân nguõ-uaån cho tôùi vaïn-höõu voõ-truï ñeàu khoâng coù caùi chi

thieät-theå laø caùi ta.


Neáu hieåu thaáu saùng suoát chôn-lyù aáy thì nhaøm chaùn cuoäc ñôøi nhö giaác moäng

maø phaùt taâm tu-haønh giaûi-thoaùt.

Kinh Phaät daïy: Ñaïi Nieát-Baøn coù boán chôn-ñöùc: Thöôøng, Laïc, Ngaõ, Tònh.

_ Thöôøng : vieân-maõn thöôøng-truï baát-dieät.

_ Laïc : chôn-thieät an vui vónh-cöûu.

_ Ngaõ : giaûi-thoaùt töï-taïi voâ-ngaïi.

_ Tònh : thoâng suoát vaéng laëng trang-nghieâm.

Neáu hieåu thaáu ñöôïc boán chôn-ñöùc aáy thì coù theå tu chöùng Nieát-Baøn.

Tu-só Chí-Trieät ngöôõng nhôø Ñöùc Luïc-Toå duõ loøng ñaïi-töø ñaïi-bi chæ daïy môùi ngoä

ñöôïc Phaät-Taùnh, khoûi phí coâng-lao. Neáu khoâng coù thaày khai saùng thì Chí-Trieät cuõng

khoù bieát roõ con ñöôøng chôn-lyù tu-haønh thoaùt khoå ñöôïc vui.



PHAÅM THÖÙ CHÍN

HOÄ PHAÙP

Caùc vò Thieàn-sö ôû kinh-thaønh thöôøng daïy: Muoán toû ñaïo thì phaûi tu NGOÀI

THIEÀN.

Toå daïy: ÑAÏO do TAÂM maø saùng toû, chôù khoâng phaûi do ngoài tu maø ñöôïc ñaïo.

1 – 15

AÂm Nghóa

1. Thaàn-Long nguyeân nieân, thöôïng-

nguyeân nhöït, Taéc-Thieân Trung-Toân

chieáu vaân:

_ ‚Traåm thænh An, Tuù nhò sö cung trung

cung-döôõng, vaïn cô chi haï, moãi cöùu

nhöùt-thöøa. Nhò sö thoâi nhöôïng vaân:

_ Nam phöông höõu Naêng Thieàn-sö, maät

thoï Nhaãn ñaïi-sö y phaùp, truyeàn Phaät

taâm-aán, khaû thænh bæ vaán.

_ Kim khieån noäi-thò Tieát-Giaûn trì chieáu

nghinh thænh, nguyeän sö töø nieäm, toác phoù

thöôïng kinh‛.

1. Nieân-hieäu Thaàn-Long naêm thöù nhöùt,

vaøo ngaøy thöôïng-nguyeân, Taéc-Thieân

Hoaøng-Thaùi-Haäu ñoàng yù vôùi Hoaøng-Ñeá

Trung-Toân haï chieáu:

_ ‚Traåm thænh hai vò An sö vaø Tuù sö vaøo

trong cung vieän ñeå cung-döôõng caàu

phöôùc vaø thöøa luùc naøo raûnh vieäc trieàu-

chaùnh, thì nghieân-cöùu veà ñaïo nhöùt-thöøa.

Nhöng hai vò ñaïi-sö aáy ñeàu khieâm-

nhöôïng noùi raèng:

_ Hieän nay ôû phöông Nam, Taøo-Kheâ coù

Thieàn-sö Hueä-Naêng, ñaõ ñöôïc Ñöùc

Hoaèng-Nhaãn maät-truyeàn taâm-aán vaø y

phaùp cuûa Phaät laøm Luïc-Toå, ñaùng thænh

veà hoaøng-cung, haàu nöông theo hoïc hoûi.

_ Nay Traåm khieán quan noäi-thò laø Tieát-

Giaûn ñeä tôø chieáu naøy nghinh thænh, xin

ñaïi-sö saün loøng thieän-taâm, mau mau veà

kinh-ñoâ. Thaønh-kính tri aân‛.

2. Sö thöôïng bieåu töø taät, nguyeän chung

laâm loäc.

2. Toå lieàn daâng bieåu caùo beänh vaø tình-

nguyeän troïn ñôøi ôû nôi röøng nuùi.

3. Tieát-Giaûn vieát:

_ ‚Kinh thaønh Thieàn-ñöùc giai vaân:

_ Duïc ñaéc hoäi ñaïo, taát tu toïa thieàn taäp

ñònh. Nhöôïc baát nhaân thieàn-ñònh nhi ñaéc

giaûi-thoaùt giaû, vò chi höõu daõ.

_ Vò-thaåm sö sôû thuyeát-phaùp nhö haø?

3. Tieát-Giaûn baïch:

_ ‚Baïch Hoøa-Thöôïng! Caùc vò Thieàn-ñöùc

ôû kinh thaønh ñeàu noùi raèng:

_ Muoán toû ñaïo thì phaûi ngoài thieàn taäp

ñònh. Neáu chaúng do phaùp thieàn-ñònh maø

ñöôïc giaûi-thoaùt laø vieäc xöa nay chöa coù.

_ Vaäy chöa roõ choã thuyeát-phaùp cuûa Toå

nhö theá naøo?


4. Sö vieát:

_ ‚Ñaïo do taâm ngoä, khôûi taïi toïa daõ.

Kinh vaân:

_ ‘Nhöôïc ngoân Nhö-Lai, nhöôïc toïa

nhöôïc ngoïa, thò haønh taø-ñaïo’.

_ Haø dó coá? Voâ sôû tuøng lai, dieäc voâ sôû

khöù.

_ Voâ-sanh voâ-dieät, thò Nhö-Lai thanh-

tònh thieàn.

_ Chö phaùp khoâng tòch, thò Nhö-Lai

thanh-tònh toïa.

_ Cöùu-caùnh voâ chöùng, khôûi huoáng toïa

da‛.

4. Toå noùi:

_ ‚Ñaïo do taâm maø toû ngoä, khoâng phaûi do

ngoài. Kheá kinh coù daïy:

_ ‘Neáu noùi Nhö-Lai hoaëc ngoài, hoaëc

naèm, maø ñaéc quaû, ñoù laø laøm theo taø-

ñaïo’.

_ Vì sao vaäy? Vì khoâng coù töø ñaâu tôùi,

cuõng khoâng coù choã naøo ñi.

_ Khoâng sanh, khoâng dieät, ñoù laø Nhö-

Lai thanh-tònh thieàn.

_ Caùc phaùp chôn-thaät vaéng laëng, ñoù laø

Nhö-Lai thanh-tònh toïa.

_ Roát raùo khoâng coù chi laø chöùng ñaéc,

huoáng chi laø ngoài!‛

5. Giaûn vieát:

_ ‚Ñeä-töû hoài kinh, chuùa thöôïng taát vaán.

_ Nguyeän sö töø-bi, chæ-thò taâm yeáu,

truyeàn taáu löôõng cung, caäp kinh-thaønh

hoïc ñaïo giaû.

_ Thí nhö nhöùt ñaêng, nhieân baù thieân

ñaêng, minh giaû giai minh, minh minh voâ-

taän‛.


_ ‚Baïch Hoøa-Thöôïng! Khi ñeä-töû veà ñeán

kinh-ñoâ, chaéc Hoaøng-Ñeá hoûi phaùp.

_ Vaäy xin Hoøa-Thöôïng töø-bi, chæ daïy

choã taâm yeáu, ñaëng toâi taâu laïi vôùi hai

cung vaø laøm toû saùng cho nhöõng ngöôøi

hoïc ñaïo ôû kinh-thaønh.

_ Ví nhö moät ngoïn ñeøn, thaép theâm ra

traêm ngaøn ngoïn, thì caùc choã toái ñeàu

saùng, saùng saùng chaúng cuøng‛.

6. Sö vaân:

_ ‚Ñaïo voâ-minh aùm, minh aùm thò ñaïi taï

chi nghóa.

_ Minh minh voâ-taän, dieäc thò höõu taän,

töông ñaõi laäp danh. Coá Tònh-Danh kinh

vaân:

_ ‘Phaùp voâ höõu tyû voâ töông ñaõi coá’‛.

6. Toå noùi:

_ ‚Ñaïo khoâng coù saùng toái, saùng toái laø

nghóa thay ñoåi.

_ Coøn saùng saùng chaúng cuøng, cuõng coøn

coù khi taän, hai beân ñoái-ñaõi nhau maø laäp

ra caùi teân goïi. Cho neân kinh Tònh-Danh

noùi:

_ ‘Phaùp khoâng coù so saùnh, vì khoâng ñoái-

ñaõi nhau’‛.

7. Giaûn vieát:

_ ‚Minh duï trí-tueä, aùm duï phieàn-naõo.

_ Tu-haønh chi nhaân, phaûn baát dó trí-tueä

chieáu phaù phieàn-naõo, voâ thæ sanh-töû

baèng haø xuaát ly?‛


_ ‚Saùng ví vôùi trí-tueä, toái ví vôùi phieàn-

naõo.

_ Ngöôøi tu-haønh, neáu chaúng laáy trí-tueä

soi phaù phieàn-naõo, thì nghieäp sanh-töû töø

voâ-thæ nhaãn nay, laøm theá naøo giaûi-thoaùt

ñöôïc ñaây?‛

8. Sö vieát: ‚Phieàn-naõo töùc thò Boà-ñeà, voâ

nhò voâ bieät.

8. Toå noùi: ‚Phieàn-naõo töùc thò Boà-ñeà (taùnh

giaùc), khoâng hai, khoâng khaùc.


_ Nhöôïc dó trí-tueä chieáu phaù phieàn-naõo

giaû, thöû thò nhò-thöøa kieán-giaûi, döông loäc

ñaúng cô.

_ Thöôïng-trí ñaïi-caên, taát baát nhö thò‛.

_ Neáu laáy trí-tueä ñeå soi phaù phieàn-naõo,

thì caên-cô kieán-giaûi coøn ôû baäc nhò-thöøa,

ví nhö ñi xe deâ, xe nai.

_ Coøn baäc thöôïng-trí, ñaïi-caên thì taát-

nhieân chaúng phaûi nhö vaäy‛.

9. Giaûn vieát:

_ ‚Nhö haø thò ñaïi-thöøa kieán-giaûi?‛


_ ‚Theá naøo laø choã kieán-giaûi cuûa baäc ñaïi-

thöøa?‛

10. Sö vieát:

_ ‚Minh döõ voâ-minh, phaøm-phu kieán

nhò; trí giaû lieãu ñaït, kyø taùnh voâ nhò.

_ Voâ nhò chi taùnh, töùc thò thieät-taùnh.

10. Toå noùi:

_ ‚Saùng vaø khoâng saùng, keû phaøm-phu

thaáy coù hai; coøn ngöôøi trí giaû thì roõ suoát,

bieát taùnh ñaâu coù hai.

_ Caùi taùnh khoâng hai naøy chính laø Thaät-

taùnh (laø Chôn-Taâm, laø Phaät-Taùnh).

_ Thieät-taùnh giaû,

- xöû phaøm ngu nhi baát-giaûm,

- taïi thaùnh-hieàn nhi baát-taêng,

- truï phieàn-naõo nhi baát-loaïn,

- cö thieàn-ñònh nhi baát-tòch;

- baát-ñoaïn, baát-thöôøng,

- baát-lai, baát-khöù,

- baát taïi trung gian, caäp kyø noäi ngoaïi,

- baát-sanh, baát-dieät,

- taùnh-töôùng nhö-nhö,

- thöôøng-truï baát-thieân,

- danh vi vieát Ñaïo‛.

_ Thaät-taùnh naøy,

- ôû nôi phaøm-phu chaúng bôùt,

- ôû nôi thaùnh-hieàn khoâng theâm,

- ôû nôi phieàn-naõo khoâng roái loaïn,

- ôû nôi thieàn-ñònh khoâng meâ;

- khoâng ñoaïn, khoâng thöôøng,

- khoâng tôùi, khoâng lui,

- khoâng ôû chính giöõa, cuõng khoâng ôû

trong, ôû ngoaøi,

- khoâng sanh, khoâng dieät,

- taùnh vaø töôùng ñeàu nhö-nhö,

- thöôøng-truï, khoâng bieán ñoåi,

- aáy goïi laø Ñaïo‛.

11. Giaûn vieát:

_ ‚Sö vieát ‘baát-sanh, baát-dieät’ haø dò

ngoaïi-ñaïo?‛


_ ‚Hoøa-Thöôïng noùi ‘khoâng sanh, khoâng

dieät’ gioáng nhö ngoaïi-ñaïo noùi chaêng?‛

12. Sö vieát:

_ ‚Ngoaïi-ñaïo sôû thuyeát baát-sanh baát-

dieät giaû,

- töông dieät chæ sanh,

- dó sanh hieån dieät,

- dieät du baát-dieät,

- sanh thuyeát baát-sanh.

12. Toå noùi:

_ ‚Nghóa chaúng sanh chaúng dieät cuûa

ngoaïi-ñaïo noùi laø,

- ñem caùi dieät, maø döùt caùi sanh,

- laáy caùi sanh, maø toû bieát caùi dieät,

- dieät maø nhö khoâng dieät,

- sanh maø nhö khoâng sanh.

_ Ngaõ thuyeát: baát-sanh baát-dieät giaû,

- boån töï voâ-sanh,

- kim dieäc baát-dieät,

- sôû-dó baát-ñoàng ngoaïi-ñaïo.

_ Nghóa khoâng sanh, khoâng dieät cuûa ta

noùi,

- xöa goác khoâng sanh,

- nay cuõng chaúng dieät,

- cho neân chaúng ñoàng vôùi ngoaïi-ñaïo.


_ Nhöõ nhöôïc duïc tri taâm yeáu, ñaõn nhöùt-

thieát thieän aùc ñoâ maïc tö löông,

(Ñoâ: ñeàu, taát caû)

- töï-nhieân ñaéc nhaäp thanh-tònh taâm theå,

traïm nhieân thöôøng tòch, dieäu-duïng Haèng

sa‛.

_ Neáu ngöôi muoán bieát choã taâm yeáu, thì

chæ ñöøng suy löôøng taát caû caùc söï thieän

vaø aùc,

- töï-nhieân vaøo ñaëng caùi taâm theå thanh-

tònh, laø Chôn-Taâm haèng tònh laëng, thanh

trong, maø dieäu-duïng nhieàu nhö caùt soâng

Haèng‛.

13. Giaûn moâng chæ giaùo, hoaùt-nhieân ñaïi-

ngoä, leã töø qui khuyeát, bieåu taáu sö ngöõ.

13. Tieát-Giaûn nhôø Toå chæ daïy, thoaït

nhieân taâm-ñòa saùng toû roãng rang, ñaûnh

leã taï ôn, roài trôû veà kinh-ñoâ, daâng bieåu

taâu roõ caùc lôøi chôn-thaät cuûa Toå.

14. Kyø nieân cöûu nguyeät tam nhöït, höõu

chieáu töôûng duï sö vieát:

_ ‚Sö töø laõo taät, vò Traãm tu-haønh, quoác

chi phöôùc-ñieàn.

_ Sö nhöôïc Tònh-Danh thaùc taät Tyø-Da,

xieån döông ñaïi-thöøa, truyeàn chö Phaät

taâm, ñaøm baát nhò phaùp.

_ Tieát-Giaûn truyeàn sö, chæ thoï Nhö-Lai

tri-kieán.

_ Traãm tích thieän dö khöông (khaùnh), tuùc

chuûng thieän-caên, trò sö xuaát-theá, ñoán-

ngoä thöôïng-thöøa.

_ Caûm haø (haï) sö aân, ñaûnh ñaùi voâ dó, tinh

phuïng ma-naïp ca-sa, caäp thuûy-tinh baùt‛.

14. Trong naêm aáy, ngaøy muøng ba, thaùng

chín, Hoaøng-Ñeá coù xuoáng chieáu khen

taëng Toå raèng:

_ ‚Sö caùo töø giaû beänh, vì Traãm maø tu-

haønh, laø ruoäng phöôùc cuûa nöôùc nhaø.

_ Sö cuõng nhö ngaøi Tònh-Danh (Duy-

Ma-Caät) maëc daàu beänh hoaïn cuõng vaãn ôû

taïi thaønh Tyø-Da-Li, maø truyeàn-baù ñaïo-

lyù ñaïi-thöøa, truyeàn laïi taâm-aán cuûa chö

Phaät vaø giaùo-hoùa phaùp chaúng hai.

_ Tieát-Giaûn thoï caùc lôøi truyeàn daïy cuûa

Toå, veà caùi thaáy bieát cuûa Nhö-Lai (laø toû

bieát Chôn-Taâm).

_ Traãm nhôø chöùa ñieàu laønh, coù phöôùc

dö, gieo saün caên laønh, khieán gaëp Toå ra

ñôøi, maø mau toû ngoä caùc phaùp thöôïng-

thöøa.

_ Traãm thaät caûm ôn sö, ñoäi ôn chaúng

xieát, Traãm xin thaønh-kính cung-döôõng

Toå moät aùo ca-sa boá gai vaø moät bình baùt

baèng thuûy-tinh‛.

15. Saéc Thieàu-Chaâu Thöù-söû, tu söùc töï

voõ, töù sö cöïu cö vi Quoác-AÂn Töï dieân.

15. Sau Hoaøng-Ñeá haï leänh quan Thöù-söû

ôû Thieàu-Chaâu, söûa sang tu-boå ngoâi chuøa

laïi vaø saéc töù cho chuøa cuõ cuûa Toå ôû, hieäu

laø Quoác-AÂn Töï.


GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy laø phaåm Hoä-Phaùp.

_ Nieân-hieäu Thaàn-Long naêm thöù nhöùt, vaøo ngaøy raèm thöôïng-ngöôn (15/1),

vua Trung-Toân vaø Hoaøng-Thaùi-Haäu Taéc-Thieân ban chieáu raèng:

- “Traãm thænh hai vò sö Hueä-An vaø Thaàn-Tuù vaøo trong cung cung-döôõng,

caàu phöôùc, vaø thöøa luùc raûnh vieäc trieàu-chaùnh thì nghieân-cöùu veà ñaïo nhöùt-thöøa.

- Nhöng hai vò ñaïi-sö aáy, ñeàu khieâm-nhöôïng noùi raèng: Hieän nay ôû phöông

nam Taøo-Kheâ, coù Thieàn-sö Hueä-Naêng, ñaõ ñöôïc Ñöùc Hoaèng-Nhaãn, maät-truyeàn

taâm-aán vaø y phaùp cuûa Phaät laøm Toå thöù saùu, ñaùng thænh veà hoaøng-cung haàu nöông

theo hoïc hoûi.

- Nay traãm sai noäi-thò Tieát-Giaûn mang chieáu nghinh-thænh, mong thaày töø-

nieäm choùng ñeán kinh-ñoâ”.

_ Toå daâng bieåu caùo töø beänh, nguyeän troïn ñôøi ôû nôi nuùi röøng.

_ Tieát-Giaûn thöa: “Baïch Hoøa-Thöôïng! ÔÛ kinh thaønh, caùc Thieàn-ñöùc ñeàu noùi

raèng muoán ñöôïc hoäi ñaïo, töùc phaûi toïa thieàn taäp ñònh. Neáu chaúng do phaùp thieàn-

ñònh maø ñöôïc giaûi-thoaùt laø vieäc xöa nay chöa coù. Vaäy chöa bieát nay thaày noùi phaùp

nhö theá naøo?

Toå noùi:

_ “Ñaïo do taâm maø toû ngoä, chôù khoâng phaûi do ngoài.

_ Kheá kinh daïy: neáu noùi Nhö-Lai hoaëc ngoài, hoaëc naèm, maø ñaéc quaû Phaät,

thì ñaây laø ngöôøi haønh ñaïo taø. Vì sao vaäy?

_ Vì Nhö-Lai khoâng töø ñaâu laïi, cuõng khoâng coù choã ñi veà, khoâng sanh khoâng

dieät, ñaây laø Nhö-Lai thanh-tònh thieàn.

_ Maø Nhö-Lai thanh-tònh thieàn laø chôn-thieàn, laø thieàn soáng vôùi töï-taùnh

(Chôn-Taâm) thanh-tònh cuûa chính mình, neân cuõng goïi laø Phaät, laø Phaät-Taùnh, laø

Chôn-Taâm.

_ Maø taùnh thanh-tònh (Chôn-Taâm) voán khoâng ñeán, khoâng ñi, khoâng qua,

khoâng laïi v.v...

_ Neáu ai nhaän ra ñöôïc taùnh naøy, roài bieát lìa taát caû voïng-nieäm, khoâng coøn

soáng vôùi noù nöõa; cuõng khoâng noùi ngoài, ñi, ñöùng, naèm gì caû, maø luoân haèng thanh-

tònh, thì ñaây goïi laø Nhö-Lai thanh-tònh thieàn.

_ Coøn caùc phaùp haèng roãng laëng, thì goïi laø Nhö-Lai thanh-tònh toïa.

_ Neân roát raùo khoâng coù phaùp chi laø coù chöùng ñaéc, huoáng chi laø ngoài”.

Ngaøi Tieát-Giaûn laïi baïch:

_ “Baïch Hoøa-Thöôïng! Khi ñeä-töû veà ñeán kinh-thaønh, chaéc Hoaøng-Ñeá hoûi

phaùp. Vaäy xin Hoøa-Thöôïng töø-bi chæ daïy choã taâm yeáu, ñaëng toâi coù ñöôïc, maø taâu laïi

vôùi hai cung vaø nhöõng ngöôøi hoïc ñaïo ôû kinh-thaønh.

_ Ví nhö moät ngoïn ñeøn moài traêm ngaøn ngoïn ñeøn khaùc. Choã toái ñeàu ñöôïc

saùng, roài saùng saùng maõi khoâng cuøng”.


Toå baûo:

_ Ñaïo thì khoâng coù saùng toái, saùng toái laø töôùng thay ñoåi, neân saùng maõi

khoâng cuøng thì cuõng coù ngaøy taän heát; vì chuùng do ñoái-ñaõi maø laäp thaønh.

_ Kinh Tònh-Danh noùi: “Phaùp khoâng coù so saùnh, vì khoâng ñoái-ñaõi nhau”.

Tieát-Giaûn laïi baïch:

_ Saùng thì ví vôùi trí-tueä.

_ Toái thì ví vôùi phieàn-naõo.

_ Ngöôøi tu ñaïo maø khoâng duøng trí-tueä ñeå soi phaù phieàn-naõo thì nghieäp

sanh-töû töø voâ-thuûy ñeán nay laøm sao giaûi-thoaùt ñöôïc?

Toå baûo:

_ “Phieàn-naõo töùc thò Boà-ñeà, khoâng hai, cuõng khoâng khaùc.

_ Neáu nhö laáy trí-tueä soi phaù phieàn-naõo, thì ñaây laø caên-cô kieán-giaûi cuûa

haøng nhò-thöøa, töùc laø xe nai, xe deâ.

_ Coøn nhöõng baäc thöôïng-trí ñaïi-caên thì aét laø chaúng phaûi nhö vaäy”.

Tieát-Giaûn laïi thöa:

_ “Theá naøo laø choã kieán-giaûi cuûa baäc ñaïi-thöøa?”

Toå ñaùp:

_ “Minh cuøng vôùi voâ-minh, töï nôi keû phaøm-phu thaáy coù hai, coøn ngöôøi trí thì

roõ suoát taùnh noù voán khoâng hai.

_ Taùnh khoâng hai töùc laø thaät-taùnh, laø Chôn-Taâm, laø Phaät-Taùnh, laø Phaät.

_ Neân caùi “thaät-taùnh” naøy:

- ÔÛ nôi phaøm-phu thì chaúng giaûm,

- ÔÛ nôi thaùnh-hieàn thì chaúng theâm,

- ÔÛ nôi phieàn-naõo thì chaúng roái loaïn,

- ÔÛ nôi thieàn-ñònh thì chaúng meâ.

_ Bôûi vì noù voán:

- Chaúng ñoaïn, chaúng thöôøng,

- Chaúng tôùi, chaúng lui,

- Chaúng ôû chính giöõa,

- Chaúng ôû trong, chaúng ôû ngoaøi,

- Chaúng sanh, chaúng dieät.

_ Neân taùnh-töôùng ñeàu nhö-nhö, thöôøng-truï, khoâng bieán ñoåi, ñaây goïi laø

Ñaïo”.

Tieát-Giaûn laïi baïch: “Hoøa-Thöôïng noùi khoâng sanh khoâng dieät, sao gioáng nhö

ngoaïi-ñaïo noùi, phaûi chaêng?”

Toå laïi baûo:

_ “Nghóa cuûa ngoaïi-ñaïo noùi chaúng sanh chaúng dieät laø noùi:

- Ñem caùi dieät laø ñeå döùt caùi sanh, roài laáy caùi sanh ñeå toû bieát caùi dieät.

- Neân dieät maø nhö khoâng dieät, sanh maø nhö khoâng sanh.

_ Coøn nghóa cuûa ta noùi khoâng sanh khoâng dieät laø noùi noù goác xöa nay voán

khoâng sanh, cho neân nay noù cuõng khoâng dieät.


_ Cho neân lyù naøy cuûa ta chaúng ñoàng vôùi lyù cuûa ngoaïi-ñaïo.

_ Coøn ngöôi muoán bieát choã taâm yeáu thì ñöøng suy löôøng nghó ngôïi taát caû caùc

söï vieäc thieän vaø aùc, thì töï-nhieân nhaäp vaøo ñaëng caùi taâm theå thanh-tònh (Chôn-

Taâm) saün coù thöôøng thanh-tònh, thanh trong.

_ Neân thöôøng dieäu-duïng ra muoân phaùp nhieàu nhö soá caùt soâng Haèng”.

_ Tieát-Giaûn nhôø Toå chæ daïy thoaït nhieân taâm roãng rang toû ngoä, roài ñaûnh leã taï

ôn maø trôû veà kinh-ñoâ, daâng bieåu taâu roõ laïi caùc lôøi chôn-thaät cuûa Toå ñaõ daïy cho.

_ Ñeán ngaøy muøng ba, thaùng chín naêm aáy coù chieáu töôûng duï sö raèng:

- Sö caùo töø vì giaø beänh

- Vì traãm maø luoân tu-haønh, laøm phöôùc-ñieàn cho ñaát nöôùc.

- Sö cuõng nhö ngaøi Tònh-Danh giaû beänh nôi thaønh Tyø-Da-Li, ñeå truyeàn ñaïo-

lyù ñaïi-thöøa, truyeàn taâm-aán cuûa chö Phaät vaø giaùo-hoùa phaùp chaúng hai.

- Tieát-Giaûn thuaät laïi lôøi sö chæ daïy tri-kieán Nhö-Lai.

- Traãm chöùa nhieàu coâng-ñöùc, gieo ñöôïc gioáng laønh ñôøi tröôùc, khieán duyeân

gaëp sö ra ñôøi, choùng ngoä giaùo-phaùp thöôïng-thöøa.

- Traãm raát caùm ôn ñöùc sö, ñoäi ôn chaúng xieát khoâng queân, cuøng daâng chieác

aùo Ma-naïp ca-sa vaø bình baùt baèng thuûy-tinh.

- Saéc cho Thöù-söû Thieàu-Chaâu söûa sang tu-boå laïi chuøa, ban hieäu chuøa cuõ

sö ôû hieäu laø Quoác-AÂn Töï.



PHAÅM THÖÙ MÖÔØI

PHUÙ CHUÙC

(DAËN DOØ)

1 – 16

AÂm Nghóa

1. Sö nhöùt nhöït hoaùn moân-nhaân:

- Chí-Ñaïo, Chí-Thaønh, Chí-Trieät,

- Phaùp-Ñaït, Phaùp-Haûi, Phaùp-Nhö,

- Phaùp-Traân, Thaàn-Hoäi, Trí-Thoâng,

- Trí-Thöôøng, ñaúng vieát:

_ Nhöõ ñaúng baát ñoàng dö nhaân, ngoâ dieät

ñoä haäu, caùc vi nhöùt phöông sö.

_ Ngoâ kim giaùo nhöõ: thuyeát-phaùp, baát

thaát boån toâng.

_ Tieân tu cöû tam khoa phaùp-moân, ñoäng

duïng tam thaäp luïc ñoái, xuaát moät töùc ly

löôõng bieân. Thuyeát nhöùt-thieát phaùp, maïc

ly töï-taùnh.

_ Hoát höõu nhaân vaán nhöõ phaùp, xuaát ngöõ

taän song, giai thuû ñoái phaùp, lai khöù

töông nhaân, cöùu-caùnh nhò phaùp taän tröø,

caùnh voâ khöù xöù.

1. Moät hoâm, Toå goïi caû möôøi ñaïi ñeä-töû

laø:

- Chí-Ñaïo, Chí-Thaønh, Chí-Trieät,

- Phaùp-Ñaït, Phaùp-Haûi, Phaùp-Nhö,

- Phaùp-Traân, Thaàn-Hoäi, Trí-Thoâng,

- Trí-Thöôøng, ñoàng qui töïu nghe Toå daïy:

_ Caùc con chaúng phaûi nhö nhöõng ngöôøi

khaùc, sau khi ta dieät ñoä roài, moãi ngöôøi

ñeàu ñi laøm thaày moãi phöông.

_ Nay ta daïy baûo theâm, caùc con caàn ghi

nhôù: khi thuyeát phaùp, khoâng neân laøm

maát toâng-chæ (chuû-yeáu cuûa chôn-phaùp).

_ Tröôùc nhöùt, phaûi bieát ñem ba khoa

phaùp-moân ra, duøng theo 36 phaùp ñoái, ra

vaøo caàn lìa caû hai beân. Noùi taát caû caùc

phaùp, chôù lìa töï-taùnh.

_ Neáu tình côø coù ngöôøi hoûi phaùp vôùi

mình, thì noùi caû hai beân, ñeàu laáy ñoái

phaùp, tôùi lui nöông nhau, ñeán roát raùo thì

hai phaùp ñeàu döùt heát, khoâng coù choã naøo

laø choã ñeå ñeán.

2. Tam khoa phaùp-moân giaû:

- AÁm, Giôùi, Nhaäp daõ.

2. Ba khoa phaùp-moân laø:

- AÁm, Giôùi, Nhaäp.

_ ‚AÁm‛ thò nguõ-aám:

- Saéc,

- Thoï,

- Töôûng,

- Haønh,

- Thöùc, thò daõ.

_ ‚AÁm‛ laø naêm aám: (laø naêm moùn che

laáp boån-taùnh)

- laø xaùc thaân,

- laø caûm ñoäng cuûa taâm,

- laø söï lo nghó cuûa taâm,

- laø söï haønh-ñoäng cuûa taâm,

- laø söï phaân-bieät cuûa yù taâm.

_ ‚Giôùi‛ thò thaäp baùt giôùi: _ ‚Giôùi‛ laø 18 giôùi, khi noù hoaït-ñoäng


- luïc-traàn,

- luïc-caên,

- luïc-thöùc, thò daõ.

ñeàu bò giôùi-haïn trong phaïm-vi naøo ñoù:

- laø saùu caûnh beân ngoaøi,

- laø saùu cöûa cuûa taâm,

- laø saùu caùi bieát cuûa taâm.

_ ‚Nhaäp‛ thò thaäp nhò nhaäp:

- Ngoaïi luïc-traàn: saéc, thinh, höông vò,

xuùc, phaùp.

- Noäi luïc-caên: nhaõn, nhó, tî, thieät, thaân,

yù, thò daõ.

_ ‚Nhaäp‛ laø 12 cöûa ñeå ñem vaät vaøo:

- Ngoaøi coù saùu traàn (laø saùu thöù bò ñöa vaøo che

môø taâm): saéc, thinh, höông, vò, xuùc, phaùp.

- Trong coù saùu caên (laø saùu cöûa tieáp nhaän, laøm

loaïn taâm): nhaõn, nhó, tî, thieät, thaân, yù.

3. Töï-taùnh naêng haøm vaïn-phaùp, danh

Haøm-taøng-thöùc.

_ Nhöôïc khôûi tö löông, töùc thò chuyeån

thöùc.

_ Sanh luïc-thöùc, xuaát luïc moân, kieán luïc-

traàn.

_ Nhö thò nhöùt thaäp baùt giôùi, giai tuøng

töï-taùnh khôûi duïng.

_ Töï-taùnh nhöôïc taø, khôûi thaäp baùt taø; töï-

taùnh nhöôïc chaùnh, khôûi thaäp baùt chaùnh.

_ Haøm aùc duïng, töùc chuùng-sanh duïng;

thieän duïng töùc Phaät duïng.

(Taùnh mình öùng-duïng theo ñieàu döõ, töùc laø choã öùng-

duïng cuûa chuùng-sanh; coøn taùnh mình öùng-duïng theo

ñieàu laønh, töùc laø choã öùng-duïng cuûa Phaät.)

_ Duïng do haø ñaúng? Do töï-taùnh höõu ñoái

phaùp.

3. Töï-taùnh (Chôn-Taâm) chöùa ñöïng caû muoân

phaùp, neân goïi laø Haøm-taøng-thöùc.

(Laø A-laïi-da-thöùc, laø thöùc thöù 8, noù haøm chöùa taát caû

caùc chuûng-töû thieän vaø aùc.)

_ Neáu (taùnh) khôûi suy löôøng, töùc laø

(taùnh) chuyeån ra thöùc.

_ (Thöùc naøy) laïi sanh ra saùu thöùc, (saùu

thöùc) laïi xuaát ra saùu cöûa, thaáy bieát saùu

traàn.

_ Thaønh ra coù 18 giôùi nhö vaäy, ñeàu töø

trong töï-taùnh maø khôûi duïng ra.

_ Neáu töï-taùnh mình taø, thì sanh 18 phaùp

taø; neáu töï-taùnh mình chaùnh, thì sanh 18

phaùp chaùnh.

_ Chöùa caùi duïng aùc, töùc laø caùi duïng cuûa

chuùng-sanh; coøn chöùa caùi duïng thieän,

töùc laø caùi duïng cuûa Phaät.

_ Duïng do ñaâu maø coù? Laø do nôi töï-taùnh

coù ñoái phaùp (laø phaùp qua laïi).

4. Ngoaïi-caûnh voâ-tình nguõ ñoái:

- thieân döõ ñòa ñoái,

- nhöït döõ nguyeät ñoái,

- minh döõ aùm ñoái,

- aâm döõ döông ñoái,

- thuûy döõ hoûa ñoái, thöû thò nguõ ñoái daõ.

4. Caûnh voâ-tình ôû beân ngoaøi coù naêm

phaùp ñoái nhö:

- trôøi ñoái vôùi ñaát,

- maët trôøi ñoái vôùi maët traêng,

- saùng ñoái vôùi toái,

- aâm ñoái vôùi döông,

- nöôùc ñoái vôùi löûa, ñoù laø naêm phaùp ñoái.

5. Phaùp-töôùng ngöõ ngoân thaäp nhò ñoái:

- ngöõ döõ phaùp ñoái,

- höõu döõ voâ ñoái,

- höõu-saéc döõ voâ-saéc ñoái,

- höõu-töôùng döõ voâ-töôùng ñoái,

- höõu-laäu döõ voâ-laäu ñoái,

- saéc döõ khoâng ñoái,

5. Veà phaùp-töôùng coù 12 phaùp ñoái nhö:

- ngöõ ñoái vôùi phaùp,

- coù ñoái vôùi khoâng,

- höõu-saéc ñoái vôùi voâ-saéc,

- höõu-töôùng ñoái vôùi voâ-töôùng,

- höõu-laäu ñoái vôùi voâ-laäu,

- saéc ñoái vôùi khoâng,


- ñoäng döõ tònh ñoái,

- thanh döõ tröôïc ñoái,

- phaøm döõ Thaùnh ñoái,

- taêng döõ tuïc ñoái,

- laõo döõ thieåu (thieáu) ñoái,

- ñaïi döõ tieåu ñoái,

- thöû thò thaäp nhò ñoái daõ.

- ñoäng ñoái vôùi tònh,

- trong ñoái vôùi ñuïc,

- phaøm ñoái vôùi Thaùnh,

- taêng ñoái vôùi tuïc,

- giaø ñoái vôùi treû,

- lôùn ñoái vôùi nhoû,

- ñoù laø 12 phaùp ñoái.

6. Töï-taùnh khôûi duïng thaäp cöûu ñoái:

- tröôøng döõ ñoaûn ñoái,

- taø döõ chaùnh ñoái,

- si döõ tueä ñoái,

- ngu döõ trí ñoái,

- loaïn döõ ñònh ñoái,

- töø döõ ñoäc ñoái,

- giôùi döõ phi ñoái,

- tröïc döõ khuùc ñoái,

- thieät döõ hö ñoái,

- hieåm döõ bình ñoái,

- phieàn-naõo döõ Boà-ñeà ñoái,

- thöôøng döõ voâ-thöôøng ñoái,

- bi döõ haïi ñoái,

- hyû döõ saân ñoái,

- xaû döõ tham (/khan: buûn xæn, keo kieät) ñoái,

- tieán döõ thoái ñoái,

- Sanh döõ dieät ñoái,

- phaùp-thaân döõ saéc-thaân ñoái,

- hoùa-thaân döõ baùo-thaân ñoái,

- thöû thò thaäp cöûu ñoái daõ.

6. Töï-taùnh sanh duïng ôû beân trong coù 19

phaùp ñoái nhö:

- daøi ñoái vôùi ngaén,

- taø ñoái vôùi chaùnh,

- si ñoái vôùi tueä,

- ngu ñoái vôùi trí,

- loaïn ñoái vôùi ñònh,

- töø ñoái vôùi aùc,

- giôùi ñoái vôùi loãi,

- ngay ñoái vôùi cong,

- thaät ñoái vôùi hö,

- nguy ñoái vôùi yeân,

- phieàn-naõo ñoái vôùi Boà-ñeà,

- thöôøng ñoái vôùi voâ-thöôøng,

- thöông ñoái vôùi gieát haïi,

- möøng ñoái vôùi giaän,

- boá-thí ñoái vôùi gian tham,

- tieán hoùa ñoái vôùi thoái hoùa,

- sanh ñoái vôùi dieät,

- phaùp-thaân ñoái vôùi saéc-thaân,

- hoùa-thaân ñoái vôùi baùo-thaân,

- ñoù laø 19 phaùp ñoái.

7. Sö ngoân:

_ Thöû tam thaäp luïc ñoái phaùp, nhöôïc giaûi

duïng töùc Ñaïo, quaùn nhöùt-thieát kinh

phaùp, xuaát nhaäp töùc ly löôõng bieân.

_ Töï-taùnh ñoäng duïng, coäng nhaân ngoân

ngöõ,

- ngoaïi ö töôùng ly töôùng,

- noäi ö khoâng ly khoâng.

7. Toå noùi:

_ Ba möôi saùu phaùp ñoái naøy, neáu bieát

duøng töùc laø Ñaïo, thì quaùn xeùt taát caû kinh

phaùp, ra vaøo lìa caû hai beân.

_ Töï-taùnh duïng ra, cuøng ngöôøi noùi

chuyeän,

- ngoaøi thì ñoái vôùi töôùng maø lìa töôùng,

- trong thì ñoái vôùi khoâng maø lìa khoâng.

8. Nhöôïc toaøn ‚tröôùc töôùng‛, töùc tröôûng

taø-kieán;

- nhöôïc toaøn ‚chaáp khoâng‛, töùc tröôûng

voâ-minh.

_ ‚Chaáp khoâng‛ chi nhaân höõu baùng kinh,

tröïc ngoân baát duïng vaên-töï.

8. Neáu toaøn ‚dính maéc vaøo töôùng‛ thì

taø-kieán taêng gia;

- neáu toaøn ‚chaáp khoâng‛ thì voâ-minh

taêng-tröôûng.

_ Ngöôøi ‚chaáp khoâng‛ thì huûy-baùng kinh

phaùp, hay noùi chaúng duøng vaên-töï.


_ Kyù vaân baát duïng vaên-töï, nhaân dieäc baát

hieäp ngöõ ngoân; chæ thöû ngöõ ngoân, tieän thò

vaên-töï chi töôùng.

_ Höïu vaân: Tröïc ñaïo ‚baát laäp vaên-töï‛,

töùc thöû ‚baát laäp‛ löôõng töï, dieäc thò vaên-

töï.

_ Kieán nhaân sôû thuyeát, tieän töùc baùng tha

ngoân ‚tröôùc vaên-töï‛.

_ Ñaõ noùi chaúng duøng vaên-töï thì cuõng

chaúng neân noùi naêng; vì lôøi noùi naêng aáy

laïi laø caùi töôùng cuûa vaên-töï.

_ Coøn nhö noùi: Chaùnh-ñaïo ‚chaúng laäp

vaên-töï‛, thì hai chöõ ‚baát laäp‛ aáy cuõng laø

vaên-töï.

_ Maø thaáy ngöôøi khaùc noùi, thì laïi cheâ

ngöôøi ta coøn ‚tröôùc vaên-töï‛.

9. Nhöõ ñaúng tu tri: Töï meâ du khaû, höïu

baùng Phaät kinh.

_ Baát yeáu baùng kinh, toäi chöôùng voâ soá.

_ Nhöôïc tröôùc töôùng ö ngoaïi, nhi taùc

phaùp caàu chôn; hoaëc quaûng laäp ñaïo-

traøng, thuyeát höõu voâ chi quaù hoaïn.

_ Nhö thò chi nhaân, luïy kieáp baát khaû

kieán taùnh.

9. Caùc con phaûi bieát: Töï mình meâ-muoäi

thì coøn khaù, sao daùm cheâ bai kinh Phaät.

_ Chôù neân huûy-baùng kinh Phaät maø phaïm

phaûi voâ soá toäi chöôùng.

_ Neáu tröôùc töôùng ôû beân ngoaøi maø mong

tu phaùp caàu chôn; hoaëc môû roäng ñaïo-

traøng maø noùi toäi loãi trong hai thöù ‚coù‛

vaø ‚khoâng‛.

_ Nhöõng ngöôøi nhö vaäy, daàu traûi qua

bao nhieâu kieáp cuõng khoù thaáy taùnh (Chôn-

Taâm) cuûa mình.

10. Ñaõn thính y phaùp tu-haønh, höïu maïc

baù vaät baát tö, nhi ö ñaïo taùnh traát ngaïi.

(Traát: bò laáp laïi, bò ngaên trôû, bò trôû ngaïi, beá-taéc, bò

ngheõn laïi, khoâng thoâng.)

_ Nhöôïc thính thuyeát baát tu, linh nhaân

phaûn sanh taø nieäm.

_ Ñaõn y phaùp tu-haønh, voâ truï töôùng phaùp

thí.

10. Phaûi nghe roài y phaùp tu-haønh, cuõng

chaúng neân nghó ñeán moïi vieäc maø laøm

cho bít ngaên caùi ñaïo taùnh.

_ Neáu nghe phaùp maø chaúng chòu tu, thì

khieán ngöôøi trôû laïi sanh taø nieäm.

_ Vaäy caùc con phaûi y phaùp maø tu-haønh,

chôù truï töôùng maø boá-thí phaùp.

_ Nhöõ ñaúng nhöôïc ngoä,

- y thöû thuyeát,

- y thöû duïng,

- y thöû haønh,

- y thöû taùc, töùc baát thaát boån toâng.

_ Neáu caùc con ñaõ toû ngoä roài,

- thì y theo choã toû ngoä maø noùi naêng,

- y theo ñoù maø söû-duïng,

- y theo ñoù maø haønh-ñoäng,

- y theo ñoù maø laøm, töùc laø chaúng laïc maát

toâng-chæ, coäi goác cuûa Thieàn-toâng.

11. Nhöôïc höõu nhaân vaán nhöõ nghóa,

- vaán ‚höõu‛ töông ‚voâ‛ ñoái,

- vaán ‚voâ‛ töông ‚höõu‛ ñoái,

- vaán ‚phaøm‛ dó ‚Thaùnh‛ ñoái,

- vaán ‚Thaùnh‛ dó ‚phaøm‛ ñoái;

- nhò ñaïo töông nhaân, sanh trung-ñaïo

nghóa.

_ Nhö nhöùt vaán nhöùt ñoái, dö vaán nhöùt y

thöû taùc, töùc baát thaát lyù daõ.

11. Neáu coù ngöôøi hoûi nghóa ñaïo,

- heã hoûi ‚coù‛ thì ñem ‚khoâng‛ ñaùp,

- hoûi ‚khoâng‛ thì ñem ‚coù‛ ñaùp,

- hoûi ‚phaøm‛ thì laáy ‚Thaùnh‛ ñaùp,

- hoûi ‚Thaùnh‛ thì laáy ‚phaøm‛ ñaùp;

- hai ñöôøng nöông nhau, sanh nghóa

trung-ñaïo.

_ Ai hoûi moät thì ñaùp moät, coøn hoûi ñieàu

chi khaùc nöõa, thì cuõng y theo ñoù maø ñaùp,


töùc laø chaúng laøm maát lyù vaäy.

12. Thieát höõu nhaân vaán: ‚Haø danh vi

aùm?‛ Ñaùp vaân:

_ Minh thò nhaân, aùm thò duyeân, minh

moät taéc aùm.

_ Dó minh hieån aùm, dó aùm hieån minh, lai

khöù töông nhaân, thaønh trung-ñaïo nghóa.

_ Dö vaán taát giai nhö thöû.

_ Nhöõ ñaúng ö haäu truyeàn phaùp, y thöû

chuyeån töông giaùo thoï, vaät thaát toâng-chæ.

12. Ví nhö coù ngöôøi hoûi: ‚Vì sao goïi laø

toái?‛ Thì ñaùp:

_ Saùng laø nhaân, toái laø duyeân, saùng heát

thì toái ñeán.

_ Laáy saùng maø hieån roõ caùi toái, laáy toái

maø hieån roõ caùi saùng, tôùi lui nöông nhau,

thaønh nghóa trung-ñaïo.

_ Coøn hoûi khaùc nöõa thì cuõng ñeàu ñaùp

nhö vaäy.

_ Veà sau caùc con truyeàn phaùp, cöù y theo

ñoù maø giaùo-hoùa, ñöøng laøm sai toâng-chæ.

13. Sö ö Thaùi-Cöïc Dieân-Hoøa nguyeân

nieân, Nhaâm-Tyù thaát nguyeät, meänh moân-

nhaân vaõng Taân-Chaâu, Quoác-AÂn Töï kieán

thaùp, nhöng linh xuùc coâng. Thöù nieân haï

maït laïc thaønh.

_ Thaát nguyeät nhöùt nhöït, taäp ñoà-chuùng

vieát:

_ Ngoâ chí baùt nguyeät, duïc ly theá-gian;

nhöõ ñaúng höõu nghi, taûo tu töông vaán, vò

nhöõ phaù nghi, linh nhöõ meâ taän. Ngoâ

nhöôïc khöù haäu, voâ nhaân giaùo nhöõ‛.

13. Ñeán nieân-hieäu Thaùi-Cöïc caûi hieäu laïi

laø Dieân-Hoøa thöù nhöùt, vaøo thaùng baûy

naêm Nhaâm-Tyù, Toå daïy keû moân-nhaân

qua chuøa Quoác-AÂn ôû Taân-Chaâu xaây

döïng moät ngoâi thaùp, nhöng phaûi hoái thôï

laøm gaáp. Qua naêm sau, vaøo cuoái muøa

haï, thì thaùp laøm xong.

_ Ñeán ngaøy moàng moät thaùng baûy, Toå

nhoùm ñoà-chuùng laïi maø baûo raèng:

_ ‚Ñeán thaùng taùm naøy, ta muoán lìa coõi

traàn; caùc ngöôi coù choã naøo nghi, phaûi

cuøng nhau hoûi sôùm, ñaëng ta phaù choã

nghi, laøm cho caùc ngöôi khoûi ñieàu meâ-

muoäi. Neáu ñeå sau ta tòch roài thì khoâng ai

daïy cho caùc ngöôi‛.

14. Phaùp-Haûi ñaúng vaên, taát giai theá

khaáp. Duy höõu Thaàn-Hoäi, thaàn tình baát-

ñoäng, dieäc voâ theá khaáp.

(Khaáp: khoùc)

14. Boïn Phaùp-Haûi nghe Toå noùi nhö vaäy,

thaûy ñeàu tuûi khoùc. Chæ coù moät mình

Thaàn-Hoäi, thaûn-nhieân traàm-tónh, khoâng

xuùc-ñoäng vaø cuõng khoâng tuûi khoùc.

15. Sö vaân: Thaàn-Hoäi tieåu sö khöôùc ñaéc

‚thieän baát-thieän‛ ñaúng, huûy dö baát-ñoäng,

ai laïc baát-sanh; dö giaû baát ñaéc, soå nieân

sôn trung caùnh tu haø ñaïo?

_ Nhöõ kim bi khaáp, vò öu a thuøy?

(Öu: lo)

_ Nhöôïc öu ngoâ baát tri khöù xöù, ngoâ töï tri

khöù xöù.

_ Ngoâ nhöôïc baát tri khöù xöù, chung baát

15. Toå noùi: Tieåu sö Thaàn-Hoäi xöùng ñaùng

laø baäc ‚laønh, vôùi chaúng laønh‛ bình-ñaúng,

cheâ khen chaúng ñoäng, buoàn vui chaúng

khôûi; coøn bao nhieâu (ñoà ñeä khaùc) thì chaúng

ñaëng, traûi qua nhieàu naêm ôû chuøa tu-hoïc

theo ñaïo chi?

_ Nay caùc con buoàn khoùc nöùc nôû nhö

theá, coù yù nghóa lo cho ai ñaây?

_ Neáu lo cho ta chaúng bieát choã ñi thì voâ

lyù, vì ta töï mình bieát choã ñi.

_ Neáu ta chaúng bieát choã ñi, thì ta taát


döï baùo ö nhöõ.

_ Nhöõ ñaúng bi khaáp, caùi vi baát tri ngoâ

khöù xöù. Nhöôïc tri ngoâ khöù xöù, töùc baát

hôïp bi khaáp.

_ Phaùp-taùnh boån voâ sanh dieät khöù lai.

khoâng baûo tröôùc cho caùc ngöôi bieát.

_ Caùc con buoàn khoùc laø vì chaúng bieát

choã ñi cuûa ta. Neáu bieát choã ñi cuûa ta thì

chaúng neân buoàn khoùc.

_ Phaùp-taùnh voán khoâng sanh, dieät, khöù,

lai.

16. Nhöõ ñaúng taän toïa, ngoâ döõ nhöõ thuyeát

nhöùt keä, danh vieát ‚Chôn giaû ñoäng tónh

keä‛.

_ Nhöõ ñaúng tuïng thuû thöû keä, döõ ngoâ yù

ñoàng, y thöû tu-haønh, baát thaát toâng chæ.

_ Chuùng taêng taùc leã, thænh sö taùc keä.

16. Caùc con haõy ngoài im, Ta thuyeát cho

caùc con moät baøi keä, laáy ñeà taøi laø ‚Chôn

giaû ñoäng tónh‛.

_ Caùc con giöõ tuïng keä naøy, töùc laø ñoàng

vôùi yù vôùi ta, y theo ñoù maø tu-haønh, töùc

laø chaúng sai toâng chæ.

_ Chö Taêng vaø taát caû thieän-tín ñeàu ñaûnh

leã, xin thaày thuyeát keä.

Keä vieát:

1.

Nhöùt-thieát voâ höõu chôn,

Baát dó kieán ö chôn,

Nhöôïc kieán ö chôn giaû,

Thò kieán taän phi chôn.

Keä: CHÔN GIAÛ ÑOÄNG TÒNH.

1.

Taát caû khoâng coù chôn,

Ñöøng nghó thaáy caùi chôn,

Neáu thaáy coù chôn haún,

Thaáy aáy khoâng phaûi chôn.

2.

Nhöôïc naêng töï höõu chôn,

Ly giaû töùc taâm chôn,

Töï taâm baát ly giaû,

Voâ chôn haø xöù chôn.

2.

Neáu töï mình thaáy coù chôn,

Lìa giaû laø taâm chôn,

Taâm mình chaúng lìa giaû,

Khoâng chôn, choã naøo chôn.

3.

Höõu-tình töùc giaûi ñoäng,

Voâ-tình töùc baát-ñoäng,

Nhöôïc tu baát-ñoäng haïnh,

Ñoàng voâ-tình baát-ñoäng.

3.

Höõu-tình töùc bieát ñoäng,

Voâ-tình töùc chaúng ñoäng,

Neáu tu haïnh chaúng ñoäng,

Ñoàng voâ-tình chaúng ñoäng.

4.

Nhöôïc mích chôn baát-ñoäng,

Ñoäng thöôïng höõu baát-ñoäng,

Baát-ñoäng thò baát-ñoäng,

Voâ-tình voâ Phaät chuûng.

4.

Neáu tìm chôn chaúng ñoäng,

Trong ñoäng coù chaúng ñoäng,

Chaúng ñoäng laø chaúng ñoäng,

Khoâng tình, khoâng Phaät chuûng.

5.

Naêng thieän phaân-bieät töôùng,

Ñeä-nhöùt nghóa baát-ñoäng,

Ñaõn taùc nhö thöû kieán,

Töùc thò Chôn-Nhö duïng.

5.

Raønh ñöôïc töôùng phaân-bieät.

Nghóa thöù nhöùt chaúng ñoäng,

Duøng chaùnh-kieán nhö vaäy,

Töùc laø Chôn-Nhö duïng.

6. 6.


Baùo chö hoïc ñaïo nhaân,

Noã löïc tu duïng yù,

Maïc ö ñaïi-thöøa moân,

Khöôùc chaáp sanh-töû trí.

Toû cuøng ngöôøi hoïc ñaïo,

Gaéng söùc neân duïng yù,

Ñöùng trong cöûa ñaïi-thöøa,

Laïi chaáp trí sanh-töû.

7.

Nhöôïc ngoân haï töông-öùng,

Töùc coäng luaän Phaät nghóa,

Nhöôïc thaät baát töông-öùng,

Hieäp chöôûng linh hoan-hyû.

7.

Neáu lôøi noùi töông-öùng (lieân-quan nhau),

Thì nghóa Phaät chung baøn,

Neáu thaät chaúng lieân quan,

Chaép tay khieán vui möøng.

8.

Thöû toâng boån voâ traùnh,

Traùnh töùc thaát ñaïo yù,

Chaáp nghòch traùnh phaùp-moân,

Töï-taùnh nhaäp sanh töû.

8.

Boån toâng goác khoâng tranh,

Tranh caõi thì maát ñaïo yù,

Giöõ phaùp-moân khoâng tranh caõi,

Töï-taùnh vaøo sanh töû.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå daën doø sau cuøng cho caùc haøng ñeä-töû, trong ñoù coù

möôøi ñaïi ñeä-töû nhö: Chí-Thaønh, Chí-Trieät, Chí-Ñaïo, Trí-Thoâng, Trí-Thöôøng, Phaùp-

Ñaït, Phaùp-Haûi, Phaùp-Nhö, Phaùp-Traân vaø Thaàn-Hoäi.

Toå baûo:

_ Caùc con khoâng ñoàng vôùi nhöõng ngöôøi khaùc. Sau khi ta dieät ñoä roài, thì moãi

ngöôøi laøm thaày moãi phöông.

_ Neân hoâm nay ta daïy theâm cho caùc ngöôi noùi phaùp maø khoâng laøm maát

boån toâng (goác), töùc laø toâng-chæ chaùnh-yeáu cuûa Phaät, cuûa Toå daïy.

_ Vaäy muoán chaúng maát boån toâng thì phaûi luoân duøng ba khoa phaùp-moân,

trong ñoù do söï ñoäng duïng maø thaønh ra 36 phaùp ñoái, roài ra vaøo luoân lìa hai beân maø

khoâng dính ôû hai beân.

_ Laøm nhö vaäy thì thuyeát taát caû caùc phaùp maø luoân khoâng rôøi töï-taùnh (Chôn-

Taâm).

_ Ví nhö coù ai chôït hoûi thì chuùng ta traû lôøi, luoân duøng hai caùi ñoái-ñaõi laøm

nhaân cho nhau.

_ Khi ñeán choã keát thuùc cuoái cuøng, thì caû hai ñeàu lìa, khi lìa roài thì khoâng coøn

choã ñeå lìa nöõa, môùi laø hôïp lyù ñaïo.

Vaäy ba khoa phaùp-moân laø:

I. AÁm: laø naêm aám, laø naêm moùn che laáp boån-taùnh cuûa mình.

- Saéc : laø xaùc thaân.

- Thoï : laø söï caûm ñoäng cuûa taâm.

- Töôûng : laø söï lo nghó cuûa taâm.

- Haønh : laø söï haønh-ñoäng cuûa taâm.

- Thöùc : laø söï phaân-bieät cuûa taâm, yù.


II. Giôùi: laø 18 giôùi, khi noù hoaït-ñoäng thì ñeàu bò giôùi-haïn trong phaïm-vi naøo

ñoù, goàm coù:

- Saùu caên : laø 6 cöûa laøm vieäc theo taâm.

- Saùu traàn : laø 6 caûnh beân ngoaøi ñeå taâm tieáp xuùc.

- Saùu thöùc : laø 6 caùi bieát laøm theo caùi taâm.

III. Nhaäp: laø coù 12 cöûa ñeå ñem moïi vaät vaøo qua 6 caûnh beân ngoaøi vaø 6 cöûa

tieáp nhaän beân trong, chuùng che môø vaø laøm loaïn taâm nhö:

1. Ngoaøi : coù 6 traàn bò ñöa vaøo, roài noù che môø taâm laø saéc, thinh, höông, vò,

xuùc vaø phaùp.

2. Trong : coù 6 caên laø 6 cöûa ñeå tieáp nhaän vaät vaøo laøm loaïn taâm laø nhaõn,

nhó, tî, thieät, thaân vaø yù.

_ Coøn töï-taùnh (Chôn-Taâm) chöùa ñöïng caû muoân phaùp, neân goïi laø Haøm-

taøng-thöùc (A-laïi-da-thöùc, laø thöùc thöù 8), noù haøm chöùa taát caû caùc chuûng-töû thieän vaø

aùc.

_ Neáu khôûi suy nghó, thì goïi laø chuyeån-thöùc.

_ Roài töø ñaây, noù sanh ra saùu thöùc thaønh ra coù saùu cöûa, roài thaáy bieát tieáp

nhaän saùu traàn (laø saéc, thinh, höông, vò, xuùc vaø phaùp), maø thaønh coù 18 giôùi laø saùu

caên, saùu traàn vaø saùu thöùc.

_ Taát caû cuõng ñeàu töø nôi töï-taùnh (Chôn-Taâm) khôûi duïng ra caû. Töï-taùnh neáu

laø chaùnh, thì khôûi ra 18 chaùnh.

_ Duïng aùc, thì laø duïng cuûa chuùng-sanh.

_ Duïng thieän, thì laø duïng cuûa Phaät.

_ Maø duïng do ñaâu maø coù? Töùc laø cuõng ñeàu do nôi töï-taùnh (Chôn-Taâm) maø

coù.

_ Coøn phaùp ñoái voâ-tình caûnh ngoaøi, coù 5 ñoái nhö:

- Trôøi ñoái vôùi ñaát,

- Maët trôøi ñoái vôùi maët traêng,

- Saùng ñoái vôùi toái,

- AÂm ñoái vôùi döông,

- Nöôùc ñoái vôùi löûa.

_ Coøn phaùp-töôùng ngöõ ngoân thì coù 12 ñoái nhö:

1. Ngöõ (tieáng noùi) ñoái vôùi phaùp,

2. Coù ñoái vôùi khoâng,

3. Höõu saéc ñoái vôùi voâ saéc,

4. Höõu töôùng ñoái vôùi voâ-töôùng,

5. Höõu-laäu (phieàn-naõo) ñoái vôùi voâ-laäu,

6. Saéc ñoái vôùi khoâng saéc,

7. Ñoäng ñoái vôùi tònh,

8. Trong ñoái vôùi ñuïc,

9. Phaøm ñoái vôùi Thaùnh,

10. Taêng ñoái vôùi tuïc,

11. Giaø ñoái vôùi treû,


12. Lôùn ñoái vôùi nhoû.

Ñaây laø 12 phaùp ñoái.

_ Coøn töï-taùnh mình khôûi duïng beân trong coù 19 phaùp ñoái nhö:

1. Daøi ñoái vôùi ngaén,

2. Taø ñoái vôùi chaùnh,

3. Si ñoái vôùi tueä,

4. Ngu ñoái vôùi trí,

5. Loaïn ñoái vôùi ñònh,

6. Töø ñoái vôùi aùc,

7. Giôùi ñoái vôùi phaïm loãi,

8. Ngay ñoái vôùi cong,

9. Neân ñoái vôùi hö,

10. Hieåm ñoái vôùi bình yeân,

11. Phieàn-naõo ñoái vôùi Boà-ñeà,

12. Thöôøng ñoái vôùi khoâng thöôøng,

13. Bi ñoái vôùi haïi,

14. Möøng ñoái vôùi giaän,

15. Boá-thí ñoái vôùi gian tham,

16. Tieán hoùa ñoái vôùi thoái hoùa,

17. Sanh ñoái vôùi dieät,

18. Phaùp-thaân ñoái vôùi saéc-thaân,

19. Hoùa-thaân ñoái vôùi baùo-thaân.

Ñaây laø 19 phaùp ñoái

_ Taát caû coù 36 phaùp ñoái (5+12+19)

_ Ñöùc Luïc-Toå baûo raèng vôùi 36 phaùp ñoái naøy neáu hieåu bieát maø duøng, töùc laø

Ñaïo.

_ Neân quaùn xeùt taát caû kinh phaùp ñeå bieát, maø ra vaøo, luoân lìa hai beân.

_ Coøn töï-taùnh khi duïng ra, cuøng ngöôøi noùi chuyeän thì

- ngoaøi thì ñoái vôùi töôùng maø lìa töôùng,

- trong thì ñoái vôùi khoâng maø lìa khoâng,

- baèng nhö dính töôùng thì taø-kieán taêng-tröôûng,

- coøn nhö chaáp khoâng thì voâ-minh taêng-tröôûng.

_ Ngöôøi chaáp khoâng laø cheâ bai kinh phaùp, coøn ngöôøi thaúng taùnh noùi raèng

chaúng duøng vaên-töï.

_ Ñaõ noùi chaúng duøng vaên-töï, leõ ra thì hoï chaúng neân noùi ra lôøi môùi phaûi, vì

lôøi noùi ra töùc laø caùi töôùng cuûa vaên-töï.

_ Laïi noùi chaùnh-ñaïo thì chaúng laäp vaên-töï, maø hai chöõ chaúng laäp naøy cuõng

laø caùi töôùng cuûa vaên-töï.

_ Coøn thaáy ngöôøi noùi ra, lieàn cheâ bai lôøi noùi cuûa ngöôøi, thì cheâ bai cuõng laø

chaáp-tröôùc vaên-töï.

_ Vaäy caùc oâng neân bieát raèng töï mình meâ thì coøn coù theå ñöôïc, maø laïi coøn

cheâ bai kinh Phaät thì khoâng neân, vì ñoù laø toäi chöôùng voâ-cuøng.


_ Laïi neáu chuùng ta coøn dính töôùng ôû beân ngoaøi, maø mong caàu tu phaùp

chôn-ñaïo hoaëc môû roäng ñaïo-traøng, roài luoân noùi laàm laãn giöõa coù vaø khoâng; nhöõng

ngöôøi nhö theá daàu coù tu traûi qua nhieàu kieáp ñi nöõa, thì cuõng khoâng theå thaáy taùnh

(Chôn-Taâm) cuûa mình ñöôïc.

_ Laïi coøn coù ngöôøi nghe phaùp, roài y theo chaùnh-phaùp maø tu-haønh, thì cuõng

chaúng neân nghó ñeán moïi vieäc nöõa, maø seõ laøm cho ngaên bít caùi taùnh ñaïo giaùc cuûa

mình.

_ Traùi laïi, nghe phaùp maø chaúng tu, thì khieán cho ngöôøi sanh taâm taø nieäm.

_ Vaäy caùc ngöôi cöù y phaùp maø tu-haønh, cuõng ñöøng truï töôùng maø boá-thí

phaùp.

_ Coøn nhö caùc ngöôi ñaõ toû ngoä Chôn-Taâm roài, thì y theo Chôn-Taâm ñaõ toû

ngoä naøy maø noùi naêng, maø söû-duïng, maø laøm, maø haønh-ñoäng; thì chaúng laïc maát caùi

toâng-chæ (coäi goác).

_ Coøn nhö coù ngöôøi hoûi nghóa caùc oâng, neáu hoûi:

- Coù thì ñaùp khoâng,

- Khoâng thì ñaùp coù,

- Phaøm thì ñaùp thaùnh,

- Thaùnh thì ñaùp phaøm,

- luoân laáy hai ñöôøng nöông nhau maø sanh nghóa-lyù trung-ñaïo.

_ Maø ai hoûi moät thì ñaùp moät, coøn hoûi nhöõng ñieàu chi khaùc nöõa, thì cuõng

theo y ñoù maø ñaùp, thì chaúng sai maát boån toâng.

_ Ví nhö coù ngöôøi hoûi: “Vì sao goïi laø toái?”

_ Thì ñaùp:

- Saùng laø nhaân, toái laø duyeân,

- neân saùng heát thì toái ñeán,

- laáy caùi saùng maø hieån roõ caùi toái,

- laáy caùi toái maø hieån roõ caùi saùng,

- tôùi lui nöông nhau maø thaønh nghóa-lyù trung-ñaïo.

_ Coøn neáu nhö hoûi khaùc nöõa thì cuõng ñeàu ñaùp nhö vaäy. Neân sau naøy caùc

con truyeàn phaùp, thì cöù y theo ñoù maø giaùo-hoùa, ñöøng laøm sai laïc toâng-chæ.

_ Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå daïy raát kheùo, vì Ñöùc Luïc-Toå bieát taát caû caùc phaùp

theá-gian vaø xuaát-theá-gian ñeàu khoâng thaät coù, ñeàu do giaû-duyeân laäp thaønh. Neân

ngaøi chæ cho caùc haøng ñeä-töû söï ñoái ñaùp, cuõng khoâng chaáp coá-ñònh caùi gì caû, maø

luoân ñöa vaøo nghóa-lyù trung-ñaïo.

_ Chuùng ta nhaän thaáy lôøi cuûa Toå vaø caùc Thieàn-sö luoân khaùc haún vôùi theá-

gian, vì theá-gian luoân ñònh-nghóa caùi gì laø luoân khaúng-ñònh caùi ñoù, coù töôùng hình roõ

raøng; vì coøn laàm töôûng cho caùc hieän-töôïng ñoù laø vaät coù thaät caû, neân ñaõ khaúng-ñònh

thì traêm thöù ñeàu chaáp dính caû traêm.

_ Neân noùi hay laøm ñieàu gì laø chaáp ñieàu ñoù, maø laïi coøn quaû-quyeát coá-ñònh,

thì caøng laøm cho ngöôøi chaáp caøng saâu, caøng khoâng thaáy ñöôïc caùi ñaïo voâ-töôùng.

_ Neân ngöôøi hoïc ñaïo chôù keït dính hai beân, maø luoân rôøi töôùng ñoái-ñaõi. Neân



- Ñoái vôùi töôùng maø lìa töôùng,

- ñoái vôùi khoâng maø lìa khoâng.

- Neân lìa töôùng thì khoâng chaáp töôùng,

- maø lìa khoâng thì khoâng chaáp khoâng.

- Maø heã chaáp khoâng laø si,

- coøn heã chaáp töôùng laø meâ.

- Vaäy coù hai töôùng si, meâ ñeàu döùt saïch, thì ñaïo thaønh.

_ Ñeán nieân-hieäu Thaùi-Cöïc caûi hieäu laïi laø Dieân-Hoøa thöù nhöùt, vaøo thaùng baûy

naêm Nhaâm-Tyù, Toå daïy caùc moân-nhaân qua chuøa Quoác-AÂn ôû Taân-Chaâu xaây döïng

moät ngoâi thaùp, nhöng phaûi hoái thôï laøm gaáp.

_ Qua naêm sau, cuoái muøa haï, Laïc-Thaønh nhaèm ngaøy muøng moät thaùng baûy,

Toå hoïp ñoà-chuùng maø baûo raèng:

- Ta ñeán thaùng taùm naøy muoán lìa theá-gian, caùc ngöôi coøn coù choã naøo nghi,

cuøng nhau hoûi sôùm ñaëng ta phaù choã nghi cho, khieán caùc ngöôi döùt meâ-muoäi. Neáu

ñeå sau ta tòch roài thì khoâng ai daïy cho caùc ngöôi.

_ Boïn Phaùp-Haûi nghe Toå noùi nhö vaäy, lieàn tuûi khoùc, chæ coù Thaàn-Hoäi thaân

mình chaúng ñoäng vaø cuõng khoâng tuûi khoùc.

_ Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå giaõ töø caùc ñeä-töû, neân nhöõng vò tröôûng-thöôïng ñeàu

khoùc tuûi, duy chæ coù ngaøi Thaàn-Hoäi môùi möôøi maáy tuoåi nhöng khoâng khoùc, neân Toå

khen Thaàn-Hoäi laø tieåu-sö maø thaân taâm baát-ñoäng, coøn caùc ngöôøi khaùc thì ôû chuøa

bao nhieâu naêm tu-hoïc, roát raùo tu ñaïo gì maø vöøa nghe Toå töø giaõ lieàn khoùc tuûi nhö

vaäy.

Toå baûo:

_ Caùc oâng khoùc laø lo cho ai maø khoùc?

_ Coù phaûi lo cho ta khoâng bieát choã veà phaûi khoâng?

_ Caùc ngöôi neân bieát, neáu ta khoâng bieát choã veà, sao laïi baùo tröôùc cho caùc

oâng bieát?

_ Hay laø caùc oâng khoùc vì khoâng bieát choã ta veà?

_ Neáu bieát choã ta veà, thì caùc oâng khoâng khoùc nöõa.

Ñoaïn naøy, Toå muoán chæ cho chuùng ta bieát:

_ Sôû-dó coù khoùc laø vì chuùng ta saép cheát maø khoâng bieát ñi veà ñaâu. Neân

ngöôøi gaàn cheát khoùc, maø ngöôøi coøn soáng thaáy ngöôøi saép cheát cuõng khoùc theo, laø

vì tieác ngöôøi thaân ñi roài, khoâng coøn ai lo cho mình. Roát cuoäc caû hai ñeàu khoå, cuõng

laø do voâ-minh, khoâng bieát thaân naøy laø giaû-hôïp.

Neân Luïc-Toå baûo:

_ Neáu bieát ñöôïc choã mình veà thì coù gì sôï maø phaûi khoùc.

_ Coøn ngöôøi soáng maø bieát roõ choã veà cuûa ngöôøi kia thì cuõng khoâng khoùc.

_ Cho neân chuùng ta tu nhö theá naøo, maø luùc saép ra ñi bieát roõ choã mình veà,

thì mình ñöôïc an-nhieân, khoâng buoàn lo chi caû. Coøn nhö khi saép cheát maø khoâng

bieát ñi veà ñaâu thì hoát hoaûng sôï seät neân khoå sôû ñuû ñieàu.


_ Vaäy chuùng ta tu-haønh khoâng phaûi chæ moãi thaùng ñi cuùng chuøa ngaøy raèm,

ngaøy 30, hay haønh höông caùc di-tích hoaëc leã baùi vaø aên chay laø ñuû; maø caàn phaûi

thoâng giaùo-lyù, bieát roõ vieäc soáng cheát vaø choã ñi veà roõ raøng, luoân laøm chuû ñöôïc mình

ñeå khi saép cheát ta bieát ñi veà ñaâu, thì thaân taâm môùi an oån, vui töôi ñöôïc, nhö vaäy

môùi thoaùt khoå vaø thoaùt sanh-töû luaân-hoài.

_ Sau cuøng caùc taêng vaø thieän-nam tín-chuùng ñeàu ñaûnh leã vaø xin thaày noùi keä

chôn giaû ñoäng tònh.

Caâu keä thöù 1

AÂm

Nhöùt-thieát voâ höõu chôn,

Baát dó kieán ö chôn,

Nhöôïc kieán ö chôn giaû,

Thò kieán taän phi chôn.

Nghóa

Taát caû khoâng coù chôn,

Ñöøng nghó thaáy caùi chôn,

Neáu thaáy coù chôn haún,

Thaáy aáy khoâng phaûi chôn.

Theá-gian muoân vaät thaûy khoâng chôn,

Chaúng khaù thaáy laàm nhaän thaät chôn,

Neáu thaáy chôn laø ñeàu chôn-thaät,

Choã xem thaáy aáy quaû khoâng chôn.

GIAÛNG GIAÛI

_ Laø noùi taát caû phaùp theá-gian vaø xuaát-theá-gian ñeàu khoâng coù phaùp gì laø

chôn-thaät caû.

_ Neân xeùt töø trong thaân taâm cuûa chuùng ta vaø beân ngoaøi cuûa vaïn-höõu trong

vuõ-truï cuõng ñeàu laø phaùp höõu-vi sanh dieät, goác cuûa noù laø do nhaân duyeân taïo thaønh

caû. Noù khoâng coù thaät-taùnh neân khoâng phaûi laø thaät.

_ Cho ñeán Boà-ñeà Nieát-Baøn laø phaùp voâ-vi xuaát-theá-gian cuõng ñeàu do sôû ñoái

maø laäp thaønh (laø do ñoái-ñaõi maø sanh ra).

_ Nhö ñoái vôùi phieàn-naõo thì noùi Boà-ñeà, coøn ñoái vôùi sanh-töû thì noùi Nieát-Baøn

v.v..., maø ngoaøi caùi sôû ñoái aáy thì Boà-ñeà Nieát-Baøn cuõng khoâng coù teân goïi, huoáng chi

laø coù thaät.

_ Neáu bieát ñöôïc nhö theá thì ñoái vôùi caùc phaùp khoâng neân coù caùi thaáy nhaän

ñònh cho noù laø chôn.

_ Neáu mình nhaän ñònh cho laø chôn thì caùi thaáy cuûa mình chöa lìa khoûi taâm

phaùp vaø saéc phaùp, neân caùi thaáy naøy ñeàu laø chaúng phaûi chôn.


Caâu keä thöù 2

AÂm

Nhöôïc naêng töï höõu chôn,

Ly giaû töùc taâm chôn,

Töï taâm baát ly giaû,

Voâ chôn haø xöù chôn.

Nghóa

Neáu töï mình coù chôn,

Lìa giaû laø taâm chôn,

Taâm mình chaúng lìa giaû,

Khoâng chôn choã naøo chôn.

Neáu töï taâm toû nguoàn chôn-chaùnh,

Lìa giaû thì taâm vaãn chaùnh chôn,

Töï-taùnh chaúng lìa ñeàu huyeãn giaû,

Taâm ta chaúng chaùnh choã naøo chôn.

GIAÛNG GIAÛI

_ Noùi lìa giaû laø noùi lìa nhöõng thöù chaáp ngaõ vaø chaáp phaùp.

_ Noùi taâm chôn laø noùi caùi taùnh luoân thanh-tònh, khoâng coøn ngaõ phaùp laøm

chöôùng ngaïi nöõa.

_ Coøn baèng nhö töï taâm mình chöa lìa ñöôïc caùi giaû laø ngaõ vaø phaùp, thì taâm

mình ñaõ khoâng chôn roài; maø ñaõ khoâng chôn, thì choã naøo tìm ra chôn. Vaäy khi naøo

lìa ñöôïc huyeãn giaû thì coù chôn.

_ Cho neân söï tu-haønh cuûa chuùng ta laø chæ:

- Laëng voïng maø khoâng caàu chôn, maø voïng heát thì chôn hieän, maø khoâng caàn

tìm chôn.

- Neân khi tìm chôn thì chæ döøng voïng, maø coøn tìm thì caùi maø mình thaáy chôn

noù cuõng laø voïng.

_ Nhieàu ngöôøi tu-hoïc thöôøng hay bò laàm laø muoán nghieân-cöùu ñaïo Phaät ñeå

ñöôïc chôn-lyù, thì phaûi ñoïc nhieàu saùch kinh, nhöng thaät ra khoâng bao giôø thaáy ñöôïc

ñaïo.

_ Maø muoán thaáy ñöôïc thì phaûi bieát nöông phöông-tieän kinh saùch, nhöng

phaûi bieát lìa töôùng phöông-tieän vaø ngoân ngöõ cuûa kinh saùch, thì môùi thaáy ñöôïc ñaïo.

_ Töùc laø bieát lìa voïng thì chôn hieän maø khoâng caàn tìm kieám. Cho neân Chôn-

Nhö khoâng caàn phaûi tìm maø ñöôïc, maø chæ caàn bieát lìa caùc voïng thì chôn hieän maø

thoâi.

Caâu keä thöù 3

AÂm

Höõu-tình töùc giaûi ñoäng,

Voâ-tình töùc baát-ñoäng,

Nhöôïc tu baát-ñoäng haïnh,

Ñoàng voâ-tình baát-ñoäng.


Nghóa

Höõu-tình töùc bieát ñoäng,

Voâ-tình töùc chaúng ñoäng,

Neáu tu haïnh chaúng ñoäng,

Ñoàng voâ-tình chaúng ñoäng.

Coù tình hieåu bieát ñöông-nhieân ñoäng,

Khoâng coù tình laø loaøi chaúng ñoäng,

Neáu tu-haønh laäp haïnh chaúng ñoäng,

Thì ñoàng loaøi voâ-tình chaúng ñoäng.

GIAÛNG GIAÛI

- Höõu-tình : laø nhöõng loaøi coù tri-giaùc, coù vaän-ñoäng, töùc laø ñoäng vaät.

- Voâ-tình : laø nhöõng loaøi khoâng coù tri-giaùc, khoâng vaän-ñoäng, töùc laø loaøi

khoaùng-vaät vaø thöïc-vaät.

- Haïnh chaúng ñoäng: laø tu theo caùi haïnh thaân ngoài khoâng cöû-ñoäng, gioáng nhö

caây khoâ baët heát tö-töôûng, nhö tro laïnh, cuõng töùc laø caùi tu “khoâi thaân dieät trí” cuûa

phaùi tieåu-thöøa (laø ñöôïc thaân giaû maø khoâng trí-tueä).

_ Neân Ñöùc Luïc-Toå baûo: “Neáu ai tu theo caùi haïnh nhö vaäy, thì coù khaùc gì

loaøi voâ-tình kia”.

Caâu keä thöù 4

AÂm

Nhöôïc mòch chôn baát-ñoäng,

Ñoäng thöôïng höõu baát-ñoäng,

Baát-ñoäng thò baát-ñoäng,

Voâ-tình voâ Phaät-chuûng.

Nghóa

Neáu tìm chôn chaúng ñoäng,

Trong ñoäng coù chaúng ñoäng,

Chaúng ñoäng laø chaúng ñoäng,

Khoâng tình khoâng Phaät chuûng.

Neáu tìm caûnh thaät taâm chaúng ñoäng,

Trong luùc ñoäng maø taùnh chaúng ñoäng,

Chaúng ñoäng thì thaät taâm chaúng ñoäng,

Khoâng tình ñaâu coù gioáng Nhö-Lai.

GIAÛNG GIAÛI

_ Laø noùi caùi chôn-theå Nieát-Baøn laø caùi theå chaúng ñoäng, noù cuõng vaãn ôû trong

töôùng sanh-töû (töùc laø töôùng ñoäng), neân khoâng phaûi lìa töôùng sanh-töû thì môùi coù theå

Nieát-Baøn.

_ Coøn hai caâu choùt laø noùi nhöõng ngöôøi khoâng hieåu thaáu nghóa cuûa:

- Tòch-chieáu : yeân laëng vaãn chieáu soi,

- Chieáu-tòch : chieáu soi vaãn tònh laëng,

cuûa Nieát-Baøn an vui tònh laëng, maø cöù chaáp caùi chaúng ñoäng cho laø thaät chaúng

ñoäng; thì caùi chaúng ñoäng naøy khoâng khaùc gì vôùi loaøi voâ-tình, laø loaøi khoâng coù tri-

giaùc vaø cuõng khoâng khaùc gì ngöôøi khoâng Phaät-chuûng; neân noù chaúng phaùt-sanh

ñöôïc thieän-caên vaäy.


Caâu keä thöù 5

AÂm

Naêng thieän phaân-bieät töôùng,

Ñeä-nhöùt nghóa baát-ñoäng,

Ñaõn taùc nhö thöû kieán,

Töùc thò Chôn-Nhö duïng.

Nghóa

Raønh ñöôïc töôùng phaân-bieät,

Nghóa thöù nhöùt chaúng ñoäng,

Duøng chaùnh-kieán nhö vaäy,

Töùc laø Chôn-Nhö duïng.

Phaân-bieät caùc töôùng raønh, thoâng suoát,

Laø nghóa toät cao chaúng ñoäng tu,

Duøng chaùnh-kieán thaáy nhö theá aáy,

Töùc laø dieäu-duïng cuûa Chôn-Nhö.

GIAÛNG GIAÛI

_ Hai caâu ñaàu noùi ôû trong caùc töôùng phaân-bieät maø khoâng coù thaáy sanh-töû laø

dô, Nieát-Baøn laø saïch, phieàn-naõo laø meâ, Boà-ñeà laø giaùc v.v..., thì môùi hieåu roõ caùi

chôn-töôùng chaúng ñoäng trong nghóa-ñeá thöù nhöùt (töùc laø nghóa cuûa chôn-khoâng

dieäu-höõu).

_ Coøn hai caâu choùt laø chæ cho ta thaáy caùi thaät cuûa bình-ñaúng nhö vaäy, töùc laø

caùi dieäu-duïng cuûa Chôn-Nhö hieän ra vaäy.

Caâu keä thöù 6

AÂm

Baùo chö hoïc ñaïo nhaân,

Noã löïc tu duïng yù,

Maïc ö ñaïi-thöøa moân,

Khöôùc chaáp sanh töû trí.

Nghóa

Toû cuøng ngöôøi hoïc ñaïo,

Gaéng söùc neân duïng yù,

Ñöùng trong cöûa ñaïi-thöøa,

Laïi chaáp trí sanh-töû.

Toû cuøng ngöôøi hoïc ñaïo tìm chôn,

Gaéng söùc neân duïng yù bieät phaân,

Vaøo cöûa ñaïi-thöøa ñöøng coá-chaáp,

Maø theo sanh-töû trí phaøm traàn.

GIAÛNG GIAÛI

_ Laø noùi cöûa ñaïi-thöøa, töùc laø moân ñoán-giaùo.

_ Moân naøy queùt saïch caùc thöù ngaõ phaùp, maø noù khôûi leân caùc haïng baäc nhö

thaùnh phaøm. Maø noù (moân ñoán-giaùo naøy) coøn chæ ngoä lieàn nôi töï taâm (Chôn-Taâm) laø

thaáy taùnh thaønh Phaät, laø con ñöôøng hoaøn maõn.


_ Coøn trí sanh-töû töùc laø caùi trí bieän thoâng cuûa theá-gian, thöôøng luoân bò noù taïo

thaønh nghieäp laø nghieäp thieän vaø nghieäp aùc, maø phaûi chòu caùi khoå quaû sanh töû, neân

goïi laø trí sanh töû.

Toùm laïi:

YÙ cuûa Ñöùc Luïc-Toå laø muoán chæ daïy cho nhöõng ngöôøi tu-hoïc ñaïo, neân duøng

taâm söùc ñeå ñaït tôùi cöûa ñaïi-thöøa, chôù khoâng neân chaáp theo trí sanh-töû maø bò thoï

haïi.

Caâu keä thöù 7 vaø thöù 8

AÂm

Nhöôïc ngoân haï töông-öùng,

Töùc coäng luaän Phaät nghóa,

Nhöôïc thaät baát töông-öùng,

Hieäp chöôûng linh hoan-hyû.

Thöû toâng boån voâ traùnh,

Traùnh töùc thaát ñaïo yù,

Chaáp nghòch traùnh phaùp-moân,

Töï-taùnh nhaäp sanh töû.

Nghóa

Neáu lôøi noùi töông-öùng (lieân-quan nhau),

Thì nghóa Phaät chung baøn,

Neáu thaät chaúng töông-öùng,

Chaép tay khieán vui möøng.

Neáu lôøi noùi ñoàng hieåu hôïp nhau,

Thì cuøng nhau luaän Phaät nghóa chôn,

Neáu thaät chaúng ñoàng taâm, hieäp yù,

Kính nhau vui veû, chôù sanh hôøn.

Boån toâng goác khoâng tranh,

Tranh caõi thì maát ñaïo lyù,

Giöõ phaùp-moân khoâng tranh caõi,

Töï-taùnh vaøo sanh töû.

Ñaïo goác voán thaät chaúng tranh luaän,

Tranh caõi thì maát ñaïo yù thaâm,

Giöõ phaùp coá traùnh ñieàu traùi leõ,

Töï-taùnh aét vaøo choán sanh töû.

GIAÛNG GIAÛI

Ñaây laø lôøi Ñöùc Luïc-Toå di-chuùc laïi cho caùc moân-ñoà, laø phaûi bieát:

_ Phaùp ñoán-giaùo cuûa ngaøi ñaõ ñaéc truyeàn ôû nôi Sô-Toå Ñaït-Ma, laø moät phaùp

giaùo ngoaïi bieät truyeàn (laø giaùo truyeàn rieâng ngoaøi taát caû caùc giaùo-lyù chaùnh-thoáng

khaùc).

_ Tröø nhöõng baäc thöôïng-caên ra, thì nhöõng keû trung-caên, haï-caên phaàn nhieàu

nghe maø chaúng tin.

_ Cho neân ñoái vôùi nhöõng ngöôøi naøo maø lôøi noùi kheá hôïp vôùi ñoán-giaùo, thì

ñem nghóa-ñeá cuûa Phaät maø baøn luaän vôùi hoï; coøn nhö lôøi noùi khoâng kheá hôïp, thì

mình cuõng chaép tay cung kính vaø toû daáu vui möøng chôù khoâng neân khinh khi caõi

laãy.

_ Vì caùi toâng-chæ (laø caùi ñaïo goác) cuûa ñoán-giaùo naøy goác:

- khoâng ngaõ, khoâng nhôn,


- khoâng phaøm, khoâng thaùnh,

- muoân töôùng ñeàu baët,

- moät nieäm chaúng sanh;

- thì xeùt thaáy coù caùi gì traùi nghòch nhau maø tranh ñua phaûi quaáy.

_ Neáu khoâng bieát maø tranh ñua hôn keùm laãn nhau, thì töùc laø sai laïc maát

ñaïo-lyù vaø töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình, roài tuøy nghieäp maø loâi keùo mình ñi vaøo

ñöôøng sanh-töû laø khaùc.

Toùm laïi:

_ Taát caû caùc phaùp theá-gian vaø xuaát-theá-gian ñeàu laø phaùp ñoái, neân khoâng coù

thaät teân goïi. Ví nhö:

- Saéc-thaân vaø vaïn-höõu vuõ-truï ñeàu do nhaân-duyeân giaû-hôïp sanh ra.

- Coøn Boà-ñeà vaø Nieát-Baøn ñeàu do choã sôû ñoái phieàn-naõo vaø sanh-töû maø laäp

thaønh.

_ Neáu hieåu thaáu ñöôïc lyù naøy, thì ñoái vôùi caùc phaùp höõu-vi vaø voâ-vi khoâng

neân nghó tôùi caùi thaáy cho laø thaáy chôn-thaät haún. Vì neáu coøn thaáy cho laø chôn-thaät

haún, thì caùi thaáy naøy laø giaû.

_ Neáu töï mình ñaõ coù chôn, thì töùc laø ñaõ töï lìa giaû, töùc laø lìa caùc thöù nhö meâ,

voïng, chaáp ngaõ, chaáp phaùp v.v...

_ Neân ñaõ lìa giaû thì laø taâm chôn, taâm chôn laø taâm haèng thanh-tònh, trang-

nghieâm.

_ Coøn neáu khoâng lìa giaû, töùc laø taâm khoâng chôn roài, thì coøn tìm chôn ôû choã

naøo nöõa ñöôïc?

_ Caùc loaøi höõu-tình ñeàu coù tri-giaùc, nhö caùc loaøi ñoäng-vaät.

_ Caùc loaøi voâ-tình ñeàu khoâng coù tri-giaùc, nhö caùc loaøi khoaùng-vaät vaø thöïc-

vaät.

_ Neáu nhö tu haïnh baát-ñoäng (thieàn-töôùng) nhö buoäc thaân ngoài maõi khoâng

cöû-ñoäng thì coù khaùc chi loaøi voâ-tình. Noù cuõng khoâng khaùc chi ngöôøi khoâng coù

thieän-caên, töùc laø khoâng coù haït gioáng Phaät.

_ Coøn neáu muoán tìm chôn baát-ñoäng thì phaûi tìm ôû choã ñoäng. Ví nhö: Chôn-

theå Nieát-Baøn baát-ñoäng maø tìm ôû choã sanh-töû ñoäng thì môùi coù ñöôïc chôn-theå Boà-ñeà

baát-ñoäng.

_ Neân nhaän ñònh ôû trong choã phaân-bieät vaän-ñoäng maø khoâng coù caùi thaáy

sanh-töû vaø Nieát-Baøn rieâng khaùc, phieàn-naõo vaø Boà-ñeà rieâng khaùc; neân chuyeån

sanh-töû ra Nieát-Baøn, chuyeån phieàn-naõo ra Boà-ñeà; sanh-töû töùc Nieát-Baøn, phieàn-naõo

töùc Boà-ñeà. Ñaây goïi laø hieåu thaáu nghóa-ñeá thöù nhöùt baát-ñoäng (lyù voâ-sanh).

_ Coøn chaùnh-kieán bình-ñaúng maø phaù chaáp nhö theá laø dieäu-duïng thoâng suoát

cuûa Chôn-Nhö.

_ Neân Ñöùc Luïc-Toå thöùc tænh caùc ngöôøi hoïc ñaïo vaø tu ñaïi-thöøa ñoán-giaùo laø

phaûi ñem heát naêng-löïc, khaû-naêng cuûa mình ñeå ñaït ñöùc, maø thaønh ñaïo.

_ Chôù khoâng neân chaáp vaøo trí sanh-töû (laø trí theá-gian), vì trí sanh-töû laø trí

phaøm luoân bieán-ñoäng, goïi laø trí-thöùc cuûa theá-gian. Noù hay xuùi giuïc ngöôøi taïo-taùc

caùc aùc-nghieäp, ñeå loâi keùo ngöôøi vaøo bieån khoå, soâng meâ.


Neân Ñöùc Luïc-Toå phuù chuùc laïi cho caùc ñeä-töû phaûi ghi nhôù nhö:

_ Phaùp-moân ñaïi-thöøa ñoán-giaùo, laø phaùp-moân giaùo ngoaïi bieät truyeàn (laø giaùo

truyeàn rieâng, ngoaøi taát caû caùc giaùo-lyù chaùnh-toâng khaùc).

_ Neân noù khoâng phaûi gaëp ai truyeàn naáy, cuõng khoâng phaûi baï ñaâu noùi ñoù,

töùc laø phaùp-moân kheá-hieäp vôùi caùc vò thöôïng-caên chôn-tu giaûi-thoaùt.

_ Ngoaøi ra nhöõng haïng trung-caên, haï-caên daàu coù nghe ñöôïc ñi nöõa thì

cuõng chaúng tin nhaän hoaëc chaúng chòu tu-haønh.

Bôûi neân Ñöùc Luïc-Toå caên daën caùc ñeä-töû raèng:

_ Ñoái vôùi haïng ngöôøi chôn tu giaûi-thoaùt baøy toû ngoân-ngöõ thích-hôïp vôùi ñoán-

giaùo, thì taän-taâm ñem nghóa-ñeá thöù nhöùt cuûa Phaät maø giaùo-hoùa phaùp voâ-sanh ñeå

cuøng nhau saùng suoát haønh ñaïo.

_ Coøn ñoái vôùi haïng giaû tu, doái theá, töï-toân töï-phuï, ngaõ-maïn kieâu-caêng, ngoaøi

mieäng noùi suoát traêm phaàn dieäu, döôùi goùt chaúng ly moät ñieåm traàn, noùi thao-thao

baát-tuyeät maø taâm khoâng thöïc-haønh. Ngoân-ngöõ coù taùnh-caùch bieän-baùc vaán-naïn ñeå

thoûa-maõn taâm cao khí ngaïo, thì neân thuû khaåu nhö bình vaø hoan-hyû voâ tranh.

_ Phaûi nhôù raèng toâng-chæ ñoán-giaùo cao-sieâu tuyeät-ñoái, noù thuoäc veà toái-

thöôïng-thöøa, chuyeân daïy tu ñeå giaûi-thoaùt vaø thaønh Phaät vò, neân noù goác

- khoâng meâ-chaáp,

- khoâng voïng-tình, phaân-bieät,

- khoâng thuû-xaû, khoâng bæ-thöû,

- khoâng ngaõ-nhôn, khoâng thaân-sô,

- khoâng aân-oaùn,

- khoâng truï saéc-töôùng,

- khoâng chaáp vaên-töï.

_ Theá neân ngöôøi chuyeân tu ñoán-giaùo khoâng coù moät maûy chi tranh caõi hôn

thua, vì tranh caõi chaúng nhöõng voâ-ích laïi coøn sai laïc maát toâng yù cuûa ñaïo giaûi-thoaùt.

_ Caùc vò thöôïng-caên quyeát chí thuaàn-tuùy tu-haønh giaûi-thoaùt bieån khoå soâng

meâ thì luoân giöõ phaùp voâ tranh, ñeå töï-taùnh khoûi phaûi bò duyeân maø laån quaån maõi

trong voøng nghieäp baùo vay traû luaân-hoài sanh töû.

17 – 19

AÂm Nghóa

17. Thôøi ñoà-chuùng vaên thuyeát keä dó, phoå

giai taùc leã, tònh theå sö yù, caùc caùc nhieáp

taâm, y phaùp tu-haønh, caùnh baát caûm

traùnh.

_ Naõi tri ñaïi-sö, baát cöûu truï theá, Phaùp-

Haûi Thöôïng-toïa, taùi baùi vaán vieát:

_ ‚Hoøa-Thöôïng nhaäp dieät chi haäu, y

phaùp ñöông phoù haø nhaân?‛

17. Thuôû aáy, ñoà-chuùng nghe Toå ñoïc keä

roài, taát caû ñeàu laøm leã vaø vaâng theo toân yù

cuûa ñöùc thaày, moãi ngöôøi thaâu nhieáp laáy

taâm maø y phaùp tu-haønh, chaúng daùm traùi

caõi.

_ Ñoà-chuùng bieát Toå chaúng coøn ôû theá laâu

nöõa, neân Thöôïng-toïa Phaùp-Haûi, thay

maët ñaïi-chuùng laïy Toå maø hoûi raèng:

_ ‚Sau khi Hoøa-Thöôïng vaøo Nieát-Baøn, y

phaùp seõ truyeàn phoù cho ngöôøi naøo?‛


18. Sö vieát: Ngoâ ö Ñaïi-Phaïm Töï thuyeát-

phaùp, dó chí ö kim, sao luïc löu-haønh,

muïc vieát: ‚Phaùp-Böûu-Ñaøn Kinh‛.

_ Nhöõ ñaúng thuû-hoä, ñeä töông truyeàn thoï,

ñoä chö quaàn sanh.

_ Ñaõn y thöû thuyeát, thò danh chaùnh-

phaùp.

18. Toå baûo: Nhöõng lôøi ta thuyeát-phaùp töø

nôi chuøa Ñaïi-Phaïm cho ñeán nay, bieân

cheùp thaønh moät quyeån kinh ñeå löu-

truyeàn, nhan ñeà laø: ‚Kinh Phaùp-Böûu-

Ñaøn‛.

_ Caùc con phaûi giöõ gìn laáy, thay phieân

nhau truyeàn-thoï, maø ñoä chuùng quaàn

sanh.

_ Cöù y theo lôøi daïy trong kinh maø thaät-

haønh, aáy goïi laø phaùp chaùnh.

19. Kim vò nhöõ ñaúng thuyeát-phaùp, baát

phoù kyø y.

_ Caùi vò nhöõ ñaúng, tín-caên thuaàn-thuïc,

quyeát-ñònh voâ nghi, kham nhieäm ñaïi-söï.

_ Nhieân cöù tieân toå Ñaït-Ma ñaïi-sö ‚phuù

thoï‛ keä yù, y baát hieäp truyeàn.

19. Nay ta vì caùc con maø truyeàn phaùp,

chôù chaúng truyeàn y.

_ Laø vì caùc con tín-caên thuaàn-thuïc,

quyeát-ñònh khoâng nghi, ñuû söùc gaùnh noåi

vieäc lôùn.

_ Nhöng cöù theo yù keä ‚phuù thoï‛ cuûa Sô-

Toå laø Ñaït-Ma ñaïi-sö, thì y naøy chaúng

neân truyeàn xuoáng nöõa.

Keä vieát:

Ngoâ boån lai tö ñoä,

Truyeàn phaùp cöùu meâ tình,

Nhöùt hoa khai nguõ dieäp,

Keát quaû töï-nhieân thaønh.

Keä raèng:

Voán ta ñeán coõi naøy,


Moät hoa nôû naêm caønh,

Keát traùi ñöôïc sum seâ.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy noùi, khi Ñöùc Luïc-Toå ñoïc keä roài, thì taát caû ñeàu laøm leã vaø vaâng

theo toân-yù cuûa Ñöùc Luïc-Toå daïy moïi ngöôøi ñeàu nhieáp taâm y theo phaùp maø tu-haønh,

khoâng daùm tranh caõi.

_ Ñaïi-chuùng bieát Toå khoâng coøn ôû ñôøi bao laâu nöõa, neân Thöôïng-toïa Phaùp-

Haûi ñaûnh leã hoûi raèng:

- “Sau khi Hoøa-Thöôïng nhaäp-dieät, thì y phaùp seõ trao laïi cho ngöôøi naøo?”

Toå baûo:

_ Ta ôû chuøa Ñaïi-Phaïm noùi phaùp cho ñeán ngaøy nay, caùc oâng neân sao cheùp

laïi ñeå löu-haønh, laáy teân laø kinh Phaùp-Böûu-Ñaøn, roài caùc oâng giöõ gìn maø truyeàn trao

cho nhau vaø ñoä caùc quaàn sanh. Caùc ngöôi y theo lôøi thuyeát naøy, thì goïi laø chaùnh-

phaùp.

_ Nay ta vì caùc oâng noùi phaùp, chôù chaúng trao y, vì caùc oâng coù tín-caên ñaõ

thuaàn-thuïc, quyeát-ñònh khoâng coøn nghi ngôø maø kham nhaän ñöôïc ñaïi-söï.

_ Vì y cöù vaøo keä phoù thoï cuûa Sô-Toå laø Ñaït-Ma Ñaïi-sö, thì y naøy chaúng neân

truyeàn xuoáng nöõa.

_ Ñöùc Luïc-Toå noùi keä:


“Voán ta ñeán coõi naøy,


Moät hoa nôû naêm caønh,

Keát traùi ñöôïc sum seâ”.

_ Nguyeân boán caâu keä naøy laø baøi keä phuù phaùp cuûa Sô-Toå Ñaït-Ma truyeàn

cho ngaøi Hueä-Khaû Ñaïi-sö (töùc laø Thaàn-Quang luùc tröôùc). Nay Luïc-Toå thuaät laïi cho

ñeä-töû nghe maø bieát daáu tích xöa.

- Ta : laø lôøi cuûa Sô-Toå Ñaït-Ma töï xöng.

- Coõi naøy : laø chæ ngöôøi Trung-Quoác.

- Truyeàn phaùp : laø truyeàn phaùp ñoán-giaùo.

- Meâ tình : laø caùi tình thöùc phaân-bieät, chaáp coù thaät-ngaõ thaät-phaùp, maø

chöa giaùc-ngoä ñöôïc boån-theå thanh-tònh cuûa töï-taùnh (Chôn-Taâm).

- Moät hoa nôû naêm caønh: laø noùi caùi nhöùt-thöøa taâm-aán cuûa ngaøi truyeàn sang

xöù Taøu, töø ñoù veà sau ñöôïc naêm ñôøi Toå thöøa thoï y-baùt laøm Toå.

Toùm laïi:

_ Hai caâu ñaàu: laø lôøi ngaøi töï-thuaät caùi baûn-yù cuûa ngaøi ôû Taây-Truùc sang Taøu.

_ Hai caâu döôùi: laø lôøi ngaøi huyeàn-kyù caùi cô-duyeân ñaéc phaùp vaø theå ñaïi

truyeàn y-phaùp cho ñeä-töû bieát.

_ Neân keä naøy laø keä phuù phaùp cuûa ñöùc Ñoâng-Ñoä Sô-Toå Boà-Ñeà Ñaït-Ma

truyeàn cho nhò Toå Hueä-Khaû (laø Thaàn-Quang).

_ Ñaïi-yù keä laø:

- Goác ta töø Taây-Thieân (nay laø AÁn-Ñoä) sang Ñoâng-Ñoä (nay laø Trung-Quoác)

truyeàn phaùp-moân ñoán-giaùo, ñoä thoaùt caùc haïng coù tình thöùc meâ-muoäi chaáp-tröôùc.

- Töø ta truyeàn xuoáng naêm ñôøi thì coù thoï y-baùt laøm Toå, chaùnh-ñaïi quang-

minh, hoaèng ñaïo cöùu theá, laøm cho toâng-moân saùng toû huy-hoaøng, hieäu-quaû thaønh-

töïu myõ-maõn.

20 – 22

AÂm Nghóa

20. Sö phuïc vieát:

_ Nhöõ ñaúng nhöôïc duïc thaønh-töïu chuûng

trí, tu ñaït nhöùt töôùng tam-muoäi, nhöùt

haïnh tam-muoäi.

20. Toå laïi noùi:

_ Caùc con neáu muoán thaønh ñöôïc chuûng

trí, thì phaûi thoâng phaùp nhöùt töôùng

chaùnh-ñònh (laø chaùnh-ñònh khoâng töôùng), vaø voâ-

haïnh chaùnh-ñònh (laø chaùnh-ñònh khoâng haïnh).

_ Nhöôïc ö nhöùt-thieát xöù nhi baát truï

töôùng, ö bæ töôùng trung baát sanh taêng

(gheùt) aùi (thöông),

- dieäc voâ thuû xaû,

- baát nieäm lôïi-ích thaønh-hoaïi ñaúng söï,

- an-nhaøn ñieàm-tònh, hö-dung ñaïm-baïc,

thöû danh nhöùt töôùng tam-muoäi.

_ Baát-luaän ôû choã naøo cuõng chaúng truï

töôùng, daàu coù ôû trong töôùng cuõng chaúng

sanh taâm gheùt vaø thöông;

- cuõng chaúng coù taâm laáy, boû;

- chaúng nghó caùc vieäc lôïi-ích, neân hö;

- raûnh rang, yeân laëng, roãng khoâng, thanh

thaûn, ñoù goïi laø voâ-töôùng chaùnh-ñònh (laø tu

phaùp voâ-sanh maø ñöôïc chaùnh-ñònh).


21. Nhöôïc ö nhöùt-thieát xöù, haønh truï, toïa

ngoïa, thuaàn-nhöùt tröïc-taâm, baát-ñoäng

ñaïo-traøng, chôn thaønh tònh-ñoä, thöû danh

nhöùt haïnh tam-muoäi.

21. Neáu ôû moïi nôi, hoaëc ñi, ñöùng, ngoài,

naèm, haèng giöõ taâm ngay thaúng, chaúng

ñoäng ñaïo-traøng, thì thaønh caûnh tònh-ñoä,

ñoù goïi laø voâ-haïnh chaùnh-ñònh (laø tu phaùp

haïnh voâ-sanh maø ñöôïc chaùnh-ñònh).

_ Nhöôïc nhaân cuï nhò tam-muoäi, nhö ñòa

höõu chuûng, haøm taøng tröôûng döôõng,

thaønh thuïc kyø thieät.

_ Nhöùt töôùng nhöùt haïnh, dieäc phuïc nhö

thò.

_ Neáu ai coù ñuû hai phaùp chaùnh-ñònh naøy,

chaúng khaùc chi ñaát toát laïi coù saün haït

gioáng, ngaäm chöùa nuoâi naáng, keát thaønh

traùi ngon.

_ Chaúng töôùng, chaúng haïnh, laïi cuõng

gioáng nhö vaäy. (Töùc laø thaønh-töïu hieäu-quaû chôn-

thieän-myõ cho ngöôøi tu.)

22. Ngaõ kim thuyeát-phaùp, du nhö thôøi

voõ, phoå nhuaän ñaïi ñòa.

_ Nhöõ ñaúng Phaät-Taùnh, thí chö chuûng töû,

ngoä tö trieâm hieäp, taát giai phaùt sanh.

_ Thöøa ngoâ chæ giaû, quyeát hoaïch Boà-ñeà,

y ngoâ haïnh giaû, ñònh chöùng dieäu quaû.

22. Nay ta noùi phaùp, ví nhö möa thuaän

thôøi, thaám nhuaàn caû ñaïi ñòa.

_ Coøn Phaät-Taùnh cuûa caùc con, ví nhö hoät

gioáng, gaëp möa thì thaám nhuaàn, thaûy

ñeàu naûy sanh.

_ Neáu caùc con vaâng theo yù-chæ cuûa ta thì

chaéc chaén thaønh Boà-ñeà, vaø y theo haïnh

cuûa ta maø tu thì chaéc chaén chöùng ñaëng

dieäu quaû.


Taâm-ñòa haøm chö chuûng,

Phoå voõ taát giai manh,

Ñoán-ngoä hoa tình dó,

Boà-ñeà quaû töï thaønh.

Haõy nghe baøi keä cuûa ta ñaây:

Taâm-ñòa chaát chöùa caùc gioáng laønh,

Möa thaám nhuaàn khaép, moäng naûy sanh,

Tröïc nhaän lôøi daïy aáy,

Thì quaû quí Boà-ñeà töï thaønh.

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå laïi daïy:

_ Neáu caùc ngöôi muoán thaønh-töïu ñöôïc chuûng-trí, thì phaûi thoâng suoát phaùp

nhöùt töôùng tam-muoäi vaø nhöùt haïnh tam-muoäi.

_ Töùc laø laáy khoâng töôùng vaø khoâng haïnh, töùc laø laáy phaùp voâ-sanh maø tu, thì

ñöôïc chaùnh-ñònh (töùc laø lìa caùc töôùng ngaõ vaø töôùng phaùp).


_ Baát cöù ôû choã naøo cuõng chaúng truï töôùng (laø ngaõ, phaùp, chaáp). Daàu coù

ñang ôû nôi töôùng, cuõng chaúng sanh taâm thöông, gheùt, laáy, boû v.v..., cuõng chaúng

nghó caùc vieäc lôïi-ích, neân, hö v.v...

_ Luoân raûnh rang yeân laëng, roãng thoâng bình-tónh (töùc khoâng coøn ham danh

lôïi) thanh thaûn, thì goïi laø nhöùt töôùng tam-muoäi (laø chaùnh-ñònh khoâng töôùng).

_ Coøn nhö ôû taát caû nôi naøo: hoaëc ñi, hoaëc ñöùng, hoaëc naèm, hoaëc ngoài maø

luoân haèng ñeå taâm tröïc thaúng thanh-tònh, chaúng ñoäng ñaïo-traøng, thì ngay ñoù laø


caûnh tònh-ñoä hieån baøy, goïi laø nhöùt haïnh tam-muoäi (laø voâ haïnh, chaùnh-ñònh), töùc laø

tu phaùp voâ-sanh maø ñöôïc chaùnh-ñònh.

_ Neáu ai coù ñaày ñuû caû hai phaùp chaùnh-ñònh naøy, thì chaúng khaùc chi ñaát toát

maø laïi saün coù hoät gioáng toát, neân ñöôïc ñaát nuoâi naáng maø keát thaønh traùi ngon.

_ Neân nhöùt töôùng, nhöùt haïnh laïi cuõng gioáng nhö vaäy, töùc laø taâm saün coù hoät

gioáng toát, nay thaønh keát-quaû laø chôn, thieän, myõ cho ngöôøi tu.


_ Ta noùi phaùp ví nhö möa thuaän thôøi (ñuùng vuï), laøm thaám nhuaàn caû ñaïi ñòa

(caùc taâm-ñòa chuùng-sanh).

_ Ñöùc Luïc-Toå baûo raèng Phaät-Taùnh cuûa taát caû moïi ngöôøi laø hoät gioáng, neân

khi gaëp möa thì goäi nhuaàn (thaám nhuaàn khaép) maø ñöôïc naûy sanh.

_ Toå coøn nhaéc theâm: Caùc ngöôi neân vaâng theo yù-chæ cuûa ta maø tu-haønh, thì

chaéc chaén thaønh ñaïo Boà-ñeà vaø chöùng ñöôïc dieäu-quaû.

_ Ñeán ñaây Ñöùc Luïc-Toå ñoïc keä raèng:

“Taâm chaát chöùa caùc gioáng,

Möa thaám moäng naûy sanh,

Toû ñaëng hoa tình aáy,

Boà-ñeà quaû töï thaønh”.

_ Hai caâu ñaàu noùi Phaät-Taùnh ôû trong taâm ngöôøi, ví nhö hoät gioáng ôû saün

trong ñaát.

- Phaät-Taùnh: laø nhôø nghe phaùp ôû beân ngoaøi, maø taùc-ñoäng vaøo laøm cho noù

phaùt-khôûi ñöôïc caùi taùnh giaùc saùng suoát saün coù, cuõng gioáng nhö hoät gioáng nhôø söùc

möa thaám nhuaàn ñaát, maø nöùt moäng sanh choài vaäy.

_ Hai caâu sau noùi:

- Hoa tình: laø noùi yù-chæ (laø lôøi daïy) maø chôù hieåu nghóa laø tình-duïc. Neân neáu

toû ngoä ñöôïc yù-chæ (lôøi daïy) thì töï-nhieân thaønh ñöôïc quaû giaùc maø khoâng caàn ñôïi

phaûi tu phaùp gì caû.

Toùm laïi:

_ Moãi ngöôøi chuùng ta ai cuõng coù taâm-ñòa, giaùc, töùc laø ñaõ coù chöùa saün caùc

hoät gioáng laønh (töùc laø caùc taùnh laønh) nay nhôø thaám nhuaàn ñaïo-phaùp môùi toû ngoä

ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm).

_ Gioáng nhö caây coû coù moäng saün ôû döôùi ñaát, nhôø naêng-löïc cuûa nöôùc möa

thaám vaøo, thì moäng naåy choài sanh laù.

_ Neáu thaáu-trieät ñöôïc lôøi daïy naøy thì cuõng gioáng nhö xöa Toå Ma-Ha Ca-

Dieáp móm cöôøi tröôùc hoa sen haøm-tieáu cuûa Ñöùc Phaät Thích-Ca caàm nôi tay, thì töï-

nhieân ñöôïc vieân-thaønh chaùnh-quaû Voâ-thöôïng Boà-ñeà.


23 – 31

AÂm Nghóa

23. Sö thuyeát keä dó, vieát:

_ ‚Kyø phaùp voâ nhò, kyø taâm dieäc nhieân;

kyø ñaïo thanh-tònh, dieäc voâ chö töôùng.

_ Nhöõ ñaúng thaän vaät quaùn tònh, caäp

khoâng kyø taâm; thöû taâm boån tònh, voâ khaû

thuû xaû.

_ Caùc töï noã löïc, tuøy duyeân haûo khöù‛.

_ Nhó thôøi ñoà-chuùng taùc leã nhi thoái.

23. Toå noùi keä xong, roài noùi:

_ ‚Phaùp voán chaúng phaûi hai, taâm cuõng

nhö vaäy; Ñaïo voán thanh-tònh, khoâng coù

caùc töôùng.

_ Caùc con neân thaän-troïng (deø daët) chôù

quaùn tònh, ñöøng chaáp khoâng taâm; vì taâm

voán tònh, chaúng neân laáy, boû.

_ Moãi ngöôøi phaûi gaéng söùc, tuøy duyeân

maø ñi (hoùa-ñoä)‛.

_ Khi aáy ñoà-chuùng ñaûnh leã taï ôn Toå roài

lui ra.

24. Ñaïi-sö, thaát nguyeät baùt nhöït, hoát vò

moân-nhaân vieát:

_ ‚Ngoâ duïc qui Taân-Chaâu, nhöõ ñaúng toác

lyù chu tieáp‛. (Chu: thuyeàn. Tieáp: maùi cheøo)

_ Ñaïi-chuùng ai löu thaäm thieát.

24. Ngaøy muøng 8 thaùng 7, thoaït nhieân

Toå noùi vôùi chö ñeä-töû raèng:

_ ‚Ta muoán veà Taân-Chaâu, caùc con mau

söûa soaïn thuyeàn cheøo‛.

_ Ñaïi-chuùng buoàn thaûm vaø thieát-tha xin

Toå ôû laïi.

25. Sö vieát: ‚Chö Phaät xuaát-hieän, do thò

Nieát-Baøn.

_ Höõu lai taát khöù, lyù dieäc thöôøng nhieân.

_ Ngoâ thöû hình-haøi, qui taát höõu sôû‛.

25. Toå noùi: ‚Chö Phaät ra ñôøi, coøn phaûi

nhaäp Nieát-Baøn.

_ Coù ñeán thì phaûi coù ñi, aâu cuõng laø leõ

thöôøng-tình.

_ Xaùc thaân cuûa ta ñaây, phaûi veà choã ñaõ

ñònh‛.

26. Chuùng vieát:

_ ‚Sö tuøng thöû khöù, taûo vaõng khaû hoài?‛.

26. Ñaïi-chuùng baïch:

_ ‚Laàn naøy Hoøa-Thöôïng ñi, ngaøy naøo

trôû laïi, sôùm hay muoän?‛

27. Sö vieát: ‚Dieäp laïc qui caên, lai thôøi

voâ nhöït‛.

27. Toå noùi: ‚Laù ruïng veà coäi, chaéc khoâng

coøn trôû laïi‛.

28. Höïu vaán vieát: ‚Chaùnh-phaùp nhaõn

taïng truyeàn phuù haø nhaân?‛

28. Chuùng laïi baïch: ‚Chaùnh-phaùp giaùc

taâm truyeàn phoù cho ngöôøi naøo?‛

29. Sö vieát: ‚Höõu ñaïo giaû ñaéc, voâ taâm

giaû khoâng‛.

(Löu yù! Baûn in khaùc: ‚Höõu ñaïo giaû ñaéc, voâ taâm giaû

thoâng‛.)

29. Toå noùi: ‚Keû coù ñaïo thì ñaëng, keû voâ

taâm thì khoâng‛.

(Nghóa laø: ‚Keû coù ñaïo thì ñaëng, keû voâ taâm thì thoâng

hieåu‛.)

30. Vaán vieát: ‚Vò tri tuøng thöôïng Phaät

Toå, öùng hieän dó lai, truyeàn thoï kyû ñaïi?

Nguyeän thuøy khai thò‛.

30. Ñaïi-chuùng laïi noùi: ‚Chuùng con chöa

bieát töø treân Phaät vaø Toå, öùng hieän ra ñôøi

tôùi nay, truyeàn thoï ñaõ bao nhieâu ñôøi?

Xin Hoøa-Thöôïng chæ daïy‛.


31. Sö vaân: ‚Coå Phaät öùng theá, dó voâ-soá

löôïng, baát khaû keá daõ. Kim dó thaát Phaät vò

thæ.

31. Toå noùi: ‚Xöa Phaät ra ñôøi, voâ-soá voâ-

löôïng khoâng theå naøo keå cho xieát. Nay

keå sô löôïc coù baûy Ñöùc Phaät ñöùng ñaàu.

Quaù-khöù trang-nghieâm kieáp:

1. Tyø-Baø-Thi Phaät.

2. Thi-Khí Phaät.

3. Tyø-Xaù-Phuø Phaät.

Trong kieáp trang-nghieâm veà thôøi quaù-

khöù coù 1.000 vò ra ñôøi roài, ba vò ra choùt

laø:

- Vò thöù 998 laø Phaät Tyø-Baø-Thi.

- Vò thöù 999 laø Phaät Thi-Khí.

- Vò thöù 1000 laø Phaät Tyø-Xaù-Phuø (nhaân-

daân thoï 60 tuoåi).

Kim hieàn kieáp:

4. Caâu-Löu-Toân Phaät.

5. Caâu-Na-Haøm Maâu-Ni Phaät.

6. Ca-Dieáp Phaät.

7. Thích-Ca Maâu-Ni Phaät.

Trong hieàn kieáp veà thôøi hieän-taïi thì cuõng

coù 1.000 vò laàn löôït ra ñôøi nhö:

- Vò thöù nhöùt laø Phaät Caâu-Löu-Toân (nhaân-

daân soáng 60.000 tuoåi).

- Vò thöù hai laø Phaät Caâu-Na-Haøm Maâu-

Ni (nhaân-daân soáng 40.000 tuoåi).

- Vò thöù ba laø Phaät Ca-Dieáp (nhaân-daân soáng

20.000 tuoåi).

- Vò thöù tö laø Phaät Thích-Ca Maâu-Ni

(nhaân-daân soáng 100 tuoåi).

- Phaät Di-Laëc töông-lai. - Vò thöù naêm laø Phaät Di-Laëc.

(Traûi qua ñeán thôøi kieáp taêng, nhaân-daân soáng 800 tuoåi

thì Phaät môùi ra ñôøi, roài laàn löôït cho ñeán heát 1.000 vò

Phaät thì môùi böôùc qua thôøi kieáp tinh-tuù vò-lai cuõng coù

1.000 vò ra ñôøi.)

Thích-Ca Maâu-Ni Phaät thuû truyeàn: Ñöùc Phaät Thích-Ca Maâu-Ni trao truyeàn

caùc Toå nhö:

1. Ma-Ha Ca-Dieáp Toân-giaû, Toå thöù 1

2. A-Nan-Ñaø Toân-giaû, Toå thöù 2

3. Thöông-Na Hoøa-Tu Toân-giaû, Toå thöù 3

4. Ö-Ba Caùc-Ña Toân-giaû, Toå thöù 4

5. Ñeà-Ña-Ca Toân-giaû, Toå thöù 5

6. Di-Daõ-Ca Toân-giaû, Toå thöù 6

7. Baø-Tu Maät-Ña Toân-giaû, Toå thöù 7

8. Phaät-Ñaø Nan-Ñeà Toân-giaû, Toå thöù 8

9. Phuïc-Maëc Maät-Ña Toân-giaû, Toå thöù 9

10. Hieáp-Ña-Ra Toân-giaû, Toå thöù 10

11. Phuù-Na Ña-Sa Toân-giaû, Toå thöù 11

12. Maõ-Minh Toân-giaû, Toå thöù 12

13. Ca-Tyø Ma-La Toân-giaû, Toå thöù 13

14. Long-Thoï Toân-giaû, Toå thöù 14

15. Ca-Na Ñeà-Baø Toân-giaû, Toå thöù 15

16. La-Haàu La-Ña Toân-giaû, Toå thöù 16


17. Taêng-Giaø Nan-Ñeà Toân-giaû, Toå thöù 17

18. Giaø-Da Xaù-Ña Toân-giaû, Toå thöù 18

19. Cöu-Ma La-Ña Toân-giaû, Toå thöù 19

20. Xaø-Da-Ña Toân-giaû, Toå thöù 20

21. Baø-Tu Baøn-Ñaø Toân-giaû, Toå thöù 21

22. Ma-Na-La Toân-giaû, Toå thöù 22

23. Haïc-Laëc-Na Toân-giaû, Toå thöù 23

24. Sieâu-Töû Toân-giaû, Toå thöù 24

25. Baø-Xaù Tö-Ña Toân-giaû, Toå thöù 25

26. Baát-Nhö Maät-Ña Toân-giaû, Toå thöù 26

27. Baùt-Nhaõ Ñaø-La Toân-giaû, Toå thöù 27

28. Boà-Ñeà Ñaït-Ma Toân-giaû, Toå thöù 28

Boà-Ñeà Ñaït-Ma Toân-giaû ngöôøi ôû Taây-Thieân laøm Toå thöù 28, vì cô-duyeân sang

Ñoâng-Ñoä, laøm Sô-Toå, truyeàn y phaùp cho naêm vò Toå nhö:

29. Hueä-Khaû (Thaàn-Quang) Ñaïi-sö, Nhò-Toå

30. Taêng-Xaùn Ñaïi-sö, Tam-Toå

31. Ñaïo-Tín Ñaïi-sö, Töù-Toå

32. Hoaèng-Nhaãn Ñaïi-sö, Nguõ-Toå

33. Hueä-Naêng Ñaïi-sö, Luïc-Toå

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy, Ñöùc Luïc-Toå daïy theâm veà phaùp, taâm, ñaïo vaø noùi lôøi giaõ töø vaø ai laø

ngöôøi thöøa thoï.

_ Ñöùc Luïc-Toå baûo:

- Phaùp : voán khoâng phaûi hai, laø ñoái vôùi taát caû töôùng, noù chæ laø moät thaät

töôùng, töùc laø nhöùt töôùng tam-muoäi (laø voâ-töôùng chaùnh-ñònh) laø

duøng phaùp voâ-sanh maø haønh thì ñöôïc chaùnh-ñònh.

- Taâm : thì cuõng vaäy, laø trong taát caû caùc oai-nghi laø ñi, ñöùng, ngoài, naèm ñeàu

cuõng chæ do moät tröïc-taâm ñieàu-khieån maø thoâi.

- Ñaïo : voán thanh-tònh cuõng khoâng coù caùc töôùng.

_ Vaäy caùc ngöôi neân deø daët caån-thaän chôù xeùt laøm cho noù ñöôïc tònh (quaùn

tònh) vaø cuõng ñöøng chaáp ñeå taâm troáng khoâng laø taâm khoâng ngô (laø taâm khoâng).

_ Vì Chôn-Taâm naøy voán saün thanh-tònh maø chaúng neân duøng laáy, boû.

_ Moãi ngöôøi töï noã löïc tuøy duyeân ñi vui veû (laø noùi luùc ra ñi phaûi bieát nhö

vaäy). Khi aáy taát caû ñoà-ñeä, chuùng ñeàu laøm leã roài lui ra.

_ Cho ñeán ngaøy muøng 8 thaùng 7, Toå chôït baûo caùc ñeä-töû: “Ta muoán veà Taân-

Chaâu, vaäy caùc ngöôi söûa soaïn thuyeàn cheøo cho mau”.

_ Ñaïi-chuùng bieát, neân ñeàu buoàn baõ maø coá caàm Toå ôû laïi.

_ Ñöùc Luïc-Toå baûo: “Chö Phaät ra ñôøi coøn phaûi nhaäp Nieát-Baøn, neân coù ñeán

thì phaûi coù veà, ñaây cuõng laø leõ thöôøng-tình maø thoâi. Coøn xaùc thaân hình-haøi cuûa ta

ñaây phaûi trôû veà choã ñaõ ñònh”.


_ Ñaïi-chuùng baïch: “Laàn naøy Hoøa-Thöôïng ñi, thì ngaøy naøo trôû laïi, laâu hay

mau?”

_ Ñöùc Luïc-Toå baûo: “Laù ruïng veà coäi, chaéc khoâng coøn trôû laïi”.

_ Ñaïi-chuùng laïi baïch: “Chaùnh-phaùp nhaõn-taïng truyeàn phoù laïi cho ngöôøi

naøo?”

_ Ñöùc Luïc-Toå baûo: “Keû lieãu ñaïo thì ñöôïc, keû voâ-tình thì khoâng”.

_ Ñoaïn naøy chuùng ta caàn thaáy roõ raèng moïi ngöôøi daàu laø phaøm hay thaùnh,

ñaõ coù thaân thì phaûi coù hoaïi, neân tu-haønh maø thaân naøy khoâng hoaïi laø vieäc khoâng

phaûi; nhöng noù coù choã khaùc nhau giöõa phaøm vaø thaùnh.

_ Thaân phaøm khi hoaïi thì thaáy ñau khoå, roài ñi tìm thaân khaùc.

_ Coøn Thaùnh khi thaân hoaïi thì bieát choã veà, neân khoâng ñau khoå vaø lo sôï, maø

cuõng khoâng tìm kieám thaân khaùc.

_ Neân ai sanh ra trong coõi ñôøi naøy ñeàu cuõng phaûi theo luaät sanh-töû caû.

_ Nhöng caùc Thaùnh-nhaân thì thaáy vieäc sanh-töû laø moät leõ thöôøng, vì caùc ngaøi

ñaõ thoâng lyù sanh-töû vaø bieát choã ñi, choã veà cuûa mình.

_ Coøn veà söï truyeàn thöøa, chuùng ta thöôøng cöù nghó raèng phaûi trao truyeàn

cho ngöôøi ñeä-töû naøo ñaùng tin caäy, nhöng Ñöùc Luïc-Toå laïi baûo heã ngöôøi naøo ñaït lieãu

ñaïo thì ñöôïc, coøn ngöôøi naøo voâ taâm thì khoâng ñöôïc.

_ Vì Phaät-phaùp voán khoâng phaûi ñeå truyeàn trao, maø heã ai ñaït lieãu ñaïo, thoâng

hieåu nghóa-lyù thaâm saâu bí-maät, maø haèng soáng ñöôïc vôùi noù, töùc laø haèng giaùc vôùi

Chôn-Taâm, thì töùc laø ñöôïc trao truyeàn roài.

_ Neân khoâng caàn phaûi laøm leã quan-troïng cho coù hình-thöùc ñeå trao truyeàn

cho ngöôøi naøo ñoù, ñaây laø hình-thöùc giaû-töôùng trao truyeàn.

_ Vì Phaät-phaùp ñaõ saün coù trong taát caû taâm taùnh cuûa moïi loaøi roài, mình chæ

laøm sao cho taâm ñöôïc khai saùng trí-tueä maø nhaän ra caùi taùnh thaät (Chôn-Taâm)

thaâm saâu cuûa hoï, khoâng coøn laàm laãn nöõa, thì ñaây goïi laø ñöôïc truyeàn trao roài.

_ Chôù ñaâu coù phaùp thöù hai beân ngoaøi ñem vaøo cho ngöôøi ñöôïc. Theá neân

ñöøng hieåu laàm laø caàn phaûi coù thaày truyeàn cho troø caùi phaùp bí-maät naøo ñoù thì môùi

ñöôïc.

_ Sôû-dó luùc ñaàu coù truyeàn y phaùp laø vì daân chuùng beân Trung-Hoa baáy giôø

chöa tin ñöôïc ñöôøng loái tu thieàn cuûa chö Toå.

_ Vì hoï nghó raèng Toå Boà-Ñeà Ñaït-Ma sang Taøu, thì chæ coù ngaøi hieåu thieàn,

coøn ngöôøi thöøa-keá thì khoâng bieát thieàn, neân buoäc loøng chö Toå phaûi coù gì laøm tin, laø

coù truyeàn y phaùp cho.

_ Ngöôøi naøo coù mang y phaùp cuûa ngaøi laø ngöôøi ñöôïc ngaøi aán-chöùng, töùc laø

ñaõ thoâng ñaït thieàn ñuùng nhö Toå.

_ Daàn veà sau, giaùo-phaùp thieàn ñaõ khai roäng nhieàu, neân ai cuõng thoâng hieåu

caû, thì truyeàn cho ngöôøi naøo ñaây?

_ Vì theá sau naøy, heã ai toû thaáy ñaïo töùc laø ñaït ñaïo, thì goïi laø ñöôïc trao

truyeàn, coøn nhö ai voâ taâm thì khoâng ñöôïc trao truyeàn.

_ Ñeán ñaây chuùng hoûi: “Chuùng con chöa bieát töø tröôùc Phaät vaø Toå ra ñôøi ñeán

nay, söï truyeàn-thoï ñöôïc bao nhieâu ñôøi, mong ngaøi thöông xoùt chæ daïy”.


Toå daïy:

_ Xöa Phaät ra ñôøi thì voâ-soá löôïng, khoâng theå naøo keå heát cho xieát.

_ Nay ta keå sô löôïc coù baûy Ñöùc Phaät ñöùng ñaàu cuûa kieáp “Trang-nghieâm” vaø

“Hieàn Kieáp” ôû thôøi hieän-taïi.

_ Trong thôøi Trang-nghieâm laø thôøi quaù-khöù kieáp coù 1.000 vò Phaät ñaõ ra ñôøi

vaø thôøi hieän-taïi laø thôøi Hieàn Kieáp cuõng coù 1.000 vò Phaät seõ ra ñôøi.

_ Nhöng hieän giôø môùi coù boán vò ñaõ ra ñôøi, cho ñeán khi vò thöù 1.000 ra ñôøi

chaám döùt, thì coù kieáp vò-lai cuõng coù 1.000 vò Phaät ra ñôøi ôû thôøi kieáp “Tinh Tuù”.

_ Thuôû quaù-khöù cuûa kieáp Trang-nghieâm coù ba vò ra ñôøi choùt laø:

- Vò thöù 998 laø Phaät Tyø-Baø-Thi,

- Vò thöù 999 laø Phaät Thi-Khí,

- Vò thöù 1.000 laø Phaät Tyø-Xaù-Phuø (luùc naøy daân chuùng soáng thoï 60 tuoåi).

_ Ñeán thôøi hieän-taïi laø thôøi Hieàn-Kieáp cuõng coù 1.000 vò Phaät ra ñôøi, maø nay

môùi ra ñôøi coù boán vò Phaät maø thoâi:

- Vò thöù nhöùt laø Phaät Caâu-Löu-Toân (nhaân-daân soáng 60.000 tuoåi).

- Vò thöù hai laø Phaät Caâu-Na-Haøm Maâu-Ni (nhaân-daân soáng 40.000 tuoåi).

- Vò thöù ba laø Phaät Ca-Dieáp (nhaân-daân soáng 20.000 tuoåi).

- Vò thöù tö laø Phaät Thích-Ca Maâu-Ni (nhaân-daân soáng 100 tuoåi) cao 2m.

- Vò thöù naêm laø Phaät Di-Laëc (vò naøy traûi qua heát thôøi kieáp giaûm, roài ñeán kieáp

taêng, cho ñeán daân chuùng soáng ñeán 800 tuoåi, thì Ñöùc Phaät Di-Laëc môùi ra ñôøi).

_ Roài laàn löôït cho ñeán heát 1.000 vò Phaät thì chaám döùt kieáp hieän-taïi, thì môùi

böôùc qua thôøi vò-lai laø kieáp Tinh-Tuù cuõng coù 1.000 vò Phaät ra ñôøi.

32 – 34

AÂm Nghóa

32. Tuøng thöôïng chö Toå, caùc höõu baåm

thöøa, nhöõ ñaúng höôùng haäu, ñeä ñaïi löu-

truyeàn, voâ linh quai ngoä.

32. Treân coù chö Toå vaâng thoï, löu-truyeàn

tieáp noái nhau, döôùi coù caùc con veà sau,

cuõng phaûi löu-truyeàn ñôøi naøy sang ñôøi

noï, ñöøng ñeå sai laïc.

33. Höïu vieát:

_ ‚Thöû haäu voâ höõu nan phuû?‛

33. Ñaïi-chuùng baïch:

_ ‚Töø ñaây veà sau coù naïn chi khoâng?‛

34. Sö vieát:

_ Ngoâ dieät haäu nguõ luïc nieân, ñöông höõu

nhöùt nhaân, duïc thuû ngoâ thuû. Thính ngoâ

kyù vieát:

Ñaàu thöôïng döôõng thaân,

Khaåu lyù tu xan,

Ngoâ maõn chi naïn,

Döông Lieãu vi quan.

34. Toå baûo:

_ Sau khi ta tòch-dieät caùch naêm, saùu naêm

sau, seõ coù moät ngöôøi, muoán troäm laáy

ñaàu ta. Vaäy haõy nghe lôøi saám-kyù cuûa ta:

Treân ñaàu nuoâi thaân,

Trong mieäng caàn aên,

Gaëp naïn teân Maõn,

Döông Lieãu laøm quan.


GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå daïy caùc ñeä-töû löu-truyeàn tieáp noái caùi ñaïo voâ-sanh

vaø coøn cho bieát naïn tai cuûa Toå sau khi tòch-dieät, laø seõ coù moät ngöôøi muoán troäm laáy

ñaàu cuûa ta vaø coù baøi saám raèng:

Treân ñaàu nuoâi thaân,

Trong mieäng caàn aên,

Gaëp naïn teân Maõn,

Döông lieãu laøm quan.

Doác loøng thôø kính gioáng cha sanh,

Vì ñoùi phaûi toan keá lôïi mình,

Gaëp Maõn, gian nhôn laâm khoå naïn,

Hai quan Döông, Lieãu, xöû phaân raønh.

_ Ñoaïn saám naøy noùi laø coù thaày taêng teân Kim-Ñaïi-Bi, ôû Taân-La, vì raát kính

meán Toå Ñaïi-sö nhö cha meï, neân möôùn Tröông Tònh-Maõn laáy ñaàu ngaøi ñem veà

nöôùc maø thôø cung-döôõng.

_ Tònh Maõn vì ngheøo ñoùi laõnh tieàn thueâ, môùi giaû ngöôøi ñeå tang cha meï, vaøo

thaùp troäm ñaàu Toå-sö. Vieäc ruûi baát thaønh, Tònh-Maõn bò baét giaûi leân quan.

_ Nhaèm luùc oâng Lieãu Voâ-Thieåm, ñöông laøm Thöù-söû, coøn oâng Döông

Khaûng, ñöông laøm Huyeän-leänh. Hai ngöôøi xeùt xöû, laáy theo Phaät-phaùp maø phaân xöû,

neân Tònh-Maõn ñöôïc tha, maø khoûi bò haønh-hình theo quoác-phaùp

_ Ñaây laø lôøi huyeàn-kyù cuûa Toå, ñeán sau naøy môùi suy nghieäm khoâng sai moät

maûy naøo.

35 – 38

AÂm Nghóa

35. Ñaïi-sö, Tieân-Thieân nhò nieân Quí-Söûu

tueá, baùt nguyeät sô tam nhöït (thò nieân

thaäp nhò nguyeät, caûi nguyeân Khai-

Nguyeân) ö Quoác-AÂn Töï trai baõi, vò chö

ñoà-chuùng vieát:

_ ‚Nhöõ ñaúng caùc y vò toïa, ngoâ döõ nhöõ

bieät‛.

35. Nieân-hieäu Tieân-Thieân thöù hai, naêm

Quí-Söûu, ngaøy muøng 3 thaùng 8 (qua

thaùng chaïp naêm aáy, vua ñoåi nieân-hieäu

laïi laø Khai-Nguyeân), taïi chuøa Quoác-aân

vöøa thoï chay xong, Toå baûo ñaïi-chuùng:

_ ‚Caùc con theo ñòa-vò maø ngoài, ta töø-

bieät caùc con‛.

36. Phaùp-Haûi baïch ngoân: ‚Hoøa-Thöôïng

löu haï giaùo-phaùp, linh haäu ñaïi meâ nhaân

ñaéc kieán Phaät-Taùnh?‛

36. Phaùp-Haûi baïch: ‚Hoøa-Thöôïng coøn

löu laïi giaùo-phaùp chi, cho nhöõng keû meâ

ñôøi sau thaáy ñaëng Phaät-Taùnh (Chôn-

Taâm)?‛

37. Sö ngoân:

Nhöõ ñaúng ñeá thính:

_ Haäu ñaïi meâ nhaân, nhöôïc thöùc chuùng-

sanh, töùc thò Phaät-Taùnh;

- nhöôïc baát thöùc chuùng-sanh, vaïn kieáp

mòch Phaät nan phuøng.

_ Ngoâ kim giaùo nhöõ, thöùc töï taâm chuùng-

37. Toå baûo:

Caùc con haõy chaêm nghe cho kyõ:

_ Nhöõng keû meâ ôû ñôøi sau, neáu bieát

chuùng-sanh, töùc laø bieát Phaät-Taùnh;

- baèng chaúng bieát chuùng-sanh thì muoân

kieáp tìm Phaät cuõng khoù gaëp.

_ Ta nay daïy caùc con bieát chuùng-sanh ôû


sanh, kieán töï taâm Phaät-Taùnh.

_ Duïc caàu kieán Phaät, ñaõn thöùc chuùng-

sanh.

_ Chæ vò chuùng-sanh meâ Phaät, phi thò

Phaät meâ chuùng-sanh.

taâm mình vaø thaáy Phaät-Taùnh ôû taâm

mình.

_ Muoán caàu thaáy Phaät, thì phaûi bieát

chuùng-sanh.

_ Chæ vì chuùng-sanh meâ (khoâng nhaän thöùc

ñöôïc) Phaät, chôù chaúng phaûi Phaät meâ (khoâng

nhaän thöùc ñöôïc) chuùng-sanh.

Töï-taùnh nhöôïc ngoä, chuùng-sanh thò Phaät,

Töï-taùnh nhöôïc meâ, Phaät thò chuùng-sanh.

Töï-taùnh bình-ñaúng, chuùng-sanh thò Phaät,

Töï-taùnh taø hieåm, Phaät thò chuùng-sanh.

Töï-taùnh toû ngoä, thì chuùng-sanh laø Phaät,

Töï-taùnh meâ-muoäi, thì Phaät laø chuùng-

sanh.

Töï-taùnh bình-ñaúng, thì chuùng-sanh laø

Phaät,

Töï-taùnh taø hieåm, thì Phaät laø chuùng-sanh.

_ Nhöõ ñaúng taâm nhöôïc hieåm khuùc, töùc

Phaät taïi chuùng-sanh trung; nhöùt nieäm

bình-tröïc, töùc thò chuùng-sanh thaønh Phaät.

_ Ngaõ taâm töï höõu Phaät, töï Phaät thò chôn

Phaät; töï nhöôïc voâ Phaät taâm, haø xöù caàu

chôn Phaät?

_ Neáu caùc con taâm coøn nham-hieåm, töùc

laø Phaät ôû trong chuùng-sanh; baèng moät

nieäm baèng thaúng, töùc laø chuùng-sanh

thaønh Phaät.

_ Taâm mình töï saün coù Phaät, Phaät mình

môùi laø chôn Phaät; neáu mình khoâng coù

taâm Phaät, thì tìm chôn Phaät (Chôn-Taâm) ôû

choã naøo?

38. Nhöõ ñaúng töï taâm thò Phaät, caùnh maïc

hoà nghi.

_ Ngoaïi voâ nhöùt vaät nhi naêng kieán laäp,

giai thò boån-taâm sanh vaïn chuûng phaùp.

Coá kinh vaân:

_ ‚Taâm sanh chuûng chuûng phaùp sanh,

Taâm dieät chuûng chuûng phaùp dieät‛.

_ Ngoâ kim löu nhöùt keä, döõ nhöõ ñaúng

bieät, danh: Töï-taùnh chôn Phaät keä.

_ Haäu ñaïi chi nhaân thöùc thöû keä yù, töï

kieán boån-taâm, töï thaønh Phaät-ñaïo.

38. Töï taâm cuûa caùc con laø Phaät, ñöøng

nghi ngôø chi caû.

_ Ngoaøi khoâng coù moät vaät gì xaây döïng

ñöôïc, ñeàu do taâm mình sanh ra muoân

phaùp. Cho neân kinh noùi:

_ ‚Taâm sanh thì caùc gioáng phaùp ñeàu

sanh, Taâm dieät thì caùc gioáng phaùp ñeàu

dieät‛.

_ Nay ta löu-truyeàn moät baøi keä, ñeå töø

bieät chö ñeä-töû, goïi laø: Keä töï-taùnh chôn

Phaät.

_ Neáu ngöôøi ñôøi sau bieát ñöôïc toân yù cuûa

keä naøy, thì töï thaáy boån-taâm, töï thaønh

Phaät-ñaïo.

GIAÛNG GIAÛI

_ Ñoaïn naøy, Ñöùc Luïc-Toå daïy caùch toû nhaän ra ñöôïc Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm)

cuûa mình raát roõ raøng nhö:

_ Muoán bieát Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm) thì phaûi bieát roõ chuùng-sanh laø gì? Töùc

laø phaûi bieát caùi thaân-ngaõ cuûa mình ra laøm sao? Noù laø thaät hay laø giaû?


_ Neáu bieát ñöôïc noù voán laø giaû, thì môùi thaáy ñöôïc caùi thaät laø Phaät-Taùnh

(Chôn-Taâm) coøn goïi laø phaùp-thaân thaät cuûa ta.

_ Kinh Baùt-Nhaõ cuõng coù noùi: Chieáu kieán nguõ-uaån giai khoâng, töùc laø thaáy roõ

nguõ-uaån trong thaân xaùc mình voán laø hö-voïng, giaû doái, khoâng thaät coù. Ñaây cuõng laø

chæ cho ta thaáy roõ caùi giaû tröôùc, töùc laø thaáy roõ ñöôïc chuùng-sanh (laø thaân xaùc) laø

thaät giaû. Neân khi ñaõ bieát roõ chuùng-sanh khoâng thaät, thì Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm) noù

töï hieån baøy ra.

_ Traùi laïi, chuùng ta cho thaân nguõ-uaån (saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc) naøy laø

chuùng-sanh thaät, neân cöù laàm töôûng noù laø thaät, neân cöù lo phuïc-vuï nhu-caàu cho noù

maõi.

Vaäy chuùng ta phaûi hieåu roõ:

_ Noùi chuùng-sanh laø khoâng phaûi noùi chuùng-sanh beân ngoaøi (laø vaät naøy, vaät

kia, ngöôøi naøy, ngöôøi kia v.v...), maø phaûi bieát chuùng-sanh laø ôû ngay nôi ta, laø caùi

xaùc thaân vaø caùc taâm-thöùc, noù chính laø moät chuùng-sanh.

_ Maø neân xeùt raèng:

- Töù-ñaïi giaû-hôïp laø moät chuùng-sanh

- Voïng-töôûng hö-giaû laø moät chuùng-sanh

- Phieàn-naõo sanh-dieät laø moät chuùng-sanh v.v...

_ Neân khi chuùng ta bieát ñöôïc caùc thöù ñoù roõ raøng, noù voán khoâng thaät coù, noù

laø giaû-hôïp, thì ngay ñoù ta nhaän ra ñöôïc Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm) laø caùi thaät luoân

thöôøng-truï trong thaân ta lieàn.

_ Coøn neáu nhö khoâng roõ ñöôïc nhö vaäy, thì khoâng bao giôø thaáy ñöôïc Phaät-

Taùnh (Chôn-Taâm) thaät cuûa mình ñöôïc.


_ Khi chuùng ta bieát roõ töï taâm chuùng-sanh roài, thì thaáy töï taâm Phaät-Taùnh laø

vaäy.

_ Neân Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm) noù luoân saün ôû ngay nôi taâm mình, maø

chuùng-sanh noù cuõng ôû ngay taâm mình. Vaäy chôù tìm caàu ôû beân ngoaøi voâ-ích.

_ Coøn neáu muoán tìm caàu thaáy Phaät thì chæ caàn toû bieát ngay nôi chuùng-sanh

cuûa mình, thì lieàn nhaän ra ñöôïc Phaät.

_ Chæ vì chuùng-sanh queân Phaät, chôù chaúng phaûi Phaät queân chuùng-sanh.

Vaäy queân Phaät, coù phaûi ta queân Ñöùc Phaät Thích-Ca hay Ñöùc Phaät A-Di-Ñaø

khoâng?

_ Coøn nhö coù phaûi Phaät Thích-Ca hay Phaät A-Di-Ñaø luoân haèng nhôù thöông

chuùng ta maõi, coù phaûi vaäy khoâng?

_ Thaät ra thì khoâng phaûi vaäy!

Chuùng ta neân nhôù:

_ Trong thaân chuùng ta luoân saün coù Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm) roài.

_ Neân khi maét thaáy saéc, thì duyeân theo saéc maø ngay ñoù queân lieàn Phaät-

Taùnh cuûa mình; coøn tai nghe aâm-thanh, thì duyeân theo aâm-thanh maø queân lieàn

Phaät-Taùnh cuûa mình v.v..., nhöng Phaät-Taùnh naøy khoâng bao giôø queân chuùng ta

caû.


_ Phaät-Taùnh naøy cuõng laø choã ñeå chuùng ta nöông nhôø, coøn chuùng ta thì lôïi-

duïng söï hieän-dieän cuûa noù, maø lo chaïy theo duyeân caûnh, thì seõ queân ngay caùi

Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình ñang nöông nhôø. Ví duï nhö:

_ Tai nghe moïi aâm-thanh thì ñeàu roõ bieát, töùc laø Phaät-Taùnh ñang coù hieän-

höõu ôû nôi tai mình; coøn khi phaân-bieät roõ bieát tieáng nhaïc eâm dieäu hay roän raøng, thì

meâ maãn theo tieáng nhaïc eâm dòu roän raøng ñoù, maø khoâng coøn nhôù ñeán Phaät-Taùnh

cuûa mình nöõa.

_ Neân môùi noùi chuùng-sanh queân Phaät, chôù Phaät thì khoâng queân chuùng-

sanh laø vaäy.

Ñöùc Luïc-Toå daïy tieáp:

- Töï-taùnh neáu ngoä, thì chuùng-sanh laø Phaät.

- Töï-taùnh neáu meâ, thì Phaät laø chuùng-sanh.

- Töï-taùnh bình-ñaúng, töùc laø taâm taùnh khoâng loaïn ñoäng.

- Töï-taùnh taø-hieåm (cong vaïy) thì Phaät laø chuùng-sanh.

- Taâm khoâng xao xuyeán, thì chuùng-sanh laø Phaät.

_ Nhö vaäy, chuùng ta khoâng caàn phaûi tìm Phaät ôû ñaâu xa, hay ôû nôi naøo maø

tìm ra ñöôïc Phaät thaät ñöôïc (laø Chôn-Taâm). Vaäy Ñöùc Luïc-Toå daïy raèng:

“Taâm mình laø Phaät,

Ñöøng coù nghi ngôø,

Phaûi tin chaéc nhö theá,

Voán noù khoâng coù moät vaät,

Maø hay döïng laäp muoân loaøi”.

_ Nhö vaäy taát caû ñeàu laø töï-taâm sanh. Vaäy muoán tìm Phaät thì ngay nôi taâm

mình maø tìm thì ñöôïc.

KEÄ TÖÏ-TAÙNH CHÔN PHAÄT

AÂm Nghóa

1. Keä vieát:

Chôn-Nhö töï-taùnh thò chôn Phaät,

Taø-kieán tam-ñoäc thò ma vöông.

1. Keä raèng:

Töï-taùnh Chôn-Nhö laø chôn Phaät,

Taø-kieán tam-ñoäc laø ma vöông.

2.

Taø meâ chi thôøi ma taïi xaù,

Chaùnh-kieán chi thôøi Phaät taïi ñöôøng.

2.

Heã luùc laàm laãn meâ-muoäi, thì ma choaùn

choã,

Maø khi thaáy roõ thaät thì Phaät vaøo nhaø.

3.

Taùnh trung taø-kieán tam-ñoäc sanh,

Töùc thò ma vöông lai truï xaù.

3.

Trong taùnh thaáy taø, tam-ñoäc sanh,

Töùc laø ma vöông ñeán nhaø.

4.

Chaùnh-kieán töï tröø tam-ñoäc taâm,

Ma bieán thaønh Phaät, chôn voâ giaû.

4.

Thaáy ñuùng töï döùt tröø tam-ñoäc taâm,

Thì ma bieán thaønh Phaät, thaät khoâng giaû.


5.

Phaùp-thaân, baùo-thaân caäp hoùa-thaân,

Tam thaân boån lai thò nhöùt thaân.

5.

Phaùp-thaân, baùo-thaân vaø hoùa-thaân,

Tuy laø ba thaân nhöng voán moät thaân.

6.

Nhöôïc höôùng taùnh trung naêng töï kieán,

Töùc thò thaønh Phaät Boà-ñeà nhaân.

6.

Neáu trong taùnh mình, mình thaáy ñöôïc,

Töùc laø thaønh Phaät chöùng taùnh giaùc ngay.

7.

Boån tuøng hoùa-thaân sanh tònh taùnh,

Tònh taùnh thöôøng taïi hoùa-thaân trung,

Taùnh söû hoùa-thaân haønh chaùnh-ñaïo,

Ñöông lai vieân-maõn chôn voâ-cuøng.

7.

Bôûi coù hoùa-thaân sanh taùnh tònh,

Taùnh tònh haèng ôû trong hoùa-thaân,

Taùnh khieán hoùa-thaân laøm ñaïo chaùnh,

Veà sau vieân-maõn thaät voâ-taän.

8.

Daâm taùnh boån thò tònh taùnh nhaân,

Tröø daâm töùc thò tònh taùnh thaân,

Taùnh trung caùc töï ly nguõ duïc,

Kieán taùnh saùt-na töùc thò chôn.

8.

Taùnh daâm voán laø nhaân taùnh tònh,

Tröø daâm töùc laø thaønh tònh taùnh thaân,

Trong taùnh töï lìa caû naêm duïc,

Giaây phuùt thaáy taùnh töùc laø chôn.

9.

Kim sanh nhöôïc ngoä ñoán-giaùo moân,

Hoát ngoä töï-taùnh kieán Theá-Toân.

9.

Ñôøi nay ngoä ñöôïc moân ñoán-giaùo,

Chôït toû ngoä taùnh mình thì thaáy Theá-Toân.

10.

Nhöôïc duïc tu-haønh mòch taùc Phaät,

Baát tri haø xöù nghó caàu chôn.

10.

Neáu muoán tu-haønh caàu laøm Phaät,

Thì khoâng bieát ñaâu laø choã ñeå tìm chôn.

11.

Nhöôïc naêng taâm trung töï kieán chôn,

Höõu chôn töùc thò thaønh Phaät nhaân.

11.

Neáu nhö trong taâm mình töï thaáy chôn

ñöôïc,

Thì chôn naøy töùc laø nhôn thaønh Phaät

chaúng coøn nghi.

12.

Baát kieán töï-taùnh ngoaïi mòch Phaät,

Khôûi taâm toång thò ñaïi si nhaân.

12.

Khoâng thaáy taùnh mình maø tìm Phaät

khaùc,

Khôûi taâm nhö vaäy thaät ñaïi si meâ.

13.

Ñoán-giaùo phaùp-moân kim dó löu,

Cöùu-ñoä theá-nhaân tu töï tu,

Baùo nhöõ ñöông lai hoïc ñaïo giaû,

Baát taùc thöû kieán ñaïi du du.

13.

Phaùp-moân ñoán-giaùo nay truyeàn laïi,

Cöùu-ñoä ngöôøi ñôøi phaûi töï tu,

Khuyeân ngöôøi hoïc ñaïo ôû haäu theá,

Khoâng theo chaùnh-kieán naøy thì luoân laàm

laãn muø muø.


GIAÛNG GIAÛI

Keä thöù 1: “Töï-taùnh Chôn-Nhö laø chôn Phaät,

Taø-kieán tam-ñoäc laø ma vöông”.

_ Laø noùi Chôn-Nhö

- Chôn : laø chôn-thaät, khoâng giaû doái.

- Nhö : laø haèng thöôøng, khoâng bieán ñoåi.

_ Töùc laø töï-taùnh thanh-tònh taâm (Chôn-Taâm) cuûa moãi ngöôøi ñeàu ñoàng saün

coù, neân töï-taùnh naøy goïi laø Phaät.

_ Traùi laïi vôùi töï-taùnh thanh-tònh taâm (Chôn-Taâm) naøy, thì töùc laø ma vöông.

_ Maø Phaät vaø ma chæ khaùc nhau ôû nôi chôn vôùi voïng, chaùnh vôùi taø v.v...

_ Neân ba ñöùc (Chôn-Nhö: Boà-ñeà, Nieát-Baøn)

1. Trí ñöùc : laø saùng toû chôn-lyù,

2. Ñoaïn ñöùc : laø ñoaïn heát phieàn-naõo,

3. AÂn ñöùc : laø phuùc-ñieàn (laø bieát phuïng-döôõng phuï-maãu, sö-tröôûng),

vôùi tam-ñoäc (tham, saân, si) laø ma vöông. Hai loaïi naøy noù taïo thaønh ra coù giôùi-haïn,

ñeå phaân-tích vôùi nhau maø thoâi.

_ Neân Chôn-Nhö töï-taùnh laø Phaät-Taùnh, coøn taø-kieán tam-ñoäc (tham, saân, si)

laø ma vöông.

_ Neân ngöôøi tu thöôøng noùi bò ma vöông khuaáy phaù, töùc laø ma vöông naøy

vaäy. Noù haèng ngaøy phaù chuùng ta, maø ta töôûng laø ma ôû beân ngoaøi.

_ Vaäy khi ta khôûi meâ thì ma ñang ôû trong nhaø (thaân ta), khi khôûi chaùnh-kieán

thì Phaät ngöï nôi taâm.

_ Vaäy trong thaân ta luoân coù Phaät vaø luoân coù taø-ma laãn loän trong moïi luùc maø

khoâng toû bieát.

_ Ngöôøi tu caàn bieát: Khi khôûi taø-kieán meâ laàm laø môøi ma veà nhaø, khi khôûi

chaùnh-kieán chôn-thaät laø Phaät ngöï trò, neân nhôù nhö theá maø tu-haønh.

Keä thöù 2: “Heã luùc taø meâ thì ma choaùn choã,

Maø khi chaùnh-kieán, Phaät vaøo nhaø”.

_ Laø noùi khi taâm taø meâ thì taâm ñoù laø taâm ma, khi taâm giaùc-ngoä chaùnh-kieán

thì taâm ñoù laø taâm Phaät. Neân noùi:

- Meâ : thì ma choaùn choã,

- Giaùc : thì Phaät ngöï trò, laø theá.

Keä thöù 3: “Trong taùnh thaáy taø, tam-ñoäc sanh,

Töùc laø ma vöông ñeán nhaø”.

_ Laø noùi bôûi caùi thaáy taø, thì môùi sanh ba ñoäc (tham, saân, si) maø ñaõ coù ba

ñoäc thì coù ma vöông xuaát-hieän.

Keä thöù 4: “Chaùnh-kieán töï döùt, thì taâm töï tröø tam-ñoäc,

Thì ma bieán thaønh Phaät, thaät khoâng giaû”.

_ Laø noùi bieát laáy trí Baùt-Nhaõ maø dieät tröø ba ñoäc (tham, saân, si) döùt saïch, thì

töï-taùnh thanh-tònh (Chôn-Taâm) hieån baøy. Töùc laø ma töï bieán thaønh Phaät ñaây laø

chôn-thaät khoâng giaû.


Keä thöù 5: “Phaùp-thaân, baùo-thaân vaø hoùa-thaân,

Tuy laø ba thaân nhöng voán moät thaân”.

_ Laø noùi:

- Töï-taùnh thanh-tònh laø phaùp-thaân,

- Baùo-thaân laø nhaân troøn quaû maõn laø baùo-thaân,

- Hoùa-thaân laø tuøy cô öùng hieän laø hoaù thaân.

_ Maø ba thaân naøy cuõng ñeàu ñoàng ôû trong goác töï-taùnh thanh-tònh (Chôn-

Taâm) maø sanh ra, cho neân noùi voán goác thaät moät thaân laø vaäy.

Keä thöù 6: “Neáu trong taùnh mình, mình thaáy ñöôïc,

Töùc laø thaønh Phaät chöùng taùnh giaùc ngay”.

_ Laø noùi neáu mình töï thaáy bieát ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình nhö laø

noù:

- luùc naøo cuõng haèng thanh-tònh,

- luoân trong saïch, khoâng coù moät vaät,

- luoân haèng coøn, maø haèng khoâng bieán ñoåi,

- cuõng khoâng sanh, khoâng dieät v.v..., thì töùc laø mình töï nhaän ra ñöôïc töï-

taùnh phaùp-thaân Phaät (Chôn-Taâm) cuûa mình.

_ Neáu mình töï thaáy bieát ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình voán saün coù

coâng-ñöùc voâ-löôïng vaø ñaày ñuû taát caû caùc phaùp, thì goïi laø thaáy töï-taùnh baùo-thaân

Phaät cuûa mình.

_ Coøn nhö mình töï thaáy bieát töï-taùnh mình coù caùi dieäu-duïng tuøy duyeân, maø

chaúng bao giôø bò oâ-nhieãm theo duïng ñoù, thì goïi laø thaáy töï-taùnh hoùa-thaân Phaät cuûa

mình.

_ Neân thaáy bieát nhö vaäy, goïi laø thaáy taùnh, thaáy Chôn-Taâm, thì töùc laø thaønh

Phaät, thì cuõng thaønh ñöôïc caùi nhaân Boà-ñeà (taùnh giaùc) maø khoâng caàn phaûi tu theo

moät phaùp haïnh naøo khaùc caû.

Keä thöù 7: “Bôûi coù hoùa-thaân sanh taùnh tònh,

Taùnh tònh haèng ôû trong hoùa-thaân,

Taùnh khieán hoùa-thaân laøm ñaïo chaùnh,

Veà sau vieân-maõn thaät voâ-taän”.

- Taùnh tònh : laø taùnh Chôn-Nhö thanh-tònh (Chôn-Taâm).

- Vieân-maõn : laø noùi nhôn troøn quaû maõn veà sau, noù khoâng cuøng, khoâng toät.

_ Caâu: Bôûi coù hoùa-thaân, sanh taùnh tònh, khoâng phaûi noùi caùi thaân “hoaïn hoùa”

(laø baùo-thaân) maø sanh ñöôïc caùi taùnh Chôn-Nhö thanh-tònh (Chôn-Taâm), maø chính

noùi laø bôûi coù hoùa-thaân noù laø giaû, trong ñoù noù coù caùi taùnh tònh laø thaät.

_ Nhöng caùi thaät naøy khoâng phaûi lìa caùi giaû ra maø coù, neân noùi taùnh tònh

haèng ôû trong hoùa-thaân.

_ Cuõng vì coù taùnh Chôn-Nhö thanh-tònh huaân-taäp ôû beân trong, môùi khieán

cho hoùa-thaân bieát ñöôïc caùi ñaïo chôn hoaëc ñaïo taø, thì môùi bieát maø laøm theo ñaïo

chaùnh.

_ Vaø nhôø huaân-taäp ñaïo chaùnh naøy, maø laøm neân caùi söï-nghieäp laø nhôn troøn

quaû maõn, cho ñeán toät ñôøi vò-lai voâ-cuøng voâ-taän.


Keä thöù 8: “Taùnh daâm voán laø nhaân taùnh tònh,

Tröø daâm töùc laø thaønh tònh taùnh thaân,

Trong taùnh töï lìa caû naêm duïc,

Giaây phuùt thaáy taùnh töùc laø chôn”.

- Taùnh daâm : laø taùnh oâ-nhieãm

- Taùnh tònh : laø taùnh trong saïch

_ Maø nhô vôùi saïch vaø daâm vôùi tònh, chuùng khoâng phaûi laø hai goác. Heã daâm

lìa döùt thì ngay ñoù laø thaân tònh-taùnh hieän.

Ví nhö:

_ Xöa coù naøng Ma-Ñaêng-Giaø laø daâm nöõ, maø sau khi nghe ngaøi Vaên-Thuø

ñoïc keä vöøa xong, thì naøng chöùng quaû A-la-haùn.

_ Xöa coù vò tieân teân laø Loäc-Ñeà, ngöôøi ñi treân ñaát maø bò trôït teù, roài noåi giaän

maø duøng chuù-thuaät laøm cho trôøi haïn maáy naêm, nhaân-daân bò bao xieát khoå.

- Sau ñoù vua duøng gaùi ñeïp sai ñeán duï baét vò tieân Loäc-Ñeà. Sau khi duï

ñöôïc, coâ gaùi côûi treân coå vò tieân maø daãn veà kinh naïp cho vua.

- Coâ gaùi ñeïp aáy nay laø baø Da-Du (laø phu-nhaân cuûa thaùi-töû Taát-Ñaït, cuõng

laø meï cuûa ngaøi La-Haàu-La).

- Trong hoäi Phaùp-Hoa, baø ñöôïc thoï-kyù seõ laøm Phaät, hieäu laø Cuï-Tuùc Thieân-

Vaïn-Quang-Töôùng Nhö-Lai.

_ Theá neân hai coâ gaùi ñeïp aáy, tröôùc kia moät ngöôøi thì duï ngaøi A-Nan, coøn

moät ngöôøi thì duï oâng tieân Loäc-Ñeà, töùc laø coù hai daâm taùnh, maø sao laïi coù moät ngöôøi

thì chöùng quaû A-la-haùn, moät ngöôøi thì ñöôïc thoï-kyù thaønh Phaät?

_ Laø vì moät trong hai, coù moät vò trong giaây phuùt ñaõ toû thaáy taùnh (Chôn-Taâm)

cuûa mình, thì ngay ñoù chuyeån bieán thaønh chôn-taùnh, goïi laø tònh-taùnh thaân, coøn moät

vò toû bieát cuoäc ñôøi laø hö aûo khoâng thaät, neân chöùng quaû A-la-haùn.

Keä thöù 9: “Ñôøi nay ngoä ñöôïc moân ñoán-giaùo,

Chôït toû ngoä taùnh mình thì thaáy Theá-Toân”.

_ Laø noùi neáu gaëp ñöôïc ñoán-giaùo laø phaùp truyeàn tröïc-chæ thaáy taâm, laø phaùp

cuûa Luïc-Toå ñaõ daïy, thì moãi ngöôøi ñeàu ñöôïc töï toû ngoä töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa

mình, töùc laø thaáy ñöôïc Phaät cuûa mình, vì Phaät vôùi ta voán khoâng phaûi khaùc taùnh.

Keä thöù 10: “Neáu muoán tu-haønh caàu laøm Phaät,

Thì khoâng bieát ñaâu laø choã ñeå tìm chôn”.

_ Laø noùi muoán caàu Phaät maø tìm beân ngoaøi vaø ngoaøi taùnh maø caàu chôn, thì

hoaøn-toaøn khoâng bao giôø ñöôïc.

Keä thöù 11: “Neáu nhö trong taâm mình töï thaáy chôn ñöôïc,

Thì chôn naøy töùc laø nhôn thaønh Phaät chaúng coøn nghi”.

_ Laø noùi neáu mình töï thaáy ñöôïc Chôn-Taâm cuûa mình, thì Chôn-Taâm naøy laø

caùi nhaân ñeå ñöôïc thaønh Phaät.

Keä thöù 12: “Khoâng thaáy taùnh mình maø tìm Phaät khaùc,

Khôûi taâm nhö vaäy thaät ñaïi si meâ”.


_ Laø noùi ngöôøi meâ thì queân oâng Phaät töï-taùnh cuûa mình (laø Chôn-Taâm) maø

ñi tìm oâng Phaät coù töôùng haûo ôû beân ngoaøi, thì ngöôøi naøy goïi laø ngöôøi meâ taâm chaáp

Phaät (xaû töï xu tha: queân mình theo ngoaøi), neân goïi laø ngöôøi ngu-si.

_ Trong kinh Kim-Cang, Phaät noùi:

- “Neáu ngöôøi thaáy ta ôû nôi saéc töôùng, tìm ta ôû nôi aâm thanh, laø ngöôøi haønh

theo taø-ñaïo, thì khoâng bao giôø thaáy ñöôïc phaùp-thaân Nhö-Lai”.

_ Phaùp-thaân Nhö-Lai (Chôn-Taâm) thì cuõng töùc laø oâng Phaät chôn-taùnh

(Chôn-Taâm), neân oâng Phaät chôn-taùnh (Chôn-Taâm) naøy voán laø khoâng hình, khoâng

saéc, khoâng tieáng, khoâng lôøi; neân khoâng duøng con maét vaø loã tai maø thaáy vaø nghe

ñöôïc.

_ Coøn neáu coù saéc töôùng maø thaáy ñöôïc vaø coù aâm-thanh maø nghe ñöôïc, thì

oâng Phaät ñoù khoâng phaûi laø oâng Phaät thaät.

_ Cho neân kinh Hoa Nghieâm noùi: “Saéc-thaân chaúng phaûi Phaät, coøn aâm-thanh

laïi cuõng theá”. Nghóa laø chaúng roõ chôn-taùnh kia (Chôn-Taâm) thì ngöôøi aáy khoâng

thaáy Phaät.

_ Xeùt roõ caùc lyù nhö theá, thì bieát raèng Phaät vaø chö Toå tröôùc sau thuyeát-phaùp

cuõng khoâng ngoaøi chæ daïy thaúng ñeå toû thaáy töï-taùnh (Chôn-Taâm).

Keä thöù 13: “Phaùp-moân ñoán-giaùo nay truyeàn laïi,

Cöùu-ñoä ngöôøi ñôøi phaûi töï tu,

Khuyeân ngöôøi hoïc ñaïo ôû haäu theá,

Khoâng theo chaùnh-kieán naøy, thì luoân laàm muø muø”.

_ Laø noùi phaùp-moân ñoán-giaùo cuûa Toå ñeå laïi ñoù laø moät phaùp-moân thaáy taùnh

thaønh Phaät, noù giuùp cho ngöôøi hoïc ñaïo ñôøi sau raát mau choùng toû thaáy Chôn-Taâm

(töùc laø Phaät-Taùnh cuûa mình).

_ Coøn tu maø khoâng toû thaáy bieát ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) cuûa mình, thì

khoâng ñôøi naøo thaáy ñöôïc ñaïo chôn.

Toùm laïi:

_ Taùnh mình chôn-thaät, noù luoân haèng nhö thöôøng-truï, neân goïi laø chôn Phaät

(Chôn-Taâm).

_ Coøn taø-kieán tam-ñoäc (tham, saân, si) töùc laø ma vöông.

_ Maø Phaät vôùi ma khaùc nhau ôû choã laø: - Giaùc vôùi meâ,

- Chôn vôùi voïng,

- Chaùnh vôùi taø.

Neân: _ Khi chaùnh-kieán thì Phaät ôû taâm,

- Luùc meâ-muoäi thì ma choaùn taâm.

_ Taâm chaùnh, quaûng-ñaïi saùng suoát laø taâm Phaät,

- Taâm taø, heïp hoøi meâ-muoäi laø taâm ma.

_ Neáu taùnh mình thaáy taø, thì tam-ñoäc tung-hoaønh naõo loaïn, thì chaúng khaùc

chi ma noåi daäy khuaáy nhieãu.


- Neáu taùnh mình thaáy chaùnh, thì tieâu-dieät tam-ñoäc (tham, saân, si), thì boån-

taùnh (Chôn-Taâm) trôû laïi thanh-tònh trang-nghieâm, chaúng khaùc chi ma chuyeån laøm

Phaät.

_ Coøn phaùp-thaân, baùo-thaân, hoùa-thaân tuy laø ba, nhöng voán thaät laø moät, vì

ba thaân cuõng ñeàu töø töï-taùnh maø sanh ra caû.

_ Neáu ai thaáy ñöôïc töï-taùnh thanh-tònh trang-nghieâm (Chôn-Taâm), thì töùc laø

thaáy ñöôïc phaùp-thaân Phaät (Chôn-Taâm).

_ Coøn thaáy ñöôïc töï-taùnh vieân-maõn coâng-ñöùc, thì töùc laø thaáy ñöôïc baùo-thaân

Phaät.

_ Coøn thaáy ñöôïc töï-taùnh cuï-tuùc dieäu-duïng, thì töùc laø thaáy ñöôïc hoùa-thaân

Phaät.

_ Neáu ai toû thaáy bieát ñöôïc nhö vaäy, thì töùc laø ñaõ thaønh-töïu nhaân Boà-ñeà

(taùnh giaùc), töùc laø vieân-chöùng quaû Phaät. Neân:

- Hoùa-thaân : laø thaân tuøy duyeân thò-hieän.

- Taùnh tònh : laø töï-taùnh Chôn-Nhö saün thieâng saùng.

_ Neân taùnh tònh noù ôû trong hoùa-thaân, noù ñieàu-khieån hoùa-thaân haønh ñaïo

chôn-chaùnh, nhôø ñoù maø xaây döïng ñöôïc chôn coâng-ñöùc hoaøn-toaøn cho tôùi thôøi vò-

lai voâ-cuøng voâ-taän.

_ Coøn ôû caùc coõi duïc-giôùi phaøm-phu thì coøn coù taùnh daâm.

- Taùnh daâm : laø taùnh loaïn-ñoäng, laø taùnh ueá-tröôïc, laø caên-boån cuûa sanh-töû luaân-hoài

thoáng-khoå.

- Taùnh tònh : laø taùnh vaéng laëng thanh-tònh trang-nghieâm, laø nguoàn goác cuûa Nieát-

Baøn giaûi-thoaùt an vui.

_ Maëc daàu taùnh daâm vaø taùnh tònh noù luoân loaïn-ñoäng vaø vaéng laëng thanh-

tònh, ueá-tröôïc vôùi trong saïch; tuy coù khaùc nhau nhöng cuøng moät theå, ví nhö soùng

vôùi nöôùc.

_ Neân khi soùng laëng thì nöôùc ñöùng yeân, thì ñöôïc loùng trong; neân khi ñoaïn

döùt taùnh daâm, thì thaønh-töïu ñöôïc thaân tònh taùnh. Ví duï:

_ Xöa coù naøng Ma-Ñaêng-Giaø daâm nöõ, nhöng khi nghe Ñöùc Vaên-Thuø Sö-Lôïi

Boà-Taùt ñoïc maät-chuù vaø keä tuïng, töùc khaéc laøm tieâu maát taùnh daâm, thì gioáng nhö

nöôùc döùt soùng thì bieån laëng.

_ Ñaây cuõng vaäy, khi naøng Ma-Ñaêng-Giaø nghe keä vaø maät-chuù maø thoâng

phaùp bieát taát caû caùc saéc-töôùng laø hö-huyeãn khoâng thaät, neân taâm ñöôïc tònh maø

chöùng quaû thinh-vaên A-la-haùn.


_ Neáu trong taùnh cuûa mình hoaøn-toaøn lìa döùt naêm duïc (laø lìa naêm moùn ham

muoán duïc-laïc)

1. Saéc-duïc : ham muoán saéc ñeïp, öa thích hình-töôùng, toát mòn,

2. Thinh-duïc : ham muoán tieáng toát, ñaøn ngoït, haùt hay,

3. Höông-duïc : ham muoán muøi thôm,

4. Vò-duïc : ham muoán vò ngon, ham aên uoáng,

5. Xuùc-duïc : ham muoán söï ñuïng chaïm eâm dòu vôùi thaân-theå,


döùt saïch phieàn-naõo, thì töï-nhieân trong saùt-na kieán taùnh (laø thaáy Chôn-Taâm), thì goïi

laø chöùng chôn.

_ Neáu ñôøi sau ai ngoä ñöôïc phaùp-moân ñoán-giaùo cuûa Toå ñaõ daïy, thì chaéc

chaén toû ngoä ñöôïc töï-taùnh, thaáy ñöôïc Phaät, töùc laø thaáy ñöôïc Phaät-Taùnh (Chôn-

Taâm) cuûa mình.

_ Neân muoán tu-haønh vieân-chöùng Phaät-quaû thì ngoaøi töï-taâm töï-taùnh ra,

khoâng coù choã naøo maø tìm chôn ñöôïc (töùc laø tìm Phaät ñöôïc).

_ Neáu ai töï mình thaáy ñöôïc Chôn-Taâm thì Chôn-Taâm naøy noù laøm nhaân ñeå

ñöa ñeán ñöôïc thaønh Phaät.

_ Vaäy neáu khoâng thaáy ñöôïc töï-taùnh (Chôn-Taâm) naøy, maø ñi tìm Phaät naøo

khaùc ôû beân ngoaøi, khôûi nieäm nhö vaäy laø quaù si meâ.

_ Neân phaùp-moân ñoán-giaùo cuûa Toå truyeàn laïi laø phaùp kieán taùnh thaønh Phaät,

noù coù naêng-löïc cöùu-ñoä ngöôøi ñôøi ñöôïc töï löïc, töï tin maø töï tu, töï giaûi-thoaùt, töï thaønh

Phaät.

_ Neân Ñöùc Luïc-Toå coù lôøi khuyeân caùc ngöôøi hoïc ñaïo ôû haäu-theá, neáu coù ñaïi-

nguyeän tu-haønh giaûi-thoaùt thaønh Phaät, thì neân vaâng lôøi vaø laøm theo phaùp-moân

ñoán-giaùo naøy, thì chaéc chaén tuøy taâm maõn nguyeän.

_ Coøn nhö traùi laïi, neáu khoâng thaät-haønh theo chaùnh-phaùp naøy thì luoân bô vô

khoâng coù choã nöông veà.

39 – 40

AÂm Nghóa

39. Sö thuyeát keä dó, caùo vieát:

_ Nhöõ ñaúng haûo truï, ngoâ dieät ñoä haäu,

maïc taùc theá tình, bi khaáp voõ luïy, thoï

nhaân ñieáu vaán, thaân tröôùc hieáu phuïc.

_ Phi ngoâ ñeä-töû, dieäc phi chaùnh-phaùp.

_ Ñaõn thöùc töï boån-taâm, kieán töï boån-

taùnh,

- voâ-ñoäng, voâ-tònh,

- voâ-sanh, voâ-dieät,

- voâ-khöù, voâ-lai,

- voâ-thò, voâ-phi,

- voâ-truï, voâ-vaõng.

39. Toå noùi keä xong, baûo raèng:

_ Caùc con ôû laïi, sau khi ta nhaäp dieät, chôù

theo tình ñôøi, buoàn khoùc rôi leä, chaúng

neân chòu leã ñieáu vieáng cuûa ngöôøi vaø

maëc tang phuïc cho laø coù hieáu.

_ Neáu laøm nhö vaäy thì chaúng phaûi ñeä-töû

cuûa ta, cuõng chaúng phaûi laø chaùnh-phaùp.

_ Maø chæ caàn bieát boån-taâm, thaáy ñöôïc

boån-taùnh,

- khoâng ñoäng, khoâng tònh,


- khoâng lui, khoâng tôùi,


- khoâng ôû, khoâng ñi, laø kheá-hieäp taâm ta.

40. Khuûng nhöõ ñaúng taâm meâ, baát hoäi

ngoâ yù, kim taùi chuùc nhöõ, linh nhöõ kieán

taùnh.

_ Ngoâ dieät ñoä haäu, y thöû tu-haønh, nhö

ngoâ taïi nhöït.

_ Nhöôïc vi ngoâ giaùo, tuùng ngoâ taïi theá,

dieäc voâ höõu-ích.

40. Ta lo cho caùc con coøn taâm meâ,

chaúng hieåu thaáu yù ta, neân nay ta daën laïi,

ñeå caùc con thaáy taùnh.

_ Sau khi ta nhaäp dieät, cöù y theo giaùo

maø tu-haønh, nhö luùc ta coøn ôû taïi theá.

_ Neáu laøm traùi lôøi ta daïy, daàu ta coøn taïi

theá, cuõng khoâng ích gì.


_ Phuïc thuyeát keä vieát:

Ngoät ngoät baát tu thieän,

Ñaèng ñaèng baát taïo aùc,

Tòch tòch ñoaïn kieán vaên,

Ñaõng ñaõng taâm voâ tröôùc.

_ Toå laïi thuyeát keä raèng:

Trô trô chaúng laøm laønh,

Duõng maõnh khoâng taïo aùc,

Laëng laëng döùt thaáy nghe,

Bao-la taâm khoâng maéc.

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå daën doø raát kyõ laø:

_ Sau khi ta nhaäp dieät roài thì chôù laøm theo nghi-leã cuûa theá-gian laø:

- ñöøng khoùc loùc nhö möa,

- ñöøng thoï phuùng ñieáu cuûa ngöôøi,

- ñöøng maëc aùo tang v.v...,

vì laøm nhö vaäy khoâng phaûi laø ñeä-töû cuûa Toå vaø cuõng khoâng hôïp vôùi chaùnh-phaùp.

_ Maø caàn nhöùt laø moïi ngöôøi phaûi töï toû ñöôïc töï baûn taâm, thaáy ñöôïc töï baûn-

taùnh cuûa mình, töùc laø Chôn-Taâm, laø Phaät-Taùnh cuûa mình, bieát noù voán:

- khoâng ñoäng, khoâng tònh,


- khoâng lui, khoâng tôùi,


- khoâng ôû, khoâng ñi v.v...

_ Vì Ñöùc Luïc-Toå coøn e sôï cho caùc ñeä-töû, taâm coøn meâ maø khoâng hieåu heát yù

cuûa Toå, neân daën doø ñeå caùc haøng ñeä-töû sau naøy ñöôïc thaáy taùnh (Chôn-Taâm) mình,

maø lo tu-haønh ñaéc ñaïo giaûi-thoaùt vaø thaønh Phaät.

Neân Ñöùc Luïc-Toå noùi keä raèng:

“Trô trô chaúng laøm laønh,

Duõng maõnh khoâng taïo aùc,

Laëng laëng döùt thaáy nghe,

Bao-la taâm khoâng maéc”.

_ YÙ keä naøy noùi laø baûn-taùnh noù voán:

- chaúng taïo aùc-quæ vaø suùc-sanh,

- chaúng laøm caùi laønh nhôn, thieân,

- chaúng taïo caùi aùc nhò-thöøa,

- cuõng chaúng laøm caùi laønh Boà-Taùt,

- cho ñeán chaúng nhöõng döùt baët caùi thaáy, caùi nghe cuûa theá-gian,

- maø cuõng döùt baët luoân caùi thaáy, caùi nghe cuûa Phaät-phaùp.

_ Neân taâm nhö hö-khoâng, chaúng coøn dính maéc moät phaùp gì ôû trong phaøm-

tình vaø thaùnh-caûnh nöõa.

_ Keä naøy laø Ñöùc Luïc-Toå chæ roõ caùi chôn töôùng Nieát-Baøn vaø cuõng ñoàng khai-

thò cho caùc moân-ñoà bieát raèng:

- Heát thaûy caùc phaùp tröôùc ñaõ do nôi goác voâ-truï maø laäp ra, thì sau cuõng nôi

goác voâ-truï maø ruùt veà.


Toùm laïi:

_ Ngöôøi tu ñoán-giaùo coát yeáu laø tu giaûi-thoaùt thaønh Phaät, neân taâm khoâng

nghó laønh, khoâng nghó döõ.

_ Khoâng gaây nhaân laønh ñeå höôûng phöôùc trong ba ñöôøng laønh laø thieân,

nhôn, A-tu-la.

_ Cuõng chaúng taïo nhaân döõ ñeå chòu ñoïa trong ba ñöôøng döõ nhö suùc-sanh,

ngaï-quyû, ñòa-nguïc.

_ Maø luoân ñeå taâm trong moät theå vaéng laëng, thanh-tònh vaø döùt tuyeät caùi

thaáy, caùi nghe.

- Taâm nhö hö-khoâng, khoâng vaät,

- Taâm chaúng dính vaøo caùc töôùng,

- Taâm chaúng voïng chaáp taát caû,

- chaúng coøn dính maéc chi caû,

- laøm nhö vaäy töùc laø taâm voâ-truï.

_ Vì taát caû phaùp höõu-vi vaø voâ-vi, noù goác töø voâ-truï maø thaønh coù teân tuoåi, thì

sau cuøng cuõng trôû veà laïi choã goác voâ-truï.

_ Neân yù keä naøy laø laøm hieån roõ chôn-theå Nieát-Baøn vaø baûn-lai dieän-muïc, töùc laø

chæ cho thaáy roõ Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm) cuûa chính mình vaäy.

41 – 56

AÂm Nghóa

41. Sö thuyeát keä dó, ñoan toïa chí tam

canh, hoát vò moân-nhaân vieát: ‚Ngoâ haønh

hó‛, yeâm nhieân thieân hoùa.

_ Ö thôøi dò höông maõn thaát, baïch hoàng

chuùc ñòa, laâm moäc bieán baïch, caàm thuù ai

minh. (Hoàng: caàu voàng, moáng)

41. Toå ñoïc keä xong, ngoài ngay thaúng

ñeán canh ba, thoaït nhieân noùi vôùi caùc

moân nhôn raèng: ‚Thoâi ta ñi‛, noùi roài im

laëng thoaùt hoùa (tòch-dieät).

_ Luùc ñoù muøi höông laï ñaày nhaø, moáng

baïc chieáu choùi caû ñaát, röøng caây bieán ra

maøu traéng, caàm thuù keâu gioïng bi ai.

42. Thaäp nhöùt nguyeät, Quaûng Thieàu

Taân, tam quaän quan-lieâu, caäp moân-nhaân

taêng tuïc, tranh nghinh chôn thaân, maïc

quyeát sôû chi.

_ Naõi phaàn höông ñaûo vieát: ‚Höông yeân

chæ xöù, sö sôû qui dieân‛.

_ Thôøi höông yeân tröïc quaùn Taøo-Kheâ.

42. Qua thaùng 11, caùc quan-lieâu ôû trong

ba quaän: Quaûng-Chaâu, Thieàu-Chaâu vaø

Taân-Chaâu, cuøng caùc moân-nhaân, keû taêng

ngöôøi tuïc, giaønh nhau röôùc chôn thaân

cuûa Toå, nhöng chöa quyeát ñöa veà ñaâu.

_ Môùi cuøng nhau thaép höông vaùi raèng:

‚Heã khoùi höông bay qua xöù naøo, thì xöù

aáy laø choã veà cuûa Toå‛.

_ Khi aáy höông bay thaúng veà Taøo-Kheâ.

43. Thaäp nhöùt nguyeät, thaäp tam nhöït,

thieân thaàn kham tính sôû truyeàn y-baùt nhi

hoài.

43. Ngaøy 13 thaùng 11 naêm aáy, dôøi linh-

cöõu vaø y-baùt cuûa Toå truyeàn ñöa veà Taøo-

Kheâ.

44. Thöù nieân thaát nguyeät nhò thaäp nguõ

nhöït xuaát kham, ñeä-töû Phöông-Bieän di

44. Qua naêm sau, ngaøy 25 thaùng 7, giôû

naép linh-cöõu cuûa Toå ra, ñeä-töû laø


höông neâ thöôïng chi.

_ Moân-nhaân öùc nieäm ‚thuû (laáy) thuû (ñaàu)‛

chi kyù, toaïi tieân dó thieát dieäp taát boá, coá

hoä sö caûnh nhaäp thaùp.

_ Hoát ö thaùp noäi baïch quang xuaát-hieän,

tröïc thöôïng xung thieân, tam nhöït thæ taûn.

Phöông-Bieän laáy boät thôm ñem raûi treân

chôn thaân ngaøi.

_ Caùc moân-nhaân nhôù laïi lôøi saám-kyù veà

söï laáy ñaàu, beøn laáy mieáng thieác bao vaûi

daàu, quaán chaët choã coå cuûa Toå, haàu traùnh

naïn troäm thuû-caáp, roài ñöa chôn thaân vaøo

thaùp.

_ Chôït thaáy trong thaùp coù moät laèn haøo-

quang traéng xuaát-hieän, chieáu thaúng leân

trôøi, troïn ba ngaøy môùi tan.

45. Thieàu-Chaâu taáu vaên, phuïng saéc laäp

bia, kyû sö ñaïo haïnh:

_ Sö xuaân thu thaát thaäp höõu luïc, nieân nhò

thaäp töù truyeàn y, tam thaäp cöûu chuùc

phaùt, thuyeát-phaùp ñoä sanh tam thaäp thaát

taûi;

- ñaéc chæ töï phaùp giaû, töù thaäp tam nhaân;

- ngoä ñaïo sieâu-phaøm giaû, maïc tri kyø soá.

45. Quan Thöù-söû Thieàu-Chaâu laøm bieåu

taâu vua, laïi vaâng saéc vua laøm moät taám

bia ghi ñaïo haïnh cuûa Toå nhö vaày:

_ Toå-sö nieân-kyû 76 tuoåi, luùc 24 tuoåi

ñöôïc truyeàn y, 39 tuoåi xuoáng toùc,

thuyeát-phaùp lôïi sanh 37 naêm;

- nhöõng ngöôøi ñaëng toâng-chæ, vaâng thoï

giaùo-phaùp, tieáp tuïc löu-truyeàn, ñöôïc 43

ngöôøi;

- coøn ngöôøi toû ngoä chaùnh-ñaïo, thoaùt-tuïc

sieâu-phaøm, khoâng bieát bao nhieâu maø keå.

46. Ñaït-Ma sôû truyeàn tín y, heä Taây-Vöïc

khuaát uyeán boá daõ,

- Trung-Toân töù ma-naïp böûu baùt,

- caäp Phöông-Bieän Toá-sö chôn töôïng,

tinh ñaïo cuï ñaúng, chuû thaùp thò giaû thi

chi, vónh traán Böûu-Laâm ñaïo-traøng;

- löu-truyeàn Ñaøn kinh, dó hieåu toâng-chæ,

höng long Tam-Böûu, phoå lôïi quaàn sanh

giaû.

46. Caùi tín y cuûa Sô-Toå Ñaït-Ma truyeàn

laïi cho, laøm baèng boá khuaát uyeán (laø vaûi luïa

thoâ thanh-tònh beân Taây-Vöïc),

- caùi aùo ma-naïp (ca-sa) vaø caùi böûu baùt (baùt

thuûy-tinh quí giaù) cuûa vua Trung-Toân aân-töù

(duøng aân maø ban cho, chæ vieäc vua ban chöùc töôùc cuûa

caûi),

- vaø chôn töôïng cuûa Toå do Phöông-Bieän

ñaép saün, vôùi nhöõng ñaïo khí, ñeàu giao

cho ngöôøi chuû coi thaùp gìn giöõ, ñeå an

traán vónh-vieãn taïi ñaïo-traøng Böûu-Laâm;

- löu-truyeàn quyeån Phaùp-Böûu-Ñaøn kinh,

ñeå hieåu roõ toâng-chæ cuûa Toå, môû mang

ngoâi Tam-Baûo, phoå hoùa laøm lôïi laïc cho

quaàn sanh.

CAÙC SÖÏ-TÍCH VEÀ TOÅ

47. Sö nhaäp thaùp haäu, chi Khai-Nguyeân

thaäp nieân, Nhaâm-Tuaát baùt nguyeät tam

nhöït, daï baùn; hoát vaên thaùp trung nhö ñeä

thieát saùch thinh, chuùng taêng kinh khôûi,

kieán nhöùt hieáu töû, tuøng thaùp trung taåu

47. Sau khi chôn thaân cuûa Toå vaøo thaùp

yeân roài, ñeán nieân-hieäu Khai-Nguyeân thöù

10, naêm Nhaâm-Tuaát thaùng 8, ngaøy muøng

3, giöõa ñeâm; boãng nhieân nghe trong thaùp

coù tieáng keùo daây saét, chuùng taêng hoaûng-


xuaát, taàm kieán sö caûnh höõu thöông, cuï dó

taëc söï vaên ö Chaâu Huyeän.

hoát thöùc daäy, thì thaáy coù moät ngöôøi maëc

aùo tang töø trong thaùp chaïy ra, chö taêng

xem xeùt laïi thì thaáy coù daáu caét, môùi ñem

ñuû vieäc gian troäm aáy maø toá caùo ñeán

Chaâu Huyeän.

48. Huyeän-leänh Döông Khaûng, Thöù-söû

Lieãu Voâ-Thieåm, ñaéc ñieäp, thieát giaù caàm

troùc.

_ Nguõ nhöït ö Thaïch-Giaùc thoân, boä ñaéc

taëc nhaân, toång Thieàu-Chaâu cuùc vaán,

vaân:

_ ‚Taùnh Tröông danh Tònh-Maõn, Nhöõ-

Chaâu Löông huyeän nhaân; ö Hoàng-Chaâu

Khai-Nguyeân Töï, thoï Taân-La taêng Kim-

Ñaïi-Bi tieàn nhò thaäp thieân, leänh thuû Luïc-

Toå Ñaïi-sö thuû, qui Haûi-Ñoâng cung-

döôõng‛.

48. Quan Huyeän-leänh laø Döông Khaûng

vaø quan Thöù-söû laø Lieãu Voâ-Thieåm, tieáp

nhaän caùo ñieäp cuûa chö Taêng, töùc toác ñeán

böûu-thaùp ñieàu-tra vaø taäp-naõ thuû-phaïm.

_ Qua ngaøy muøng 5 quan huyeän baét

ñöôïc keû troäm ôû laøng Thaïch-Giaùc, daãn

veà Thieàu-Chaâu tra hoûi, thì keû troäm khai

raèng:

_ ‚Toâi hoï Tröông, teân laø Tònh-Maõn,

ngöôøi ôû huyeän Löông, thuoäc Nhöõ-Chaâu;

ôû chuøa Khai-Nguyeân, thuoäc Hoàng-Chaâu,

coù thoï laõnh moät soá tieàn möôùn hai möôi

ngaøn quan cuûa taêng nhaân laø Kim-Ñaïi-

Bi, ngöôøi ñaát Taân-La, baûo leân laáy ñaàu

cuûa Luïc-Toå Ñaïi-sö, ñem veà Haûi-Ñoâng

ñeå cung-döôõng‛.

49. Lieåu Thuù vaên traïng, vò töùc gia hình,

naõi cung chí Taøo-Kheâ, vaán sö thöôïng-

tuùc Linh-Thao vieát:

_ ‚Nhö haø xöû ñoaùn?‛

49. Quan Lieãu Thaùi-thuù nghe lôøi cung

traïng nhö vaäy, chöa voäi ñònh toäi, beøn

ñeán Taøo-Kheâ, hoûi vò thöôïng-tuùc, ñeä-töû

cuûa Toå laø Linh-Thao raèng:

_ ‚Baïch thaày! Thaày muoán buoäc toäi caùch

naøo?‛

50. Thao vieát:

_ ‚Nhöôïc dó quoác phaùp luaän, lyù tu tru-di,

ñaõn dó Phaät giaùo töø-bi, oan thaân bình-

ñaúng; huoáng bæ caàu duïc cung-döôõng, toäi

khaû thöù hó‛.

50. Ñaïi-sö Linh-Thao noùi:

_ ‚Neáu laáy theo pheùp nöôùc maø xöû, thì lyù

ñaùng tru-di, nhöng laáy löôïng töø-bi cuûa

ñaïo Phaät, thì keû thuø vôùi ngöôøi thaân voán

bình-ñaúng; huoáng chi kia nhaèm muïc-

ñích cung-döôõng caàu phöôùc, thì toäi aáy

neân tha‛.

51. Lieãu Thuù gia thaùn vieát: ‚Thæ tri Phaät-

moân quaûng-ñaïi‛. Toaïi xaù chi.

51. Lieãu Thaùi-thuù caøng theâm khen ngôïi

raèng: ‚Vaäy môùi bieát laø cöûa Phaät roäng

lôùn khoâng ngaàn‛. Vì vaäy Lieãu Thaùi-thuù

tha boång teân troäm.

52. Thöôïng-Nguyeân nguyeân nieân, Tuùc-

Toâng khieån söù töïu thænh Sö y-baùt qui noäi

cung-döôõng.

52. Nieân-hieäu Thöôïng-Nguyeân naêm thöù

nhöùt, vua Tuùc-Toâng sai söù tôùi thænh y-

baùt cuûa Toå ñem veà trong cung ñeå cung-

döôõng.


53. Chí Vónh-Thaùi nguyeân nieân, nguõ

nguyeät nguõ nhöït, Ñaïi-Toâng moäng Luïc-

Toå ñaïi-sö thænh y-baùt.

_ Thaát nhöït saéc Thöù-söû Döông Giaùm

vaân:

53. Ñeán nieân-hieäu Vónh-Thaùi naêm thöù

nhöùt, ngaøy muøng 5 thaùng 5, vua Ñaïi-

Toâng chieâm bao thaáy Luïc-Toå Ñaïi-sö

ñeán ñoøi y-baùt.

_ Ngaøy muøng 7, vua ra saéc leänh cho

quan Thöù-söû laø Döông Giaùm raèng:

_ ‚Traãm moäng caûm Naêng Thieàn-sö,

thænh truyeàn y-baùt khöôùc qui Taøo-Kheâ,

kim khieån Traán-quoác ñaïi-töôùng-quaân

Löu Suøng-Caûnh, ñaûnh ñaùi nhi toáng,

Traãm vi chi quoác-böûu.

_ Khanh khaû ö boån töï nhö phaùp an trí,

chuyeån linh taêng chuùng thaân thöøa toâng-

chæ giaû, nghieâm gia thuû hoä, vaät linh di

truïy‛.

_ ‚Traãm chieâm bao thaáy Hueä-Naêng

Thieàn-sö, ñoøi y-baùt cuûa Toå tröôùc ñöôïc

truyeàn laïi ñoù, ñem veà Taøo-Kheâ, nay

Traãm khieán quan Traán-quoác ñaïi-töôùng-

quaân laø Löu Suøng-Caûnh, cung kính ñöa

y-baùt veà, Traãm goïi laø ñoà quoác-böûu.

_ Vaäy khanh haõy ñeán boån töï, ñuùng theo

pheùp taéc maø an vò, roài yeâu caàu chö taêng

naøo vaâng thôø toâng-chæ cuûa Toå, phaûi caån-

thaän gìn giöõ, chôù ñeå laïc maát‛.

54. Haäu hoaëc vi nhaân thaâu thieát, giai baát

vieãn nhi hoaïch, nhö thò giaû sôû töù.

54. Veà sau y-baùt aáy thöôøng bò keû troäm

laáy, ñem ñi chaúng xa, nhöng tìm laïi

ñöôïc, ñaõ bò boán laàn nhö theá.

55. Hieán-Toâng thò: ‚Ñaïi-Giaùm Thieàn-

Sö‛, thaùp vieát: ‚Nguyeân Hoøa Linh

Chieáu‛.

55. Qua ñôøi vua Hieán-Toâng truy taëng

cho Toå ñöùc hieäu: ‚Ñaïi-Giaùm Thieàn-Sö‛

vaø böûu thaùp hieäu laø: ‚Nguyeân Hoøa Linh

Chieáu‛.

56. Kyø dö söï-tích heä taûi Ñöôøng, Thöôïng-

thô Vöông Duy, Thöù-söû Lieãu Toâng-

Nguyeân, Thöù-söû Löu Voõ-Tích ñaúng bi.

_ Thuû thaùp sa-moân Linh-Thao luïc.

56. Ngoaøi caùc söï-tích keå treân, coøn coù

nhieàu söï-tích khaùc ñöôïc khaéc vaøo caùc

taám bia cuûa Thöôïng-thô Vöông Duy,

Thöù-söû Lieãu Toâng-Nguyeân vaø Thöù-söû

Löu Voõ-Tích ôû ñôøi nhaø Ñöôøng.

_ Sa-moân Linh-Thao laõnh söù maïng thuû

hoä böûu-thaùp cuûa Toå, coù coâng ghi laïi caùc

söï-tích.

GIAÛNG GIAÛI

Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå giaõ töø caùc ñeä-töû.

_ Khi Ñöùc Luïc-Toå noùi keä xong, thì ngaøi ngoài laïi ngay thaúng ñeán canh ba,

chôït baûo caùc ñeä-töû raèng: “Thoâi ta ñi nheù”, noùi roài im laëng maø thoaùt hoùa (tòch-dieät).

_ Trong luùc ñoù laïi coù muøi höông laï ñaày caû thaát, laïi coù moùng traéng chieáu

choùi caû ñaát, coøn trong röøng thì caây coái ñeàu bieán thaønh maøu traéng, caàm-thuù thì keâu

vang bi thöông.

_ Qua thaùng 11 caùc quan-lieâu ôû trong ba quaän Quaûng, Thieàu, Taân vaø cuøng

caùc moân-ñoà, keû taêng ngöôøi tuïc giaønh nhau röôùc “chôn-thaân” cuûa Toå.


_ Nhöng khoâng giaûi-quyeát ñöôïc vieäc tranh giaønh, moïi ngöôøi ñoàng thaép

höông khaán raèng: “Heã khoùi höông bay qua xöù naøo thì nôi aáy laø choã veà cuûa Toå”. Khi

ñoù khoùi höông bay thaúng veà Taøo-Kheâ.

_ Ñeán ngaøy 13 thaùng 11 naêm aáy, beøn dôøi linh-cöõu vaø y-baùt cuûa Toå ñöôïc

truyeàn ñeàu ñöa veà Taøo-Kheâ.

_ Qua naêm sau, ngaøy 25 thaùng 7 caùc ñeä-töû nhôù lôøi saám cuûa Toå laø coù naïn-

tai laáy ñaàu cuûa Toå, neân ñeä-töû cuûa Toå laø Phöông-Bieän duøng höông boät traàm toâ leân

treân vaø laáy thieác saét laù bao quanh coå ñeå giöõ coå cuûa Toå, roài ñöa vaøo thaùp. Chôït

thaáy trong thaùp coù moät laèn baïch-quang xuaát-hieän xoâng thaúng leân trôøi, troïn ba ngaøy

môùi tan.

_ Quan Thöù-söû Thieàu-Chaâu laøm bieåu taâu vua vaø phuïng saéc laäp bia ghi ñaïo

haïnh cuûa Toå nhö vaày:

- Toå-sö soáng thoï 76 tuoåi,

- 24 tuoåi ñöôïc truyeàn y phaùp,

- 39 tuoåi môùi xuoáng toùc,

- thuyeát-phaùp lôïi sanh 37 naêm,

- 43 ngöôøi ñeä-töû noái phaùp,

- ngöôøi thoaùt tuïc, ngoä ñaïo, sieâu-phaøm khoâng sao keå xieát.

_ Coøn caùi tín y cuûa Sô-Toå Ñaït-Ma truyeàn laïi laø thöù vaûi luïa thoâ thanh-tònh

beân Taây-Vöïc (boá khuaát uyeán), caùi aùo caø-sa ma-naïp vaø caùi böûu baùt (baùt thuûy-tinh

quyù giaù) cuûa vua Trung-Toân cung-döôõng, chôn töôïng cuûa Toå do Phöông-Bieän ñaép

saün, cuøng vôùi caùc ñaïo-khí, ñeàu giao caû cho ngöôøi chuû coi thaùp gìn giöõ, ñeå an-traán

taïi ñaïo-traøng Böûu-Laâm vaø löu-truyeàn kinh Phaùp-Böûu-Ñaøn ñeå hieåu roõ toâng-chæ cuûa

Toå, maø höng long ngoâi Tam-Baûo vaø phoå hoùa laøm lôïi laïc cho quaàn sanh.

Ñoaïn naøy Ñöùc Luïc-Toå daën doø raát kyõ löôõng raèng:

_ Coâng vieäc truyeàn-baù Phaät-phaùp phaûi nhö theá naøo?

_ Noùi phaùp theá naøo cho ñuùng toâng chæ?

_ Cho ñeán vieäc tu-haønh laøm sao ñeå toû ñöôïc Phaät-Taùnh (Chôn-Taâm)?

_ Luoân luoân phaûi öùng duïng:

- Nhöùt töôùng tam-muoäi (chaùnh-ñònh voâ-sanh)

- Nhöùt haïnh tam-muoäi (chaùnh-haïnh voâ-sanh)

_ Vaø khi ngaøi tòch-dieät thì phaûi laøm sao cho ñuùng leã?

_ Ñaây laø taâm ñaïi-töø ñaïi-bi cuûa Toå thaät khoâng bôø meù.

_ Ñôøi cuûa Ñöùc Luïc-Toå thì khoâng coøn truyeàn y phaùp maø chæ truyeàn taâm

chöùng-ngoä laø ñöôïc roài.

Söï-tích lieân-quan ñeán Toå sau khi chôn-thaân cuûa Toå ñöa vaøo thaùp yeân roài.

_ Ñeán nieân-hieäu Khai-Nguyeân thöù 10, naêm Nhaâm-Tuaát thaùng 8, ngaøy muøng

3 giöõa ñeâm, boãng nhieân trong thaùp coù tieáng keùo daây saét, caùc chuùng taêng ñeàu

hoaûng-hoát thöùc daäy, thì thaáy coù moät ngöôøi maëc aùo tang töø trong thaùp chaïy ra.

_ Chuùng taêng xem xeùt laïi trong thaùp thì thaáy coù daáu caét taám thieác saét nôi

coå cuûa Toå.

_ Caùc taêng môùi ñem moïi vieäc keû troäm aáy maø toá caùo ñeán chaâu huyeän.

_ Luùc giôø quan huyeän-leänh laø Döông Khaûng vaø quan Thöù-söû laø Lieãu Voâ-

Thieåm tieáp nhaän caùo ñieäp cuûa chö taêng.


_ Chö huyeän töùc toác ñeán böûu thaùp ñieàu-tra vaø taäp-naõ thuû-phaïm.

_ Ñeán ngaøy muøng 5 thaùng 8, quan huyeän baét ñöôïc keû troäm veà Thieàu-Chaâu

hoûi, thì keû troäm khai raèng:

- Toâi teân laø Tònh-Maõn, hoï Tröông, ôû huyeän Löông thuoäc Nhöõ-Chaâu. Coù

nhaän laõnh moät soá tieàn möôùn laø 20.000 quan cuûa vò taêng Kim-Ñaïi-Bi, ngöôøi ôû ñaát

Taân-La, hieän truï-trì chuøa Khai-Nguyeân, ôû Hoàng-Chaâu, baûo toâi ñeán troäm ñaàu cuûa

Ñöùc Luïc-Toå ñaïi-sö ñem veà Haûi-Ñoâng ñeå cung-döôõng.

_ Quan Lieãu Thaùi-thuù nghe lôøi khai cung traïng nhö vaäy, neân chöa voäi ñònh

toäi, maø ñeán ngay Taøo-Kheâ trình cho vò thöôïng-tuùc laø ñeä-töû cuûa Toå, danh laø Linh-

Thao raèng:

- Baïch thaày söï vieäc nhö vaäy, thaày muoán buoäc toäi caùch naøo?

_ Ñaïi-sö Linh-Thao noùi:

- Neáu laáy theo pheùp nöôùc maø xöû, thì lyù ra laø ñaùng tru-di (laø bò gieát), nhöng

laáy löôïng töø-bi cuûa ñaïo Phaät, thì keû thuø vôùi ngöôøi thaân voán bình-ñaúng, huoáng chi

nhaèm muïc-ñích ñeå cung-döôõng caàu phöôùc thì toäi aáy neân tha.

_ Quan Lieãu Thaùi-thuù nghe caøng theâm khen ngôïi raèng:

- Vaäy môùi bieát laø cöûa Phaät roäng lôùn khoâng ngaàn.

_ Do ñoù maø Lieãu Thaùi-thuù xöû tha boång teân troäm.

_ Ñeán nieân-hieäu Thöôïng-Nguyeân naêm thöù nhöùt, vua Tuùc-Toâng khieán söù

ñeán thænh y-baùt cuûa Toå ñem veà hoaøng-cung maø cung-döôõng.

_ Ñeán nieân-hieäu Vónh-Thaùi naêm ñaàu, ngaøy muøng 5 thaùng 5, vua Ñaïi-Toâng

chieâm bao thaáy Ñöùc Luïc-Toå ñeán ñoøi y-baùt.

_ Ñeán ngaøy muøng 7, vua xuoáng saéc cho quan Thöù-söû laø Döông Giaùm raèng:

- Traãm chieâm bao thaáy Hueä-Naêng Thieàn-sö ñoøi laïi y caø-sa cuûa Toå tröôùc

ñöôïc truyeàn laïi ñoù ñem veà Taøo-Kheâ.

- Nay traãm khieán quan Traán-Quoác ñaïi-töôùng-quaân laø Löu Suøng-Caûnh

cung-kính ñöa y-baùt veà.

- Traãm goïi ñaây laø ñoà quoác-böûu, vaäy khanh khaù ñeán laïi boån töï, ñuùng theo

pheùp taéc maø an vò.

- Roài yeâu caàu chö taêng naøo vaâng thôø toâng-chæ cuûa Toå, thì phaûi caån-thaän

gìn giöõ chôù ñeå laïc maát.

_ Veà sau y-baùt aáy cuõng bò keû troäm laáy, nhöng chöa ñem ñi xa neân tìm laïi

ñöôïc, bò nhö vaäy laø boán laàn.

_ Qua ñôøi vua Hieán-Toâng truy taëng cho Toå ñöùc-hieäu Ñaïi-Giaùm Thieàn-Sö,

coøn böûu-thaùp hieäu laø Nguyeân Hoøa Linh Chieáu.

_ Ñeán ñaây, ngoaøi caùc söï-tích keå treân thì coøn nhieàu söï-tích khaùc ñöôïc khaéc

vaøo trong caùc taám bia cuûa quan Thöôïng-thô Vöông Duy, Thöù-söû Lieãu Toâng-

Nguyeân vaø Thöù-söû Löu Voõ-Tích ôû ñôøi nhaø Ñöôøng.

_ Sa-moân Linh-Thao laõnh söù maïng thuû hoä böûu-thaùp cuûa Toå, coù coâng ghi

cheùp laïi caùc söï-tích.

CHUNG



PHAÅM PHUÙ-CHUÙC

(1) Ñoaïn 16: Baøi keä Chôn giaû ñoäng tònh:

Taát caû phaùp theá-gian vaø xuaát theá-gian ñeàu laø ñoái phaùp, neân khoâng coù danh

thieät.

Ví duï nhö: saéc-thaân vaø vaïn-höõu voõ-truï ñeàu do nhaân-duyeân maø sanh; Boà-ñeà vaø

Nieát-Baøn ñeàu do choã sôû ñoái phieàn-naõo vaø sanh-töû maø laäp.

Hieåu thaáu ñöôïc lyù aáy thì ñoái vôùi caùc phaùp höõu-vi vaø voâ-vi, khoâng neân nghó tôùi

caùi thaáy chôn haún, vì neáu coøn thaáy chôn haún, thì caùi thaáy aáy laø giaû.

Neáu töï mình coù chôn, taát-nhieân ñaõ lìa giaû töùc laø lìa caùc thöù meâ voïng, chaáp ngaõ

chaáp phaùp. Lìa giaû thì taâm chôn. Taâm chôn laø taâm thanh-tònh trang-nghieâm. Neáu

khoâng lìa giaû töùc laø taâm khoâng chôn roài, coøn taàm chôn ôû choã naøo ñöôïc.

Caùc haïng höõu-tình ñeàu coù tri-giaùc ví nhö loaøi ñoäng-vaät.

Caùc haïng voâ-tình ñeàu khoâng coù tri-giaùc ví nhö loaøi thöïc-vaät, loaøi khoaùng-vaät.

Neáu tu ‚haïnh baát-ñoäng‛, nhö buoäc thaân ngoài maõi khoâng cöû-ñoäng thì coù khaùc

chi haïng voâ-tình.

Neáu muoán taàm chôn baát-ñoäng, thì taàm ôû choã ñoäng, ví duï nhö: chôn-theå Nieát-

Baøn baát-ñoäng taàm ôû choã sanh-töû ñoäng, chôn-theå Boà-ñeà baát-ñoäng taàm ôû choã phieàn-naõo

ñoäng.

Neáu chaáp baát-ñoäng laø baát-ñoäng, ví chaúng khaùc chi ngöôøi khoâng coù thieän-caên,

töùc laø khoâng coù hoät gioáng Phaät.

Nhaän-ñònh ôû trong choã phaân-bieät maø khoâng coù caùi thaáy sanh-töû vaø Nieát-Baøn

rieâng khaùc, phieàn-naõo vaø Boà-ñeà rieâng khaùc, chuyeån sanh-töû ra Nieát-Baøn, chuyeån

phieàn-naõo ra Boà-ñeà, sanh-töû töùc Nieát-Baøn, phieàn-naõo töùc Boà-ñeà, ñoù laø hieåu thaáu

nghóa ñeá thöù nhöùt baát-ñoäng.

Chaùnh-kieán bình-ñaúng phaù chaáp nhö theá laø dieäu-duïng thoâng suoát cuûa Chôn-

Nhö.

Ñöùc Luïc-Toå thöùc tænh caùc ngöôøi hoïc vaø tu Ñaïi-thöøa Ñoán-giaùo phaûi ñem heát

naêng-löïc cuûa mình, duøng heát yù-chí cuûa mình ñeå ñaït ñöùc thaønh ñaïo, chôù khoâng neân

chaáp trí sanh-töû, vì trí sanh-töû laø phaøm-trí bieán-thoâng cuûa theá-gian hay xuùi giuïc ngöôøi

taïo-taùc aùc-nghieäp, ñeå keùo loâi ngöôøi vaøo bieån khoå soâng meâ.

Ñöùc Luïc-Toå phuù-chuùc laïi cho caùc ñeä-töû ghi nhôù:

Phaùp-moân Ñaïi-thöøa Ñoán-giaùo laø phaùp-moân ‚giaùo ngoaïi bieät truyeàn‛, khoâng

phaûi gaëp ai truyeàn naáy, cuõng khoâng phaûi baï ñaâu noùi ñoù; töùc laø phaùp-moân kheá-hieäp

vôùi caùc vò thöôïng-caên chôn-tu giaûi-thoaùt, ngoaøi ra nhöõng haïng trung-caên haï-caên daàu

coù nghe ñöôïc cuõng chaúng tin hoaëc chaúng chòu laøm.


Bôûi neân, Ñöùc Luïc-Toå caên daën caùc ñeä-töû:

_ Ñoái vôùi haïng ngöôøi chôn-tu giaûi-thoaùt, baøy toû ngoân-ngöõ thích haïp vôùi Ñoán-

giaùo, thì taän-taâm ñem nghóa ñeá thöù nhöùt cuûa Phaät maø giaùo-hoùa, ñeå cuøng nhau saùng

suoát haønh ñaïo.

_ Ñoái vôùi nhöõng keû giaû-tu doái theá, töï-toân töï-phuï, ngaõ-maïn kieâu-caêng, ngoaøi

mieäng noùi suoát traêm phaàn dieäu, döôùi goùt khoâng ly moät ñieåm traàn, noùi thao-thao baát-

tuyeät chôù khoâng laøm, ngoân-ngöõ coù taùnh-caùch bieän-baùc, vaán-naïn, ñeå thoûa-maõn taâm

cao khí ngaïo, thì neân thuû khaåu nhö bình vaø hoan-hyû voâ-tranh.

Phaûi nhôù raèng: Toâng-chæ cuûa Ñoán-giaùo cao-sieâu tuyeät-ñoái, thuoäc veà Toái-

thöôïng-thöøa, daïy baûo chuyeân-tu giaûi-thoaùt, goác khoâng meâ chaáp, voïng-tình, phaân-bieät,

thuû xaû, khoâng bæ khoâng thöû, khoâng ngaõ khoâng nhaân, khoâng thaân khoâng sô, khoâng aân

khoâng oaùn, khoâng truï saéc-töôùng, khoâng chaáp vaên-töï. Theá neân ngöôøi chuyeân-tu Ñoán-

giaùo, khoâng coù moät maûy chi tranh caõi hôn thua, vì tranh caõi chaúng nhöõng voâ-ích, laïi

coøn laøm sai maát Toân-yù cuûa ñaïo giaûi-thoaùt.

Caùc vò thöôïng-caên quyeát-chí thuaàn-tuùy tu-haønh giaûi-thoaùt bieån khoå soâng meâ

thì luoân luoân giöõ phaùp voâ-tranh, ñeå Töï-Taùnh khoûi phaûi tuøy duyeân maø laån quaån maõi

trong voøng nghieäp baùo vay traû luaân-hoài sanh-töû.

(2) Ñoaïn 19: Töø chöõ Goác ñeán chöõ seâ:

Keä naøy laø keä phuù phaùp cuûa Ñöùc Ñoâng-Ñoä Sô-Toå Boà-Ñeà Ñaït-Ma truyeàn cho

Ñöùc Nhò-Toå Hueä-Khaû töùc laø Thaàn-Quang.

Ñaïi-yù cuûa keä:

Goác Ta töø Taây-Thieân (nay laø AÁn-Ñoä) sang Ñoâng-Ñoä (nay laø Trung-Hoa)

truyeàn phaùp Ñoán-giaùo, ñoä thoaùt caùc haïng coù tình-thöùc meâ-muoäi chaáp-tröôùc. Töø Ta

truyeàn xuoáng naêm ñôøi thoï y taùc Toå, chaùnh-ñaïi quang-minh, hoaèng ñaïo cöùu theá, laøm

cho Toâng-moân saùng toû huy-hoaøng, hieäu-quaû thaønh-töïu myõ-maõn.

(3) Ñoaïn 22: Töø chöõ Taâm tôùi chöõ thaønh:

Taâm-ñòa chöùa saün caùc haït gioáng toát, laïi nhôø thaám nhuaàn ñaïo-phaùp môùi ñöôïc

toû ngoä Töï-Taùnh, ví nhö thaûo-moäc coù moäng gieo saün ôû döôùi ñaát, nhôø naêng-löïc cuûa

nöôùc möa thaám vaøo, moäng môùi naûy choài sanh laù.

Neáu thaáu-trieät ñöôïc yù-chæ aáy, nhö khi xöa Toå Ma-Ha Ca-Dieáp mæm cöôøi tröôùc

hoa sen cuûa Ñöùc Phaät Thích-Ca caàm nôi tay, thì töï-nhieân vieân-thaønh chaùnh-quaû Voâ-

thöôïng Boà-Ñeà.

(4) Ñoaïn 34: Töø chöõ Treân tôùi chöõ quan:

Ñaây laø saám huyeàn-kyù tieân-tri cuûa Ñöùc Luïc-Toå.

Naêm Nhaâm-Tuaát, oâng Döông Khaûng ñöông vi Huyeän-Lònh, oâng Lieãu Voâ

Thieåm ñöông vi Thöù-söû Thieàu-Chaâu, caû hai hoï Döông vaø Lieãu laøm quan trong luùc coù

vuï troäm. Teân Tröông Tònh Maõn laõnh tieàn möôùn ñeå ñoä khaåu, bòt khaên tang treân ñaàu,

leùn vaøo böûu-thaùp ñeå laáy thuû-caáp cuûa Toå.


(5) Ñoaïn 38: Baøi keä Töï-Taùnh Chôn-Phaät:

Taùnh mình chôn-thieät nhö-nhö thöôøng-truï, ñoù laø Chôn-Phaät.

Taø-kieán, tam-ñoäc: tham saân si, töùc laø Ma-vöông.

Phaät vôùi ma, khaùc nhau ôû choã giaùc vôùi meâ, chôn vôùi voïng, chaùnh vôùi taø.

Khi chaùnh-kieán thì Phaät ôû taâm, luùc taø-meâ thì ma choaùn taâm. Taâm chaùnh

quaûng-ñaïi saùng suoát laø taâm Phaät, taâm taø heïp hoøi meâ-muoäi laø taâm ma.

Neáu taùnh mình thaáy taø thì tam-ñoäc tung-hoaønh naõo-loaïn, chaúng khaùc chi ma

noåi daäy khuaáy nhieãu.

Neáu taùnh mình thaáy chaùnh taát-nhieân tieâu-dieät tam-ñoäc, boån-taùnh trôû laïi thanh-

tònh trang-nghieâm, chaúng khaùc chi ma chuyeån laøm Phaät.

_ Phaùp-thaân, Baùo-thaân vaø Hoùa-thaân, tuy ba nhöng voán thieät laø moät, vì ba thaân

ñeàu do Töï-Taùnh maø ra.

Neáu thaáy ñöôïc Töï-Taùnh thanh-tònh trang-nghieâm töùc laø thaáy phaùp-thaân Phaät,

thaáy ñöôïc Töï-Taùnh vieân-maõn coâng-ñöùc töùc laø thaáy Baùo-thaân Phaät, thaáy ñöôïc Töï-

Taùnh cuï-tuùc dieäu-duïng töùc laø thaáy Hoùa-thaân Phaät.

Thaáy ñöôïc nhö vaäy töùc laø thaønh-töïu ñöôïc nhaân Boà-ñeà, vieân-chöùng quaû Phaät.

Hoùa-thaân laø thaân tuøy duyeân thò-hieän, taùnh tònh laø Töï-Taùnh Chôn-Nhö thieâng

saùng. Taùnh tònh ôû trong Hoùa-thaân, ñieàu-khieån Hoùa-thaân, haønh ñaïo chôn-chaùnh, nhôø

ñoù maø xaây döïng chôn coâng-ñöùc hoaøn-toaøn ñeán thôøi vò-lai voâ-cuøng voâ-taän.

_ ÔÛ caùc coõi duïc-giôùi phaøm-phu, coøn coù taùnh daâm. Taùnh daâm laø taùnh loaïn-

ñoäng, ueá-tröôïc, caên-boån cuûa sanh-töû luaân-hoài thoáng-khoå.

Traùi laïi, tònh laø taùnh vaéng laëng, trong saïch, nguoàn goác cuûa Nieát-Baøn giaûi-thoaùt

an vui.

Maëc daàu taùnh daâm vaø taùnh tònh, loaïn-ñoäng vôùi vaéng laëng, ueá-tröôïc vôùi trong

saïch, coù khaùc nhau, nhöng ví nhö soùng vôùi nöôùc.

Bôûi neân, khi soùng heát thì nöôùc ñöùng laëng vaø loùng trong, khi ñoaïn-tuyeät taùnh

daâm thì thaønh-töïu thaân tònh-taùnh.

Xöa, coù naøng Ma-Ñaêng-Giaø nöõ coù taùnh daâm, nhöng khi nghe Ñöùc Vaên-Thuø

Sö-Lôïi ñoïc maät-chuù vaø keä tuïng, töùc-khaéc tieâu-dieät taùnh daâm, ví nhö nöôùc heát soùng,

naøng trôû laïi thanh-tònh, chöùng quaû Thinh-vaên.

Vì vaäy, Ñöùc Luïc-Toå noùi: Neáu trong taùnh cuûa mình hoaøn-toaøn ly-khai naêm duïc,

döùt saïch phieàn-naõo thì töï-nhieân trong saùt-na kieán taùnh, töùc laø chôn.

Neáu ñôøi nay ngoä ñöôïc phaùp-moân Ñoán-giaùo cuûa Toå ñaõ daïy thì chaéc chaén toû

ngoä Töï-Taùnh, thaáy Phaät laø töùc thaáy Phaät-Taùnh.

Muoán tu-haønh cho vieân-chöùng Phaät-quaû thì ngoaøi Töï-Taâm, Töï-Taùnh, khoâng coù

choã naøo taàm chôn.

Nhö Töï-Taâm thaáy ñöôïc chôn, chôn aáy laø nguyeân-nhaân thaønh Phaät.

Nhö khoâng thaáy Töï-Taùnh maø taàm Phaät naøo khaùc ôû beân ngoaøi, khôûi nieäm nhö

vaäy thaät laø quaù si meâ.


Phaùp-moân Ñoán-giaùo cuûa Toå truyeàn laïi laø phaùp ‚kieán taùnh thaønh Phaät‛ coù

naêng-löïc cöùu-ñoä ngöôøi ñôøi töï-löïc töï-tin, töï-tu töï-giaûi.

Khuyeân baûo caùc ngöôøi hoïc ñaïo ôû haäu-theá coù ñaïi-nguyeän tu-haønh giaûi-thoaùt

neân vaâng laøm theo phaùp-moân Ñoán-giaùo, thì chaéc chaén tuøy taâm maõn nguyeän. Traùi laïi,

neáu khoâng thaät-haønh theo chaùnh-kieán thì luoáng bôi vôi, khoâng choã nöông veà.

(6) Ñoaïn 40: Töø chöõ Thaûn tôùi chöõ truï:

Ngöôøi tu Ñoán-giaùo coát yeáu laø tu giaûi-thoaùt, neân taâm khoâng nghó laønh, khoâng

nghó döõ, khoâng gaây nhaân laønh ñeå höôûng phöôùc trong ba ñöôøng laønh: Thieân, Nhaân, A-

tu-la; khoâng taïo nhaân döõ ñeå chòu hoïa trong ba ñöôøng döõ: Suùc-sanh, Ngaï-quyû, Ñòa-

nguïc; laøu laøu moät theå vaéng laëng, döùt tuyeät caùi thaáy caùi nghe, taâm nhö hö-khoâng,

chaúng tröôùc töôùng, chaúng voïng-chaáp, chaúng dính maéc chi caû, töùc laø taâm voâ-truï, vì taát

caû phaùp höõu-vi vaø voâ-vi, tröôùc töø goác voâ-truï maø coù danh, thì sau trôû veà goác voâ-truï.

Keä naøy hieån roõ chôn-theå Nieát-Baøn vaø dieän-muïc boån-lai töùc laø Phaät-Taùnh.

KINH PHAÙP-BÖÛU-ÑAØN vieân-maõn.


PHAÙP KEÄ TRUYEÀN THÖØA DOØNG LAÂM-TEÁ

道本源成佛祖先

明如红日麗中天

靈源廣潤慈風普

照世真燈萬古懸

ÑAÏO BOÅN NGUYEÂN THAØNH PHAÄT TOÅ TIEÂN

MINH NHÖ HOÀNG NHÖÏT LEÄ TRUNG THIEÂN

LINH NGUYEÂN QUAÛNG NHUAÄN TÖØ PHONG PHOÅ

CHIEÁU THEÁ CHÔN ÑAÊNG VAÏN COÅ HUYEÀN.

Tam thaäp nhöùt theá (Toå thöù 68) : Moäc-Traàn Ñaïo-Maân (1596 – 1674)

Hoøa-Thöôïng Thieàn-Sö.

Tam thaäp nhò theá (Toå thöù 69) : Khoaùng-Vieân Boån-Kieåu ( ? – ? )


Tam thaäp tam theá (Toå thöù 70) : Thoï-Toâng Nguyeân-Thieàu (1648 – 1728)


Tam thaäp töù theá (Toå thöù 71) : Minh-Löôïng Thaønh-Ñaúng (1626 – 1709)


Tam thaäp nguõ theá (Toå thöù 72) : Linh-Nhaïc Phaät-YÙ (1725 – 1821)


Tam thaäp luïc theá (Toå thöù 73) : Vieân-Quang Toå-Toâng (1758 – 1827)


Tam thaäp thaát theá (Toå thöù 74) : Haûi-Tònh Tieân-Giaùc (1788 – 1875)


Tam thaäp baùt theá (Toå thöù 75) : Hoaèng-AÂn Minh-Khieâm (1850 – 1914)


Tam thaäp cöûu theá (Toå thöù 76) : Hoaèng-Nghóa Nhö-Phoøng (1867 – 1929)


Töù thaäp theá (Toå thöù 77) : Töø-Quang Hoàng-Lieãu (1888 – 1991)

(Toå ñôøi thöù 40) Hoøa-Thöôïng Thieàn-Sö.


CHAÙNH PHAÙP NHAÕN TAÏNG

Ñöùc Phaät Thích-Ca Maâu-Ni (naêm -623 ñeán -544) (80 tuoåi) ñaõ trao truyeàn caùc

Toå nhö:

_ Toå thöù 1 Ma-Ha Ca-Dieáp Toân-giaû (naêm -623 ñeán -520)

_ Toå thöù 2 A-Nan-Ñaø Toân-giaû (naêm -604 ñeán -485)

_ Toå thöù 3 Thöông-Na-Hoøa-Tu Toân-giaû (naêm -550 ñeán -470)

_ Toå thöù 4 Ö-Ba-Cuùc-Ña Toân-giaû (naêm -500 ñeán -430)

_ Toå thöù 5 Ñeà-Ña-Ca Toân-giaû (naêm -460 ñeán -380)

_ Toå thöù 6 Di-Giaø-Ca Toân-giaû (naêm -440 ñeán -360)

_ Toå thöù 7 Baø-Tu-Maät-Ña Toân-giaû (naêm -420 ñeán -330)

_ Toå thöù 8 Phaät-Ñaø-Nan-Ñeà Toân-giaû (naêm -370 ñeán -300)

_ Toå thöù 9 Phaät-Ñaø-Maät-Ña Toân-giaû (naêm -360 ñeán -290)

_ Toå thöù 10 Hieáp-Ña-Ra Toân-giaû (naêm -360 ñeán -270)

_ Toå thöù 11 Phuù-Na-Daï-Sa Toân-giaû (naêm -300 ñeán -230)

_ Toå thöù 12 Maõ-Minh Toân-giaû (naêm -270 ñeán -190)

_ Toå thöù 13 Ca-Tyø-Ma-La Toân-giaû (naêm -250 ñeán -180)

_ Toå thöù 14 Long-Thoï Toân-giaû (naêm -240 ñeán -130)

_ Toå thöù 15 Ca-Na-Ñeà-Baø Toân-giaû (naêm -170 ñeán -90)

_ Toå thöù 16 La-Haàu-La-Ña Toân-giaû (naêm -150 ñeán -60)

_ Toå thöù 17 Taêng-Giaø-Nan-Ñeà Toân-giaû (naêm -100 ñeán -20)

_ Toå thöù 18 Taêng-Giaø-Da-Xaù Toân-giaû (naêm -50 ñeán +20)

_ Toå thöù 19 Cöu-Ma-La-Ña Toân-giaû (naêm -15 ñeán +60)

_ Toå thöù 20 Xaø-Daï-Ña Toân-giaû (+30 – 100)

_ Toå thöù 21 Baø-Tu-Baøn-Ñaàu Toân-giaû (70 – 160)

_ Toå thöù 22 Ma-Na-La Toân-giaû (120 – 190)

_ Toå thöù 23 Haïc-Laëc-Na Toân-giaû (150 – 230)

_ Toå thöù 24 Sieâu-Töû Toân-giaû (200 – 280)

_ Toå thöù 25 Baø-Xaù-Tö-Ña Toân-giaû (240 – 325)

_ Toå thöù 26 Baát-Nhö-Maät-Ña Toân-giaû (300 – 388)

_ Toå thöù 27 Baùt-Nhaõ-Ña-La Toân-giaû (360 – 460)

_ Toå thöù 28 Boà-Ñeà-Ñaït-Ma Toân-giaû (440 – 529)

Boà-Ñeà Ñaït-Ma Toân-giaû ngöôøi ôû Taây-Thieân laøm Toå thöù 28, vì cô-duyeân sang

Ñoâng-Ñoä, laøm Sô-Toå, truyeàn y phaùp cho naêm vò Toå nhö:

_ Toå thöù 29 Hueä-Khaû (Thaàn-Quang) Ñaïi-sö (Nhò-Toå) (487 – 593)

_ Toå thöù 30 Taêng-Xaùn Ñaïi-sö (Tam-Toå) (517 – 606)

_ Toå thöù 31 Ñaïo-Tín Ñaïi-sö (Töù-Toå) (580 – 651)

_ Toå thöù 32 Hoaèng-Nhaãn Ñaïi-sö (Nguõ-Toå) (602 – 675)

_ Toå thöù 33 Hueä-Naêng Ñaïi-sö (Luïc-Toå) (638 – 713)

Trong 43 vò noái phaùp cuûa Luïc-Toå, caùc vò noåi danh nhöùt laø: Thaàn-Hoäi ôû Haø-

Traïch, Hueä-Trung ôû Nam-Döông, Huyeàn-Giaùc ôû Vónh-Gia, Haønh-Tö ôû Thanh-

Nguyeân, Hoaøi-Nhöôïng ôû Nam-Nhaïc, v.v…


TOÅ HUEÄ-NAÊNG (Toå thöù 33) (638 – 713)

DOØNG NAM-NHAÏC

Nhöùt ñaïi (Toå thöù 34) : Nam-Nhaïc Hoaøi-Nhöôïng Ñaïi-Sö. (677 – 744)

Nhò ñaïi (Toå thöù 35) : Maõ-Toå Ñaïo-Nhöùt Ñaïi-Sö. (709 – 788)

Tam ñaïi (Toå thöù 36) : Baù-Tröôïng Hoaøi-Haûi Ñaïi-Sö. (720 – 814)

Töù ñaïi (Toå thöù 37) : Hoaøng-Baù Ñoaïn-Teá Ñaïi-Sö. ( ? – 850)

PHAÙI LAÂM-TEÁ

Nhöùt theá (Toå thöù 38) : Laâm-Teá Nghóa-Huyeàn (787 – 867)

(Toå ñôøi thöù nhöùt) Hoøa-Thöôïng Thieàn-Sö.

Nhò theá (Toå thöù 39) : Höng-Hoùa Toàn-Töôûng (840 – 925)


Tam theá (Toå thöù 40) : Nam-Vieän Tueä-Ngaãu (860 – 950)


Töù theá (Toå thöù 41) : Phong-Huyeät Dieân-Chieåu (896 – 973)


Nguõ theá (Toå thöù 42) : Thuû-Sôn Tænh-Nieäm (926 – 993)


Luïc theá (Toå thöù 43) : Phaàn-Döông Thieän-Chieâu (947 – 1024)


Thaát theá (Toå thöù 44) : Töø-Minh Sôû-Vieân (988 – 1041)


Baùt theá (Toå thöù 45) : Döông-Kyø Phöông-Hoäi (992 – 1049)


Cöûu theá (Toå thöù 46) : Baïch-Vaân Thuû-Ñoan (1025 – 1072)


Thaäp theá (Toå thöù 47) : Nguõ-Toå Phaùp-Dieãn (1024 – 1104)


Thaäp nhöùt theá (Toå thöù 48) : Vieân-Ngoä Khaéc-Caàn (1063 – 1135)


Thaäp nhò theá (Toå thöù 49) : Hoå-Khöu Thieäu-Long (1077 – 1136)


Thaäp tam theá (Toå thöù 50) : ÖÙng-Am Ñaøm-Hoa (1103 – 1163)


Thaäp töù theá (Toå thöù 51) : Maät-Am Haøm-Kieät (1110 – 1186)


Thaäp nguõ theá (Toå thöù 52) : Phaù-Am Toå-Tieân (1136 – 1211)


Thaäp luïc theá (Toå thöù 53) : Voâ-Chuaån Sö-Phaïm (1175 – 1249)


Thaäp thaát theá (Toå thöù 54) : Tuyeát-Nham Toå-Khaâm (1204 – 1287)


Thaäp baùt theá (Toå thöù 55) : Cao-Phong Nguyeân-Dieäu (1238 – 1295)



Thaäp cöûu theá (Toå thöù 56) : Trung-Phong Minh-Boån (1263 – 1323)


Nhò thaäp theá (Toå thöù 57) : Thieân-Phong Nguyeân-Tröôøng (1284 – 1357)


Nhò thaäp nhöùt theá (Toå thöù 58) : Vaïn-Phong Thôøi-UÙy (1303 – 1381)


Nhò thaäp nhò theá (Toå thöù 59) : Böûu-Taïng Phoå-Trì (1310 – 1387)


Nhò thaäp tam theá (Toå thöù 60) : Ñoâng-Minh Hueä-Nhaïc ( ? – 1441)


Nhò thaäp töù theá (Toå thöù 61) : Haûi-Chaâu Vónh-Töø (1394 – 1461)


Nhò thaäp nguõ theá (Toå thöù 62) : Böûu-Phong Minh-Tieân ( ? – 1472)


Nhò thaäp luïc theá (Toå thöù 63) : Thieân-Kyø Boån-Thoaïi (1433 – 1513)


Nhò thaäp thaát theá (Toå thöù 64) : Voâ-Vaên Minh-Hueä (1480 – 1543)


Nhò thaäp baùt theá (Toå thöù 65) : Tieáu-Nham Ñöùc-Böûu (1510 – 1581)


Nhò thaäp cöûu theá (Toå thöù 66) : Huyeàn-Höõu Chaùnh-Truyeàn (1549 – 1614)


Tam thaäp theá (Toå thöù 67) : Maät-Vaân Vieân-Ngoä (1566 – 1642)


Tam thaäp nhöùt theá (Toå thöù 68) : Moäc-Traàn Ñaïo-Maân (1596 – 1674)


Tam thaäp nhò theá (Toå thöù 69) : Khoaùng-Vieân Boån-Kieåu ( ? – ? )


Tam thaäp tam theá (Toå thöù 70) : Thoï-Toâng Nguyeân-Thieàu (1648 – 1728)


Tam thaäp töù theá (Toå thöù 71) : Minh-Löôïng Thaønh-Ñaúng (1626 – 1709)


Tam thaäp nguõ theá (Toå thöù 72) : Linh-Nhaïc Phaät-YÙ (1725 – 1821)


Tam thaäp luïc theá (Toå thöù 73) : Vieân-Quang Toå-Toâng (1758 – 1827)


Tam thaäp thaát theá (Toå thöù 74) : Haûi-Tònh Tieân-Giaùc (1788 – 1875)


Tam thaäp baùt theá (Toå thöù 75) : Hoaèng-AÂn Minh-Khieâm (1850 – 1914)


Tam thaäp cöûu theá (Toå thöù 76) : Hoaèng-Nghóa Nhö-Phoøng (1867 – 1929)


Töù thaäp theá (Toå thöù 77) : Töø-Quang Hoàng-Lieãu (1888 – 1991)

(Toå ñôøi thöù 40) Hoøa-Thöôïng Thieàn-Sö.


TÆNH TAÂM TU PHAÄT

1. Theá-söï voâ-thöôøng, neân sôùm tænh!

2. Danh chaúng maøng, lôïi cuõng chaúng ham,

3. Vinh-hoa nhö boït nöôùc boång traàm,

4. Phuù-quí ví vaàng maây tan hieäp.

5. Sang cho maáy vaãn trong moät kieáp,

6. Giaøu ñeán ñaâu cuõng chæ nhöùt thôøi,

7. Nghieäp phaøm-phu sanh-töû luaân-hoài,

8. Thaân töù ñaïi chöùa ñaày ueá-tröôïc.

9. Phaàn beänh-hoaïn, giaø nua thuùc-phöôïc,

10. Naøo aên, ôû, maëc, laïi xaõ-giao.

11. Naøo aùc-duyeân, nghòch-caûnh lao ñao,

12. AÙi ly, oaùn hoäi, caàu baát-ñaéc.

13. Ña mang naêm uaån haèng saâu saéc,

14. Caùc oan-gia, traùi-chuû trieàn-mieân,

15. Coøn thieân-tai, aùch-naïn voâ-bieân,

16. Tam giôùi baát an nhö nhaø hoûa.

17. Nöôùc maét chuùng-sanh traøn bieån caû,

18. Thoï traàn-duyeân taát phaûi traàn-ai,

19. Soáng ngaøy nay chöa bieát ngaøy mai,

20. Ñaønh luoáng nhöõng öu-tö phieàn-naõo.

21. Ñaõ taïo nghieäp ñöông-nhieân thoï baùo,

22. Kieáp ta-baø khoù ñöôïc beàn laâu,

23. Môùi maøy xanh, keá chòu baïc ñaàu,

24. Roài gaëp phaûi naám moà aùc-nghieät.

25. Cuoäc ñôøi coù sanh thì coù dieät,

26. Haù deã caàu tröôøng-cöûu vinh-quang,

27. Nhö phuø-dung sôùm nôû chieàu taøn,

28. Söï coøn maát, voâ phöông öùc-ñaïc.

29. Daàu coù taøi uyeân-thaâm hoaït-baùt,

30. Daàu coù chieám ñòa-vò ñeá-vöông,

31. Taát caû só noâng vôùi coâng thöông,

32. Gaëp töû-thaàn, thaûy ñeàu thuùc-thuû.

33. Muøi tuïc-luïy, theá-nhaân neám ñuû,

34. Mieáng ñænh-chung haøm-suùc chua cay,

35. Thaám thoaùt ba vaïn saùu ngaøn ngaøy,

36. Traûi qua in nhö tuoàng aûo-moäng.

37. Vaät-chaát xa-hoa laø hö-voïng,


38. Phaùp höõu-vi thaønh truï hoaïi khoâng,

39. Muoân vieäc ñôøi nöông ít taác hôi,

40. Hôi vöøa döùt vieäc ñôøi cuõng döùt.

41. Naøo söï-nghieäp, oai-quyeàn, theá-löïc,

42. Naøo gia-cö, taøi-saûn, ruoäng vöôøn,

43. Nhaém maét roài, naém laáy tay khoâng,

44. Theá môùi roõ: Ñôøi laø bieån khoå!

45. Nguyeân-nhaân vì voâ-minh caùm doã,

46. Sai khieán ngöôøi tham-duïc toái taêm,

47. Taïo haønh-vi meâ-muoäi sai laàm,

48. Khôûi ‚huaân‛, roài ‚taäp‛, laàn tôùi ‚nhieãm‛.

49. Töù-Ñeá huyeàn-vi caàn thaät-nghieäm,

50. Nhaân taäp tröø, quaû khoå tieâu tan,

51. Khoå tieâu tan, theå-hieän Nieát-Baøn,

52. Thöôøng, Laïc, Ngaõ, Tònh an-nhieân höôûng.

53. Tröôùc khi vaøo Nieát-Baøn voâ-thöôïng,

54. Coù ñaïo Baùt-Chaùnh giuùp tö-löông,

55. Nhö: Thaáy bieát, suy nghó, noùi naêng,

56. Nghieäp, sanh-hoaït, chuyeân-caàn, töôûng-nieäm.

57. Theâm thieàn-ñònh: taùm moân maàu-nhieäm,

58. Tröø voïng-taø, meâ-tín, dò-ñoan,

59. Höôùng-daãn ngöôøi chôn-chaùnh hoaøn-toaøn,

60. Dieät tham saân si, nghi maïn chaáp.

61. ÔÛ ñôøi coù trí ngu, cao thaáp,

62. Cô tuaàn-hoaøn caûm-öùng phaân-minh,

63. Laønh hoaëc döõ thoï baùo coâng-bình,

64. Phöôùc hay toäi do Taâm taïo-taùc.

65. Laøm ngöôøi bieát ñeà-cao caûnh-giaùc,

66. Tuaân-haønh luaät nhaân-quaû thieân-nhieân,

67. Baûo-toaøn neàn ñaïo-ñöùc chôn-truyeàn,

68. Chæ sôï nhaân, chôù khoâng sôï quaû.

69. Tröôøng ñôøi voán laø nôi vay traû,

70. Vay roài traû, traû ñuû laïi vay,

71. Maûng tranh ñua danh-lôïi saéc-taøi,

72. Laån quaån ôû trong voøng toäi loãi.

73. Neân tu tænh, hoài-quang saùm-hoái,

74. Duøng Baùt-Nhaõ quaùn-saùt beân trong,

75. Ñem aùnh saùng soi xeùt coõi loøng,

76. Tuøng giaùc-ñaïo toaøn chôn-thieän-myõ.

77. Giaùc-ñaïo goác nguï nôi Chôn-Lyù,


78. Chôn-Lyù phaùt-huy ôû Töï-Taâm,

79. Toû Taâm thì ngoä Lyù thaâm-traàm,

80. Ñaït Dieäu-Phaùp, thaønh-coâng ñaéc-quaû.

81. Ai coù saün caên-duyeân cao caû,

82. Ñaïi-huøng, ñaïi-löïc, ñaïi töø-bi,

83. Phaùt thieän-nguyeän thoï pheùp quy-y,

84. Loøng kính-caån höôùng veà Tam-Böûu.

85. Caàu Boà-Ñeà an vui vónh-cöûu,

86. Ngöôõng nhôø Phaät, Phaùp, Thanh-Tònh Taêng,

87. Ñuû voâ-löôïng phöông-tieän khaû-naêng,

88. Khai Thò Ngoä Nhaäp Tri-Kieán Phaät.

89. Tu thuaàn-tuùy Ñan-Taâm chôn-thaät,

90. Tu doõng-maõnh caûi-tieán haønh-vi,

91. Tu giôùi-luaät thanh-tònh nghieâm-trì,

92. Tu hieáu-thaûo, khieâm-cung, trung-tröïc.

93. Tu heát loøng thuûy-chung nhö nhöùt,

94. Tu oai-nghi teá-haïnh ñoan-trang,

95. Tu coâng-phu nhöït-tuïng veïn toaøn,

96. Tu chuyeån Baùt-Thöùc ra Töù-Trí.

97. Tu ñaïi-ñoàng vò-tha boá-thí,

98. Tu lieâm-khieát giuùp ích nhaân-sanh,

99. Tu chí-thaønh y giaùo phuïng-haønh,

100. Tu Ñöùc-Ñoä quang-minh chaùnh-ñaïi.

101. Tu Giaûi-Thoaùt sieâu-nhieân töï-taïi,

102. Tu caû Phöôùc laãn Tueä cao xa,

103. Tu Töï-Giaùc kieâm-nhieäm Giaùc-Tha,

104. Nguoàn Chôn-Nhö vuoâng troøn Giaùc-Haïnh.

105. Nhöùt-nguyeän tu Minh-Taâm Kieán-Taùnh,

106. Toïa kim-lieân thöôøng-truï Troïn-Laønh,

107. Phoå-nguyeän phaùp-giôùi chuùng-sanh,

108. Tænh-taâm tu Phaät, vieân-thaønh Nhö-Lai.

Thaûo: Xuaân Kyû-Tî (1929)

Xong: Haï Nhaâm-Ngoï (1942)




Huùy HOÀNG-LIEÃU, hieäu HUEÄ ÑÖÙC



TAÂM-HOÀN GIAÛI-THOAÙT

NAM-MOÂ BOÅN-SÖ THÍCH-CA MAÂU-NI PHAÄT.

Ñöùc Töø-Bi cöùu con ra khoûi bieån khoå,

Thuyeàn Baùt-Nhaõ ñoä con ra khoûi soâng meâ,

Thieàn-moân trang-nghieâm thanh-tònh ñôïi con veà,

Phaät-caûnh an-laïc quang-minh chôø con ñeán.

Con saün coù bieát bao taêng ni quyù meán,

Con saün coù bieát bao phaùp-höõu thaân yeâu.

Con khoâng ham vaät-chaát aûo-aûnh dieãm-kieàu,

Con khoâng sa vöïc thaúm lôïi-danh taøi-saéc,

Con khoâng vöông vaán caùc tuïc-duyeân khe khaét,

Con khoâng heä-luïy nôï ngang traùi phuû phaøng,

Con khoâng luyeán tieác nôï aân-nghóa buoäc raøng.

Con nöông theo Tam-Baûo thuûy-chung nhö nhöùt,

Con muoán ñaéc Ñònh-Tueä, con giöõ Giôùi-Ñöùc,

Con chuyeån Baùt-Thöùc thaønh Töù-Trí sieâu-nhieân,

Con doõng-maõnh tinh-taán coâng-phu thieâng lieâng,

Con xaây döïng neàn taûng aâm-chaát vöõng chaéc,

Con nguyeän veïn toaøn moät taâm-hoàn giaûi-thoaùt,

Con kieân-nhaãn tröôøng-trai tuyeät-duïc chuyeân-tu.

Ñeå con nheï nhaøng nhö gioù thoaûng muøa thu,

Ñeå con vaøo Nieát-Baøn thöôøng-truï töï-taïi,

Ñeå con chöùng Luïc-thoâng söï-lyù voâ-ngaïi,

Ñeå con ñaéc phaùp Ñaø-ra-ni chôn-truyeàn,

Ñeå con tieáp-daãn nhöõng phaàn-töû höõu-duyeân,

Ñeå con thoûa-maõn Boà-Ñeà nguyeän cao caû.

THÍCH TÖØ-QUANG

CHUÙ-THÍCH: (2018)

_ AÂm-chaát (陰騭), AÂm-ñöùc (陰德), AÂm-coâng (陰功):

Vieäc laøm toát ñeïp, aâm thaàm, kín ñaùo, khoâng caàu ai bieát, chæ coù thaàn thaùnh bieát. Ngöôøi xöa daïy

keû hoïc thuoác phaûi laáy aâm-chaát laøm ñaàu. AÂm-chaát laø teân moät thieân trong saùch Y-hoïc nhaäp-moân.

Vieäc laøm toát ñeïp: laø laøm vieäc heát khaû-naêng cuûa mình, moät caùch toaøn taâm, toaøn yù, toaøn löïc, voâ-

tö, vaø baát vuï-lôïi. Laøm vieäc vôùi tinh-thaàn nhö theá thì môùi coù aâm-chaát/ aâm-ñöùc/ aâm-coâng.


佛法增輝信受堅心學道

光明照耀奉行靜智修身

PHAÄT-PHAÙP TAÊNG-HUY TÍN-THOÏ KIEÂN-TAÂM HOÏC ÑAÏO.

QUANG-MINH CHIEÁU-DIEÄU PHUÏNG-HAØNH TÒNH-TRÍ TU THAÂN.

HOÙA KYÛ

Ba vaïn saùu ngaøn ngaøy töïa huyeãn.

Soáng nhaân-luaân xung thaáy nhöõng buoàn loøng.

Sanh laõo beänh töû nhöôïc long ñong.

Maõn suy tín ‚coù khoâng‛ maø nghieäp taïo.

‚Duïc ñaéc an thaân taàm chính-ñaïo.

Voâ nhö höôùng Phaät ngoä Chôn-Taâm‛.

Thuyeàn töø-bi ñöa khoûi bieån meâ laàm.

Göông phöôùc-tueä löu soi nghìn moäng tuùy.

Nôi tònh-thaát beàn loøng hoïc Chôn-Lyù.

Nguyeän tu-haønh cho thoaùt kieáp phuø-traàm.

Thaønh-coâng caên-boån laø Taâm.

Naêm Canh-Thaân (1920)




Huùy HOÀNG-LIEÃU, hieäu HUEÄ-ÑÖÙC


TÖØ GIAÙC BOÅN TAÂM TRÖÏC NGOÄ THIEÀN,

QUANG MINH TÖÏ TAÙNH HUEÄ HOAØN NGUYEÂN,

HOÀNG CÔ CHUYEÅN PHAÙP TUØY DUYEÂN HOÙA,

LIEÃU ÑAÏT CHÔN NHÖ ÑÖÙC VÓNH TRUYEÀN.


CHUÙ-THÍCH (2018)

(HOÙA KYÛ)

_ Taêng (增): taêng theâm leân (taêng-tröôûng, taêng-gia, taêng-ích), nhieàu hôn leân.

_ Huy (輝): aùnh saùng, saùng, saùng röïc, röïc rôõ, soi, chieáu.

_ Phaät-phaùp taêng-huy: aùnh saùng röïc rôõ chieáu soi cuûa Phaät-phaùp taêng theâm leân.

_ Quang-minh chieáu-dieäu: saùng suûa nhö maët trôøi maët traêng (quang-minh) chieáu roïi.

_ Hoùa kyû (化己): töï giaùo-hoùa daïy doã thay ñoåi mình.

(Naêm 1920, luùc 32 tuoåi, Hoøa-Thöôïng Thích Töø-Quang laøm baøi thô naøy.)

_ Huyeãn (幻): giaû maø y nhö thaät. (Thaáy nhö thaät maø khoâng coù thaät)

_ Nhaân-luaân: caùch ñoái xöû giöõa con ngöôøi vôùi nhau.

_ Xung thaáy (冲𧡊): thaáy maø lo laéng.

_ Nhöôïc (若): thuaän theo, neáu nhö, hoaëc laø, nhö theá, aáy, ñoù. Döôøng nhö, gioáng nhö.

_ Maõn (滿): ñaày, ñaày ñuû, traøn ñaày.

_ Suy (推): suy tính kyõ, nghieân cöùu, tìm toøi, löïa choïn, choïn loïc.

_ Tín (信): tin töôûng, tin theo, tin laø ñuùng, tin thaät. Loøng tin, ñöùc tin.

_ Duïc ñaéc: muoán ñöôïc.

_ An thaân: yeân thaân mình. Chæ cuoäc soáng aån-daät.

_ Taàm (尋): tìm.

_ Voâ nhö: khoâng nhö, chaúng baèng.

_ Moäng tuùy: - Moäng (夢) : mô, moäng, chieâm bao, mô töôûng, ao öôùc.

- Tuùy (醉) : say röôïu, say meâ, say ñaém.

(Cuoäc ñôøi nhö giaác moäng maø khoâng bieát, laïi cöù say meâ hoaøi.)

_ Tònh-thaát: - Tònh (淨) : raát yeân laëng, raát trong saïch/ saïch seõ, thuaàn-khieát, thanh-tònh.

- Tinh (精) : tinh-tuùy, tinh-taán, tinh-chuyeân.

- Thaát (室) : caùi nhaø, nhaø ôû.

- Xaù (舍) : quaùn troï, nhaø ôû. (cö-xaù)

- Tònh-thaát (淨室): choã saïch seõ, thanh-tònh ñeå tu-haønh.

- Tinh-thaát (精室): caùi nhaø ôû ñeå tinh-taán tu-haønh giaûi-thoaùt.

_ Tinh-xaù: ngöôøi tu-haønh giaûi-thoaùt xem theá-gian nhö quaùn troï, chæ laø choã ñeå tinh-

chuyeân tu-haønh giaûi-thoaùt khoûi bieån khoå soâng meâ.

(Xaù = quaùn troï: nôi taïm ôû moät thôøi-gian roài ra ñi, nhö chöõ ‚kyù-tuùc-xaù‛.)

Coù du-khaùch naøo laïi boû coâng söùc tieàn cuûa ñi xaây döïng, söûa chöõa, toâ ñieåm,

trang hoaøng ‚quaùn troï‛ cho thaät ñeïp khoâng?

Ta thöôøng ñoïc traïi laø Tònh-xaù laø hoaøn-toaøn sai yù-nghóa.

Vì Tònh laø ‚raát yeân laëng/ raát saïch seõ‛. Moät ñöùa beù ngoài ‚raát yeân laëng‛ trong

goùc nhaø, khoâng coù nghóa laø noù ñang tinh-taán tu-haønh! Moät ngoâi nhaø ‚raát saïch seõ‛

(tònh-xaù) khoâng haún coù nghóa nôi ñoù laø moät choã tu-haønh.

Muoán tinh-taán (tu-haønh) thì ñieàu-kieän ñaàu tieân phaûi coù laø ‚tònh‛. Phaûi ‚tònh‛

caû thaân vaø taâm (thaân-taâm raát yeân laëng, raát trong saïch) thì môùi baét ñaàu tinh-taán ñöôïc.

‚Tònh‛ khoâng thì chöa ñuû!

_ Phuø-traàm: chæ söï thay ñoåi luoân cuûa cuoäc ñôøi. Phuø (浮): noåi. Traàm (沉): chìm.

http://hvdic.thivien.net/whv/淨

http://hvdic.thivien.net/whv/室



http://hvdic.thivien.net/whv/室


佛性能仁慈濟有情登彼岸

禪光寂默圓通妙用照心源

PHAÄT-TAÙNH NAÊNG-NHÔN TÖØ-TEÁ HÖÕU-TÌNH ÑAÊNG BÆ-NGAÏN

THIEÀN-QUANG TÒCH-MAËC VIEÂN-THOÂNG DIEÄU-DUÏNG CHIEÁU TAÂM-NGUYEÂN

安分楽道

AN PHAÄN LAÏC ÑAÏO

问心何亊出娑婆

戒定慧禪德用多

不何單宫裁桂月

去來淨減種蓮花

色空無住登芳艷

識智轉同印異魔

極楽覺圓常自在

信行愿力見彌陀

Vaán taâm haø söï xuaát ta baø

Giôùi ñònh tueä thieàn ñöùc duïng ña

Baát haø ñôn cung taøi queá nguyeät

Khöù lai tònh giaûm chuûng lieân hoa

Saéc khoâng voâ truï ñaêng phöông dieãm

Thöùc trí chuyeån ñoàng aán dò ma

Cöïc laïc giaùc vieân thöôøng töï taïi

Tín haïnh nguyeän löïc kieán Di Ñaø.

釋慈光

THÍCH TÖØ-QUANG

1920

CHUÙ-THÍCH: (2018) (Trích: Phaät Di Giaùo Kinh, phaàn Chuù-Thích, cuûa Hoøa-Thöôïng Thieàn-Sö Thích Töø-Quang.)

Phaät Thích-Ca Maâu-Ni (Cakya Muni Buddha 釋迦牟尼佛):

_ Phaät: Giaùc, töùc laø ñöùc-hieäu cuûa baäc giaûi-thoaùt, troïn laønh, chöùng bieát toaøn-theå toaøn-duïng Töï-Taâm, ñaày ñuû phöôùc-tueä,

ñoä mình ñoä ngöôøi, coâng-haïnh vieân-maõn.

_ Thích-Ca (hoï) : Naêng-Nhaân, töùc laø naêng-löïc töø-bi, chæ veà ñöùc-duïng hay thöông xoùt vaø cöùu-ñoä chuùng-sanh.

_ Maâu-Ni (teân) : Tòch-Maëc, töùc laø vaéng laëng. Khoâng vì söï vui maø chuyeån taâm, cuõng khoâng vì söï khoå maø ñoäng taùnh,

chæ veà giaùc-theå roãng khoâng, trong saïch, tieâu-dieät voâ-minh, tröø-tuyeät phieàn-naõo, hoaøn-toaøn saùng suoát, töï-taïi voâ-ngaïi.

_ Toång-luaän: Phaät Thích-Ca Maâu-Ni, Giaùo-chuû Ñaïo Phaät, laø moät ñaáng troïn laønh, hoaøn-toaøn trong saïch, traûi qua voâ-

löôïng kieáp tu-haønh, ñaõ chöùng ñuû tam-thaân, töù-trí, nguõ-nhaõn, luïc-thoâng, töøng duïng ñöùc Ñaïi-Töø naêng laøm cho chuùng-sanh ñöôïc

vui, töøng duïng ñöùc Ñaïi-Bi naêng laøm cho chuùng-sanh khoûi khoå, töï-giaùc giaùc-tha, giaùc-haïnh vieân-maõn, thaät laø baäc Ñaïo-Sö trong

tam-giôùi, Töø-Phuï cuûa töù-sanh.

(Trích: Söï tích Ñöùc Phaät Thích-Ca, trang 25, cuûa soaïn-giaû Traàn Höõu Danh, nxb Tổng Hợp, 2011)

_ Phaät hieäu Sakyamuni (Thích-Ca Maâu-Ni) coù nghóa laø ‚Naêng-Nhôn Tòch-Maëc‛. Sakya laø ‚Naêng-Nhôn‛, laø baäc anh-

huøng coù khaû-naêng hôn ngöôøi. Muni laø ‚Tòch-Maëc‛, tòch-tónh, vaéng laëng, cuõng coù nghóa laø nhôn-töø. Sakyamuni cuõng coù nghóa laø

‚baäc anh-huøng hoaøn-toaøn‛.

http://hvdic.thivien.net/whv/釋


MUÏC-LUÏC

Phaåm Trang

Töïa

Tieåu-Löôïc

Löôïc-Thuaät Söï-Tích Luïc-Toå Ñaïi-Sö

5

7

9

Phaåm thöù nhöùt

Phaåm thöù hai

Phaåm thöù ba

Phaåm thöù tö

Phaåm thöù naêm

Phaåm thöù saùu

Phaåm thöù baûy

Phaåm thöù taùm

Phaåm thöù chín

Phaåm thöù möôøi

Töï-Töï

Baùt-Nhaõ

Quyeát-Nghi

Ñònh-Tueä

Dieäu-Haïnh

Saùm-Hoái

Cô-Duyeân

1. Cô-duyeân Ni coâ Voâ-Taän-Taïng.

2. Cô-duyeân Taêng Phaùp-Haûi.

3. Cô-duyeân Taêng Phaùp-Ñaït.

4. Cô-duyeân Taêng Trí-Thoâng.

5. Cô-duyeân Taêng Trí-Thöôøng.

6. Cô-duyeân Taêng Chí-Ñaïo.

7. Cô-duyeân Thieàn-sö Haønh-Tö.

8. Cô-duyeân Thieàn-sö Hoaøi-Nhöôïng.

9. Cô-duyeân Thieàn-sö Vónh-Gia Huyeàn-Giaùc.

10. Cô-duyeân Thieàn-sö Trí-Hoaøng.

11. Cô-duyeân ñoàng-töû Thaàn-Hoäi.

12. Cô-duyeân oâng Taêng.

13. Cô-duyeân Taêng Phöông-Bieän.

14. Cô-duyeân ñoïc laïi baøi keä.

Ñoán-Tieäm

15. Cô-duyeân ñeä-töû Chí-Thaønh.

16. Cô-duyeân ñeä-töû Chí-Trieät.

Hoä-Phaùp

Phuù-Chuùc

15

51

99

129

141

147

177

177

179

183

198

207

215

224

226

228

232

236

240

241

243

253

253

264

281

289

Caùc söï-tích veà Toå 329

Phaùp Keä Truyeàn Thöøa Doøng Laâm-Teá

Chaùnh Phaùp Nhaõn Taïng

Tænh Taâm Tu Phaät

Taâm Hoàn Giaûi Thoaùt

Hoùa Kyû

An Phaän Laïc Ñaïo

Muïc-Luïc

338

339

342

345

346

348

349

KINH AÁN TOÁNG


LÔØI BAÏT

Naêm 2019

Phaät-lòch 2563 (2019 + 544)

_ Töø khi Phaät Thích-Ca ra ñôøi ñeán nay laø: 2642 naêm (2019 + 623)

_ Töø khi Phaät Thích-Ca nhaäp Nieát-Baøn ñeán nay laø: 2563 naêm (2019 + 544)

_ Töø khi Toå ñôøi thöù nhöùt Laâm-Teá Nghóa-Huyeàn ra ñôøi ñeán nay laø: 1232 naêm (2019 – 787)

_ Töø khi Toå ñôøi thöù 40 Töø-Quang Hoàng-Lieãu ra ñôøi ñeán nay laø: 131 naêm (2019 – 1888)

_ Ñöùc Thích-Ca coù noùi: Chö Phaät Theá-Toân chæ vì moät ñaïi-söï nhaân-duyeân maø öùng

hieän ra ñôøi, ñoù laø: KHAI THÒ NGOÄ NHAÄP PHAÄT TRI KIEÁN cho chuùng-sanh.

_ Chö Phaät Theá-Toân khai baøy, chæ-thò cho chuùng-sanh toû ngoä vaø chöùng-nhaäp Phaät tri-

kieán. Chuùng-sanh ñöôïc KHAI THÒ NGOÄ NHAÄP PHAÄT TRI KIEÁN thì boån-nguyeän cuûa Chö

Phaät Theá-Toân môùi vieân-maõn.

_ Ñieàu aáy chöùng toû taâm töø-bi cuûa Chö Phaät Theá-Toân roäng lôùn bao-la voâ-cuøng voâ-taän.

_ 2642 naêm ñaõ troâi qua, cho duø Ñöùc Phaät Thích-Ca vaø 77 ñôøi chö Toå ñaõ coá gaéng tích-

cöïc giaùo-hoùa, nhöng chuùng-sanh vaãn chìm ñaém trong bieån khoå luaân-hoài sanh-töû.

_ Neáu khoâng tính töø voâ-löôïng tieàn-kieáp nhaãn nay, neáu khoâng tính bò sa-ñoïa vaøo caùc

aùc-ñaïo; maø chæ tính rieâng trung-bình moät kieáp ngöôøi laø 60 naêm, thì trong 2642 naêm, chuùng ta

ñaõ luaân-hoài qua 44 kieáp laøm ngöôøi, toäi loãi voâ-bieân, phieàn-naõo voâ-haïn, xöông traéng chaát cao

nhö nuùi, nöôùc maét ñong ñaày nhö bieån …

_ Nhieàu ngaøn naêm nöõa seõ troâi qua gioáng nhö vaäy, khoâng höùa heïn moät ngaøy maëc-khaûi,

khoâng sao thoaùt-ly ra khoûi tam-giôùi; neáu chuùng ta khoâng luoân khaéc ghi thaät saâu trong taâm-

khaûm ñieàu naøy:

Kinh Kim-Cang:

AÂm Nghóa

‚Nhöùt-thieát höõu-vi phaùp.

Nhö moäng, huyeãn, baøo, aûnh.

Nhö loä, dieäc nhö ñieån.

Öng taùc nhö-thò quaùn‛.

‚Taát caû phaùp höõu-vi.

Nhö: giaác moäng, aûo, boït nöôùc, boùng hình.

Nhö: söông sa, aùnh chôùp.

Phaûi quaùn-saùt y nhö vaäy‛.

Kinh Xuaát Dieäu:

AÂm Nghóa

Thò nhöït dó quaù,

Maïng dieäc tuøy giaûm,

Nhö thieåu thuûy ngö,

Tö höõu haø laïc.

Ngaøy nay ñaõ qua,

Maïng soáng giaûm daàn,

Nhö caù caïn nöôùc,

Naøo coù vui chi?

Ñaïi-chuùng!

Ñöông caàn tinh-taán,

Nhö cöùu ñaàu nhieân,

Ñaõn nieäm voâ-thöôøng,

Thaän vaät phoùng daät.

Ñaïi-chuùng!

Phaûi sieâng tinh-taán,

Nhö chöõa löûa ñaàu,

Chæ nhôù voâ-thöôøng,

Khoâng daùm buoâng lung!


Kinh Phaïm-Voõng:

Saéc treû khoâng döøng, döôøng nhö ngöïa chaïy.

Maïng ngöôøi voâ-thöôøng, mau hôn nöôùc doác.

Ngaøy nay daàu coøn, khoù baûo-ñaûm ñöôïc ngaøy mai.

Ñaïi-chuùng! Moãi ngöôøi neân nhöùt-taâm caàn caàu tinh-taán.

Chôù bieáng nhaùc treã löôøi, phoùng tuùng nguû nghæ.

Ban ñeâm phaûi nhieáp taâm nieäm Phaät tham thieàn.

Chôù ñeå thôøi-gian luoáng qua voâ-ích, maø sau naøy phaûi aên naên.

_ Thieát-tha mong caàu quyù ñoäc-giaû nghieân-cöùu roát raùo quyeån kinh naøy, roài nöông theo

Phaät-chæ maø nhöùt-taâm y giaùo phuïng-haønh thì nhieân-haäu thaønh-töïu Dieäu-quaû Thöôøng Laïc Ngaõ

Tònh.

_ Xin nguyeän ñem coâng-ñöùc naøy hoài-höôùng cho thieân-haï thaùi-bình, quoác-daân an-laïc,

taát caû phaùp-giôùi chuùng-sanh ñoàng ñöôïc vieân-maõn phöôùc-tueä.

NAM-MOÂ THÖÔØNG-TINH-TAÁN BOÀ-TAÙT MA-HA-TAÙT.

CHUÙNG-SANH VOÂ-BIEÂN THEÄ-NGUYEÄN ÑOÄ.

PHIEÀN-NAÕO VOÂ-TAÄN THEÄ-NGUYEÄN ÑOAÏN.

PHAÙP-MOÂN VOÂ-LÖÔÏNG THEÄ-NGUYEÄN HOÏC.

PHAÄT-ÑAÏO VOÂ-THÖÔÏNG THEÄ-NGUYEÄN THAØNH.

NHÖÙT-TAÂM SAÙM-HOÁI TOÄI LOÃI TÖØ VOÂ-LÖÔÏNG TIEÀN-KIEÁP NHAÃN NAY.

NHÖÙT-TAÂM TRI-AÂN COÂNG-LAO GIAÙO-HOÙA CUÛA ÑÖÙC PHAÄT THÍCH-CA VAØ 77 ÑÔØI CHÖ TOÅ.

KINH AÁN TOÁNG

KÍNH DAÂNG CÖÛU-HUYEÀN THAÁT-TOÅ, THAÁT-THEÁ PHUÏ-MAÃU.

NHÖÙT-TAÂM TRI-AÂN


NAM-MOÂ TAM-CHAÂU CAÛM-ÖÙNG HOÄ-PHAÙP VI-ÑAØ TOÂN-THIEÂN BOÀ-TAÙT

THUÛ-HOÄ PHAÙP-BÖÛU-ÑAØN KINH NAØY ÑÖÔÏC LÖU-HAØNH

KHAÉP MÖÔØI PHÖÔNG THEÁ-GIÔÙI TRÖÔØNG-TOÀN VÓNH-VIEÃN.

phaÙp bÖÛu ÑaØn kinh

Documents