periferik arter hastalığı · 2013. 11. 21. · – İskemik yara ve gangren palpasyon: –...
TRANSCRIPT
Periferik Arter Hastalıklarına Yaklaşım
Dr. Murat İKİZLER Eskişehir, 201 3
Periferik arter hastalıkları uygarlık tarihinin ilk
medeniyetlerinde bile dikkat çeken bir sorun olarak
karşımıza çıkmaktadır.
M.Ö. IV. y.y.; Acropololis
Günümüzde periferik arter hastalığı genellikle bacak arterlerinin aterosklerotik tıkayıcı hastalığını ifade etmek için kullanılan bir terimdir. 35 yaş üzerindeki hastalarda bacak arterlerindeki kronik oklüzif hastalığın başta gelen nedeni aterosklerozis obliteranstır.
Management of Peripheral Arterial Disease (PAD) TransAtlantic Inter-Society Consensus (TASC)
TASC II Eur J Vasc Endovasc Surg 33, S1eS75 (2007)
Türk Kalp Damar Cerrahisi Derneği
Prevelans Asemptomatik Periferik Arter Hastalıkları:
- 50-60 Yaş : % 2,5; >70 yaş: %15. - Asemptomatik; ABI<0,9
Kladikasyo İntermitant: - 40 Yaş üzeri: %3 - 60 Yaş üzeri: %6 - 80 yaş üzeri %24 -PAH bulunan hastaların: % 40-50’de koroner arter hastalığı % 15 Karotis arter hastalığı mevcuttur.
Kladikasyon (Kladikasyo intermittant)
Claudication: Latinceden gelen bir terimdir. Yürümekle alt ekstremitelerde gelişen kramp tarzında
ağrıyı tarifler. Zamanla mesafe kısalır, %50-90 hasta şikayetçi
değildir. Arterlerin aterosklerozu nedeniyle bacak kaslarına
yetersiz kan akımı sonucu bu ağrı oluşur. En önemli özelliği, ağrı başladıktan sonra eğer yürüme
sonlandırılırsa, ağrı 2-5 dakika içinde geçer.
Egzersiz esnasında baldır kaslarında oksijen gereksinimi
artar.
Tıkayıcı damar hastalığında kaslar anaerobik ortamda çalışır.
Laktik asit ve diğer metabolitler birikir.
BALDIR AĞRISI
Kladikasyo İntermittant
İstirahat esnasında laktik asit ve metabolitler hızla yıkanır,
ağrı geçer.
Am J Cardiol 2001; 87 (suppl): 3D-13D
Periferik Arter Hastalığı Genellikle Asemptomatiktir !
Tanısı Yeni Konan (n=457)
Tanısı Daha Önce Konmuş Olan
(n=366)
Ağrı Yakınması Olmayan %48,3 %25,8
Atipik Bacak Şikayetleri %46,3 %61,7
Klasik Klaudikasyo %5,5 %12,6
Hirsch AT, Criqui MH, Treat-Jacobson D, et al. JAMA. 2001;286;1317-1324.
Aterosklerotik PAH doğal seyri (TASC II)
50 yaş ve üzeri PAH İlk klinik Tanı
Asemptomatik PAH Diğer Bacak Ağrısı Tipik Kladikasyo Kritik Bacak iskemisi
%20-50 %30-40 %10-35 %1-3 1 yıllık Takipte Amp. olmadan Amp. Mortalite %45 %30 %25 5 yıllık Takipte Ekstremite Sağlığı Kardiyovasküler Olay (K-V) Stabil Kladikasyo Kritik Bacak Non-Fatal Mortalite Kladikasyo Ağırlaşması İskemisi K-V olay %10-15 %70-80 %10-20 %5-10 %20 Amputasyon K-V Nedenli K-V dışı %75 %25
ENDOTEL FONKSİYON BOZUKLUĞU
Risk Faktörleri: Sigara Hiperlipidemi Hipertansiyon Diyabet/Bozuk glukoz toleransı Genetik Obesite Hiperhomosisteinemi
• Aterosklerozis Obliterans • Tromboanjitis Obliterans (Burger) • Arteritler • Konnektif Doku hastalıkları • Anevrizmalar.
Etyoloji:
Patoloji: Aterosklerotik Plak
Stabil Plak Unstabil Plak
Periferik Arter Hastalığının Sınıflaması
Kritik iskemi:
İstirahat ağrısı, - Genelde geceleri başlar - Ayağı yukarı kaldırmakla gelir - Daha sonra kalıcı olur - Genelde uçlarda iskemik yara ve gangren - Kesin olarak nabız alınmaz
Deride gangren, İskemik yara
Tanı: Laboratuvar:
– Lipid profili – DM, HgbA1c – Koagulasyon profili Noninvaziv tanı:
– Doppler Ayak bileği/Kol basınç indeksi <0.9 – Segmental basınç ölçümleri – Renkli Doppler USG İnvaziv tanı:
– Anjiografi – MR anjiografi
Fizik Muayene
Görünüm: – Atrofik ekstremiteler, – Kıllarda dökülme, – Tırnaklarda kabalaşma, – İskemik yara ve gangren
Palpasyon: – Nabızların palpasyonu
Oskültasyon: – Üfürüm
Nabız Muayenesi: Periferik nabız noktaları:
- Aksiller arter - Brakial arter - Radial arter - Ulnar arter - Femoral arter - Popliteal arter - Posterior tibial arter - Dorsalis pedis arteri
Nabız varlığı,
Şiddeti
Tril varlığı
Arterde genişleme
Ayak Bileği / Kol İndeksi (ABI) • 0,9-1,2 : Normal • 0,7-0,89 : Hafif damar hastalığı • 0,4-0,69 : Orta damar hastalığı • 0,4> : Şiddetli damar hastalığı
Tanı ve
Görüntüleme
İlk
Translumber Aortagrafi Reynaldo dos Santos 1929
Doppler Ultrasonografi
Klasik Periferik Anjiografi
Digital Subtraction Angiography (DSA)
MR Anjiografi
Çok Kesitli (Multi-slice) BT Anjiografi
Periferik Arter Hastalığı Şüphesinde
Tanıyı Koymak Kolaydır !
50 yaş üzeri hastalarda rutin sorgulama:
Yürürken bacağınıza ağrı yada kramp gelir mi? Bu ağrı dinlenince hemen geçer mi? Bu ağrı tek mi yoksa iki bacakta da var mı? Bacakta, baldırda, kalçada ağrı var mı? Ayağınızda iyileşmeyen yara var mı?
“A man is only as old as his arteries ” Sir William Osler
First Director of Medicine, John Hopkins Hospital
Year: 1909
Teşekkürler…