mánaðarspár ecmwf og frekari hagnýting þeirra -...
TRANSCRIPT
![Page 1: Mánaðarspár ECMWF og frekari hagnýting þeirra - …vedur.org/wp-content/uploads/2010/01/Veðurfræðifélagið_Þorra...eru heilar vikur frá mán-sun Vika 3 ... - > Kalt loft](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051508/5a9f4f697f8b9a76178ca3e4/html5/thumbnails/1.jpg)
Mánaðarspár ECMWF og frekarihagnýting þeirra
Einar Sveinbjörnsson
Veðurfræðifélagið, þorraþing 17. febrúar 2015
![Page 2: Mánaðarspár ECMWF og frekari hagnýting þeirra - …vedur.org/wp-content/uploads/2010/01/Veðurfræðifélagið_Þorra...eru heilar vikur frá mán-sun Vika 3 ... - > Kalt loft](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051508/5a9f4f697f8b9a76178ca3e4/html5/thumbnails/2.jpg)
Mánaðarspár
• Brúa bilið á milli daglega veðurspáa ogveðurfarsspáa.
• Flestar reiknimiðstöðvar gefa út framlengdar spáraf einhverju tagi.
• Mánaðarspár ECMWF frá 2004. Reiknaðar oggefnar út 2 x í viku (mán og fim).
Laura Ferrati, ECMWF 2014
![Page 3: Mánaðarspár ECMWF og frekari hagnýting þeirra - …vedur.org/wp-content/uploads/2010/01/Veðurfræðifélagið_Þorra...eru heilar vikur frá mán-sun Vika 3 ... - > Kalt loft](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051508/5a9f4f697f8b9a76178ca3e4/html5/thumbnails/3.jpg)
“Spátímar” eru heilar vikur frá mán-sun
Vika 3
Frávik á hæð 500 hPa flatarins.
Miðað er við líkanveður 20 árin á undan.
![Page 4: Mánaðarspár ECMWF og frekari hagnýting þeirra - …vedur.org/wp-content/uploads/2010/01/Veðurfræðifélagið_Þorra...eru heilar vikur frá mán-sun Vika 3 ... - > Kalt loft](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051508/5a9f4f697f8b9a76178ca3e4/html5/thumbnails/4.jpg)
6 fyrirfram skilgreindir klasar / líkindadreifing á 50 keyrslum
![Page 5: Mánaðarspár ECMWF og frekari hagnýting þeirra - …vedur.org/wp-content/uploads/2010/01/Veðurfræðifélagið_Þorra...eru heilar vikur frá mán-sun Vika 3 ... - > Kalt loft](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051508/5a9f4f697f8b9a76178ca3e4/html5/thumbnails/5.jpg)
Hvað gefa klasaspárnar til kynna ?
• Vísbending um líkindi á veðurlagi tiltekna viku.
Dæmi um vetrarspár:
- >Lægðagangur við landið með umhleypingum45%
- >Ríkjandi NA-átt og tíð hríðarveður norðan- ogaustanlands 25%
- > Kalt loft úr vestri og útsynningur algengastur
20% o.s.frv.
![Page 6: Mánaðarspár ECMWF og frekari hagnýting þeirra - …vedur.org/wp-content/uploads/2010/01/Veðurfræðifélagið_Þorra...eru heilar vikur frá mán-sun Vika 3 ... - > Kalt loft](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051508/5a9f4f697f8b9a76178ca3e4/html5/thumbnails/6.jpg)
V-þáttur: Z500(60N25W) ÷ Z500(70N25W)
S-þáttur: Z500(65N10W) ÷ Z500(65N30W)
Hæð yfir landinu : Z500(65N20W)
![Page 7: Mánaðarspár ECMWF og frekari hagnýting þeirra - …vedur.org/wp-content/uploads/2010/01/Veðurfræðifélagið_Þorra...eru heilar vikur frá mán-sun Vika 3 ... - > Kalt loft](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051508/5a9f4f697f8b9a76178ca3e4/html5/thumbnails/7.jpg)
Z500 {4,5,6}
V-þáttur {1,2,3}
S-þáttur {1,2,3}
Hovmöllerþættirnir (3 x 3 x 3) =27 - Allir með sama “rúmtak”
![Page 8: Mánaðarspár ECMWF og frekari hagnýting þeirra - …vedur.org/wp-content/uploads/2010/01/Veðurfræðifélagið_Þorra...eru heilar vikur frá mán-sun Vika 3 ... - > Kalt loft](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051508/5a9f4f697f8b9a76178ca3e4/html5/thumbnails/8.jpg)
235
Úrkomusamt S- og V-lands. Þurrt N- og A-lands. Hlýtt N-til. Ýmist hlýtt eða fremur svalt SV-til
Dæmi um hagnýtingu Hovmöllergreiningar. Kortið sýnir vik mánaðargilda fyrir jan 1991.Hm-flokkur er 235
![Page 9: Mánaðarspár ECMWF og frekari hagnýting þeirra - …vedur.org/wp-content/uploads/2010/01/Veðurfræðifélagið_Þorra...eru heilar vikur frá mán-sun Vika 3 ... - > Kalt loft](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051508/5a9f4f697f8b9a76178ca3e4/html5/thumbnails/9.jpg)
Reikuð voru vikugildi Hovmellerþátta
• Gögn: ERA 20C (20. aldar endurgreining)
• Tímabil: 1961-2010 (50 ár)
• Eitt gildi á dag (12z) – 7 daga meðaltal
• Vika látin hefjast á mánudegi
• Vetrartími eða fyrstu 12 vikur ársins ( Dæmi: 2005, 3. jan – 27. mars)
• Til grundvallar eru 600 vikur ogþriðjungamörk Hm-flokkanna fundin
![Page 10: Mánaðarspár ECMWF og frekari hagnýting þeirra - …vedur.org/wp-content/uploads/2010/01/Veðurfræðifélagið_Þorra...eru heilar vikur frá mán-sun Vika 3 ... - > Kalt loft](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051508/5a9f4f697f8b9a76178ca3e4/html5/thumbnails/10.jpg)
Flokkamörk vikugilda jan-mars
V-þáttur S-þáttur Hæð
5.01 1.73 519.1
16.9 9.69 530.4
5.0116.90
![Page 11: Mánaðarspár ECMWF og frekari hagnýting þeirra - …vedur.org/wp-content/uploads/2010/01/Veðurfræðifélagið_Þorra...eru heilar vikur frá mán-sun Vika 3 ... - > Kalt loft](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051508/5a9f4f697f8b9a76178ca3e4/html5/thumbnails/11.jpg)
Hm 336 - Mikil S- og V-átt + lágur flötur. N: 22 vikur
![Page 12: Mánaðarspár ECMWF og frekari hagnýting þeirra - …vedur.org/wp-content/uploads/2010/01/Veðurfræðifélagið_Þorra...eru heilar vikur frá mán-sun Vika 3 ... - > Kalt loft](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051508/5a9f4f697f8b9a76178ca3e4/html5/thumbnails/12.jpg)
6 klasar – líkindadreifing. Séð með augum V-Evrópu
Euro-Atlantic svæði (30N-76N, 76W-40E) Grunnur: ERA-15, 1979-1993, 700hPa, 00-06-12-18Skipt á milli 4 jafnlangra árstíða.
![Page 13: Mánaðarspár ECMWF og frekari hagnýting þeirra - …vedur.org/wp-content/uploads/2010/01/Veðurfræðifélagið_Þorra...eru heilar vikur frá mán-sun Vika 3 ... - > Kalt loft](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051508/5a9f4f697f8b9a76178ca3e4/html5/thumbnails/13.jpg)
Klasar séðir með augum Íslands
Hár 500hPa flötur+ Lítill S þáttur.
----------------------------Hár þrýstingur og þurrt-> fyristöðuhæðir, N-átt og oftast kalt.
Hár og meðal 500+ Mikill S- eða S og V-
þættir.----------------------------Hlýtt og úrkomusamtS- og V-lands.-> S-læg vindátt
Meðal 500hPa flötur+ Meðal S- og meðal
eða lítill V-þáttur.----------------------------Lægðir við landið, úrkomusamt SA- og A-lands-> SA og A-átt.
Meðal eða lágur 500+ mikill V-þáttur.
----------------------------“Útsynningsveðrátta”Él/snjókoma V-lands.-> SV og V-átt. Svalt.
Meðal eða lágur 500+ lítill V-þáttur.
----------------------------Lægðir til austurs fyrirsunnan landið.-> A-læg vindátt ogúrkoma A- og NA-lands
Lágur 500 hPa flötur+ lítill S + meðal V-þát.
----------------------------Lægðir fyrir austanlandið. Úrkoma N-til.->N- og NA-átt. Fremur kalt.
1 2 3
4 5 6
![Page 14: Mánaðarspár ECMWF og frekari hagnýting þeirra - …vedur.org/wp-content/uploads/2010/01/Veðurfræðifélagið_Þorra...eru heilar vikur frá mán-sun Vika 3 ... - > Kalt loft](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051508/5a9f4f697f8b9a76178ca3e4/html5/thumbnails/14.jpg)
Klasi 1
Hm-flokkar:
114214314124
17%
![Page 15: Mánaðarspár ECMWF og frekari hagnýting þeirra - …vedur.org/wp-content/uploads/2010/01/Veðurfræðifélagið_Þorra...eru heilar vikur frá mán-sun Vika 3 ... - > Kalt loft](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051508/5a9f4f697f8b9a76178ca3e4/html5/thumbnails/15.jpg)
Klasi 2
Hm-flokkar:
334234324134224
18%
![Page 16: Mánaðarspár ECMWF og frekari hagnýting þeirra - …vedur.org/wp-content/uploads/2010/01/Veðurfræðifélagið_Þorra...eru heilar vikur frá mán-sun Vika 3 ... - > Kalt loft](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051508/5a9f4f697f8b9a76178ca3e4/html5/thumbnails/16.jpg)
Klasi 3
Hm-flokkar:
235225335325135
19%
![Page 17: Mánaðarspár ECMWF og frekari hagnýting þeirra - …vedur.org/wp-content/uploads/2010/01/Veðurfræðifélagið_Þorra...eru heilar vikur frá mán-sun Vika 3 ... - > Kalt loft](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051508/5a9f4f697f8b9a76178ca3e4/html5/thumbnails/17.jpg)
Klasi 4
Hm-flokkar:
336236326226
14%
![Page 18: Mánaðarspár ECMWF og frekari hagnýting þeirra - …vedur.org/wp-content/uploads/2010/01/Veðurfræðifélagið_Þorra...eru heilar vikur frá mán-sun Vika 3 ... - > Kalt loft](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051508/5a9f4f697f8b9a76178ca3e4/html5/thumbnails/18.jpg)
Klasi 5
Hm-flokkar:
125136126
12%
![Page 19: Mánaðarspár ECMWF og frekari hagnýting þeirra - …vedur.org/wp-content/uploads/2010/01/Veðurfræðifélagið_Þorra...eru heilar vikur frá mán-sun Vika 3 ... - > Kalt loft](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051508/5a9f4f697f8b9a76178ca3e4/html5/thumbnails/19.jpg)
Klasi 6
Hm-flokkar:
116115216316215315
19%
![Page 20: Mánaðarspár ECMWF og frekari hagnýting þeirra - …vedur.org/wp-content/uploads/2010/01/Veðurfræðifélagið_Þorra...eru heilar vikur frá mán-sun Vika 3 ... - > Kalt loft](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051508/5a9f4f697f8b9a76178ca3e4/html5/thumbnails/20.jpg)
Hvað svo ….• Næst er að skoða frávik hvers klasa fyrir s.s. hita og
úrkomu (bæði mælingar og endurgreiningar).
• Skipta árinu áfram upp í árstíðir og reikna flokkamörkHovmöller á sama hátt.
• Áhugi Landsvirkjunar snýst um vatnsforða og tíðarfarsem hefur áhrif á snjóalög og úrkomu, einkum áútmánuðum.
Auðvelt að afla spágagna og kostur hvað þau erufyrirferðarlítil og hve aðferðin er einföld í eðli sínu.