pbd ljsf; /0fgllts of]hgf sflndf6luffpkflnsf, ;nofg …...8 $=% cfufdl % aif{sf] p2]zo (objective)m...

108
1 pBd ljsf; /0fgLlts of]hgf sflndf6LufFpkflnsf, ;Nofg @)&%÷)&^ b]lv @)&(÷)*) ;Dd sflndf6LufFpkflnsfsf] sfof{no ;Nofg @)&$

Upload: others

Post on 09-Mar-2020

9 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 1

    pBd ljsf; /0fgLlts of]hgf

    sflndf6LufFpkflnsf, ;Nofg

    @)&%÷)&^ b]lv @)&(÷)*) ;Dd

    sflndf6LufFpkflnsfsf] sfof{no

    ;Nofg

    @)&$

  • 2

    gS;fx?

    ;Nofg lhNnfsf] gS;f

  • 3

    ufFpkflnsfsf] gS;f

  • 4

    n3' pBd ljsf;sf]% jif]{ /0fgLlts of]hgfsf] ;+lIfKt emns

    c~rn /fKtL

    lhNnf ;Nofg

    sfo{qmd cjlw % jif{ -@)&%÷)&^–@)&(÷)*)_

    sfof{Gjog ug]{ d'Vo lgsfo sflndf6LufFpkflnsf sfof{no ;Nofg

    pBd lsf; sfof{Gjogdf ;+nUg x'g]

    lgsfox?

    Sflndf6LufFpkflnsf;Nofg

    pBf]u ljsfvf zfvf

    lhNnf s[lif, kz', jg / dlxnf tyf afnaflnsf sfof{no

    sfo{/t u}/;/sf/L ;+3;F:yfx?

    ;f=a= p= ;d"x, ;xsf/Lx?

    k|fljlws tyf cfly{s ;xof]u ul/aL lgjf/0fsf nfuL n3' pBd ljsf; sfo{qmd -d]8kf_

    sfo{qmdn] ;d]6\g] If]qx? =sflndf6LufFpkflnsfsf &a6f j8fx?sf ;a} a:tLx?

    ljQLo;|f]t cfjZos hDdf ah]6 ?= ljlQo;|f]t

    ah]6 k|fKt x'g] ;|f]t tyf lzif{sx? M

    Sflndf6L ufFpkflnsfaf6 / #,^^,#),)))

    s[lif, Jfg, Kfz';]jf lzif{s af6 vr{ x'g] @,##,!$,)))

    pBf]u ljsf; zfvf af6 )

    :yfgLo txdf sfo{/t ;+3 ;+:yf af6 vr{ x'g ;Sg] -kf; g]kfn

    @% nfv, kxn !) nfv_ / kf8{ g]kfn &^ nfv

    !,!!,)),)))

    ck'u /sd h'6fpg elaiodf laleGg kIf ;+u kxn ug'{kg]{

    hDdf &,!),$$,)))

    % aif{df ;[hgf x'Fg] pBdLsf] ;+Vof @&^%

    % aif{df ;[hgf x'Fg] /f]huf/Lsf]

    ;+Vof

    $!$%

    kl/sNkgf æ:yflgo >f]t ;fwg / ;Lkaf6 pBd / /f]huf/Ldf a[l4, sflndf6L

    ufFpkflnsfsf] hgtfsf] ;d[l4Æ .

    nIo Ps ufFp Ps pTkfbg, Ps j8f ! pBf]u nIf lnPsf] o; sflndf6LufFpkflnsfsf]

    n3'pBd lasf; of]hgfsf] d"n nIo eg]sf] ufFpkflnsf If]qdf 5l/P/ /x]sf>f]t tyf

    ;Lkdf cfwfl/t n3' tyf 3/]n' pBdx?sf] ljsf; u/L $!$% hgf nlIft ;d"xsf

    kl/jf/sf] cfo:t/df ;'wf/ NofO{ hLjg:t/df ;'wf/ Nofpg] tyf sltko n3'

    pBdx?sf] ;fgf pBf]udf :t/f]GgtL ug]{ xf]M

    nIfsf ;"rsx?M

    of]hgfsf] cGTo ;Dddf gofF pBd :yfkgf ug]{ pBdLdWb] &) k|lt;t

    pBdLsf] cfodf slDtdf klg ^) k|lt;tn] a[l4 ePsf] x'g]5 .

    n3' pBddf /f]huf/L kfpFg] dWb] slDtdf klg ^% k|lt;tsf] cfodf

    ^) k|lt;tn] a[l4 ePsf] x'Fg] 5 .

    :t/f]GgtLsf] ;]jf kfPsf dWb] slDtdf klg @% k|lt;t n3' pBdx?

    ;fgf pBddf kl/0ft ePsf x'Fg] 5g .

    p2]Zo nlIft au{sf] hgtfsf] ;d[l4sf nfuL sflndf6L ufpFkflnsfdf 5l/P/

    /x]sf k/Dk/fut ;Lk, lzNkLx? tyf ;|f]t ;fwgsf] klxrfg ul/ n3'

    3/]n' tyf ;fgf pBf]usf] :yfkgf tyf :t/f]Gglt ul/ yk /f]huf/Lsf]

  • 5

    >[hgf u/L ljkGg au{sf ;d'bfosf dflg;sf] hLjg:t/df ;'wf/ ePsf]

    x'g]5 .

    d'Vo sfo{qmdx?

    ! ;|f]t ;DefJotf cWoog tyf nlIft ;d"x klxrfg

    @ pBdzLntf ljsf;sf nflu ;fdflhs kl/rfng

    # pBdzLntf ljsf; tfnLd

    $ k|fljlws l;k ljsf; tyf k'/fgf pBdsf] :t/f]GgtL ug]{ .

    % laQLo ;]jfdf pBdLx? tyf cGo d"No >[Înfsf cGo kfqx?sf] kx'r a[l4

    ^ pko'Qm k|ljlw ;DaGwg lj:tf/

    & d"No >[Înfsf] ljsf; tyf ahf/ ;+usf] ;DaGw ljsf; / Joj:yfkg,

    * Joj;flos k/fdz{ ;]jf

    ( dfgj>f]t Joj:yfkg tyf ;+:yfut ljsf;

    !) k|lalwsf] ljsf; tyf k|ljlw kl/at{g

    !! n3' pBdLx?sf] nfuL 3'lDt sf]]ifsf] ?kdf pBd ljsf; sf]ifsf] Aoj:yf

  • 6

    s[t1tf 1fkg

    of] n3' pBd ljsf;sf] % aif]{ /0fgLlts of]hgf th'{dfdf w]/} AoQmL tyf ;+:yfsf]

    ;xof]u gePsf] eP ;kmn x'Fg] lyPg . t;y{ ;a{ k|yd of] of]hgf th'{dfsf] ;xlhs/0f

    ug]{ cj;/ xfdL / xfd|f] l6dnfO{ k|bfg ug'{ ePsf]df sflndf6LufFpkflnsfsf ufFp

    k|d]v>L bfg a= vqLHo" / n3' pBd ljsf; sfo{s|d, If]qLo sfo{s|d ;xof]u sfof{no

    bfªsf k|d'v >L led axfb'/ lai6nfO{ laz]if wGojfb lbg rfxfG5f} . To;}u/L of]hgf

    th'{dfsf] r':t Aoj:yfkg ul/lbg' ePsf]df sflndf6LufFpkflnsfsf k|d'v k|zf;lso

    clws[t Ho"nfO{ klg xflb{s wGojfb lbg rfxfG5f}.

    of] of]hgf th'{dfdf k'/f ;do pkl;yt e} cfkm\gf] cd"No of]ubfg lbg'x'Fg] ;a} hg

    lgaf{lrt k|ltlglw Ho"x? nufot ;DalGwt laifout lgsfosf sd{rf/Lx? tyf cGo

    lalaw ;d"xsf] k|ltlglwTj ug'{ x'Fg] dxfg'efjx? / a9f] d]xgtsf ;fy

    sflndf6LufFpkflnsfsf txsf lalaw ;"rgfx? pknAw u/fO{ of]hgf th'{dfnfO{ ;xh

    agfO{ lbg'x'Fg] ;/f]sf/ jfnfx?nfO{ ;d]t wGojfb lbg rfxfG5f} .

    u|fdL0f o'jf ;/f]sf/ s]Gb|

    a;'Gw/f, sf7df08f}

    Mail: [email protected]

  • 7

    laifo ;"lr

    gS;fx? ............................................................................................................................................................. 2

    n3' pBd ljsf;sf] % jif]{ /0fgLlts of]hgfsf] ;+lIfKt emns ............................................................................................ 4

    s[t1tf 1fkg ...................................................................................................................................................... 6

    laifo ;"lr .......................................................................................................................................................... 7

    zAb ;ª\If] .......................................................................................................................................................... 9

    v08 – !M kl/ro ................................................................................................................................................ 10

    !=! sflndf6L ufFpkflnsfsf];+lIfKt txsf] kl/ro ................................................................................................. 10

    !=@ pBd ljsf; /0fgLlts of]hgfsf] cf}lrTo ................................................................................................... 11

    !=# ufFp pBd ljsf; /0fgLlts of]hgfsf] p2]Zo M ............................................................................................... 12

    !=$ pBd ljsf;sf] /0fgLlts of]hgf th{'df k|s[of .............................................................................................. 13

    !=% pBd ljsf; /0fgLlts of]hgf l/kf]6{sf] ;+/rgf ............................................................................................. 14

    !=^ /0fgLlts of]hgf th{'dfsf ;Ldfx?M ............................................................................................................ 14

    pBdx?sf] Plss[t /]s8{ kflnsfdf gePsf] x‘Fbf / d]8]kaf6 pknAw ePsf] pknAwLx?sf] dfq /]s8{ kfO{Psfn] cGo lgsfox?n]

    pBd ljsf; ;DalGw u/]sf pknlAwx?sf] oyfy{ 8f6f kfpg h6Ln ePsf] . .......................................................................... 15

    v08 – @M j:t'ut ljj/0f ...................................................................................................................................... 15

    @=! sflndf6L ufFpkflnsfsf] ef}uf]lns cj:yf .................................................................................................... 15

    @=@ hg;+Vof / ;fdflhs kl/j]z M .................................................................................................................. 15

    @=# ef}lts k"jf{wf/ ..................................................................................................................................... 16

    @=$ e"–pkof]u .......................................................................................................................................... 17

    @=% sflndf6L ufFpkflnsfsf] cfly{s ultljlw ..................................................................................................... 17

    @=^ /f]huf/Lsf] cj:yf ................................................................................................................................. 18

    @=& pBd ljsf; ;DaGwL ;]jf k|bfosx? .......................................................................................................... 19

    @=* pBd ljsf;sf nfuLljutsf k|of; / pknAwLx? -jt{dfg cj:yfsf] ljZn]if0f_ ....................................................... 20

    v08 #M >f]t ;fwg tyf ahf/ ;e]{If0f ............................................................................................................. 21

    #=! ahf/sf] cj:yf M .................................................................................................................................. 21

    #=@ ahfl/s/0fsf r'gf}tLx?M .......................................................................................................................... 26

    #=# >f]t ;fwgsf] ;+efjgf / ;+efAo pBd cfFsng .............................................................................................. 26

    #=$ pBd ljsf;sf r'gf}tL tyf ;dZof laZn]if0fM ............................................................................................... 49

    v08 – $ cfufdL % aif{sf] /0fgLlts of]hgf ............................................................................................................... 53

    $=! k[i7e"ld ............................................................................................................................................. 53

    $=@ pBd ljsf; ;DaGwL d'Vo l;4fGt tyf cjwf/0ff M(Key Principles and Approaches): ........................ 54

    $=# cfufdL % aif{sf] sf] kl/sNkgf (Vision)M.................................................................................................. 61

    $=$ cfufdL % aif{sf] nIo (Goal)M ....................................................................................................................... 62

  • 8

    $=% cfufdL % aif{sf] p2]Zo (Objective)M ............................................................................................................. 62

    $=^ cfufdL %aif{df lgsfNg} kg]{ gtLhfx?sf] la:t[t of]hgfM ............................................................................................ 63

    $=^=! pBd / /f]huf/L >[hgf tyf nuflg / sf/f]af/ a[l4 of]hgf M ....................................................................... 63

    $=^=@ ;Lk lasf; tfnLd of]hgfM ........................................................................................................................... 79

    $=^=# n3', 3/]n' tyf ;fgf pBf]usf] :t/ pGglt of]hgfM ................................................................................................ 79

    $=^=$ ljQLo ;]jfdf pBdLx? tyf cGo d"No >[Înfsf cGo kfqx?sf] kx'r a[l4 kx'Fr a[l4 of]hgfM ............................................. 80

    $=^=% d"No >[Înfsf] ljsf; tyf ahf/ ;+usf] ;DaGw ljsf; / Joj:yfkg .......................................................................... 81

    $=^=^ k|lalwsf] ljsf; tyf k|ljlw kl/at{g of]hgfM ....................................................................................................... 82

    $=& k|d'v sfo{qmdx?sf] kl/df0ffTds kl/nIo / ah]6 .......................................................................................... 83

    $=* cfoAoo laa/0f ........................................................................................................................................... 91

    $=( Tfs{aå of]hgf( Logical Framework) ............................................................................................................ 94

    $=!) hgzlQm ........................................................................................................................................ 100

    v08 – % sfo{qmd Aoj:yfkg, cg'udg tyf d"NofÍg .................................................................................................. 101

    %=! sfo{qmd Joj:yfkg tyf sfof{Gjogsf ;+/rgfx?M ......................................................................................... 101

    %=@ cg'udg tyf d"NofÍg ......................................................................................................................... 104

    %=# lhDd]jf/L tflnsf ............................................................................................................................... 104

    v08 ^ cg';"rLx? ............................................................................................................................................. 106

    ^=! n3'pBdL ;[hgf / ljsf; ug]{ s|lds k|ls|of ............................................................................................... 106

    ^%=@ n3' pBd ljsf; tyf k|j4{gsf nflu ;/sf/sf tkm{af6 ePsf gLltut Joj:yfx? M ............................................. 107

    ^=# ;Gbe{ ;fdfu|Lx? M ............................................................................................................................. 107

    ^=# uf]i7Lsf ;xefuLx?sf] gfdM ................................................................................................................... 107

    =$ uf]i7Lsf s]lx emnsx? .......................................................................................................................... 108

  • 9

    zAb ;ª\If]k

    lh=;=;M lhNnf ;dGjo ;ldlt

    uf=kf÷g=kfM ufFp kflnsf÷ufFpkflnsf

    MEDEP:-d]8]k_ Micro Enterprise Development Programme p=lj=zfM pBf]u ljsf; zfvf

    Pd=O{ 8L Pkm= n3' pBd ljsf; sf]if

    ;f=a=p= dxf;+3M ;fd"bfoLs jg pkef]Qmf dxf;+3

    d]=6gM d]l6«s 6g

    O=l8=PkmM Enterprise Development Facilitator

    d]8\kfM Micro Enterprise DeveoLpment for Poverty Allevation

    SIYB: Start and Improve Your Business

    MECD: Micro Enterprise Creation and Development

    d]ufM Micro Entreprenuer’s Association

    l8d]ufM District Micro Enterprenuer’s Group Association

    SWOT: Strengthness Weakness Opportunity and Threats

    EDC: Enterprise Development Committee

    u}=;=;M u}/ ;/sf/L ;+:yf

  • 10

    v08 – !M kl/ro

    !=!sflndf6LufFpkflnsfsf];+lIfKt txsf] kl/ro

    g]kfnsf] ;+lawfg @)&@ cg';f/ /fHosf] k'g/ ;+rgf x'Fbf & k|b]z / &%# :yfgLo lgsfodf laefhg

    eP cg';f/ sflndf6LufFp kflnsf ^ g+ k|b]zdf kb{5 .

    sflndf6LufFp kflnsf g]kfnsf] ;+lawfg @)&@ cg';f/ /fHosf] k'g/;+rgfdf& j6f jf8{ laefhg

    ;lxt u7g ePsf] ufFp kflnsf xf] . o; ufFp kflnsfsf] s'n If]qkmn %))=&@ au{ ls=ld= 5 eg]

    $#$#3/w'/Ldf s"n hg;+Vof @#))% 5 .

    o; sflndf6LufFpkflnsfsf afl;Gbfsf] d"n cfo >f]t s[lif xf] / /f]huf/Lsf] d"n >f]t s[lif,

    bf]>f]df/]ld6]G;, t]>f]df Jofkf/ Joj;fo, rf}yf]df Hofnf dhb'/L / kfFrf}+df gf]s/L tyf 5}6f}+df :yflgo

    ;Lkdf cfwfl/t xf] .

    :yfgLo :t/df laleGg k|sf/sf 5l/P/ /x]sf] >f]t ;fwg, k"FhL / ;Lk eP/klg ;f]sf] pkof]u x'g

    g;Sbf sflndf6LufFpkflnsfdf u/LjLsf] k|ltzt pRr 5 . o'jfx?sf] 7"nf] hdft /f]huf/Lsf] nflu

    vf8L tyf cGo d'n'sx?df uP/ sfd ul//x] klg pgLx?af6 lelqPsf] lak]|if0fsf] clwsf+z /sd

    b}lgs pkef]udf vr{ x'g] u/]sfn] :jb]zd} bL3{sfnLg /f]huf/Lsf] >[hgf ug{ ;lsg] :yfgLo ;Lk /

    sRrfkbfy{df cfwf/Lt n3' pBdsf] ljsf; u/L o'jf hgzlQmnfO{ /f]huf/L k|bfg nufot s[lifdf

    b]lvPsf] hgzlQmsf] vfFrf]n] kf/]sf] gsf/fTds k|efanfO{ klg Go"lgs/0fug{ n3' pBdsf] ljsf;sf]

    cfjZostf kg{ uPsf] 5 .

    o; sflndf6LufFp kflnsfdf klg ;fdflhs / ;fF:s[lts lje]bx? k|z:t ePsf x'Fbf ljsf;sf y'k|}

    r'gf}ltx? 5g\ . To;}n] o; ufpF÷ufFp kflnsfdf ul/g] ljsf;sf k|of;nfO{ n3' pBdsf] ljsf;sf]

    dfWodaf6 cem ;dfj]zL jgfpg] vfFrf] 68\sf/f] 5 .

    o; ufFp kflnsfsf $%k|ltzt hgtf s[lifdf cfwfl/t ePtfklg k|lt kl/jf/ ;/b/ Psbd sd

    hdLg /x]sf] x'Fbf lgjf{xd'lv s[lif k|0ffnLaf6 u/Lj tyf ljkGg au{sf] lhljsf]kfh{gdf yk r'gf}lt jGb}

    uPsf] 5 . t;y{ o:tf s[ifsx?nfO{ Joj;flos s[ifssf] ?kdf ?kfGtl/t ug{' clgafo{ e};s]sf] 5 .

    To;}u/L jg k}bfjf/df cfwfl/t k/Dk/fut ;Lk / k|ljlwnfO{ clwstd pkof]usf] jftfa/0f tof/

    u/L o; If]qsf] lhljsf]kfh{gnfO{ n3' pBdsf] dfWodaf6 yk ;xh jgfpg' kg]{ vfFrf] 5 .

    o; ufFp kflnsfdf sf k|fo ;j} j8fdf ;+rf/, / slRr df]6/af6f] k'uL;s]sf] 5 . slRr af6f] eP

    klg avf{ ofddf ;a} 7fFpdf b}lgs a; ;]jf ;Grfng x'b}g . k|ltztsf] lx;fjn] x]bf{ ufFpkflnsf

    el/df (% k|ltztsf] 3/n] ;xh ?kdf k|of]u ug]{ u/]/ af6f] ;'ljwf k'u]sf] 5 . ;fy} of]

    ufpkflnsfdf ljh'nLsf] ;'ljwf k'u]sf]]]]] 5}g . oftfoftsf ;fwgx? ;+rfng ePsf / ahf/ s]Gb|

    ;Ddsf] ;'ljwfdf @ 306f eGbf sd k}bn ofqf tyf $)—$% ldg]6 hlt slRr ufl8af6f]sf] ofqfn]

    g} pBldsf] pTkfbgnfO{ cfGtl/s tyf afx\o ahf/ ;+hfndf cfa4 ug{ ;xh x'b} uPsf] 5 .

    lautsf ufpFF tyf ufFp ljsf; of]hgfsf] l:ylt lgDg cg';f/ /x]sf] kfOG5 .

    cfly{s ljsf;sf of]hgf eGbf ef}lts k"jf{wf/df a9L hf]8 lbOPsf] 5 .

    u/La tyf clt u/Lax? ;+ul7t e} cfkm\gf dfux?df kx'Fr k'¥ofpg ;s]sf 5}gg\ .

  • 11

    ufpF÷ufFp kflnsfdf cfpg] >f]tnfO{ k|fyldsLs/0f u/L PsLs[t Joj:yfkg ug{ ;lsPsf]

    5}g .

    ufpF÷ufFp kflnsfsf] >f]tsf] pkof]u u/L pBd ljsf;sf of]hgfx? aGg ;s]sf 5}gg\ .

    6f]n÷j:tL:t/sf ;d'bfox? ;fdflhs kl/rfngsf dfWodaf6 ;zQmLs/0f e} ljsf;sf] sfddf cu|;/ ePsf t/ pBd ljsf;sf] 1fgdf sldsf] ;fy} 1fg pkof]usf] pko'Qm

    jftfj/0f jGg g;s]sf] cj:yf /x]sf] 5 .

    dflysf ;fGble{s tYo tyf cjwf/0ff adf]lhd ufpF÷ufFp kflnsfsf] cu'jfO{df n3' pBd ljsf;sf]

    df]8nsf] ;kmntfnfO{ Psfsf/ ub}}{ pBd ljsf; If]qsf] /0fgLlts of]hgf th{'df ug{ af~5gLo ePsf]

    x'Fbf of] % jif]{ pBd ljsf; of]hgf -@)&%÷)&^ –@)&(÷)*)_ tof/ ul/Psf] xf] .

    !=@ pBd ljsf; /0fgLlts of]hgfsf] cf}lrTo

    g]kfnsf] ;+lawfg @)&@ sfof{Gjogsf lzlzndf k|fo ;a} tKsfsf hgk|ltlglwx?n] casf] af6f]

    hgtfsf] ;lDa[l4sf] kf6f] elg hg;dIf afrf u/]sf 5g / &%# j6} :yfgLo lgsfox?sf] u7g

    e};s]sf] 5 . :yfgLo lgsfonfO{ ;+lawfgn] k|bfg u/]sf laleGg @@ clwsf/dWb] -cg';"lr *_

    clwsf/ g+ @,!),!%/ !* n] hgtfsf] ;Da[l4nfO{ al9 hf]8 lbPsf] 5 . s[lif, jg, kz' ;]jf, 3/]n'

    h:tf lgsfox? :yfgLo lgsfosf] dftxtdf /flvPsfn] hgtfsf] ;Da[l4df of]ubgsf ;]jfx?nfO{

    hgtfs} 3/b}nf] glhs NofPsf]n] klg ;+lawfgn] hftfsf] ;Da[l4nfO{ laz]if hf]8 lbPsf] kfO{G5 .

    :yfgLo :jfoQ zf;g P]g @)%%, cf}Bf]uLs gLlt @)^& cg';f/ cf–cfkm\g} tl/sfn] 5'§f 5'§} 9+un]

    sfo{ ;+rfng ubf{ :yfgLo :t/df pknAw >f]t ;fwgn] lbg'kg]{ hlt gtLhf lbg g;ls/x]sf] cj:yf

    ePsf] x'Fbf lhNnf pBd ljsf; sfo{qmd sfo{ljlw tyf n3' pBd ljsf; sf]if ;+rfng lgb]{lzsf

    @)^$ tyf ufFp÷gu/ n3' pBd ljsf; of]hgf th'{df tyf sfof{Gjog lgb]{lzsf @)^^ tyf gofF

    d:of}bf ePsf] lgb]{lzsf @)&$ cg';f/ >f]t ;DefJotfcWoog, ;fdflhs kl/rfng, pBdlzntfsf]

    ljsf;, k|fljlws ;Lk, n3' shf{dfkxF'+r, ahf/Ls/0f, pko'Qmk|ljlw, j:t' ljljwLs/0f, u'0f:t/

    lgoGq0f Pj+ cfjZos Jofj;flos k/fdz{h:tf If]qx? ;d]l6Psf] PsLs[t n3' pBd ljsf;sf] df]8]n

    -d]8 df]8]n_ nfO{ cjnDag u/L :ygL ljsf;sf] cfjlws of]hgf / g]kfn ;/sf/ pBf]u dGqfnosf]

    ul/lj lgjf/0fsf nflu n3' pBd ljsf; sfo{qmdsf] lgb]{lzsf @)&) / % jif]{ bf>f] /0flglts

    of]hgf, -@)&%÷)&^–@)&&(÷)*)_ df Psfsf/ u/fpg' o; ufpF pBd ljsf; -/0fgLlts_

    of]hgfsf] 7"nf] cf}lrTo 5 .

    n3' pBd ljsf; sfo{qmdsf lgDg laz]iftfx?n] ubf{ Pp6f ;kmn sfo{qmdsf] ?kdf dflgPsfn]

    o;sf] /0fgLlts of]hgf th'{dfsf] cf}lrTo nfO{ yk ;fljt ub{5M

    dlxnf, blnt, cflbjf;L hghftL, sd cfoePsf a]/f]huf/ o'jfx? / cGo kl5 k/]sf ;d'bfox?sf] ul/a kl/jf/x?nfO{ nlIft u/]sf] 5 .

    nlIft ju{sf] pBdzLntf ljsf;åf/f n3' pBdL ;[hgf ub{5 . pBdLsf] Ifdtf clej[l4 eP

    kZrft pBdLn] h'g ;'s} If]qdf ;Dej pBd ljsf; ub{5 .

    nlIft ju{x? ul/jLsf] /]vfd'lg ePsfn] pgLx?nfO{ pBdL jgfpg cfjZos ;]jfx? PsLs[t ?kdf k|bfg ub{5 . h:t}M

  • 12

    – ;fdflhs kl/rfng

    – pBdzLntf ljsf;

    – a:t' ahf/Ls/0fsf] nflu ;+hfn lgdf{0f

    – k|fljlws l;k ljsf;

    – pko'Qm k|ljlw ljsf; tyf x:tfGt/0f

    – n3'–ljQ ;]jfdf kx‘F'r

    – Joj;fo k/fdz{

    nlIft ju{nfO{ tflnd dfq lbb}g, cGTodf pBdL g} jgfpF5 .

    ;dfj]zL l;4fGt ckgfpF5 .

    ;d'bfo÷j:tLx?df pBdzLntf ;+:sf/sf] ljsf; ub{5 .

    :yfgLo :t/df pknJw t/ v]/ u}/x]sf >f]t / ;fwfgsf] ;b'kof]u ub}{ n3' pBdLsf] k|a4{g

    ub{5 .

    :yfgLo :t/df pknAw t/ nf]k x'Fb} u}/x]sf] zLk 1fg / k|ljlwnfO{ k|a4{g, kl/dfh{g / ;'wf/

    u/L n3' pBd ;[hgf ub{5 .

    ufpFF÷gu/ pBd ljsf; of]hgfsf] cf}lrTo nfO{{ lgDg cg';f/ yk k|i6 kfg{ ;lsG5 M

    Uf|fdL0f es]df pknJw >f]t / ;fwgnfO{ pBddf kl/jt{g u/L j:t' pTkfbg ug{ Ps lj:t[t of]hgfsf] 5'6\6} cfjZostf kb{5 .

    Uf|fdL0f u/LjL 36fpg n3' pBd, 3/]n'tyf ;fgf pBdx?sf]dfWodaf6 /f]huf/L >h[gf ug{ 7"nf] e"ldsf x'G5 . t;y,{ o;sf nflu lj:t[t of]hgfsf] cfjZostf /xG5 .

    5l/P/ /x]sf >f]t ;fwgnfO{ clen]v agfO{ Jojl:yt?kdf :ynut pBd ljsf; of]hgf lgdf{0f

    ug{ o;sf] cfjZostf /x]sf] 5 .

    UffpF ljsf; of]hgfn] k"jf{wf/ tyf k/Dk/fut k"jf{wf/nfO{ a9L hf]8 lbPsf] cj:yfdf ufpF pBd ljsf; of]hgfn] n3' pBd k|a4{g, lj:tf/, k|zf]wg, e08f/0f tyf ahfl/s/0fsfnflu pko'Qm >f]t

    / ;fwgsf] kIfdf of]hgf agfpg], / kl/rfng ug{'kg ]{x'G5 .

    ufpF tyf gu/kflnsfn] agfPsf] of]hgfleq pBd ljsf; ;fgf] c+z b]lvg] / bft[ ;:+yf, :yfgLo lgsfo / ;fem]bf/ ;+:yfx?af6 k|fKtx'g ;Sg] ;xof]usf nflu lj:t[t vfsf rflxg] xF'bf pBd

    ljsf; of]hgfn] of] cfjZostfnfO{ kl"t{ ub{5 .

    ufpF pBd ljsf; of]hgfn] bL3{sfnLg /0fgLlt agfO{ >ft] ;fwgsf] k|If]k0f ub{5 .

    !=# ufFp pBd ljsf; /0fgLlts of]hgfsf] p2]Zo M

    ufpF tyf gu/pBd ljsf; of]hgf th'{df sf] d"n pb]Zo eg]sf] ufpF tyf gu/kflnsfdf b]lvPsf]

    n3' pBd k|a4{gsf ;d:ofnfO{{ /0fg}lts lx;fan] ;Daf]wg u/L nlIft ju{df vf; u/L ul/aLsf]

    /]vfd'lg /x]sf hgtf hf] ;fdflhs ¿kn] alxis[t / cfly{s ¿kn] ;LdfGts[t ;d"xdf 5g, n3'

    pBd ljsf;sf] dfWodaf6 /f]huf/Lsf] cj;/sf] l;h{gf / cfo:t/ j[l4 ug{ of] Plss[t /0fgLlt

    tof/ ug'{ xf] . t;y{ :yfgLo txd} pknAw x'g] ;|f]t ;fwgsf] clwstd pkof]u u/L dfudf cfwfl/t

    pTkfbg tyf ;]jfx¿sf] ljsf;åf/f ul/aL Go"lgs/0f ug{ Ps /0fgLltsf] cfjZostf kg{ uPsf]n]

    :yfgLo ;Lk / ;|f]tsf] pkof]u ug{ ;lsg] ;Defjgfn] ;f/e"t cfly{s kl/jt{g ug{ ;lsg] / o'jf

  • 13

    /f]huf/ l;h{gf ug{ ;lsg] xF'bf pTkfbs hgzlQm ufpFF÷gu/kflnsfdf /xFbf gu/kflnsfsf] cGo

    ljsf;df ;d]t 6]jf k'Ug] ePsfn] klg of] pBd ljsf; -/0fgLlts_ of]hgf tof/ ug'{ o;sf] pb]Zo

    xf] . o; of]hgfsf yk p2]Zox? lgDg cg';f/ /x]sf 5g\M

    != :yflgo txsf ;a} ;]jf k|bfosx¿sf] ;dfg a'emfO{ / sfo{ult sfod ug{ .

    @= cfjZos ;|f]t ;fwgsf] k"j{ cg'dfg u/L ;f] cg's"nsf] Joj:yf ldnfpg]{ .

    #= n3', 3/]n' tyf ;fgf pBdsf] yk ;Defjgfx¿sf] klxrfg ug]{ .

    $= ;]jf k|bfosx¿aLr sfo{ut Pstf / ;dGjo sfod /fVg] .

    %= ;a} ;]jf k|bfosx¿sf] n3' 3/]n' tyf ;fgf pBd ljsf;;DaGwL k|lta4tf sfod ug{ .

    ^= of]hgf th{'df, gLlt lgdf{0f, ;dGjo, cg'udg tyf d"NofÍgh:tf sfo{x¿df ;/sf/L, u}/

    ;/sf/L tyf lghL If]qsf] ;+o'Qm tTk/tf a9fpg .

    &= pBd ljsf;sf If]qdf nufgLdf bf]xf]/f]kgf x6fpg .

    *= pBd ljsf;df>f]t ;fwgsf] kf/bzL{ kl/rfngsf nflu .

    (= :yfgLo >f]t ;fwgsf] kl/rfngaf6 dfudf cfwfl/t al9 eGbf al9 Joj;fo ;~rfng u/L

    ufpFsf] a]/f]huf/L Go"gLs/0f ug{ ;a} ;]jf k|bfossf] k|of;nfO{{ Psh'6 ug{ .

    ul/aL lgjf/0fsf nfuL n3' pBd ljsf; sfo{qmd -d]8\kf_ sfof{Gjog / cGo ljifout sfof{no, bft[

    lgsfo tyf ;fem]bf/ ;+:yfx?df klg o; df]8nnfO{ cfGtl/sLs/0f ug{ klg of] kfFr jif]{ pBd

    ljsf; of]hgf tof/ ug{ cfjZos k/]sf] xf] h:t}M

    Uf|fdL0f tyf zx/L e]udf pknJw >f]t / ;fwgnfO{ pBddf kl/jt{g u/L j:t' pTkfbg ug{

    Ps lj:t[t of]hgfsf] 5'6\6} cfjZostf kb{5 .

    Uf|fdL0f tyf zx/L u/LjL 36fpg n3' pBd, 3/]n'tyf ;fgf pBdx?sf]dfWodaf6 /f]huf/L >h[gf ug{ 7"nf] e"ldsf x'G5 . t;y{, o;sf nflu lj:t[t of]hgfsf] cfjZostf /xG5 .

    5l/P/ /x]sf >f]t ;fwgnfO{ clen]v agfO{ Jojl:yt?kdf :ynut pBd ljsf; of]hgf

    lgdf{0f ug{ o;sf] cfjZostf /x]sf] 5 .

    ufpF tyf gu/ lasf; of]hgfn] k"jf{wf/ tyf k/Dk/fut k"jf{wf/nfO{ a9L hf]8 lbPsf]

    cj:yfdf ufpF tyf gu/ pBd ljsf; of]hgfn] n3' pBd k|a4{g, lj:tf/, k|zf]wg, e08f/0f

    tyf ahfl/s/0fsfnflu pko'Qm >f]t / ;fwgsf] kIfdf of]hgf agfpg], / kl/rfng

    ug{'kg]{x'G5 .

    ufpF tyf gu/kflnsfn] agfPsf] k/Dk/fut of]hgfleq pBd ljsf; ;fgf] c+z b]lvg] / bft[ ;:+yf, :yfgLo lgsfo / ;fem]bf/ ;+:yfx?af6 k|fKtx'g ;Sg] ;xof]usf nflu lj:t[t vfsf

    rflxg] xF'bf pBd ljsf; of]hgfn] of] cfjZostfnfO{ kl"t{ ub{5 .

    ufpF tyf gu/ pBd ljsf; of]hgfn] bL3{sfnLg /0fgLlt agfO{ >f]t ;fwgsf] k|If]k0f ub{5

    !=$ pBd ljsf;sf] /0fgLlts of]hgf th{'df k|s[of

    n3' pBdsf] /0fgLlts of]hgf th{'dfdf lgDg k|s[ofx? ckgfOPsf] lyof]M

  • 14

    s_ lj1 ;xhstf{sf] 5gf}6 M

    u|fdL0f o'jf ;/f]sf/ s]Gb|nfO{ o; ljifosf] lj1 ;]jf k|bfg ug{ 5gf}6 u/L sflndf6LufFpkflnsf, n3' pBd

    ljsf; sfo{qmd / u|fdL0f o'jf ;/f]sf/ s]Gblar ;Demf}tf ePsf] xf] .

    v_of]hgf th{'df uf]i7L M

    n3' pBd ;DalGw ;]jf k|bfos ;+:yfx? sflndf6LufFpkflnsfsf kbflwsf/L, ufFp sfo{kflnsf, n3' ljQ

    ;+:yfx?, ;DalGwt sfof{no k|ltgLlwx?, n3' pBldx? ;lxt $@ hgf ;xefuLsf] pkl:yltdf ldlt @)&$

    d+l;/ @^ b]vL @& ut] ;Dd of]hgf th{'df uf]i7L ;DkGg eof] . ;f] uf]i7Ldf k/fdz{bftf sf] ;xhLs/0fdf

    o; sflndf6LufFpkflnsf leqsf] n3'pBdsf jt{dfg cj:yf, pknJw sRrf kbfy{sf] cj:yf, jhf/ls/0fsf

    r'gf}tL, n3'pBdsf ;d:of, r'gf}tL, cj lng'kg{] /0fgLlts of]hgf, kl/sNkgf, nIo, p2]Zo, lqmofsnfkx?,

    gofF pBdLsf] l;h{gf, ;Lk ljsf; tflnd nufot ljifox?df Jofks 5nkmn u/L of]hgfsf] dfu{lrq tof/

    ug{ :yfgLo JolQmx? tyf ;/f]sf/jfnfx?4f/f ;xeflutfd"ns?kdf cfkm\gf] of]hgf cfkm} jgfpg]

    k|hftflGqs k4ltnfO{ cjnDjg ul/Psf] lyof] .

    u_ of]hgf th{'df ;dGjo pk ;ldlt u7g M

    o; p2]Zosf] nflu ufFpkflnsfsf jf8{ cWoIf>L a]n axfb'/ rGbsf] ;+of]hsTjdf # hgf /xg] ul/ of]hgf

    th{'df k|ltj]bgsf] d:of}bfnfO{ k"0f{tf k|bfg ug{] ;d]t lhDd]jf/L lbg] u/L pQm pk ;ldlt u7g ul/of] .

    3_ d:of}bf k|ltj]bg k|:t'tM

    sflndf6LufFpkflnsfsfk|d'v k|zf;lso clws[t tyf sflndf6LufFpkflnsf k|d'v ;+usf] ;dGjo tyf pk

    ;ldlt af6 k|fKt ;'emfa tyf uf]i7Lsf ;xhstf{sf] k|ltj]bgsf] cfwf/df d:of}bfsf] k|ltj]bg tof/ u/L ldlt

    kf}if ^ df k7fPsf] xf] .

    ª d:of}bfsf] k|ltj]bg dfyLsf] 5nkmn / clGtd k|ltj]bg k|:t'tM

    clwsfF; of]hgf th'{df uf]i7Lsf ;xefuLx? ePsf] ! lbg] sfo{zfnfdf ldlt kf}if & df d:of}bfsf] k|ltj]bg

    dfyL 5nkmn e} cfPsf] ;'´fjnfO{ ;dfj]z u/L clGtd k|ltj]bg k|:t't ul/of] .

    !=% pBd ljsf; /0fgLlts of]hgf l/kf]6{sf] ;+/rgf

    o; of]hgf th{'df k|ltj]bgn] ^ j6f v08df u/L k|ltj]bgnfO{ d"t{?k lbPsf] 5 . h; cGtu{t v08 !

    k[i7e"lddf 5f]6s/L kl/ro, ufpF pBd ljsf; /0fgLlts of]hgfsf] p2]Zo, cf}lrTo, k|s[of ;dfj]z ul/Psf]

    5 eg] v08 @ cGtu{t sf] j:t'ut ljZn]if0f, v08 $df ahf/ tyf >f]t ;fwgsf] laZn]if 5 , v08 $

    cGtu{t pBd ljsf; /0fgLlts of]hgfsf] lj:t[t ljj/0f / v08 % df cg'udg tyf d"NofÍgsf k|ls|of

    jf/] k|:t't ul/Psf] 5 eg] v08 ^ df cg';'rLx? ;dfj]z ul/Psf] 5 .

    !=^ /0fgLlts of]hgf th{'dfsf ;Ldfx?M

    of]hgf th'{df cfkm}df hl6n sfo{ xf] . o;sf nflu uf=kf,g=kf tyf pk dxfgu/kflnsf txsf] cBfjlws k|f]kmfO{n rlxG5 t/ e/v/}dfq :yfgLo txsf] u7g ePsf] x'bf k|f]kmfO{n cBfjlws e}

    g;Sbf uf]i7Lsf ;xeflux?af6 kfO{Psf] ;"rgf / cGo Secondary Information nfO{ cfwf/

    dfg]/ ;"rgfx? ;dfj]z ul/Psf] 5 . t/ k|f]kmfO{n tof/ ePsfsf] xsdf To;}nfO{ cfwf/ dlgPsf] 5

    .

    pknAw ;Lldt >f]tsf sf/0f Afhf/, >f]t ;fwg / ;+efAo pBdx?sf] cfsng uf]i7Laf6} u/fO{Psf] 5 .

  • 15

    pBdx?sf] Plss[t /]s8{ kflnsfdf gePsf] x‘Fbf / d]8]kaf6 pknAw ePsf] pknAwLx?sf] dfq

    /]s8{ kfO{Psfn] cGo lgsfox?n] pBd ljsf; ;DalGw u/]sf pknlAwx?sf] oyfy{ 8f6f kfpg

    h6Ln ePsf] .

    v08 – @M j:t'ut ljj/0f

    @=! sflndf6LufFpkflnsfsf] ef}uf]lns cj:yf

    of] sflndf6LufFpkflnsf ;flass} ufFpkflnsf xf] . o; ufFpkflnsfdf & j6f j8f 5g . o;

    ufFpkflnsfsf] sf] s"n If]qkmn !(*=#$ au{ ls=dL /x]sf] 5 . ef}uf]lns lx;fjn] ufFpkflnsf k|fs[lts

    ?kdf ;'Gb/ dflgG5 . of] sflndf6LufFpkflnsfko{6lso lx;fan] sfnLdf6L eujtL dlGb/, s5'jf bx, lza

    dlGb/, rd]/] u'kmf, sdnfIf eujtL, l;Dn] 5x/f, tfd] 5x/f, lqa]0fL :gfg :yn, b]p/fnL sf]6L dlGb/ cfbL

    /x]sf 5g .of] ufFpkflnsf la= ;+ @)&$ df :yfkgf ePsf] xf] . of] @* l8u|L $% ldg]6 b]lv @* l8u|L @$

    ldg]6 pQ/L cIffF; / b]zfGt/ *! l8u|L $% ldg]6 b]lv *@ l8u|L = ( ldg]6 ;Dd km}lnPsf] 5 . o;sf]

    l;dfgf k"j{df lqa]0fL uf=kf / bfË lhNnf, klZrddf alb{of lhNnf, pQ/df aguf9 s'lk08] gu/kflnsf,

    zf/bf gu/kflnsf / ;'v]{t lhNnf / blIf0fdf afFs] lhNnf /x]sf 5g .

    @=@ hg;+Vof / ;fdflhs kl/j]z M

    /fli6«o hgu0fgf @)^* cg';f/ ;fljssf ;a} uf=la=; tyf g=kf ldnfP/ $,#$# 3/w'/L /x]sf] of]

    ufFpkflnsfsf] hg;+Vof @#,))% x'Fg k'u]sf]] 5 . h;df dlxnfsf] hg;+Vof !!,&)%/ k'?ifsf] hg;+Vof

    !!,#)) k'u]sf]] 5 .

    6]jn !M ufFpkflnsfsf] j8fut?kdf hg;+Vof ljj/0fM

    j8f

    g+=

    j8fsf] gfd 3/w'/L ;+Vof dlxnfsf] ;+Vof k'?ifsf] ;+Vof hDdf

    hg;+Vof

    ! nIdLk'/ 791 2188 2057 4245

    @ sflndf6L /fdk'/ 619 1705 1605 3310

    # sflndf6L /fdk'/ 705 1820 1647 3467

    $ sflndf6L sfNr] 625 1696 1664 3360

    % sflndf6L sfNr] 563 1607 1549 3156

    ^ sfk|frf}/ 469 1233 1226 2459

    & sfk|frf}/ 571 1456 1552 3008

    hDdf 4,343 11,705 11,300 23,005

    >f]tM /fli6«o hgu0fgf @)^*

    k'g/ ;+/rgf e} sfod ePsf] o;sflndf6LufFpkflnsfdf hfthftLx?sf] laa/0f lgDg 6]a'n @ cg';f/ 5M

    6]jn @M ufFpkflnsfsf] Hfltut ljj/0fM

    HffthftL hDdf

  • 16

    If]qL 9378

    du/ 7951

    sfdL 2457

    ;Gof;L÷bzgfdL 907

    bdfO{÷9f]nL 834

    a|fx\d0f -kxf8L_ 754

    ;fsL{ 266

    s'dfn 128

    afbL 95

    u'?Ë 66

    /fp6] 66

    7s'/L 52

    hghftL cGo 24

    t/fO{ cGo 20

    cGo 7

    23,005

    >f]tM /fli6«o hgu0fgf @)^*

    Effiffut ljj/0fM

    o; uflj;df g]kfnL efiff af]Ng]sf] ;+Vof @@,@(@ /x]sf] 5eg] dft[efiffdfdu/ efiff ^)#, vfDrL -/fp6]_

    efiff ^^ / cGo efiff af]Ng] ;+Vof $$ /x]sf] 5 .

    wfld{s cj:yfM

    wfld{s b[li6sf]0f jf6 x]bf{ o; uflj;df clwsf+z dflg;x? lxGb'wd{ dfGb5g\ eg] s]xL ;+Vofdf d'l:nd /

    O;fO{ wd{ dfGg]x? klg /x]sf 5g\ . lxGb' wd{ dfGg] (%=^& k|ltzt /x]sf] 5 . s[liZrog !=$# /

    af}4wd{@=&& k|ltzt/ afFsL )=!# k|ltzt cGo /x]sf 5g .

    ;f+:s[lts tyf ko{6sLo cj:yfM

    ko{6lso lx;fan] sfnLdf6L eujtL dlGb/, s5'jf bx, lza dlGb/, rd]/] u'kmf, sdnfIf eujtL, l;Dn]

    5x/f, tfd] 5x/f, lqa]0fL :gfg :yn, b]p/fnL sf]6L dlGb/ cfbL /x]sf 5g .

    @=# ef}lts k"jf{wf/

    sflndf6LufFpkflnsfsf] a:t'ut ljj/0f cg';f/ ;a} j8fx?df df]6/ af6f]n] 5f]Psf] 5 . h;df %, ^ / &

    jf8{df lxpbdf dfq uf8L hfG5 .lzIffsf] xsdf sflndf6LufFpkflnsfdfdf ;/b/ ;fIf/tf b/ ^%=)!

    k|ltzt 5.k'?ifsf ;fIf/tf b/&$=() 5eg] dlxnf ;fIf/tf b/ %%=$k|ltzt dfq 5 . o;

    sflndf6LufFpkflnsfdf !pRr dflj, %dflj, lgdflj * k|flj#& / % lghL u/L %^ j6f laBfnox? /x]sf

    5g\ .

    o; sflndf6LufFpkflnsfsf] a:t'ut ljj/0f cg';f/ Jojl:yt vfg]kfgL k|of]u ug]{ kl/jf/ $) k|ltzt 5g\

    .cGon] Ogf/, s'jf, h?jf kfgL cfbL k|of]u ug]{ u/]sf 5g .

  • 17

    o;sflndf6LufFpkflnsf If]qdf k|fo ;a} a:tLx?nfO{ vnËf / >LufFpdf /x]sf ;/sf/L % j6f:jf:Yo rf}sLn]

    ;]jf lbO{/x]tf klg ;f] ;]jf gk'u b]lvG5 . To; jfx]s o; ufFpkflnsfdf lghL :jf:Yo lSngLs !! j6f

    /x]sf 5g . !)) k|ltztnfO{ @306f leq} :jf:Yo ;]jf kx"Fr 5 .

    o; uflj;df ;f]nf/af6 laB't ;]jf k|fKt ug]{ (* k|ltzt 5geg] @k|ltzt 3/w'/Ldf ;f] ;]jf k'u]sf] 5}g .

    To;}u/L x'nfs ;fd'bflos jg pkef]Qmf ;ldlt, ;xsf/L ;+:yfx?/x]sf 5g\ .

    @=$ e"–pkof]u

    sflndf6LufFpkflnsfsf] a:t'ut ljj/0ffdf ePsf] tYofFs cg';f/ e" pkof]u o; k|sf/ ljj/0f o; l|sf/ 5

    .

    l;= g+ ljj/0f cf]u6]sf] e" efu -k|ltztdf cf]u6]sf] e" efu -a=

    ls=ld= df_

    ! s'n If]qkmn !))

    @ v]ltof]Uo hldg #)

    # v]tL ePsf] hdLg !%

    $ l;+lrt If]q !%

    % jg If]q &)

    ^ al:t a;]sf] %

    cGo

    >f]tM of]hgf th{'df uf]i7Lsf ;xeduL @)&$

    @=% sflndf6LufFpkflnsfsf] cfly{s ultljlw

    o; ufFpkflnsfdf pTkfbg x'g] vfBjfnLx?df wfg, ux'F, ds}, sf]bf], hf}, kmfk/, bnxg / tf]/L k|d'v /x]sf

    5g\ . t/sf/L tyf kmnkm"nx?df cfn', Kofh, n;'g, ;LdL, kml;{, j]nf}tL, s]/f, d'nf, lk8fn', cf?, gf;kflt,

    ;'Gtnf, cf?av8f, lrp/L, lga'jf, df}ifd, sfutL, cfFk, cgf/, HofdL/, skmL/ dx cflb pTkfbg x'g] ub{5 .

    6]jn #M pTkfbgsf] cj:yf -aflif{s_

    qm=;= pTkfbgsf] gfd pTkfbg kl/df0f d]= 6g df

    ! wfg

    @ uxF'

    # ds}

    $ sf]bf]

    % hf}

    ^ kmfk/

    & bnxg

    * t]nxg

    ( cfn'

    !) t/sf/L

    !! kmnkm"n

    !@ d;nf afnL

    !# dx

    >f]tM sflndf6L ufFp pBfd ljsf; /0fgLlts of]hgf th{'df uf]i7L @)&$

    6]jn $M lgof{tsf] cj:yf

  • 18

    qm=;= pTkfbgsf] gfd pTkfbg kl/df0f d]= 6g df

    ! cb'jf

    @ ;'Gtnf

    # l6d'/

    $ s]/f

    % a];f/

    ^ dx

    & vl;af]sf

    * t/sf/L

    ( e6df;, l;dL

    !) cfFk

    !! ;'7f]

    !@ l/7f

    !# Kofh

    !$ ds}

    !% d;'/f]

    !^ s'v'/f

    !& s'l/nf]

    >f]tM sflndf6LufFp pBfd ljsf; /0fgLlts of]hgf th{'df uf]i7L @)&$

    6]jn %cfoftsf] cj:yf

    qm=;= cfoft x'g] a:t'sf] gfd pTkfbg kl/df0f d]= 6g df

    vfB kbfy{

    cf}iflw

    sk8f

    lgdf{0f ;fdfu|Lx?

    laBlto ;fdfu|Lx?

    lanfl;tfsf ;fdfu|Lx?

    >f]tM ufFp pBfd ljsf; /0fgLlts of]hgf th{'df uf]i7L @)&$

    o; af6 ljlqmx'g] pk/f]Qm j:t'x? cfGtl/s tyf jfXo ahf/df ljlqm x'g] ub{5g\ . sflndf6L, nIdLk'/,

    lem?3f6, 6f]6fafh, bnk'/], ;]ltvf]nf, l;dns'gf, lemufg]3f6, 6f6s] ahf/, bfgLuf}8f, w'/]gL, df3] ahf/,

    h's]gf ahf/, c;'/]gL, u}/L, lkkn], v}/]gL, k'?jfv]t, afn'jf, h'dvf]nf, dd4fnL, sfNr] g]6f, nfld8fF8f,

    hnhnf, 3'Oof af/L, KofË /afXo ahf/sf] xsdf bfËsf] xfk'/, t'nl;k'/, >Lgu/, sf]xnk'/, g]kfnuGh,

    a'6jn / ;'v]{t ahf/x?df hfg] ub{5 .lo jhf/ k'Ug s/Lj cfwf 306f b]lv uf8Ldf & 306f eGbf j9L

    ;do nfUg] ub{5 .

    jg k}bfj/sf] lx;fan] of] wgLufFpkflnsf xf] . uflj;sf] k|f]kmfon cg';f/ &)=) k|ltzt hldg ag hËnn,

    ldl>t jg / emfl8 a'6\ofgn] cf]u6]sf] 5 .&^ j6fjg ;d'bfonfO{ x:tfGt/0f u/]sf] 5 eg] jfFsL jg

    x:tfGt/0f x'g jfFsL b]lvG5 . o; uflj;df &^ j6f ;fd'bflos jg pkef]Qmf ;ldlt /x]sf 5g\ . o;

    lx;fan] ubf{ jg / jg k}bfj/df cfwf/Lt pBd k|j4{gsf] ;+efjgf a9L b]lvG5 .

    @=^ /f]huf/Lsf] cj:yf

    ufFp pBfd ljsf; /0fgLlts of]hgf th{'df uf]i7Lsf ;xefuL af6 k|fKt ljj/0f cg';f/ o; ufFpkflnsfdf

    /f]huf/Lsf] d'n;|f]t eg]sf] s[lif g} xf] o;df $% k|ltzt ;+nUg 5g,Jofkf/ / pBf]udf @, hfuL/df #,

  • 19

    Hofnf dhb'/Ldf #) a}b]lzs /f]huf/L @)k|ltzt ;+nUg 5g . /f]huf/Ls} l;nl;nfdf oxfFsf o'jfx? ljb];Lg]

    qmd klg k|;:t} 5 . df};dL /f]huf/Lsf nflu ef/ttkm{ %), nfdf] /f]huf/Lsf nflu hfkfg, o'/f]k, sf]/Lof /

    cd]/Lsf !,dn]l;of !$ /c/j, stf/, s'j]t / b'jO{ nufotsf d'n'stkm{ #% k|ltzt uPsf 5g . /f]huf/Lsf

    cGo ;|f]tx?df pBf]u, Jofkf/, dhb'/L / oftfoft If]q x'g\, oL If]qx?af6 klg /fd}|;+u /f]huf/L l;h{gf

    ePsf] 5 .

    a}b]lzs /f]huf/L af6 k|fKt /]ld6]G;sf] pkof]usf] cj:yfnfO{ x]bf{ hldg / 3/ 38]/L lsGg #)Ü, vfglkgdf

    %Ü, lzIff :jf:Yodf !) Ü / lanfl;tfdf $) Ü, artdf !) / Jofkf/ Joj;fodf % k|ltzt pkof]u ug]{

    u/]sf] kfOof h;nfO{ pBd ljsf;df pkof]u ug{ clt h?/L 5 .

    vfgk'Ug] cj:yfsf] ljj/0fM

    ufFp pBfd ljsf; /0fgLlts of]hgf th{'df uf]i7Lsf ;xefuL af6 k|fKt ljj/0f cg';f/ cfkm\gf] pTkfbgn]

    vfgk'Ug]x?sf] ljj/0f l:ylt x]bf{ ) b]lv # dlxgf !% k|ltzt, # b]lv ^ dlxgf @) k|ltzt, ^ b]lv ( dlxgf

    $) k|ltzt, ( b]lv !@ dlxgf@) k|ltzt / ( b]lv !@ dlxgf eGbf al9 / laqmL ug]{ % k|ltzt 5 .

    @=&pBd ljsf; ;DaGwL ;]jf k|bfosx?

    of] sflndf6LufFpkflnsfdfsfo{/t ;/f]sf/jfnfx? / ;+3;+:yfx? gS;fÍg, >f]t tyf ;]jfsf] ljj/0f M

    @=&= s_ ;/f]sf/jfnf tyf ;+3;+:yfx?sf] gS;fÍg

    6]jn ^M >f]t tyf ;]jf ljj/0f M

    pBd

    ljsf;

    of]hgf

    ;fd'bflos

    jg

    pkef]Qmf

    ;ldlt

    kz' ;]jf

    zfvf

    sflndf6L

    ufFpkflnsf d]8]k

    s[lif ljsf;

    zfvf

    dlxnf tyf

    afnaflnsf

    sfof{no

    pBf]u

    ljsf;

    zfvf

    ;xsf/L

    tyf lalQo

    ;+:yf

    kf8{ g]kfn,

    kf; g]kfn,

    kxn, lna8{

    ÷RRN

  • 20

    l;= g+ ;/f]sf/jfnf tyf ;+3;+:yfsf] gfd ;+Vof pknAw ;]jf

    ! sflndf6LufFpkflnsf ! ;dGjo, Joj:yfkg, sfof{Gjog, ah]6, ;fdflhs

    kl/rfng cfbL

    @ n3' pBd ljsf; sfo{qm -d]8]k_ ! pBd :yfkgfdf cfyL{s tyf k|flalws ;xof]u

    # s[lif ljsf; zfvf ! k|lalws ;xof]u, k|lalw, aRrf kbfy{ pTkfbg a[l4,

    aLp lahg lat/0f

    $ kz' ;]jf zfvf ! kz' ;]jfsf] If]qdf k|ljlw / k|fljlws ;xof]u

    % dlxnf tyf afnalnsf sfof{no ! ;fdflhs kl/rfng, tflnd, cg'bfg

    ^ pBf]u ljsf; zfvf ! pBd :yfkgf, tflnd, k|fljlws ;xof]u, pBf]u

    k|zf;g

    & lhNnf jg sfof{no ! jghGo pBd, k|zf]wg

    * kf; g]kfn, kxn, lna8{÷cf/ cf/

    Pn, u|fld0f ljsf;sf nfuL hg

    hfu/0f s]Gb| -kf8{_ g]kfn

    $ cfocfh{g, d"No>[Înf

    ( a}+s tyf ljlQo ;+:yf # art tyf C0f nuflg

    !) ;xsf/L * art tyf C0f nuflg

    !! ;fd'bflos jg &^ jg, cfocfh{g / C0f

    @=*pBd ljsf;sf nfuLljutsf k|of; / pknAwLx? -jt{dfg cj:yfsf] ljZn]if0f_

    ;DalGwt ;+:yfx? af6 k|fKt hfgsf/L cg';f/ pBd ljsf;df lgDg sfof{no tyf ;+:yfx?af6 lgDg

    k|sf/sf k|of;x? ePsf / Ps csf{sf pknAwLx? cGt/ ;DalGwt 5g\M

    6]jn &M pBdx?sf] laa/0fM

    l;=g+ ;+:yf pBdsf] k|sf/ ;+Vof s"n k'Flh -

    nufgL_ ?

    aflif{s

    pTkfbg ?

    /f]huf/L

    ;+Vof

    ! d]8]k÷d]8kf dfx'/L kfng

    s'v'/f kfng

    6]nl/Ë

    t/sf/L v]lt

    ls/sgf k;n

    !$$ !,)&!,$^% @,!%&,*(^ @*(

    @ u|fld0f ljsf;sf

    nfuL hg hfu/0f

    s]Gb| -kf8{ g]kfn_

    l;rfO -kfOk, s'nf],

    kf]v/L_

    gofF k|lalw tflnd

    a];f/sf] aLp lat/0f

    ;d"xut tflnd

    @^^ !%,)#,(%) %(,$%,))) #((

    # s[lif ;jf:Yo tyf

    a}slNks

    lhljsf]kfh{g k|j4{g -

    kxn_ sfo{qmd

    jg

    lakt hf]lvd

    lalQo tflnd /

    ;fdfu|L

    t/sf/L, pGgt af]sf

    lat/0f

    a}slNks lhljsf]kfh{g

    -cb'jf SofG8L, ld7fO{,

    6g]n lgdf{0f, k|m];

    xfp;

    %% @&,)),))) #,)),))) &%

    $ kf; g]kfn d'9f agfpg], a'l6s, ^@ &,)),))) @,)),))) ^@

  • 21

    l;nfO{ s6fO{

    s'n hDdf %@& %(,&%,$!% *^)@*(^ *@%

    v08 #M >f]t ;fwg tyf ahf/ ;e]{If0f

    #=! ahf/sf] cj:yf M

    n3' pBdx? ;fdfGotof pBdLnfO{{ al9 kmfObf / bLuf]kgfsf] nflu pBdLx¿sf] dfu, ahf/sf]

    ;DefJotf / sRrf kbfy{sf] pknAwtf h:tf # j6f dxTjk"0f{ kIfsf] ;Gt'ngnfO{{ Wofg lbP/ sfo{

    ub{5 .t;y{ ahf/ eg]sf] pBdx?sf] k|f0fxf] . >f]t dfq eP/ k'Ub]g, ;Lk klg rflxg5 / >f]t /

    ;Lkn] dfq k'Ub}g ahf/df dfu rflxG5 . t;y{ n3' pBdsf] ljsf;df ahf/sf] 7"nf] e'ldsf ePsf]

    x'Fbf of]hgf th{'df uf]i7L af6 pknAw ;"rgf tyf >f]t ;e]{If0fsf cfwf/dflhNnf kz' ;]jf

    sfof{noleq jf kfos kg]{ :yfgx?sf] klxrfg ug]{ hdsf]{ u/]sf] 5 .

  • 22

    6]jn *M ahf/sf] cj:yf

    j8f

    g+

    ahf/sf] gfd /

    7fpF

    ahf/df kfos

    kg]{ al:tx?

    ahf/df

    kfos kg{]

    hg;+Vof

    ahf/

    ;Ddsf]

    b'/L

    cfoft x'Fg] a:t'x? lgof{t x'Fg] a:t'x? lgof{t x'Fg] :yfg

    ! nIdLk'/ kf]v/f kf]v/f, uf]ug], 9'Î]

    s6]/L, sf]6,

    aonL, cf?rf}/,

    w'Dsg], ds}nvf/f,

    sfkm\nL

    ^) #)

    ldg]6

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    l6d'/, a];f/, ;'7f],

    cb'jf, l/7f, cdnf,

    v;Laf]sf, l3p, dx,

    cfn' sf]aL, 6df6/

    vnËf, >Lgu/

    bfË, t'n;Lk'/

    lem/3f6 kf]v/f, sfkm\nL,

    /flhsf]6, 8fË8'Ë]

    #) #)

    ldg]6

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    l6d'/, a];f/, ;'7f],

    cb'jf, l/7f, cdnf,

    v;Laf]sf, l3p, dx,

    cfn' sf]aL, 6df6/

    vnËf, >Lgu/

    bfË, t'n;Lk'/,

    /fdahf/

    6f]6fafh r'l/sf]O/fnf, xNb] #) #)

    ldg]6

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    l6d'/, a];f/, ;'7f],

    cb'jf, l/7f, cdnf,

    v;Laf]sf, l3p, dx,

    cfn' sf]aL, 6df6/

    vnËf, >Lgu/

    bfË, t'n;Lk'/

    bnk'/] sf]6, kf]v/f,

    w'Dsf, lz/vf]nf,

    rf]y|]rf}/, dr]{af/L,

    /fS;], aNn]rf}sL,

    ;'lsbx

    #) al9df @

    306f

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    l6d'/, a];f/, ;'7f],

    cb'jf, l/7f, cdnf,

    v;Laf]sf, l3p, dx,

    cfn' sf]aL, 6df6/

    vnËf, >Lgu/

    bfË, t'n;Lk'/

    @ ;]ltvf]nf -

    ldngrf]s_

    sf]5x], af/fk'/,

    pkNnf] v}/LsfF8f,

    e'jfg 6fs'/L,

    sfnfvf]nf, bx

    6fs'/f, bf/]9'Ëf,

    ;]ltvf]nf, tNnf]

    xNb], kfvflfgL

    au/, kf?n]

    @)) al9df @

    306f

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb,

    k]6«f]lnod kbfy{ cfbL

    dx, cb'jf, ;'7f],

    a];f/, af]sf v;L,

    /fFuf e};L, uf]?

    ;Nofg, ;'v]{t bfË

    t'nl;k'/

    l;dns'gf lnËf, u/u/], @%) al9df ! vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL, afv|f, af]sf v;L, s]/f, xfk'/, afFs]

  • 23

    v}/Lvf]nf, lemufg],

    5]?jf vf]nf,

    l8d'/], tNnf]

    v}l/sfF8f, b'/d

    vf]nf, gofF ag

    306f lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    cfFk, 6df6/, t/sf/L

    lemufg] rf]s tNnf] lemufg],

    8fF8fufp, z'qm]

    tfn, s'08f

    es'08], bf/9'Ëf

    %) #)

    ldg]6

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    s'v'/f, efFuf], wfg ux'F af]6]rf}/, u}/L ahf/

    6f6fs] ahf/ sxla/, lgufn],

    s}g], gofF al:t,

    s'lG9s, /flh

    6fs'/f

    ^% al9df @

    306f

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    ds}, cb'jf, cb'jfsf]

    So08L, cb'jfsf] h';,

    sfutL

    kf]v/f, sf7df08f}

    bfgLuf}8f tfl/s], leqL s}gL,

    d}/]af/L, 6f6fs],

    pkNnf] ufFp, 8fF8f

    al:t

    !%) al9df !

    306f

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    afv|f, af]sf v;L, s]/f,

    cfFk, 6df6/, t/sf/L

    a'6jn

    # sflndf6L xNb], kfvfkfgL,

    sfnfvf]nf,

    lsld/], a/f9'Ëf

    @)) al9df

    @=%

    306f

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    t/sf/L, vl;af]sf,

    dx, l3p, n;'g, Kofh,

    df5f, a];f/

    ;Nofg vnËf,

    t'nl;k'/, xfk'/ /

    sf7df08f}

    w'/]gL aNn], rf}sL,

    t'iff/], /fdk'/,

    6f6s], dhfp,

    lelqvf]nf,

    pUd}rf}/

    !%) al9df

    !=%

    306f

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    t/sf/L, vl;af]sf,

    dx, l3p, n;'g, Kofh,

    df5f, a];f/

    ;Nofg vnËf,

    t'nl;k'/, xfk'/ /

    sf7df08f}

    df3] ahf/ nIdLk'/, aNn],

    rf}sL, /f]Srf

    %) al9df

    !=%

    306f

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    t/sf/L, vl;af]sf,

    dx, l3p, n;'g, Kofh,

    df5f, a];f/

    ;Nofg vnËf,

    t'nl;k'/, xfk'/ /

    sf7df08f}

    h's]gf ahf/ kmfOnf, h's]gf,

    5jfn sfF9f, k}of

    sf9f

    %) al9df !

    306f

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    cb'jf, a];f/, t/sf/L,

    l6d'/, vl;af]sf

    ;Nofg vnËf,

    l;tnkf6L /

    sf7df08f}

    $ c;'/]gL 5fd, 66]/L !%) al9df vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL, vl;af]sf, l3p, rgf, g]kfnuGh,

  • 24

    $%

    ldg]6

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    d;'/f], n;'g, dx,

    hl8a'6L

    t'nl;k'/, 3f]/fxL

    u}/L 5fk8fF8f, l6d'/],

    3'/rf}/

    @)) al9df !

    306f

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    l3p, rgf, d;'/f],

    n;'g, Kofh, 6df6/,

    hl8a'6L, vl;af]sf,

    dx

    t'nl;k'/, 3f]/fxL

    lkkn] ;'grf}/, Hofld/],

    nf];]

    !)) al9df !

    306f

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    l3p, rgf, d;'/f],

    n;'g, Kofh, 6df6/,

    hl8a'6L, vl;af]sf,

    dx

    t'nl;k'/, 3f]/fxL

    v}/]gL 7fs'/ ;Dd,

    nfldt8f, l8d]/],

    vf/vf]nf,

    cfl/vs{

    !@% al9df @

    306f

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    l3p, rgf, d;'/f],

    n;'g, Kofh, 6df6/,

    hl8a'6L, vl;af]sf,

    dx

    t'nl;k'/, 3f]/fxL

    k'?jf v]t ;'grf}/, 66nL !)) #)

    ldg]6

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    l3p, rgf, d;'/f],

    n;'g, Kofh, 6df6/,

    hl8a'6L, vl;af]sf,

    dx

    g]kfnuGh,

    t'nl;k'/, 3f]/fxL

    % afn'jf sfNr] ufpal:t /

    ;'v]{tsf s]lx

    al:t

    #)) al9df !

    306f

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    vl;af]sf, s'v'/f,

    n;'g, Kofh, df5f

    bfË, ;'v]{t, ;Nofg

    vnËf, sf7df08f}

    h'dvf]nf 5/5/], skmng]6L,

    v}/]nf, nf]lt bdf/

    #)) al9df

    !=%

    306f

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    vl;af]sf, t/sf/L,

    dx, s'v'/f, df5f

    bfË, ;'v]{t, ;Nofg

    vnËf

    bdbjfnL uË6], xftLbdf/,

    agr/]

    @%) al9df @

    306f

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    vl;af]sf, t/sf/L,

    dx, s'v'/f, df5f

    g]kfnuGh, bfË

    sf]xnk'/,

    sfNr] g]6f ahf/ ;fgf]3fd,

    7"nf]3fd, n]vufFp,

    sfNr] ufFp

    !%) al9df @

    306f

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    a';f/, cb'jf, dx, l/7f uf}/L ahf/,

    af]6]rf}/, ;'v]{t

    ^ nfldt8f Hofld/], sfk|]rf}/,

    5/5/], hf]uLnf];],

    !)) al9df #

    306f

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    t/sf/L, hl8a'6L,

    thkQf, kmnkm"n,

    bfË, af]6]rf}/,

    g]kfnuGh, 3'Oof

  • 25

    ;fn3f/L,

    ;fn8ff8f, s'ld{,

    lgun]gL, s'dfn

    8fF8f, l;/]gL,

    88'jf, sfk|]gL

    cfbL vl;af]sf, s'v'/f,

    s'rf], l3p, b'w

    af/L, a8f/vf]nL,

    d]x]ns'gf

    hnhnf h'dvf]nf,

    a];f/af/L, alk|n

    kf6f, lsNs]gL

    %) al9df @

    306f

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    t/sf/L, hl8a'6L,

    thkQf, kmnkm"n,

    vl;af]sf, s'v'/f,

    s'rf], l3p, b'w, a];f/,

    ds}, wfg, ux'F, cdnf,

    s'l/nf], l/7f

    hx/], l5G5',

    g]kfnuGh

    & 3'Oof af/L xfQL bfdf/,

    bdb'jfnL,

    xfQL9'Ëf, KofË,

    :jdLaf;,

    cf]vn9'Ëf

    !%) al9df #

    306f

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    vl;af]sf, ds}, d;'/f] r]kfË, sf]xnk'/,

    g]kfnuGh

    KofË af6'nk, cfdaf;,

    s';'dt8f,

    :jfdLaf;

    ^) al9df #

    306f

    vfB ;fdfu|L, cf}iflw, laiffbL,

    lgdf{0f ;fdfu|L, sk8f, dnvfb

    cfbL

    vl;af]sf, ds}, d;'/f],

    s]/f

    r]kfË, sf]xnk'/,

    g]kfnuGh

  • 26

    #=@ ahfl/s/0fsf r'gf}tLx?M

    uf]i7Lsf ;xeflux?sf] wf/0ff cg';f/ xfn n3' pBdLx?sf] !) k|ltzt hlt ;xh?kdf

    jhf/Ls/0f x'g ;s]sf] 5 eg] jhf/Ls/0fdf lgDg cg';f/sf r'gf}tLx? /x]sf] kfOof] .

    ;'/lIft e08f/0f tyf lr:ofg s]Gb| gePsf sf/0fn] vf;u/L kmnkm"n tyf t/sf/Lsf pBdLx?n]

    ;:tf] d"Nodf cfkm\gf] pTkfbg ljlqm ug'{kg{] ePsf] x'bfF ck]lIft nfe k|fKt ug{ g;s]sf] .

    ;+sng s]Gb|sf] cefjn] :yfgLo pTkfbgnfO{ ;+sng u/L yf]sdf jhf/df k'/fpg g;Sg] cj:yf

    ePsfn] pBdL Joj;foLx?n] 6f9fsf jhf/df cfkm\gf] pTkflbt ;fdu|L vf;u/L kmnkm"n tyf

    t/sf/L / hl8j'l6 k'/fpg g;Sg' tyf jhf/df nfdf] ;do vr{ ug{'kg{] cj:yf .

    xf6jhf/ gxF'bf ;xh?kdf cfkm\gf] pTkflbt ;fdu|Lx? ljlqm ug{ g;Sg' .

    jhf/ ;+:yfx? vf;u/L ;f}uft u[x, sf]z]nL3/ tyf ljlqmsIfsf] Joj:yf s'Zdfdf dfq x'g' .

    :yfgLo :t/df pTkflbt a:t'sf] pkef]udf cfd pkef]Qmfsf] cfsif{0f x'g g;Sg' Pp6f r'gf}tL

    xf]eg] :yfgLo pTkfbgsf] ljifodf k|rf/ k|;f/ x'g g;Sg' / :yflgo pTkfbgsf] nflu plrt

    ljqmL sIf gx'g' :yfgLo pTkfbgsf] ahf/Ls/0fdf csf]{ r'gf}tL xf] .

    s[lif Joj;fosf] ;Gbe{df dfudf cfwfl/t pTkfbgdf ljljwLs/0f x'g g;Sg' ahf/Ls/0fsf]

    r'gf}lt xf] eg] ;xh oftfoftsf] k"jf{w/ gx'g' csf]{ r'gf}tL xf] .

    Joj;flos ;f]rsf ;fy pTkfbg gx'g' / pTkflbt a:t'x?sf] u'0f:t/n] cGo p:t} ;fdfg ;+u k|lt:kwf{ ug{ g;Sg' .

    pTkflbt a:t'x?sf] n]alnË / Kofs]lhËsf] plrt Joj:yf ug{ g;Sg' .

    #=# >f]t ;fwgsf] ;+efjgf / ;+efAo pBd cfFsng

    k|fo n3' pBdx? :yfgLo >f]t ;fwg, ;Lk / ahf/ ;+efjgfsf cfwf/ :yfkgf x'g] ePsf x'bf

    sflndf6LufFpkflnsf leq s] slt s'g k|sf/sf >f]t ;fwg pknAw x'fg ;S5g / :yfgLo txdf s]

    s:tf ;Lk x? pknAw 5g / ahf/ nufot cgo ;+ejgfx? S] 5g elg klxrfg ug{'{ of] >f]t ;fwg

    ;e]{If0fsf] d"n pb]Zo xf] . o;sf lglxt pb]Zox? lgDg cg';f/ 5gM

    5l/P/ /x]sf s[lif, jgk}bfjf/, kz' tyf wfld{s tyf ko{6sLo If]q h:tf Aoj;flos ?kdf

    pknAw x'g] >f]t tyf ;fwgx? sf] lni6 tof/ ug]{ h;sf cfwf/df gofF pBdx? :ykgfsf

    nfuL cfwf/ tof/ xf]; .

    b'/ b/fhdf cj;/sf] kvf{O{df /x]sf lzNkLx?sf] klrfg ug{] h;af6 cfufdL lbgd n3' pBdL

    :yfkgfdf lolgx?nfO{ ;d]6\g ;lsof]; .

    ahf/ ;e{]If0f af6 :yfglo txsf] cfly{s ultljlwx?sf] cfFsng ug]{ h;af6 n3' pBdLx/sf]

    pTkfbgsf] ahf/df :yg ;'lglZrt ug{ ;xof]u k'uf]; .

  • 27

    g]kfnsf clwsfF; ufpF tyf ufFpsf hgtfsf] hLljsf]kfh{sf] d"n >f]t s[lif xf] t/ lgjf{xd'lv s[lif

    k|0ffnLaf6 u/Lj tyf ljkGg au{sf] lhljsf]kfh{gdf yk r'gf}lt jGb} uPsf] 5 . t;y{ o:tf s[ifsx?nfO{

    Joj;flos s[ifssf] ?kdf ?kfGtl/t ug{' clgafo{ e};s]sf] 5 . To;}u/L jg k}bfjf/df cfwfl/t >f]t

    ;fwgnfO{ ;'/lIft bf]xgsf ;fy lbuf] pkof]uu/L jg tyf jftfj/0fsf] ;lx pkof]u af6 clwstd nfe

    lng ;Sg] u/L logdf cfwfl/t pBdx:sf] ljsf; tyf k/Dk/fut ;Lk / k|ljlwnfO{ clwstd pkof]usf]

    jftfa/0f tof/ u/L o; If]qsf] lhljsf]kfh{g n3' pBdsf] dfWodaf6 yk ;xh jgfpg' kg]{ vfFrf] 5 .

    To;}u/L :yfgLo :t/df /x]sf sltko ko{6gsf] ;+efjgf ePsf xfd|f k|s[lts tyf wfld{s ;+kbfx?

    cf]em]ndf k/L jf Tosf] pkof]sf] ;+efjgf klxrfg ug{ g;sL :yfgLox?n] To;af6 lng ;Sg] kmfO{bf

    klg lng g;ls/x]sf] cj:yf 5 . t;y{ o:tf ;+efjgfx?nfO{ phfu/ ug'{ klg cfjZos 5 . olx sf/0fn]

    sflndf6LufFpkflnsfsf] >f]t ;fwg / ahf/sf] ;e{If0f ug'{ k/]sf] xf] .

    n3' pBd eg]sf Hofb} ;fg' nufgLdf ;+rfng ul/g] pBdx? x'g h;df ;fgfGotof Hofb} Go'g kF"hL

    ePsf clt lakGg tyf lakGg au{sf dflg;x? oft k/+D/fut ;Lk / k|lalwsf] pkof]u u/L of :yfgLo

    :t/df ljsf; ug{ ;lsg] ;Lkdf cfwf/ e} al9 dfqfdf ;+nUg x'G5g . o:tf pBdx? afXo >f]t

    ;fwgdf cfwf/ eP/ ;+rfng ug{ k"FhL, ahf/, ;Lk tyf k|lalwsf cwf/df ;+ej x'Fb}gg .

    xfd|f] b]zdf >f]t ;fwgsf] cefj eGbf klg e}/sf] >f]t / ;fwgsf] klxrfg ug{ g;Sg' al9 ;d:ofsf]

    ?kdf b]lvG5 . nlIf au{df pBdzLntfsf] 1fFgsf cefjsf cltl/Q 5l/P/ /x]sf] >f]t tyf ;fwgnfO{

    Pslqt u/L n3' pBdx/sf] :yfkgf af6 clt ul/a tyf ul/a au{df /f]huf/L >[hgf tyf cfo a[l4df

    hf]8 lbg] ;f]rfO{df cfwfl/t ljsf;sf] cfofdnfO{ xfn ;Dd vf;} dxTjsf] ?kdf gx]l/Psf] cj:yf 5 .

    t;y{ :yfgLo :t/df >f]t ;fwg eP/, dgdf pT;fx eP/ tyf xftdf ;Lk eP/ tyf ;Lk xl;n ug{]

    ;+efjgf eP/ klg cfkm\gf] /f]huf/L >[hgf ug{ g;ls o'jf k':tf ufpFg] vfln u/L lab]lZog' kg]{

    afWotfsf] cj:yf 5 . t;y{ :yfgLo >f]t ;fwg eg]sf] n3' pBdx/sf] cfwf/ ePsf] x'bf

    sflndf6LufFpkflnsfdf n3' pBdLsf] ljsf; ug{ of] >f]t ;fwg ;e]{If0f clt cfjZos kg{ uPsf] xf] .

    of]hgf th{'df uf]i7L af6 pknAw ;"rgf tyf >f]t ;e]{If0fsf cfwf/df ;+lIfKt?kdf x]bf{ o;

    sflndf6LufFpkflnsfsf ;+k"0f{ j8fx?df s[lif,kz' / jg k}bfj/df cfwfl/t sRrf kbfy{x¿ /

    ko{6sLo :yn tyf pknAw ;Lk / k|lalw lgDg 6]a'ndf b]vfO{P cg';f/ ePsf] kfO{of]

  • 28

    6]jn (M >f]t ;fwgsf] ;+efjgf / ;+efAo pBd cfFsng

    6]a'n (=! s[lif k}bfjf/ df cfwfl/t>f]t ;fwgsf] ;+efjgf / ;+efAo pBd cfFsng

    j8fg+ Aoj;flos ?kdf pknAw x'g;Sg]

    >f]t ;fwgsf] laa/0f

    kfO{g] :yfgx? >[hgf ug{ ;lsg] ;+efAo pBdx? ;+efljt ;+Vof

    ! wfg, ux'F :ofs' lhpnf cGgafnL aLp pTkfbg, Kofs]lhË %)

    6df6/, cfn', l;dL, af]8L, e06f,

    v';f{gL, km;L{, /fof] ;fu, d'nf,

    n;'g, Kofh cfbL

    /flhsf]6, r+v]gL, kfyLxfnf, lgdf/],

    lem/3f6

    tfhf t/sf/L pTkfbg Joj;fo !))

    ;'Gtnf, sfutL, cldnf], cf]v/,

    gf:kftL

    kf]v/f, 9'+u] s6]/L, tf]tfafh, aofn],

    d6s]n vf/f

    tfhf kmnkm"n pTkfbg Joj;fo *)

    l6d'/, cb'jf, a];f/ aofn], cf]6, 9'+u]s]/L, xNb]vf]nf,

    ;ftnvf]nf, sfkmnL, /flhsf]6, 8fË8'Ë],

    l;/vf]nf, cf?rf}/, wdsg], kf]v/f

    d;nf afnL pTkfbg Joj;fo &%

    dfx'/L kfng l;/vf]nf, tf]tfafh, 9'+u]s]/L, :ofs'

    lhpnf

    dfx'/L kfng Joj;fo, dx laqmL $%

    rgf, d;'/f], s]/fp, l;dL,

    e6df;

    nIdLk'/, 9'+u]s]/L, tf]tfafh, sf]6, aofn],

    uf]ug]

    bfn afnL pTkfbg ;+sng, k|zf]wg *)

    tf]/L, ltn l;/vf]nf, aofn], sf]6, rf]y|], lxj/] t]nxg afnL pTkfbg, k|zf]wg ^%

    df5f zf/bf glb lsgf/sf hldg Joj;flos df5f kfng !%

    @ wfg, uxF", ds} lemufg], ;]ltvf]nf, bf/]9'Ëf, vGg] yfkf, cGgafnL aLp pTkfbg, Kofs]lhË !%

  • 29

    y't]tfn, lr;]t8f, s}g], s'l08s, af]O/]gL,

    xNb], lgufn], a/f9'+uf, kfvfkfgL

    kmfk/, sf]bf], hf} lemufg], ;]ltvf]nf, bf/]9'Ëf, vGg] yfkf,

    y't]tfn, lr;]t8f, s}g], s'l08s, af]O/]gL,

    xNb], lgufn], a/f9'+uf, kfvfkfgL

    lk7f] pTkfbg, Kofs]lhË, n]alnË !)

    sfpnL, aGbf, cfn', l;dL,

    6df6/, d'nf, ufh/, km;L{, sfs|f,

    a/]nf, nf}sf

    l;dns'gf, ;]ltvf]nf, lemufg], 6f6s],

    sfnfvf]nf, kfvfkfgL, ejg6fs'/L, xNb],

    lgufn], s6la/

    tfhf t/sf/L pTkfbg Joj;fo $%

    kmnkm"n l;dns'gf, ;]ltvf]nf, lemufg], 6f6s],

    sfnfvf]nf, kfvfkfgL, ejg6fs'/L, xNb],

    lgufn], s6la/

    tfhf kmnkm"n pTkfbg Joj;fo %)

    cb'jf, a];f/, l6d'/, vf];f{gL e'jg6fs'/f d;nf afnL pTkfbg Joj;fo @%

    rgf, d;'/f], df;, s]/fp, l;dL,

    /fdrgf,e6df;

    6f6s], sfnvf]nf, xNb], ;]ltvf]nf,

    kfvfkfgL, ;'s]tfn, v}/LsfF9f, e'jg6fs'/L

    bfn afnL pTkfbg ;+sng, k|zf]wg %)

    tf]/L, ;"o{d'vL, c;L{, ;:of}{,

    e6df;

    sfnfvf]nf, e'jg6fs'/L, kfvfkfgL, xNb],

    s6la/, lgufn], ;'s]tfn, 7"nfv]t,

    a]naf;], rfd|]v]t, vf;'t8f, au/

    t]nxg afnL pTkfbg, k|zf]wg @%

    dfx'/L lemufg], sfnvf]nf, e'jg6fs'/L, k}ofsfF9f,

    ln+uf u/u/], uf]5§]

    dfx'/L kfng Joj;fo, dx laqmL %)

    # wfg, ux'F, ds} sflndf6L, /flhufFp, dhfp, w}/]gL, dfu] cGgafnL aLp pTkfbg, Kofs]lhË !%

  • 30

    sf]ntf/f, kmfOnf, aNn], rf}bL, h's]gf,

    dr]af/L, nfld8fF8f, l8ufp

    t/sf/L -df}ifld, a]df}ifld_

    6df6/, sfpnL, s/]nf, l;dL,

    lk8fn', n;'g

    kmOnf, cDb} rf}a/, 9f]8]gL, /flhufFp tfhf t/sf/L pTkfbg Joj;fo %)

    kmnkm"n lald/], /fdk'/, rf}8L, aNn], dhfp,

    /flhufFp, lbofn 8fF8f, dr]af/L

    tfhf kmnkm"n pTkfbg Joj;fo %)

    ;"o{d'vL, tf]/L lald/], /fdk'/, rf}8L, aNn], dhfp,

    /flhufFp, lbofn 8fF8f, dr]af/L

    t]nxg afnL pTkfbg, k|zf]wg @%

    cb'jf, a];f/ lsld/], kmfOnf, h's]gf, /f]Srf, ;'lsbx,

    aNn], cDb} rf}a/

    d;nf afnL pTkfbg Joj;fo $)

    s]/fp, rgf, df;, d;'/f], l;dL /flhufFp, lald/], kmfOnf, dhfp, anv]t,

    rf}sL

    bfn afnL pTkfbg ;+sng, k|zf]wg $)

    df5f k§], sf]ntf/f, sfnbf/ Joj;flos df5f kfng @%

    dfx'/L /flhufFp, dhfp, 9f]/]gL, lsld/] dfx'/L kfng Joj;fo, dx laqmL #%

    $ wfg, ux'F, ds} l8d'/], w'/rf}/, v}/]gL, lkKn] cGgafnL aLp pTkfbg, Kofs]lhË !%

    df}ifld, a]df}ifdL t/sf/L 6df6/,

    sfpnL, cfn', Kofh, l;dL, sfs|f,

    nf}sf, af]8L, s/]nf, n;'g

    l8d'/], w'/rf}/, v}/]gL, lkKn], 66fnL,

    gofFag, n]sufFp, ;fgf]wfd, w'/rf}/,

    c;'/]gL

    tfhf t/sf/L pTkfbg Joj;fo %)

    cb'jf, a];f/ 5fk8fF8f, wfd, 8fF8fufFp, ;fn6fs'/f, d;nf afnL pTkfbg Joj;fo %%

  • 31

    nfldt8f, ;'grf}/

    tf]/L 5fk8fF8f, wfd, 8fF8fufFp, ;fn6fs'/f,

    nfldt8f, ;'grf}/

    t]nxg afnL pTkfbg, k|zf]wg #)

    s]/f, sfutL, cfFk ;fn6fs'/f, ;'grf}/, w'/rf}/, 7fs'/;Dd tfhf kmnkm"n pTkfbg Joj;fo ^)

    t/sf/L tyf kmnkm"g g;{/L l8d'/], w'/rf}/df t/sf/L / gofFag /

    lrpl/t8fdf kmnkm"n

    t/sf/L tyf kmnkm"g g;{/L Joj:yfkg @%

    dfx'/L l8d'/], 5fk8fF8f, w'/rf}/, ;fn6fs'/f dfx'/L kfng Joj;fo, dx laqmL ^%

    df5f l8d'/], lkKn], 7fs'/;Dd, k'g'jf v]t,

    hDd't8f, sf}5]gL, ;'grf}/

    Joj;flos df5f kfng @)

    % wfg, ds}, ux'F bdb'jfnL, afn'jf, sf}5]gL cGgafnL aLp pTkfbg, Kofs]lhË @%

    6df6/, n;'g, Kofh, sfpnL,

    cfn', l;dL, sfs|f, af]8L, s/]nf,

    nf}sf

    bdb'jfnL, h'dvf]nf, afn'jf, sf}5gL,

    sfNr] ;fgf]wfd

    tfhf t/sf/L pTkfbg Joj;fo ^)

    s]/f, cfFk, sfutL, ;'Gtnf,

    cf]v/, cldnf], s6x/, d]jf

    h'dvf]nf, 6fs/sf]6, afn'jf, bdb'jfnL,

    xfqLbdf/, sfNr], n]vufFp, phf8],

    Hofld/]

    tfhf kmnkm"n pTkfbg Joj;fo %)

    rgf, d;'/]f, s]/fp, /fHdf afn'jf bfn afnL pTkfbg ;+sng, k|zf]wg #)

    cb'jf, a];f/ phf/], Hofld/], ;fgf]wfd, dw'ag,

    6fs/sf]6

    d;nf afnL pTkfbg Joj;fo %%

    df5f bdb'jfnL, afn'jf, n]vufFp, afNr] Joj;flos df5f kfng !%

  • 32

    dfx'/L bdb'jfnL, afn'jf, n]vufFp, afNr] dfx'/L kfng Joj;fo, dx laqmL %%

    ^ ds}, ux'F, wfg nfldt8f, 5/5/], hnhnf, sfkmng]6L,

    xftL9'+uf, hf]uLnf];], l;/]gL, e};L bdf/,

    88'jf, h'dvf]nf

    cGgafnL aLp pTkfbg, Kofs]lhË %)

    aGbf, v';f{gL, sfpnL, Kofh,

    n;'g, /fof], Rofp

    nfldt8f, l;/]gL tfhf t/sf/L pTkfbg Joj;fo ^%

    a];f/, cb'jf Hofld/], cf]vn9'+uf, 5/5/], ;fn8fF8f,

    sfkmng]6L, sfk|]rf}/, e};L bdf/

    d;nf afnL pTkfbg Joj;fo $)

    tf]/L Hofld/], cf]vn9'+uf, 5/5/], ;fn8fF8f,

    sfkmng]6L, sfk|]rf}/, e};L bdf/

    t]nxg afnL pTkfbg, k|zf]wg !)

    ;'Gtnf, cfFk, cldnf], sfutL,

    s]/f

    l9s, Hofld/], 5/5/], sfk|]rf}/, hnhnf,

    sfkmng]6L

    tfhf kmnkm"n pTkfbg Joj;fo $)

    rgf, s]/fp, d;'/f], lzargf l9s, Hofld/], 5/5/], sfk|]rf}/, hnhnf,

    sfkmng]6L

    bfn afnL pTkfbg ;+sng, k|zf]wg @%

    dfx'/L l9s, Hofld/], 5/5/], sfk|]rf}/, hnhnf,

    sfkmng]6L

    dfx'/L kfng Joj;fo, dx laqmL %)

    df5f l9s, Hofld/], 5/5/], sfk|]rf}/, hnhnf,

    sfkmng]6L

    Joj;flos df5f kfng !%

    & ds}, ux'F, wfg 3'Oofaf/L, /ofË, :jfdLaf;, aft'No cGgafnL aLp pTkfbg, Kofs]lhË %)

    aGbf, v';f{gL, sfpnL, Kofh, bfpvf]nf, kt/L tfhf t/sf/L pTkfbg Joj;fo %)

  • 33

    n;'g, /fof], Rofp

    a];f/, cb'jf, pv' 3'Oofaf/L, /ofË, :jfdLaf;, aft'No d;nf afnL pTkfbg Joj;fo %)

    tf]/L 3'Oofaf/L, /ofË, :jfdLaf;, aft'No t]nxg afnL pTkfbg, k|zf]wg !%

    ;'Gtnf, cfFk, cldnf], sfutL,

    s]/f

    cfdaf;, le/v'§L tfhf kmnkm"n pTkfbg Joj;fo %)

    df5f /ofË Joj;flos df5f kfng !)

    d;'/f], rgf 3'Oofaf/L, /ofË, :jfdLaf;, aft'No bfn afnL pTkfbg ;+sng, k|zf]wg @)

    dfx'/L 3'Oofaf/L, /ofË, :jfdLaf;, aft'No dfx'/L kfng Joj;fo, dx laqmL ^%

    6]a'n (=@ kz' k}bfjf/df cfwfl/t>f]t ;fwgsf] ;+efjgf / ;+efAo pBd cfFsng

    jf8{=g+ Aoj;flos ?kdf

    pknAw x'g;Sg] >f]t

    ;fwgsf] laa/0f

    kfO{g] :yfg al:tx? >[hgf ug{ ;lsg] ;+efAo pBdx? ;+efljt ;+Vof

    ! ufO, e};L jf8{ g+ ! sf ;a} al:t Joj;flos kz'kfng, b'w ;+sng,

    k|zf]wg -8]/L_

    @)

    afv|f jf8{ g+ ! sf ;a} al:t Joj;flos afv|f kfng, vl;af]sf,

    kf7fkf7L laqmL, k|]m; xfp; ;+rfng

    @%

    a+u'/ kf]v/f, sfkmnL, /flhsf]6, tf]tfafh Joj;flos a+u'/ kfng, kf7fkf7L laqmL,

    k|]m; xfp; ;+rfng

    #)

    s'v'/f kf]v/f, sfkmnL, /flhsf]6, tf]tfafh Joj;flos s'v'/f kfng, laqmL, k|]m; !%

  • 34

    xfp; ;+rfng

    @ ufO{ e};L sf]5§], af/fk'/, v}/Lsf(8f, ln+3f, u/u/], lemufg]

    ;]ltvf]nf, sfnfvf]nf, e'jg6fs'/f, kfvfkfgL, xNb],

    lgufn], lr;]t8f, lsr]gvf]nf

    Joj;flos kz'kfng, b'w ;+sng,

    k|zf]wg -8]/L_

    !%

    afv|f sf]5§], af/fk'/, v}/Lsf(8f, ln+3f, u/u/], lemufg]

    ;]ltvf]nf, sfnfvf]nf, e'jg6fs'/f, kfvfkfgL, xNb],

    lgufn], lr;]t8f, lsr]gvf]nf

    Joj;flos afv|f kfng, vl;af]sf,

    kf7fkf7L laqmL, k|]m; xfp; ;+rfng

    !%

    s'v'/f /flh6fs'/f, lsr]g vf]nf, vGg]yfkf, lr;]t8f,

    xNb], v}l/vf]nf

    Joj;flos s'v'/f kfng, laqmL, k|]m;

    xfp; ;+rfng

    !)

    a+u'/ /flh6fs'/f, lsr]g vf]nf, vGg]yfkf, lr;]t8f,

    xNb], v}l/vf]nf

    Joj;flos a+u'/ kfng, kf7fkf7L laqmL,

    k|]m; xfp; ;+rfng

    !%

    e]8f sf]5§], af/fk'/, v}/Lsf(8f, ln+3f, u/u/], lemufg]

    ;]ltvf]nf, sfnfvf]nf, e'jg6fs'/f, kfvfkfgL, xNb],

    lgufn], lr;]t8f, lsr]gvf]nf

    Joj;flos e]8f kfng, kf7fkf7L laqmL,

    k|]m; xfp; ;+rfng

    !)

    # ufO, e};L lsld/], 9f]/]gL, /flhufUp, /f]Srf, aNn]rf}8L Joj;flos kz'kfng, b'w ;+sng,

    k|zf]wg -8]/L_

    #%

    afv|f lsld/], ;'lsbx, kmfOnf, hs]gf, /f]Wofrf}8L, t'iff/],

    /fdk'/, lbofn8fF8f, 9f]/]gL

    Joj;flos afv|f kfng, vl;af]sf,

    kf7fkf7L laqmL, k|]m; xfp; ;+rfng

    #)

    a+u'/ dr]{af/L, cfDb}rf}/, k§] Joj;flos a+u'/ kfng, kf7fkf7L laqmL,

    k|]m; xfp; ;+rfng

    !%

  • 35

    s'v'/f /flhufFp, dhfp, 9f]/]gL, aNn], h's]gf, kmfOnf Joj;flos s'v'/f kfng, laqmL, k|]m;

    xfp; ;+rfng

    @%

    $ ufO, e};L l8d'/], w'/rf}/, 66fnL, v}/]gL Joj;flos kz'kfng, b'w ;+sng,

    k|zf]wg -8]/L_

    #%

    afv|f gofFag, ;fn6fs'/f, 5fk8fF8f, 8F8fufFp, atf;],

    wfd, Hofld/], ;'grf}/

    Joj;flos afv|f kfng, vl;af]sf,

    kf7fkf7L laqmL, k|]m; xfp; ;+rfng

    @%

    s'v'/f tyf nf]sn l8d'/], v}/]gL, lkKn], w'/rf}/, 66fnL, c;'/]gL, k'djf

    v]t, hDd't8f

    Joj;flos s'v'/f kfng, laqmL, k|]m;

    xfp; ;+rfng

    $)

    % e}+;L bdb'jfnL, xtL bdf/, h'dvf]nf, afn'jf, ;fgf]wfd Joj;flos kz'kfng, b'w ;+sng,

    k|zf]wg -8]/L_

    @%

    afv|f bdb'jfnL, xtL bdf/, h'dvf]nf, afn'jf, ;fgf]wfd Joj;flos afv|f kfng, vl;af]sf,

    kf7fkf7L laqmL, k|]m; xfp; ;+rfng

    #)

    a+u'/ bdb'jfnL, xtL bdf/, h'dvf]nf, afn'jf, ;fgf]wfd Joj;flos a+u'/ kfng, kf7fkf7L laqmL,

    k|]m; xfp; ;+rfng

    !%

    s'v'/f bdb'jfnL, xtL bdf/, h'dvf]nf, afn'jf, ;fgf]wfd Joj;flos s'v'/f kfng, laqmL, k|]m;

    xfp; ;+rfng

    @)

    ^ ufO{, e}+;L xftL9'+uf, Hofld/], nfldt8f, l;/]gL, 88'gf,

    hnhnf, sfkmng]6L, h'dvf]nf

    Joj;flos kz'kfng, b'w ;+sng,

    k|zf]wg -8]/L_

    #)

    afv|f xftL9'+uf, Hofld/], nfldt8f, l;/]gL, 88'gf,

    hnhnf, sfkmng]6L, h'dvf]nf

    Joj;flos afv|f kfng, vl;af]sf,

    kf7fkf7L laqmL, k|]m; xfp; ;+rfng

    @%

  • 36

    a+u'/ Hofld/], l;/]gL, h'dvf]nf Joj;flos a+u'/ kfng, kf7fkf7L laqmL,

    k|]m; xfp; ;+rfng

    #)

    s'v'/f Hofld/], l;/]gL, h'dvf]nf Joj;flos s'v'/f kfng, laqmL, k|]m;

    xfp; ;+rfng

    #%

    & e};L aft'No, /ofË, :jfdLaf; Joj;flos kz'kfng, b'w ;+sng,

    k|zf]wg -8]/L_

    !%

    a+u'/ aft'No, /ofË, :jfdLaf; Joj;flos a+u'/ kfng, kf7fkf7L laqmL,

    k|]m; xfp; ;+rfng

    @%

    s'v'/f aft'No, /ofË, :jfdLaf; Joj;flos s'v'/f kfng, laqmL, k|]m;

    xfp; ;+rfng

    !%

    afv|f aft'No, /ofË, :jfdLaf; Joj;flos afv|f kfng, vl;af]sf,

    kf7fkf7L laqmL, k|]m; xfp; ;+rfng

    @%

  • 37

    6]a'n (=# jg k}bfjf/ tyf vlghf cfwfl/t>f]t ;fwgsf] ;+efjgf / ;+efAo pBd cfFsng

    jf8{

    g+

    Aoj;flos ?kdf pknAw

    x'g;Sg] >f]t ;fwgsf] laa/0f

    kfO{g] :yfgx? >[hgf ug{ ;lsg] ;+efAo pBdx? ;+efljt

    ;+Vof

    ! afF;, lgufnf] jf8{ g+ ! sf] ;a} al:t afF;sf ;fdfu|L / kmlg{r/ agfpg] %

    sfpnf] jf8{ g+ ! sf] ;a} al:t sfpnf]sf] af]qmf af6 cu/aQL pBf]u

    ;+rfng

    !%

    lrp/L wDsg], y'Dsf, lgdf/], rf}/, 8fF8f;L vf]nf,

    u}/f;L vf]nf, kft] 6fs'/f, lxa/], rf]y|], bns'/],

    :ofs' lhpnf

    dfx'/L kfng, lrp/Lsf] l3p agfpg] %)

    ;fn, ;fbg wDsg], y'Dsf, lgdf/], rf}/, 8fF8f;L vf]nf,

    u}/f;L vf]nf, kft] 6fs'/f, lxa/], rf]y|], bns'/],

    :ofs' lhpnf

    b'gf 6k/L agfpg] @%

    kmlg{r/ Joj;fo !

    vf]6] ;Nnf wDsg], y'Dsf, lgdf/], rf}/, 8fF8f;L vf]nf,

    u}/f;L vf]nf, kft] 6fs'/f, lxa/], rf]y|], bns'/],

    :ofs' lhpnf

    vf]6f] ;+sng !))

    afn'jf, lu6L lkm/3f6, r+v]gL, kfyLxfNgf, :ofs' lhpnf,

    bns'/], df];]vf]nf

    6\jfOn]6sf] l/Ë agfpg], l;d]G6 Ans

    agfpg]

    !)

    ;]tf]df6f], r'gf kf]v/fsf] h'u] vf]nf ;]tf]df6f], r'gf ;+sng @

    l;;f vfgL nIdL ;fd'bflos jg leq l;;f vfgL pTvgg\ !))

    @ ;fn, ;fh, 6'lg, ;Nnf] cfbL ln+uf, u/u/], bx 6fs'/f, ;f]ln3f]K6f, lr;ft8f, b'gf 6k/L agfpg] @%

  • 38

    xNb], lgufn], s6la/, a8f9'+uf, 6f6g], PSn]a/,

    leqL s}g]

    kmlg{r/ Joj;fo !

    vf]6f] ;+sng !))

    lrp/L ln+uf, u/u/], bx 6fs'/f, ;f]ln3f]K6f, lr;ft8f,

    xNb], lgufn], s6la/, a8f9'+uf, 6f6g], PSn]a/,

    leqL s}g]

    dfx'/L kfng, lrp/Lsf] l3p agfpg] ^%

    afF;, lgufnf] ln+uf, u/u/], bx 6fs'/f, ;f]ln3f]K6f, lr;ft8f,

    xNb], lgufn], s6la/, a8f9'+uf, 6f6g], PSn]a/,

    leqL s}g]

    afF;sf ;fdfu|L / kmlg{r/ agfpg] %

    sfpnf] ln+uf, u/u/], bx 6fs'/f, ;f]ln3f]K6f, lr;ft8f,

    xNb], lgufn], s6la/, a8f9'+uf, 6f6g], PSn]a/,

    leqL s}g]

    sfpnf]sf] af]qmf af6 cu/aQL pBf]u

    ;+rfng

    !%

    l;:g' ln+uf, u/u/], bx 6fs'/f, ;f]ln3f]K6f, lr;ft8f,

    xNb], lgufn], s6la/, a8f9'+uf, 6f6g], PSn]a/,

    leqL s}g]

    l;:g' kfp8/ agfpg], Kofs]lhË, n]alnË !%

    s'l/nf] ln+uf, u/u/], bx 6fs'/f, ;f]ln3f]K6f, lr;ft8f,

    xNb], lgufn], s6la/, a8f9'+uf, 6f6g], PSn]a/,

    leqL s}g]

    Joj;flos s'l/nf] v]lt, ;+sng, laqmL %

    t]hkQf ln+uf, u/u/], bx 6fs'/f, ;f]ln3f]K6f, lr;ft8f,

    xNb], lgufn], s6la/, a8f9'+uf, 6f6g], PSn]a/,

    leqL s}g]

    t]hkQf ;+sng, d;nf agfpg], laqmL @%

  • 39

    l/7f ln+uf, u/u/], bx 6fs'/f, ;f]ln3f]K6f, lr;ft8f,

    xNb], lgufn], s6la/, a8f9'+uf, 6f6g], PSn]a/,

    leqL s}g]

    l/7f ;+sng, laqmL %

    cdnf, x/f]{, a/f]{ lsr]g vf]nf, vGg]yfkf, sfnfvf]nf, kfvfkdgL,

    sf]5§], af/fk'/, k}ofsfF9f, pkNnf] v}l/sfF9f

    cdnf, x/f]{, a/f]{sf] lqkmnf agfpg],

    crf/ agfpg] Joj;fo

    @%

    l6d'/ lsr]g vf]nf, vGg]yfkf, sfnfvf]nf, kfvfkdgL,

    sf]5§], af/fk'/, k}ofsfF9f, pkNnf] v}l/sfF9f

    l6d'/ ;+sng, laqmL !%

    # afF; h's]gf, ;'lsbx, lsld/], kmfOnf afF;sf ;fdfu|L / kmlg{r/ agfpg] %

    nfnLu'/fF; kmfOnf nfnLu'/fF;sf] h'; agfpg], n]alnË !%

    l/7f, l6d'/ lsld/], ;'lsbx, kmfOnf, h's]gf l/7f l6d'/ ;+sng, laqmL !)

    ;fn /flhufFp, dhfp, 9f]/]gL, jNnf] rf}sL b'gf 6k/L agfpg]

    kmlg{r/ Joj;fo

    @%

    !

    afn'jf 9'+uf zf/bf / d]; glb If]q 6\jfOn]6sf] l/Ë agfpg], l;d]G6 Ans

    agfpg]

    !%

    $ 6'lg, ;fn 7fs'/;Dd, tf]l/af/L b'gf 6k/L agfpg] @%

    kmlg{r/ Joj;fo !

    lrp/L, ch{'g lrp/Lt8f, tf]l/af/L, w}/]gL, 5'/rf}/, vf]N6kfgL,

    3fd

    dfx'/L kfng, lrp/Lsf] l3p agfpg] @%

    t]hkQf lrp/Lt8f, tf]l/af/L, w}/]gL, 5'/rf}/, vf]N6kfgL,

    3fd

    t]hkQf ;+sng, laqmL %

  • 40

    l;:gf] lrp/Lt8f, tf]l/af/L, w}/]gL, 5'/rf}/, vf]N6kfgL,

    3fd

    l;:g' kfp8/ agfpg], Kofs]lhË, n]alnË %

    afF;, lgufnf] jf8{sf ;a} al:tdf afF;sf ;fdfu|L / kmlg{r/ agfpg] !)

    sf]Onf v}/]gL lkKn] sf]Onf vfgL pTvgg\ %)

    tfdfvfgL lrpl/t8f tfdfvfgL pTvgg\ %)

    % ;fn, l;;f}, c:gf, ch{'g sf7 ;fgf] ufFp, sfNr], afn'jf, bdb'jfnL, xtL

    bdf/, h'dvf]nf, n]vufFp

    b'gf 6kl/ agfpg] @%

    kmlg{r/ Joj;fo !

    lrp/L ;fgf] ufFp, sfNr], afn'jf, bdb'jfnL, xtL

    bdf/, h'dvf]nf, n]vufFp

    dfx'/L kfng, lrp/Lsf] l3p agfpg] @%

    l/7f, l;gsf}nL ;fgf] ufFp, sfNr], afn'jf, bdb'jfnL, xtL

    bdf/, h'dvf]nf, n]vufFp

    l/7f, l;gsf}nL ;+sng, k|zf]wg / laqmL %

    Cdnf ;fgf] ufFp, sfNr], afn'jf, bdb'jfnL, xtL

    bdf/, h'dvf]nf, n]vufFp

    cdnfsf] l;D6f agfpg], crf/ agfpg] @%

    l;:gf] ;fgf] ufFp, sfNr], afn'jf, bdb'jfnL, xtL

    bdf/, h'dvf]nf, n]vufFp

    l;:g' kfp8/ agfpg], Kofs]lhË, n]alnË @%

    afF; lgufnf] ;fgf] ufFp, sfNr], afn'jf, bdb'jfnL, xtL

    bdf/, h'dvf]nf, n]vufFp

    afF;sf ;fdfu|L / kmlg{r/ agfpg] @

    sfpnf] ;fgf] ufFp, sfNr], afn'jf, bdb'jfnL, xtL

    bdf/, h'dvf]nf, n]vufFp

    sfpnf]sf] af]qmf af6 cu/aQL pBf]u

    ;+rfng

    !

    s'l/nf] ;fgf] ufFp, sfNr], afn'jf, bdb'jfnL, xtL Joj;flos s'l/nf] v]lt, ;+sng, laqmL %

  • 41

    bdf/, h'dvf]nf, n]vufFp

    ^ l6d'/, cn}rL, t]hkQf,

    sl/nf], kfvga]b, l/7f

    Hofld/], cf]vn9'+uf, 5/5/], vfn8fF8f, l;/]gL,

    88'gf, hnhnf, sfkmng]6L

    hl8a'6L ;+sng, k|zf]wg / laqmL ^)

    sfpnf] Hofld/], cf]vn9'+uf, 5/5/], vfn8fF8f, l;/]gL,

    88'gf, hnhnf, sfkmng]6L

    sfpnf]sf] af]qmf af6 cu/aQL pBf]u

    ;+rfng

    !%

    ;fn Hofld/], cf]vn9'+uf, 5/5/], vfn8fF8f, l;/]gL,

    88'gf, hnhnf, sfkmng]6L

    b'gf 6k/L agfpg] Joj;fo

    kmlg{r/ Joj;fo

    @%

    !

    lrp/L xftL9'+uf,cf]vn9'+uf, hnhnf dfx'/L kfng, lrp/Lsf] l3p agfpg] !))

    u'/fF; sfk|]rf}/, sfkmnu}/L, u'?Ë ufFp u'/fF;sf] h'; agfpg], n]alnË ug]{ !%

    sf]Onf vfgL ;fn3f/L sf]Onf vfgL pTvgg\ @))

    & ;fn, c:gf aft'No, :jfdLaf;, /ofË b'gf 6k/L agfpg] Joj;fo

    kmlg{r/ Joj;fo

    @%

    !

    lrp/L aft'No, :jfdLaf;, /ofË dfx'/L kfng, lrp/Lsf] l3p agfpg] $)

    sfpnf] aft'No, :jfdLaf;, /ofË sfpnf]sf] af]qmf af6 cu/aQL pBf]u

    ;+rfng

    !

    l;:gf] aft'No, :jfdLaf;, /ofË l;:g' kfp8/ agfpg], Kofs]lhË, n]alnË !

    agdf/f aft'No, :jfdLaf;, /ofË agdf/fsf] afof] la|s]6 agfpg] !)

  • 42

    6]a'n (=$ laz]if ;Lk tyf ;]jfdf cfwfl/t>f]t ;fwgsf] ;+efjgf / ;+efAo pBd cfFsng

    jf8{

    g+

    Aoj;flos ?kdf pknAw

    x'g;Sg] >f]t ;fwgsf] laa/0f

    kfO{g] :yfgx? >[hgf ug{ ;lsg] ;+efAo pBdx? ;+efljt

    ;+Vof

    ! df]afOn, sDKo'6/ dd{t kf]v/f, lem/3f6, dnk'/], tf]tfafh afhf/ If]q df]afOn, sDKo'6/ dd{t tflnd, Joj;fo

    ;+rfng

    $

    afF;sf ;fdfu|L agfpg] nIdLk'/sf ;a} al:tdf afF;sf ;fdfu|L agfpg] Joj;fo @%

    bfDnf] 8f]/L agfpg] rf]y|], aofn], sf]6, 8fË8'Ë] bfDnf] 8f]/L agfpg] / laqmL !%

    l;nfO, s6fO{ / a'gfO{ nIdLk'/, kf]v/f l;nfO, s6fO{ / a'gfO{ P8efG; tflnd,

    Joj;fo ;+rfng

    @

    8«fOe/ tflnd 9'Ë] s6]/L, kf]v/f 8«fOe/ tflnd %

    l;sdL{, 8sdL{ ;a} al:tsf l;sdL{, 8sdL{ tflnd af6 cfTd lge{/ !%

    @ l;nfO, s6fO{ / a'gfO{ jf8{sf ;a} al:t / ahf/ If]q l;nfO, s6fO{ / a'gfO{ P8efG; tflnd,

    Joj;fo ;+rfng

    %

    df]6/ ;fOsn, uf8L dd{t jf8{sf ;a} al:t / ahf/ If]q df]6/ ;fOsn, uf8L dd{t js{zfk @

    ;}n'g jf8{sf ;a} al:t / ahf/ If]q ;}n'g Joj;fo ;+rfng %

    Ao'l6 kfn{/ jf8{sf ;a} al:t / ahf/ If]q Ao'l6 kfn{/P8efG; tflnd / Joj;fo

    ;+rfng

    #

    l;sdL{, 8sdL{ jf8{sf ;a} al:t / ahf/ If]q l;sdL{, 8sdL{ tflnd af6 cfTd lge{/ !)

    xfp; jfOl/Ë jf8{sf ;a} al:t / ahf/ If]q xfp; jfOl/Ë P8efG; tflnd / Joj;fo

    ;+rfng

    %

  • 43

    af]jfOn, /]l8of], 38L dd{t jf8{sf ;a} al:t / ahf/ If]q af]jfOn, /]l8of], 38L dd{t #

    ;'grfFbL agfpg] jf8{sf ;a} al:t / ahf/ If]q ;'grfFbL agfpg] Joj;fo !

    dfbn agfpg] jf8{sf ;a} al:t / ahf/ If]q dfbn agfpg] P8efG; tflnd / Joj;fo

    ;+rfng

    !

    cf/g jf8{sf ;a} al:t / ahf/ If]q l;nfO, s6fO{ / a'gfO{ P8efG; tflnd,

    Joj;fo ;+rfng

    %

    k~r}afhf agfpg] / ahfpg] jf8{sf ;a} al:t / ahf/ If]q k~r}afhf agfpg] / ahfpg] P8efG;

    tflnd / Joj;flos ?kdf ;+:s[ltsf]

    ;+/If0f

    !#

    # l;nfO, s6fO{, a'gfO ;a} al:t / ahf/ If]qx?df l;nfO, s6fO{ / a'gfO{ P8efG; tflnd,

    Joj;fo ;+rfng

    %

    l;sdL{, 8sdL{ ;a} al:t / ahf/ If]qx?df l;sdL{, 8sdL{ tflnd af6 cfTd lge{/ !)

    xfp; jfOl/Ë ;a} al:t / ahf/ If]qx?df xfp; jfOl/Ë P8efG; tflnd / Joj;fo

    ;+rfng

    %

    df]afOn dd{t ;a} al:t / ahf/ If]qx?df df]afOn dd{t P8efG; tflnd /

    Joj;fo ;+rfng

    @

    df]6/;fOsn, uf8L dd{t ;a} al:t / ahf/ If]qx?df df]6/;fOsn, uf8L dd{t js{szk

    ;+rfng

    !

    ;}n'g ;a} al:t / ahf/ If]qx?df ;}n'g tflnd / Joj;fo ;+rfng #

    Jo6Lkfn{/ ;a} al:t / ahf/ If]qx?df Jo6Lkfn{/ P8efG; tflnd / Joj;fo $

  • 44

    ;+rfng

    h'Qf l;nfpg] ;a} al:t / ahf/ If]qx?df h'Qf l;nfpg] Joj;fo %

    cf/g ;a} al:t / ahf/ If]qx?df l;nfO, s6fO{ / a'gfO{ P8efG; tflnd,

    Joj;fo ;+rfng

    !)

    dfbn, 7]sL agfpg] ;a} al:t / ahf/ If]qx?df dfbn, 7]sL agfpg]Joj;fo %

    d'lt{ agfpg] ;a} al:t / ahf/ If]qx?df d'lt{ agfpg] Joj;fo @

    r'/f dfnf ;a} al:t / ahf/ If]qx?df r'/f dfnf agfpg] Joj;fo @%

    $ ;'grfFbL agfpg] l8d'/], v}/]gL ;'grfFbL agfpg] Joj;fo #

    cf/g l8d'/], v}/]gL, v}l/vf]nf, Hofld/] l;nfO, s6fO{ / a'gfO{ P8efG; tflnd,

    Joj;fo ;+rfng

    !%

    l;nfO s6fO, a'gfO{ l8d'/], v}/]gL, v}l/vf]nf, Hofld/] l;nfO, s6fO{ / a'gfO{ P8efG; tflnd,

    Joj;fo ;+rfng

    #

    l;sdL{, 8sdL{ jf8{sf ;a} al:tdf l;sdL{, 8sdL{ tflnd af6 cfTd lge{/ !)

    % l;nfO s6fO, a'gfO{ ;fgf] ufFp, sfNr], afn'jf, bdb'jfnL, xtL bdf/,

    h'dvf]nf, n]vufFp

    l;nfO, s6fO{ / a'gfO{ P8efG; tflnd,

    Joj;fo ;+rfng

    $

    l;sdL{, 8sdL{ ;fgf] ufFp, sfNr], afn'jf, bdb'jfnL, xtL bdf/,

    h'dvf]nf, n]vufFp

    l;sdL{, 8sdL{ tflnd af6 cfTd lge{/ %

    ;}n'g ;fgf] ufFp, sfNr], afn'jf, bdb'jfnL, xtL bdf/,

    h'dvf]nf, n]vufFp

    ;}n'g tflnd, Joj;fo ;+rfng !

    Jol6kfn{/ ;fgf] ufFp, sfNr], afn'jf, bdb'jfnL, xtL bdf/, Jol6kfn{/ P8efG; tflnd, Joj;fo !

  • 45

    h'dvf]nf, n]vufFp ;+rfng

    xfp; jfOl/Ë ;fgf] ufFp, sfNr], afn'jf, bdb'jfnL, xtL bdf/,

    h'dvf]nf, n]vufFp

    xfp; jfOl/Ë P8efG; tflnd, Joj;fo

    ;+rfng

    %

    df]afOn, 3l8 dd{t ;fgf] ufFp, sfNr], afn'jf, bdb'jfnL, xtL bdf/,

    h'dvf]nf, n]vufFp

    df]afOn, 3l8 dd{t P8efG; tflnd,

    Joj;fo ;+rfng

    @

    h'; agfpg] cldnf] ;fgf] ufFp, sfNr], afn'jf, bdb'jfnL, xtL bdf/,

    h'dvf]nf, n]vufFp

    h'; agfpg] !

    ^ l;nfO s6fO, a'gfO{ xftL9'+uf, hf]uLnf];], sfkmng]6L, l;/]gL l;nfO, s6fO{ / a'gfO{ P8efG; tflnd,

    Joj;fo ;+rfng

    #

    afF;sf] ;fdfu|L agfpg] xftL9'+uf, hf]uLnf];], sfkmng]6L, l;/]gL afF;sf] ;fdfu|L agfpg] Joj;fo #

    cf/g xftL9'+uf, hf]uLnf];], sfkmng]6L, l;/]gL l;nfO, s6fO{ / a'gfO{ P8efG; tflnd,

    Joj;fo ;+rfng

    !%

    dfbn agfpg] xftL9'+uf, hf]uLnf];], sfkmng]6L, l;/]gL dfbn agfpg] Joj;fo, ;+:s[ltsf] ;+/If0f !)

    k~r]afhf agfpg], ahfpg] xftL9'+uf, hf]uLnf];], sfkmng]6L, l;/]gL k~r]afhf agfpg], ahfpg] !)

    v'b|f Jofkf/ nfldt8f, hnhnf, l;/]gL v'b|f Jofkf/ %

    l;sdL{, 8sdL{ nfldt8f, hnhnf, l;/]gL l;sdL{, 8sdL{ P8efG; tflnd, !)

    & l;nfO s6fO, a'gfO{ aft'No,/ofË, :jfdLaf;, 3'Oofaf/L l;nfO, s6fO{ / a'gfO{ P8efG; tflnd,

    Joj;fo ;+rfng

    %

    afF;sf] ;fdfu|L agfpg] aft'No,/ofË, :jfdLaf;, 3'Oofaf/L afF;sf] ;fdfu|L agfpg] @

    cf/g aft'No,/ofË, :jfdLaf;, 3'Oofaf/L cf/gsf] :t/f]GgtL ug]{ / ;fd'lxs !)

  • 46

    Joj;fo

    dfbn agfpg] aft'No,/ofË, :jfdLaf;, 3'Oofaf/L dfbn agfpg] Joj;fo %

    l;sdL{, 8sdL{ aft'No,/ofË, :jfdLaf;, 3'Oofaf/L l;sdL{, 8sdL{ tflnd af6 cfTd lge{/ !)

    6]a'n (=% Wfld{s tyf ko{6sLo :yndf cfwfl/t>f]t ;fwgsf] ;+efjgf / ;+efAo pBd cfFsng

    jf8{

    g+

    Aoj;flos ?kdf pknAw

    x'g;Sg] >f]t ;fwgsf]

    laa/0f

    7fFp÷al:t >[hgf ug{ ;lsg] ;+efAo pBdx? ;+efljt ;+Vof

    ! lqv'§]Zj/L dfxb]a dlGb/ nIdLk'/ lqv'§]Zj/L dfxb]a dlGb/df k'ik Joj;fo, k"hf

    ;fdfu|L k;n, vfhf gf:tf, xf]6n Joj;fo

    !)

    sf]6 sdfnfIf eujtL

    dlGb/

    nIdLk'/ sf]6 sdfnfIf eujtL dlGb/df k'ik Joj;fo, k"hf

    ;fdfu|L k;n, vfhf gf:tf, xf]6n Joj;fo

    %

    u'Dkmfb]aL dlGb/ lem/3f6, nIdLk'/ sf]6 sdfnfIf eujtL dlGb/df k'ik Joj;fo, k"hf

    ;fdfu|L k;n, vfhf gf:tf, xf]6n Joj;fo

    $

    gofFb]aL ko{6g :yn d';]vf]nf gofFb]aL ko{6g :yndf ko{6g Joj;fo, 6'l/i6

    ufO8, v'b|f k;n, vfhf gf:tf xf]6n Joj;fo

    %

    a]nfrf}/ u'kmf nIdLk'/ uf]ktf vf]nf a]nfrf}/ u'kmfdf ko{6g Joj;fo, 6'l/i6 ufO8, v'b|f

    k;n, vfhf gf:tf xf]6n Joj;fo

    %

    @ v8sb]aL dlGb/ xNb] v8sb]aL dlGb/df k'ik Joj;fo, k"hf ;fdfu|L

    k;n, vfhf gf:tf, xf]6n Joj;fo

    %

    l;au'kmf 6f6s] l;au'kmf u'kmfdf ko{6g Joj;fo, 6'l/i6 ufO8, v'b|f %

  • 47

    k;n, vfhf gf:tf xf]6n Joj;fo

    gjb'uf{ ejfgL efg 6fs'/L k'ik Joj;fo, k"hf ;fdfu|L k;n, vfhf gf:tf,

    xf]6n Joj;fo

    %

    # u+ufdfnf tyf lza dlGb/ /flhufFp k'ik Joj;fo, k"hf ;fdfu|L k;n, vfhf gf:tf,

    xf]6n Joj;fo

    %

    s5'jf bx Dhfp s5'jf bx ko{6g Joj;fo, 6'l/i6 ufO8, v'b|f k;n,

    vfhf gf:tf xf]6n Joj;fo

    %

    sf]6 8fF8f dlGb/ k'/fgf] ufFp k'ik Joj;fo, k"hf ;fdfu|L k;n, vfhf gf:tf,

    xf]6n Joj;fo

    %

    sflndf6L d]nf If]q dhf] sflndf6L d]nf If]q ko{6g Joj;fo, 6'l/i6 ufO8,

    v'b|f k;n, vfhf gf:tf xf]6n Joj;fo

    %

    5fq] 5x/f kmfOnf 5fq] 5x/f ko{6g Joj;fo, 6'l/i6 ufO8, v'b|f

    k;n, vfhf gf:tf xf]6n Joj;fo

    %

    $ kb]/f 5x/f, lza dlGb/,

    tfd] 5x/f, v}/]gL d]nf

    w'/rf}/, l;p/L tf8f, v}/]gL k'ik Joj;fo, k"hf ;fdfu|L k;n, vfhf gf:tf,

    xf]6n Joj;fo

    !)

    % lza dlGb/ lqa]0fL bdb'jfnL, afn'jf, sfNr], ;fgf]wfd k'ik Joj;fo, k"hf ;fdfu|L k;n, vfhf gf:tf,

    xf]6n Joj;fo

    %

    ;fgf]wfd /x/f bdb'jfnL, afn'jf, sfNr], ;fgf]wfd ;fgf]wfd /x/f ko{6g Joj;fo, 6'l/i6 ufO8, v'b|f

    k;n, vfhf gf:tf xf]6n Joj;fo

    %

    l;Dn] 5x/f bdb'jfnL, afn'jf, sfNr], ;fgf]wfd l;Dn] 5x/f ko{6g Joj;fo, 6'l/i6 ufO8, v'b|f %

  • 48

    k;n, vfhf gf:tf xf]6n Joj;fo

    ^ rd]/] u'kmf h'dvf]nfsf] ;fu'/] rd]/] u'kmf ko{6g Joj;fo, 6'l/i6 ufO8, v'b|f

    k;n, vfhf gf:tf xf]6n Joj;fo

    %

    8r'nL 8fF8f 8r'nL 8r'nL 8fF8f ko{6g Joj;fo, 6'l/i6 ufO8, v'b|f

    k;n, vfhf gf:tf xf]6n Joj;fo

    %

    lza dlGb/ e};L bdf/ k'ik Joj;fo, k"hf ;fdfu|L k;n, vfhf gf:tf,

    xf]6n Joj;fo

    %

    & aaO glbdf /ofkm\l6Ë aaO glb aaO glbdf /\oflkm\6Ë Joj;fo, v'b|f k;n, vfhf

    gf:tf xf]6n Joj;fo

    !%

    lza dlGb/ 3'Oofaf/L k'ik Joj;fo, k"hf ;fdfu|L k;n, vfhf gf:tf,

    xf]6n Joj;fo

    !)

    3'Oofaf/L k'n 3'Oofaf/L 3'Oofaf/L k'n ko{6g Joj;fo, 6'l/i6 ufO8, v'b|f

    k;n, vfhf gf:tf xf]6n Joj;fo

    @

  • 49

    #=$ pBd ljsf;sf r'gf}tLtyf ;dZof laZn]if0fM

    o; ufpF tyf ufFpknlnsfdf pBd ljsf;sf] nflu k|z:t ;Defjgf5 / ljleGg ;]jf k|bfosx? af6

    pBd ljsf;sf k|of;x? e}/x]sf klg 5g\ . olt x'bfx'b} klg pBd ljsf;sf nflu lgDg cg';f/sf

    r'gf}ltx? tyf ;dZox? b]lvPsf 5gM

    #=$=! r'gf}tLx?M

    7"n7"nf d]l;gaf6 pTkfbg ePsf ;fdfu|L ;+u k|lt:kwf{ ug{ ufx|f] ePsf] .

    bft[ lgsfo tyf u}=;=;=x?n] sfo{qmd cg';f/sf km/s km/s sfof{Gjog ug]{ gLlt /x]sf] 5

    h:t} s[lif, kz', jg, dlxnf afnaflnsf, ul/lj lgjf/0f sf]if h:tfsf nlIft ;d"x ;dfg

    ePtfklg plgx?sf] pBd ljsf;df ul/g] ultljwL km/s ul/Psfsf 5g . h;/L d]8]k df]8ndf

    ^ j6f ljleGg r/0fdf Joj;fo ljsf;df ;xof]u ul/G5 eg] sltkon] Pp6f b'O{6f r/0fdf dfq

    ;xof]u ug]{ ul/Psf] 5 . o;n] ubf{ Pp6} lsl;dsf] glthf e]6g g;lsPsf] .

    nufgL d}qL jftfa/0f gx'g' h:tf] ;aeGbf ul/anfO{ ;aeGbf rsf]{ Aofh, ;+:yfut vl/bdf !)

    k|ltzt dxuf] ePtfklg :yfgLo pTkfbgnfO{ k|fyldstf lbg] k|fjwg x'bfx'b} klg sfof{Gjog

    gx'g' .

    pBdLnfO{ gLltut k|fjwfgsfaf/]df k"0f{ hfgsf/L gx'g' / pBdL To;k|lt ;r]t gx'g' .

    ePsf ;|f]t ;fwgnfO{ pBd d}qL gjgfOg' .

    /]ld6\ofG;nfO{ pBdzLn If]qdf k|afx gug]{ .

    clt ul/asf] ;|f]t ;fwgdf kx"Fr a[l4 ;xh x'g g;Sg' .

    ;fgf Joj;fo ug{ rfxg]n] lwtf]sf] cefjdf C0f gkfpg] / kfPklg rsf]{ Jofh ltg{'kg]{ .

    :yfgLo ;LknfO{ klxrfg / k|f]T;fxg ug]{ jftfj/0f gx'g' .

    o'jfnfO{ Joj;fo k|lt cfslif{t gul/g' .

    cfjZos ;"rgfsf] sdL, pkef]Qmf 1fgsf] sdL

    k|zf]wg / e08f/0fsf] ;d:of

    pBdlzntfsf] 1fgsf] sld

    ckof{Kt ;Lk / cw'/f] 1fg

    pBdzLn ;+:sf/sf] sldn] ubf{ ;xof]u 5'l6 ;s]kl5 Joj;flos lbuf]kgf gx'g' .

    n3'pBdLsf pTkfbgsf] /fd|f];+u jhf/ Joj:yf gx'g' / pBldnfO{ ahf/sf] af/]df 1fgsf] sld

    :yflgo >f]t / ;fwgdf cfwfl/t pBd :yfkgf gx'g'

    b]vfl;vLdf Ps} k|sf/sf pBd :yfkgf ul/g' / km/s tl/sfn] g;f]Rg'

    pBd :yfkgfsf nfuL cK7\of/f sfg"gL k|fawfg

    k/Dk/fut ;Lkdf cfwfl/t k]zf ;Ddflgt gx'g' / ;f] k]zfnfO{ cfw'lglss/0f ug]{tkm{ Wog glbg'

    pBd ljsf;df sfd ug]{ ;]jf k|bfosx? :yfO{ gx'g'

  • 50

    pBldn] pBdnfO{ lg/Gt/tf glbg'

    u'0f:tl/o / k|lt:kwL{ pTkfbg gx'g'

    ahf/sf] dfu cg';f/sf] pTkfbg gx'g'

    dflg;df pBdzLntf ;+:sf/sf] ljsf; gx'g'

    bIfhgzlQm ljb]z knfog x'g'

    cfjZos k|fljlws ;]jf pknJw gx'g'

    gof k|ljlw ;xh ?kdf pknAw gx'g' .

    9'jfgLsf] ;d:of .

    #=$=@ laQLo ;]jf k|bfosx?M

    o; sflndf6LufFpkflnsf cGt/ut *j6f ;xsf/L ;+:yf x? / # j6f laQLo ;+:yfx? 5g tfklg n3'

    pBdL x?sf] ;xh kxF"r a[l4 ug{ yk k|of; ug{'kg]{ 5 .

    #=$=# ;dZof laZn]if0fM

    6]jn !)M ;dZof laZn]if0f tfnLsf

    n3' pBd

    ljsf;sf If]qdf

    b]lvPsf

    ;d:ofx?

    tTsflng c;/ d'Vo

    sf/0fx?

    cGt/lglxt

    sf/0fx?

    ;dfwfgsf

    ;Defljt

    pkfox?

    lng'kg]{ d'Vo–d'Vo

    /0fgLltx?

    pBdzLn

    ;+:sf/ gxF'bf

    dfga ;|f]t

    lab]z knfog

    phf{zLn

    hgzlQmsf]

    cefa

    dfgj ;|f]t

    ljb]z

    knfog x'g'

    /f]huf/Lsf]

    cefa

    /f]huf/d"ns

    Joj;fo

    k|a4{gdf hf]8

    lbg'kg]{

    ahf/ d'lv tyf

    /f]huf/ d'lv

    Joj;fo klxrfg ug]{

    .

    :yfgLo

    pTkfbgnfO{

    k|fyldstf

    glbg'

    :yfgLo

    pTkfbgsf]

    ljqmL sd x'g'

    u'0f:t/df

    k|lt:kwL{

    jGg g;Sg'

    Joj;flos

    ;Lkdf sdL

    Joj;flox?sf]

    ;Lk ljsf;

    ug{'kg]{

    :yfgLo pTkfbgsf]

    ahf/ k|a4{gdf hf]8

    lbg] / ;/sf/L, u}x|

    ;/sf/L ;+:yfx?n]

    clgafo{ ?kdf !)

    k|ltzt ;Dd dxFuf]

    ePklg :yfgLo

    pTkfbg k|of]u ug{

    k]}/lj ug]{ .

    c?

    pTkfbsx?

    ;+u k|lt:kwf{

    k|lt:kwf{sf]

    ahf/df l6Sg

    g;Sg'

    nufgLsf]

    t'ngfdf

    pTkfbgsf]

    k|ljlwsf] ck'u k|ljlw ljsf; pko'Qm k|ljlwsf]

    cfjZostf af/]

    cWoog u/L k|ljlw

  • 51

    n3' pBd

    ljsf;sf If]qdf

    b]lvPsf

    ;d:ofx?

    tTsflng c;/ d'Vo

    sf/0fx?

    cGt/lglxt

    sf/0fx?

    ;dfwfgsf

    ;Defljt

    pkfox?

    lng'kg]{ d'Vo–d'Vo

    /0fgLltx?

    ug{ g;Sg' dfqf sd

    ePsf]n]

    leq\ofpg hf]8 lbg]

    d"No >[+vnfsf

    x/]s txdf

    Pp6}

    AolQm÷;d"x

    lhDd]jf/ x'g

    vf]Hg'

    Go"g ;kmntf Ifdtf eGbf

    al9

    lhDd]jf/L

    sd d'gfkmf

    x'Fbf c?sf]

    Hofnf lbg

    g;Sg'

    pTkfbgsf]

    dfqf a[l4 u/L

    d"No >[+vnfsf

    Cgo kIf

    ;+usf] ;xsfo{

    a[l4 ug]{

    pTkfbg Ifdtfsf]

    cWoog u/L pTkfbg

    a[l4sf] cfjZos

    /0fg}lts x:tIf]k

    ug]{

    Joj;flos

    cj;/sf]

    klxrfg tyf

    ljZn]if0f gx'g'

    ahf/n]

    gdfu]sf]

    Joj;fo z'?

    eP

    kof{Kt ahf/

    ljZn]if0f

    gx'g'

    Joj;foLsf]

    ahf/ ljZn]if0f

    ;lxtsf]

    Joj;flos

    of]hgf gx'g'

    Joj;fo z'?

    ug{' k"a{ b]lv

    lg/Gt/ ahf/

    ljZn]if0f

    ug{'kg]{

    ahf/ ljZn]if0f af6

    pko'Qm b]lvPsf

    Joj;fo ;+rfng

    ug{ pTk|]l/t ug]{

    pTkfbg

    u'0f:t/Lo

    gx'g'

    ljqmL ePg k|lt:kwfdf

    l6Sg g;Sg'

    d"No /

    u'0f:t/sf]

    cg'kft gldNg'

    u'0f:t/

    ljsf; / d"No

    lgwf{/0f af/]

    Joj;foLnfO{

    plrt k/fdz{

    lbg'k5{

    d"No u'0f:t/ /

    ahf/sf] cGt/

    ;Djgw af/]

    cg'lzIf0f lbg] .

    ufFp ljsf;df

    ef}lts k"jf{wf/

    dfq

    k|fyldstfdf

    kg{' / n3'

    pBd 5fFofdf

    kg{'

    pBldn]

    k5f8L k/]sf]

    dx;'; u5{g .

    ljsf;]

    clkm;x?sf]

    dgf]ut

    wf/0ff

    gLltut

    Joj:yf

    afWofTds gx'g'

    ah]6sf]

    lglZrt

    k|ltzt n3'

    3/]n' tyf

    ;fgf pBd

    k|a4{gdf

    nufpg] gLlt

    x'g'k5{

    ;+:yfut pkof]usf

    nflu :yfgLo

    pTkfbgnfO{

    k|fyldstf lbg k}/lj

    ug]{

    pBd

    ljsf;sf nflu

    pko'Qm k|lalw

    af/] hfgsf/L

    gx'g',

    :yfgLo

    pTkfbg

    k5f8L k/]sf]

    nfut /

    u'0f:t/

    k|lt:kwL{

    jGg g;Sg'

    k'/fgf] k|ljlw,

    k|ljlwsf]

    cNk1fg /

    k|ljlwnfO{ sd

    dxTj lbg]

    ahf/df

    k|lt:kwf{ ug{

    ;Sg] u/L

    pTkfbg ug]{

    k|ljlw

    pko'Qm / cfjZos

    k|ljlwsf] klxrfg

    u/L leq\ofpg]

  • 52

    n3' pBd

    ljsf;sf If]qdf

    b]lvPsf

    ;d:ofx?

    tTsflng c;/ d'Vo

    sf/0fx?

    cGt/lglxt

    sf/0fx?

    ;dfwfgsf

    ;Defljt

    pkfox?

    lng'kg]{ d'Vo–d'Vo

    /0fgLltx?

    leqofpg

    g;Sg' /

    k|of]df Nofpg

    g;Sg'

    kl/kf6L leq\ofpg]

    k/Dk/fut

    k|a[lt /

    lrGtg af6

    aflx/ lg:s]/

    pBdL lrGtg

    gx'g'

    Joj;fo

    w/f;foL eP

    3f6f eof] pBdzLn

    ;Lksf] cefa

    pBdzLntfsf]

    ljsf; x'g'kg]{

    Uff=la=;= leq

    pBdzLntfsf] k}/lj

    Jofks ug]{

    s[lifnfO{

    Joj;foLs/0f

    ug{ g;Sg'

    lgjff{xd'lv

    dfq jGg uof]

    s[lifnfO{

    pBdsf]

    ?kdf

    :jLsf/

    gug{'

    casf] s[lif

    lgaf{xd'lv geO{

    b]zsf] ;a}eGbf

    7"nf] pBd xf] /

    sl/a *)Ü

    s[ifs o;sf

    dflns x'g

    eGg] /0fg}lts

    cefj

    s[lif pBd

    ljsf;

    sfo{qmd nfu"

    ug{'k5{

    pBdL ljsf;

    kf7\oqmddf s[lif

    pBd ljsf;

    kf7\oqmdnfO{ klg

    ;dfof]hg u/]/

    n}hfg] .

    ahf/Ls/0fsf]

    ;+hfndf

    cfpg g;Sg'

    aflx/L

    ahf/df kx"Fr

    ePg

    ;+hfndf

    kx"Fr gx'g'

    To;sf] Go"gtd

    1fg gx'g'

    ahf/ ;+hfn

    ;+u ;Dks{

    ;"qsf] sfd

    ug{'kg]{

    :yfgLo pTkfbgnfO{

    aflx/L ahf/sf]

    ;+hfndf cfa4 ub}{

    n}hfg]

    n3' pBddf

    u'0f:t/ /

    lg/Gt/tf

    eGbf klg

    ;+VofnfO{ dfq

    Wofg lbg'

    v'n]sfpBf]ux?

    klg jGb eP

    ;+VofTds

    k|ultnfO{

    7"nf] dfGg]

    k|a[lt

    sfo{qmdsf

    p2]Zox? klg

    ;+Vof s]lGb|t

    eP/

    ;+Vof eGbf

    u'0:t/ /

    cfo:t/ a[l4

    s]lGb|t p2]Zo

    / sfo{qmdx?

    x'g'kg]{

    pBdx?sf] :t/

    cWoog u/L u'0:t/

    a[l4sf] nflu ljz]if

    hf]8 lbg]

  • 53

    v08 – $cfufdL % aif{sf] /0fgLlts of]hgf

    $=! k[i7e"ld

    ljsf;f]Gd'v d'n's g]kfnsf] cfly{s ljsf;sf nflu pNn]vgLo of]ubfg k'¥ofpg ;Sg] ;DefJotf /x]sf

    g]kfnL pBf]ux¿sf] ljsf; / k|j4{g cfhsf] ckl/xfo{ cfjZostf xf] . g]kfn ;/sf/sf] t]x|f}+ of]hgf -

    cfly{s jif{ @)&)÷&!–@)&@÷_ n] klg lj=;+= @)&( -;g\ @)@@_ leq g]kfnnfO{ cNk ljsl;t d'n's

    af6 ljsf;zLn /fi6«df :t/f]Gglt ug]{ bL3{sfnLg ;f]r /fvL b]zdf JofKt cfly{s tyf dfgjLo ul/aL

    36fO{ cfdhgtfsf] hLjg:t/df k|ToIf kl/jt{gsf] cg'e"lt lbnfpg] p2]Zo lnPsf] 5 . o;sf nflu

    lgof{t k|j4{g / cfoft k|lt:yfkgdf ;xof]u k'¥ofpg] vfnsf j:t'x¿sf] b]zleq} u'0f:t/Lo pTkfbg ug]{

    Pjd\ /f]huf/L k|bfg ug{;Sg] pBf]ux¿sf] cem ljsf; Pjd\ :t/f]Gglt ug'{ ckl/xfo{ 5 . o:tf]

    cj:yfdfcfoft k|lt:yfkg ug{;Sg]df n3',3/]n' tyf ;fgf pBdx¿ cu|kª\lQmdf /x]sf 5g\ .

    t;y{ n3' pBdsf] dfWodåf/f Go"g cfo ePsf ul/a kl/jf/x¿sf] cfo j[l4 u/L pgLx¿sf] hLjg:t/df

    ;'wf/ Nofpg] nIosf ;fy ;+o'Qm /fi6«;+3Lo ljsf; sfo{qmdsf] k|fljlws ;xof]udf g]kfn ;/sf/n] ;g\

    !((* b]lv g]kfnsf !) lhNnfx¿af6 ;'? u/L xfn #* lhNndf k'¥ofPsf] n3' pBd ljsf; sfo{qmd

    hgtfsf] cfly{s ;Da[l4df pkof]uL x'g] lautsf cg'ejn] k'i6L u/sf] 5 . xfn o; sfo{qmdnfO{

    ci6«]lnog P8sf] ;xof]u k|fKt 5 .

    >f]t ;DefJotfcWoog, ;fdflhs kl/rfng, pBdlzntfsf] ljsf;, k|fljlws ;Lk, n3' shf{dfkxF'+r,

    ahf/Ls/0f, pko'Qmk|ljlw, j:t' ljljwLs/0f, u'0f:t/ lgoGq0f Pj+ cfjZosJofj;flos k/fdz{h:tf

    If]qx? ;d]l6Psf] o; cjwf/0ffnfO{ PsLs[t n3' pBdljsf;sf] df]8]n -d]8 df]8]n_ elgPsf] 5 . o;

    sfo{qmdsf] ;kmntfkZrft