patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları
TRANSCRIPT
![Page 1: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/1.jpg)
Patellofemoral anatomi ve Biyomekanik
Op.Dr. Yusuf Onur KIZILAY
![Page 2: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/2.jpg)
Ekstansör mekanizmanın anatomisi
• Quadriceps kası ve tendonu• Patella• Trochlear oluk• Medial – Lateral
patellofemoral ligament• Medial ve lateral
retinakulum • Patellar tendon• Tuberositas tibia
![Page 3: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/3.jpg)
Quadriceps tendon
• Rektus femoris• Vastus latearalis • Vastus intermedius• Vastus medialis obliqus
- patellanın laterale sublükse olmasını engeller
![Page 4: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/4.jpg)
Patella • En büyük sesamoid• En önemli görevi kaldıraç kolunun
uzunluğunu artırarak kuadriceps kasının etkinliğini artırmak
- Fasetleri aracılığı ile temas yüzeyinin artırılarak patellofemoral basıncın azaltılması
- 4 farklı kastan gelen gücün ortalanarak patellar tendona aktarılması
![Page 5: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/5.jpg)
• Üçgenimsi yapı• 3 faset• İnferiorda
ekstraartiküler parça• Vücuttaki en kalın
kıkırdak mevcut.
Patella
![Page 6: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/6.jpg)
Troklear oluk
• Patellaya uyacak şekilde medial – lateral fasetler
• Sulkus açısı yaklaşık 138o ± 6o (açının artışı direkt instabilite ile bağlantılı)
![Page 7: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/7.jpg)
Patella ligamanları
• Kuadriceps tendon • Mpfl – Lpfl• Patellar tendon • Medial – lateral
retinakulum
![Page 8: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/8.jpg)
Q açısı• Kuadriceps kasının çekme
vektörü ve patellar tendon arasında kalan açıdır
• Erkek 8-10 kız 15 ± 5• Bu açı nedeni ile patella laterale
çıkma eğilimindedir.- ekstansiyonda VMO ve MPFL- fleksiyonda troklear sulkus
• Patella fleksiyonun başlagıcında troklear oluğa temas edene kadar çıkmaya daha eğilimlidir. Temastan sonra normal dizlerde trohlear sulkus patellayı stabilize eder
![Page 9: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/9.jpg)
Patellanın seviyesi
• Blumensaat çizgisi- diz 30 derece
fleksiyonda iken patellanın alt sınırı çizgi ile temasta olmalıdır
- olmazsa patella alta
![Page 10: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/10.jpg)
Patellanın seviyesi
• Insall-salvati index LT/LP<0.8 : patella baja LT/LP>1.2 : patella alta
![Page 11: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/11.jpg)
Patellanın seviyesi
• Blackburn- peel index- a/b : 0.8- a/b> 1 : patella alta
![Page 12: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/12.jpg)
Patella baja (infera)
• Gelişimsel (nadir)• Travmatik – patella kırığı sonrası• Tüberkül trasferi sonrası• Acl rekonstrüksiyon sonrası yetersiz
ekttansiyon sonucu
![Page 13: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/13.jpg)
Patella alta
• Gelişimsel• Serebral palsi• Uyluk ve kalça cerrahileri sonrası kazanılmış
![Page 14: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/14.jpg)
Patellofemoral uyum
• Sulkus açısı : yaklaşık 140 derece- troklear displaziyi gösterir
• Uyum açısı : yaklaşık 8 derece - patellanın mediolateral pozisyonu hakkında bilgi verir
![Page 15: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/15.jpg)
Patellar eğim
• Lateral patellofemoral açı
• Çizgiler paralelse ya da açıklık mediale bakıyorsa bozulmuş patellar eğimden bahsedilir
![Page 16: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/16.jpg)
Patellofemoral temas• Tam ekstansiyonda patella ile trohlea arasında teması yoktur• Yaklaşık 10-20 derece fleksiyonda temas başlar. Temas alanı
patellanın inferiorundadır• 30 derecede patella trohlear oluğa oturur. 30-60 derece
aralığında temas orta kısımdadır• 90 derecede temas alanı proksimal kutuba kayar ve medial –
lateral olarak iki ayrı noktada temas olur• Tam fleksiyonda patellanın lateral faseti lateral kondil ile
temas eder. Medial kondilde neredeyse temas yoktur ve sadece odd faset ile temas eder
![Page 17: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/17.jpg)
Patellofemoral temas alanları
![Page 18: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/18.jpg)
Patella İnstabiliteleri
• Akut patella çıkığı• Kronik patella subluksasyonu• Tekrarlayan patella çıkığı• Kronik patella çıkığı
![Page 19: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/19.jpg)
Patella instabiliteleri
• Akut patella çıkığı : En sık laterale . Medial çıkıklar genelde ekstansör mekanizma cerrahisi sonrası aşırı lateral gevşetme ya da tibial tüberkülün aşırı medializasyonu sonucu oluşur.
• Kronik patella yarı çıkığı (Sublüksasyon) : Patellofemoral dejenerasyonla seyreden kronik hadise.
![Page 20: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/20.jpg)
Patella instabiliteleri
• Tekrarlayan patella çıkığı : Dizde takılma, boşluk hissi, kilitlenme ve efüzyonla karakterize.
• Konjenital (kronik) patella çıkığı : doğumda patella çıkıktır. Sendromlara eşlik eder
![Page 21: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/21.jpg)
Akut patella çıkığıEpidemiyoloji
• Ortalama yılda 100.000 de 6 kişide• En fazla 10-17 yaş grubunda• Konservatif tedavi sonrası %15-44 arası
değişken oranlarda nüks• Hastaların %58 inde yaralanmadan 6 ay sonra
eksi aktivitelerine dönüşte sıkıntı mevcut• İlk çıkıkta erken cerrahi tartışmalı.
![Page 22: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/22.jpg)
Predispozan faktörler
• Aşırı femoral anteversiyon• Genu valgum• Genu rekurvatum• Hiperlaksisite• Patella alta• VMO yetersizliği• Yüksek q açısı• Patellar displazi• Troklear displazi
![Page 23: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/23.jpg)
Öykü
• Dize lateralden gelen darbe ya da rotasyonel yaralanma sonucu dizde kopma ve boşalma hissi. Sonrasında şişlik
• Patella çoğunlukla kendiliğinden redükte olur ya da hasta tarafında redükte edilir
• Çıkık halde gelen olgularda diz ekstansiyona alınıp patella mediale itilerek redükte edilir
![Page 24: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/24.jpg)
Bulgular
• Patella medial kenar ve lateral femoral kondilde hassasiyet
• Hemartroz (aspirasyonda yağ damlacığı görülürse osteokondral lezyondan şüphelenilmelidir.
• Çıkıkların %42 sinde patella medialinde osteokondral kırık ve % 75 inde lateral femoral kondilde kıkırdak yaralanması izlenir.
![Page 25: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/25.jpg)
İlk değerlendirme
• İyi bir anamnez (akut – tekrarlayan ??)• Daha önce diğer dizde çıkık gelişip gelişmediği• Karşı dizde 6 kat fazla çıkık riski• İyi bir fizik muayene
- efüzyon- bağ instabilitesi (ACL-MCL)- alt ekstremite dizilimi
• X-ray normal ve hemartroz yoksa hasta MR çekilmeden takip edilebilir
![Page 26: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/26.jpg)
Görüntüleme
• AP-Lateral-Merchant grafisi• Hemartroz varsa MRI (osteokondral lezyonlar
için)-osteokondral lezyonun yerine fikse
edilebilmesi için genelde 9 mm den büyük ve subkonral kemiği ulunmalıdır. Bu koşullar yoksa eksize edilebilir.
![Page 27: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/27.jpg)
MRI
• Medial retinakulum yırtığı
• MPFL yıtığı• Lateral kondilde kemik
kontüzyonu• Troklear displazi
![Page 28: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/28.jpg)
![Page 29: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/29.jpg)
Tedavi
• Konservatif tedavi- Tekrarlayan çıkık için predispozan faktörler yoksa ve osteokondral kırık yoksa ilk çıkıkta tercih edilir- 3 hafta immobilizasyon- 3 hafta dizlik ile rehabilitasyon
![Page 30: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/30.jpg)
Cerrahi endikasyonlar
• İlk çıkıkta erken cerrahi ve konservatif tedavi arasında fark bulunamamış
• Silanpa ve ark. Erken cerrahi ile redislokasyon oranlarında azalma tespit etmesine rağmen uzun dönem hasta skorlarında herhangi bir fark saptanmamış.
• Bu nedenle kondral lezyonu olmayan hastalar 2 çıkık gelişene kadar konservatif takip edilebilir.
![Page 31: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/31.jpg)
Cerrahi
• OC lezyon cerrahisi sırasında medial retinakulum onarımı, MPFL onarımı, VMO ilerletme, Lateral retinakuler gevşetme
![Page 32: Patellofemoral biyomekanik ve akut patella çıkıkları](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022012406/58ef25111a28ab9b3c8b468d/html5/thumbnails/32.jpg)
Primer cerrahi tedavi
• Redüksiyon sonrası tanjansiyel grafilerde farklılık• Aile öyküsü• Daha önce çıkık öyküsü• Sporcu hasta• VMO rüptürü• Uyum açısı 16 dereceden fazla ise• Ciddi medial retinaküler yırtık• MPFL in femoral taraftan yırtılması