RYCERKA GÓ RNA

Parafia pw.

NMP Nieustającej Pomocy

Tuż przy granicy ze Słowacją leży Rycerka Górna. Wieś do początków XX w. należała do parafii w Rajczy. W 1908 r., na miejscu drewnianej kaplicy, która przetrwała do pocz. XX w., służącej do tej pory mieszkańcom, rozpoczęto budowę kościoła, trwała ona dwa lata. 18 listopada 1911 roku kościół poświęcono. Do 1 stycznia 1950 r., kiedy to erygowano parafię, kościół był filią parafii w Rajczy, skąd przyjeżdżali tamtejsi kapłani, by odprawiać nabożeństwa i sprawować sakramenty. W tymże roku kardynał Adam Stefan Sapieha mianował kościół w Rycerce Górnej parafialnym.

53

54

Parafia pw.

NMP Nieustającej PomocyRYCERKA KOLONIA kaplica pw. św. Józefa

Kaplica w Kolonii jest najmłodszą świątynią w Rycerce Górnej. Zbudowana staraniem mieszkańców przysiółka w 1992 r. została poświęcona w 1994r. przez ks. bpa Tadeusza Rakoczego.

56

Parafia pw.

Niepokalanego Serca NMPSOBLÓWKA

Miejscowość Soblówka do XX wieku nosiła nazwę Cicha. Osadnicy wołoscy upodobali sobie to miejsce, ponieważ od XV wieku przebiegał tędy szlak handlowy na Orawę.

Pierwotnie mieszkańcy Soblówki należeli do parafii w Ujsołach, do której musieli pokonywać dystans nawet do 8 km. Później modlili się w kaplicy wybudowanej w latach 1948-1952, znajdującej się dziś na Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego. Pierwsze działania związane z inicjatywą budowy świątyni podjęto w 1948 r., kiedy to pojawił się pomysł utworzenia komitetu budowy, zebrania funduszy i wykupienia odpowiedniej parceli. Budowlę zaprojektował ks. Józef Pułka – ówczesny proboszcz parafii w Ujsołach. Kościół nosi wezwanie Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny, obok niego wybudowana została wolno stojąca dzwonnica. Świątynię wybudowano z bali drewnianych. Dach pokryto najpierw gontem, a następnie blachą. Poświęcenie kościoła nastąpiło 8 listopada 1952 r. dokonał go

59

ks. Józef Piotrowski – proboszcz w Ujsołach. Aż do 1984 r., kiedy w Sobiówce utworzono ośrodek duszpasterski, mieszkańcy wsi należeli do parafii św. Józefa w Ujsołach, skąd przyjeżdżali regularnie kapłani, by odprawiać Msze św. i nabożeństwa. Samodzielną parafię erygowano 15 sierpnia 1990 r. dekretem ks. kardynała Franciszka Macharskiego, metropolity krakowskiego.

W roku 1987 dobudowano zakrystię i powiększono chór. Administratorem kościoła, a później proboszczem został ks. Jan Stanisław Króżel. W 1996 r. na placu przed wejściem głównym do kościoła wybudowano osobną wieżę dzwonniczą krytą blachą. Zawisły w niej trzy dzwony o łącznej wadze 810 kg.

Drewniana świątynia oparta jest na planie prostokąta z wielobocznym prezbiterium. Z zewnątrz ściany obite są gontem. W ołtarzu głównym znajduje się obraz Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny, patronki tej świątyni. Obok ołtarza umieszczono się płaskorzeźby przedstawiające Zwiastowanie i Wniebowzięcie. Na głównej ścianie świątyni znajdują się obrazy Jezusa Miłosiernego i Matki Boskiej Częstochowskiej. W kościele umieszczono pamiątkową tablicę poświęconą bł. Janowi Pawłowi II, który 18 września 1972r. odbył wycieczkę na Rycerzową. Znajduje się tu również płaskorzeźba przedstawiająca papieża, bł. Jana Pawła II.

60

Parafia pw.

Najśw. Serca Pana Jezusa SÓ L

Sól to miejscowość, której początki sięgają XVI wieku, kiedy to na tereny te przybyli osadnicy wołoscy. Wieś nazwę wzięła od źródeł solankowych, z których pozyskiwano sól od 1808 roku. W latach 1920 -1930 poszukiwano w okolicach Soli ropy naftowej, a podczas wierceń dokonywanych w latach 1947-1950 na głębokości około 1300 m nawiercono cieplicę chlorkowo-sodową (39° C).

Idea budowy kościoła dojrzewała w mieszkańcach Soli przez kilkanaście lat. Najpierw wybudowano szałas tzw. „Matuchny Solańskiej”. Znajduje się on obecnie za kościołem parafialnym.

Kościół parafialny w Soli pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa zaczęto budować 3 maja 1980 r. Wtedy właśnie miały miejsce pierwsze prace związane z kopaniem fundamentów. Kamień węgielny pod budowę kościoła poświęcił papież Jan Paweł II w Rzymie. Budowa trwała 3 lata, a nad jej prawidłowym przebiegiem czuwał ks. Władysław Rypień. Jesienią 1984 roku 33-metrowa wieża kościoła wzbogaciła się o mierzący 3,5 m krzyż, który w opinii mieszkańców obejmuje swymi ramionami całą wieś, dając im poczucie bezpieczeństwa i opieki Bożej.

Kościół został poświęcony 4 listopada 1989 r. Wnętrze zdobi interesujący ołtarz główny z drewnianymi rzeźbami postaci – bohaterów Ewangelii. Kościół jest stale upiększany i doposażony. W 2001 roku zamatowano na wieży zegar oraz trzy dzwony, a 2011 roku otwarto Szlak Papiesko-Loretański, zamontowano organy piszczałkowe, w podziemiach zorganizowano salę audiowizualną oraz zbudowano dom przedpogrzebowy.

63

64

Parafia pw.

św. Józefa Robotnika UJSOŁY

Ujsoły – znana miejscowość turystyczna – długo pozostawała jako parafia w obrębie parafii w Rajczy. Powstała już w 1628 r., a jako samodzielna parafia pw. św. Józefa Robotnika została erygowana w 1913 r. Budowę kościoła rozpoczęto w 1923 r., ukończono natomiast dopiero w 1975 r., wg projektu prof. Wacława Krzyżanowskiego z Krakowa, a poświęcenia kamienia węgielnego dokonał kard. Adam Sapieha. Konsekracji świątyni przewodniczył 30 czerwca 1963 r. ks bp Julian Groblicki, sufragan archidiecezji krakowskiej.

67

68

Parafia pw.

św. Józefa Robotnika GLINKA kaplica pw. św. brata Alberta Chmielowskiego

W styczniu 1990 roku powstała myśl wybudowania kaplicy w Glince. Trudnością było uzyskanie parceli pod budowę świątyni. Ks. bp Jan Pietraszko razem z ówczesnym ks. Proboszczem Józefem Piotrowskim byli kilka razy w Glince szukać odpowiedniego miejsca, ale bezskutecznie. Niespodziewanie zgłosił się do kancelarii parafialnej mieszkaniec z Glinki, chcący odstąpić parcelę pod budowę.

Już 17 maja 1990 r., po załatwieniu wszelkich formalności, ks. bp Kazimierz Górny dokonał poświęcenia placu pod budowę. Od tego dnia rozpoczęto odprawianie Mszy św. w każdą niedzielę. Do zimy postawiono mury kaplicy i już w nowej świątyni można było odprawić „Pasterkę”. Na wiosnę 1991 r. zaczęto dalszą budowę kaplicy. Świątynia stanęła do końca 1991 r. w stanie surowym, nakryta dachem z blachy ocynkowanej. Na wiosnę 1993 r., zaczęto wykańczanie wnętrza kaplicy tak, by 17 czerwca mogła ona zostać poświęcona przez ks. bp. Tadeusza Rakoczego

Przed uroczystością poświęcenia kaplicy odprawiono dla wiernych z Glinki Triduum modlitewne. 13 czerwca wyruszyła procesja z obrazem św. Alberta z kościoła parafialnego z Ujsół do kaplicy w Glince. Obraz patrona nieśli parafianie z Glinki wszystkich stanów. Gdy procesja z obrazem przybyła do kaplicy, uroczystego wniesienia obrazu dokonały siostry Albertynki z Żabnicy, po czym została odprawiona uroczysta Msza św.

70

Parafia pw.

św. Józefa Robotnika MŁADA HORA kaplica pw. św. App. Piotra i Pawła

Kaplica pochodzi prawdopodobnie z 1862 r. Na pamiątkę więzienia Jana Wolnego w Rajczy, przez dziedzica Szymońskiego, jego synowie postanowili zbudować kapliczkę. Powstała z kamieni, które miały służyć do budowy dworu dziedzica. Pokryta była gontem z cebulastą wieżyczką, zwieńczoną krzyżem żelaznym, kutym. Wieżyczka mieściła dzwonek (sygnaturkę), która miała ostrzegać przed burzami. Kapliczka pod wezwaniem Świętej Trójcy była niewielka, obsadzono ją czterema lipami, z których pozostały dwie.

W 1950 r. kapliczkę przebudowano, powiększając ją. Nowa świątynia została osadzona na kamiennej podmurówce, wykorzystano kamień z poprzedniej, rozebranej kapliczki. Ściany i dach wykonano z drewna. Kaplica jest prostokątna, jednonawowa.

W ołtarzu głównym znajduje się obraz św. Piotra z kluczem w ręku, wykonany techniką olejną na płótnie. Wyposażenie kaplicy jest drewniane, z płaskorzeźbami pochodzącymi z pierwszej kapliczki. Kaplicę odwiedzał kard. Karol Wojtyła, a w 1967 r. sprawował Mszę Św. z osobistym sekretarzem - ks. Stanisławem Dziwiszem.

72

Parafia pw.

św. Józefa Robotnika ZŁATNA kaplica pw. Matki Bożej Częstochowskiej

Kaplica w Złatnej znajduje się w centralnym miejscu wsi, na niewielkim wzniesieniu, blisko drogi. W miejscu tym od około 120 lat rosną trzy lipy. Na jednej z nich, jak wspominają starsi, zawieszona była (na początku naszego wieku) drewniana figurka Pana Jezusa. Pewnego dnia w czasie burzy piorun trafił w jedną z lip i ją opalił, ale wizerunek Jezusa został nietknięty. Ludzie uznali to za cud i w tym miejscu postanowili wybudować kaplicę.

Około 1930 roku rozpoczęto prace budowlane. Rok zainicjowania prac wyryto na kamiennych fundamentach kaplicy. Świątynia została zbudowana w stylu góralskim z drzewa świerkowego i pokryta gontami. W roku 1935 odprawiono tam pierwszą Mszę św. wtedy też myśliwi ufundowali niewielką sygnaturkę nazwaną imieniem świętego Huberta. Tuż po zakończeniu wojny przystąpiono do powiększenia kaplicy. Dobudowano cześć środkową, w której stoją dwa rzędy ławek i część główną przeznaczoną na ołtarz. W 1973 r. oszałowano kaplicę deskami modrzewiowymi z zewnątrz, a w lutym 1984 r. wymieniono wszystkie szyby w oknach z przeźroczystych na matowe: białe i żółte.

„Kronika parafialna” datę 8 września 1985 r. wymienia, jako tę, od której w każdą niedzielę i święta odprawiane są dwie Msze święte. W Złatnej jako jeszcze kardynał był Karol Wojtyła, (na początku lat siedemdziesiątych), ks. kard. Franciszek Macharski w 1984 r., a w 1994 r. ks. bp. Tadeusz Rakoczy.

74

Parafia pw.

św. Nawiedzenia Najśw. Maryi Panny ZWARDOŃ

Zwardoń leży przy samej granicy polsko-słowackiej pomiędzy przełęczami – Przysłop, Zwardońską i Graniczne. Najbardziej znana jest miłośnikom narciarstwa, słynie ze świetnie przygotowanych tras zjazdowych. Początki osady sięgają XVII wieku, a jej nazwa pochodzi od nazwiska czterech braci, prawdopodobnie założycieli wsi.

Około roku 1890 kolejarze podjęli plan wybudowania kaplicy, ponieważ do tej pory mieszkańcy Zwardonia uczęszczali na Msze św. do parafii w Rajczy. 3 sierpnia 1893 r. poświęcony został kamień węgielny pod kaplicę. Aktu tego dokonali: ks. proboszcz dziekan Paleczny z Rajczy, ks. proboszcz Badził ze Skalitego oraz ks. Georg Gaydoszik z Czornego.

W 1896 roku została ukończona budowa murowanej kaplicy w stylu gotyckim o jednej wieżyczce. W roku 1906 staraniem naczelnika stacji kolejowej powiększono kaplicę o prezbiterium. W sierpniu tego samego roku sprowadzono z Tyrolu wielki ołtarz w stylu gotyckim z Matką Bożą w jego centralnym punkcie.

Nie było niestety odpowiednich warunków dla osadzenia w Zwardoniu księdza. Msze św. odprawiali duchowni dojeżdżający z Rajczy. Na Święta Bożego Narodzenia i Wielkanoc przyjeżdżali natomiast księża Palotyni z Kopca z Wadowic. Po pięciu latach zawiązał się komitet budowy plebani, po ukończeniu której, na prośbę władz urzędowych, Kuria Metropolitalna w dniu 1 września 1927 roku skierowała do Zwardonia ks. Antoniego Zarembę do posługi duszpasterskiej i nauki religii w szkole.

Parafia w Zwardoniu została erygowana 27 marca 1932 roku przez ks. kard. Adama Stefana Sapiehę. Kuria Metropolitalna zgodziła się też na nadanie kościołowi w obecności kard. Sapiehy w lipcu 1932r. tytułu: „Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny”. Od tej pory dotychczasowa kaplica stała się kościołem parafialnym. Tego samego dnia, tj. w Wielkanoc

77

odbyło się po sumie poświęcenie cmentarza. Jak już wcześniej wspomniano w ołtarzu głównym znajdowała się figura Matki Boskiej.

W dniu 9 czerwca 1935 r. odbyła się uroczystość poświęcenia organów. W listopadzie 1938 r. podczas zajęcia przez Polskę Zaolzia została również przejęta część parafii Skalite, która sąsiaduje ze Zwardoniem. Pomimo przyłączenia tej części do parafii Zwardoń, posługę duszpasterską sprawował ksiądz ze Skalitego.

Jesienią 1973r. proboszczem został ks. Alfred Broda, który rozpoczął starania rozbudowy kościoła parafialnego. Po 2 latach zabiegów otrzymano od władz państwowych stosowne zezwolenie oraz wmurowano kamień węgielny pochodzący z głównego ołtarza Bazyliki Św. Franciszka w Krakowie wmurował w ścianie kościoła ks. bp Albin Małysiak 28 maja 1978 r.

Dnia 15 lipca 1984 r. ks. Bp. Albin Małysiak poświecił ukończoną nową część kościoła. Trzy lata później na placu kościelnym wybudowano i poświęcono grotę ku czci Matki Boskiej Saletyńskiej. W 2002 roku zostały ufundowane nowe stacje Drogi Krzyżowej wykonane z żywicy w Nowej Soli, które zawieszono w starej części kościoła.

Kiedy nowym proboszczem został ks. Jan Kurdas Kuria Bielsko-Żywiecka zasugerowała budowę nowej plebani. Ruszyły zatem w niedługim czasie prace budowlane, przy których zaangażowana była prawie cała społeczność Zwardonia. W listopadzie 2009 r. ks. proboszcz zamieszkał już w nowej plebani.

W maju 2013 r. rozpoczął się remont kościoła, a w sierpniu tego roku został założony duży witraż w głównym ołtarzu w nowej części kościoła, przedstawiający Nawiedzenie Najświętszej Maryi Panny, Zwiastowanie oraz Michała Archanioła.

78