para, dış denge ve döviz kuru sistemleridebis.deu.edu.tr/userweb//dilek.seymen/dosyalar/mert...

Yrd.Yrd.Doç.DrDoç.Dr. Mert URAL. Mert URAL©© 11

Para,Para,Dış DengeDış Denge

veveDöviz Kuru SistemleriDöviz Kuru Sistemleri

Yrd.Yrd.Doç.DrDoç.Dr. Mert URAL. Mert URAL 22

Para, Dış Denge ve Döviz Kuru SistemleriPara, Dış Denge ve Döviz Kuru SistemleriTEMEL KAVRAMLARTEMEL KAVRAMLAR

Yabancı ülkelerin paralarına genel bir terim olarak Yabancı ülkelerin paralarına genel bir terim olarak ‘döviz ‘döviz ((foreignforeign exchangeexchange)’)’ denilmektedir.denilmektedir.

Farklı ülkelere ait paraların alınıp satıldığı piyasaya ise Farklı ülkelere ait paraların alınıp satıldığı piyasaya ise ‘döviz piyasası’‘döviz piyasası’ denilmektedir. Bu piyasada döviz arz ve denilmektedir. Bu piyasada döviz arz ve talebi karşılaşır. Piyasanın üyeleri; bankalar, mali kuruluşlar,talebi karşılaşır. Piyasanın üyeleri; bankalar, mali kuruluşlar,ihracatçı ve ithalatçılar, şirketler, kamu kuruluşları ve merkezihracatçı ve ithalatçılar, şirketler, kamu kuruluşları ve merkezbankalarıdır.bankalarıdır.

Farklı ülkelere ait paraların döviz piyasasında alınıp satıldığFarklı ülkelere ait paraların döviz piyasasında alınıp satıldığı ı fiyata, fiyata, ‘döviz kuru’‘döviz kuru’ denir.denir.



Döviz kuru, bir ülke parasının başka bir ülke parası Döviz kuru, bir ülke parasının başka bir ülke parası cinsinden fiyatıdır (1 cinsinden fiyatıdır (1 €€ = 1.745.300 TL : 1 = 1.745.300 TL : 1 €€ = 1,7453 YTL).= 1,7453 YTL).

Bir birim dövizin ulusal para cinsinden fiyatına Bir birim dövizin ulusal para cinsinden fiyatına ‘enserten ‘enserten ((incertainincertain--dolaysız kotasyon) döviz kuru’dolaysız kotasyon) döviz kuru’ denir.denir.

Bir birim ulusal paranın döviz cinsinden fiyatına Bir birim ulusal paranın döviz cinsinden fiyatına ‘‘sertenserten((certaincertain-- dolaylı kotasyon) döviz kuru’dolaylı kotasyon) döviz kuru’ denir.denir.

Enserten kurun yükselmesi (Enserten kurun yükselmesi (sertenserten kurun düşmesi) ulusal kurun düşmesi) ulusal paranın dış değerinin düştüğünü ifade eder.paranın dış değerinin düştüğünü ifade eder.

Aksine enserten kurun düşmesi (Aksine enserten kurun düşmesi (sertenserten kurun yükselmesi) kurun yükselmesi) ulusal paranın dış değerinin yükseldiğini ifade eder.ulusal paranın dış değerinin yükseldiğini ifade eder.



İki taraflı nominal döviz kurunu gösteren bu değerler cari İki taraflı nominal döviz kurunu gösteren bu değerler cari değişim değeri ise, değişim değeri ise, ‘spot (peşin) döviz kuru’‘spot (peşin) döviz kuru’ olarak olarak adlandırılır. adlandırılır.

Ayrıca, gelecekteki bir tarihte teslim edilmek üzere Ayrıca, gelecekteki bir tarihte teslim edilmek üzere bugünden alımbugünden alım--satım işlemi için öngörülen kur ise satım işlemi için öngörülen kur ise ‘‘forwardforward(vadeli) döviz kuru’(vadeli) döviz kuru’ olarak tanımlanır. Vadeli döviz olarak tanımlanır. Vadeli döviz işlemlerinde vade genellikle 3 aydır.işlemlerinde vade genellikle 3 aydır.



Dolar dışında iki farklı ulusal para arasındaki değişim Dolar dışında iki farklı ulusal para arasındaki değişim oranının dolar kurları üzerinden hesaplanmasıyla bulunan oranının dolar kurları üzerinden hesaplanmasıyla bulunan kura kura “çapraz kur”“çapraz kur” denilmektedir. Örneğin 1denilmektedir. Örneğin 1€€ = 1,29$ = 1,29$ biçiminde ifade edilen kurlara çapraz kur denir. Eğer biçiminde ifade edilen kurlara çapraz kur denir. Eğer 1$=1,3441 YTL olduğu biliniyorsa, çapraz kur bilgisi 1$=1,3441 YTL olduğu biliniyorsa, çapraz kur bilgisi kullanılarak kullanılarak €€’nun TL fiyatı hesaplanabilir (1’nun TL fiyatı hesaplanabilir (1€€=1,7453 YTL)=1,7453 YTL)..

Reel döviz kuruReel döviz kuru ise, ülkelerdeki fiyat değişmelerini göz ise, ülkelerdeki fiyat değişmelerini göz önüne alarak hesaplanır. Bir paranın reel satın alma gücü önüne alarak hesaplanır. Bir paranın reel satın alma gücü cinsinden değerini ifade etmek üzere kullanılan reel döviz cinsinden değerini ifade etmek üzere kullanılan reel döviz kuru, genellikle ticaret haddi olarak da adlandırılmaktadır.kuru, genellikle ticaret haddi olarak da adlandırılmaktadır.



Reel döviz kurunun yükselmesi (düşmesi), ulusal paranın Reel döviz kurunun yükselmesi (düşmesi), ulusal paranın değerini azalttığı (artırdığı) için ihraç mallarını ucuzlatarak değerini azalttığı (artırdığı) için ihraç mallarını ucuzlatarak (pahalandırarak), uluslararası rekabeti artırır (azaltır).(pahalandırarak), uluslararası rekabeti artırır (azaltır).

Döviz piyasalarında genellikle iki tip ödeme aracı arasında Döviz piyasalarında genellikle iki tip ödeme aracı arasında ayırım yapılmaktadır:ayırım yapılmaktadır:

Doğrudan nakit şeklinde olanlara Doğrudan nakit şeklinde olanlara ‘efektif’‘efektif’,,

NakteNakte dönüştürülebilir araç (döviz poliçeleri, mevduat dönüştürülebilir araç (döviz poliçeleri, mevduat sertifikaları, seyahat çekleri vb.) şeklinde olanlara da sertifikaları, seyahat çekleri vb.) şeklinde olanlara da ‘döviz’‘döviz’denilmektedir.denilmektedir.

Özellikle ihracat ve ithalat işlemleri için ödemeler efektif Özellikle ihracat ve ithalat işlemleri için ödemeler efektif olarak değil, döviz olarak yapılmaktadır.olarak değil, döviz olarak yapılmaktadır.



Döviz talebi;Döviz talebi; alternatif döviz kurlarında belli bir zaman süresi alternatif döviz kurlarında belli bir zaman süresi içinde talep edilen yabancı para miktarını gösterir. Döviz içinde talep edilen yabancı para miktarını gösterir. Döviz talebi, ithalat bedeli ödemeleri, yurtdışına seyahat, plasman talebi, ithalat bedeli ödemeleri, yurtdışına seyahat, plasman veya yatırım amaçlı olabilmektedir.veya yatırım amaçlı olabilmektedir.

Döviz arzı;Döviz arzı; alternatif döviz kurlarında belli bir zaman süresi alternatif döviz kurlarında belli bir zaman süresi içinde arz edilen yabancı para miktarıdır. Döviz arzı, ihracat içinde arz edilen yabancı para miktarıdır. Döviz arzı, ihracat bedeli ödemeleri, yurtiçine seyahat, plasman veya yatırım bedeli ödemeleri, yurtiçine seyahat, plasman veya yatırım amaçlı olarak yapılabilmektedir.amaçlı olarak yapılabilmektedir.



Denge döviz kuruDenge döviz kuru, döviz talebinde veya döviz arzında veya , döviz talebinde veya döviz arzında veya her ikisinde ortaya çıkan değişmeler nedeniyle her ikisinde ortaya çıkan değişmeler nedeniyle değişebilmektedir.değişebilmektedir.

Döviz arz ve talebindeki değişmelere birçok etken neden Döviz arz ve talebindeki değişmelere birçok etken neden olur. Bunlar;olur. Bunlar;

11-- Ülkelerarasındaki nispi Ülkelerarasındaki nispi gelirgelir farklılıkları,farklılıkları,

22-- Ülkelerarasındaki nispi Ülkelerarasındaki nispi fiyatfiyat farklılıkları,farklılıkları,

33-- Ülkelerarasındaki nispi Ülkelerarasındaki nispi faizfaiz oranı farklılıkları.oranı farklılıkları.

44-- Spekülatif faaliyetlerSpekülatif faaliyetler olarak sıralanabilir.olarak sıralanabilir.



Kişi ve kurumların, çeşitli amaçlarla döviz arz ve talep Kişi ve kurumların, çeşitli amaçlarla döviz arz ve talep ederek katıldıkları döviz piyasalarında, merkez bankaları da ederek katıldıkları döviz piyasalarında, merkez bankaları da para otoritelerini para otoritelerini temsilentemsilen yaptıkları müdahalelerle yaptıkları müdahalelerle düzenleyicidüzenleyici--denetimci bir rol oynarlar.denetimci bir rol oynarlar.

Doğrudan veya dolaylı olarak yapılan müdahalelere bağlı Doğrudan veya dolaylı olarak yapılan müdahalelere bağlı olarak farklı olarak farklı döviz kuru sistemleridöviz kuru sistemleri söz konusu olmaktadır.söz konusu olmaktadır.


Döviz Kuru SistemleriDöviz Kuru SistemleriDöviz Kuru SistemleriDöviz Kuru Sistemleri

Sabit Döviz Kuru Sistemi,Sabit Döviz Kuru Sistemi,

Esnek Döviz Kuru Sistemi,Esnek Döviz Kuru Sistemi,

Karma Sistemler; Karma Sistemler;

** Esneklik kazandırılmış sabit kur sistemiEsneklik kazandırılmış sabit kur sistemi

** Müdahaleye konu olan esnek kur sistemiMüdahaleye konu olan esnek kur sistemi


Döviz Kuru SistemleriDöviz Kuru Sistemleri

SABİT DÖVİZ KURU SİSTEMİ

Dalgalanma marjı dar olan ve kur ayarlanmasının nadiren söz konusu olduğu bir sistemdir.

KARMA SİSTEMLERSabit veya esnek kur sistemlerinden çeşitli sapmalarla ortaya çıkan ve iki sistemi birbirine yakınlaştıran döviz kuru sistemidir

ESNEK DÖVİZ KURU SİSTEMİ

Resmi müdahalelerin pek yer almadığı, serbest değişken kur sistemidir.

ESNEKLİK KAZANDIRILMIŞ SABİT KUR SİSTEMİ

Dalgalanma marjının genişletilmesi ve/veya resmi kur ayarlamalarıyla esneklik kazandırılmış sabit kur sistemidir.

MÜDAHALEYE KONU OLAN ESNEK KUR SİSTEMLERİ

Döviz kurunun serbestçe oluşup değişmesinin resmi otoritelerce yönlendirildiği kur sistemidir.


Döviz Kuru SistemleriDöviz Kuru SistemleriSabit Döviz Kuru SistemleriSabit Döviz Kuru Sistemleri

Yetkili para otoriteleri tarafından saptanan kurun, belirli bir Yetkili para otoriteleri tarafından saptanan kurun, belirli bir süre değiştirilmemesi esastır. Kurun sabit tutulmasından süre değiştirilmemesi esastır. Kurun sabit tutulmasından amaç, kurların amaç, kurların dar bir dalgalanma aralığıdar bir dalgalanma aralığı içinde tutulmasıdır.içinde tutulmasıdır.

Serbest piyasa koşullarında, döviz kurlarının sabitliği para Serbest piyasa koşullarında, döviz kurlarının sabitliği para otoritelerinin döviz arz ve talebi arasındaki farkı gidermek otoritelerinin döviz arz ve talebi arasındaki farkı gidermek üzere üzere döviz piyasasına alıcı ve satıcı olarak müdahaledöviz piyasasına alıcı ve satıcı olarak müdahalesi ile si ile sağlanır.sağlanır.



Sabit döviz kuru sisteminde merkez bankaları belirlenmiş Sabit döviz kuru sisteminde merkez bankaları belirlenmiş bir kur üzerinden, döviz alım satımı yapmak zorundadır.bir kur üzerinden, döviz alım satımı yapmak zorundadır.

Resmi otoritelerce yapılacak müdahaleler, döviz kurunun Resmi otoritelerce yapılacak müdahaleler, döviz kurunun bu sınırları aşma eğilimi göstermesi halinde ortaya bu sınırları aşma eğilimi göstermesi halinde ortaya çıkacağından, bu sınır noktalarına çıkacağından, bu sınır noktalarına ‘alt ve üst destekleme ‘alt ve üst destekleme noktaları’noktaları’ denilmektedir.denilmektedir.

Döviz kurunun dar bir aralıkta dalgalanmasına izin Döviz kurunun dar bir aralıkta dalgalanmasına izin verilmesi, döviz piyasasının istikrarlı olmasını sağlar. Dış verilmesi, döviz piyasasının istikrarlı olmasını sağlar. Dış ticaretle uğraşanlar için ticaretle uğraşanlar için kur riskikur riski ortadan kalkar.ortadan kalkar.



Merkez bankaları, herhangi bir ödemeler dengesi açık Merkez bankaları, herhangi bir ödemeler dengesi açık veya fazlasını finanse etmek durumundadır.veya fazlasını finanse etmek durumundadır.

Eğer Eğer ödemeler dengesinde açıködemeler dengesinde açık varsa, Türkiye’de dolar varsa, Türkiye’de dolar talebi dolar arzını aşacaktır. Bu durumda TCMB talebi dolar arzını aşacaktır. Bu durumda TCMB belirlenmiş (sabitlenmiş) kur üzerinden dolar satmak belirlenmiş (sabitlenmiş) kur üzerinden dolar satmak zorundadır.zorundadır.

Eğer Eğer ödemeler dengesinde fazlaödemeler dengesinde fazla varsa, sabit kurdan, varsa, sabit kurdan, dolar alıp TL satmak zorundadır. Merkez bankaları bu tip dolar alıp TL satmak zorundadır. Merkez bankaları bu tip durumlar için yeterli döviz rezervi bulundurmalıdır.durumlar için yeterli döviz rezervi bulundurmalıdır.



Ödemeler dengesi sürekli açıkÖdemeler dengesi sürekli açık veriyorsa, merkez veriyorsa, merkez bankasının sattığı dövizler nedeniyle rezervleri tükenecek bankasının sattığı dövizler nedeniyle rezervleri tükenecek ve kuru sabit tutması zorlaşacaktır.ve kuru sabit tutması zorlaşacaktır.

Böyle bir tehlike karşısında merkez bankası Böyle bir tehlike karşısında merkez bankası devalüasyondevalüasyona başvurur ve ülke parasının değeri yabancı a başvurur ve ülke parasının değeri yabancı paralar karşısında düşürülür. Böylece ülke malları ucuzlar paralar karşısında düşürülür. Böylece ülke malları ucuzlar ve ihracatı artar, ödemeler dengesi açığı kapatılmaya ve ihracatı artar, ödemeler dengesi açığı kapatılmaya çalışılır.çalışılır.



Serbest piyasa koşullarında Serbest piyasa koşullarında sistemin sakıncaları;sistemin sakıncaları;Piyasaya sürekli müdahale edilmesi söz konusu Piyasaya sürekli müdahale edilmesi söz konusu olduğundan, olduğundan, büyük döviz rezervleribüyük döviz rezervlerine sahip olmayı ne sahip olmayı gerektirir.gerektirir.

Döviz kontrolleri, Döviz kontrolleri, bürokrasi ve ticaret engelleribürokrasi ve ticaret engellerine ne neden olur. Döviz talebi kısıldığı için ithalat azalır.neden olur. Döviz talebi kısıldığı için ithalat azalır.


Döviz Kuru SistemleriDöviz Kuru SistemleriEsnek Döviz Kuru SistemleriEsnek Döviz Kuru Sistemleri

Döviz kurları, piyasa güçleri tarafından arz ve talep Döviz kurları, piyasa güçleri tarafından arz ve talep koşullarına göre koşullarına göre günlük günlük olarak belirlenir. Kurlar arz ve talebe olarak belirlenir. Kurlar arz ve talebe bağlı olarak serbestçe değiştiğinden, bu sistem bağlı olarak serbestçe değiştiğinden, bu sistem esnekesnek ya da ya da dalgalıdalgalı döviz kuru sistemi olarak adlandırılır. döviz kuru sistemi olarak adlandırılır.

Sistemi uygulayan bir ülke aynı zamanda Sistemi uygulayan bir ülke aynı zamanda döviz ve ticaret döviz ve ticaret kontrollerinden arındırılmışkontrollerinden arındırılmış olmalıdır. Dış denge tamamen olmalıdır. Dış denge tamamen döviz kuru değişmelerine bağlanır.döviz kuru değişmelerine bağlanır.

Ülkede uygulanan Ülkede uygulanan para ve maliye politikalarıpara ve maliye politikaları döviz kurlarını döviz kurlarını etkiler. Örneğin: Para arzı artarsa, harcama eğilimi yükselir, etkiler. Örneğin: Para arzı artarsa, harcama eğilimi yükselir, potansiyel dış açık oluşur ve döviz kuru yükselir.potansiyel dış açık oluşur ve döviz kuru yükselir.



Döviz piyasasının istikrarsız olabilme olasılığı vardır. Döviz piyasasının istikrarsız olabilme olasılığı vardır. Döviz kurlarındaki dalgalanma ve belirsizlik, sistemin Döviz kurlarındaki dalgalanma ve belirsizlik, sistemin yozlaşmasına neden olan yozlaşmasına neden olan spekülasyon, risklispekülasyon, riskli hale gelir.hale gelir.

Sabit kur sisteminde ödemeler bilançosundaki uzun Sabit kur sisteminde ödemeler bilançosundaki uzun süreli açık devalüasyonu öngörülebilir hale süreli açık devalüasyonu öngörülebilir hale getirdiğinden spekülatör risk üstlenmez. Ancak esnek getirdiğinden spekülatör risk üstlenmez. Ancak esnek kur sisteminde, kurlardaki değişimin yönü tam olarak kur sisteminde, kurlardaki değişimin yönü tam olarak öngörülemeyeceğinden spekülasyon risk içerir.öngörülemeyeceğinden spekülasyon risk içerir.



Böylece spekülasyon, döviz kurlarındaki dalgalanmayı Böylece spekülasyon, döviz kurlarındaki dalgalanmayı yumuşatacak ve kendi doğal işlevini yerine getirmiş yumuşatacak ve kendi doğal işlevini yerine getirmiş olacaktır. Yani, olacaktır. Yani, spekülasyon esnek kur sisteminde spekülasyon esnek kur sisteminde istikrar getiriristikrar getirir..

Örneğin; döviz kurlarının yükselmesi durumunda Örneğin; döviz kurlarının yükselmesi durumunda spekülatörler, değeri düşen ülke parasını hızla elden spekülatörler, değeri düşen ülke parasını hızla elden çıkarır ve ulusal paradan kaçış başlar. Sonuçta, ulusal çıkarır ve ulusal paradan kaçış başlar. Sonuçta, ulusal paranın değerindeki düşüş hızlanır. Dolayısıyla, paranın değerindeki düşüş hızlanır. Dolayısıyla, spekülatif faaliyetler kur dalgalanmalarını artırır.spekülatif faaliyetler kur dalgalanmalarını artırır.



Esnek Döviz Kuru sisteminde, döviz kurunun belirlenmesi Esnek Döviz Kuru sisteminde, döviz kurunun belirlenmesi aşağıdaki şekilde gösterilebilir. Döviz piyasasında denge aşağıdaki şekilde gösterilebilir. Döviz piyasasında denge sağlandığında dış denge de sağlanmış olacaktır.sağlandığında dış denge de sağlanmış olacaktır.

KE

0 QE

QDöviz Miktarı

KDöviz Kuru

D Döviz Talebi

EE

S Döviz Arzı



KK11 durumunda, ulusal paranın durumunda, ulusal paranın eksik değerlenmeeksik değerlenmesi söz konusudur. si söz konusudur. İhracatı teşvik edip, ithalatı caydırdığı için İhracatı teşvik edip, ithalatı caydırdığı için Dış FazlaDış Fazla oluşur. Kur oluşur. Kur ↓↓..KK22 durumunda, ulusal paranın durumunda, ulusal paranın aşırı değerlenmesiaşırı değerlenmesi söz konusudur. söz konusudur. İthalatı teşvik edip, ihracatı engellediği için İthalatı teşvik edip, ihracatı engellediği için Dış AçıkDış Açık oluşur. Kur oluşur. Kur ↑↑..

KE

0 QE

QDöviz Miktarı

KDöviz Kuru

D Döviz Talebi

EE

S Döviz Arzı

K1

K2

Döviz KıtlığıDöviz Kıtlığı

Döviz FazlasıDöviz Fazlası



Esnek Döviz Kuru sisteminde, denge döviz kuru, döviz talebinde Esnek Döviz Kuru sisteminde, denge döviz kuru, döviz talebinde ve/veya döviz arzında ortaya çıkan değişmeler nedeniyle değişir.ve/veya döviz arzında ortaya çıkan değişmeler nedeniyle değişir.

K0

0 Q0 Q1

QDöviz Miktarı

KDöviz Kuru

D Döviz Talebi

EE

S Döviz ArzıS1

D1

EE11

EE22

K1

K2



S döviz arz eğrisi sabitken, D döviz talep eğrisinde DS döviz arz eğrisi sabitken, D döviz talep eğrisinde D11 ‘e ‘e doğru bir kayma olduğunda döviz arz ve talebini eşitleyen doğru bir kayma olduğunda döviz arz ve talebini eşitleyen kur Kkur K11 olacaktır. Daha fazla döviz talep edildiği anlamına olacaktır. Daha fazla döviz talep edildiği anlamına gelen bu kayma;gelen bu kayma;

a)a) Ülkenin yabancı mallar lehine tercihinin değişmesi (ithalat taleÜlkenin yabancı mallar lehine tercihinin değişmesi (ithalat talebi bi artışı),artışı),

b)b) Dış faiz haddinde nispi artışın yol açtığı kısaDış faiz haddinde nispi artışın yol açtığı kısa--süreli sermaye süreli sermaye çıkışı (faiz arbitrajı),çıkışı (faiz arbitrajı),

c)c) Döviz kurunun ileride yükseleceği tahminleri (spekülasyon),Döviz kurunun ileride yükseleceği tahminleri (spekülasyon),

d)d) Ülkenin gelir düzeyine bağlı olarak ithalat talebinin artması giÜlkenin gelir düzeyine bağlı olarak ithalat talebinin artması gibi bi nedenlerden biri veya birkaçının etkisiyle oluşabilir nedenlerden biri veya birkaçının etkisiyle oluşabilir



Bununla birlikte, örneğin ülkede yaşanan enflasyon Bununla birlikte, örneğin ülkede yaşanan enflasyon nedeniyle yerli malların yabancılar için daha pahalı hale nedeniyle yerli malların yabancılar için daha pahalı hale gelmesi sonucu döviz arzının azalmasıyla, S döviz arz eğrisi gelmesi sonucu döviz arzının azalmasıyla, S döviz arz eğrisi sol yukarıya Ssol yukarıya S11 ‘e doğru kayarsa, denge döviz kuru K‘e doğru kayarsa, denge döviz kuru K22 gibi gibi daha da yüksek bir düzeyde oluşacaktır. Hatta aynı Qdaha da yüksek bir düzeyde oluşacaktır. Hatta aynı Q00

miktarında, kur gereksiz yere yükselmiş olacaktır.miktarında, kur gereksiz yere yükselmiş olacaktır.

Aksine, döviz arzının artmasıyla S döviz arz eğrisi sağ Aksine, döviz arzının artmasıyla S döviz arz eğrisi sağ aşağıya doğru kayarsa, denge döviz kuru daha da düşük bir aşağıya doğru kayarsa, denge döviz kuru daha da düşük bir düzeyde oluşacaktır.düzeyde oluşacaktır.


Döviz Kuru SistemleriDöviz Kuru SistemleriEsnek Döviz Kuru Sisteminde Ulusal Paranın DeğeriEsnek Döviz Kuru Sisteminde Ulusal Paranın Değeri

Esnek kur sisteminde ise döviz arz ve talebine bağlı olarak Esnek kur sisteminde ise döviz arz ve talebine bağlı olarak sık sık değişmeler olur. Sabit kur sisteminde olduğu gibi sık sık değişmeler olur. Sabit kur sisteminde olduğu gibi uzun süre aynı kalmaz.uzun süre aynı kalmaz.

Esnek kur sisteminde, kur yükselmesine ‘Esnek kur sisteminde, kur yükselmesine ‘depresiasyondepresiasyon’’(ulusal paranın değer kaybetmesi), kur düşmesine ise (ulusal paranın değer kaybetmesi), kur düşmesine ise ‘‘apresiasyonapresiasyon’’ (ulusal paranın değer kazanması) denir.(ulusal paranın değer kazanması) denir.


Döviz Kuru SistemleriDöviz Kuru SistemleriKarma Döviz Kuru SistemleriKarma Döviz Kuru Sistemleri

Uç sistemler olarak sabit ve esnek kur sistemlerinin Uç sistemler olarak sabit ve esnek kur sistemlerinin uygulanmasında karşılaşılan güçlükler, karma sistemlerle uygulanmasında karşılaşılan güçlükler, karma sistemlerle giderilmeye çalışılmaktadır.giderilmeye çalışılmaktadır.

Karma sistemler, sabit kur sistemlerine Karma sistemler, sabit kur sistemlerine esneklikesneklikkazandırılmak veya esnek kur sistemine kazandırılmak veya esnek kur sistemine müdahalemüdahalede de bulunmak şeklinde ortaya çıkan sistemlerdir.bulunmak şeklinde ortaya çıkan sistemlerdir.


Döviz Kuru SistemleriDöviz Kuru SistemleriKarma Döviz Kuru SistemleriKarma Döviz Kuru Sistemleri

Esneklik Kazandırılmış Sabit Döviz Kuru SistemiEsneklik Kazandırılmış Sabit Döviz Kuru SistemiKatı bir sabit kur sistemine esneklik kazandırmanın başlıca iki Katı bir sabit kur sistemine esneklik kazandırmanın başlıca iki yolu;yolu;1.1. Döviz kuru ayarlamaları (devalüasyon)Döviz kuru ayarlamaları (devalüasyon)

* * Büyük oranlı ayarlamalar [Ayarlanabilir Sabit Kur (Büyük oranlı ayarlamalar [Ayarlanabilir Sabit Kur (AdjustableAdjustable PegPeg)] )]

** Küçük oranlı ve sık ayarlamalar [Sürünen Pariteler (Küçük oranlı ve sık ayarlamalar [Sürünen Pariteler (CrawlingCrawling PegPeg)])]

2.2. Alt ve üst destekleme noktaları arasındaki Alt ve üst destekleme noktaları arasındaki bantınbantın genişletilmesigenişletilmesi

olarak belirtilebilir.olarak belirtilebilir.


Döviz Kuru SistemleriDöviz Kuru SistemleriKarma Döviz Kuru SistemleriKarma Döviz Kuru SistemleriAyarlanabilir Sabit Döviz Kuru Sistemi (Ayarlanabilir Sabit Döviz Kuru Sistemi (AdjustableAdjustable PegPeg))

Döviz kurunun arz ve talep koşullarına göre belli bir aralık Döviz kurunun arz ve talep koşullarına göre belli bir aralık içinde dalgalanmasına izin verilir. Aksi halde, müdahale içinde dalgalanmasına izin verilir. Aksi halde, müdahale edilir.edilir.

Aralığın genişletilmesi ile rezerv gereksiniminin minimuma Aralığın genişletilmesi ile rezerv gereksiniminin minimuma indirilmesi ve kesin olan spekülasyonun önlenmesi indirilmesi ve kesin olan spekülasyonun önlenmesi amaçlanır.amaçlanır.

Ancak, ödemeler bilançosu açığının büyük olduğu Ancak, ödemeler bilançosu açığının büyük olduğu durumlarda aralıkların sınırı zorlanacak ve kurlar durumlarda aralıkların sınırı zorlanacak ve kurlar sabitlenecektir.sabitlenecektir.


Döviz Kuru SistemleriDöviz Kuru SistemleriKarma Döviz Kuru SistemleriKarma Döviz Kuru SistemleriSürünen Pariteler Sistemi (Sürünen Pariteler Sistemi (CrawlingCrawling PegPeg))

Mini devalüasyonlar söz konusudur.Mini devalüasyonlar söz konusudur.

Sabit kurlara zaman içinde esneklik kazandırmayı amaçlar.Sabit kurlara zaman içinde esneklik kazandırmayı amaçlar.

Ayarlamalar sık aralıklarla (günlük, haftalık, aylık) yapılır.Ayarlamalar sık aralıklarla (günlük, haftalık, aylık) yapılır.

Kurun sık ayarlamalarla esnekleştirilmesi iki şekilde yapılır.Kurun sık ayarlamalarla esnekleştirilmesi iki şekilde yapılır.Tırıs giden pariteler (Tırıs giden pariteler (TrottingTrotting paritiesparities) ;) ; kur ayarlaması yılda kur ayarlaması yılda %30’u aşıyorsa (yüksek enflasyon yaşayan Latin Amerika %30’u aşıyorsa (yüksek enflasyon yaşayan Latin Amerika ülkelerinde kur ayarlamaları).ülkelerinde kur ayarlamaları).

Kayan pariteler (Kayan pariteler (SlidingSliding paritiesparities) ;) ; kur ayarlamaları ayda %5’i, kur ayarlamaları ayda %5’i, yılda %30’u aşmıyorsa.yılda %30’u aşmıyorsa.


Döviz Kuru SistemleriDöviz Kuru SistemleriSürünen Pariteler Sistemi (Sürünen Pariteler Sistemi (CrawlingCrawling PegPeg))

Sürünen pariteler sistemi özellikle döviz, sermaye ve para Sürünen pariteler sistemi özellikle döviz, sermaye ve para piyasalarının yeterince gelişmemiş olduğu gelişmekte olan piyasalarının yeterince gelişmemiş olduğu gelişmekte olan ülkelere önerilir.ülkelere önerilir.

Sürekli ve küçük oranlarda kur ayarlamaları yapıldıkça aynı Sürekli ve küçük oranlarda kur ayarlamaları yapıldıkça aynı oranda faizler de değiştirilerek sermaye hareketleri dengesi oranda faizler de değiştirilerek sermaye hareketleri dengesi kurulabilecek ve spekülatif hareket önlenebilecektir.kurulabilecek ve spekülatif hareket önlenebilecektir.


Döviz Kuru SistemleriDöviz Kuru SistemleriKarma Döviz Kuru SistemleriKarma Döviz Kuru SistemleriMüdahaleye Konu Olan Esnek Döviz Kuru SistemiMüdahaleye Konu Olan Esnek Döviz Kuru Sistemi

Döviz kurunun serbest piyasa koşullarında oluştuğu, ancak Döviz kurunun serbest piyasa koşullarında oluştuğu, ancak otoritelerin gerektiğinde piyasaya müdahalede bulundukları otoritelerin gerektiğinde piyasaya müdahalede bulundukları sistemdir.sistemdir.

Esnek kur sistemine müdahaledeki amaç, kura istikrar Esnek kur sistemine müdahaledeki amaç, kura istikrar kazandırmaktır.kazandırmaktır.

Bu tür sistemlere genellikle kontrollü yada yönetilen dalgalı Bu tür sistemlere genellikle kontrollü yada yönetilen dalgalı ((managedmanaged floatingfloating) kur sistemleri denilir. Hükümet ) kur sistemleri denilir. Hükümet tarafından yapılan müdahalenin ölçüsüne bağlı olarak üçlü tarafından yapılan müdahalenin ölçüsüne bağlı olarak üçlü bir ayırım yapılabilmektedir.bir ayırım yapılabilmektedir.


Döviz Kuru SistemleriDöviz Kuru SistemleriKarma Döviz Kuru SistemleriKarma Döviz Kuru SistemleriMüdahaleye Konu Olan Esnek Döviz Kuru SistemiMüdahaleye Konu Olan Esnek Döviz Kuru Sistemi

Temiz Dalgalanma (Temiz Dalgalanma (CleanClean FloatFloat) :) : Döviz kuruna Döviz kuruna müdahale, sadece kısa dönemli istikrar bozucu sermaye müdahale, sadece kısa dönemli istikrar bozucu sermaye hareketlerini önlemek amacıyla yapılır.hareketlerini önlemek amacıyla yapılır.

Kontrollü Dalgalanma (Kontrollü Dalgalanma (ManagedManaged FloatFloat) :) : Kurlardaki Kurlardaki dalgalanmaların büyüklüğünü azaltıcı müdahaleler dalgalanmaların büyüklüğünü azaltıcı müdahaleler yapılır.yapılır.

Kirli Dalgalanma (Kirli Dalgalanma (DirtyDirty FloatFloat) :) : Döviz piyasasına Döviz piyasasına müdahale, ekonomik açıdan ülkenin rekabet gücünü müdahale, ekonomik açıdan ülkenin rekabet gücünü koruması için yapılır.koruması için yapılır.

Yrd.Yrd.Doç.DrDoç.Dr. Mert URAL. Mert URAL©© 3333

Ödemeler DengesiÖdemeler Dengesi[[BalanceBalance of of PaymentsPayments]]


Ödemeler DengesiÖdemeler DengesiÖdemeler Dengesi :Ödemeler Dengesi : Bir ülke sakinlerinin diğer ülke Bir ülke sakinlerinin diğer ülke sakinleriyle, belli bir dönemde yaptığı tüm ekonomik sakinleriyle, belli bir dönemde yaptığı tüm ekonomik faaliyetlerin sistematik şekilde kaydedildiği tablodur. faaliyetlerin sistematik şekilde kaydedildiği tablodur. Bilançonun ana bölümleri şunlardır:Bilançonun ana bölümleri şunlardır:

A. CARİ İŞLEMLER HESABIA. CARİ İŞLEMLER HESABI

B. SERMAYE HESABIB. SERMAYE HESABI

C. FİNANS HESABIC. FİNANS HESABI

D. NET HATA VE NOKSAND. NET HATA VE NOKSAN

E. REZERV VARLIKLARE. REZERV VARLIKLAR

GENEL DENGEGENEL DENGE


Ödemeler DengesiÖdemeler Dengesi

(Milyon ABD Dolar) 2003 2004A- CARİ İŞLEMLER HESABI -8.037 -15.4101. İhracat f.o.b. 51.206 66.9552. İthalat f.o.b. -65.216 -90.747

Mal Dengesi -14.010 -23.7923. Hizmet Gelirleri 19.025 24.0284. Hizmet Giderleri -8.520 -11.255

Mal ve Hizmet Dengesi -3.505 -11.0195. Yatırım Gelirleri 2.246 2.6516. Yatırım Giderleri -7.805 -8.169

Mal, Hizmet ve Yatırım Geliri Dengesi -9.064 -16.5377. Cari Transferler 1.027 1.127

ÖDEMELER DENGESİ ANALİTİK SUNUM (*)


Ödemeler DengesiÖdemeler Dengesi(Milyon ABD Dolar) 2003 2004

B. SERMAYE HESABI 0 0C. FİNANS HESABI 7.091 16.9658. Yurtdışında Doğrudan Yatırım -499 -8599. Yurtiçinde Doğrudan Yatırım 1.694 2.56810. Portföy Hesabı-Varlıklar -1.386 -1.38811. Portföy Hesabı-Yükümlülükler 3.955 9.41112. Diğer Yatırımlar-Varlıklar -986 -7.34113. Diğer Yatırımlar-Yükümlülükler 4.313 14.574

Cari,Sermaye ve Finansal Hesaplar -946 1.555D. NET HATA VE NOKSAN 5.043 2.787

GENEL DENGE 4.097 4.342E. REZERV VARLIKLAR -4.097 -4.34214. Resmi Rezervler -4.047 -82415. Uluslararası Para Fonu Kredileri -50 -3.51816. Ödemeler Dengesi Finansmanı 0 0

ÖDEMELER DENGESİ ANALİTİK SUNUM (*)


Ödemeler DengesiÖdemeler DengesiÖdemeler Dengesi (Ödemeler Dengesi (BalanceBalance of of PaymentsPayments--BP)BP)

BP = CAB + KABBP = CAB + KAB

BP = CAB [Y, BP = CAB [Y, YYff, (, (PPff/P).R] + KAB [i, (/P).R] + KAB [i, (iiff + D+ Dee)])]

CAB = CAB = CurrentCurrent AccountAccount BalanceBalance (Cari İşlemler Dengesi)(Cari İşlemler Dengesi)

KAB = KAB = CapitalCapital AccountAccount BalanceBalance (Sermaye Hesabı Dengesi)(Sermaye Hesabı Dengesi)

BP = 0 Dış DengeBP = 0 Dış Denge

BP > 0 Dış FazlaBP > 0 Dış Fazla

BP < 0 Dış AçıkBP < 0 Dış Açık



BP = BP = CAB [Y, CAB [Y, YYff, (, (PPff/P).R]/P).R] + + KAB [i, (KAB [i, (iiff + D+ Dee)])]((--) (+) (+)) (+) (+) (+) ((+) (--))

Cari İşlemler Dengesini Etkileyen UnsurlarCari İşlemler Dengesini Etkileyen UnsurlarY = ülkenin gelir düzeyi ; M = f(Y)Y = ülkenin gelir düzeyi ; M = f(Y)++

YYff = Ticaret ortaklarının gelir düzeyi ; X = f(= Ticaret ortaklarının gelir düzeyi ; X = f(YYff))++

((PPff/P).R = Reel döviz kuru/P).R = Reel döviz kuruPPff = Yabancı ülke fiyatlarının ulusal para cinsinden ifadesi= Yabancı ülke fiyatlarının ulusal para cinsinden ifadesiP = Yurtiçi fiyatlarP = Yurtiçi fiyatlarR = Nominal döviz kuruR = Nominal döviz kuruEğer YEğer Y↑↑ ⇒⇒ MM↑↑ ; ; YYff↑↑ ⇒⇒ MMff↑↑

Reel dReel dööviz kuru (viz kuru (PPff ve P sabit iken, Rve P sabit iken, R↑↑) ) ⇒⇒ XX↑↑ ve Mve M↓↓




Sermaye Hesabı Dengesini Etkileyen UnsurlarSermaye Hesabı Dengesini Etkileyen Unsurlari = yurtiçi faiz orani = yurtiçi faiz oraniiff = yurtdışı faiz oranı= yurtdışı faiz oranıDDee = Beklenen devalüasyon ya da = Beklenen devalüasyon ya da depresiasyondepresiasyon oranıoranı

Eğer iEğer i↑↑ ⇒⇒ YabancYabancıı sermaye girisermaye girişşii↑↑((iiff + D+ Dee))↑↑ ⇒⇒ YabancYabancıı sermaye sermaye ççııkkışıışı↑↑

Uzun vadede faiz oranı (i), Cari İşlemler Dengesini de etkiler.Uzun vadede faiz oranı (i), Cari İşlemler Dengesini de etkiler.Dış borç faizleri cari işlemlere kaydedilir (Hizmet Giderleri).Dış borç faizleri cari işlemlere kaydedilir (Hizmet Giderleri).




BP’yiBP’yi türetmek için Y ve i dikkate alınıp, türetmek için Y ve i dikkate alınıp, YYff, P, , P, PPff, R sabit , R sabit kabul edilir. Aksi halde, BP sağa veya sola hareket eder.kabul edilir. Aksi halde, BP sağa veya sola hareket eder.BP = BP = CAB [Y]CAB [Y] + + KAB [i]KAB [i]

((--)) (+)(+)YY↑↑ ⇒⇒ MM↑↑ bbööylece (Xylece (X--M) olumsuz etkilenir.M) olumsuz etkilenir.iiff ve Dve Dee sabit kabul edilirse,sabit kabul edilirse,

ii↑↑ ⇒⇒ YabancYabancıı sermaye girisermaye girişşii↑↑Bu durumda, genel dBu durumda, genel dışış denge, denge, gelir dgelir düüzeyizeyi ve ve faiz oranfaiz oranıınnıın bir n bir fonksiyonudur.fonksiyonudur.



00

00

00

00

Cari Cari Hesap Hesap

AçığıAçığı


AçığıAçığı

Net Net Sermaye Sermaye GirişiGirişi


ii ii

YY

YY

(M(M--X)X)11

(M(M--X)X)22

(M(M--X)X)11

(M(M--X)X)22

ii22

ii11

ii22

ii11

KASKAS11 KASKAS22 YY1 1 YY22


(M(M--X)X)

KASKAS BP=0BP=0

AA

BB

) 45) 4500

BP=0BP=0



00

00

00

00


AçığıAçığı


AçığıAçığı



ii ii

YY

YY

(M(M--X)X)11

(M(M--X)X)22

(M(M--X)X)11

(M(M--X)X)22

ii22

ii11

ii22

ii11



(M(M--X)X)

KASKAS BP=0BP=0

BPBP11

BPBP22

CC

AA

BB

DD

KASKAS22

) 45) 4500

(M(M--X)X)22

BP=0BP=0

ii33



C gibi bir noktada, milli gelir dC gibi bir noktada, milli gelir düüzeyinin zeyinin üüzerinde bir faiz oranzerinde bir faiz oranıı(i(i22>Y>Y11) oldu) olduğğu iu iççin, Din, Dışış Fazla vardFazla vardıır.r.

D gibi bir noktada, milli gelir dD gibi bir noktada, milli gelir düüzeyinin altzeyinin altıında bir faiz orannda bir faiz oranıı (Y(Y11>i>i33) ) olduolduğğu iu iççin, Din, Dışış AAççıık vardk vardıır.r.

BPBP’’ninnin kayma nedenleri; kayma nedenleri; YYff, Reel Kur, , Reel Kur, iiff, D, Dee

Reel KurReel Kur↑↑⇒⇒XX↑↑, M, M↓↓ ve (Mve (M--X) fonksiyonu ile BP saX) fonksiyonu ile BP sağğa kayar. [BPa kayar. [BP11]]

iiff ↑↑ ve ive i↓↓⇒⇒Net SGNet SG↓↓ ve KAS fonksiyonu ile BP sola kayar. [BPve KAS fonksiyonu ile BP sola kayar. [BP22]]



BP doBP doğğrusu, rusu, üüzerindeki her noktada dzerindeki her noktada dışış dengeyi sadengeyi sağğlayan uygun layan uygun ii--Y bileY bileşşimlerini gimlerini göösterir.sterir.

i1

0 Y1

YÜlkedeki Gelir Düzeyi

iYurtiçi Faiz Oranı BP = 0

EE11

i2

Y2

E2 Dış Açık

E2 'Dış Fazla



Bu doBu doğğru ru üüzerinde dzerinde dışış denge, milli gelirin dodenge, milli gelirin doğğurduurduğğu du dışış ticaret ticaret bilanbilanççosu aosu aççığıığınnıın (fazlasn (fazlasıınnıın), faiz oranlarn), faiz oranlarıınnıın uyardn uyardığıığı net net sermaye bilansermaye bilanççosu fazlasosu fazlasıı (a(aççığıığı) ile dengelendi) ile dengelendiğğini ifade eder.ini ifade eder.

YY11 ⇒⇒ BP = 0 BP = 0 çüçünknküü ii11 faiz oranfaiz oranıı dengesizlidengesizliğğe izin vermiyor.e izin vermiyor.

ii11 ⇒⇒ BP = 0 BP = 0 çüçünknküü YY11 gelir dgelir düüzeyi dengesizlizeyi dengesizliğğe izin vermiyor.e izin vermiyor.

BP doBP doğğrusunun sarusunun sağığı, , öödemeler bilandemeler bilanççosu osu aaççığıığı bböölgesidir. lgesidir. ÇüÇünknküü, , bu bbu böölgede dlgede dışış dengenin sadengenin sağğlanmaslanmasıı iiççin gerekli milli gelir din gerekli milli gelir düüzeyi zeyi ççok yok yüüksek veya faiz oranksek veya faiz oranıı ççok dok düüşşüüktktüür.r.

BP doBP doğğrusunun solurusunun solu, , öödemeler bilandemeler bilanççosu osu fazlasfazlasıı bböölgesidir. lgesidir. ÇüÇünknküü, bu b, bu böölgede dlgede dışış dengenin sadengenin sağğlanmaslanmasıı iiççin gerekli milli gelir in gerekli milli gelir ddüüzeyi zeyi ççok dok düüşşüük veya faiz orank veya faiz oranıı ççok yok yüüksektir.ksektir.



DDışış denge dodenge doğğrusunun (BP) erusunun (BP) eğğimi, sermaye akimi, sermaye akıımlarmlarıınnıın faiz n faiz oranlaroranlarıına karna karşışı duyarlduyarlııllığıığına bana bağğllııddıır. Bu duyarlr. Bu duyarlııllıık (sermayenin k (sermayenin faiz esneklifaiz esnekliğği) ne kadar yi) ne kadar yüüksek olursa, BP doksek olursa, BP doğğrusu o derece rusu o derece yatyatııklaklaşışır (er (eğğimi azalimi azalıır).r).

YY

ii

00 YY

ii

00 YY

ii

00

BPBP

BPBP

BPBP11

BPBP22Dış Dış

FazlaFazla

Dış Dış FazlaFazlaDış Dış

AçıkAçıkDış Dış AçıkAçık

Sermaye Sermaye MobilitesiMobilitesi==00 Sermaye Mobilitesi=Sermaye Mobilitesi=∞∞ Sınırlı Sermaye MobilitesiSınırlı Sermaye Mobilitesi

e(BPe(BP11) < e(BP) < e(BP22))



Sermaye giriSermaye girişşi 1.000.000 $, 1$=1,40 YTL, i=%20i 1.000.000 $, 1$=1,40 YTL, i=%20

1.000.000 * 1,40 = 1.400.000 YTL1.000.000 * 1,40 = 1.400.000 YTL

Her 1 TL, %20 faizden 1,2 YTL olacak.Her 1 TL, %20 faizden 1,2 YTL olacak.

(Anapara + Faiz = 1 + 0,20 =1,20)(Anapara + Faiz = 1 + 0,20 =1,20)

1.400.000 * 1,20 = 1.680.000 YTL vade sonunda elde edilecek topl1.400.000 * 1,20 = 1.680.000 YTL vade sonunda elde edilecek toplam am gelir.gelir.

EEğğer t+1 der t+1 dööneminde;neminde;1$ = 1,40 YTL :1$ = 1,40 YTL : 1.680.000 / 1,40 = 1.200.000 $ 1.680.000 / 1,40 = 1.200.000 $ ççııkar. kar.

1$ = 1,10 YTL :1$ = 1,10 YTL : 1.680.000 / 1,05 = 1.600.000 $ 1.680.000 / 1,05 = 1.600.000 $ ççııkar.kar.

1$ = 1,75 YTL :1$ = 1,75 YTL : 1.680.000 / 1,75 = 960.000 $ 1.680.000 / 1,75 = 960.000 $ ççııkar. kar.


Ödemeler DengesiÖdemeler DengesiGenel DengeGenel DengeEkonomide genel denge iEkonomide genel denge içç denge (IS=LM) ve ddenge (IS=LM) ve dışış dengenin (BP) dengenin (BP) birlikte sabirlikte sağğlandlandığıığı durumu ifade eder.durumu ifade eder.

i0

0 Y0

YÜlkedeki Gelir Düzeyi

iYurtiçi Faiz Oranı

BP

EE00

ISLM


Ödemeler DengesiÖdemeler DengesiDış Açık DurumuDış Açık DurumuEkonomide iEkonomide içç denge (IS=LM) varken ddenge (IS=LM) varken dışış aaççıık (BP<0) durumunu k (BP<0) durumunu ifade eder. Milli gelir daha difade eder. Milli gelir daha düüşşüük ya da faiz orank ya da faiz oranıı daha ydaha yüüksek ksek olmalolmalııydydıı ki dki dışış aaççıık olmask olmasıın.n.

Milli gelir çok yüksek (ithalat artar)Milli gelir çok yüksek (ithalat artar)

Faiz oranı çok düşük (sermaye çıkışı olur)Faiz oranı çok düşük (sermaye çıkışı olur)

Faiz oranı veri iken, dış dengenin Faiz oranı veri iken, dış dengenin sağlanabilmesi için gelir düzeyi AEsağlanabilmesi için gelir düzeyi AE11 kadar kadar düşük olmalıdır.düşük olmalıdır.

Dış Açık, AEDış Açık, AE11 ile marjinal ithalat eğiliminin ile marjinal ithalat eğiliminin (m) çarpımına eşittir. (m) çarpımına eşittir. Dış Açık = [AEDış Açık = [AE11 * m]* m]

i0

0 Y0

Y

i BP

EE11

IS LM

EE''

AA


Ödemeler DengesiÖdemeler DengesiDış Fazla DurumuDış Fazla DurumuEkonomide iEkonomide içç denge (IS=LM) varken ddenge (IS=LM) varken dışış fazla (BP>0) durumunu fazla (BP>0) durumunu ifade eder. Milli gelir daha yifade eder. Milli gelir daha yüüksek ya da faiz oranksek ya da faiz oranıı daha ddaha düüşşüük k olmalolmalııydydıı ki dki dışış fazla olmasfazla olmasıın.n.

Milli gelir çok düşük (ithalat düşer)Milli gelir çok düşük (ithalat düşer)

Faiz oranı çok yüksek (sermaye girişi olur)Faiz oranı çok yüksek (sermaye girişi olur)

Faiz oranı veri iken, dış dengenin Faiz oranı veri iken, dış dengenin sağlanabilmesi için gelir düzeyi BEsağlanabilmesi için gelir düzeyi BE22 kadar kadar düşük olmalıdır.düşük olmalıdır.

Dış Fazla, BEDış Fazla, BE22 ile marjinal ithalat eğiliminin ile marjinal ithalat eğiliminin (m) çarpımına eşittir. (m) çarpımına eşittir. Dış Fazla = [BEDış Fazla = [BE22 * m]* m]

i0

0 Y0

Y

i

BPEE22

IS LM

EE''''

BB


Ödemeler DengesiÖdemeler DengesiDış Açık veya Fazlanın SürdürülebilmesiDış Açık veya Fazlanın SürdürülebilmesiEkonominin dEkonominin dışış dengesizliklerin bulundudengesizliklerin bulunduğğu Eu E11 ve Eve E22 noktalarnoktalarıında nda kalabilmesi ikalabilmesi iççin, bu in, bu dengesizliklerin parasal etkilerinin sterilize dengesizliklerin parasal etkilerinin sterilize edilmesiedilmesi gerekir.gerekir.

Sterilizasyon politikasSterilizasyon politikasıınnıın amacn amacıı; d; dışış dengesizliklerin parasal dengesizliklerin parasal etkilerini etkilerini ters yters yöönde ande aççıık piyasa ik piyasa işşlemlerilemleri ile ile öönlemek ve bnlemek ve bööylece, ylece, IS ve IS ve LMLM’’dede kaymalarkaymalarıın ortaya n ortaya ççııkmaskmasıınnıı engellemektir.engellemektir.

DDışış AAççıık : Dk : Dööviz Geliri < Dviz Geliri < Dööviz Gideri viz Gideri ⇒⇒ DDööviz Miktarviz Miktarıı↓↓

DDööviz Miktarviz Miktarıı↓↓ ⇒⇒ MMss↓↓ ⇒⇒ LM sola kayar ve yeni denge kurulur. LM sola kayar ve yeni denge kurulur. Para otoriteleri, piyasada Para otoriteleri, piyasada MMss ddüüşşmesini istemiyorsa, ters ymesini istemiyorsa, ters yöönde nde aaççıık piyasa ik piyasa işşlemleri ile para arzlemleri ile para arzıınnıı eski deski düüzeyine getirir.zeyine getirir.


Ödemeler DengesiÖdemeler DengesiSabit Kur Sisteminde İç ve Dış Denge Amacıyla Sabit Kur Sisteminde İç ve Dış Denge Amacıyla İzlenebilecek Politikalar ve Etkinliklerİzlenebilecek Politikalar ve Etkinlikler1.1. Harcama DeHarcama Değğiişştirici Politikalartirici Politikalar

a.a. Para PolitikasPara Politikasıı

b.b. Maliye PolitikasMaliye Politikasıı

2.2. Harcama KaydHarcama Kaydıırrııccıı PolitikalarPolitikalar

a.a. DDööviz Kuru Politikasviz Kuru Politikasıı (Sabit Kur Sisteminde olmaz.)(Sabit Kur Sisteminde olmaz.)

b.b. DolaysDolaysıız Kontroller (Gz Kontroller (Güümrmrüük vergileri, ithalat yasaklark vergileri, ithalat yasaklarıı, , ihracat sihracat süübvansiyonlarbvansiyonlarıı.).)


Ödemeler DengesiÖdemeler DengesiSabit Kur Sisteminde İç ve Dış Denge Amacıyla Sabit Kur Sisteminde İç ve Dış Denge Amacıyla İzlenebilecek Politikalar ve Etkinliklerİzlenebilecek Politikalar ve EtkinliklerDDışış Denge : Denge : ÖÖdemeler bilandemeler bilanççosuosunun otonom gelir ve gider nun otonom gelir ve gider kalemlerinin ekalemlerinin eşşitlenmesiyle saitlenmesiyle sağğlanmakta, yani, dlanmakta, yani, dööviz viz piyasaspiyasasıında arz ve talebin enda arz ve talebin eşşit olmasit olmasıı anlamanlamıına gelmektedir.na gelmektedir.

İİçç Denge :Denge : Fiyat istikrarFiyat istikrarıı ile ile tam istihdamtam istihdamıın birlikte n birlikte gergerççekleekleşşmesi, yani, milli gelirin tam istihdam dmesi, yani, milli gelirin tam istihdam düüzeyinde zeyinde dengeye gelmesidir.dengeye gelmesidir.

KKıısa dsa döönemde iki dengeden birisi tercih edilebilir. nemde iki dengeden birisi tercih edilebilir.

Uzun dUzun döönemde inemde içç ve dve dışış denge birlikte sadenge birlikte sağğlanmallanmalııddıır.r.


Ödemeler DengesiÖdemeler DengesiSabit Kur Sisteminde İç ve Dış Denge Amacıyla Sabit Kur Sisteminde İç ve Dış Denge Amacıyla İzlenebilecek Politikalar ve Etkinliklerİzlenebilecek Politikalar ve Etkinlikler

İİçç Dengesizlikler :Dengesizlikler :

Enflasyon Enflasyon ⇒⇒ DaraltDaraltııccıı Para ve Maliye PolitikalarPara ve Maliye Politikalarıı

İşİşsizlik sizlik ⇒⇒ GeniGenişşletici Para ve Maliye Politikalarletici Para ve Maliye Politikalarıı

DDışış Dengesizlikler :Dengesizlikler :

DDışış AAççıık k ⇒⇒ DaraltDaraltııccıı Para ve Maliye PolitikalarPara ve Maliye Politikalarıı

DDışış Fazla Fazla ⇒⇒ GeniGenişşletici Para ve Maliye Politikalarletici Para ve Maliye Politikalarıı


Ödemeler DengesiÖdemeler DengesiSabit Kur Sisteminde İç ve Dış Denge Amacıyla Sabit Kur Sisteminde İç ve Dış Denge Amacıyla İzlenebilecek Politikalar ve Etkinliklerİzlenebilecek Politikalar ve Etkinlikler

1.1. Enflasyon + DEnflasyon + Dışış AAççıık k ⇒⇒ ÇÇelielişşki Yok (Daraltki Yok (Daraltııccıı Politikalar)Politikalar)2.2. Enflasyon + DEnflasyon + Dışış Fazla Fazla ⇒⇒ ÇÇelielişşki Varki Var3.3. İşİşsizlik + Dsizlik + Dışış AAççıık k ⇒⇒ ÇÇelielişşki Varki Var4.4. İşİşsizlik + Dsizlik + Dışış Fazla Fazla ⇒⇒ ÇÇelielişşki Yok (Geniki Yok (Genişşletici Politikalar)letici Politikalar)

ÇÇelielişşkili durumlar ikili durumlar iççin Robert A. in Robert A. MundellMundell’’inin ““Etkin Piyasa Etkin Piyasa SSıınnııflamasflamasıı İİlkesilkesi”” dikkate aldikkate alıınnıır. Yani, politikalar hangi r. Yani, politikalar hangi alanda daha etkinse o alanda kullanalanda daha etkinse o alanda kullanıılmallmalııddıır. Buna gr. Buna gööre;re;

Maliye PolitikasMaliye Politikasıı –– iiçç dengede daha etkilidir. (Vergiler = G)dengede daha etkilidir. (Vergiler = G)Para PolitikasPara Politikasıı –– ddışış dengede daha etkilidir. (Para Arzdengede daha etkilidir. (Para Arzıı = = MMss))

2.2. Enflasyon + DEnflasyon + Dışış Fazla Fazla ⇒⇒ DaraltDaraltııccıı Maliye P. + GeniMaliye P. + Genişşletici Para P.letici Para P.3.3. İşİşsizlik + Dsizlik + Dışış AAççıık k ⇒⇒ GeniGenişşletici Maliye P. + Daraltletici Maliye P. + Daraltııccıı Para P.Para P.


Ödemeler DengesiÖdemeler DengesiSabit Kur Sisteminde İç ve Dış Denge Amacıyla Sabit Kur Sisteminde İç ve Dış Denge Amacıyla İzlenebilecek Politikalar ve Etkinliklerİzlenebilecek Politikalar ve EtkinliklerPara Politikası Para Politikası –– Amaç: Dış açığı düşürmek.Amaç: Dış açığı düşürmek.

MMss↓↓ ⇒⇒ ii↑↑ ⇒⇒ II↓↓ ⇒⇒ YY↓↓ ⇒⇒ MM↓↓

⇒⇒ Net YSGNet YSG↑↑

Likidite tuzaLikidite tuzağığı olmamalolmamalııddıır. Yatr. Yatıırrıımmıın faiz elastikiyeti n faiz elastikiyeti öönemlidir.nemlidir.Maliye Politikası Maliye Politikası –– Amaç: Dış açığı düşürmek.Amaç: Dış açığı düşürmek.

GG↓↓ ⇒⇒ YY↓↓ ⇒⇒ MM↓↓

⇒⇒ MMdd↓↓ ((MMss) ) ⇒⇒ ii↓↓ ⇒⇒ Net YSGNet YSG↓↓

SonuSonuçç Belirsizdir. Para PolitikasBelirsizdir. Para Politikasıı ddışış dengede daha etkindir.dengede daha etkindir.

Dış AçıkDış Açık↓↓

Cari İşlemler yoluylaCari İşlemler yoluyla

Sermaye Hareketleri yoluylaSermaye Hareketleri yoluyla



Dış AçıkDış Açık↓↓ Dış AçıkDış Açık↑↑


Ödemeler DengesiÖdemeler DengesiSabit Kur Sisteminde Para ve Maliye Politikalarının Sabit Kur Sisteminde Para ve Maliye Politikalarının Etkinliği (Tam Sermaye Mobilitesi varsayımı)Etkinliği (Tam Sermaye Mobilitesi varsayımı)Para PolitikasıPara Politikası EE00 noktasında IS = LM = BPnoktasında IS = LM = BP

Ekonomi eksik istihdamda ise, tam Ekonomi eksik istihdamda ise, tam istihdama ulaşmak için Genişletici Para istihdama ulaşmak için Genişletici Para Politikası uygulandığında (Politikası uygulandığında (MMss↑↑ ve LM ve LM ⇒⇒LMLM11) yeni denge E) yeni denge E11 noktasında oluşur.noktasında oluşur.

EE11 noktasında Dış Açık vardır. Daraltıcı noktasında Dış Açık vardır. Daraltıcı para politikasıyla (para politikasıyla (MMss↓↓ ve LMve LM11 ⇒⇒ LM) denge LM) denge tekrar Etekrar E00 noktasında oluşur.noktasında oluşur.

Sonuçta: Genişletici Para Politikası Sonuçta: Genişletici Para Politikası etkin etkin değildeğil..

i0

0 Y0

Y

i

LM

EE11

IS LM1

EE00

BP

Dış AçıkDış Açık


Ödemeler DengesiÖdemeler DengesiSabit Kur Sisteminde Para ve Maliye Politikalarının Sabit Kur Sisteminde Para ve Maliye Politikalarının Etkinliği (Tam Sermaye Mobilitesi varsayımı)Etkinliği (Tam Sermaye Mobilitesi varsayımı)Maliye PolitikasıMaliye Politikası EE00 noktasında IS = LM = BPnoktasında IS = LM = BP

Ekonomi eksik istihdamda ise, tam Ekonomi eksik istihdamda ise, tam istihdama ulaşmak için Genişletici Maliye istihdama ulaşmak için Genişletici Maliye Politikası uygulandığında (GPolitikası uygulandığında (G↑↑ ve IS ve IS ⇒⇒ ISIS11) ) yeni denge E’ noktasında oluşur.yeni denge E’ noktasında oluşur.

E’ noktasında Dış Fazla vardır. Genişletici E’ noktasında Dış Fazla vardır. Genişletici para politikasıyla (para politikasıyla (MMss↑↑ ve LM ve LM ⇒⇒ LMLM11) denge ) denge EE11 noktasında oluşur (Ynoktasında oluşur (Y↑↑).).

Sonuç: Genişletici Maliye Politikası Sonuç: Genişletici Maliye Politikası çok çok etkin.etkin.

i0

0 Y0

Y

i

LM

EE11

IS LM1

EE00

BP

Dış FazlaDış Fazla

IS1

E’E’

Y1


Ödemeler DengesiÖdemeler DengesiSabit Kur Sisteminde Otomatik Dengelenme Sabit Kur Sisteminde Otomatik Dengelenme MekanizmasıMekanizması

⇒⇒ PP↓↓ ⇒⇒ (X(X--M)M)↑↑ ⇒⇒ DDışış AAççııkk↓↓

DDışış AAççıık k ⇒⇒ MMss↓↓ (Parasal Etki) (Parasal Etki) ⇒⇒ YY↓↓ ⇒⇒ (X(X--M)M)↑↑ ⇒⇒ DDışış AAççııkk↓↓

⇒⇒ ii↑↑ ⇒⇒ Net YSGNet YSG↑↑ ⇒⇒ DDışış AAççııkk↓↓


Ödemeler DengesiÖdemeler DengesiEsnek Kur Sisteminde İç ve Dış Denge Amacıyla Esnek Kur Sisteminde İç ve Dış Denge Amacıyla İzlenebilecek Politikalar ve Etkinliklerİzlenebilecek Politikalar ve Etkinlikler

Sabit kur sistemindeSabit kur sisteminde, , fiili dengesizliklerfiili dengesizliklerin ortadan kalkmasin ortadan kalkmasıışşeklinde olan otomatik dengelenme mekanizmaseklinde olan otomatik dengelenme mekanizmasıı; ; Esnek Esnek kur sistemindekur sisteminde, , potansiyel dengesizliklerpotansiyel dengesizliklerin giderilmesi gibi in giderilmesi gibi farklfarklıı bir nitelik kazanmaktadbir nitelik kazanmaktadıır.r.

Sabit kur sistemindeSabit kur sisteminde, , gelirgelir ve ve nispi fiyatnispi fiyat dedeğğiişşmeleri meleri dengelenme mekanizmasdengelenme mekanizmasıında ortaklanda ortaklaşşa rol oynarken; a rol oynarken; Esnek kur sistemindeEsnek kur sisteminde, , nispi fiyatnispi fiyat dedeğğiişşmeleri meleri öön plana n plana gegeççmekte, mekte, gelir degelir değğiişşmelerimeleri ise otomatik dengelenme ise otomatik dengelenme ssüürecinde recinde tersine tersine ççevirici ve dengelenmenin etkinlievirici ve dengelenmenin etkinliğğini ini azaltazaltııccıı bir etkiye sahip olmaktadbir etkiye sahip olmaktadıır.r.



Sabit kur sistemindeSabit kur sisteminde, dolayl, dolaylıı olarak ortaya olarak ortaya ççııkan nispi fiyat kan nispi fiyat dedeğğiişşmeleri, para arzmeleri, para arzıı ve fiyatlar genel dve fiyatlar genel düüzeyindeki zeyindeki dedeğğiişşmelere bamelere bağğllııddıır.r.

Esnek kur sistemindeEsnek kur sisteminde, dolays, dolaysıız olarak ortaya z olarak ortaya ççııkan nispi kan nispi fiyat defiyat değğiişşmeleri, dmeleri, dööviz kuru deviz kuru değğiişşmelerine bamelerine bağğllııddıır.r.


Ödemeler DengesiÖdemeler DengesiEsnek Kur Sisteminde İç ve Dış Denge Amacıyla Esnek Kur Sisteminde İç ve Dış Denge Amacıyla İzlenebilecek Politikalar ve Etkinliklerİzlenebilecek Politikalar ve EtkinliklerSabit Kur Sistemi [Para Politikası]Sabit Kur Sistemi [Para Politikası]

MMss↑↑ ⇒⇒ ii↓↓ ⇒⇒ II↑↑ ⇒⇒ YY↑↑ ⇒⇒ MM↑↑

⇒⇒ Net YSGNet YSG↓↓

Esnek Kur Sistemi [Para Politikası] Esnek Kur Sistemi [Para Politikası] –– Fiili değil, Potansiyel AçıkFiili değil, Potansiyel Açık

MMss↑↑ ⇒⇒ ii↓↓ ⇒⇒ II↑↑ ⇒⇒ YY↑↑ ⇒⇒ MM↑↑ ⇒⇒ RR↑↑

⇒⇒ Net YSGNet YSG↓↓ ⇒⇒ RR↑↑

Dış AçıkDış Açık↑↑



YY↑↑





Para politikasPara politikasıınnıın in içç denge denge üüzerindeki etkisi esnek kur zerindeki etkisi esnek kur sisteminde artmaktadsisteminde artmaktadıır. Bunun istisnalarr. Bunun istisnalarıı vardvardıır:r:a.a. Likidite TuzaLikidite Tuzağığı Durumunda,Durumunda,

MMss↑↑ ⇒⇒ ii↓↓ ⇒⇒ i i ⇒⇒ İİçç Denge Denge üüzerinde Para P. etkisiz.zerinde Para P. etkisiz.⇒⇒ DDışış Denge Denge üüzerinde Para P. etkisiz.zerinde Para P. etkisiz.

b.b. YatYatıırrıım Talebinin Faiz Elastikiyeti = 0 ise,m Talebinin Faiz Elastikiyeti = 0 ise,

MMss↑↑ ⇒⇒ ii↓↓ ⇒⇒ II↑↑ ⇒⇒ I devam etmiyor. I devam etmiyor. ÇüÇünknküü YTFE=0.YTFE=0.⇒⇒ Net YSGNet YSG↓↓


Ödemeler DengesiÖdemeler DengesiEsnek Kur Sisteminde İç ve Dış Denge Amacıyla Esnek Kur Sisteminde İç ve Dış Denge Amacıyla İzlenebilecek Politikalar ve Etkinliklerİzlenebilecek Politikalar ve Etkinlikler[Maliye Politikası] [Maliye Politikası] –– Genişletici Maliye Politikası UygulamasıGenişletici Maliye Politikası Uygulaması

GG↑↑ ⇒⇒ YY↓↓ ⇒⇒ MM↑↑ (D(Dışış AAççıık) k) ⇒⇒ RR↑↑

⇒⇒ MMdd↑↑ ⇒⇒ ii↑↑ ⇒⇒ Net YSGNet YSG↑↑ (D(Dışış Fazla) Fazla) ⇒⇒ RR↓↓

Esnek Kur Sisteminde Devam Eden Durum: REsnek Kur Sisteminde Devam Eden Durum: R↑↑ ⇒⇒ YY↑↑RR↓↓ ⇒⇒ YY↓↓

Hangi etki aHangi etki ağığır basarsa, o sonur basarsa, o sonuçç oluoluşşur. Rur. R↑↑ ise, Geniise, Genişşletici letici Maliye PolitikasMaliye Politikasıınnıın Gelir n Gelir üüzerindeki etkisi artzerindeki etkisi artıırrııccıı olur.olur.

RR??

Cari Cari İşlemler İşlemler yoluylayoluyla

Sermaye Sermaye Hareketleri Hareketleri yoluylayoluyla

SKSSKS EKSEKS

SKSSKS EKSEKSSabit Kur Sabit Kur Sisteminde iş Sisteminde iş burada bitiyorburada bitiyor



Maliye politikasMaliye politikasıınnıın in içç denge denge üüzerindeki etkisinin istisnalarzerindeki etkisinin istisnalarııvardvardıır:r:

a.a. Likidite TuzaLikidite Tuzağığı Durumunda,Durumunda,GG↑↑ ⇒⇒ YY↑↑ ⇒⇒ MM↑↑ ⇒⇒ RR↑↑ ⇒⇒ YY↑↑

⇒⇒ MMdd↑↑ ⇒⇒ ii↑↑ ⇒⇒ i i (2nci etki ger(2nci etki gerççekleekleşşmez)mez)

b.b. Para Talebinin Faiz Elastikiyeti = 0 ise,Para Talebinin Faiz Elastikiyeti = 0 ise,GG↑↑ ⇒⇒ YY↑↑ olmayacaktolmayacaktıır (Y). r (Y). ÇüÇünknküü bu durumda bu durumda GG’’dekideki

artartışış tamamen faiz orantamamen faiz oranıı yyüükselmesine yol akselmesine yol aççııp yatp yatıırrıımlarmlarııddışışlayacaktlayacaktıır (r (crowdingcrowding--out).out).



b.b. Para Talebinin Faiz Elastikiyeti = 0 ise,Para Talebinin Faiz Elastikiyeti = 0 ise,

i0

0 i↑⇒YY

i

EE

IS

LM

ÇoğaltanÇoğaltan

AA

IS1

i1

Yani, Klasik ve Paracı iktisatçıların Yani, Klasik ve Paracı iktisatçıların öngördüğü bu durumda, genişletici maliye öngördüğü bu durumda, genişletici maliye politikasının gelir üzerindeki etkisi olmaz.politikasının gelir üzerindeki etkisi olmaz.

GG↑↑ ⇒⇒ Y (Y (crowdingcrowding--out)out)

⇒⇒ ii↑↑ ⇒⇒ RR↓↓ ⇒⇒ YY↓↓ ((EKSEKS’’dede Y azalY azalıır).r).


Ödemeler DengesiÖdemeler DengesiEsnek Kur Sisteminde Para ve Maliye Politikalarının Esnek Kur Sisteminde Para ve Maliye Politikalarının Etkinliği (Tam Sermaye Mobilitesi varsayımı)Etkinliği (Tam Sermaye Mobilitesi varsayımı)Para PolitikasıPara Politikası EE00 noktasında IS = LM = BPnoktasında IS = LM = BP

Amaç geliri (Y) artırmaktır. Amaç geliri (Y) artırmaktır. Genişletici Para Genişletici Para PolitikasıPolitikası uygulandığında (uygulandığında (MMss↑↑ ve LM ve LM ⇒⇒ LMLM11))EE'' noktasına ulaşılır.noktasına ulaşılır.

Ancak, EAncak, E'' noktasına fiilen ulaşılamaz. Bu noktasına fiilen ulaşılamaz. Bu nokta nokta potansiyel dış açıkpotansiyel dış açık noktasıdır. noktasıdır. Potansiyel dış açık döviz kurunu (R) yükseltir.Potansiyel dış açık döviz kurunu (R) yükseltir.

RR↑↑ ⇒⇒ BP ve IS saBP ve IS sağğa kayar. Ancak tam a kayar. Ancak tam sermaye sermaye mobilitesimobilitesi nedeniyle BP kaymaz.nedeniyle BP kaymaz.

IS IS ⇒⇒ ISIS11 olunca E’ noktası yerine fiilen Eolunca E’ noktası yerine fiilen E11noktasına ulaşılır.noktasına ulaşılır.

Sonuç: Genişletici Para Politikası Sonuç: Genişletici Para Politikası çok etkinçok etkin..

i0

0 Y0

Y

i

LM

EE11

IS LM1

EE00

BP

IS1

E’E’

Y1


Ödemeler DengesiÖdemeler DengesiEsnek Kur Sisteminde Para ve Maliye Politikalarının Esnek Kur Sisteminde Para ve Maliye Politikalarının Etkinliği (Tam Sermaye Mobilitesi varsayımı)Etkinliği (Tam Sermaye Mobilitesi varsayımı)Maliye PolitikasıMaliye Politikası EE00 noktasında IS = LM = BPnoktasında IS = LM = BP

Burada, Genişletici Maliye Politikası Burada, Genişletici Maliye Politikası uygulandığında (Guygulandığında (G↑↑ ve IS ve IS ⇒⇒ ISIS11) yeni ) yeni denge E’’ noktasına ulaşılır. E’’ noktasında denge E’’ noktasına ulaşılır. E’’ noktasında potansiyel dış fazlapotansiyel dış fazla vardır. Potansiyel dış vardır. Potansiyel dış fazla, döviz kurunu (R) düşürür.fazla, döviz kurunu (R) düşürür.

RR↓↓ ⇒⇒ BP ve IS sola kayar. Ancak tam BP ve IS sola kayar. Ancak tam sermaye sermaye mobilitesimobilitesi nedeniyle BP kaymaz.nedeniyle BP kaymaz.

EE00 noktasından E’’ noktasına geçemeyiz. noktasından E’’ noktasına geçemeyiz. Sonuçta tekrar ESonuçta tekrar E00 noktasına geri döneriz.noktasına geri döneriz.

Sonuç: Genişletici Maliye Politikası Sonuç: Genişletici Maliye Politikası etkin etkin değildeğil..

i0

0 Y0

Y

i

LMIS

EE00

BP

IS1

E’’E’’


Ödemeler DengesiÖdemeler DengesiEsnek Kur Sisteminde Para ve Maliye Politikalarının Esnek Kur Sisteminde Para ve Maliye Politikalarının Etkinliği (Tam Sermaye Mobilitesi varsayımı)Etkinliği (Tam Sermaye Mobilitesi varsayımı)Maliye PolitikasıMaliye Politikası Devam…Devam…

GG↑↑ ⇒⇒ Y Y ↑↑

⇒⇒ RR↓↓ ⇒⇒ XX↓↓, M, M↑↑ ⇒⇒ (X(X--M)M)↓↓ ⇒⇒ YY↓↓

YY↑↑ ve ve YY↓↓ birbirini nbirbirini nöötrler.trler.

Bu yüzden: Genişletici Maliye Politikası Bu yüzden: Genişletici Maliye Politikası etkin değiletkin değil..

i0

0 Y0

Y

i

LMIS

EE00

BP

IS1

E’’E’’


Ödemeler DengesiÖdemeler DengesiTam Sermaye Mobilitesi Durumunda:Tam Sermaye Mobilitesi Durumunda:

Sabit Kur Sisteminde: Maliye Politikası EtkinSabit Kur Sisteminde: Maliye Politikası EtkinEsnek Kur Sisteminde: Para Politikası EtkinEsnek Kur Sisteminde: Para Politikası Etkin

para, dış denge ve döviz kuru sistemleridebis.deu.edu.tr/userweb//dilek.seymen/dosyalar/mert...

Documents