pagsusuri sa tatlong maikling kwentong "balatkayo", "tatlong buhay ni julian candelabra" at "di mo...

8/19/2019 Pagsusuri sa Tatlong Maikling Kwentong "Balatkayo", "Tatlong Buhay ni Julian Candelabra" at "Di Mo Masilip Ang L…

1/22

BALATKAYO

Ang pamagat ng kwento ay “Balatkayo” dahil ipinakita sa kwento ang pagtatago ng

sariling anyo ng mga tauhan upang pagtakpan ito o hindi maisiwalat ang tunay na

kaanyuan sa ibang tao.

“…Sadyang ang salapi ay makapangyarihan, kaibigan! Di na

miminsang nasabi mo ito at pinananaligan ko naming talaga. At

hindi lamang makapangyarihan sa pagsasagawa ng malalaking

kababalaghan sa buhay, kundi makapangyarihan pa rin sa

pagbabago ng uri ng damdamin ng tao…” – (Tiyo Antonio kay

Alberto Galang)

Carmen S. Herrera – Acosta(May-akda)

Ang may-akda ng kwentong “Balatkayo” ay si Carmen . !errera-A"osta. iya ay

ipinanganak sa #ungsod ng $aynila noong %ebrero &' &* at sumakabilang-buhay

noong ityembre &+' &,. iya ay babaeng anak nina Godoredo B. !errera at %aterna

antos. Ang kanyang ama ay isang mamamahayag at isang alkalde ng Caloo"an sa

panahon ng mga Amerikano. akuha niya ang kanyang Batsilyer sa %ilosopiya sa

/nibersidad ng %ilipinas. Ang kanyang unang trabaho ay ang pagtuturo sa $ataas na

%aaralan ng Torres sa #ungsod ng $aynila. 0niwan ni A"osta ang pagtuturo upang

maging isang full-tim na mamamahayag. iya ay naging ditor sa lingguhang

pahayagan' ang ampaguita' kung saan nailathala niya ang kanyang mga sanaysay'

mga maikling kweto at mga nobela. umulat din si A"osta sa ibang pahayagan tulad ng

#iwayway na kung saan nakatanggap siya ng parangal na Short Story ritr of th "ar

noong &12 sa kanyang kwento na 3andidata (The Candidate). atuto si A"osta na

magsulat sa tatlong wika4 0ngles' 5ilipino at 6spanyol. $ay mga sanaysay din siya na

inilimbag sa mga pahayagan tungkol sa kaugnay na mga isyu sa panahon na iyon.

aging ditor din sa A"osta at tinawag na “%agina A7ul”' bahagi siya ng isang pahayagan

sa %ilipinas na nakasulat sa wikang 6spanyol. ailimbag niya sa pahayagan na iyon ang

kanyang mga maikling kwento na nakasulat sa wikang 6spanyol. umusulat din siya ng

storya para sa dulang panradyo na kung saan ibino-broad#ast sa pampamahalaang

stasyon ng 895$ na pinamamahalaan noon ni 5ran"is"o “3oko” Trinidad. akatanggap

si A"osta ng maraming parangal at nakapalimbag ng mga ilan sa kanyang mga libro'

kabilang ang :#a Carta ;edentora y


2/22

tories) sa 6spanyol> at sa 5ilipino' :3andidata at iba pang mga 3uwento: (The ?oman

Candidate and other tories)> :8angal ng %angalan at 0ba pang $ga 8ulang %anradyo:

(An !onorable ;eputation and other ;adio %lays)> :Bulaklak ng %ag-ibig at 0ba pang $ga

Tula: (5lower o #o=e and other %oems)> at :3ahapon at gayon: (@esterday and Today)'

libro ng mga sanaysay. umabak si A"osta sa serbisyong pampahalaan noong &*

bilang linguisti# rsar#hr sa 0nstitusyon sa asyonal na ?ika na pinangunahan ng Ama

ng ?ikang Tagalog at Balarila na si #ope 3. antos. iya ang unang naging

administrador ng ahensya ng pamahalaan na sa kalaunan ay naging $hilippin %ousing

Authority . a sumunod na mga taon' sumali si A"osta sa 3agawaran ng %aggawa sa

mga ibat ibang posisyon ng pamumuno. $adalas siyang pumupunta sa 6stados /nidos

upang obserbahan ang sitwasyon ng mga manggagawa doon. aglakbay din si A"osta

sa %ransya' 6spanya' 0talya' at #ebanon. oong &,&' si A"osta ay itinalaga ng

presidente na si Carlos %. Gar"ia bilang unang 8irektor ng &urau of omn and

'inors, isang ahensya ng Dpartmnt of (abor na tumutulong sa paglikha ng mga batas

para sa mga kababaihan na manggagawa.

Buod ng Kata Ang buod ng unang liham ay si Gng. 5elisa Arguelles ay nagpahayag ng kanyang

pagkadismaya sa kanyang kaibigan na si Gng. i"torina Gu7man ng malaman niya na

ang kanyang Tiyo Antonio ay isang dukha pala' taliwas sa kanilang inaasahan na ito ay

mayaman at may ibibigay na mana sa kanyang anak na si #aura. 0binalita rin niya na ang

kasal ng kanyang anak na babae ay hindi na matutuloy. 0nakala nila na si #aura ang

gagawing tagapagmana ng kanyang Tiyo Antonio sa kayamanang naimpok nito at

napalaki sa pangngalakal sa ibang lupain. inabi rin na ipinatigil na niya ang anak sa

pag-aaral ng medisina sa kadahilanang itoy magiging tagapagmana na. 0binunyag rin ni

Gng. Arguelles ang sapilitang pakikipag-usap nila sa kasintahan ng anak na huwag ng

hangarin na makaisang-palad si #aura kahit alam nilang nagkakagustuhan at nag-iibigan

ang dalawa.0big nilang maikasal ang anak sa lalaking may pera din. ubalit biglang

nagbago ang lahat ng malaman nilang nagkukunwari lamang pala ang kaniyang Tiyo

Antonio. Ang unang liham sa kwento ay nagpapahayag ng pagpapalabas ng sama ng

loob ni Gng. Arguelles sa kanyang Tiyo Antonio at sa pagpapanggap at pagsisinungaling

nito. Ang buod ng pangalawang liham ay galing kay uana #ope7 tungo sa pinsan

nitong si Gng. ;osario Gome7. akapaloob sa liham ang pagkapoot at pasasalamat ng

Gng. sa nangyari dahil muntikan ng maikasal ang anak nilang si ;i"ardo sa anak na


3/22

babae ng mga Arguelles na si #aura. 0nilahad niya ang magiging pagsisi nila kung

sakaling matuloy ang kasalan. 0sinaad din niya kung gaano naawa ang anak sa dalaga D

kay #aura. 0pinaliwanag ng ama ni ;i"ardo na sa isang binatang katulad niya na may

magandang tindig at mabuting tikas ay dapat siguruhin ang salapi. inabi niya rin sa

pinsan niya na pinagbakasyo muna nito ang anak. Ang buod ng pangatlong liham ay galing kay ;i"ardo Gome7 sa kaibigang si 5idel

#o7ada. 0sinaad niya sa liham na ang kasal nila ay hindi na matutuloy sa kadahilanang

ang dalaga na si #aura ay pobre pala. 0nakala nila na ang kanyang magiging asawa ay

makakatanggap ng malaking dote na ibibigay ng tiyong nanggaling sa 6uropa at umanoy

isang milyonaryo' na karibgat-dingat ay isa lamang palang hambog at ma pobre pa kaysa

mas pobreng pulubi sa pintuan ng simbahan sa 3iyapo kung Biyernes. 0pinaalam din niya

sa kaibigan na siya ay naghahanap na naman ng magiging bagong nobya. Ang buod ng pang-apat na liham ay galing kay Arturo Gon7ales sa tanging

kaibigan na si %ablo 5lores. inabi niya sa liham na lubos at baliw na baliw siya sa

kaligayahan at gusto niyang ang kanyang kaibigan ang unang mabalitaan nito. inabi

niya sa kanyang liham na ang kasal ni #aura ay hindi na matutuloy sa kadahilanang

nalaman ng mapapangasawa ni #aura na siya ay katulad niya rin na isang dukha

sapagkat ang tiyong nanggaling sa 6uropa at Amerika na umanoy siyang magbibigay ng

malaking dot sa kanyang apo ay isa palang maralita ring kamukha niya. Ang buod ng panlimang liham ay galing kay #aura Arguelles sa matalik na kaibigan

na si oseina #im. 0pinahayag ni #aura ang kaligayahan nito ng malaman na ang kasal

nila ni ;i"ardo #ope7 ay hindi na matutuloy. inabi niya na ang kayaman ng kanyang

#olo Antonio ay isang hadlang sa pagmamahalan nila ng kanyang sinisinta na si Arturo.

0pinahayag pa niya na kapag siya ay natapos na sa pagaaral ay matutulungan niya na si

Arturo sa kanyang propesyon. $akikita talaga na si #aura ay galak na galak sa pagsulat

niya ng liham na iyon.

Ang buod ng pang-anim na liham ay galing kay Tiyo Antonio sa kaibigang si Alberto Galang. 0nilahad niya sa liham niya na sadyang makapangyarihan talaga ng

salapi. 8agdag pa niya na itoy hindi lamang makapangyarihan sa pagsasagawa ng

malalaking kababalaghan sa buhay' kundi makapangyarihan pa rin sa pagbabago ng uri

ng damdamin ng tao.

!agsusur"A. #r" ng !am$an"t"kan


4/22

Ang kwentong “Ba%atkayo” ay nauuri sa “K&ento ng Tauan' dahil taglay nito ang

pagka-sentro sa mga tauhan at sa kanilang bawat galaw sa kwento na kung saan

humahantong sa pagkita sa tunay na katauhan ng mga karakter.

“Subalit ngayon ay naiba na ang mga pangyayari. Si (aura ay

katulad ko rin palang isang dukha, sapagkat ang tiyong

nanggaling sa )uropa at Amrika, na umano*y siyang magbibigay

ng malaking dot sa kanyang apo ay isa palang maralita ring

kamukha ko.” – ( Arturo Gon7ales kay %ablo 5lores)

B. st"%o ng !ag%a%aad Ang paglalahad na ginamitEginawa ng may-akda ay sa pamamagitan ng “paliham

na pamamaraan” na kung saan nalahad ang daloy ng ng kwento. inimulan ang kwentosa liham ni Gng. 5elisa Arguelles na kung saan naglalaman ng daloy ng kwento. 0nilahad

niya sa liham ang kanyang mga dinaramdam partikular na kanyang mga hinanakit at poot

sa nangyari. At winakasan naman ang kwento sa pamamagitan naman ng liham ni Tiyo

Antonio na kung saan inilahad niya ang totoong pangyayari at kung paano nabuksan ang

kanyang mga mata sa pagpapanggap na nagaganap sa kaniyang pamilya. “/nang

panauhang pananaw” ang ginamit na paningin o punto de =ista ng may-akda sa kwento

dahil ang mga tauhan mismo ang nagkukwento.

“'inamahal kong +inaung malalaman mo lamang ang kalungkutang naghahari sa

aking kalooban ngayon! atakut-takot na mga kabiguan ang

sinapit ng aming kabuhayan!...” – (Gng. 5elisa Arguelles kay

Gng. i"torina Gu7man)


miminsang nasabi mo ito at pinananaligan ko naming talaga. At hindi lamang makapangyarihan sa pagsasagawa ng malalaking



Alberto Galang)

C. Tayutay

- salita o isang pahayag na ginagamit upang bigyan diin ang isang kaisipan o

damdamin. inasadya ng pagpapayahag na gumagamit ng talinghaga o di-karaniwang

https://tl.wikipedia.org/wiki/Salitahttps://tl.wikipedia.org/wiki/Talinghagahttps://tl.wikipedia.org/wiki/Talinghagahttps://tl.wikipedia.org/wiki/Salita


5/22

salita o paraan ng pagpapahayag upang bigyan diin ang kanyang saloobin.

(?ikipedia.org)

Sadyang ang sa%a$" ay maka$angyar"an*'

Ang tayutay na ito ay mauuri sa personipikasyon o pagsasatao dahil ipinakitadito ang isang deskripsyon ng isang tao na “makapangyarihan” na hindi naman

nagagawa ng bagay (pera). Ang tayutay na personipikasyon o pagsasatao ay

ginagamit upang bigyang-buhay' pagtaglayin ng mga katangiang pantao - talino'

gawi' kilos ang mga bagay na walang buhay sa pamamagitan ng mga pananalitang

nagsasaad ng kilos.

*na$a$a%undag sa kan"%ang $uso.' Ang tayutay na ito ay nauuri pa rin sa personipikasyon o pagsasatao dahil

kailanmay hindi lumulundag ang puso at tao lamang at mga hayop ang maaaring

makalundag. Ang tayutay na personipikasyon o pagsasatao ay ginagamit upang

bigyang-buhay' pagtaglayin ng mga katangiang pantao - talino' gawi' kilos ang mga

bagay na walang buhay sa pamamagitan ng mga pananalitang nagsasaad ng kilos.

Ba%"& na +a%"& ako sa ka%"gayaan,' Ang tayutay na ito ay maauri sa pagmamalabis dahil lubhang pinalalabis ang

kaligayahan ng isang tao na hindi naman hahantong sa pagiging baliw. Ang tayutay

na pagmamalabis o hayperbole' ito ay lagpalagpasang pagpapasidhi ng kalabisan

o kakulangan ng isang tao' bagay' pangyayari' kaisipan' damdamin at iba pang

katangian' kalagayan o katayuan.

S"m+o%o Ang simbolo na ginamit ng may-akda sa maikling kwento ay ang $era o

kayamanan. 0to ang ugat at mismong nagpaikot sa kwento. 0nilahad ng simbolong

ito ang tunay na katauhan ng bawat karakter sa kwento. 0to ang naging problema at

naging solusyon sa maikling kwento.

“Subalit ngayon ay naiba na ang mga pangyayari. Si (aura ay

katulad ko rin palang isang dukha, sapagkat ang tiyong

nanggaling sa )uropa at Amrika, na umano*y siyang magbibigay

https://tl.wikipedia.org/wiki/Buhayhttps://tl.wikipedia.org/wiki/Buhayhttps://tl.wikipedia.org/wiki/Buhayhttps://tl.wikipedia.org/wiki/Buhay


6/22

ng malaking dot sa kanyang apo ay isa palang maralita ring

kamukha ko.” – (Arturo Gon7ales kay %ablo 5lores)


miminsang nasabi mo ito at pinananaligan ko naming talaga. At

hindi lamang makapangyarihan sa pagsasagawa ng malalaking



Alberto Galang)

. Sar"%"ng eaksyon/. Mga $ans"n at $una sa0

a. st"%o ng A&tor

Ang istilo na ginamit ng awtor ay epektibo dahil nabibigyan ng kapanabikan ang

mga mambabasa upang basahin at tapusin ang kwento. a paraang paliham na

pakwento ay nabibigyang ideya ang mga mambabasa sa tunay na katangian ng mga

katauhan. alalantad ang mga pangyayari sa paraang ito.

“Subalit ngayon ay naiba na ang mga pangyayari.Si (aura

ay katulad ko rin palang isang dukha, sapagkat ang tiyong

nanggaling sa )uropa at Amrika, na umano*y siyang

magbibigay ng malaking dot sa kanyang apo ay isa

palang maralita ring kamukha ko.” – (Arturo Gon7ales kay

%ablo 5lores)

+. 1a%a& ng !angyayar"

Ang kwento ay kinapapalooban ng mga saloobin at reaksyon ng mga tauhan.

0sa-isang nalantad ang mga tunay na katangian ng mga tauhan sa bawat liham na

mayroon ang kwento.

“'inamahal kong +ina

ung malalaman mo lamang ang kalungkutang naghahari

sa aking kalooban ngayon! atakut-takot na mga

kabiguan ang sinapit ng aming kabuhayan! 'apalad kang

di-hamak kaysa sa akin sapagkat ikaw ay walang mga

anak na lalaking pinapag-aaral at tinuturan at walang mga


7/22

anak na babang laging nagiging laman ng isipan dahil sa

kanilang magiging kapalaran.” – (Gng. 5elisa Arguelles

kay Gng. i"torina Gu7man)

c. Mga Tauan

1ng. 2e%"sa - bilugang tauhan. a simula' siya ay isang mapagmalasakit na

pamangkin sa kanyang Tiyo Antonio ngunit sa kalaunan ng kwento'

siya ay nagpakita ng pagkagahaman sa kayamanan ng kanyang tiyo.

“+ang kausapin na namin ng tiyakan ang iyo Antonio

hinggil sa kanyang mga kayamanan, at hinggil sa ibibigay nyang dot kay (aura ay nagwalang-bahala na po ikamo

at saka sinabing siya raw naman ay walang gaanong

kayamanan, at mahanga ang natitirang kaunti ay kulang

pang ipamayad niya sa kanyang mga

pinagkakautangan...”

Laura - tauhang lapad. anatili ang kanyang katauhan mula umpisa hanggang sawakas ng kwento. 0sa siyang babaeng mapagmahal sa pamilya at hindi

gahaman.

“'aligayang-maligaya ako ngayon. Ang sinasabing

kayamanan ng (olo Antonio ay siyang naglagay ng

malaking hadlang sa pag-iibigan namin ni Arturo.

+gayong ito*y wala na, ako*y muling mapapalapit sabinatang aking iniibig...”

Arturo - tauhang lapad. Gaya ni #aura nanatili rin ang kanyang katauhan. iya ay

isang binatang umibig kay #aura. anatili ang kanyang pagmamahal kay

#aura mula sa umpisa hanggang wakas.


8/22

“/miibig ako*t iniibig naman, mangyayari kaya akong

makalimot gaano man kalaking pagpipilit ang ginawa ko at

paglamukot sa sarili kong puso0...”

"cardo - bilugang tauhan. a umpisa siya ay isang binatang magalang sa pamilya ni

#aura ngunit kalaunan ay kung anong pagmumura ang sumagi sa kanyang

isipan kaugnay sa #olo Antonio ni #aura.

“...karingat-dingat ay isa lamang palang hambog at mas

pobr kaysa mas pobrng pulubi sa pintuan ng simbahan

sa iyapo kung &iyrns!...”

T"yo Anton"o - bilugang tauhan. a simula ay nakita kung gaano siya kayaman sa

pamamgitan ng pagbibigay ng mga di basta-bastang regalo sa kanyang

pamangkin at mga apo pero kalaunan ay ipinalabas niyang siyay

mahirap lamang at maraming pinagkakautangan.

“'agpapatuloy ako sa aking kasalukuyang katayuan --isang mahirap na pakainin! %uwag kang tumawa, Albrto!

At pagkatapos kung nasa mga dapat kalagayan ang lahat,

sa loob marahil ng isang taon, ay saka ko pa lamang

ibibigay ang kaniya-kaniya...”

3. B"sang !am$an"t"kano B"sa sa s"$

ang mabasa ko ang maikling kwento' naisip ko na may malaking epekto talaga

ang pera o kayamanan sa kung anong magiging katauhan ng isang tao. $aging sa

pamilya ay nagiging hadlang ito sa pagkakaroon ng matiwasay at tahimik na buhay

dahil nakakapagbigay ito ng hindi pagkakaintindihan at minsay kaguluhan.

“aibigang Albrto

…Sadyang ang salapi ay makapangyarihan,kaibigan! Di na miminsang nasabi mo ito at pinananaligan


9/22

ko naming talaga. At hindi lamang makapangyarihan sa

pagsasagawa ng malalaking kababalaghan sa buhay,

kundi makapangyarihan pa rin sa pagbabago ng uri ng

damdamin ng tao…” – (Tiyo Antonio kay Alberto Galang)

o B"sa sa amdam"n

ang mabasa ko ang kwento' nakita ko na ang mga tauhan ay may kani-

kanilang ng damdamin sa kwento. $araramdaman talaga ng mambabasa ang ibat

ibang saloobin dahil lantad ito sa bawat liham na nakapaloob sa kwento. akadama

ako ng kasiyahan nang mabigyan talaga ng kalayaan si #aura sa pagmamahalan nila ni

Arturo' at walang sinumang makakapigil sa pagmamahalan nila na kahit pera ay hindi

ito mabibili. ararapat lamang na bigyan ng kalayaan ang dalawang pusong

nagmamahalan.

“'arahil ay iisipin mong ako*y nalulungkot at

nagdaramdam sa nangyaring nito. +gunit maling-mali ka.

'aligayang-maligaya ako ngayon. Ang sinasabing

kayamanan ng (olo Antonio ay siyang naglagay ng

malaking hadlang sa pag-iibigan naming ni Arturo.” –

(#aura Arguelles kay oseina #im)

o B"sa sa Asa% 4 Kaasa%an

0big ipahiwatig ng kwento na ang pera ay hindi susi sa pagkakaroon ng masaya

at mapayapang buhay. apagtanto ko na dapat mahalin ko ang aking kapwa lalong lalo

na ang aking pamilya ng walang kondisyon. At hindi dapat tumingin sa kung anong

mayroon ang isang tao' tratuhin ang lahat na pantay-pantay dahil sa mata ng 8iyos

tayo ay iisa at walang pinagkaiba.

“Ang iyo Antonio ay naghahanda ngayon ng pagtungo sa

lalawigan. 'abuti nga! ung hindi pa siya magkukusang

umalis ay nag-aalaala akong magkulang kami sa kanya


10/22

ng rspto at mapaalis namin siya! %uwag na siyang

makabalik-balik pang tumuntong dito sa amin sa ginawa

niyang mga kahihiyan sa aming angkan!...” – (Gng. 5elisa

Arguelles kay Gng. i"torina Gu7man)

o B"sa sa L"$unan

ais ng kwentong ito na mahubog ang bawat indibidwal bilang isang tunay at

nararapat na tao' na hindi sa lahat ng pagkakataon ay pera ang solusyon. 0minumulat

nito ang mga tao na dapat magsikap at hindi umasa sa iba dahil lahat naman ng sikap

ay may katumbas na saya sa huli.

“ilala mo si (aura ko – isang dalagang hindi tumitingin sa

salapi at hindi nagbibigay-halaga sa mga bagay na may

kinalaman dito. $ara sa kanya*y nasa pagsisikap at pag-

iimpok naming ang kayamanang balang-araw ay

mangyayari naming ipagmalaki, at nasa magiging mga

bunga ng aming pagsinta ang magandang haharaping

naghihintay sa amin…” – (Arturo Gon7ales kay %ablo5lores)


11/22

Tat%ong K&ento ng Buay n" 5u%"an Cande%a+ra Ang pamagat ng kwento ay “Tatlong 3wento ng Buhay ni ulian Candelabra” dahil

ipinakita o inilahad sa kwento ang tatlong sitwasyon na kung saan sangkot si ulian at

ang mga sitwasyong iyon ang nagpabuo o humubog sa kung sino at ano si ulian sa

kasalukuyan at hinaharap.

“Sa hukuman, isa lang ang alibi na ibinigay ni 1ulian sa

kasong pagpatay na inihain laban sa kanya, kasama ng

mahigpit na pag-iwas sa nanunumbat na mga mata ng

kanyang ama %indi ko po napigilan ang aking sarili!” –

(ulian Candelabra)

Lua%at" Baut"sta

(May-akda)i #ualhati Bautista ay isang bantog na babaeng %ilipinong manunulat. 3adalasan'

ang mga akda niya ay nasa anyong nobela o maikling kwento' pero nakalikha na rin siya

ng ilang akdang-pampelikula. %inanganak si #ualhati Bautista sa Tondo' $aynila noong

8isyembre 2' &*1. agtapos siya sa 6milio a"into 6lementary "hool noong &1F' at

sa Torres !igh "hool noong &,2. aging ournalism maor siya sa #y"eum o the

%hilippines' ngunit nag-drop out bago man niya matapos ang kanyang unang taon.0lan sa mga nobela niya angs4 Gapo' 8ekada HI' at Bata' Bata' %aHno 3a

GinawaJ na nakapagpanalo sa kanya ng %alan"a Award ng tatlong beses4 noong &F'

&F+' at &F*. akatanggap din siya ng dalawang %alan"a Award para sa dalawa sa

kanyang mga maikling kwento4 Tatlong 3uwento ng Buhay ni uan Candelabra (unang

gantimpala' &F2) at Buwan' Buwan' !ulugan mo Ako ng undang (pangatlong

gantimpala' &F+). oong &F*' ang kanyang s"ript para sa Bulaklak ng City ail ay

nagwagi bilang Best tory-Best "reenplay sa $etro $anila 5ilm 5esti=al' 5ilm A"ademy

Awards' at tar Awards.

Buod ng Kata Ang maikling kuwentong Tat%ong Ku&ento ng Buay n" 5u%"an Cande%a+ra ay

tungkol sa buhay ni ulian na madaling matukso at may kahinaan sa pagkilatis kung

ano ang nakabubuti at nakasasama sa kanya. iya ay nagnakaw' nakiapid sa asawa

ng iba at nakapatay ng tao kung kayat sa huli ay nabigyan siya ng parusa'

pagkakulong sa kasong pagpatay.

!agsusur"


12/22

A. #r" ng !am$an"t"kan Ang maikling kuwentong Tatlong 3uwento ng Buhay ni ulian Candelabra ay isang

uri ng trahedya. 0to ay dahil sa bawat kasalanang nagagawa ng pangunahing tauhan

ay may parusa na nagiging dahilan ng sobra niyang kalungkutan at kamiserablehan

ng buhay. !anggang sa wakas ay nabigo siya' at patuloy na naging masaklap ang

kanyang buhay.

“Sa hukuman, isa lang ang alibi na ibinigay ni 1ulian sa kasong

pagpatay na inihain laban sa kanya, kasama ng mahigpit na pag-

iwas sa nanunumbat na mga mata ng kanyang ama %indi ko po

napigilan ang aking sarili!” – (ulian Candelabra)

B. st"%o ng !ag%a%aadinimulan ng may-akda ang kwento sa pagpapakilala at paglalarawan sa tauhan

na si ulian Candelabra. Bahagyang naging magulo ang mga pangyayari sa kuwento'

sa tuwing nagkakaroon ng flash ba#k . gunit masasabing nakatulong din ito upang

maging madetalyado at klaro ang kuwento.

“Siya si 1ulian 2andlabra. Anak ng isang mag-asawang

bagama*t mahirap, kung ipagsabi nga ng tatay niya, ay

nabubuhay ng marangal…”

“3ano*n man ay maagang natutunan ni 1ulian na mahirap

mabuhay nang marangal kung gutom ka, o, sa kaso niya bilang

isang bata kung marami kang kailangan na hindi mo mabili.”

C. Tayutay


damdamin. inasadya ng pagpapayahag na gumagamit ng talinghaga o di-

karaniwang salita o paraan ng pagpapahayag upang bigyan diin ang kanyang

saloobin. (?ikipedia.org)

“1u%$"ng &a%ang um$ay ang "na+ot n"ya sa tatay n"ya nang magsum+ong s"

A%"ng Sandra*'

Ang tayutay na ito ay nasa uri na pagmamalabis dahil sa pahayag na

pinalalabisan pamamaraan ng pagulpi' hindi maaaring maging walang humpay ang

panggugulpi dahil hahantong ito sa kamatayan. Ang tayutay na pagmamalabis o

hayperbole' ito ay lagpalagpasang pagpapasidhi ng kalabisan o kakulangan ng isang

https://tl.wikipedia.org/wiki/Salitahttps://tl.wikipedia.org/wiki/Talinghagahttps://tl.wikipedia.org/wiki/Salitahttps://tl.wikipedia.org/wiki/Talinghaga


13/22

tao' bagay' pangyayari' kaisipan' damdamin at iba pang katangian' kalagayan o

katayuan.

“At sagad-ka%u%u&a ang ner+"yos na aa%"$"n sa kanyang $agkatao*'

Ang tayutay na ito ay nasa uri na pagmamalabis dahil sa pahayag. 0toy hindi

kapani-paniwala na aabot hanggang kaluluwa ang nerbiyos. Ang tayutay na

pagmamalabis o hayperbole' ito ay lagpalagpasang pagpapasidhi ng kalabisan o

kakulangan ng isang tao' bagay' pangyayari' kaisipan' damdamin at iba pang

katangian' kalagayan o katayuan.

“!a$atay"n k"ta, !a$atay"n k"ta6 aas,'

Ang tayutay na ito ay nasa uri na metapora sapagkat inilarawan nito ang tao na

ahas na kung literal nating papakahulugan ay wala naming tao na isang hayop. Ang

tayutay na metapora ay tiyak na paghahambing ngunit hindi na ginagamitan ng

pangatnig. agpapahayag ito ng paghahambing na nakalapat sa mga pangalan'

gawain' tawag o katangian ng bagay na inihahambing.

S"m+o%o

!era - sumisimbolo sa tuksong magnakaw.

“…at nag-iisa siya sa sala malapit sa bukas na platrang kinalalagyan ng pitaka ni Aling Sandra. 4lang pagkakataonnang nangyayari iyon at tantiyado na niya, na maaari siyang maiwan sa loob nang may sapat na sandali paramakasalisi sa sa platra, makahugot sa pitaka ni Aling Sandra…”

T"ra-t"rang $agka"n - sumisimbolo sa masidhing kahirapan.

“ain na, 1ulian. 'alinis naman 5yan, sinr6ing spoon5yan…”


a. st"%o ng A&tor


14/22

ailahad ito ng mabuti at malinaw ang detalye. $aayos na naipakilala ang mga

tauhan. 8ahil dito' naging napakaganda ng kuwento kaya itoy nagbigay ng kalinawan

ng mensahe.



mahigpit na pag-iwas sa nanunumbat na mga mata ng

kanyang ama %indi ko po napigilan ang aking sarili!” – (ulian

Candelabra)

+. 1a%a& ng !angyayar"

inimulan ng may-akda ang kwento sa pagpapakilala at paglalarawan sa tauhan

na si ulian Candelabra. Bahagyang naging magulo ang mga pangyayari sa kuwento'

sa tuwing nagkakaroon ng flash ba#k . gunit masasabing nakatulong din ito upang

maging madetalyado at klaro ang kuwento.




c. Mga Tauan

5u%"an Cande%a+ra – bilugang tauhan. $ula simula hanggang wakas hindi siya

nagbago. agpadala pa din siya sa tukso ng buhay.



mahigpit na pag-iwas sa nanunumbat na mga mata ng kanyang ama %indi ko po napigilan ang aking sarili!”

Tatay n" 5u%"an – tauhang lapad dahil simula hanggang wakas siya ay nanindigan sa

pagiging “marangal” sa buhay.





15/22

A%"ng Sandra D tauhang bilugan dahil noong una siya ay mabait kay ulian sa

kadahilanang itoy mapagkakatiwalaan ngunit nang $akita niya na may

ginawang kasalanan si ulian ay nag-iba na ito.

“Saktong ibinalik niya sa lugar ang pitaka ni Aling Sandra

nang bigla itong pumasok. At namakas sa mukha nito ang

pagkagulat, na may halong pagkagalit.”

A%"ng Conn"e – tauhang bilugan dahil sa simula siya ay mabait kay ulian pero sa

kalaunan ay tinukso nito si ulian at humantong sa isang kasalanan na

naman ang kanilang nagawa.

“%alika sa tabi ko. Sus, 1ulian, h*wag kang manginig! Ano

ka ba, para mahawakan ka lang!....(alaki ka, baba 5ko,

walang masama dito, 1ulian…”


ang mabasa ko ang kwento may mensaheng nais itong ipaabot> dapat na

maging matatag tayo sa mga tukso' alaming mabuti ang mga kilos at desisyong

makabubuti at makasasama sa iyo' at layuan ang anumang uri ng kasalanan.

“Ang sksi-sksi ni Aling 2onni nang dumating siya.

+ahihiya tuloy siyang tumingin sa dibdib nito…”

o B"sa sa amdam"n

$atapos kong basahin ang kwento' nanaig sa akin ang pagkapoot kay ulian at

pagkaawa sa mga magulang nito. !indi ko lubos maisip kung bakit parating natutukso

si ulian na alam naman niya ang magiging kalalabasan ng mga maling gawa niya. At

naaawa ako sa mga magulang niya dahil ibig nilang lumaki ng “marangal” ang anak

ngunit wala pa ring pagbabago kahit na anong gawin nila.

“$agkatapos n*yon, tinanong niya ang Diyos

“Diyos ko, ba*t ko nagawa 5yon0” At muli, ang tanging

katwiran na ginamit niya rin no*ng kasalukuyang

nilulumpo siya ng tatay niya na may limang taon na ang

nakararaan +atukso lang po ako!”


16/22


ais ipabatid ng kwento na ang tiwala ay hindi dapat mawala sa isang tao dahil

kapag itoy nawala' mahirap na itong mabalik pa. At' ang paggawa ng kasalanan ay

hindi na dapat pang ulitin dahil hindi mo lang inilalagay ang sarili mo sa masama pati naang mga magulang mo na mismong nagpalaki sayo.

“%indi na nakapasok pa si 1ulian sa bahay ni

Aling Sandra o sa bahay ng kahit sino pa – mula n*on.

'atagal bago nakalimutan ng mga tao ang nangyari.

Ang totoo, maraming pagkakataon na nahuli niyang

pinag-uusapan ng matatanda ang ginawa niya…”

o B"sa sa L"$unan

ais ng kwentong ito na mahubog ang bawat indibidwal bilang isang marangal at

mapagkakatiwalaang indibidwal. 8apat na maging matatag tayo sa mga tukso' alaming

mabuti ang mga kilos at desisyong makabubuti at makasasama sa iyo' at layuan ang

anumang uri ng kasalanan.

“3utom na gutom siya at nagkalat ang pagkain,hindi niya napigilan ang kanyang sarili! ulad ding hindi

siya nakapigil sa harap ng katotohanang walang-wala

siyang pra at naro*n lang ang pitaka ni Aling Sandra.

+a nasa panahon siya ng kapusukan at kainitan ng

dugoy*y ibinilad sa kanya ni Aling 2onni ang maganda*t

mabangong sarili…”


17/22

" Mo Mas"%"$ Ang Lang"t

Ang pamagat ng kwento ay “8i $o $asilip Ang #angit” dahil mabisa nitong

tinatalakay ang kung ano ang buhay na kinalalagyan ng mga taong pinagkaitan ng

karapatan at pantay na pagtingin mula sa lipunan.

“Ang hirap ng lagay namin do*n par. $ara kaming tat, sa

tabi ng isang basong gatas. &akit mdyo maaskad ang

kara ko. ung tingnan ako ng mayayamang taga

sabdibisyon parang bang sa anumang sandali*y lolooban

ko ang malaki at magaganda nilang bahay…” D (Asawa ni

#uding)

Ben7am"n !ascua%(May-akda)

i Benamin %as"ual ay isang %ilipinong nobelista na isinilang sa #aoag' 0lo"os

orte. iya ay nagsulat ng mga maiikling kwento at nobela sa wikang 0lo"ano. iya din

ang nagsalin ng ;ubKiyKt o


18/22

5yung nagtayo n*on, kantro 5ko par 9 5yon bang tagahalo

ng smnto.” D (Asawa ni #uding)

B. st"%o ng !ag%a%aadinimulan ng may-akda ang kwento sa pamamagitan ng pagsasalaysay ng asawa

sa nangyari sa kaniyang asawa at sa kung paano siya humantong sa kulungan.

agkaroon ng lash ba"k sa mga pangyayari.

“…at pag-iinitan ka pa. &ago ka pa lang dito, par. "an ang

unang matututuhan mo dito sa ob-lo pagtagal-tagal mo.

/miiyak kanina ang waswas ko, par. 4si ka lang, sabi ko. 4to

ang kapalaran natin, . +aawa siguro sa 5kin. 'atagal nang ito

ang haybol ko at bibilang pa ng maraming taon na ito ang

haybol ko. Sabi ko naman, ayaw ka ba n*on, konkrto ang bahay ko at ginugwardiyahan pa ng ls-pu0 +agpapatawa

lang ako, par lungkot din ako. Sabik na ako sa laya, par.

+aaawa na rin ako sa waswas ko na di ko alam kung paano

nabubuhay ngayong narito ako sa ob-lo…” D (Asawa ni

#uding)

C. Tayutay


damdamin. inasadya ng pagpapayahag na gumagamit ng talinghaga o di-

karaniwang salita o paraan ng pagpapahayag upang bigyan diin ang kanyang

saloobin. (?ikipedia.org)

"sang kut"ng na na+a%"an ng %eeg'

Ang uri ng tayutay na ito ay metapora sapagkat inihahambing ang bata sa isang

kuting na nabalian ng leeg. Ang tayutay na metapora ay tiyak na paghahambing

ngunit hindi na ginagamitan ng pangatnig. agpapahayag ito ng paghahambing na

nakalapat sa mga pangalan' gawain' tawag o katangian ng bagay na inihahambing.

$arang asong nagaana$ ng ma$a$anganakan,'

Ang uri ng tayutay na ito ay nasa pagtutulad sapagkat tuwirang inihahambing

ang tao sa isang aso. Ang tayutay na pagtutulad ginagamit sa paghahambing ng

dalawang magkaibang bagay' tao' pangyayari at iba pa. Gumagamit ng mga salitang

tulad ng' gaya ng' para ng' kawangis' atbp.

https://tl.wikipedia.org/wiki/Salitahttps://tl.wikipedia.org/wiki/Talinghagahttps://tl.wikipedia.org/wiki/Salitahttps://tl.wikipedia.org/wiki/Talinghaga


19/22

S"m+o%oLang"t - dahil ipinapakita na ang langit ay sumisimbolo sa kalayaan. /nti-unting

nawawalan ang pangunahing tauhan ng pag-asa na makamit ang kalayaan na nararapat

sa kanila.

”Sabik na ako sa laya, par. +aaawa na rin ako sa waswas

ko na di ko alam kung paano nabubuhay ngayong narito ako

sa ob-lo.” – (Asawa ni #uding)

Bu&aya- ito naman ay ang mga taong gahaman sa salapi o mga taong walang

pakialam sa kanilang kapwa. 0to ay sinisimbolo ng mga do"tor at nars at ang mga

mayayamang nakatira sa sabdibisyon sa akda.



kara ko. ung tingnan ako ng mayayamang taga

sabdibisyon parang bang sa anumang sandali*y lolooban

ko ang malaki at magaganda nilang bahay…” D (Asawa ni

#uding)


a. st"%o ng A&tor agsimula ang awtor sa paglalahad sa isang sitwasyon na siyang naging ugat at

daloy sa kwento. Gumamit ng balbal na uri ng wika ang may-akda sa kwento. 0to ay nasa

“/nang %anauhang %ananaw”.



kara ko. ung tingnan ako ng mayayamang tagasabdibisyon parang bang sa anumang sandali*y

lolooban ko ang malaki at magaganda nilang bahay…” D

(Asawa ni #uding)

+. 1a%a& ng !angyayar"agsimula ang tauhan (asawa ni #uding) sa pagsalaysay sa nangyari sa asawa at

sa kung paano siya humantong sa kulungan at kung anong mga pagsubok ang dumating

sa buhay nila ng kanyang waswas.


20/22

“– at pag-iinitan ka pa. &ago ka pa lang dito, par. "an ang unang

matututuhan mo dito sa ob-lo pagtagal-tagal mo./miiyak

kanina ang waswas ko, par. 4si ka lang, sabi ko. 4to ang

kapalaran natin, . +aawa siguro sa 5kin. 'atagal nang ito

ang haybol ko at bibilang pa ng maraming taon na ito ang

haybol ko. Sabi ko naman, ayaw ka ba n*on, konkrto ang

bahay ko at ginugwardiyahan pa ng ls-pu0 +agpapatawa

lang ako, par lungkot din ako. Sabik na ako sa laya,

par. +aaawa na rin ako sa waswas ko na di ko alam

kung paano nabubuhay ngayong narito ako sa ob-lo.” D

(Asawa ni #uding)

“Ang hirap ng lagay namin do*n par. $ara kaming tat, sa tabi ng

isang basong gatas. &akit mdyo maaskad ang kara ko.ung tingnan ako ng mayayamang taga sabdibisyon

parang bang sa anumang sandali*y lolooban ko ang

malaki at magaganda nilang bahay. Ang talagang dahilan

lang nama*y nakakapagpapangit ang aming barung-

barong, sa tingin, sa magaganda nilang bahay sa

sabdibisyon at ibig nilang kami*y umalis. %irap kami no*n,

par. Ang layo ng iniigiban ko ng tubig. ala pang ilaw.

Ayaw kaming pakabitin ng korynt sa sabdibisyon. Ang

ibig nga nila*y ami*y umalis.” D(Asawa ni #uding)

c. Mga Tauan

Asa&a n" Lud"ng - tauhang bilugan dahil sa simula siya ay marangal at iniisip ang

kapakanan ng kanyang pamilya ngunit kalaunan ng mangyari

ang hindi dapat mangyari sa kanyang sa asawa sa ospital na

kanyang pinagtatrabahuan ay naghimagsik siya.

“+aupo ang waswas ko sa lobi at naghihintay. At

nakalimutan na siya par. Sinabi kong

nakalimutan, pro ang dapat 5atang sinabi ko*y

hindi inintindi. Dahil bint minutos pa ang

naka:raan, sabi ng waswas ko, hindi pa rin

sumisipot ang nars na nagsabi sa kanya na

maghintay siya ro*n…”

Lud"ng – tauhang lapad dahil hanggang sa huli ipinakita niya ang pagiging mabait at

mapagmahal na asawa.


21/22

“ala pa 5kong masasabi sa 5yo tungkol sa

waswas ko. 'abait siya, par. Siya 5yong kung

sisigawan mo*y tatalungko na lang sa isang sulok.

Sunud-sunuran sa gusto ko, par. 'aganda pa.

nakita mo naman sa bisitor rum kanina. ' mukha

naman, di ba0”


ang mabasa ko ang kwento' napagtanto ko na noon pa man ay lantad na ang

hindi pantaty-pantay na pagtrato sa mga mahihirap at sa mga mayayaman. %awang

pinagtutuunan lamang ng pansin ang mga mayayaman sa kadahilanang sila ay may

kaya at may maibibigay kaysa sa mga mahihirap na kahit sentimo ay walang maibigay.

“)to na par. +ang dumating sila sa ospital, sabi

ng waswasko – sa ospital na ginawa namin par –

salubungan daw sa kanila ang mga nars at

attndant. Akala siguro, par misis ni 'r. 2a;u#om

ang waswas ko.” – (Asawa ni #uding)

“&umaba raw ng kots ang waswas ko, sapo ang

parang babagsak ang tiyan, at sabi raw k 'r.2a;u#om “Salamat ho, 'r.2a;u#om,” at no*n siguro

nalaman ng mga sumalubong na ang waswas k*y

nakisakay lang sa kots. $agkatapos, sabi ng

waswas ko sa mga nars, nang umalis ang kots

“Sa pri ward lang ako.” – (Asawa ni #uding)

“$ar, isa-isa raw tumalikod ang mga nars at

attndant. ' natira raw namang isang nars, na

sabi raw sa waswas ko “itingnan ko ho kung m

bakant pa. maghintay muna akyo 5ron.”” -(Asawa ni #uding)

o B"sa sa amdam"n

$atapos kong mabasa ang akdang ito' nakaramdam ako ng pagkapoot

tulad ng naramdaman ng tauhan sa akda sapagkat hindi man lang siya tinulungan ng

mga taong may kakayahang magpaanak sa kanyang asawa. akakalungkot isipin na

kung sino pa ang mga taong nasa mataas na antas ay siya pang walang

pagmamalasakit sa kapwa.


22/22

“Do*n na napanganak ang waswas ko, at nang

pagkaguluhan siya ng mga nars at do#tor at isakay sa

wiltsr at isugod sa lbytor para dalhin sa mrdiynsi

rum, huli na ang bata.” – (Asawa ni #uding)


“!indi maitatama ang isang pagkakamali ng isa pang pagkakamali”. a ginawa ngtauhan sa akda' alam niyang hindi makatarungan ang ginawa sa kanyang asawa

ngunit ngunit mas mali pa rin ang naisip niyang paraan. $arapat na idinaan niya ito sa

isang legal na pamamaraan.

“Anong kaso mo par0 Arson, par. %a-%a-ha! 4sang

ospital ang sinunog ko – o pinagtangkaang sunugin. Dahil

hindi nasunog lahat, par. rsiya part lang ng bilding

ang kinain ng apoy.” – (Asawa ni #uding)

o B"sang !an%"$unan

Ang kwentong ito ay makapagbubukas sa kabatiran ng bawat indibidwal na lahat

tayo ay pantay-pantay sa mata ng %anginoon sadyang ang mga tao lamang ang

mapanghusga.

)to na par. +ang dumating sila sa ospital, sabi ng

waswasko – sa ospital na ginawa namin par –salubungan daw sa kanila ang mga nars at attndant.

Akala siguro, par misis ni 'r. 2a;u#om ang waswas ko.”

– (Asawa ni #uding)

“&umaba raw ng kots ang waswas ko, sapo ang parang

babagsak ang tiyan, at sabi raw k 'r. 2a;u#om “Salamat

ho, 'r.2a;u#om,” at no*n siguro nalaman ng mga

sumalubong na ang waswas k*y nakisakay lang sa kots.

$agkatapos, sabi ng waswas ko sa mga nars, nang

umalis ang kots “Sa pri ward lang ako.” – (Asawa ni#uding)

pagsusuri sa tatlong maikling kwentong "balatkayo", "tatlong buhay ni julian candelabra" at "di mo...

Documents