page 11 29 70

8
lagf w]/} df]ntf}n ;fy w]/} bn ldNg'k5{ . ;efsf] Tof] sdhf]/L kIfaf6 kmfObf lng Pdfn]n] of] a]nf;dd hlt s'/f u¥of], lgjf{rgkl5 k|lqmofx? 6'+lug olt w]/}, sl/a rf/ dlxgf nfUof], Tof] l:ylt oxL bnsf sf/0f cfPsf] xf] . oxL ;dodf b'O{ bn sf+u|]; / Pdfn]aLr jif{ !% c+s @% ;Tofu|x ;fKtflxs @)&) ;fn kmfu'g @( ut] laxLaf/ (March 13, 2014) k[i7 * d"No ¿= !).– ;Tofu|x SATYAGRAHA WEEKLY ;fKtflxs XjLksf] ljifodf lgodfjnL df}g 5 – cfgGbk|;fb 9' +ufgf Pdfn] aGb}5 Pdfcf]jfbL ;+ljwfg;ef lgodfjnLdf /x]sf] ljjfbdf s;/L ;xdlt eof] < ;xdlt :jefljs lyof] . xfdL ;a}n] Ps jif{ leq ;+ljwfg lbG5f+} eg]/ hgtf;Fu k|ltj4tf JoQm u/]sf lyof+} . To;nfO{ ;fy{s agfpg klg ;xdlt t cfjZos g} lyof] . csf]{ s'/f klxnf] ;+ljwfg;efaf6 ;+ljwfg kfpg g;s]sf] kL8f klg xfdLn] /fd|/L a'em]sf 5f}+ . To;}n] To;af6 l;s]/ bf];|f] ;+ljwfg;efaf6 ;+3Lo nf]stflGqs u0ftGq g]kfnsf] ;+ljwfg lbg} kg]{ ePsf]n] w]/} s'/fdf ;xdlt u/]/ cl3 a9\g' k5{ . ToxL bfloTjaf]w ePsf]n] lgodfjnLdf b]lvPsf] ljjfbdf ;xdlt ag]sf] xf] . ;xdlt ug{ w]/} l9nfO{ ePg / < :jefljs g} xf], ;do t nfUof] t/ /fhgLltdf 5nkmn x'G5, lgisif{df k'luG5 / ;xdltsf] ljGb'df lg0f{o ul/G5 . ;do w]/} g} nfUof] eGg] dnfO{ nfUb}g . klxnf]k6s !) lbgsf] ;do kfPsf lyof}+, To;kl5 s]xL ;do lnof+} t/ klxnf h:tf] ;do o;k6s nfu]sf] x6nfOg M Clif wdnf 5}g . clxn] 6'+UofPsf 5f+} . tkfOFx? c8fgaf6 kl5 x6\g' ePsf] xf] < of] ljifodf xfd|f] s'g} c8fg g} lyPg gof: t s;}sf] k|lti7fs} ljifo lyof] . s'/f s] lyof] eg] d'n's u0ftGqdf uof], To;n] Pp6f ;+:yf agfof] . Tof] xf], b]zsf] …x]8 ckm b :6]6Ú sf] ?kdf /fi6«klt agfPsf 5f}+ . To;}n] /fi6«kltn] x:tIf/ u/]sf] ;+ljwfg hf/L ubf{ ;DdfggLo afFsL k[i7 ^ df ;Tofu|x 8]:s÷ af6f] t v'Nof] t/ bf];|f] 7"nf] bn Pdfn] klxn]sf] Pdfcf]jfbL e"ldsfdf kl/jt{g ePsf] cj:yfn] klxnf] / bf];|f] bn ldn] eg] ;xh?kd} ;+ljwfg cfpF5 eGg] klxnf] h:tf] hgck]Iff ul/Psf] lyof], Tof] rflxF ljutsf 36gfn] d]6\b} nu]sf 5g\ . lbNnLdf pkrf/ ul//x]sf of] bnsf] ;+;bLo g]tf s]kLzdf{ c]fnLn] pxLFaf6 km]l/ klg eg]– …xfdL /fi6«kltnfO{ lrGb}gf}+ .Ú /fi6«klt eg]sf] oL b'O{ bnsf] ;xdltaf6 6'+uf] nfu]sf] ljifo xf] . rlr{t ;ft a'Fb] ;Demf}tfdf /fi6«klt–pk/fi6«kltsf] lgjf{rg ;+ljwfg hf/L ePkl5 x'g]5 eGg] :ki6 n]lvPsf] 5 . Tof] ;Demf}tfcg';f/ g} Pdfn]n] ;/sf/df ;Ddfghgs ;xeflutf / ;efWoIfsf] kb kfO;s]sf] cj:yfdf km]l/ Tof] ;Demf}tf ljkl/t s'g} kbnfO{ lrlGbg eGg' km]l/ s]xL gofF afu]{lgª ug{ yfn]sf] cj:yf a'emfpF5 . leqL s'/f h] xf];\, o;n] klxn] Pdfcf]jfbL h;/L ;Demf}tf ub}{ 5f8\b} cyf{t\ s'g} klg ;Demf}tfsf] kfngf gug]{df h;/L kl/lrt lyof], bf];|f] ;+ljwfg;ef lgjf{rgdf bf];|f] x}l;otdf k'u]kl5 Pdfn]n] ToxL e"ldsf lgjf{x ug{ yfn]sf] a'emfpF5 . dfcf]jfbL klg klxn] ljleGg ;Demf}tfsf kIfdf g} b]lvGYof] . klxnf] ;efaf6 pm klxnf] ePkl5 klxnf] lbgb]lv g} ;Demf}tf pNn+3g ug{ yfn]sf] xf] klxn] pm To:tf] 7fpFdf lyof], h;lagf ;+ljwfg aGb}g lyof] . clxn] Pdfn] Tof] l:yltdf t 5}g t/ bf];|f] 7"nf] bn ePsf] sf/0f pm lnlvt ;Demf}tf eP/ To;af6 of] bnn] cfkm\gf nflu pkof]uL x'g] s'/f tTsfn pkef]u ug]{ / cfkm"n] kfngf ug'{kg]{ s'/frflxF gug]{ k|j[lQ dfcf]jfbLaf6 ;n{Ss cg's/0f u/]/ jftfj/0f u/]/ jftfj/0fnfO{ layf]Ng yfn]sf] 5 . s]kL cf]nLn] lbNnLaf6 k7fOPsf] ;+s]t To;s} pbfx/0f xf] . clxn] pgL ToxfF pkrf/t 5g\ . :jf:Yonfekl5 /fhwfgL cfP/ s:tf lat08f dRrfpg] x'g\, eGg] x]g{ afFsL 5 . To;} klg clxn] Pdfn] cfkm\g} bnleqsf] cfGtl/s zlQm ;+3if{sf] r/d pTsif{df 5 . g]t[Tjsf] xf]8afhLdf ;+ljwfg o;sf cfFvfdf kg]{ ;+s]t b]lvFb}g . casf tLg dlxgf ToxL ;+3if{df u'h|g] kSsf 5 . To:tf] cj:yfdf ;+ljwfgsf af/]df hlt lrRofP klg o;n] ;'Gg] 5}g . o:t} eof] eg] hf] x'g] lglZrt 5, ;+ljwfg;ef lgjf{rgkl5sf ;ft dlxgf To;} laTg] 5g\ . To;} klg Pdfn] g]kfnL sf+u|];sf] g]t[Tjdf ;+ljwfg 3f]if0ff ePsf] x]g{ rfxFb}g . ;+ljwfgsf] k|df0fLs/0f h:tf] /fi6«fWoIfsf] Psnf}6L clwsf/ / st{JonfO{ sf6]/ To;nfO{ cGoq df]8\g p;n] /r]sf afFsL k[i7 ^ df sf]O/fnf b[9 eP ;dod} ;+ljwfg cK7]/f] lrg] { bfloTj sf+u| ];sf] k|wfgdGqL Pjd\ g]kfnL sf+u| ];sf ;efklt ;'zLn sf]O/fnfn] sf+u|]; lgs6 sfg'g Joj;foLx?nfO{ Psh'6 eP/ cufl8 a9\g ;'emfj lbPsf 5g\ . lxhf] ljxfg afn'jf6f/ k'u]sf 8]df]qm]l6s no;{ P;f]l;P;g -l8PnP_ sf gjlgjf{lrt kbflwsf/LnfO{ awfO{ lbFb} pgn] u'6–pku'6df gnfuL Pstfa4 eP/ sfd ug{ lgb{ ]zg lbPsf] k|wfgdGqLsf] gLlh ;lrjfnon] hgfPsf] 5 . sf]O/fnfn] gjlgj{flrt kbflwsf/Lx?nfO{ eg], …;a}nfO{ ldnfP/ cufl8 a9\g';\, oltv]/ d'n'snfO{ tkfOFx?sf] 7"nf] vfFrf] 5 .Ú pgn] ;+ljwfg lgdf{0fsf nflu bjfj lbg' cfu|x u/] . sf]O/fnfn] clxn]sf] d'Vo sfd gofF ;+ljwfg lgdf{0f ug{ ] ePsf] eGb} ;a} Psh'6 eP/ cl3 j9\g' kg{ ]df hf]8 lbPsf lyP . ‘;a}nfO{ ldnfP/ cufl8 a9\g';\’ afFsL k[i7 ^ df r}t & ut]b]lv hfu/0f cleofg g]kfnL sf+u|];n] r}t & ut]b]lv kf6L{sf] s]Gb|Lo gLlt tyf k|lzIf0f k|lti7fgdfkm{t d]rL dxfsfnL hfu/0f cleofg ;~rfng ug{] ePsf] 5 . kfFrf} lul/hfk|;fb sf]O/fnf :d[lt lbj; r}t & ut]sf] cj;/ kf/]/ sf+u|];n] d]rL c~rn emfkfsf] ljtf{df]8af6 cleofg z'? u/L r}t #) ut] sf7df8f} +df k'u]/ ;dfkg x'g]5 . cleofgdf kf6L{sf] 3f]if0ffkqdf /x]sf ljifoj:t'nfO{ sfof{Gjogsf nflu ax;df n}hfg] / ;/sf/nfO{ bafa lbg] sfo{qmd;d]t /x]sf] 5 . kf6L{ sfo{st{fnfO{ cfdlgjf{rgkZrft pTkGg kl/jlt{t kl/l:ylt / 36gfqmdaf/] oyfy{ hfgsf/L ug{], kf6L{sf] cfbz{, gLlt, l;4fGt tyf ;d;fdlos /fhgLltsf d'2faf/] k|lzlIft ug{] Pjd\ cfufdL :yfgLo lgsfosf] lgjf{rg;d]tnfO{ dWogh/ /fVb} of] cleofg yfn]sf] kf6L{n] hgfPsf] 5 . ;z:qsf cfO{hLkL sf]if/fhsf] b]z bf}8fxf dg] { a]nfdf xl/of] sfFqmf] g]kfnLdf pvfg 5, dg]{ a]nfdf xl/of] sfFqmf] . Tolx pvfgnfO{ k5\ofpFb} ;z:q k|x/L jnsf cfO{hLkL sf] È/fh jGt b]z bf}8fxfdf nfu]sf 5g\ . pkk|wfg tyf u[xdGqL jfdb]j uf}tdn] km"nL nfpg] clwsf/ gePsf] JolQmn] km"nL kfPsf] eGb} vf]:g] tof/L tof/L ul//x]sf a]nf cfO{hLkL jGt eg] uf}tdnfO{ 5Ng /fhwfgL 5f8]sf 5g\ . Psftkm{ clVtof/ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]usf] cf8df ;/sf/n] cfkm\gf] kb lgnDjgdf kg]{ vt/f / csf]{tkm{ u[xdGqLsf] …y|]l6+uÚ sf sf/0f a;'Gh]n kfPhlt vfpF eGb} kl5Nnf] ;dodf b]z bf}8fxfdf lg:s]sf pgL klZrd g]kfn x'Fb} PsfPs k'jL{ g]kfn x'OFlsPsf 5g\ . jGt jnsf ljleGg 7fpFdf gjlgld{t lgjf{rg ;DkGg ePsf] sl/a rf/ dlxgfkl5 ;+ljwfg 3f]lift ;dod} 3f]if0ff ug] { xf] eg] ca s'g} klg afwf afFsL /x]g . kl5Nnf] ;do ug} { gkg] { ljjfb s;n] k|dfl0ft ug]{ eGg]df em08} k'/} dlxgf vfPsf] ljifo d+unaf/ 6'+uf] nfu]/ ;+ljwfg;efdf kfl/t ePkl5 of] a]nf;Dd ;+ljwfgsf nflu c8\rg dflgPsf ;a} ljifo ;dfKt ePsf 5g\ . ca ljjfb p7\g] eg]sf] ;+ljwfgsf cGt/j:t'x?df dfq x'g]5 . To;n] nfdf] ;do lng] eof] eg] k|lqmofaf6 6' +Uofpg] eGg] k|fjwfgn] Tof] Tolt 7"nf] afwf c8\sfp gx'g] a'lemG5 . oL ;a} cj:yfn] ;+ljwfg 3f]lift ldltd} lbg] xf] eg] ca af6f] v'n]sf] 5 . afFsL k[i7 ^ df afFsL k[i7 ^ df

Upload: -satyagraha-weekly

Post on 09-Mar-2016

233 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

सत्याग्रह साप्ताहिक नयाँ अंक

TRANSCRIPT

Page 1: Page 11 29 70

lagf w]/} df]ntf}n ;fy w]/} bn ldNg'k5{ .;efsf] Tof] sdhf]/L kIfaf6 kmfObf lngPdfn]n] of] a]nf;dd hlt s'/f u¥of],lgjf{rgkl5 k|lqmofx? 6'+lug olt w]/},sl/a rf/ dlxgf nfUof], Tof] l:yltoxL bnsf sf/0f cfPsf] xf ] . oxL;dodf b'O{ bn sf+u| ]; / Pdfn]aLr

jif{ !% c+s @% ;Tofu|x ;fKtflxs @)&) ;fn kmfu'g @( ut] laxLaf/ (March 13, 2014) k[i7 * d"No ¿= !).–

;Tofu|xSATYAGRAHA WEEKLY

;fKtflxs

XjLksf] ljifodf lgodfjnL df}g 5– cfgGbk|;fb 9'+ufgf

Pdfn] aGb}5 Pdfcf]jfbL

;+ljwfg;ef lgodfjnLdf /x]sf] ljjfbdfs;/L ;xdlt eof] <

;xdlt :jefljs lyof] . xfdL;a}n] Ps jif{ leq ;+ljwfg lbG5f+}eg]/ hgtf;Fu k|ltj4tf JoQm u/]sflyof+} . To;nfO{ ;fy{s agfpg klg;xdlt t cfjZos g} lyof] . csf]{s'/f klxnf] ;+ljwfg;efaf6 ;+ljwfgkfpg g;s]sf] kL8f klg xfdLn] /fd|/La'em]sf 5f}+ . To;}n] To;af6 l;s]/b f ]; | f ] ; + ljw fg;efa f6 ; +3 Lonf]stflGqs u0ftGq g]kfnsf] ;+ljwfglbg} kg]{ ePsf]n] w]/} s'/fdf ;xdltu/]/ cl3 a9\g' k5{ . ToxL bfloTjaf]wePsf]n] lgodfjnLdf b]lvPsf] ljjfbdf;xdlt ag]sf] xf] .;xdlt ug{ w]/} l9nfO{ ePg / <

:jefljs g} xf], ;do t nfUof]t/ /fhgLltdf 5nkmn x'G5, lgisif{df

k'luG5 / ;xdltsf] ljGb'df lg0f{oul/G5 . ;do w]/} g} nfUof] eGg] dnfO{nfUb}g . klxnf]k6s !) lbgsf] ;dokfPsf lyof}+, To;kl5 s]xL ;do lnof+}t/ klxnf h:tf] ;do o;k6s nfu]sf]

x6nfOg M Clif wdnf

5}g . clxn] 6'+UofPsf 5f+} .tkfOFx? c8fgaf6 kl5 x6\g' ePsf] xf] <

of] ljifodf xfd|f] s'g} c8fg g} lyPggof: t s;}sf] k|lti7fs} ljifo lyof] .s'/f s] lyof] eg] d'n's u0ftGqdf uof],To;n] Pp6f ;+:yf agfof] . Tof] xf],b]zsf] …x]8 ckm b :6]6Ú sf] ?kdf /fi6«kltagfPsf 5f}+ . To;}n]] /fi6«kltn] x:tIf/u/]sf] ;+ljwfg hf/L ubf{ ;DdfggLo

afFsL k[i7 ^ df

;Tofu|x 8]:s÷ af6f] t v'Nof] t/bf];|f] 7"nf] bn Pdfn] klxn]sf] Pdfcf]jfbLe"ldsfdf kl/jt{g ePsf] cj:yfn] klxnf]/ bf];|f] bn ldn] eg] ;xh?kd} ;+ljwfgcfpF5 eGg] klxnf] h:tf] hgck]Ifful/Psf] lyof], Tof] rflxF ljutsf 36gfn]d]6\b } nu]sf 5g\ . lbNnLdf pkrf/ul//x]sf of] bnsf] ;+;bLo g]tf s]kLzdf{c]fnLn] pxLFaf6 km]l/ klg eg]– …xfdL/fi6«kltnfO{ lrGb}gf}+ .Ú /fi6«klt eg]sf]oL b'O{ bnsf] ;xdltaf6 6'+uf] nfu]sf]ljifo xf] . rlr{t ;ft a'Fb] ;Demf}tfdf/fi6«klt–pk/fi6«kltsf] lgjf{rg ;+ljwfghf/L ePkl5 x'g]5 eGg] :ki6 n]lvPsf]5 . Tof] ;Demf}tfcg';f/ g} Pdfn]n];/sf/df ;Ddfghgs ;xeflutf /;efWoIfsf] kb kfO;s]sf] cj:yfdf km]l/Tof] ;Demf}tf ljkl/t s'g} kbnfO{ lrlGbgeGg' km]l/ s]xL gofF afu]{lgª ug{ yfn]sf]cj:yf a'emfpF5 . leqL s'/f h] xf];\,o;n] klxn] Pdfcf]jfbL h;/L ;Demf}tfub}{ 5f8\b} cyf{t\ s'g} klg ;Demf}tfsf]kfngf gug]{df h;/L kl/lrt lyof],bf ];|f ] ;+ljwfg;ef lgjf{rgdf bf ];|f ]x}l;otdf k'u]kl5 Pdfn]n] ToxL e"ldsflgjf{x ug{ yfn]sf] a'emfpF5 . dfcf]jfbL

klg klxn] ljleGg ;Demf}tfsf kIfdf g}b]lvGYof] . klxnf] ;efaf6 pm klxnf]ePkl5 klxnf] lbgb]lv g} ;Demf }tfpNn+3g ug{ yfn]sf] xf] klxn] pm To:tf]7fpFdf lyof], h;lagf ;+ljwfg aGb}glyof] . clxn] Pdfn] Tof] l:yltdf t5}g t/ bf];|f] 7"nf] bn ePsf] sf/0f pm

lnlvt ;Demf}tf eP/ To;af6 of] bnn]cfkm\gf nflu pkof]uL x'g] s'/f tTsfnpkef]u ug]{ / cfkm"n] kfngf ug'{kg]{s'/frflxF gug] { k|j[lQ dfcf]jfbLaf6;n{Ss cg's/0f u/]/ jftfj/0f u/]/jftfj/0fnfO{ layf]Ng yfn]sf] 5 . s]kLcf ]nLn ] lbNnLaf6 k7fOPsf ] ; +s ]tTo;s} pbfx/0f xf] . clxn] pgL ToxfFp kr f /t 5g \ . : j f : Y on fek l5/fhwfgL cfP/ s:tf lat08f dRrfpg]x'g\, eGg] x]g{ afFsL 5 .

To;} klg clxn] Pdfn] cfkm \g }bnleqsf] cfGtl/s zlQm ;+3if{sf] r/dpTsif{df 5 . g]t[Tjsf] xf]8afhLdf ;+ljwfgo;sf cfFvfdf kg]{ ;+s]t b]lvFb}g . casftLg dlxgf ToxL ;+3if{df u'h|g] kSsf5 . To:tf] cj:yfdf ;+ljwfgsf af/]dfhlt lrRofP klg o;n] ;'Gg] 5}g . o:t}eof] eg] hf] x'g] lglZrt 5, ;+ljwfg;eflgjf{rgkl5sf ;ft dlxgf To;} laTg]5g\ . To;} klg Pdfn] g]kfnL sf+u|];sf]g]t[Tjdf ;+ljwfg 3f]if0ff ePsf] x]g{rfxFb}g . ;+ljwfgsf] k|df0fLs/0f h:tf]/fi6«fWoIfsf] Psnf}6L clwsf/ / st{JonfO{sf6]/ To;nfO{ cGoq df]8\g p;n] /r]sf

afFsL k[i7 ^ df

sf]O/fnf b[9 eP ;dod} ;+ljwfg

cK7]/f] lrg]{ bfloTj sf+u|];sf]

k|wfgdGqL Pjd\ g]kfnL sf+u|];sf ;efklt;'zLn sf ]O/fnfn] sf +u | ]; lgs6 sfg'gJoj;foLx?nfO{ Psh'6 eP/ cufl8 a9\g ;'emfjlbPsf 5g\ . lxhf] ljxfg afn'jf6f/ k'u]sf8]df]qm]l6s no;{ P;f]l;P;g -l8PnP_ sfgjlgjf{lrt kbflwsf/LnfO{ awfO{ lbFb} pgn]u'6–pku'6df gnfuL Pstfa4 eP/ sfd ug{lgb{]zg lbPsf] k|wfgdGqLsf] gLlh ;lrjfnon]hgfPsf ] 5 . sf ]O/fnfn ] gjlgj { f lrtkbflwsf/Lx?nfO{ eg], …;a}nfO{ ldnfP/ cufl8a9\g';\, oltv]/ d'n'snfO{ tkfOFx?sf] 7"nf] vfFrf]5 .Ú pgn] ;+ljwfg lgdf{0fsf nflu bjfj lbg'cfu|x u/] . sf]O/fnfn] clxn]sf] d'Vo sfd gofF;+ljwfg lgdf{0f ug{] ePsf] eGb} ;a} Psh'6eP/ cl3 j9\g' kg{]df hf]8 lbPsf lyP .

‘;a}nfO{ ldnfP/ cufl8 a9\g';\’

afFsL k[i7 ^ df

r}t & ut]b]lvhfu/0f cleofg

g]kfnL sf+u|];n] r}t & ut]b]lv kf6L{sf] s]Gb|Lo gLlttyf k|lzIf0f k|lti7fgdfkm{t d]rL dxfsfnL hfu/0f cleofg

;~rfng ug { ] ePsf ] 5 . kf Fr f }lul/hfk|;fb sf]O/fnf :d[lt lbj; r}t& ut]sf] cj;/ kf/]/ sf+u|];n] d]rLc~rn emfkfsf] ljtf{df ]8af6cleofg z'? u/L r}t #) ut]sf7df8f}+df k'u]/ ;dfkg x'g]5 .

c leo fgd f k f6 L {s f ]3f]if0ffkqdf /x]sf ljifoj:t'nfO{sfof{Gjogsf nflu ax;df

n}hfg] / ;/sf/nfO{ bafa lbg] sfo{qmd;d]t /x]sf] 5 . kf6L{sfo{st{fnfO{ cfdlgjf{rgkZrft pTkGg kl/jlt{t kl/l:ylt /36gfqmdaf/] oyfy{ hfgsf/L ug{], kf6L{sf] cfbz{, gLlt, l;4fGttyf ;d;fdlos /fhgLltsf d'2faf/] k|lzlIft ug{] Pjd\ cfufdL:yfgLo lgsfosf] lgjf{rg;d]tnfO{ dWogh/ /fVb} of] cleofgyfn]sf] kf6L{n] hgfPsf] 5 .

;z:qsf cfO{hLkL sf]if/fhsf] b]z bf}8fxf

dg]{ a]nfdf xl/of] sfFqmf]g]kfnLdf pvfg 5, dg]{ a]nfdf xl/of] sfFqmf] . Tolx

pvfgnfO{ k5\ofpFb} ;z:q k|x/L jnsfcfO{hLkL sf]È/fh jGt b]z bf}8fxfdfnfu]sf 5g\ . pkk|wfg tyf u[xdGqLjfdb]j uf}tdn] km"nL nfpg] clwsf/gePsf] JolQmn] km"nL kfPsf] eGb} vf]:g]

tof/L tof/L ul//x ]sf a ]nfcfO{hLkL jGt eg] uf}tdnfO{ 5Ng/fhwfgL 5f8]sf 5g\ . Psftkm{clVtof/ b'?kof]u cg';Gwfgcfof]usf] cf8df ;/sf/n] cfkm\gf]kb lgnDjgdf kg] { vt/f /

csf]{tkm{ u[xdGqLsf] …y|]]l6+uÚ sf sf/0f a;'Gh]n kfPhltvfpF eGb} kl5Nnf] ;dodf b]z bf}8fxfdf lg:s]sf pgLklZrd g]kfn x'Fb} PsfPs k'jL{ g]kfn x'OFlsPsf 5g\ . jGtjnsf ljleGg 7fpFdf gjlgld{t

lgjf{rg ;DkGg ePsf] sl/a rf/ dlxgfkl5 ;+ljwfg 3f]lift ;dod} 3f]if0ff ug]{ xf] eg] ca s'g} klg afwf afFsL /x]g . kl5Nnf] ;do ug}{ gkg]{ ljjfb s;n]k|dfl0ft ug]{ eGg]df em08} k'/} dlxgf vfPsf] ljifo d+unaf/ 6'+uf] nfu]/ ;+ljwfg;efdf kfl/t ePkl5 of] a]nf;Dd ;+ljwfgsf nflu c8\rg dflgPsf ;a} ljifo;dfKt ePsf 5g\ . ca ljjfb p7\g] eg]sf] ;+ljwfgsf cGt/j:t'x?df dfq x'g]5 . To;n] nfdf] ;do lng] eof] eg] k|lqmofaf6 6'+Uofpg] eGg] k|fjwfgn] Tof]Tolt 7"nf] afwf c8\sfp gx'g] a'lemG5 . oL ;a} cj:yfn] ;+ljwfg 3f]lift ldltd} lbg] xf] eg] ca af6f] v'n]sf] 5 .

afFsL k[i7 ^ df

afFsL k[i7 ^ df

Page 2: Page 11 29 70

sf=lh=b=g+= !$@÷)%%÷%^, uf]=x'=sf=b=g+= !$@÷)^#÷^$ *laxLaf/, kmfu'g @(, @)&)

k|sfzs÷k|wfg;Dkfbs M ;Ltf/fd 9'+u]n, ;Nnfxsf/ M g/]Gb|axfb'/ >]i7, Joj:yfks M g/f]h cof{n, sfof{no M gof“afg]Zj/, sf7df8f}+, kmf]g M $$*%$*@,)!–@@(^@)# kf]=j=g+= @!%!), E-mail : [email protected], d'b|0f M PS;k|]; sn/ k|]; k|fln a'4gu/, ;Dkfbs M /fh]z ;fksf]6f

;Tofu|x;fKtflxs

SATYAGRAHA WEEKLY

skf]{/]6 O{Zj/ a:g]t– ;]js ;'bfdf

of] xKtf b'O{ hgf dxfg\ cfTdfx?sf] dxfg\ cleJolQm / dxfg\ clenfiff;~rf/dfWoddfkm{t cleJoQm ePsf 5g\ . To;f] t oL dxfg\ cfTdfx?sf] prfO{ w]/}g} dfly 5 . of] ;]js h:tf] cbgf dg'jfn] o:tf pRrtd lzv/ JolQmTjx?sfaf/]df l6sf l6Kk0fL ug]{ xs /fVb}g . xs lsg /fVb}g eg], Tolt cf}sft, Nofst /tfst of] t'R5 ;]jsdf 5}g . :j:yfgLsf] efiffdf eGg] xf] eg] xhf/ lha|f ePsfz]ifgfu / rf/d'v ePsf a|Xdfn] klg j0f{g ug{ g;Sg] dxfTdfx?sf] dlxdf j0f{g of]t'R5 ;]jsn] s;/L kf] ;sf];\ . t/ klg l6sf l6Kk0fL xf]Og, gsf/fTds syg klgxf]Og / cfnf]rgf t emg} xf]Og . of] ;]js cToGt} elQmefjk"0f{ d'b|fdf gtd:tseP/ oL b'O{ dxfk|e' dxfb]jLx?sf] :t'ltufg ufpg] hdsf]{ ub}{5 .

;aeGbf klxnf t oL dxfTdfx?sf] ;uf}/j ;'ufyf ufpFb} cf]h:jL JolQmTjsf];'kl/ro 6qm\ofpg] cg'dlt rfxG5' . oL b'j} cfTdf uf}/jufyfn] el/Psf 5g\,clåtLo 5g\ . klxnf] cfTdf x'g\– Pdfn]u0fsf ;jf{lws k|efjzfnL ;j{:jLsfo{;d{dfGo ;j{u'0f ;DkGg b]jflwb]j d't'jf sfG5f uf]nL h:t} af]nL ePsf cf]nL . csf{-csf{ eg]/ bf];|f] elgPsf] xf]Og, l/;fgL dfkm xf];\_ dxfTdf x'g\– ;'ljVoft ;'k|Voftlul/hfk|;fb sf]O/fnfsf c+z, u}/jfzfnL ;'of]Uo pQ/flwsf/L, sf+u|]; gfd u/]sf]hdftsf Ps dfq tf/0fxf/ dxfdfof huthggL ;'hftf dftf .

b]jflwb]j d't'jf sfG5f cf]nL / dxfdfof huthggL ;'hftf b'j}af6 cf˜–cfkm\gf]hdftsf] gfOs] aGg] clenfiff k|s6 ePsf] . clenfiff k|s6 ePsf] s] eGg', cf–cfkm\gf] hdftnfO{ g]t[Tj ug]{ lgufxfsf] 3f]if0ff ePsf] 5 . of] ;]js oL 3f]if0ffx?af6cToGt} k|;Gg ePsf] 5, ub\ub\ ePsf] 5 . ca oL b'j} hdft ;'of]Uo xftdf hfg]eP . oL b'j} cf]h:jL cfTdfx?n] cfp/] af/] nfps]nfO{ df}sf aS;]sf] 5 ljutdf .ca clt eof] Û jf:tljs xsbf/sf] xftdf sdfg cfpg} k5{ .

Tof] Pdfn] u0fn] cfh;Dd :juL{o dbg e08f/Lsf] ;+lrt wgsf] nfef+z vfFb} cfPsf]5 . s'g} klg JolQmn] cflh{t ;+lrt wgdf p;sf] z]ifkl5 ;jf{lws glhssf] xsbf/sf] xsnfU5 . :juL{o dbg e08f/Lsf] ;+lrt wg / lslt{sf pgsL afdfËL >LdtL ljBf e08f/Lsf]xs nfU5 . >LdtL e08f/Ln] klg d't'jf sfG5f cf]nLk|lt k|uf9 cf:yf / ljZjf; JoQmul/;s]sL 5g\ . o;} lx;fan] klg d't'jf sfG5f cf]nL e08f/Lsf :jtM l;4 pQ/flwsf/Lx'g\ . dxfdfof huthggL ;'hftf dftf t :juL{o lul/hfk|;fb sf]O/fnfsf Ps dfqpQ/flwsf/L x'Fb} x'g\ . g}lts, /fhgLlts / sfg'gL b[li6sf]0fn] klg Pdfn]u0fdf d't'jfsfG5fsf] / sf+u|]; eGg] hdftdf ;'hftf dftfsf] :jtM l;4 xs nfUb5 .

pQ/flwsf/sf] dfq k|Zg xf]Og . cem} dxTjk"0f{ k|Zg t u'0f, of]Uotf / Ifdtfsf]xf] . o; cy{df klg oL b'O{ cfTdfx? clåtLo 5g\ . ;aeGbf klxnf t oL dxfg\cfTdfx?sf] af]nL cyf{t\ jfSo6'Ssf s} s'/f u/f}+ . d't'jf sfG5fsf] af]nLsf af/]df j0f{gug{ of] ;]jssf] cf}sft sxfF 5 / < t}klg d't'jf sfG5f pvfg k|of]u z}nL dfq x]bf{ klgpgnfO{ …pvfgx?sf] ;b'kof]udfkm{t g]kfnLefiffsf] >Lj[l4 ug{ of]ubfg k'¥ofPjfktÚ ;ok6s dbg k'/:sf/ lbP klg sd} xf]nf . dbg k'/:sf/ dfq} lsg, …g]kfn /TgÚ sf];jf]{Rr ;Ddfgs} xsbf/ x'g\ pgL . pgsf] pvfg k|of]usf] tLI0ftf, pkof]lutf /;fy{stfsf af/]df ;f]Wg'5 eg] k|r08, afa'/fd / uf]kfn ls/fFtLnfO{ ;f]w] x'G5 . dxfdfof;'hftf dftfsf] af/]df w]/} eGg} kb{}g . pgL …h] af]N5' ToxL u5'{Ú eGg] lul/hfkysf;jf]{Rr cg'ofoL x'g\ . …cv08tf rflxFb}g, ljv08g dxTjk"0f{ xf]Ú eGg] dxfg\ af]nL,ljrf/ / l;4fGtsf k|0f]tf / k|j{ts ;'hftf dftf xh'/nfO{ sf]6L gd:sf/ 5 .

d't'jf sfG5fnfO{ …/f]uLÚ eGg]x? xf]l;of/– …/f]uLÚ d't'jf sfG5f PSn} klg ;o hgf…:j:yÚ vhf~rL dfs'g]eGbf ef/L 5 . /f]uz}o\ofdf klg wkSs km'n]sf] cf]h:jL d'xf/b]Vb}gf}+ < d't'jf sfG5f k|e'af6 d[uf}nfdf k|Tof/f]k0f h:tf lemgf dl;gf /f]uJofwLnfO{t nfQLn] xfg]/ kG5fOaS;g] 5 . Tof] lem+u] dfs'g] ufoqL hk u/]/} d:t 5 .ToxfFeGbf st} hfg ;Sb}g . t/ d't'jf sfG5f …/f]uLÚ cj:yfdf klg uLtf, u+uf / ljBf;a} vfn] dGq hKg cem} klg vlKk; 5 . To:t} ;'hftf dftfsf] zf/Ll/s Ifdtfsf] ts'/} gu/f}+ . dftfaf6 af]nL ga'lemg] ;f]d/;sf sf/0f ;Fw} 9nkn z]/] jf l;Gs] 6k/]tgx"Fsf h};L xf]Og, e';lt3|] alni7 uf]/f hf]i6nfO{ wflgaS;]sf] 5 .

d't'jf sfG5fsf] g]kfn agfpg] lehgleq k/z'/fd a:g]t / r/L h:tf k/fqmdLx?sfalni7 xft 5g\ eg] dftf ;'hftfsf] lehgdf kf/;h:tf u'08f;Fu kf+}7]hf]/L v]Ng ;Sg]?a]n h:tf cGt/f{li6«o JolQmTjsf] ;'b[9 e'hf / xltof/ 5g\ . d't'jf sfG5f;Fuk'?if eP/ klg dlxnfx?k|ltsf] pRrtd ;+j]bglzntf 5 eg] ;'hftf dftf;Fu dlxnfclwsf/sf nflu n8\bfn8\b} k'?ifh:tf] cfs[lt / b[9tf 5 . g]kfnsf b'O{ 7"nf bnaNn ;'of]Uo JolQmsf] xftdf k'Ug] eof] . k/dfTdf k/d]Zj/ wGo 5g\, s[kfn' 5g\ .

kf6L{ k|d'v kbsf b'O{ bfj]bf/ lahg]; o'lge;{n bzf}+ jif{df Pe/]i6sf] df]afOn P6LPd ef]6]cf]8f/dfPe/]i6 a}+sn] ndh'ª lhNnfsf] ef]6]cf]8f/df df]afOn P6LPd ;]jf s]Gb| z'?

u/ ]sf ] 5 . oxf Fa f6df]afOndfkm{t a}+sdf Dof;]hk7fP/ /sd lemSg / /fVg;lsG5 . d:of {ª \ b L:6f];{;Fusf] ;xsfo{df :yfkgf ul/Psf] ;]jf s]Gb|n] P6LPd ;]jf;Fu} vftf vf]Ng],art ug]{, C0f lng], OG6/g]6dfkm{t l/rfh{ / 6]lnkmf]g lan e'QmfgL, ef/tLoe"k"x?sf] k]G;g e'QmfgLnufot ;]jf k|bfg ul/g] a}+ssf] a];Lzx/ zfvfsfk|aGw w|'j cfrfo{n] atfP .

Unf]an / sdh{ a}+s ufleg] k|lqmof k"/fUnf]an cfO{PdO{ a}+s / sdh{ P08 6«:6 a}+s g]kfnn] Pscfk;df ufleg]

ljifodf clGtd ;Demf}tfkq :jLs[t u/]sf 5g\ . b'j} a}+ssf];fwf/0f;efn] Pscfk;dfufleg] ljifosf] ljz]ifk|:tfj :jLs[t u/L g]kfn/fi6« a}+s;dIf k]z u/]sf]hgfPsf] 5 . Unf]an cfO{PdO{ a}+sdf sdh{ P08 6«:6 a}+s g]kfn uflePkl5a}+sn] Unf]an cfO{PdO{ a}+ssf] gfdaf6 g} sf/f]af/ ug]{ hgfOPsf] 5 .

b'a} a}+s Pscfk;df uflePkl5 s'n r'Qmf k'FhL rf/ ca{ !) s/f]8 ?k}ofF,s'n lgIf]k $* ca{ ?k}ofF, shf{ nufgL $) ca{ ?k}ofF k'Ug] a}+sn] hgfPsf] 5 .To;}u/L zfvf sfof{no ** j6f, P6Lpd &( j6f, zfvf/lxt a}+lsª ;]jf @!j6f / gf} j6f PS;6]G;g sfpG6/dfkm{t ;]jf k|bfg ul/g] a}+sn] hgfPsf] 5 .dh{/kl5 a}+ssf] u|fxs ;+Vof kfFr nfv k'Ug]5 .

;flgdfsf] lgMz'Ns bGt k/LIf0f;flgdf a}+sn] ;~rfngsf] bzf+} jif{sf] cj;/df 3f]/fxL zfvfdf lgMz'Ns bGt

kl/If0f lzlj/ ;~rfng u/]sf] 5 . sfo{qmddf a+}ssf sd{rf/L, u|fxs tyf:yfgLojf;Lsf] ;xeflutf /x]sf] a}+ssf] hf/L k|]; lj1lKtdf 5 . lzlj/df !#&hgfeGbf a9L JolQmnfO{ lgMz'Ns bGt kl/If0f ;]jf tyf cf}iflw ljt/0f ul/Psf]klg a}+sn] hfgsf/L lbPsf]5 . ;flgdfn ] ;fdflhspQ/bfloTj axg ug{] qmddfo:tf y'k|} lqmofsnfkx? ub{}cfPsf] / jif{el/ g} cfkm\gf cGo zfvfx?af6 ;fdflhs pQ/bfloTjsf ljleGgsfo{qmdx? cfof]hgf ug{] klg hfgsf/L lbPsf] 5 . ;+:yfut ;fdflhs bfloTjlgjf{xsf nflu a+}sn] o; jif{ ^# nfv ?k}ofF 5'§fPsf] 5 . of] ut cfly{s jif{sf]v'b d'gfkmfsf] @=)&% x'g] a}+sn] hfgsf/L lbPsf] 5 .

;]~r'/Lsf] lgMz'Ns :jf:Yo lzlj/;]~r'/L a}+sn] t];|f] jflif{sf]T;jsf] cj;/ kf/L wflbªsf] wfs{] zfvfdf

lgMz'Ns :jf:Yo lzlj/ ;~rfng u/]sf] 5 . cGt/f{li6«o gf/L lbj;sf]cj;/df ;~rflnt lzlj/df lxdfnc:ktfnn] lrlsT;s tyf cf}ifwL;xof ]u u/ ]sf ] lyof ] . ;fdflhspQ/b f lo Tj cGtu {t ;~rf lntlzlj/df ;fdfGo :jf:Yo k/LIf0fsf ;fy;fy} dlxnf /f]u;DaGwL k/LIf0ful/Psf] lyof] . lzlj/df b'O{ ;oeGbf a9Lsf] lgMz'Ns :jf:Yok/LIf0f ul/Psf]a}+sn] hfgsf/L lbPsf] 5 . a}+sn] cfufdL lbgdf b]zsf cGo e"–efudflgMz'Ns :jf:Yo lzlj/ ;~rfng ug{] atfPsf] 5 .

kmfu'g @@ ut]af6 lahg];o'lge;{n 8]enkd]G6 a} +slnld6]8 gjf}+ jif{ k"/f ul/ bzf}+jif{df k|j]z u/]sf] 5 . pQmcj;/df a}+sn] cfkm\gf] k|wfgsfof{no, cgfdgu/ tyf zfvfsfof{no, Go'/f ]8, kf]v/fdf/Qmbfg sfo{qmdsf] cfof]hgfu¥of] . To; cj;/df ljleGg;+3 ;+:yf;Fu ;Da4 JolQmx?,;j {;fwf/0 f tyf a } +ssfsd{rf/Lx?sf] ;xeflutf /x]sf]lyof] ] . kf]v/f, Go'/f ]8l:yt;fljs ljhg]; 8]enkd]G6 a}+s tyfsflGtky, sf7df8f + } l :yt ;fljso'lge;{n kmfO{gfG; lnld6]8 Ps cfk;dfdh{ eO{ lahg]; o'lge;{n 8]enkd]G6a}+s lnld6]8sf] gfdaf6 /fli6«o:t/sf]ljsf; a}+ssf] ?kdf sf/f]jf/ ub}{ cfPsf]5 . k |w fg sfof {no cgfdgu/sf7df8f}+df /x]sf] a}+ssf] sf7df8f+}sf]Go'/f]8 / sflGtkydf tyf kf]v/fsf]

Go'/f]8, lj/f}6f / a'4rf]s tyf tgx'Fsf]bdf }nL, gf/fo0fu9sf ] zlxbrf ]s,a'6jnsf] kfNkf/f]8, w/fgsf] dx]Gb|ky/ lj/f6gu/sf] dx]Gb|rf]sdf ul/ !!j6f zfvf /x]sf 5g\ . a}+sn] kf}if d;fGt@)&) ;Dddf $=$^ cj{ lgIf]k ;+sngul/ $=!! cj{ shf{ nufgL u/]sf] 5 .;f]xL cjlwdf a}+ssf] @=)! s/f]8 v'bd'gfkmf /x]sf] 5 .

Pk]S;sf] ;LO{cf]df pkfWofoPk]S; 8]enkd]G6 a}+ssf] k|d'v sfo{sf/L clws[t -

;LO{cf]_ df uf]ljGbk|;fb pkfWofo lgo'Qm ePsf 5g\ .a}+ssf] ut !! kmfu'gdf a;]sf] ;~rfns ;ldltsf]a}7sn] pkfWofonfO{ ;LO{cf]df lgo'Qm ug{] lg0f{o u/]sf]a}+sn] hfgsf/L lbPsf] xf] . pkfWofon] ljut !$ jif{b]lvljleGg jfl0fHo a}+s tyf ljQLo ;+:yfsf] pRr txdf/xL ;kmntfk"j{s sfo{ ;Dk]:Gg ul/;s]sf 5g\ . Pk]S;dflgo'Qm x'g'cl3 pgL Hof]lt ljsf; a}+ssf] k|d'v sfo{sf/Lclws[t kbdf sfo{/t lyP . ;fljs /f]on dr{]G6 a}+lsªPG8 kmfOgfG;, /f/f ljsf; a}+s / ckL kmfOgfG; Pscfk;df dh{ eO{ ag]sf] Pk]S; 8]enkd]G6 a}+ssf] r'Qmf

k'FhL ^^ s/f]8 ^% nfv ?k}ofF 5 . o; ljQLo ;+:yfn] dh{/ k|lqmofaf6 :t/f]Gglt u/Ljfl0fHo a}+s x'g] efjL of]hgfsf nflu u[xsfo{ eO/x]sf] 5 .

rfn" cfjsf] k'; d;fGt;Dd o; a}+sn] kfFr ca{ !) s/f]8 ?k}ofF lgIf]k;+sng u/L tLg ca{ (^ s/f]8 ?k}ofF shf{ nufgL u/]sf] 5 . o; ljsf; a}+sn]cfkm\gf] zfvf lj:tf/sf qmddf xfn} dfq k;f{sf] jL/uGh / ;'g;/Lsf] O6x/Ldfzfvf ;~rfngdf NofPsf] 5 . k|d'v sfo{sf/L clws[t pkfWofon] a}+snfO{ u|fxsd'vL/ ;]jfd'vL agfpg] k|lta4tf hgfP .

l;len a}+ssf] ;xof]ul;len a}+sn] kz'klt j[4f>d, ckf+u k'g:yf{kgf s]Gb|, g]kfn afn ;+u7g tyf

cnL { rfON8x '8 8]enkd]G6sfafnaflnsf / cu|hnfO{ s'lshla:s'6 ljt/0f u/]sf] 5 . a}+sn];fdf lhs pQ/bf loTjcGtu {to;cl3 klg kz'klt j4f>ddf

a:b} cfPsf cu|hnfO{ Anf+s]6 ljt/0f u/]sf] hgfPsf] 5 .

l8;xf]dsf] …pwf/f]dfl/rfh{Ú ug{] ;'ljwfg]kfndf l8lh6n 6]lnlehg ;'ljwf k|bfg u/]sf] l8;xf]dn]

u|fxsx?sf nflu gofF of]hgf …cK7]/f]df pwf/f]Ú gfds ;'ljwfNofPsf] 5 . l8;xf]d qm]l86 gfd;d]tlbOPsf] ;'ljwfdf Jofn]; gx'Fbf klg lg/Gt/l6eL x]g{] cj;/ kfOg] sDkgLn] hgfPsf]5 . Jofn]G; geP/ nfOg sfl6Psf]cj:yfdf cfsl:ds l/rfh{ ;'ljwfsf nfluu|fxsx?n] cfkm\gf] df]afOndf qm]l86 Sof;cfO8L dfkm{t @%)) df P;PdP; k7fP/l/rfh{ ug{ ;S5g\ . of] ;'ljwf u|fxsx?n]

/ftL jf kfos gkg{] ;dodf Jofn]G; ;lsP/ l6eL l;Ugnsfl6Pdf k|of]u ug{ ;Sg]5g\ . o;sf ;fy} Jo:ttfsf] sf/0fahf/af6 l/rfh{ sf8{ vl/b ug{] cj:yf gePdf cyjf l/rfh{sf8{ ljqm]tfsxfF k'Ug w]/} ;do nfUg] ePdf klg of] ;'ljwfk|of]u ug{ ;lsg] sDkgLn] hgfPsf] 5 .

Pg;]nsf] lk|k]8dfJofn]G; 6«fG;km/ ;'ljwf

df]jfOn ;]jf k|bfos sDkgL Pg;]nn] cfkm\gf u|fxsnfO{ljleGg ;'ljwf k|bfg ug{] qmddf lk|k]8 u|fxssf nflu Jofn]G;6«fG;km/ ug{ ;Sg] ;'ljwf;lxtsf] gofF ;]jf NofPsf] 5 . oxL;ftfb]lv z'? ePsf] of] ;]jfdf Pg;]nsf lk|k]8 u|fxsn] csf{]s'g}klg lk|k]8 gDj/df Ps k6sdf !) b]lv b'O{ ;o ?k}ofF;Ddsf]Jofn]G; 6«fG;km/ ug{ ;Sg]5g\ . u|fxsn] of] ;]jf Ps lbgdf tLg

k6s;Dd k|of]u ug{ / clwstd5 ;o ?k}ofF;Ddsf] Jofn]G;6«fG;km/ ug{ kfpg] 5g\ . Jofn]G;6«fG;km/sf] ;]jf k|of]u u/] jfktk|To]s k6s s/ jfx]s Ps ?k}ofF

;]jf z'Ns ltg'kg{] Pg;]nn] hgfPsf] 5 . …of] ;]jfn] Pg;]nsflk|k]8 u|fxsnfO{ Jofn]G; pkxf/ lbg tyf cK7\of/f] kl/l:yltdf/x]sf cfkmGt Pj+ ;fyLefO{nfO{ hlta]nf klg /sd 6«fG;km/ u/]//fxt k|bfg ug{ ;+ej agfPsf] 5,Ú Pg;]nsL skf{]/]6 sDo"lgs]zglgb{]zs ;Gh' sf]O/fnfn] atfOg\ . u|fxsx?n] Pp6f gDa/jf6csf{] gDa/df Jofn]G; k7fpgsf] nflu Pl:6«S; !&!@@ Xof;df]jfOn gDj/ Pl:6«S; k7fpg rfx]sf] /sd Xof; 8fon ug{'k5{ .pbfx/0fsf] nflu olb …sÚ eGg] u|fxsn] …vÚ u|fxsnfO{ !) ?k}ofFk7fpg rfx]sf] 5 eg] Pl:6«S; !&!@@ Pl:6«S; …vÚ sf] df]jfOngDa/ Pl:6«S; !) Xof; 8fon ug{'kb{5 .

l;+ufk'/ / 6'ls{; Po/nfOG;aLr ;Demf}tfl;+ufk'/ / 6'ls{; Po/nfOG;aLr O:tfga'n / l;+ufk'/sf] uGtJo ;d]6\gsf

nflu sf]8;]o/ ;Demf}tf ePsf] 5 . O:tfga'n–l;+ufk'/ bf]xf]/f] sf]8;]ol/ª ;g\@))( b ] lv x ' Fb } cfPsf ] sDkgLn] hgfPsf] 5 . pQm ?6df

xfn ;ftfdf $ p8fg x'Fb} cfPsf] /cfufdL #) d]b]lv nfu" x'g] u/L;ftfdf ^ p8fg x'g] hgfOPsf] 5 .blIf0f–k"jL{ Pl;of / blIf0f–klZrd

k|zfGt If]qaLr ;xh ;DaGwsf nflu ;Demf}tf kmnbfoL x'g] ljZjf; sDkgLsf] 5 .of] ;Demf}tfn] 6'ls{; Po/nfOG;sf] ljZjJofkL g]6js{ lj:tf/df ;xof]uL x'g]hgfOPsf] 5 . ;Demf}tfkl5 l;+ufk'/ Po/nfOG;n] …PS;So"Ú / 6'ls{;{ Po/nfOG;n]…l6sÚ a]lhug]6/ sf]8 k|of]u ug]{5g\ .

;fd;'ª ‘lk|m lx6’ of]hgf;fd;'ªsf] g]kfnsf nflu cflwsfl/s ljqm]tf lxd On]S6«f]lgS;n] u|fxsx?sf

nflu gofF of]hgf ;fd;'ª …lk|m lx6Ú NofPsf] 5 . g]kfnL lqms]6 l6d @)–6\jfG6LljZjskdf k|j]z u/]sf] pknIodf sDkgL pQm of]hgf u|fxs;fd' NofPsf] xf] .

of]hgfcGtu{t u|fxsx?n] x/]s ;fd;'ªhf]o l;l/h, ;fd;'ª ly|8L :df6{ l6eLl;l/h / ;fd;'ª o'Pr8L l6eL l;l/hsf]vl/bdf Pp6f :qmfr s'kg k|fKt ug{]5g\ .:qmfr s'kgdf n]lvPsf /gx?sf

cfwf/df u|fxsx?n] k'/:sf/ lhTg] sDkgLn] hgfPsf] 5 . :qmfr s'kgdf ^ /gcfPdf Eofs'd lSng/, $ /g cfPdf l8le8L / #, @ jf ! /g cfPdf qmdz !^ hLaL,* hLaL / $ hLaLsf] k]g 8«fOe lhTg ;Sg]5g\ .

Page 3: Page 11 29 70

of] ;ftf

;DkfbsLo

jif{ !%, c+s @%, @)&) ;fn kmfu'g @( ut] laxLaf/

@laxLaf/, kmfu'g @(, @)&)

df]xgljqmd l;+x

clxn ] ; + ljwfg;efsf cufl8;+ljwfg lgdf{0fsf] uDeL/ lhDd]jf/L 5 .klxnf] ;+ljwfg;efsf] ;+ljwfgsf] lgdf{0fgul/sg lj36g eof] . clxn] klg/fhg}lts bnx¿sf] ultljlwdfly ljrf/ubf { d'VotM pgLx¿n] ;+ljwfgsf]lgdf{0fdfeGbf bnLo :jfy{, JolQmutdxTjfsf +Iff jf u '6aGbLnfO { a9Lk|fyldstf / To; cfwf/df g} pgLx¿sfaLrdf ljjfb / sltko cj:yfdfl;4fGtxLg / c/fhg}lts k|sf/sfemu8fx¿ klg rNg] u/]sf] s'/fdflyljrf/ ubf{ bf];|f] ;+ljwfg;efsf] klgklxnf] ;+ljwfg;efsf] h:t} utL x'g] txf]Og < Tof] ;DefjgfnfO{ klg k'/}c:jLsf/ ug{ ;lsGg . Tof] cj:yfdfbf];|f] ;+ljwfg;ef klxnf] ;+ljwfg;efh:t} ;+ljwfgsf] lgdf{0f ug{ c;kmngxf ];\ eGgsf nflu rf}tkmL {¿kdfhgbjfjsf] l;h{gf ug{'kg{] cfjZostf5 . t/ of] n]vdf xfdLn] d'Vo¿kn];fdfGo¿kn] ;+ljwfgsf] lgdf{0f xf]Og,To;n] s'g k|sf/sf] ;+ljwfgsf] lgdf{0fug{' kb{5 < To;af/] g} ljrf/ ul/g]5 .

;+ljwfg;efdf /fli6«o hgdf]rf{PSn} ;+3Lotfsf lj¿4 plePsf] 5 .hals cGo ;a} /fhg}lts kf6L{ jf;+u7gx¿ ;+3Lotfsf kIfdf 5g\ . Tof]cj:yfdf cGo ;a} /fhg}lts zlQmx¿n];+3Lo ;+ljwfg agfpg g} k|oTg ug{]s'/f k|i6 5 . To; ;Gbe{df k|f/Dedfg} xfdLn] s] s'/f :ki6 ug{ rfxG5f}+,Tof] s'/f xfdLn] klxn] klg :ki6 ub{}cfPsf 5f}+, u0ftGqnfO{ ;+:yfut ug{]sfo{ / ;+3Lotfsf] lj/f]wdWo] klxnf]s'/fnfO{ k|fyldstf lbG5f}+ . sltkokIfx¿n] a¿ ;+ljwfg gagf ];\ /u0ftGqnfO{ ;+:yfut ug{] sfo{ gxf];\,t/ ;+3Lo k|sf/sf] ;+ljwfg gagf];\ eGg]ljrf/ klg k|s6 u/]sf] kfOG5 . t/ xfdLTo; k|sf/sf] ljrf/sf] kIfdf 5}gf}+ . tLb'O{ j6f s'/fx¿dWo], cyf{t\, ;+ljwfgg} gaGg] / u0ftGq sfod gx'g] jf;+3Lotf;lxtsf] u0ftGq sfod x'g]dWo]Pp6fsf] r'gfj ug{'kg{] cj:yf pTkGgePdf xfdLn ] bf ]; | f ]nfO { r 'Gg ]5f } + ,

hfltjfbL / If]qLotfjfbL xf]Og, nf]stflGqs ;+ljwfg;Tofu|xSATYAGRAHA WEEKLY

;fKtflxs

;Tofu|x;fKtflxs

SATYAGRAHA WEEKLY

;+;f/el/ ;a}eGbf ;:tf] / ;'ne x'g] u/]sfdWo]df k5{g\ lzIff /:jf:Yo . g]kfndf rflxF ToxL s'/f ;aeGbf dxFuf] ePsf] 5 / cem eGg]xf] eg] Tof] wfGg} g;Sg] :t/sf] 7fpFdf k'Ub}5 . kl5Nnf] ;do gLlh If]qsfljBfnox?n] @) k|ltztsf b/n] z'Ns a9fpg] lg0f{o u/]sf] ;fj{hlgseof] gLlh ljBfno ;+u7gn] ;/sf/nfO{ r'gf}tL g} lbg] lx;fan] NofPsf]of] k|:tfjnfO{ ;/sf/n] s'g} hjfkm lbPsf] 5}g . ;jf]{Rr cbfntn] ;d]tlzIff ;j{;fwf/0fsf]] kx'Frdf k'¥ofpg'kg]{ s'/f ePsf] x'Fbf o;sf] z'Ns j[l4gug{ lgb]{zfTds cfb]z hf/L u/]sf] lyof] . gLlh If]qsf ljBfnox?sf];+u7gn] To;nfO{ cfkm"n] dfGg'kg]{ ljifo gePsf] eGb} Tof] cfb]znfO{ g}r'gf}tL lbof] . oBlk z'Ns a9L ;s]sf] 5}g . t/ z}lIfs ;q cfpg nfu]sf]x'Fbf / Tof] ;qb]lv nfu" ug]{ elgPsf] x'Fbf z'Ns j[l4 sl/a sl/a eOg};s]sf] dfGg'k5{ . To;} klg gLlh If]q klxn] g} w]/} dxFuf] lyof], caklxn]sf] Tof] rsf]{ z'Nsdfly @) k|ltzt ylkFbf Tof] z'NsnfO{ dWodkl/jf/n] wfGg} g;Sg] txdf k'Ub5 . lzIffsf gfddf o:tf] xfSsfxfSsLn'6 x'Fbf klg /^:fHo df}g /xg' eg]sf] n'6nfO{ k|f]T;fxg lbg' xf] .

s]xL klxn] Pp6f ;dfrf/ cfPsf] lyof]– :jf:Yo If]qsf] . Pp6fk|s[ltsf] /f]u Pp6} k|s[ltsf] pkrf/ / Pp6} lrlsT;sn] pkrf/ ubf{ Pp6fc:ktfndf !# xhf/ / Pp6f c:ktfndf rf/ nfv vr{ ePsf] Tof]ljj/0f cfkm}+df :jf:Yodf s] eO/x]sf] 5 / :jf:Yosf gfddf s'g xb;Ddsf]n"6 rln/x]sf] 5 eGg] pbfx/0f xf] . To:tf s'/f ;fj{hlgs x'gf;fy;/sf/L lgsfoaf6 To:tf] c:ktfnnfO{ !# xhf/sf] vr{ eP k'Ug] of rf/nfv s;/L c;"n ul/of], To;sf] sf/0f s] xf] / s] cfwf/df ;j{;fwf/0fof] xb;Dd 7luP eGg] k|li6s/0f dfUg'kg]{ lyof] / lj1x?sf aLraf6 Tof]k|li6s/0fdf cfpg] hjfkmsf] d"Nof+sg u/fO sf/jfxL k|lqmof cl3 a9fpg'kg]{lyof] . t/ ;/sf/n] To:tf] s]xL u/]g . ;dfrf/ k9\b} lbg latfof] . o;n]:jf:Yosf gfddf ;+:yfut?kn] n"6\g] sfdnfO{ k|f]T;flxt u¥of] . Pp6fla/fdLsf nflu Go"gtd vr{ slt xf] lrlsT;ssf] z'Ns k/LIf0f ubf{ s'gk/LIf0fdf slt nfU5 / z}ofsf] vr{ slt xf] eGg] cfwf/e"t s'/fnfO{5'6\ofOof] eg] ;DalGwt la/fdLn] s] pkrf/sf nflu ;fdfGotof slt vr{ug'{k5{ eGg] cfkm}+ lg:sG5 / Tof] gLlh / ;/sf/Ltkm{ cfwf/e"t s] s'/fn]klg 7"nf] cGt/ kg{ uof] eGg] klg . cfjZostf xf] To:tf] 5'6\ofpg]sfd . h'g x'g g;Sbf ;dfrf/df o:tf] ljj/0f cfPsf] cl3kl5sflbgx?df o:tf] n'6 hf/L /x]sf] cj:yf 5 .

ljBfno ToxL >]0fLdf kl//x]sf 5g\ . vf;u/L gLlh If]qsf ljBfnox?;+:yfut n'6df rlnx/]sf 5g\ . ToxL gLlh If]qn] rnfPsf] Pp6fljBfnon] dfl;s ;o ?k}ofFdf k9fpg ;s]sf pbfx/0f klg 5g\ / ToxLk9fOnfO{ dfl;s @) xhf/;Dd klg lnO/x]sf] 5 . gLlh / ;/sf/L:s"nn] d9fpg] ljifo Pp6} x'g\ . ljBfyL{n] lbg] k/LIffsf k|Zgkq Pp6}x'g\, pQ/ k'l:tsf hfFRg] klg / k/LIff lng] klg Pp6} lgsfo JolQm x'g'n]klg oxL a'emfpF5 . ;/sf/L :s'nsf lzIfsx? ;/sf/af6 tna kfpF5g\,ejg ;/sf/L x'G5g\, km/s olt xf] . To;f] xf] eg] lzIfssf] tnadf s'gljBfnon] slt vr{ ul//x]sf 5g\, Tof] lx;fa dfq hf]8]/ / ejgsf nflultl/Psf] ef8f 5'6\ofP/ lx;fa ug]{ xf] eg] logn] slt n'6 dRrfO/x]sf5g\ eGg] lx;fa ;f]em} cfpF5 . oL o;nfO{ x]l/of] eg] / tTsfn cWoogu/L ;/sf/n] z'Ns tf]Sg yfNof] eg] o:tf ljs[ltdf tTsfn} cfwfeGbfa9L s6f}lt x'g] cg'dfg ug{ ;lsG5 . o;df ;/sf/sf] OR5f x'g'k¥of] .clxn];Dd To:tf] OR5f b]lvPsf] 5}g . ca oxL s'/f gbf]xf]l/of];\ .

lzIff / :jf:Yodfn'6 slxn];Dd <

kmfu'g @@ ut] ljxLaf/– lad:6]s ;Dd]ngdf ;xefuL eO{ k|wfgdGqL ;'zLn sf]O/fnf :jb]z lkmtf{ .

kmfu'g @$ ut] zlgaf/– ;/sf/sf] klxnf] k|fyldstf :yfgLo lgsfosf] lgjf{rg ePsf] u[xdGqL

jfdb]j uf}tdsf] egfO{ .

kmfu'g @% ut] cfOtaf/– ;/sf/sf tkm{af6 ;+ljwfg;efdf dgf]lgt x'g] @^ ;ef;b\ ;dfg'kflts

x'g'kg]{ eGb} ;jf]{Rrdf bfo/ l/6df k"0f{ ;'g'jfO{ ug]{ ;jf]{Rrsf] lg0f{o .

kmfu'g @^ ut] ;f]daf/– Joj:yflksf ;+;b\ a}7såf/f k"j{;/sf/åf/f hf/L ;'k'b{uL cWofb]z /

;+ul7t ck/fw lgjf/0f cWofb]z;lxt rf/ cWofb]z kfl/t .– g]skf Pdfn]åf/f kf6L{sf] gjf}+ dxflwj]zg;DaGwL sfof{tflnsf tof/ .

kmfu'g @& d+unaf/– gofF ;+ljwfgdf ;efWoIf / /fi6«klt b'j}sf] x:tfIf/ /xg] ;xdlt;lxt

;+ljwfg lgdf{0f lgodfjnL d:of}bfnfO{ clGtd?k lbg] sf+u|];–Pdfn]aLr ;xdlt .

kmfu'g @* ut] a'waf/– g]skf Pdfn]sf] :yfoL sldl6 a}7såf/f h]i7sf] clGtd ;ftfsf nflu to

ul/Psf] kf6L{sf] gjf}+ dxflwj]zg;DaGwL sfo{of]hgf kfl/t .

uDeL/ Wofgfsif{0fgLlh ljBfnosf] 5ftf ;+u7g KofA;g nufotsf ;+:yfx?n] cfufdL z}lIfs

;qb]lv !* k|ltzt z'Ns j[l4 ug]{ egL ul/Psf] lg0f{ok|lt xfd|f] ;+u7gsf]uDeL/ Wofgfsif{0f ePsf] 5 . lzIffh:tf] ;]jfd'ns If]qnfO{ gfkmfvf]/x?sf]d'gfkmfsf] s]Gb| agfpg] /fHosf] gLlt / To;n] hGdfPsf] clehft z}lIfsJoj;foLx?sf] of] hglj/f]wL sbdn] cleefjsx?sf] 9f8 ;]Sg] lglZrt 5 . of];j{ljbLt} 5 ls gLlh lzIf0f ;+:yfx?n] of] eGbf cufl8b]lv g} ljleGgzLif{sdf rsf]{ z'Ns c;'Nb} cfPsf 5g\ ;fy} of] lg0f{o @)&@ ;Dd z'Ns j[[l4gug'{÷gu/fpg' eGg] ;jf]{Rr cbfntsf] km};nfsf] lj?4df klg /x]sf] s'/f xfdL:d/0f u/fpg rfxG5f}+ . ;fj{hlgs lzIffsf] ?kfGt/0f ug{ / ljBfno lzIffsf];Dk"0f{ bfloTj jxg ug{ /fHonfO{ bafa lbFb} cfPsf] xfd|f] ;+u7g lzIffJoj;foLx?sf] z'Ns j[l4 ug]{ lg0f{onfO{ k"0f{?kn] vf/]h u/L cljnDj lg0f{olkmtf{ ug{ / lzIff If]qdf csf]{ åGå glgDTofpg xfdL ;/f]sf/jfnfx?;Fu xflb{sclkn ub{5f}+ .

– lxdfn zdf{cWoIf, clvn g]kfn /fli6«o :jtGq ljBfyL{ o"lgog -qmflGtsf/L_

ax';+Vos lxGb"x?sf] b]z g]kfnnfO{ wd{lg/k]If /fi6« 3f]if0ff u/]/ k|d'v/fhgLlts bnx?n] lxGb" wd{jnDjLx?dfly cfqmd0f u/]sf 5g\ . /fk|kf g]kfn cab]znfO{ k'gM lxGb" /fi6« agfpg gofF /0fgLltsf ;fy nflukg]{5 .

– kmfu'g @^ ut] a}t8Ldf af]Nb}/fk|kf g]kfnsf cWoIf sdn yfkf

xfdLn] nlIft u/]sf] cfly{s pknAwL xfl;n ug{ efif0f xf]Og, sfd ug'{k5{ .To;}n] casf] ;do s'/f sd / sfd a9L ug]{ ;do xf] .

– kmfu'g @% ut] sf7df8f}+df af]Nb}cy{dGqL 8f= /fdz/0f dxt

Hofnfbf/L, c:yfoL / s/f/df kqsf/ /fv]/ kfl/>lds glbg] lgot s'g}klg ldl8of xfp;sf] x'g' x'Fb}g . o;sf nflu ;/sf/L ;~rf/dfWodaf6} >dhLljkqsf/ P]g nfu" u/fpg] k|of; ug]{5' .

– kmfu'g @% ut] lj/f6gu/df af]Nb};"rgf tyf ;~rf/dGqL ldg]Gb| l/hfn

jt{dfg ;/sf/ ;dfj]z x'g ;s]g . lk5l8Psf hghflt, d'lZnd, dlxnf Pj+s0ff{nLh:tf ljs6 ef}uf]lns If]qsf] ;dfg ;xeflutf jt{dfg ;/sf/df gx'g'b'Mvb xf] . ca la:tf/ x'g] dlGqd08ndf pgLx?sfs] ;xeflutf x'g'k5{ .

– kmfu'g @^ ut] lj/f6gu/df af]Nb}g]kfnL sf+u|];sL g]t[ ;'hftf sf]O/fnf

;'zLn sf]O/fnf g]t[Tjsf] jt{dfg ;/sf/sf] alx{udg / j[xt /fhgLlts;efdfkm{t gofF ;/sf/ u7g cfhsf] ckl/xfo{ cfjZostf xf] . o;sf nflukl/jt{gsf/L zlQmx? ldn]/ ;zQm cfGbf]ng ug'{k5{ .

– kmfu'g @^ ut] sf7df8f}+df af]Nb}g]skf–dfcf]jfbLsf dxf;lrj /fdaxfb'/ yfkf

km]n eO;s]sf] ;+;bLo Joj:yfn] agfPsf] ;+ljwfg hgrfxgf cg'?k x'g ;Sb}g .To;dfly oltv]/ :yfgLo lgsfosf] r'gfj u5'{ eGg' lgwf{l/t ;dodf ;+ljwfg gagfpg]v]n dfq xf] . o:tf] cj:yfdf x'g] :yfgLo r'gfjsf] xfdL ;zQm k|ltsf/ ug]{5f}+ .

– kmfu'g @^ ut] eQmk'/df af]Nb}g]skf–dfcf]jfbLsL k|jQmf kDkmf e';fn

kq d~h'iff kf]=a=g+= M @!%!)

O{d]n M [email protected]

;+3Lotf;lxtsf] nf]stflGqs ;+ljwfg/ u0ftGqnfO{ r'Gg]5f}+ . oBlk To;sf;fy} ;+3Lotfsf lj¿4 ;+ljwfg;efleq/ aflx/ klg xfd|f ] nuftf/ ;+3if{rln/xg]5 . PskN6 ;+3Lo k|sf/sf]; + ljwfg ag ] k lg hgr ]tgf /hgcfGbf ]ngsf cfwf/df To;nfO{;+zf]wg ug{ ;lsg]5 . t/ u0ftGq g}c;kmn eof] jf /fhtGqsf] k'g:yf{kgfeof] eg] b]z k|ltudglt/ hfg]5 ./fhtGqnfO{ vtd kfg{ nfdf] ;+3if{ ug{'kg{ ]5 . To;sf/0f a¿ nf]stflGqs;+ljwfg gagf];\, t/ ;+3Lotf;lxtsf];+ljwfg gagf];\ To;k|sf/sf] ;f]rfOnfO{xfdLn] unt dfGb5f}+ .

;+ljwfg;efdf /fli6«o hgdf]rf{jfx]s cGo ;a} /fhg}lts zlQmx¿;+3Lotfsf] kIfdf ePsfn] clxn] aGg];+ljwfgdf ;+3LotfnfO{ g} vf/]h ug{'d'l:sn 5 . t/ ut r'gfjsf ;Gbe{dfxfd|f] kf6L{åf/f hf/L ul/Psf] clkndfPdfcf]jfbLsf] g]t[Tjdf ag]sf] hfltjfbL/ If]qLotfjfbL u7aGwgnfO{ b'O{–ltxfOjf jx'dt k|fKt ug{ glbg] cfjZostfdfljz]if hf]8 lbOPsf] lyof] . of] xfd|fn f lu k |;Ggtfsf ] s ' / f x f ] ls;+ljwfg;efsf] r'gfjdf To;cg';f/ g}hgfb]z k|fKt ePsf] 5 . hgtfn] hfltjfb/ If]qLotfjfbsf lj¿4 :ki6¿kn]hgfb]z lbPsf 5g\ / Pdfcf]jfbL;lxthfltjfbL / If]qLotfjfbLx¿ r'gfjdfg/fd|/L k/flht ePsf 5g\ . b]zdfhfltjfb / If]qLotfjfbsf lj¿4sf];+3if{df xfd|f] kf6L{sf] g} g]t[TjbfoL,clu|d / d'Vo e"ldsf /x]sf ] 5 .To;sf/0f Pdfcf]jfbL;lxt hfltjfbL /If]qLotfjfbLx¿sf] k/fho xfd|f] kf6L{sf]dxTjk"0f{ ljho xf] . lgZro g} Tof]ljhosf jfjh'b ;+3Lotfsf lj¿4 To;k|sf/sf] ljho k|fKt ug{ xfdLn] cem}nfdf] / s8f ;+3if{ ug{'kg{] cfjZostfkg{ ]5 . h]xf];\, tTsfn hfltjfb /If]qLotfjfbsf lj¿4 k|fKt pknAwLnfO{;+:yfut ug{ g} d'Vo hf]8 lbg' kb{5 .g]kfndf Pdfcf]jfbL;lxt hfltjfbL /I f ]q Lotfjfb Lx¿n ] hf ltjfb /If]qLotfjfbsf cfwf/df g} ;+3LotfnfO{;+:yfut ug{ hf]8 nufO/x]sf 5g\ .pgLx¿sf ] ; +3 Lotfsf ] k |w fg /lg0f{ofTds kIf ToxL g} xf] . olbhfltjfbL / If]qLotfjfbL k|sf/sf];+ljwfg agfpg] pgLx¿sf] p2]Zoc;kmn x ' G5 eg ] klg To;af6

ljZjsf] / g]kfnsf] klg Oltxf;n] af/Daf/ of] :k:6 ub{} cfPsf] 5 ls s'g} vf; b]zdf, Oltxf;sfs'g} sfnv08df k|fKt ;kmntf :jtM :yfoL x'Fb}g / To;n] k'gM ljk/Lt lbzf lng] ;Defjgf /xG5 .O+uNof08sf] k|hftflGqs cfGbf]ng jf k|mfG;sf] u0ftGqsf] ;+3if{df s}of}+ prf/r9fj ePsf jf s}of}+kN6k|fKt c;kmntfx¿ k'gM ;dfKt ePsf s}of}+ pbfx/0fx¿ xfd|f cufl8 5g\ .

t'h's

;+3Lotfsf] 9f8 efFlrg] 5 . Tof] cj:yfdf;+3Lotflj¿4sf ] Pp6f dxTjk "0f {;kmntf x'g]5 .

t/ hgtfn ] hf ltjfb /If]qLotfjfbsf lj¿4 :ki6 hgfb]zlbPsf] eP klg Tof] hgfb]znfO{ ;+:yfutug{ Tolt ;lhnf] 5}g . vf;u/]/ k|yd,r'gfjdf k/flht ePsf eP klgPdfcf]jfbLsf] g]t[Tjdf hfltjfbL /I f ]q LotfjfbLx¿n ] hf ltjfbL jfIf ]qLotfjfbL k |sf/sf ] ;+ljwfgsf ]lgdf{0fsf nflu of]hgfj4 k|sf/n] /nuftf/ bjfj lbg] jf if8\oGq ug{] sfdul//xg] 5g\ . låtLo, clxn] hfltjfb/ If]qLotfjfbsf lj¿4sf] hgdtsfsf/0fn] jx'dtdf cfPsf /fhg}ltszlQmx¿, d'VotM Pdfn] / g]kfnLsf+u|];x¿sf] 9'dn'n, cj;/jfbL / :jo+hfltjfb / If]qLotfjfbsf k|Zgx¿dfg} ;Demf}tfk/:t gLltsf sf/0fn] klghfltjfbL jf If]qLotfjfbL k|sf/sf];+ljwfg aGg] ;DefjgfnfO{ c:jLsf/ug { ;lsGg . t [t Lo , k lZrdL;fd|fHojfbL b]zx¿ / pgLx¿åf/f;xfotf k|fKt PghLcf], cfO{PghLcf]cflbn] hfltjfbL / ef/tLo lj:tf/jfbn]If]qLotfjfbL k|sf/sf] ;+ljwfg agfpg;+ ljwfg;ef jf ;/sf/df ePsf/fhg}lts zlQm jf ;/sf/dfly k"/fbjfj lbg]5g\ . pQm sf/0fx¿n] ubf{hgfb ]zsf lj¿4 hf ltjfb L jfIf]qLotfjfbL k|sf/sf] ;+ljwfg aGg];DefjgfnfO{ k"/} c:jLsf/ ug{ ;lsGg .

ljZjsf] / g]kfnsf] klg Oltxf;n]af/Daf/ of] :k:6 ub{} cfPsf] 5 ls s'g}vf; b]zdf, Oltxf;sf s'g} sfnv08dfk|fKt ;kmntf :jtM :yfoL x'Fb}g / To;n]k'gM ljk/Lt lbzf lng] ;Defjgf /xG5 .O+uNof08sf] k|hftflGqs cfGbf]ng jfk|mfG;sf] u0ftGqsf] ;+3if {df s}of } +prf/r9fj ePsf jf s}of}+kN6 k|fKtc;kmntfx¿ k'gM ;dfKt ePsf s}of}+pbfx/0fx¿ xfd|f cufl8 5g\ . ;f]leot;+3;lxt s}of} + b]zx¿df ;dfhjfbLqmflGtx¿sf ;kmntf nfdf] ;do;DdToxfF ;dfhjfbL Joj:yf sfod x'g'sfjfjh'b ToxfF k'gM k"FhLjfbsf] k'g:y{fkgfeof] . g]kfndf klg @))& ;fnsf] lg/+s'z/f0ff zf;gsf] cGt / ;+;bLo k|0ffnLsf]:yfkgf, @)$^ ;fndf jx 'bnLoJoj:yfsf] k'g:yf{kgfsf jfjh'b k'gMlg/+s''z /fhtGqsf] :yfkgf ;d]tsfpbfx/0fx¿dfly ljrf/ ubf{ clxn]sf]r'gfjdf hfltjfb / If]qLotfjfbsflj¿4sf] :ki6 hgfb]zsf jfjh'b Tof]hgfb]zcg';f/ g} ;+ljwfg aGg]5 eGg]s'/fdf xfdL 9'Ss aGg ;Sb}gf} + . vflnhfltjfb / If ]qLotfjfbsf lj¿4plePsf /fhg}lts zlQmx¿sf] ;r]t/ b[9 k|oTg / hgtfsf] pRr:t/sf];ts{tf jf Jofks / zlQmzfnLhgbjfjsf cfwf/df g} hfltjfbL /If]qLotfjfbL k|sf/sf] ;+ljwfg agfpg]k | o Tgx¿nfO { c;k mn k f / ] /nf]stflGqs ;+ljwfgsf] lgdf{0f x'g;Sg]5 / lgdf{0f ug{' kb{5 .

k|wfg;]gfklt uf}/j zdz]/ ha/f sf]o; OG6/:s'n /lgª 6L–@) lqms]6 k|ltof]lutfdf k|yd x'g]ljhoL 6LdnfO{ lzN8 tyf k'/:sf/ k|bfg ub}{ .

kmf]6f] lkmr/

www.satyagrahaonline.com

cfpFb} 5 ====

Page 4: Page 11 29 70

#laxLaf/, kmfu'g @(, @)&) ;Tofu|x;fKtflxs

SATYAGRAHA WEEKLY

j}rfl/s ljrngsf] k[i7e"ldhgg]tf dbg e08f/Lsf] g]t[Tjdf

g ]skf -Pdfn ] _ ;~rfng x ' F b fljrf/wf/fTds If]qsf] sfdnfO{ k|fyldsdxTj lbP/ g} kf6L{ ;~rfng ePsf]lyof] . hgg]tfsf] /x:odo 9+un] xTofePkl5 kf6L{df ljrf/wf/fTDs If]qsf]sfd qmdzM uf}0f aGg yfNof] cyjfTo;nfO{ cf]em]ndf kfl/of] .

cfh Pdfn] u'6 g]kfnL sDo'lgi6cfGbf ]ngdf lj;h{gjfb / /fli6 «ocfTd;dk{0fjfbsf] d[Vo k|jQmf ag]/b]vf k/]sf] 5 . of] u'6 PsfPs o:tf]ePsf] xf]Og . o;sf k5fl8 j}rfl/sljrngsf] k[i7e"ld /x]sf] 5 . vf; u/Lhgg]tf dbg e08f/Lsf] xTofkl5 kf6L{g]t[Tj xTofpg ;kmn dfwj–s]kL u'6af6kf6L {df ljrf/wf/fTds sfdnfO {gh/cGbfh ug]{, To;nfO{ kG5fpg],kf6L{nfO{ k|fljlws / k|zf;lgs tl/sfn]dfq ;~rfng ug{ rfxg], ljrf/wfTds/ /fhgLlts ;d;ofnfo{ klg u0fLtLov]naf6 ;dfwfg ug{ vf]Hg], kf6L{leq;f}4flGts sfdnfO{ cf]em]ndf kfg] {,hgjfbL s]Gb|LotfnfO{ unt 9+un] k]zug]{, cGt/kf6L{ hgjfbnfo{): sdhf]/agfpg], qmflGtsf /fli6«o–cGt/f{li6«ozq'k|lt elQmefj k|s6 ug]{, d'n'ssf]/fli6«o lxtnfO{ sdhf]/ agfpg] / g]kfnLqmflGtsf] af6f]sf ;DaGwdf u}/dfS;{jfbL;f]r / lrGtg /fVg]h:tf sfd Pskl5csf]{ x'Fb} uP . ;f] u'6sf] oxL k[i7e"ldutj }rf l/s ljrngn] 5 }7f } } + / f l i6 «odxflwj]zgnfO{ lj;h{gjfb / /fli6«ocfTd;k{0fjfbdf ktg u/fpg] sfdu¥of] . of] cj:yf l;h{gf ug{ pQm u'6cToGt lqmofzLn eof] . h;sf] k'li6ljleGg tYox?sf cfwf/df ug{ ;lsG5 .

@)%) ;fnb]lv z'? eo{ ljleGgIf]qdf cfPsf] ljrngn] la;h{jfb //fli6«o cfTd;k{0fjfbsf] cfsf/ u|x0f ug{s/La % jif{ nfUof] . o;n] s'g–s'g kIfdfj}rfl/s ljrng Nofof] eGg] af/]df oxffs]xL pbfx/0f k|:t't ul/Psf] 5 .

)$^ ;fnsf] ;+o'Qm hgcfGbf]ngkl5klg k'g?Tyfg, k|ltudg / oyfl:yltsf]ljsNksf] ?kdf /x]sf sf/0f hgtfsf]cfsif{0f Pdfn]k|lt al9/x]sf] lyof] .@)%! ;fnsf] cfdlgjf{rg / To;kl5kf6L{ ;/sf/df hfFbf To;leq tLgk|sf/sf JolQmx? b]vf k/] . klxnf] g]sf+,/fk|kf h:tf blIf0fkGyL /fhgLltskf6L{af6 hf] Pdfn]df k|j]z u/]sf lyP,ltgLx?df dfS; {jfbsf ] k | f/ lDes1fg;Dd klg lyPg . ltgLx?nfO{dfS;{jfbsf] k|f/DeLs txaf6 g} k|lzlIftug'{kg]{ cfjZostf lyof] . bf];|f] ljleGgjfdkGyL ;d"x jf :jtGq jfdkGyLx?hf] Pdfn]df k|j]z u/]sf lyP, pgLx?nfO{kfFrf} /fli6«o dxflwj]zgåf/f kfl/tsfo{qmd, gLlt, ljrf/ / b[li6sf]0fsfaf/]df k|lzlIft ug'{kg]{ cfjZostf lyof] .t];|f] d"nwf/sf] ?kdf cufl8 a9\b} u/]sfkf6L{ ;b:ox? lyP, ltgLx?nfO{ klgkl/jlt{t l:yltcg';f/ cfkm\gf] of]Uotf/ Ifdtfsf] ljsf; ug{ ;}4flGts,j}rfl/s tyf k|fljlws k|lzIf0f lbg'kg]{cfjZostf lyof] . o:tf] kl/l:yltdfTo; a]nf kf6L{sf] ljsf;sf nfluljrf/fTds If]qsf] sfdnfO{ cufl8a9fpg' cToGt h?/L lyof] t/ o:tf]ul/Pg jf To;df plrt Wofg lbOPg .ljrf/wf/fTds sfdsf] cefjdf kf6L{j}rfl/s ljrngsf] lbzfdf hfg' clgjfo{lyof] . ljrf/wf/fTds sfdsf] kIfnfo{dxTjsf ;fy p7fpgfn] dfq nf]slk|og]t[Tj lgdf{0f x'g ;S5 . hgg]tf dbge08f/L cTolws nf]slk|o x'g'df j}rfl/ssfdnfO{ ljz]if dxTjsf ;fy ;Dkfbg

Pdfn] ;}4flGts / g}lts ljrng ePsf] kf6L{– uf}tdk|;+u

s]bf/ ;'j]bL

Pstfsf Pdfn] km'6]sf] lyof] . ltg} 6'6]km'6]sfx? km]l/ Ps eP/ Tof]kf6L{ xfls/x]sf 5g\ . xfSg' of] cfkm\gf] 7fpFdf 5 t/ To;n] hgtfnfO{ slt9fl6/x]sf] 5 eGg] o;sf b:tfj]hx?n] atfO/x]sf] cj:yfrflx+ cfklQhgs5 . Pdfn] kf6L{ s:tf] xf] eGg] o;sf pkfWoIf afdb]j uf}tdn] u/]sf]lr/km/sf c+zx? kl9of] eg] of] k|Zg hf]sf]xLn] ug'{kg]{ x'G5 . s'g} l;4fGtgePsf] kf6L{ , ToxL l;4fGtsf] cfn]kdf v8f 5 . To;sf/0f kgl of] bnaf/]kl/lrt x'g b:tfj]hsf c+zx? k|:t't ul/psf] xf] . Pdfn]af6 km'6]/dfn]eGg] bn v8f u/]sf uf}tdn] lnlvt ?kdf Tof] bnsf] af/] k|:t't u/]sfljj/0fx/ c+zx?M–

ug]{ pxfFsf] sfo{ k4lt g} k|d'v xf] eGg]:ki6 lyof] . t/ kf6L{ g]t[Tjn] ol;s'/fnfO{ /fd|/L a'em\g ;s]g jf a'em\grfx]g . pN6} hgjfbL s]Gb|Lootfsfgfddf gf]s/zfxL s]Gb|Lotf nfb\g] sfdeof] . l;4fGt / ljrf/sf] kIfnfO{ cf]em]nkfb}{ hgjfbL s]Gb|Lootfsf gfddf 6fpsf]ug]/ /fhgLlt ug]{ unt k/Dk/fsf]z'?jft ul/of] . kf6L{leq b]vf k/]sf;d:ofx?nfO{ /fhgLlts ?kdf ;dfwfggug] { , lgs[i6 e"ldsf v]Ng] untJolQmx?nfO{ sf/jfxL ug'{sf] abnfk|f]T;flxt ug]{ sfd ul/of] . To:tf unttTjn] lju|xsf/L tyf ljv08gsf/Lif8\oGqx? ub}{ kf6L{ g]t[TjnfO{ g} ljrlntu/fof] . h;n] ubf{ kf6L{ g]t[Tj To:tfunt tTjnfO{ ;dodf lgoGq0f ug{c;Ifd aGb} uof] . kf6L{leq x'ls{/x]sf]To; tTjn] cfkm"n] u/]sf] unt sfdsf]bf]if kf6L{leq /x]sf] /fi6«jfbL–qmflGtsf/Lwf/nfO{ nufP/ cfkm" rf]lvg] b'ik|of;u¥of] . To;n] qmflGtsf/L wf/nfO{

abgfd ug { k f6 L {s f b ]zeQmqmflGtsf/Lx?sf] rl/q xTof ug{ Pskl5csf]{ if8\oGq ;~rfng u¥of] . oL ;a}if8\oGqdf c;kmn ePkl5 To; tTjn]kf6L{af6 b]zeQm qmflGtsf/L k+lQmnfO{lgisflzt u/L hgtfsf] cfzfsf] ?kdf/x]sf] kf6L{nfO{ ;fd|fHojfb / k|e'Tjbfsf]:jfy{sf nflu ljefhg ug{ ;kmn eof] .

hgjfbL s]Gb|Lotfsf] l;4fGtsf]unt k|of]u

sDo'lgi6 kf6L{ dfS;{jfbL–n]lggjfbLbz{g, l;4fGt / ljrf/sf cfwf/df rNg]kf6L{ xf] . ;r]t k|oTg / of]hgfj4 9+un]o;sf] u7g / kl/rfng x'G5 . sDo'lgi6kf6L{ lgdf[0f / ;~rfngsf ;DaGwdf;aeGbf klxn] ;g\ !*$* df sfn{dfS;{ / PË]N;n] sDo'lgi6 kf6L{sf]3f]if0fkq hf/L ug'{ePsf] xf] . n]lggsf]k f6 L { ;~rfng;DaGwL hgjfb Ls]Gb|Lootfsf] l;4fGt ;aeGbf klxn]cufl8 ;fg'{ ePsf] xf] . hgjfbL s]Gb|Lotfljrf/ / ;+u7g b'j }sf ] cljefHo;+of]hg xf] . hgjfb eg]sf] JolQm–Jo lQmsf ] c lwsf/ x f ] . hgjfbs]Gb|Lotf;Fu / s]Gb|Lotf hgjfb;FucGt;{;DalGwt ePh:t} clwsf/ /st{Jo klg cljefHo s'/f x 'g \ .clwsf/nfO{ ;'/lIft ug{ hgjfbsf]cfjZostf k5{ . st{JonfO{ lglb{i6 ug{s]Gb|Lotf rflxG5 . s]Gb|Lotfsf] lgdf{0fug{sf lglDt k|of]u ug]{ JolQmsf] clwsf/hgjfb xf ] . To;}sf/0f sDo'lgi6kf6L{leq ;+u7g / JolQmx?sf aLrdf;DaGw lgb]{lzt ug{ / kf6L{ ;~rfngsflglDt hgjfbL s]lGb|otfsf] l;4f nfu"ul/G5 .

hgjfbsf cefjdf s]Gb|Lotf /s]Gb|Lotfsf] cefjdf hgjfbsf] cl:tTjsDo'lgi6x?nfO{ :jLsfo{ x'Fb}g . sltkodflg;x? hgjfbL s]Gb|Lotfsf] of]åGåfTds ;DaGwnfO{ a'em\g g;s]/

slxn] s]Gb|LotfnfO{ dfq hf]8 lbP/lg/+s'ztfsf] l;h{gf ug{ k'U5g\ / kf6L{lju|xsf] l:ylt lgDTofpF5g\ . hgjfbLs]Gb|otfsf] åGåTds ;DaGwsf cfwf/dful/g] ;Gt'lnt k|of]un] dfq sDo'lgi6kf6L{nfO{ ;xL lbzfdf cufl8 a9fpg;lsG5 . cGoyf of] a'h'{jf kf6L{sf] ?kdfktg x'G5 .

Jojxf l/s hLjgdf hgjfbs]Gb|Lotf tyf ljrf/ / ;+u7gsf] plrt;+of]hg ug{ g;Sgfn] 7"nf] uNtL x'ghfG5 . kmntM kf6L{df slxn] lg/+s'ztf,slxn ] c/fhstf, slxn ] jf } l4sljnfl;tf, slxn] gf]s/zfxL cj:yfk|efjL aGb5 . ljut $ jif{df Pdfn]g]t[Tjn] hgjfb / s]Gb|Lotf tyf ljrf// ;+u7gsf] plrt ;+of]hg slxNo} u/]g .Pdfn] g]t[Tjn] cGt/kf6L{ hgjfbsf]cj:yf qmdzM ;dfKt kfb}{ nUof] /kf6L{leq gf]s/zfxLtGq xfjL u/fof] .g]t[Tj qmdzM cf}krfl/stfdf dfq ;Lldt/xg yfNof] . ljrf/wfTds ?kdf g]t[Tj:yflkt gePkl5 kf6L{leq st} gf]s/zfxLcj:yf, st} bf; dgf]j[lQ xfjL eof] .kf6L{leq pTkGg ;d:of ;dfwfg ug]{;jfndf g]t[Tjsf] e"ldsf 3G6Lsf]

/fnf]h:tf] eof] . o;n] ubf{ lg0ff{oscj:yfdf kf6L { leq dWodfu{ tyft6:ytfsf] e"ldsf k|jn aGb} uof] .kmntM kf6L{leq /x]sf rnv w"t{ /if8\oGqsf/Lx?sf] e"ldsf cem k|efjLx'g yfNof] . Pdfn] kf6L{leq Pskl5 csf]{ub}{ log} w"t{ / if8\oGqsf/Lx?sf] e"ldsflg0ff{os aGg k'Uof] . o:tf] cj:yfdfljrf/wf/fTds kIfdf sfd x'g ;s]gctM ax'dt g]t[Tj gf]s/zfxL aGof] /to;n] kf6L{df u'6aGbL l;h{gf u¥of] .Tof] ax'dt u'6sf] ?kdf kl/lrt eof] .kf6L{sf] of] cj:yf ePkl5 kf6L{ pstftx;gx; eof] / kf6L{nfO{ ljefhg ug]{e"ldsf ax'dt kIfaf6 v]lnof] .

cfwf/e"t zq' ls6fgug]{ ;jfn

g ]kfn sDo ' lgi6 cfGbf ]ngdfcfwf/e"t zq' klxrfg ug]{ / ls6fgug]{ ljifodf dxTjk"0f{ ;}4flGts ljifoxf ] . o; lji fodf sDo ' lg i6cfGbf]ngleq h'g ax; rNb} cfof],To;nfO{ )$^ ;fnsf] efb| dlxgfdf;DkGg g]skf -dfn]_ åf/f cfof]lht rf}yf]/fli6«o dxflwj]zgn] 6'+uf] nufO;s]sf]lyof] . h;cg';f/ …Psflt/ ;fdGtju{/ bnfn gf]s/zfxL k'FhLkltju{ tyfcsf{lt/ Jofks hgtf, Psflt/ ef/t]nLPsflwsf/ k'FhLjfbL If]qLo k|e'Tjjfb /csf{lt/ g]kfn /fi6«, Psflt/ cs]l/sL;fd|fHojfb Pj+ cGo ;fd|fHojfbLd'n'sx? csf{lt/ g]kfn /fi6«alr;fdflhs, juL{o / /fli6«o cGtlj{/f]wsf]?kdf g]kfnL ;dfhsf ] zq'tfk "0f {cfwf/e"t cGt/ljf/]w cleJoQm ePsf]5Ú -g]kfnL qmflGtsf] jt{dfg sfo{qmd,g]skf -dfn]_ åf/f )$^, efb| (–!$ dfcfof]lht rf}yf] /fli6«o dxflwj]zgåf/fkfl/t b:tfj]b, k[i7 &_ .

cfwf/e"t cGt/lj/f]wsf ;DaGwdfrf}yf] /fli6«o dxflwj]zgsf] pko'{Qm

lgisif{df cfwfl/t eP/ g} g]skf -Pdfn]_å f/ f cfof ] lht kf Fr f } / f l i6 «odxflwj]zgdf cfOk'Ubf jt{dfg qmflGtsf]zq' / ldqx?aLr :ki6 lje]bsf] /vf+sgu/L cfwf/e"t zq' / k|wfgzq' /ldqx?aLr :ki6 lje]bsf] /]vf+sg u/Lcfwf/e"t zq' / k|wfgzq' lgSof}{n ug]{sfd ul/of] . cyf{t\ …;fdGtjfb, bnfn,gf]szfxL k'FhLjfb, j}b]lzs Psflwsf/k'FhLjfb / ;fd|fHojfbsf] kIfkf]if0f ug]{c? /fhgLlts ;fdflhs zlQmx? klgg]kfnL hgjfbL qmflGtsf z'q'x? g} x'g\ÚeGg] l6fg u¥of] / …ltgLx?nfO{ klgk/f:t gu/L xfd|f ] qmflGtn]clGtd ljho k|fKt ug{;Sb}gÚ eGg] lgisif{lgsfNof] . -g]skf -Pdfn]_ åf/f cfof]lhtkf Fr f } / f l i6 «odxflwj]zgåf/f kfl/tb:tfj]h g]kfnL qmflGtsf] sfo{qmdhgtfsf] ax'bnLo hgjfb, k[i7 @#_ .

hgg]tf dbg e08f/Lsf] lgwgkl5kf6L{sf] g]t[Tj u'6df b]vf k/]sf] j}rfl/sljrngsf sf/0f ju{b[li6sf]0fdf qmdzMljrng cfpg yfNof] . h;n] ubf{ g]kfnLqmflGtsf zq' / ldqx?df aLrdf lje]bug{ 5fl8of] . To;} sf/0f Pdfn] g]t[Tju'6 g]kfnL qmflGtsf] cfwf/e"t cGt/lj{/f]w/ k|wfg cGtlj{/f]w lgSof{}n ug]{ sfddf;d]t s'lx/f]sf] sfu aGg k'Uof] . kmn:j?kMPdfn] blIf0fkgyL cj;/jfb x' Fb }lj;h{gjfbsf] bnbndf km:g k'Uof] .

g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf] :yfkgfePb]lv g} ;fd|fHojfb / ef/t]nLPsflwsf/ k"FhLjfbsf] lj/f]w x'Fb} cfPsf]5 . of] lj/f]w lj/f]wsf nflu dfq xf]Og,cd ] l/sL ;fd | fHojfb / ef/t ]nLPsflwsf/ k'FhLjfb tyf k|e'Tjjfb g]kfnLqmflGtsf] jt{dfg r/0fsf cfwf/e"t zq'k+lQmdf kg]{ x'gfn] lj/f]w ul/Psf] xf] .jf:tjdf of] ljifo g]kfn sDo'lgi6kf6L{sf] :yfkgf ePb]lv g} kf6L{sf] klxnf]krf{ / 3f]kf0fkqb]lv kfFrf} /fli6«odxflwj]zg;Dd nuftf/ p7fpFb} cfPsf]ljifo xf] t/ Pdfn] g]t[Tju'6åf/f cufl8;fl/Psf] 5}7f}+ dxflwj]zgsf] b:tfj]hdf;f] ljifonfO{ x6fOPsf] x'Fbf tTsflngkm/sdtdf b:tfj]hx?df km/sdtsf?kdf oL ljifox?nfO{ k|i6 ?kdfp7fOPsf] lyof] . o;/L Pdfn]sf] 5}7f}+dx f lwj ]zgdf dfwj–s ]k L u '6n ]P]ltxfl;s ?kdf g]kfn sDo'lgi6 kf6L{n]p7fpFb} cfPsf] o; ljifonfO{ kl/Tofuu¥of] . pgLx?n] o;f] ug'{sf] tfTko{g]kfnL hgtfsf] ljZjf;af6 eGbfsDo'lgi6 lj/f]wL zlQmx?nfO{ l/emfP/;/sf/ agfpg' / To;nfO{ l6sfpg' xf]eGg] s'/f pgLx?s} egfOaf6 5n{ËeO;s]sf] 5 . o;/L ;/sf/ agfpg]g fddf To; u '6n ] dfS; {j fbsf ];[hgfTDs k|of ]unfO{ kl/Tofu u/Lcd ] l/sL ;fd | fHojfb / ef/t ]nLk|e'Tjjfbsf cufl8 cfTd;dk{0f ug]{gLlt ljrf/ cufl8 ;f¥of] . Pdfn] g]t[Tju'6df b]vf k/]sf] of] ;f}4flGts /j }rfl/s ljrngs} sf/0f To;n]cfwf/e "t cGt/ lj/ f ]w / k |w fgcGt/lj/f]wsf ;DaGwdf ;d]r /fli6«ocfTd;k{0fjfbL / ljh;{hgjfbL ljrf/cufl8 ;f/]sf] 5 .g]kfnL sDo'lgi6 cfGbf]ng /u0ftGqsf] ;jfn

g]kfnL sDo'lgi6 cfGbf]ngdf juL{otyf /fhgLlts b'j} lx;fan] /fhtGqsf];jfnnfO{ lnP/ ax;–ljjfb rNb} cfPklg sDo'lgi6 cfGbf]ngsf] d"n k|jfxn]o;af/] :ki6 gLlt lnO{ hgjfbL u0ftGq:yfkgf ug'{ s'/f cufl8 ;fb}{ cfPsf]5 . @)!) ;fnsf] k|yd dxflwj]zgkl5dgdf]xg g]t[Tjn] kf6L{ :yfkgf sfnb]lvcufl8 ;fb} cfPsf] hgjfbL u0ftGqsf]sfo{qmdnfO{ kl/Tofu u/L ;f] u'6

/fhfjfbL lbzftkm{ df]l8of] . ;f] u'6n]…/fHo k|wfgnfO{ ljz]if clwsf/ lbgx'Fb}gÚ eGg] /0fgLlts ?kd} ;+j}wflgs/fhtGqsf] kIfkf]if0f ug]{ sfo{qmd cufl8;f¥of] . /fodfemLsf] g]t[Tjdf] of] ljrf/emg df}nfpFb} uof] / o;n] k|i6 ?kxdf/fhfjfbL nfogsf] ?k lnof], h;n] ubf{…/fodfemL u'6Ú zfxL sDo'lgi6sf ?kdfcfGbf]ngleq abgfd eP/ gf+luof] .o;}sf/0f t];|f] dxflwj]zgn] /fodemLnfO{kf6L{af6 lgisflzt u¥of] t/ o;n] klgu0ftGqsf] /fhgLlts sfo{qmd lnPg .t];|f] dxflwj]zgkl5 kf6L{ ljeflhteof] . km]l/ klg sDo'lgi6 cfGbf]ngleq/fhtGqsf] ;jfndf ax; hf/L g} /Xof] .To:tf] l:yltdf sd/]8 k'iknfnn]/fhtGqsf ;jfndf ax; cGt/kf6{;+3if{ tLa| agfpg'eof] . vf;u/L kf6L{dfljefhg ePkl5 s= k ' iknfnn ]/fhtGqnfO{ d'Vo zq'sf] ?kdf ls6fgu/]/ /fhgLlts b[li6sf]0f cl3 ;fg'{eof]/ To;df pxfF hLjgko{Gt b[9 /xg'eof] .g]skf -dfn]_ sf] s]Gb|Lo sldl6sf]cfof]hgfdf )$^ efb| (–!$ df rf}yf]/fli6«o dxflwj]zg ;DkGg eof] . To;n]g]kfnL gofF hgjfbL qmflGtsf] jt{dfgljlzi6 sfo{qmd lgwf{/0f ug]{ ;jfndf…hgjfbL u0ftGq g]kfnsf] :yfkgf ug]{Ú:ki6 b[li6sf]0f cufl8 ;f¥of] . -g]skf -dfn]_åf/f cfof ] lht rf }yf ] /fli6 «odxflwj]zgåf/f kfl/t g]kfnL qmflGtsf]jt{dfg sfo{qmd k[i7– !%_ .

To;}u/L g]skf -Pdfn]_ sf] cfof]hgfdf

)$( df3 !~$–@) df ;DkGg kfFrf} /fli6«odxflwj]zgn] klg …hgjfbL u0ftGqÚ sf]:yfkgf ug]{ :ki6 b[li6sf]0f cl3 ;f¥of] . -kfFrf} /fli6«o dxflwj]zgåf/f kfl/t …g]kfnLqmflGtsf] sfo{qmd hgtfsf] ax'bnLohgjfb k[i7– ^_

t/ )%$ df3 !@–!* df Pdfn]sf]g]kfnu~hdf ;DkGg 5f}7f } /fli6«odxfljw]zgdf cfOk'Ubf g]skfsf ;+:yfksg]tf s= k'iknfn / hgg]tf s= dbge08f/Ln] cufl8 ;fb}{ cfpg'ePsf] g]kfnLsDo'lgi6 cfGbf]ngdf :ki6 ?kdf ls6fgePsf] Ps dxTjk"0f{ ;f}4flGs ;jfnu0ftGqsf] ljifonfO{ e|d, cGof}n /c:ki6 kfg]{ sfd ul/of] . dxflwj]zgsf]nut}kl5 Pdfn]sf cwoIfn] lbPsf]6]lnlehg cGtjftf{df …xfdLdf )$^;fncl3sf] qmflGtsf/L wªwªL /x]sf]sf/0fn] kfFrf} /fli6«o dxflwj]zgdfu0ftGq zAb;Dd eGg] zAbnfO{ l8ln6ul/lbPsf 5f}+Ú eGg'eof] . Pdfn] cWoIfsf]cGtjf{tf k|;f/0f ePsf] Ps xktf glaTb}Pdfn]sf sfg"gljb\ g]tf ef/tdf]xgclwsf/Ln] cfkm\gf] cGtjftf{df eGg'eof]–…g]kfn clwsf/Hosf] ;+ljwfg, @)$& /xfd|f] kf6L{sf] ljwfgdf vf;} cGt/ 5}g .Úoltdfq} xf]Og, dxflwj]zg cufl8 /k5fl8 dfwj g]kfn, s]kL cf]Ln] lbPsfcGtjftf{ / n]v]sf v]nx?df log}s'/fnfO{ af/af/ k'li6 ug]{ sfd ePsf]5 . o;af6 s] k|i6 x'G5 eg] Pdfn]kfFrf} /fli6«o dxflwj]zgsf] nfOgaf6ljrlnt ePsf] 5 .

Page 5: Page 11 29 70

$laxLaf/, kmfu'g @(, @)&) ;Tofu|x;fKtflxs

SATYAGRAHA WEEKLY

v]n ;+;f/ ;Tofu|x 8]:s

cWofTd÷bz{g;'bz{g clwsf/L

xfdL eujfgsf] bz{g ug{ / O{Zj/Lo ;]jfsf] nflu k"hf cr{gf, Wofg,hktkh:tf sfo{x? ub{5f}{ + . ;fwgf / of]uåf/f dgnfO{ PslrQ u/L cfkm\gf]WofgnfO{ ;fy{s agfpg ;lsG5 . dfgjsf] dgdf ha;Dd z'4tf cfpFb}g cyjfcGo ljifodf Wofg hfFb}g ta dfq eufjg k|flKtsf] dfu{ v'Nb5 . xfdLn] P]gfx]bf{v]/L olb To; P]gfdf w'nfsf] txn] 9flsPsf] 5 eg] cfkm\gf] d'xf/ b]g;lsFb}g . To;}u/L xfd|f] dgdf c1fg?kL d}nf jf w'nf] 5 eg] eujfg k|flKt ug{;lsGg . dgdf ePsf c1fgtfnfO{ x6fpg nf]e–df]x, db–dfT;o{ cx+sf/ h:tfdfgjLo b'u{'0fx?nfO{ ;bfsf nflu TofUg'k5{ .

dfgjn] s'g} klg sd{ ;DkGg ug]{ b[9tfk"j{s ;+sNk u/L cufl8 a9\5 eg]lg/Gt/sf] k|of;df cjZo g} ;kmntf k|fKt ug{ ;lsG5 eGg] tYonfO{ k|dfl0ft ug{Pp6f b[i6fGt h'g k|]/s k|;+u 5, To;nfO{ x]/f}+– Ps lbg cfkm\gf] j[4 lktf, h;sf]pd]/ () jif{ eO;s]sf] lyof], pgn] cfkm\gf] k/Dk/fcg';f/ ;a} d[To'kj{sf sd{x?bzbfg ;d]t u/]/ cfo{3f6df /flvPsf] lyof] . To;a]nf pgsf 5f]/fx?n] ;f]w], …aftkfOFsf] clGtddf xfdLnfO{ s]xL pkb]z lbg'xf];\ . cyjf tkfOFsf] clGtd OR5f s]5, atfpg'xf];\ xfdLnfO{, xfdL To;nfO{ k"/f u5f+}{ .Ú ta tL j[4f lktfn] eg]– dnfO{tL kNnf] ufpFsL kmnfgf] gfdsL dlxnf;Fu ljjfx ug]{ OR5f 5 . To;sf] aGbf]a:tldnfcf] eg]/ c/fP . ca tL 5f]/fx? h;n] clGtd OR5fsf af/]df ;f]w]sf lyP,pgLx?nfO{ cfkt k¥of] . lsgeg] 5f]/f5f/L, gfltgfltgf ;d]t ePsf j[4fnfO{s;/L cfo{3f6df /fv]sf] af;Fu ljjfx ug]{ xf] eg]/ k|Zg ug]{ < eGg] bf]dg / 8/dfk/] . t}klg ljleGg pkfoåf/f ljjfxsf] k|:tfj /fv] t/ pgsf 5f]/f5f]/Ln] n¶L /ef6f lnP/ o:tf] pd]/df To:tf] ljjfxsf] k|:tfj Nofpg] eg]/ nv]6] . lktfsf];dLkdf cfP/ ;a} 5f]/fx?n] eg] ls xfdLn] To:tf] k|:tfj /fVbf o;/L xfdLnfO{lk6\b} nv]6] ca s] ug]{ < pgn] eg]– km]l/ hfcf] dnfO{ ToxL dlxnf;Fu ljjfx ug]{OR5f 5, h;/L eP klg dgfpg] sfo{ u/ .

km]l/ bf];|f] k6s klg ToxL eGb} uP t/ To;k6s d'8\sL b]vfpFb} emkfb}{ nv]6]ls To:tf k|:tfj lnP/ cfpg] < eg]/ Tof] s'/f km]l/ lktfnfO{ eg] t/ pgL sltklg lrQ a'emfpg]tkm{ guO{ To;};Fu ljjfx ug{sf nflu d~h'/ u/fcf] . t];|f] k6sklg tLg} dlxnfnfO{ ToxL k|:tfj /fVb} uP . To;a]nf pgLx?n] /fd|/L of] pd]/dfca d To:tf j[4f;Fu ljjfx u/]/ ab\gfd aGg rfxGg afa' xf] eg]/ /fd|/L ;DemfP/k7fP . rf}yf] k6s klg pQm k|:tfj lnP/ cfP, j[4sf 5f]/fx? ca eg] aNn aNnltgL dlxnf ltg} j[4f;Fu ljjfx ug{ /fhL eP/ cfOg\ . …af xfdLn] tkfOFsf]OR5fcg'?k ljjfx u/]/ a:g pxfFnfO{ /fhL u/fof}+Ú eg] .

ta j[4 lktfn] hjfkm lbP– …x]/ afa' xf] dnfO{ ljjfx ug'{ 5}g, d}n] ltdLx?nfO{s'g} klg c;xh b]lvg] sfo{ lg/Gt/ k|of; u/]df cjZo g} ;kmn eOG5 eGg]b[i6fGtnfO{ Jojxf/df k|bz{g u/]/ b]vfpgsf nflu dfq} eg]sf] lyP, h'g b]lvof]klg .Ú To;kl5 ;a} rlts eP j[4 lktfn] xfdLdf k|of]u ug{sf nflu dfq} eg]sf/x]5g\ eg]/ . o; uDeL/ k|s[ltsf] b[i6fGtaf6 xfdLn] dxTjk"0f{ lzIff kfpF5f} lshlt;'s} sl7g / c;Dej 7flgPsf] sfo{ klg lg/Gt/ k|of; u/]df ;kmntfk"j{s;DkGg ug{ ;lsG5 eGg] . To;}n] dfgjn] cfkm\gf] nIocg'?k sfo{ klg nuftf/ ug{;Sg'k5{ . To;sf nflu k6s–k6s k|of; ug{ eg] emGem6 dfGg' x'Fb}g .

o;n] hf];'s} JolQmn] klg cfkm"n] rfx]sf] s'/fnfO{ k|flKt ug{sf nflu Ps b'O{k6ssf] c;kmntfn] x/]z gvfO nuftf/ k|of;sf nflu tof/ /x]/ p2]Zo k|flKt ug{;lsG5 . rfx] Tof] ljBfyL{ x'g\ of eQm jf ;fwgfåf/f cfkm\gf] dgdf jf lrQdfePsf c1fg?kL cGwsf/nfO{ qmlds?kn] x6fP/ h;/L P]gfsf] / dfgj cg'xf/sf]aLrsf] w'nf]sf] tx gx6fP;Dd d'xf/ b]lvFb}g, To:t} dgsf d}nf] x6fpg ;s]df dfqeujfg k|flKt jf 1fg k|flKt u/L ;kmn dfgj aGg ;lsG5 . Ifl0fs / c:yfoLs'/fk|lt df]lxt eP/ ;j{>]i7 dfgj hLjgnfO{ c1fgdf g} /fv]/ u'dfpg' x'Fb}g .nfdf] ;dosf] clj/n k|of;sf] kl/0ffd jf kmn ;a}eGbf dL7f] / dxTjk"0f{ x'G5 eGg];TonfO{ ;bf dgg ug'{k5{ .

lg/Gt/ k|of;sf] kl/0ffd

a}zfvdf /fi6«klt /lgª lzN8s]G›:t/Lo /fi6«klt /lgª lzN8 k|ltof]lutf a}zfvdf x'g] ePsf] 5 . /fli6«o v]ns'b

kl/ifb\ -/fv]k_ sf] cfof]hgfdf x'g] k|ltof]lutf cfufdL a}zfv !& b]lv !( ut];Ddsf7df8f}+df x'g]5 . ljutdf of] k|ltof]lutf h]7÷c;f/df x'g] u/]sf]df ca pk|fGt a}zfvdful/g] cfof]hs ;ldltsf ;b:o dLgs'df/ zd{fn] hfgsf/L lbP . k|ltof]lutfdf Pyn]l6S;,elnan, s/fFt], t]SjfGbf] / p;' u/L kfFr v]ndf k|lt:kwf{ x'g] hgfOPsf] 5 . s/fFt], t]SjfGbf]/ p;' klxnf]k6s ;dfj]z ul/Psf] xf] . l6ddf klxnf] x'g]n] @% xhf/, bf]>f]n] @) xhf/ /t]>f]n] !% xhf/ gub k'/:sf/ k|fKt ug{]5g\ . v]nf8Ln] k|fKt u/]sf] kbsnfO{ lglZrt c+slbO l6d RoflDkogsf] 3f]if0ff ul/g]5 . l6d RoflDkogsf] pkflwdf Pyn]l6S; / elnandfk|fKt kbsnfO{ dfq ;dfj]z u/fOg]5 . To:t} k|To]s v]nsf] JolQmut ljwfdf klxnf] x'g]n]tLg xhf/, bf]>f]n] b'O{ xhf/ / t]>f]n] Ps xhf/ gub k'/:sf/ 5'§} kfpg]5g\ . To:t};d"xut :kwf{df zLif{ tLg :yfg xft kfg{] k|To]s l6dsf ;b:onfO{ qmdzM Ps xhf/ %;o, Ps xhf/ / % ;o gub k'/:sf/ lbOg]5 .

/f]gfN8f] sdfOdf klg zLif{lncf]gn d]:;LnfO{ kl5 kfb{} afnf]g l8Úcf]/ lht]sf lqmli6ofgf] /f]gfN8f]n] sdfOdf

klg lht]sf 5g\ . uf]n86sdn] ;fj{hlgs u/]sf] wgL km'6anx?sf] ;"rLdf /f]gfN8f]zLif{ :yfgdf 5 eg] d]:;L bf];|f] :yfgdf 5 . l/on dl8«8;Fu xfn} ePsf] gofF;Demf}tfkl5 /f]gfN8f]sf] jflif{s sdfO d]:;Lsf] eGbf a9LePsf] p;n] bfjL u/]sf] 5 . /f]gfN8f]sf] gfOs;lxtsfsDkgL;Fu :kf]G;/l;k ;Demf}tf 5 . pgn] ;g\ @)!# dfcfkm\g} Do'lhod vf]n]sf 5g\ eg] ;Lcf/–& gfdsf] c08/j]o/;d]t NofPsf 5g\ . o;n] /f]gfN8f]sf] jflif{s sdfO Ps;o @@ ldlnog kfp08 ePsf] uf]n86sdn] hgfPsf] 5 .afl;{nf]gfsf :6f/ d]:;Lsf] jflif{s sdfO !@)=% ldlnogkfp08 5 . pgn] afl;{nf]gfaf6 afl;{s !@=# ldlnogkfp08 lnG5g\ eg] Pl88f;;Fu :kf]G;/l;k ;Demf}tf 5 .6ls{; Po/nfOG;, OP :kf]6\;{sf] lkmkmf lel8of] u]d, ;fd;'ªUofn]S;L !! ;Fu klg pgsf] ;Demf}tf 5 .

www.satyagrahaonline.com

cfpFb} 5 ====

sfd dlxnfsf] bfd k'?ifsf]

s [ l i f dGqfnosf ] Pp6ftYofª\scg';f/ afnL nufpg], dn xfNg],l;FrfO / uf]8d]nsf] sfd dlxnfn] u5{g\,t/ pTkfbgsf] :jfldTj k'?ifsf] xftdfk'U5 . vf]6fª lr;fkfgLsf g/axfb'/v8\sf / pgsL >LdtL eujtLsf] ;fgf]lrofk;n 5 . eujtL lbge/ lrofa ] lR5g \ . lbge/sf ] sdfO a ]n 'sf>Ldfg\nfO{ a'emfpFl5g\ . g/axfb'/ eg]w]/}h;f] Sof/]daf]8{ v]n]/ ;do latfpF5g\ .t/, lrof a]r]/ cfPsf] cfDbfgL eg] pgs}xftdf x'G5 . ef]hk'/ jfl;ªyk'{sf ef]h/fhsfsL{sf] kl/jf/ v]tL–ls;fgL u5{ .pgLx¿sf] dgUo cfDbfgL x'g] v]taf/L5 . ef]h/fh ufpFsf g]tf x'g\ . ;a}v]ltkfltsf] lhDd]jf/L >LdtL dgdfofsfsL{n] ul5{g\ . t/, v]ltkftLaf6 cfPsf]-ds}, cfn' a]r]sf]_ cfDbfgLsf] Joj:yfkgef]h/fhn] u5{g\ . sfdsf] lhDd]jf/Ldlxnfsf] yfKnfdf / ToxfFaf6 cfPsf]cfDbfgLsf] lgoGq0f k'?ifsf] xftdf x'g]k|rng vf]6fª / ef]hk'/df dfq xf]Og,g]kfne/ g} 5 . dlxnf !* 3G6f sfdu5{g\, t/ pgLx¿n] eg]sf] a]nf cfkm"n]>d u/]/ sdfPsf] k};f vr{ ug{ kfpFb}gg\ .dlxnfn] ug]{ 3/leqsf x'g\ jf 3/aflx/sfsfdnfO{ clxn] klg pTkfbgzLn sfddfu0fgf ul/Fb}g . ;fdflhs tyf 3/fo;Lsfddf dlxnfsf] e"ldsf dxTjk"0f{ x'g]u/]sf] 5 . 3/ Joj:yfkgdf 7"nf] lhDd]jf/L;Dxfn]sf dlxnfsf] cfly{s dfldnfdf eg]cToGt} sd kx'Fr x'g] u/]sf] kfOG5 .

;dfhdf pTkfbgzLn sfo {d fk'?ifx¿sf] a9L kx'Fr / 3/leqsf tyfsd pTkfbgzLn sfo{df dlxnfsf ]

;+nUgtf a9L /x]sf] ;/sf/L tYofª\sn]b]vfPsf] 5 . ;a}eGbf a9L sfddf dlxnfg} vl6G5g\ . 3/ Joj:yfkg ug]{ 7"nf]lhDd]jf/L pgLx¿d} x'G5 . t/, cfly{sdfldnfdf pgLx¿sf] kx'Fr cToGt} Go"gx'G5 . ;g\ @)!! sf] /fli6«o hgu0fgfn]b]vfPcg';f/ e"ld / kz'kfngdf dlxnfn]a9L sfd u5{g\ . t/, :jfldTj eg]cToGt Go"g b]lvG5 . dlxnfsf] 3/ /hldgdf :jfldTj !(=&! k|ltzt /kz'kfngdf &=@$ k|ltzt -#,)@,)%@_5 . of] cfFs8fn] Joj:yfkg dlxnfn]ug]{ / To;af6 x'g] cfDbfgL k'?ifsf]xftdf k'Ug] k|:6 kf/]sf] 5 . g]kfn dfgjljsf; k|ltj]bg @))$ sf] tYofª\sdfdf5f dfg]{ sfddf dlxnfsf] pkl:ylt!% k|ltzt 5 . lgdf{0fsfo{df !* k|ltzt,oftfoft, e08f/ tyf ;~rf/df $ k|ltztdlxnf ;xeflutf 5 . o:t} :jf:Yo tyf;dfh;]jfdf @( k|ltzt, If]qLo ;+:yfx¿tyf lgsfox¿df ^ k|ltzt dlxnfsf]pkl:ylt 5 . ljQLo dWo:ytfdf !%k|ltzt, 3/hUuf axfn tyf Joj;foLlqmofsnfkdf dlxnfsf] pkl:ylt !$k|ltzt 5 . of] tYofª\sn] cfly{sultljlwdf klg dlxnfsf] pkl:ylt Hofb}Go"g b]vfPsf] 5 .

;g\ @)!! sf] s[lif dGqfnosf]tYofª\scg';f/ v]taf/Ldf s'g afnLnufpg] eg]/ lg0f{o ug]{ dlxnfsf] ;ª\Vof^) k|ltzt 5 . aLpsf] 5gf]6df %@k|ltzt, /f;folgs dn xfNg] sfd @(k|ltzt dlxnfn]] u5{g\ . sDkf]:6 dnxfNg] sfddf (^ k|ltzt dlxnf 5g\ .o:t}, %) k|ltztn] l;FrfO ug]{ sfdu5{g\ . uf]8d]ndf &@ k|ltzt / afnLleq\ofpg] sfddf ^# k|ltzt dlxnfsf];xeflutf x'g] u/]sf] 5 . a9L ldlxg]tug'{kg]{, ufx|f] sfd dlxnfn] ul//x]sf

5g\ . k'?ifx¿ o:tf] sfdsf] lhDdfdlxnfsf] xf] eGg] 7fG5g\ . b]zsf w]/}ufpF 3'd]sf ufos cd[t u'?ªsf] cg'ej5, …dlxnf 3/wGbf ug]{, dn af]Sg], af/L:ofxfg]{ sfddf v6]sf lyP t/ k'?ifx¿w]/} 7fpFdf lbge/ tf; v]n]/ a;]sf] b]v]F .Údlxnfn] a9L lhDd]jf/L / dfgl;s tgfjef]Ug'kg]{ afWotf /x]sf] xªsª g]kfnLdxf;ª \3sL pkfWoI f / Ltf u '?ªatfpFl5g\ . dlxnfnfO{ cfly{s ;|f]tdflyclwsf/ljxLg agfOFbf k'?ifx¿sf] d'vtfSg'kg] { cj:yfn] g]kfnL dlxnfsf]hLjg:t/ c´} pS;g g;s]sf] pgsf]a'emfO 5 . j'dg 8]enkd]G6 PG8 8]df]qm];L!((^ sf] Pp6f tYofª\sn] 3/u[x:yL;~rfngsf] lg0f{o k|lqmofdf klg dlxnfsf]e " ldsf Go "g /x ]sf ] b ]vfPsf ] 5 .tYofª\scg';f/ k};f /fVg] dlxnf $*=^k|ltzt, ahf/ uP/ lsgd]n ug]{ $#=&k|ltzt, kmd{ Joj:yfkgdf #@=& k|ltzt,3/]n' vr{ Joj:yfkgdf #( k|ltzt,afnaflnsfx¿sf] lzIffdf @*=^ k|ltzt,pkxf/, wfld{s Pjd\ ;fdflhs ofqfdf#&=& k|ltzt / 3/fo;L pTkfbg j:t'sf]vr{ / k ' FhLsf ] k |of ]udf dlxnfsf ]pkl:ylt @#=! k|ltzt dfq /x]sf] 5 .dflysf] tYofª\sn] 3/fo;L lg0f{odfljz]ifu/L cfly{s ;|f]tsf] lgoGq0f /kl/rfngdf t'ngfTds ¿kdf dlxnfsf]x}l;ot Go"g b]lvG5 .

pTkfbgzLn sfo{x¿df dlxnfsf];+nUgtf 5 eg] cfocfh{g sfo{x¿dfk'?ifx¿sf] ;+nUgtf a9L 5 . dlxnfnfO{3fF;–bfp/f ug]{, 3/fo;L ;]jfdf nfUg],:ofxf/–;Def/, ;kmf;'U3/ ug]{, n'ufw'g]nufotsf] sfo{df ;Lldt /flvg]ul/Psf] 5 . 7"nf] lhDd]jf/L 5, t/ cfly{sd"No 5}g . >ldssf ¿kdf dlxnfn] sfdu/] klg pgLx¿nfO{ sd kfl/>lds lbg]

;+:sf/n] dlxnf blaPsf 5g\ . …5f]/f5f]/L;dfgÚ gf/fdf dfq ;Lldt 5 . dlxnfn]s]xL ug{ cl3 ;¥of] eg] …kf]yL af;]sf]/fd|f] xF'b}gÚ eg]/ k'?ifn] xf]Rofpg] k|j[lQx6]sf] 5}g,Ú Nofs dlxnf ;zQmLs/0f tyfk/fdz{ s]Gb| ;'g;/LsL cWoIf dLgf k'nfdLelG5g\, …xfdL;Fu} lxF8\g'k5{ eg]/ k'?ifn]g;f]lrlbFbf dlxnf k5fl8 k/]sf 5g\ .;DklQdflysf] :jfldTj dlxnfsf] klgx'g'k5{ eg]/ /fHon] Joj:yf u/] klg;dfhdf sfof{Gjog x'g ;s]sf] 5}g .Údlxnf / k'?ifaLr h}ljs ¿kdf leGgtfeP klg oL b'O{ k|fs[lts ¿kdf ;dfg5g\ . t/, Oltxf; lgdf{0fsf] qmddf ha;dfhdf lkt[;Qf xfjL x'Fb} uof] tadlxnfdfly ljleGg c;dfgtf l;h{gf x'Fb}uPsf] kfOG5 . ;fdflhs ;ª\3–;+:yf,/fhgLlts, cfly{s, wfld{s ;+:yfx¿dfdlxnfnfO{ sd ;xeflutf u/fpFb} hfFbfcfh dlxnf x/]s If]qdf k5fl8 k/]sf5g\ . 3/kl/jf/ Joj:yfkgdf dxTjk"0f{lhDd]jf/L k"/f ug]{ dlxnfdf ;|f]t kl/rfng/ cfly{s sf/f]af/ ug] { lhDd]jf/LdfpgLx¿sf] ;xeflutf Go"g 5 .

;DklQdf dlxnfsf] :jfldTj Nofpg/fHon] kxn u/] klg sfof{Gjog kIf sdhf]/5 . ;/sf/n] dlxnf / k'?if b'j}sf] ;DklQdf:jfldTj a/fa/L agfpg sfg'g NofPsf]5 . dlxnfsf] gfddf 3/hUuf kf; ubf{/fh:j;d]t 5'6 u/] klg dlxnf cfkm}Fn]cfkm\gf] clwsf/ vf]Hg g;s]sf] o"Pg j'dgo'lgkm]dsL sfo{qmd lj1 z? hf]zL >]i7atfpFl5g\ . …;DklQdf :jfldTj a9fpg gofFsfd ePsf 5g\ . h'g s'/fdf k|rf/k|;f/sf]cefj 5,Ú hf]zL elG5g\, …dlxnf cfkm\gf]clwsf/ vf]Hg klg r's]sf 5g\ . ;DklQdf:jfldTj dlxnfx¿n] vf]Hg'k5{ .Ú

-b]j]Gb| w/fgaf6 k|sflzt x'g] Anfi66fOD; b}lgssf ;xfos ;Dkfbs x'g\_

b]j]Gb| sfsL{

pkl:yltsf] dfu ub}{;jf]{Rrdf l/6

;+ljwfg;efdf cflbjf;L hghfltsf]k|efjsf/L k|ltlglwTjsf] dfu ub}{ df}lns xsclwsf/ ;'lglZrt ug{ d+unaf/ ;jf]{Rrdfl/6 bfo/ ePsf] 5 . cflbjf;L hghfltcGtl/d ;+ljwfg @)^# sf] wf/f !@, !#, @!,@& åf/f k|Tofe"t ul/Psf] df}lns xs s'l07tePsf], g]kfn kIf/fi6« /x]sf] ljleGgcGt/f{li6«o sfg"gx?åf/f k|Tofe"t dfgjclwsf/ / cfwf/e"t :jtGqtfsf] pNn+3gePsf] eGb} g]kfn cflbjf;L hghflt dxf;+3,dlxnf dxf;+3, nfx'lg{k nufotsf cflbjf;L;+3;+:yfx?n] ;jf]{Rr cbfntdf l/6 bfo/u/]sf] xf] . l/6 lgj]bgdf ;+ljwfg;efdfss;sf] lgdf{0f ug{ kfpg'kg]{, ;+ljwfg;efdfcfO{Pncf] !^( df pNn]v eP cg';f/cflbjf;L hghfltsf] k|efjsf/L ;+oGq lgdf{0fug{ kfpg'kg] {, ;+ljwfg;efdf s'g}klg/fhgLlts bnn] ljXk nufpg gkfpg]nufotsf dfux? pNn]v 5 . k|wfgdGqL;'zLn sf]O/fnfnfO{ ;Daf]wg ul/Psf] l/6lgj]bgdf @)&) a}zfv * ut] cflbjf;L;DaGwL cGt/f{li6«o sfg"gx?sf] ;d]t pNn]vu/L cflbjf;L hghfltsf] ;fy{s Pj+k|efjsf/L k|ltlglwTjsf nflu ul/Psf]km};nfsf] pRr ;Ddfg ug{ elgPsf] 5 .

;}Go tflndsf] clGtd bn]n sjfh lg/LIf0f 1fglbkdf ;fdflhs;~hfnsf] sfo{zfnf

:gfts txdf kqsfl/tf k9fpg z'?u/]sf] 1fglbk sn]hn] d+unjf/ t'n;Lk'/df;fdflhs ;~hfnsf] k|efjsf/Ltf / o;sf]k|of]u ljifodf sfo{zfnf u/]sf] 5 . t'n;Lk'/If]qsf kqsf/;Fu} sn]hdf cfd;~rf/ tyfkqsfl/tf cWoog/t ljBfyL{sf] ;xeflutfdfePsf] sfo{qmddf ;fdflhs ;~hfnsf] If]qdfbvn /fVg] n]lgg j~hf8]n] ljleGg ljifodf;xeflux?nfO{ hfgsf/L lbP . pgn]ljZjJofkL ;~hfnsf?kdf ;fdflhs;~hfnsf] e'ldsf lgs} Jofks ePsf] jtfpFb};fdflhs ;~hfnn] JolQmsf] j|fG8 ;d]tlgwf{/0f ug]{ jtfP . ;fdflhs ;~hfnsf]1fg gxF'bf clxn] sltko k|of]ustf{x? ljB'tLosf/f]jf/ P]gsf] l;sf/ ;d]t jGg'k/]sf] jtfpFb}pgn] ;r]t eP/ ;fdflhs ;~hfnsf] k|of]uug'{kg]{df hf]8 lbP . ;fdflhs ;~hfnsfljs[t kIf;Fu} o;nfO{ s;/L pkof]uL tj/n]k|of]u ug{ ;lsG5 eGg] ljifodf pgn] jtfP .sn]hsf cWofks j;Gt ljjz cfrfo{n];xhLs/0f u/]sf] sfo{qmddf ;xeflun];fdflhs ;~hfnsf jf/]df ljleGg lh1f;f;d]t /fv]sf lyP .

kmfu'g @^ ut] ;}lgs ljgo dxlgb{]zspk/yL leS6/ ha/faf6 ;}lgs tflnd s]Gb|,lqz'nLdf tflnd/t ;}Gox?sf] clGtd bn]nsjfhsf] lg/LIf0f / ;nfdL u|x0f u/] .;Daf]wgsf] qmddf pk/yL ha/fn] gjlgo'Qm

l;kfxLx?nfO{ cfk\mgf] ;}lgs k]zfut bIftf,cg'zf;g, st{Jo k/fo0ftf sfod /fVg /cfkm'nfO{ ;'lDkPsf] lhDd]jf/L pTs[i6 9+un]k'/f ug{ lgb{]zg lbP . nfdf] ;dosf] cyskl/>d, d]xgt tyf nuglzntfsf ;fytflnd ;DkGg u/]sf]df awfO{ lbFb} pk/yLha/fn] gjlgo'Qm l;kfxLx?nfO{ eljiodfcfO{kg{] h:tf];'s} ljifd kl/l:yltdf /fi6« tyfhgtfsf] ;]jfdf OdfgGbf/, lg8/, lgZjfy{

tyf bQlrQ eO{ nfUg] ljZjf; JoQm u/] ./fli6«otf, /fi6«sf] ;fj{ef}d;Qf, cv08tf tyf

;'/Iff / /fi6«jf;Lsf] xs, lxt / clwsf/sf];+/If0fsf nflu k|ltj4 g]kfnL ;]gfsf] d'ne'tbfloTjnfO{ dgg u/L cfjZos k/]sf] a]nfdf /fi6«

/ hgtfsf] nflu k|f0f cfx'lt lbg ;d]t kl5 gkg{];]gfsf] wd{ / sd{ /x]sf] s'/f atfpFb} cfkm\gf]lhDd]jf/L lgjf{x ug{df tkfOFx? ;b}j k|ltj4/xg]5 eGg] ljZjf; ;d]t JoQm u/] . ;fy} pQmtflnd s]Gb|sf s]Gb|klt nufot tflnd;kmntfk"j{s ;DkGg ug{ ;xof]u k'¥ofpg' x'g]lzIfs clws[t, klbs tyf cGo bhf{x?nfO{ wGojfblbFb} pk/yL ha/fn] gjlgo'Qm l;kfxLx?sf];kmntfsf] nflu z'esfdgf JoQm u/] .

5}6f}+ ;xjL/ :d[lt v'Nnf ng6]lg; k|ltof]lutf x'g];z:q k|x/L an s]Gb|Lo v]ns'b

;ldltsf] cfof]hgfdf oxL r}q ( ut]b]lv!$ ut];Dd …5}6f}+ ;xjL/ :d[lt v'Nnfng6]lg; k|ltof]lutf–@)&)Ú ;+rfng x'g]ePsf] 5 . ;z:q k|x/L an s]Gb|Lov]ns'b ;ldltsf cWoIf ;z:q k|x/Lcltl/Qm dxflg/LIfs b'h{s'df/ /fO{n]kmfu'g @& ut] ;z:q k|x/L an k|wfgsfof{nodf cfof]lht sfo{qmddf pQmk|ltof]lutfsf] ljljw ljifodf v]ns"bkqsf/x?nfO{ hfgsf/L u/fP . ;z:qk|x/L cltl/Qm dxflg/LIfs /fO {n ]To;cj;/df ;z:q k|x/L ann] ljutdfPkLPkm v'Nnf ng6]lg; k|ltof]lutfsf]gfdn] lgoldt?kdf ;~rfng ub}{ cfPsf]ng6]lg; k|ltof]lutf o; jif{b]lv cjsf;k|fKt ;z:q k|x/L dxflg/LIfs :j=;xjL/yfkfsf] gfdaf6 ;~rfng ug{ nfluPsf]hfgsf/L u/fP . pgn] v ]ns'bsf ]

ljsf;df ;z:q k|x/L ann] pTs[i6of]ubfg k'¥e:ofPsf] rrf{ ub{} ;+u7gn]:yfkgfsfn b]lv g} Joj;flos bfloTj

lgjf{x ug'{sf] ;fy} v]ns'b If]qdf 6]jfk'¥ofpg] p2]Zon] /fli6«o :t/df ;xjL/:d[lt v'Nnf ng6]lg; k|ltof ] lutfnufot /fi6«JofkL s[i0fdf]xg :d[lt v'NnfJof8ldG6g k|ltof]lutf / ;z:q k|x/Ldxflg/LIfs /fli6«o v'Nnf dlxnf elnan

k|ltof]lutf ;~rfng ub}{ cfPsf] rrf{u/] . pgn] ;z:q k|x/L ansf v]nf8Lx?sf]xf};nf clej[l4 ug{ cf]nlDks u]ddf :j0f{

kbs ljh]tfnfO{ @% nfv, /ht kbsljh]tfnfO { !% nfv / sf F:o kbsljh]tfnfO{ !) nfv ?k}ofF k|f]T;fxg :j?klbg] tyf Pl;og u]ddf :j0f{ kbsljh]tfnfO{ !) nfv, /ht kbs ljh]tfnfO{kfFr nfv, / sfF:o kbs ljh]tfnfO{ b'O{nfv ?k}ofF tyf ;fpy Pl;og u]ddf:j0f{ kbs ljh]tfnfO{ Ps nfv, /htkbs ljh]tfnfO{ %) xhf/ / sfF:o kbsljh]tfnfO{ @% xhf/ ?k}ofF k'/:sf/ k|bfgug]{ gLlt /x]sf] atfP .

s"n !@ Oe]G6\; /xg] o; ng6]lg;k|ltof]lutfsf v]nx? ;z:q k|x/L ank|wfg sfof{nol:yt PkLPkm ng6]lg; sf]6{tyf ;ftbf]af6f]l:yt ng6]lg; sf]6{df;~rfng ul/g] tyf v]nx? cfO{l6Pkm /PPgPnl6Psf] lgodcg';f/ a]i6 ckm y|Lsfcfwf/df ;~rfng x'g] / v]n;DalGw s'g}

ljjfb cfPdf lg0ff{os ;ldltsf] lg0f{oclGtd x'g]5 . k|ltof]lutfsf] s"n gubk'/:sf/ /fzL rf/ nfv kfFr xhf/ ?k}ofF/x ]sf ] 5 . /fli6 «o:t/sf ] ng6]lg;k|ltof]lutfdf efu lngsf] nflu b'O{j6fc6f] ;fOhsf] kmf]6f] tyf k|dfl0ft pd]/sf]sfuhkq k]z ug{'kg]{ 5 eg] k|ltof]lutfsf]Psn Oe]G6\;sf nflu Ps xhf/ / o'unOe]G6\;df Ps xhf/ kfFr ;o ?k}ofFlt/]/ cfj]bg kmf/d eg'{kg]{ x'G5 .

k|ltof]lutfdf ;xeflu x'g] v]nf8Lx?n]cfj]bg kmf/d g]kfn PkLPkm Sna xNrf]ssf7df8f}+, ;z:q k|x/L an dxfgu/Lo;z:q k|x/L sfof{no ;fgf] uf}r/0f, ;z:qk|x/L ansf jflxgLx?, clvn g]kfnng6]lg; ;+3 ;ftbf]af6f] / ng6]lg; Snjbz/y /+uzfnaf6 k|fKt ug{ ;lsg] /oxL r}q $ ut] sfof{no ;doleq g]kfnPkLPkm Sna xNrf]s sf7df8f}+df a'emfpg'kg{]5 . ng6]lg; k|ltof]lutfdf ;dfj]zOe]G6\;x?df k'?if Psn, dlxnf Psn,k'?if o'un, dlxnf o'un, ldl>t o'un,g]kfn ;/sf/sf] ;]jfdf sfo{/t tyfcjsfz k|fKt -g]kfnL ;]gf, ;z:q k|x/Lan, g]kfn k|x/L, /fli6«o cg';Gwfg ljefu/ lghfdtL ;]jfdf sfo{/t /fhkqf+lstclws[t_ x?sf] Psn tyf #% jif{ dflye]6«fG; o'un, e]6«fG; Psnsf #% jif{, $%jif{, %% jif{ dflysf v'Nnf Psn / #%jif{dfyL / $% jif{dfly v'Nnf o'unOe]G6\;sf v]nx? ;~rfng x'g]5g\ .

df]6/;fOsn /]l;ª RoflDkogl;k zlgaf/bf]>f] kj{tLo v]ns'b dxf]T;jcGtu{t /];dfG8' -df]6/;fOsn /]l;ª

RoflDkogl;k_ zlgaf/ x'g] ePsf] 5 . ;ftbf]af6f]l:yt g]kfn lj1fg v]ns'bk|lti7fg kl/;/df x'g] /];dfG8'df ljleGg rf/ ljwfdf k|lt:kwf{ x'g] gf;fsfdxf;lrj uf]ljGb e§/fO{n] hgfP . Ps ;o (* ;L;LeGbf d'lg, Ps ;o (*;L;LeGbfdfly / g]zgn RoflDkogl;kdf k|lt:kwf{ x'g]5 . g]zgn RoflDkogl;kdfut ;+:s/0fdf zLif{ tLg :yfg xft kfg{] / cGt/f{li6«o tflnd k|fKt v]nf8Lx?dfq ;xefuL x'g kfpg] dxf;lrj e§/fO{n] hfgsf/L lbP . To:t} dlxnfsf]:s'6/tkm{ klg k|lt:kw{f x'g]5 . Pslbg] k|ltof]lutfsf] rf/} ljwfdf ldnfP/ &)/fO8/sf] ;xeflutf /xg] atfOPsf] 5 .

Page 6: Page 11 29 70

%laxLaf/, kmfu'g @(, @)&) ;Tofu|x;fKtflxs

SATYAGRAHA WEEKLY

-k|:t't cfn]v k|l;4 x:t/]vfljb\ sL/f]sf] ;g\ !(!^ df k|sflzt k':ts …;a}sf nflu x:t/]vf lj1fgÚ -kfld:6«L km/cn_ sf] wf/fjflxs cg'jfb xf] . cfkm\gf] eljio hfGg] sf}t'xntf ;+;f/sf ;a} cfl:ts jf gfl:ts dflg;df b]lvPsf]5 . …of] cGwljZjf;df ljZjf; ulb{gFÚ eg]/ kmnfSb} cufl8sf] dflg;n] eljio atfOb]nf eGg] cfzfdf xft km}nfpg]k|j[lQ cToGt} Jofks b]lvG5 . cg'jfbssf] cg'ejdf x:t/]vf Pp6f k|fdfl0fs ljBf xf] . t;y{ cfd kf7sn] cfkm\gf]eljio cfkm}+n] s]nfpg ;s'g\ eGg] p2]Zon] cg'jfb >[+vnf k|:t't ug{ nfluPsf] xf] .

– cg'jfbs_

x:t/]vfn] s] eG5 <

/]vfsf ljleGg k|sf/x?

qmdz ===

:jf:Yo ;/f]sf/

afnf /fO{

g]kfn ;/sf/;"rgf tyf ;~rf/ dGqfno

;"rgf ljefu

>d ug{ ljb]ztkm{ hfFbf tTsfnkmfOFbf eP klg bL3{sflng?kdf ;fdflhs / cfly{s

ljrng cfOkg]{ x'Fbf d'n'sleq}kl/>d ug'{ -kl;g aufpg'_ df

g} ;a}sf] enf] 5.

xTs]nfsf /]vfx? :ki6, u'nfaL jf /ftf] /+usf] /6'6km'6, u'0fg lrGx, Kjfn jf s'g} k|sf/sf] clgoldttfgePsf] x'g'kb{5 .

olb /]vf cToGt} xNsf 5 eg] zlQmlxg jf ;fdYo{sf]sdL / k|foM v/fa :jf:YonfO{ a'emfpF5 .

cToGt} uf9f /ftf]n] rflxF cToflws pmhf{ / cemegf+} lx+;fTds k|j[lQnfO{ a'emfpF5 .

kx]nf] /+un] cfn:o k|s[lt / sn]hf]sf] /f]unfO{a'emfpF5 . o;n] cGttM Jou|tf / sdhf]/LnfO{ bzf{pF5 .

xfFufo'Qm /]vf k|foM /fd|f] dflgG5 / o;n] ;DalGwt/]vfsf] u'0fjQf a9fpF5 . dl:tis /]vfsf] cGTodf xfFufb]lvof] eg] xfFufn] bf]xf]/f] dgl:yltnfO{ a'emfpF5 /s'g} Ps ljifodf Psfu|tfdf sdLnfO{ bzf{pF5 .

/]vfdf wAafx?n] o;nfO{ sdhf]/ agfpF5 / o;sf]j[l4df /f]sfj6 k}bf ub{5 . w]/} xfFufo'Qm /]vf /fd|f]dflgGg . o;n] ;DalGwt /]vfsf] u'0fnfO{ 36fpF5 .hLjg/]vfsf] cGTodf o:tf] b]lvof] eg] dfgl;s pmhf{dfk"0f{ Iflttkm{ O+lut ub{5 .

nx/bf/ /]vfn] clglZrttf, clg0f{o / OR5fzlQmdf

;xfos /]vfn] ;DalGwt /]vfsf] zlQm a9fpF5 jfbf]Aa/ agfpF5 . olb dl:tis/]vfsf] glhs ;xfos/]vf b]lvof] eg] To;n] 7"nf] dfqfdf zlQm jf ;'b[9tfnfO{bzf{pF5 .

låkx? ;Fw} g} v/fa lrGx x'g\ . o;n] /]vf jfkj{tsf] sdhf]/L jf c;kmntfnfO{ g} a'emfpF5 .

h'g;'s} /]vfaf6 eP klg p7]sf] /]vf /fd|f] dflgG5 .hLjg/]vfaf6 p7]sf] /]vfn] To; ljGb"df yk pmhf{nfO{bzf{pF5 . olb To:tf /]vf s'g} kj{t jf xTs]nfsf]efu;Dd k'Uof] eg] To;} If]q jf lbzftkm{ yk zlQm jfphf{nfO{ a'emfpF5 .

em/]sf] /]vfrflxF ljkl/t cy{sf] x'G5 / o;n] zlQmdfIfonfO{ a'emfpF5 .

>[+vnfj4 /]vfn] ;'b[9tfdf sdL cyjf nIoaf6x6\g'nfO{ b]vfpF5 . olb k'/} xTs]nf ;fgf /]vfx?sf]hfnf]n] el/Psf] 5 eg] o;n] cToGt} Jou| dgl:yltnfO{a'emfpF5 . o:tf JolQm dfgl;s lrGtfn] u|:t /clg0f{osf aGbL x'G5g\ .

sdL a'emfpF5 . 6'6]km'6]sf] /]vfn] h'g laGb'df b]lvPsf]xf], Tof] ;dodf /]vfsf] cy{ g} ;dfKt kfl/lbG5 .t/ hxfFg]/ /]vf 6'6]sf] 5, To;sf] dflyaf6 cyf{t\/]vf 6'6\g'eGbf cufj} csf]{ /]vf z'? x'G5 eg] Toltv/fa x'Fb}g . ;DalGwt /]vfsf] u'0fdf lg/Gt/tfb]lvg]5 .

;flxTo l;h{gf

atf; / sk"/

sk"/sf] ?v hf8f]df ;f/} lbSs kfg]{ .ha udL{ cfpF5, tgdf lztn 5fofFn] kfg]{ ..Pp6} ?vsf] slt ljz]iftf uha 5 .cfFugdf sk"/sf] ?v sk"/ wgL b+u 5 .!.

atf; cfP kftsf ;+uLt aHg] ld7f] .aflx/af6 x[bodf /dfpg] /; cgf}7f] ..dg lvGg x'Fbf r+uf x'g] ;nan :j/n] .slxn] la:tf/}, slxn] hf]8;Fu aR5 cGt/n] .@.

Pp6f kft csf]{ kft;Fu hW5 km]l/ .Pp6f xfFuf csf]{ xfFuf;Fu a]5'{ km]l/ ..;'g;fgnfO{ lrGb} rndnfpF5 l;+uf] sk'/ .a'em\g]nfO{ >Lv08 ga'em\g]nfO{ v'kf{sf] la8 sk"/ .#.

kG5LnfO{ cf>o lbof] xfFu} lkR5] u'F8 5g\ .k|s[ltsf >[hgf kG5L kl/jf/sf] jf;:yfg ..ar]/f / ar]/L /dfpF5g\ KjfFv xNnfpFb} .hLjgs} cfgGb p7fpF5g\ lgM:kfk /dfpFb} .$.

tntn h/f km}lnPsf] hldgleq clt .hldgaf6 ;f];L lnG5 kf]l;G5 kfn'jf slt ..;fgfb]lv 7"nf;Dd kftdfly kft em\ofDd .cfkm\g} /+udf cfkm\g} w'gdf afFr]sf 5g\ t/Ë .%.

lxpFbdf emG5{g\, a;Gtdf knfpF5g\ kftx? .hlt jiff{b Tolt of}jgdf k'U5g\ ;fvx?b'Mv a]bgf e'Nb} jt{dfgdf v'zL x'Fb} .xl/t nltsf xlNn5g\ dGb cfjfh 5'Fb} .^.

p;sf] /Dotf dfG5]nfO{ u'? dGq x'G5 .hxfFsf] txLF eP klg gf}nf] ;Gb]z Tof] x'G5 ..s;/L lnG5g\, lng]sf] dtna ub}{g oNn] .cfkm\g} b'lgofFdf v]N5, ufpF5, gfR5 ToNn] .&.

cf]l:6of]kf]/f]l;;cf]l:6of]kf]/f]l;; x8\8LnfO{ sdhf]/ agfpg] /f]u xf] .

of] cj:yfdf …af]g df;Ú jf …af]g l6Da"Ú sd x'Fb} hfG5 /;fwf/0f rf]6n] klg km}Sr/ x'G5 / km}Sr/ ePkl5 dfq /f]unfu]sf] yfxf x'G5 . cf]l:6of]kf]/f]l;; zfGt k|s[ltsf] /f]uxf] . h;df nIf0fx? t'?Gt b]lvFb}g . ;docg';f/ la:tf/}…af]g df;Ú / …af]gsf] 3gTjÚ 36\b} hfG5 / crfgs k~r/ePkl5 dfq yfxf x'G5 . of] /f]u a'9];sfnlt/ a9L b]lvG5eGg] dfGotf ePtf klg clxn]sf] cfw'lgs hLjgz}nL /

vfgkfgsf] sf/0f sd pd]sf] JolQmx?df klg of] /f]u b]lvG5 . of] /f]u ;dodfpkrf/ ePg eg] l8l:kmu/d]G6, n+u8f]kg / slxn]sfxLF d[To' klg x'g ;S5 .

ljZj :jf:Yo ;+3sfcg';f/ dlxgfjf/L /f]lsPsf] dlxnfx?dWo] x/]s tLgdfPs hgfnfO{ cf]l:6of]kf]/f]l;; x'g] hf]lvd x'G5 . dlxgfjf/L /f]lsPsf] dlxnfx?dfP:6«f]hg xdf]{gsf] sdLn] ubf{ of] ;d:of a9L b]lvG5 . c? hf]ldv x'g] cj:yfx?– a9\bf] pd]/, %) jif{eGbf a9Lsf k'?if / dlxnfdf . j+zf0f'ut, kl/jf/df s'g} JolQmnfO{ cf]l:6of]kf]/f]l;;sf] Oltxf; ePdf . cfn:o hLjgz}nL / sd lqmofzLn JolQmx?df . vfgfdf k|f]l6g / SoflN;odsf] sdL . /S;L÷r'/f]6 ;]jg ugf{n] . 8folal6h jf yfO/fO8sf] ;d:of ePsf JolQmx?df . le6fldg 8Lsf] sdL . zf/Ll/s agfj6 ;fgf] / b'Anf] JolQmx?df . cf}ifwLx?sf] k|of]u h:t} :6]/f]O8 .

cf]l:6of]kf]/f]l;;df ljz]if s'g} nIf0f x'Fb}g . ;fwf/0f rf]6 nfu]df km}Sr/ x'G5, h'grf]6n] :j:y JolQmsf] xf8nfO{ s'g} klg c;/ ub}{g jf km}Sr/ x'Fb}g . k|foM h;f] sDd/,d]?b08 / gf8Lsf] xf8df km}Sr/ x'g] ub{5 . cGo nIf0fx?df 9f8 b'Vg] -d]?b08sf] xf8efFlrPdf_, prfO{ 36\g], z/L/ s'k|f] x'g] cflb . of] /f]u kQf nufpg jf 8fOUgf]l;;ug{nfO{ PS;–/] / af]g ldg/n 8]gl;8L -aLPd8L_ ug{ ;lsG5 . To;}u/L 8LO PS; -8\o'n OghL{ PS;–/] Pa;]PlK6:uf]d]6«L_ af6 klg 8fOUgf]l;; ug{ ;lsG5 .

cf]l:6of]kf]/f]l;;sf] pkrf/ d]l8sn d]g]hd]G6 / gg d]l8sn d]g]hd]G6 b'a}h?/L x'G5 . d]l8sn d]g]hd]G6df cf}ifwL, OGh]S;g / ck/];g kb{5 . To;}u/L ggd]l8sn d]g]hd]G6 ljlwx?df xf8nfO{ b¥xf] agfpg Jofofd ug]{, k|f]l6g / SoflN;odvfgfdf yk ug]{ . cf]l:6of]kf]/f]l;;af6 aRgnfO{ zf/Ll/s?kdf lqmofzLn x'gh?/L x'G5 . x8\8Ldf :6]«; jf bafj kgf{n] klg SoflN;od / ldg/n aG5 / xf8dha't x'G5 . Jofofdx? l:slk+u, hlu+u, s'b\g] jf ;fwf/0f jfs ug{ ;lsG5 t/cf]l:6of]kf]/f]l;; eO;s]kl5 pk|mg], s'b\g] cj:yf xF'Fb}g . To;}n] ;fwf/0f lxF88'n:6«]lr+u -tlGsg]_ jf P/f]laS; ug{ ;lsG5 . Jofofd ubf{ cfkm\gf] z/L/sf] Ifdtfcg';f/ ug'{k5{ . To;}u/L ;Gt'lnt vfgf klg Pp6f h?/L kIf xf] . h;n]cf]l:6of]kf]/f]l;; x'gaf6 hf]ufpF5 / ePsfx?nfO{ klg kmfObf u/fpF5 .

cGTodf, hf] JolQmx? cf]l:6of]kf]/f]l;;sf] hf]lvddf k5{g\, h:t} dlxgfjf/L/f]lsPsf dlxnfx?, pd]/ ePsf JolQmx?, :6]/f]O8 vfg] JolQm / 8fOlal6h,yfO/fO8 ePsf JolQmx?n] ;do ;do -aLPd8L_ af]gdf; 8]g;]6L hfFr u/fpgh?/L x'G5 / cGo :j:y JolQmx?n] klg cfkm\gf] hLjgz}nLdf kl/jt{g NofO{zf/Ll/s?kdf lqmofzLn x'g] / Jofn]G; 8fO6 vfg] ;fy} /S;L / r'/f]6 ;]jg ug{aGb ug{ h?/L x'G5 . /, cf]l:6of]kf]/f]l;; ePsf JolQmx?sf] 3/df rf]6k6s nfUg;Sg] hf]lvd x'g] cj:yfx?nfO{ sd ug{ pgLx?sf] jftfj/0f ;'/lIft agfpg'kb{5 .

-n]vs lqljljaf6 kLPr8L ub}{5g\_

lgd]if g]jfM

cf/fdbfoL ofqfsf] nflu dsfn'oftfoftnfO{ ;Demg'xf];\ .kmf]g g+= M $@&&%%@,

$@*!(&@

g]kfn hUuf tyf cfjf; ljsf; ;+3df k'gM tfdfªg]kfn hUuf tyf cfjf; ljsf; ;+3sf]

!) cf}+ jflif{s ;fwf/0f;efn] OR5f/fh -cfO{cf/_ tfdfªnfO{ ;j{;Ddt cWoIfdf k'gMrog u/]sf] 5 . ut zlgaf/ ;DkGg;fwf/0f;efn] tfdfª;lxt !% ;b:oLosfo{;ldlt ;d]t lglj{/f]w rog u/]sf] xf] .l;len ;d"xsf sfo{sf/L cwoIf tfdfª;+ljwfg;ef ;b:o;d]t x'g\ . sfo{;ldltdfclwsf+z k'/fg} cg'xf/ bf]xf]l/Psf 5, h;dfk|yd pkfWoIf k|sfz cfrfo{, låtLopkfWoIf OR5faxfb'/ jfUn], t[tLo pkfWoIfcf ]daxfb '/ /fhe08f/L , dxf;lrjdLgaxfb'/ >]i7m, ;lrjdf e]if/fh nf]xgL,sf]iffWoIf sfn' u'?ª lgjf{lrt ePsf 5g\ .

;b:ox?df ;'ldts'df/ cu|jfn, nfnsfhLu'?ª, nIdLk|;fb k|;fO{, bLks s'Fj/, ljb'/wdnf, t'n;Lk|;fb clwsf/L / ljlkglrqsf/ 5g\ .

To; }u/L hUufljsf; ;ldltdf/fdsfhL sf ]g ] tyf cfjf; ljsf;;ldltdf cflzif uu{ lgjf{lrt ePsf5g\ . cWoIf tfdfªn] cfufdL lbgdf3/hUuf sf/f]af/ P]g Nofpg] tyf hUuftyf cfjf; ljsf;;DaGwL gLlt lgdf{0fug{ ljz]if kxn ug]{ k|ltj4tf JoQm u/]sf5g\ . ;+3sf jt{dfg cWoIf a'l4gf/fo0f>]i7n] gofF sfo{ ;ldltnfO{ :jfut ub}{cfufdL sfo{sfnsf] ;kmntfsf] z'esfdgf

lbPsf lyP . gof F sfo {; ldltsf ]kbjxfnLkZrft\ sfo{;ldltsf] klxnf]a}7s a;L ljwfgcg';f/ gofF b'O{ hgf;b:o dgf]gLt u/]sf] lyof] . dgf]gLtx'g] ;b:ox?df k'?iff]Qdk|;fb kf}8]n //d]zrGb| bfxfn 5g\ . ;fy} ljleGg kfFrj6f ;ldltsf ;+of]hsx?;d]t ;f]xLa}7saf6 lgo'Qm ul/Psf] 5 . h;df hUufljsf; ;ldltdf /fdsfhL sf]g], cfjf;ljsf; ;ldltdf cflzif uu{, gLltlgdf{0ftyf of]hgf th'{df ;ldlt ;+of]hsdf/fd;'Gb/ las], n]vf;ldlt ;+of]hsdfZofd v]tfg / k |rf/k |;f/ ;ldlt;+of]hsdf dfwj/fh yfkf /x]sf 5g\ .

u|fld0f ahf/df xf]G8fsf] PS;r]Gh ckm/ dfOqmf]DofS;sf] ax'efifL :df6{kmf]gdfOqmf]DofS; df]afOnsf gofF ;]6 g]kfnL ahf/df cfPsf 5g\ . ax'efifL

:df6{kmf]gsf] ;+1f lbPsf] …af]N6 P @$Ú gfdsf] gofF ;]6df jfOkmfO ;'ljwfh8fg ul/Psf] sDkgLn] hgfPsf]5 . sDkgLn] P @$ nfO{ xfn;Dds};a}eGbf ;:tf] :df6{kmf]g eg]sf]5, o;sf] d"No g]kfnL ahf/sfnflu tLg xhf/ gf} ;o (( ?k}ofFtf]lsPsf] 5 . dfOqmf]DofS;n] Psb]z Ps kmf]gsf] l;4fGtcg';f/;:tf] d"Nosf] :df6{kmf]g g]kfndfpknAw u/fPsf] hgfPsf] 5 . gofF;]6df g]kfnL, d}lynL, lxGbL, ;+:s[t

u/L hDdf @) efiff k|of]u ug{ ;lsG5 . o:tf] ;'ljwfsf sf/0f pkef]Qmfn]cfkm\g} efiffdf Dof;]h ug{ ;Sg]5g\ . o;df cN6«f kmf:6 k|f];];/ / PG8«f]O{8lhGu/a|]8 /flvPsf] 5 h;n] kmf]gnfO{ ;lhn} rnfpg ;lsG5 . oL ;'ljwfsfsf/0f kmf]g Xofª x'g kfpFb}gg\ . ;ft bzdnj Ps ;]lG6ld6/sf] l:qmgsf/flvPsf] df]afOndf 8\o'n l;d /fVg ;lsG5 . of] jfOkmfO{ ;kf]6{ ug{] ;]6xf] . o;df !^ lhaL d]df]/L sf8{ /fVg ;lsG5 .

xf]G8f u|fG8 l8«d PS;r]Gh ckm/ ?kGb]xLsf]u|fld0f ahf/x?df z'? ePsf] 5 . xf ]G8fdf]6/;fO{snsf] e}/xjf If]qsf] clws[t ljqm]tf /x]sf];f+lu|nf 6]«8 OG6/g]zgnn];f]daf/ lhNnfsf] bofgu/uflj; 5lkof ahf/af6 of]sfo{qmd z'? u/]sf] xf] . of]ckm/ cGtu {t s 'g } klgsDkgLsf] gofF tyf k'/fgfdf ]6/;fO {snx?sf ] plrtd'Nof+sg u/L ;f6km]/ :ynd}lalQo Joj:yf u/L xf]G8fsf cGo s'g} klg a|fG8sfdf]6/;fO{sn u|fxsn] nfg ;Sg] Joj:yf ldnfOPsf];f+lu|nf 6«]8sf k|aGw lgb{]zs ljgf]b v/]nn] atfP .

;f6km]/ ckm/df k|To]s Ps ;f6km]/sf nfluPp6f !$ OGrsf] lxd:6f/ /+uLg l6eL / Pp6fx]Nd]6 pkxf/ tyf kfFr jif{ ;Dd lgz'Ns;le{l;+usf] Joj:yf /x]sf] 5 . u|fxsn] l6eL

glnP ;f]xL d'No a/fa/sf] gub 5'6sf] Joj:yf/x]sf] v/]nn] atfP . klxnf] lbg %) a9L u|fxsn];f6km]/ of]hgfdf ;+nUg eO{ hfgsf/L lnPsf] /

kfFr hgfn] ;f6km]/ u/]sf]sDkgLn] hgfPsf] 5 . xf]G8fsDkgLsf] l8«do'uf ;lxt cGoa|fG8sf df]6/;fO{sn r9\gO{R5's ePsf u|fxsx?nfO{n lI ft u/L of ] o f ]hgfNofOPsf] xf]G8f sDkgLsf]If]lqo ahf/ k|aGws afa'/fd

cof{nn] atfP . Ps dlxgf;Dd rNg] of] cleofg5lkof ;lxt, 7'6LkLkn, enjf/L, sf]6Lxjf,d+unfk'/, ;]d/f, wswO{, x/}of, ;'o{k'/f, tf}nLxjfsf;fy} e}/xjf ahf/df r}q @@ ut] cfP/ ;dfkgx'g]5 . ;f6km]/ :yndf rNb} grNg] cj:yfdf/x]sf] k'/fgf] sjf8 df]6/;fO{snsf] Go'gtd !%xhf/ ?k}ofF d'Nof+sg ;d]t tf]s]sf] 5 .

Page 7: Page 11 29 70

^laxLaf/, kmfu'g @(, @)&) ;Tofu|x;fKtflxs

SATYAGRAHA WEEKLY

k|ljlw

k};f lbg] df]afOn Pkdf]afOndf l;Q}df 8fpgnf]8 ug{ kfOg] Pkx?n] lj1fkg b]vfP/ x}/fg kf/]sfx?

dWo] Ps tkfOF klg x'g'xf]nf . klqsf, 6]lnlehg, /]l8of] dfq xf]Og j]a;fO6x?dfklg lj1fkg x]g{ s;}nfO{ dg kb{}g . To;}n] t j]a;fO6 tyf df]afOn Pksflj1fkg x6fpgsf nflu g} ljleGg Pkx? ljsf; ePsf 5g\ . t/, lj1fkg x]/]sf]k};f lbG5' eGof] eg] tkfOF o:tf lj1fkg x6fpg] rSs/df xf]Og ls lj1fkgx]g{]tkm{ nfUg'x'G5 . cflv/ h] ePklg k};f af]N5 elgPsf] To;} xf]Og . P08«f]O8tyf cfOcf]P; ck/]l6ª l;:6d ePsf df]afOn rnfpg]sf nflu o:tf ljleGgvfnsf pkfox? Joj;foLx?n] k|:t't u/]sf 5g\ h;df lj1fkg x]g{]x?nfO{ s]xL/sd lbg] elgPsf] 5 . o:tf vfnsf Pk o"/f]k cd]l/sfdf dfq xf]Og g]kfndfklg k|z:t rrf{ a6'Ng ;kmn ePsf 5g\ . rrf{sf] t'ngfdf To:tf Pkaf6 k};fa6'n]sfx?sf] s'/fx? eg] ;'Gg kfOPsf] 5}g . oL o:tf Pk x'g\ h'g lgz'Ns8fpgnf]8sf nflu pknAw 5g\ / tLgn] lglZrt lgz'Ns sfdx? u/]kl5 s]xL/sd df]afOn rnfpg]nfO{ lbg] atfPsf 5g\ . o:tf k};f lbg] elgPsf w]/} PkdWo] s;}n] ^ b]lv !) ;]s]08sf] lj1fkg b]vfpF5g\ eg] s;}n] s'g} j]a;fO6 jf k]hnfOs klg ug{ nufpF5g\ .

df]afOndf 8fpgnf]8 ug{]x?nfO{ k};f lbg] atfPsf s]xL Pk oL x'g\ .

Sof;cgP8g]kfndf k|z:t rrf{ kfPsf] Pk xf] of] . df]afOnsf nflu ljsf; ePsf Pkx?

dWo] g]kfndf ;jf{lws rrf{ kfPsf] klg eGg ;lsG5 o;nfO{ . ljz]ifu/]/ o;sf]lgdf {t f lz/fg6]Sgf]nf]lhh;Fu sfd lnPsf;a} 7"nf elgPsf b}lgs b]lvcgnfOg Go"hkf]6{n ;a}n]o;sf] v'a} k|rf/ u/]sf lyP .o;n] kmf]g p7fpg' cl3 ^;]s]08sf] lj1fkg b]vfpF5h'g k'/} x]g{]nfO{ k|To]s snp7fp Fb f Ps ; ] G6 lbg ]atfPsf] 5 . g]kfndf o;af6 hDdf ePsf] k};f O;]jf gfds cgnfOg k]d]G6sDkgLaf6 lng ;lsg] hgfPsf] 5 . of] Pk rnfpg]n] @$ 306fdf Psk6s PknfO{l;+s ug{'k5{ . of] Pk k|of]u ug{sf nflu km];a's jf Od]n k|of]u u/]/ btf{ x'g'k5{ .

nf]s]6tTsfn cd]l/sfsf nflu dfq pknAw of] Pk a]6f ;+:s/0fdf /x]sf] 5 . e/v/}

Pk:6f]/df pknAw ePsf] of] Pkn] klg lj1fkg x]g{]nfO{ k};f lbg] atfpF5 . o;n]lj1fkg, s'kgx?, l;Q}df uLt / v]nx?df]afOndf pknAw u/fpF5 . cg{df]/ dfkm{w]/} k};f sdfpg] df}sf ;d]t lbg] of]Pk /fv]kl5 l:qmgdf x/]s k6s :jfOkubf{ Ps ;]G6 lbg] o;n] atfPsf] 5 .of] Pkn] df]afOnsf] ns l:qmgdf lj1fkgb]vfpF5 To;sf] tn /x]sf] Pp6f ljz]ifKjfOG6nfO{ bfofF jf afofF :jfOk u/]kl5 Ps ;]G6 pknAw x'g] xf] . of] Pkaf6 Ps306fdf tLg ;]G6 sdfpg ;lsG5 .

jfODofS; 306fsf] !)g]kfn 6]lnsdn] cfkm\gf] jfODofS; x6:k6 jfOkmfO ;]jfsf] dxz'n tf]s]sf] 5 .

g]kfn b"/;~rf/ k|flws/0faf6 dxz'nsf nflu :jLs[lt kfPkl5 6]lnsdn] tLg dlxgfeGbf nfdf] ;do b]lv kl/If0fsf ?kdf l;Q}df lbO/x]sf] jfOkmfO ;]jf ca Ps306fsf] !) ?k}+of kg{] ePsf] 5 . 6]lnsdn] !) ?k}ofFdf %!@ s]jLkLP; Ifdtfsf]OG6/g]6 ^) ldg]6;Dd rnfpg ;lsg] hgfPsf] 5 . To;sf nflu pkef]Qmfn]P;PdP; dfkm{t 6]lnsdaf6 Ps 306fsf nflu OG6/g]6 Kofs]h lsGg'k5{ . rf/c+ssf] Pp6f ljz]if gDa/df P;PdP; u/]/ pkef]Qmfn] jfOkmfO ;]jfsf nflu o'h/g]d/ kf;j8{ kfpg ;Sg] 6]lnsdn] hgfPsf] 5 . o;/L P;PdP; ubf{ pkef]Qmfsf]df]afOnsf] Aofn]G;af6 g} OG6/g]6 ;]jf jfktsf] dxz'n sfl6G5 . P;PdP;af6k|fKt x'g] o'h/g]d / kf;j8{ k|of]u u/]/ df]afOn, 6\ofAn]6 ;fy} Nofk6k / 8]S;6ksDKo'6/df ;d]t x6:k6sf] jfOkmfO rnfpg ;lsG5 .

Ps306fsf] Kofs]hvl/b u/]sf]Pslbge/cyf{t\ @$306f ;Ddrnfpg;lsG5 .ljdfg:yn /c:ktfnx?dfeg] o;vfnsf]jfOkmfO OG6/g]6 ;]jf z'?sf] !) ldg]6 l;Q}df lbg] tof/L 6]lnsdsf] 5 .6]lnsdn] of] cfly{s jif{df kfFr;o :yfgdf jfODofS; dfkm{t jfOkmfO x6:k6agfpg] atfPsf] 5 .

h;dWo] sl/a %) :yfgdf oltv]/ jfODofS; x6:k6 pknAw 5 . j;Gtk'/,kf6g, eQmk'/ b/af/ If]q, gf/fo0flx6L b/af/ If]q, 7d]n, kf6g, sf7df8f}+ d]l8snsn]h, lzIf0f c:ktfn dxf/fhu~h, ltnu+uf cfFvf c:ktfn nufotsf If]qdfclxn] x6:k6 ;]jf pknAw 5 eg] /fhwfgLsf d"Vo kfs{, lrl8ofvfgf, s]z/dxn,lqe'jg kfs{ / ljleGg ;lkª dnx?df 6]lnsdn] x6:k6 lj:tf/ ul//x]sf] 5 .clxn] 6]lnsdn] kl/If0fsf ?kdf /fhwfgLsf ljleGg ;/sf/L c:ktfn / cfddflg;sf] eL8 x'g] :yfgx?df lgz'Ns x6:k6 jfOkmfO OG6/g]6 ;]jf lbO/x]sf] 5 .

dg]{ a]nfdf ===

XjLksf] ===

r}t &===

ejgx?sf] pb\3f6gsf gfddf o;/Lbf}8fxfdf nfu]sf] b]lvPklg ;Tofu|xn]eg] pgL bf}8fxfdf hfg'sf] d"n sf/0fkm ]nf kf/ ]sf ] 5 . >f ]tsf cg ';f/slknj:t', gjnk/f;L / Onfddf ^s/f]8 eGbfa9L nfutdf lgld{t ejgaf6kfpg] sld;gnfO{ ;'/lÔt ug{ pgLo;/L b]z bf}8fxfdf nfu]sf] atfOPsf]5 . cfkmgf] cfkmGtsf] 3/ agfpFbf 5'6\6}sld;g lng] u/ ]sf jGtn] tLgj6}lhNnfdf ag]sf gofF ejgaf6 pgn] #)k|ltzt sld;g lnPsf] bfaL ul/Psf]5 . o;sf cltl/Qm cfO{hLkL ePkl5lhNnf g6]sfsf jGtn] u0f, u'Nd, ;Ldf;'/Ôf sfof{no / jflxlgx?af6 ;d]t5 '6 \ 6 } /sd p7fPsf 5g \ . c?cfO{hLkLx?n] dlxgfjf/L p7fPklg cfkm'To;/L /sd ;b'kof]u ug{ ghfGg] eGb}pgn] Psd'i7?kdf /sd p7fPsf x'g\ .

To; }u/L cfO {taf/ dfq } pgn ]tfKn]h'+usf] k|l;4 kflyef/f dlGb/sf]bz{g ul/ ef/tLo u'Ktr/ lgsfosfJolQmx?;Fu e]63f6 u/]sf 5g\ . >f]tsfcg';f/ jf/fxL jflxgLsf jflxgLklt hf]cfkm 'nfO { eljiosf ] cfO {hLkL eGb }lxFl8/x]sf 5g\, k'ik/fd s];Ln] rfFhf]kfFhf]ldnfP/ jGtsf] e]63f6sf] rfFhf]kfFhf]ldnfOPsf] atfOG5 . l;kfxL egf{dfcfO{hLkL jGt;Fu ldn]/ df]6f] /sd lnP/ljjfbdf cfPsf s];L cGttM cfO{hLkLnfO{k|efjdf kf/]/ k'j{ Ô ]q hfg ;kmn ePsflyP . cfO{hLkL jGtsf] kl5Nnf] e|d0fnfO{xnrf]sdf dg] { a]nf xl/of] sfFqmf]sf]l6Kk0fL u5{g\ .

lzIff, :jf:Yo / cGo cfwf/e"t ;]jfx¿af6 al~rt /xFb} cfPsf sfe|]knf~rf]slhNnfsf] ljs6 ltdfn e]udf Ps j[xt\ lgMz'Ns :jf:Yo lzlj/ ;DkGg ePsf] 5 .ltdfn e]usf] ;d'lrt pTyfgsf] p2]Zon] sfo{/t ltdfn kmfp08]zg g]kfn -l6kmf]g_ / nfoG;\ Sna ckm sf7df8f}+ xf/tLdftfsf] ;+o'Qm cfof]hgfdf ;DkGgpQm j[xt\ lgMz'Ns :jf:Yo lzlj/df nlntk'/sf] Ujfsf]{l:yt Unf]an xl:k6n -k|f=_ln=, sf7df8f}+sf] g]zgn 8]G6n xl:k6n tyf z'e]R5f kmfd]{;Lsf lrlsT;s, k|fljlwsPjd\ kmdf{l;i6x¿n] ;]jf k|bfg u/]sf lyP . lzlj/df ;fdfGo lrlsT;f, bGt/f]u,k|;"lt tyf :qL/f]u, k]6/f]u, d"qk|0ffnL ;DaGwL /f]u, xf8–hf]gL{ ;DaGwL /f]ucflbsf pkrf/ ul/g'sf] ;fy} lgMz'Ns cf}iflw ;d]t ljt/0f ul/Psf] lyof] .

pQm j[xt\ lgMz'Ns lzlj/ sfe|]]sf] s'?jf; rfkfvf]/L uf=lj=;= j8f g+= % l:yt/fwfs[i0f df=lj=sf] k|fË0fdf ;DkGg ePsf] lyof] . lzlj/df s'?jf; rfkfvf]/Luf=lj=;= sf cnfjf cf;kf;sf kf]v/L gf/fo0f:yfg, ef]Hof{Ë, s6'~h], d]R5], 7"nf]k;]{n, af]Nb] km]bLr] cflb uf=lj=;=sf afl;Gbfx¿ pkrf/sf nflu cfPsf lyP .lzlj/ ;~rfngfy{ l6kmf]g / nfoG;\ Snasf kbflwsf/Lx¿sf cnfjf /fwfs[i0fdf=lj=sf k|wfgfWofksnufot Joj:yfkg kIf, lzIfs–lzlIfsf Pjd\ rfkfvf]/Lpk:jf:Yo rf}sLsf sd{rf/Lx¿ ;d]t vl6Psf lyP .

lzlj/df cfpg] clwsf+z la/fdLx¿ PseGbf a9L ;d:ofaf6 kLl8t /x]sf]pkrf/df ;DnUg lrlsT;sx?n] atfP . btf{ ul/Psf $&) la/fdLx¿ dWo] %jif{ d'lgsf afnaflnsf *% hgf, % jif{b]lv $) jif{;Ddsf !!) hgf, $) jif{b]lv^) jif{;Ddsf !*@ hgf / ^) jif{ dflysf (# hgf /x]sf lyP . ;f] ;d"xdf (%/ (^ jifL{o a[4–a[4fx¿ klg ;xefuL lyP . hfFlrPsf la/fdLx¿dWo] @*@ hgfk|;"lt tyf :qL/f]usf la/fdL lyP eg] bf];|f] 7"nf] ;+Vofdf bGt/f]usf la/fdLx¿lyP . bGt/f]uLx¿sf] ;+Vof @*) lyof] . To:t} k]6;DaGwL /f]uaf6 kLl8t lj/fdLx?klg k|z:t ePsf] cfof]hs ;+:yfn] hgfPsf] 5 . k]6 /f]u dfq} hrfpgsf nflucfpg] la/fdLdf $) hgf /x]sf lyP .

To:t} xf8–hf]gL{ ;DaGwL /f]uLx¿ hDdf !@) hgf / ;fdfGo lrlsT;fsfla/fdLx¿ hDdf @^ hgf hfFlrPsf lyP . btf{ ul/Psf la/fdLx¿dWo] dlxnf@*@ / k'?if !*( hgf /x]sf lyP . lgMz'Ns lzlj/sf] cGTolt/ :s"nsf sd{rf/Lx¿,:jod\ ;]jsx¿ / cGo s]xL u/L ljgf btf{sf sl/a %) hgf hlt la/fdLx¿ klgyk ?kdf hfFlrPsf lyP . hfFlrPsf ;a} la/fdLx¿nfO{ lrlsT;ssf l;kmfl/;adf]lhd lgMz'Ns cf}iflw klg ljt/0f ul/Psf] lyof] . lzlj/sf] ldlt to ul/Fbfljjfx, cflbsf] Vofn gul/Fbf / ;f] If]qdf ;f]xL lbg $ j6f j}jflxs sfo{qmd kg{uPsf] x'Fbf lzlj/df cfzftLt ?kdf la/fdLx¿sf] ;xeflutf x'g g;s]sf] l6kmf]gsfcWoIf s]zjk|;fb d}gfnLn] atfP .

sfo{qmdsf] ;dfkg kZrft\ :jod\;]jL÷;]js / ;xof]uL ;a}nfO{ ;–;Ddfgk|z+zf kq ljt/0f ug]{ qmddf nfoG; Sna ckm sf7df8f}+ xf/tLdftfsf k|]l;8]G6;'af]wnfn >]i7n] ;DalGwt ;a} ;xof]uL / ;xofqLk|lt s[t1tf hfx]/ u/] .eljiodf ;d]t o:tf sfo{qmdx¿ ug{ cfkm" / cfˆgf] Sna lbnf]Hofgn] nflukg]{k|lta4tf ;d]t pgn] JoQm u/] .

ltdfndf j[xt\ lgMz'Ns:jf:Yo lzlj/ ;DkGg

Pdfn] ===lat08tfx? pbfx/0f 5g\ . ;/sf/ h;sf]g]t[Tjdf xf];\, t/ sf+u|];rflxF gxf];\ eGg]p;sf] leqL s'/f sltko ;+s]tsf?kdfaflx/ cfO klg ;s]sf 5g\ . cfpFb} lghfg] 5g\ . of] ;/sf/nfO{ zflGt;Fu sfdug{ glbg] eGg] s'/f pb08 g]tfsf ?kdflrlgPsf o;sf pkfWoIf jfdb]j uf}tdn];fj{hlgs?kd} k|s6 ul/;s]sf 5g\ . ltg}uf}td Tof] bnaf6 ;/sf/sf] g]t[Tjdf5g\ . pgnfO{ Tof] 7fpFdf k'¥ofpg of]bnn] a? ;/sf/d} ghfg], hfg'k/] jfdb]j

cfkm"nfO{ lrgfpg] / ;Fw} rdTsf/ ug]{dflgPsf k'iksdn bfxfn ;d]t jfdb]jsf]3fgaf6 aRg ;s]gg\ . of] k[i7e"ldsf]JolQmnfO{ ;/sf/sf] g]t[Tj ug{ lbP/ jfk7fP/ Pdfn]n] s] ug{ vf]h]sf] xf] eGg]o; sf/0f huhfx]/ x'g k'u]sf] xf] . of]k'i7e"lddf g]kfnL sf+u|];sf] g]t[Tjn] w]/}7fpFdf km'sL km'sL lxF8\g'kg]{ b]lvG5 .;+ljwfg 3f]if0ff ;doleq}, Tof] ;+ljwfgklg nf]stflGqs x'g'kg]{ / ;a} ju{, lnË,hfltx?nfO{ ;d]6\g'kg]{ bfloTj sf+u|];sfsfFwdf 5 . ;/sf/sf] g]t[Tj To:tfJolQmaf6 ePsf] 5, h;sf] ;fbuLo'Qm5jLn] of] g]t[Tj ;j{dfGo ePsf] lyof] .&# k|ltzt dtaf6 ljhoL x'g' eg]sf];fdfGo s'/f xf]Og . ;+ljwfg;efsf]lgjf{rg h'g k|sf/n] hgpT;fx b]lvof] .To;sf] k|ltljDa ;'zLn sf]O/fnfsf]g]t[Tjdf b]lvof] . /, casf] vfFrf] eg]sf]To;nfO{ hf]ufpg / Tof]eGbf klg a9LPs jif{leq} ;+ljwfg 3f]if0ff ug'{ xf], h'glgjf{rg ;DkGg ePsf] ldltaf6 ca cf7dlxgf dfq afFsL 5 . cfkm\gf] ;xofqLbn h;sf] ;xof]uL e"ldsfdf g]t[Tjsf];kmntf k|s6 x'G5 . Tof] bnn] lgotj;c;xof]u ug]{ dg;fo k|s6 ul/;s]sf]cj:yfdf t sf]O/fnfsf] g]t[Tj Psk|sf/sf] clUg k/LIffdf g} /x]sf] 5,h;af6 kf/ eP dfq sf+u|];sf kIfdfOltxf; n]lvg]5 . Tofu / ;dk{0fsflx;fan] sf]O/fnf s[i0fk|;fb e§/fO{ ;/xsfdflgG5 . e§/fO{n] cfkm\gf] sfndf To:tf]sfd ;DkGg u/], hf] u0ftflGqs g]kfndfu0ftflGqs ;+ljwfg 3f]if0ff ug'{eGbf uf¥xf]lyof] . To; a]nfsf] kl/l:yltdf, #) jif{sf]lg/+s'z /fhtGqnfO{ ;+ljwfgsf] bfo/fdfNofP/ l;Daf]lns /fhfsf ?kdf /fVg'eg]sf] u0ftGq 3f]if0ffeGbf 7"nf] s'/f lyof] .clxn] sf]O/fnfnfO{ Ps jif{leq ;+ljwfg3f]if0ff ug{ kl/l:yltx?n] lgs} ;xhagfPsf 5g\ . s]jn ;xofqL a]OdfgePsf ] cj:yf dfq xf ] . of ] k6s;xdltsf] /fhgLlt cfkm}+ cf]em]ndf k/]sf]5 . Tof] x'G5 eg] 7Ls} 5, x'Fb}g eg]k|lqmof cjnDag ug]{ / To;af6 klgg6'+luP hgdt ;+u|xdf hfg] eGg] s'/fnfO{hgtfn] g} :jLs[lt lbPsf x'g\ < o:tf]cj:yfdf ;+ljwfgsf cGt/j:t'n] w]/}av]8f v8f unf{g\ / ToxL sf/0f ;+ljwfggaGnf eGg] cj:yf 5}g . clxn]sf]cfjZostf eg]sf] b[9tfo'Qm?kn] cfkm\gf];+ljwfg lgdf{0f / 3f]if0ffsf] Ps;"qLoldzgdf cl3 a9\g' xf] . To;nfO{ s;}n]cj/f]w k'¥ofpg vf]h] eg] To:tfx?nfO{nTofP/ g} cl3 a9\g ;Sg'kb{5 . hgtfn]lbPsf] Dof08]6 g} ;a}eGbf 7"nf] /fhdfu{xf] . Pp6f lglZrt nIo ;fy To;dflxFl8/xFbf cfpg] cfpF5g\, gcfpg] 5'6\5g\ .lgot c;n eP, To:tf] zlQmnfO{ cfkm\gf]ofqfdf ;lDdlnt u/fpg'kb{5 t/ lgotg} v/fa 5 eg] To:tfnfO{ kv{g x'Fb}g,klv{of] eg] cGtGt ToxL sfd cfkm\gf]7"nf] uNtLdf kl/0ft x'g;S5 . sf]O/fnfn]of] s'/fsf] x]Ssf /fVg cfjZos 5, olblgwf{l/t ;dodf ;+ljwfg lbg] xf] eg] .To;} klg sf]O/fnfaf6 cfkm\gf] sfd /;do cjlw lgwf{/0f eO;s]sf] 5 .;+ljwfg 3f]if0ff ePsf] ef]lnkN6 cfkm"x6\g] eGg] s'/fn] pgsf nflu ;+ljwfgdfq} ;a} s'/f xf ] eGg] a 'emfp F5 .clxn];Dd ;+ljwfg lgwf{l/t ;dodf g}cfpF5 eGg] hgtfn] u/]sf] cfzf /e/f];fsf] cfwf/ klg oxL xf] .

g} rflxg] egL h;/L c8fg lnof], To;sf]leqL cf;o k|s6 eO;s]sf] 5 . h;/Lklg ;/sf/nfO{ ab\gfd u/fP/ l56f]eGbfl56f ] kf ] ;/sf/ lu/fpg] ;Gbe{dfjfdb]jsf] ;/sf/ k|j]z / pgsf kIfdfPdfn]sf] lhl2 cfPsf] a'em\g uf¥xf] kb}{g .uf}td o;cl3 h'gh'g ;/sf/df uP, tL;a} cfwf jif{sf] xf/fxf/Ldf dfq /x] .nf]s]Gb|axfb'/ rGb, lul/hfk|;fb sf]O/fnf,k'iksdn bfxfn, To;sf pbfx/0f 5g\ .lul/hfk|;fb sf]O/fnfnfO{ pgn] lu/fpg;s]gg\, a? cfkm}+ x'lQP of] cnu s'/fxf] . t/ if8\oGqsf ;Dk"0f{ 1ftf egL

x'G5 . ;+;f/sf ;a} ;+ljwfgdf …x]8 ckmb :6]6Ú sf] x:tfIf/ x'G5 . xfd|f] ;+ljwfgdfklg Tof] s'/f pNn]v ePsf]n] xfdLn] ;f]xLcg';f/ ;xdlt u/]sf xf+} .tkfOFx?aLr s]–s] df ;xdlt ePsf] xf] <

ljw]ossf] k|dfl0fs/0f ;+ljwfg;efsfcWoIfn] u/]/ /fi6«kltn] ;fj{hlgs ug]{;df/f]xd} x:tfIf/ u/]/ hf/L ug]{ Joj:yfu/ ]s f 5 f + } . ; + ljw fg;efsf ;a };b:ox?n] klg x:tfIf/ ug]{ Joj:yf5 . u0ftGqdf ;+ljwfg;ef cWoIf // f i6 «k lt b 'a }n fO { ;Ddfg ug ' { kg ] {cfjZostf 5 . xfdLn] Tof] s'/fnfO{/fd|/L a'em]/ ;xdlt u/]sf 5f}+ .ss;nfO{ s] ug]{ lg <

ss; eGg] s'/f 5Fb} 5}g . Ifdtfclej[l4 tyf ;|f]t Joj:yfkg ;ldltdf;ef;b\x?n] cf–cfkm\gf] Ifdtf clej[l4ug{ h]–h] ug{ rfxg'x'G5, Tof] ug]{ Joj:yfug]{ lgod agfPsf 5f+ } . ;LdfGts[tlk5l8Psf] If]q, cNk;+Vos If]q, ju{, ln+u,;d'bfosf] ljlzi6 ;d:ofsf] ;dfwfgsf]nflu ;ef;b\x?n] cf–cfkm\gf] ;+;bLobnsf] ;dGjo / ;Nnfxsf kxn ug{;Sg ]5g \ . bnsf ] ;dGjodf;+ljwfg;efleq 5nkmn ug]{ Joj:yfu/]sf 5f+} .hflto d'2f p7fpg kfpF5g\ <

kf6L{n] ;a}sf] efjgfnfO{ a'em]/ ;dGjou5{ . To:t} lsl;dn] ;+ljwfg;efleq klgcGt/kf6L{ 5nkmn x'g ;S5 t/ cfkm\gf]kf6L{;Fusf] ;Nnfxdf ug{ kfO{G5 .

o;n] ljjfb >[hgf ub}{g <ub}{g, nf]stGqdf 5nkmn ug{ ;lsG5 .

x fdL hf lto d '2 fdf km:b }g f + } .;+ljwfg;efleq kf6L{ x'G5 hft x'Fb}g .kf6L{leq dfq} hft x'g] xf] . To;}n] o;n]ljjfb >[hgf ub}{g . ;+ljwfg;ef kf6L{sf]?kdf 5nkmn ug]{ xf] Tof] klg bnsf];xdltdf dfq} ug]{ xf] .;+ljwfg;efdf XjLk nfUb}g <

of] lgodfjnLdf XjLksf] ljifodflgodfjnL df}g 5, klxnf] ;+ljwfg;efsf]Joj:yf h:t} 5 o;k6s klg .

o; sfo{qmdaf6 t/fO{ dw];, cflbjf;Lhghflt, blnt, dlxnf, d'l:nd, tyf lk5l8Psf]ju{ If]qsf :yfgLo If]qLo / /fli6«o d'2fx¿ /ltgsf] jt{dfg cj:yfaf/] yk 5nkmn u/Lpko'Qm ;Daf]wgsf nflu ;Dk"0f{ kf6L{ k+lQmnfO{kl/rflnt ug{] hgfOPsf] 5 .

kf6L{n] hlt;Sbf] rfF8f] :yfgLo lgsfosf]lgjf{rgsf] ldlt tf]Sg'kg{] eGb} :yfgLo lgsfogx'Fbf /fHosf] 7"nf] /sd ;b'kof]u x'g g;s]sf]pNn]v u/]sf] 5. …gofF ;+ljwfg Ps jif{df ag]klg k|fb]lzs ;+/rgfsf] lj:tf/ / sfg'g lgdf{0fu/L sfof{Gjogsf nflu b'O{–tLg jif{ nfUg]ePsfn] cGtl/dsfnsf nflu ePklg :yfgLolgsfosf] lgj{frg x'g'k5{Ú kf6L{n] 7x/ 5 .

ljZjdf k|rlnt dfGotfcg';f/ klg gofFu0ftGq d'n'sdf /fi6«kltn] g} k|dfl0fs/0fug{] ePsfn] o;df ljjfb ug{'sf] s'g} t'sgePsfn] gofF aGg] ;+ljwfg /fi6«kltn] g}k|dfl0fs/0f ug{'kg{] kf6L{sf] wf/0ff 5 .

sfFu|];n] d]rLsf] ljt{fdf]8df r}t &,* / ( ut], sf];Lsf] lj/f6gu/df *, ( /!) ut], ;u/dfyfsf] /fhlj/fhdf (, !) /!! ut] hgsk'/sf] hgsk'/wfddf !), !! /!@ ut], gf/fo0fLsf] jL/uGhdf !!, !@ /!# ut], dxfsfnLsf] dx]Gb|gu/df !^, !& /!* ut], ;]tLsf] wgu9Ldf !&, !* / !(ut], e]/Lsf] g]kfnuGhdf !*, !( / @)ut], /fKtLsf] t'n\;Lk'/df !(, @) / @!ut], n'lDagLsf] a'6jndf @), @! / @@ut], wjnflul/sf] afUn'ªdf @^, @& / @*ut], u08sLsf] kf]v/fdf @&, @* / @( ut]/ afUdtLsf] sf7df8f}Fdf @*, @( / #)ut] tf]lsPsf] 5. s0f{fnLsf] h'Dnfdf eg]ldlt tf]lsPsf] 5}g .

Page 8: Page 11 29 70

&laxLaf/, kmfu'g @(, @)&) ;Tofu|x;fKtflxs

SATYAGRAHA WEEKLY

/f]rs ;+;f/

—Ph]G;Lsf] ;xof]udf

tgfj ePkl5===dflg;nfO{ tgfj ePkl5 cfkm'nfO{ g}

xfgL ug{] sbd p7fPsf] w]/} g} pbfxf/0fkfOG5 . s]Gofdf Pp6f JolQmn] tgfjdfcfP/ o:tf] sfo{ u/]sf] 5 h;sf] af/]dftkfOFn] cg'dfg ;d]t nufpg ;Sg'x'Gg .ToxfFsf] h]ndf /x]sf] Pp6f s}bLn] tgfjdfcfP/ cfkm\gf] ln+u g} sf6\of] . k|mfl;;So'/L gfds s}bL s]xL lbgb]lv lg/fz/x]sf] cGo s}bLx¿ eG5g\ . tL s}bLsfegfO{cg';f/ k|mfl;; So'/Ln] cfkm\gf] ln+usf6]kl5 km]/L cfkm\gf] sfo{nfO{ lg/Gt/tf lbPsf] atfP . cfkm'nfO{ o;sf] h?/tgePsf] eGb} k|mfl;;n] ln+u sf6]sf] pgsf ;fyLx¿sf] egfO{ 5 . pgsf s]xL;fyLsf] egfO{cg';f/ !% jif{ eGbf a9L ;dob]lv h]ndf /x]sf %) s}bLnfO{ l/xfug{ ;/sf/n] lg0f{o u/]kl5 k|mfl;;n] klg cfkm\gf] cfkmGtx¿;Fu e]6\g] / aflx/sf]hLjg Joltt ug{] ;kgf b]Vg yfn]sf lyP . t/ l/xf x'g] ln:6df cfkm\gf] gfdgk/]kl5 b'vL x'Fb} k|mfl;;n] ln+u sf6]sf] atfOPsf] 5 .

z/L/d} 3'n]/ lanfpg] sG8dk|of]u u/]kl5 lems]/ kmfNg' gkg{]

sG8d j}1flgsx¿n] agfPsf 5g\ . o:tf]sG8d k|of]u ePkl5 z/L/d} 3'n]/lanfpg] x'G5 . cGo sG8d of}g;Dks{kl5lems]/ kmfNg emGeml6nf] ePsfn] j}1flgsn]o; lsl;dsf] dlxnfn] k|of]u ug]{ sG8dsf]ljsf; u/]sf x'g\ . j}1flgssfcg';f/3'nglzn dfq geP/ of}lgs /f]ux¿af6arfpg klg of] nfebfos 5 . o;sf]k|of]un] jLo{ kf7]3/lt/ hfgaf6 t/f]lsG5 g}, o;sf cltl/Qm PrcfO{eL,8«U; / xdf{]gn sG6«f;]lK6A; klg z/L/df k|jfx u5{ . o;n] ubf{ ue{ g/xg],PrcfO{eLaf6 alrg], ljgfemGem6 of}g cfgGb lng ;lsg] ePsf] 5 . o'lgel;{6Lckm jfl;ª\6gsf zf]wstf{n] ldlxg dfOqmf]kmfOa;{af6 On]S6«f]l:klgª k|f];];af6 of]sG8d agfPsf x'g\ . sk8fsf] /];fh:tf] of] kmfOa/nfO{ ldlxg hfnf]df kl/0ftul/Psf] x'G5 . of] sG8d k|of]u u/]/ of}gsfo{ ;lsPsf] s]xL ldg]6d} z/L/df 3'N5 .of] vf]h k'/f ug{ Ps ldlnog 8n/ vr{ ePsf] 5 . jfl;ª\6g o'lgel;{6Lsfafof]OlGhlgol/ª k|fWofks lsd j'8/f]n] PrcfO{eL OGkm]S;g / clglZrt ue{wf/0faf6aRg o; lsl;dsf] sG8d tof/ ug{] cfkm\gf] ;kgf klxn] b]lvs} ePsf] atfP .

s] rfxG5g\ dlxnf <dlxnf s ] rfxG5g \ xf ]nf ,

cg'dfg nufpg'xf];\ < cf};t dlxnfwg, ;Dklt, cf]xf]bf jf ;'Gb/ kltrfxG5g\ eGg] cg'dfg;lxtsf] hjfkmlbg'eof] eg] tkfOF unt ;flatx'g' x'g]5 . tkfOFnfO{ cfZro{ nfUnf,k|foM dlxnfx¿ k'?ifn] cfkm"nfO{cyf{t\ cfkm\gf] ¿k/+unfO{ /fd|/L,Wofgk"j{s x]l/lbof];\ eGg] rfxG5g\ .c:6« ]lnofnL dgf]j}1flgssf] Ps;d'xåf/f tLg jif{eGbf nfdf] ;dovlr{P/ ul/Psf] Ps cWoogsf] lgisif{ xf] of] . cWoogcg';f/ dlxnf nhfn':jefjsf eP klg leqleq rflxF pgLx¿ k'?ifn] cfkm"nfO{ x]l/lbof];\, cem k|z+;fg} ul/lbof];\ eGg] rfxG5g\ . dgf]j}1flgsx¿n] cWoogsf qmddf g/d :jefjsf/ s8f tyf tyf cfqmfds :jefjsf dlxnfnfO{ 5'6\ofP/ pgLx¿sf] rfxgf,cfsf+Iffaf/] cg';Gwfg u/]sf lyP . o; ;Gbe{df pgLx¿n] yk s'/f klg kQfnufP . Tof] s] eg] s8f / cfqmfds :jefjsf sltko dlxnf t kltn] cfkm\gf]gUgtf klg Wofgk"j{s x]l/lbof];\ eGg] rfxgf /fVbf /x]5g\ . cfkm\gf] Tof] rfxgfnfO{kltn] pk]Iff ul/lbof] eg] To:tf dlxnf lgs} qmf]lwt x'Fbf /x]5g\ . s8f ldhf;sfdlxnf cfkm\gf] z/L/ x]/]/ cfkm}+ b+u kg{] ub{5g\, k'?ifn] x]l/b]pg\ / k|z+;f ul/b]pg\eGg] rfxgf k'/f ePg eg] dlxnf dgf]/f]uL x'g] vt/f klg plQs} /x]sf]cg';Gwfgstf{x¿n] bfaL ;d]t u/]sf 5g\ .

5f]/L nu] ca{kltxªsªsf Ps wgf9\on] cfkm\gL 5f]/L

nfg] s]6fnfO{ ca{klt agfOlbg] 3f]if0ffu/]sf 5g\ . xªsªsf Ps Jofkf/L;]l;n rfpn] pQm 3f]if0ff u/]sf x'g\ .;]l;nn] cfkm\gL 5f]/L luuL rfp nfg]nfO{cf7 s/f]8 kfpG8 lbg] atfPsf 5g\ .pQm /sd a/fa/ g]kfnL sl/a !#ca{ @) s/f]8 ?k}ofF x'G5 . jf:tjdfpgn] rf/ s/f]8 lbg] atfPsf] /5f]/LnfO{ dgfP/ nfg ;s] bf]Aa/ /sdlbg ] atfPsf 5g \ . ;dfrf/dfhgfOPcg';f/ ;]l;nsL 5f]/L luuLn]l:aog x'g\ . pgsL 5f]/Ln] b'O{ jif{ cl3 Ps dlxnf;Fu ;dln+uL ljjfx u/]sLlyOg\ . hals xªsªdf o:tf] ljjfxdfly /f]s 5 . ;]l;nn] o;cl3 5f]/Lsf]ljjfxsf nflu #( ldlnog kfpG8 3f]if0ff u/]sf lyP . o;df @) xhf/ o'jfn]cfj]bg lbPsf lyP t/ sf]xL cfj]bgstf{ gcfPsf] atfOG5 .

>LdtLn] afWo kfbf{===blIf0f klZrd hd{gLsf] Ps k|x/L

rf}sLdf ha Ps k'?if cflQFb} k'u] taToxfFsf k|x/L crDddf k/] . cfkm' lgs}kLl8t ePsf] eGb} u'gf;f] ug{ cfPsf]dflg;nfO{ s;/L ;xof]u ug{] / bf]ifLelgPsf JolQmnfO{ s;/L sf/jfxL ug{]< k|x/Lx¿ cndndf k/] . tL JolQmsf]ph'/L cfkm\g} >LdtL lj?4 lyof] /ljifo lyof] ;]S; . >LdtLn] /ftsf];dodf cfkm'nfO{ lgs} w]/} ;]S; ug{ afWo kfg{] u/]sL eGb} pgn] cfkm'n] ;f]xL sf/0f/ftdf ;'Tg gkfpg] u'gf;f] u/] . >LdtL ;]S;sf ljifodf kfun g} aGg] u/]sf] /To;nfO{ wfGg g;Sbf lhpHofg g} vt/fdf k/]sf] pgsf] bfaL lyof] To;}n] pgn]>LdtLaf6 cfkm"nfO{ arfpg cfu|x ub{} lyP . >LdtLs} 8/n] cfkm" Ps jif{b]lv PSn};f]kmfdf ;'Tg] u/]sf] atfpFb} pgn] >LdtL ;f]kmfd} cfP/ cfkm"nfO{ ;]S;sf nfluafWo kfg{] u/]sL u'gf;f] u/] . k|x/Ln] tL k'?ifnfO{ cfkm'x¿n] s]xL ug{ g;Sg] hjfkmkmsf{P/ ;DemfOa'emfO{ u/] . cGTodf tL k'?ifn] ;]S;sL ef]sL >LdtLaf6 aRg;DaGw ljR5]b ug{] lg0f{o u/]sf 5g\ .

ld/fG8fsf] rrf{

ld/fG8f v]/ ci6«]lnofsL rlr{t df]8n x'g\ . pgL s]xL jif{otf ljlsgLdfq}nufP/ kmf]6f] ;'6 ub{} cfPsL lyOg\ . xfn} eg] pgn] P8N6 OG6/6]gd]G6sf] eLDofu]lhgdf kmf]6f] ;'6 u/fOg\, :tg g} b]vfP/ . o;kl5 ld/fG8f kf]g{ :6f/ aGgnfu]sf] w]/}n] atfPsf 5g\ . o;cl3 l;lS;of]lngf klg eL Dofu]lhgdf gUgt:jL/ ;'6 u/fP/ kf]g{ lkmNddf nfu]sL lyOg\ . x+u]/LsL l;lS;of]lngf ljjfxkZrftO6nLdf a:b} cfPsL l5g\ . ;/sf/L sfddf ;d]t ;+nUg pgn] klg :tg g}b]vfP/ ;ef;df/f]xdf efif0f ub{} cfPsL lyOg\ . clxn] ljleGg cGt/f{li6«o;~rf/dfWodn] ld/fG8f / l;lS;of]lngfnfO{ t'ngf ul//x]sf 5g\ .

ljb]zsf] ahf/nfO{ lj:tf/ ug{'k5{M l/hfn;"rgf tyf ;~rf/dGqL ldg]G›

l/hfnn] ljb]zdf /x]sf #) nfv a9Lg]kfnL bz{snfO{ nlIft ub{} lkmNd lgdf{0fug{'kg{] tyf lkmNdsf] ljb]zL ahf/o:nfO{lj:tf/ ug{'kg{] wf/0ff /fv]sf 5g\ . dGqLePkZrft ;~rf/ dGqfno dftxtsfsfof{no k'u]/ hfgsf/L lng] qmddf kmfu'g@) ut] g]kfn rnlrq ljsf; jf]8{ k'u]sfdGqL l/hfnn] o:tf] wf/0ff /fv]sf x'g\ .;~rf/sdL{;Fu s'/f ub{} dGqL l/hfnn]eg], …ljb]zdf g]kfnL lkmNdsf] alnof]ahf/ b]v]sf] 5' . ljb]zdf /x]sf g]kfnL;dIf k'Ug] u/L lkmNd aGg' k5{ . ToxfFsf]

ahf/nfO{ lj:tf/ ug{ 'k5{ .Ú ;/sf/kl/jt {g ePkl5 dGqfno dftxtsfof{nosf k|d'v kbflwsf/L kl/jt{g x'g]kl/kf6Lcg';f/ ljsf; jf]8{ cWoIf wd]G›df]/j}tf …kKk'Ú sf] s';L{ km]/jbn x'g]lh1f;fdf dGqL l/hfnn] :ki6 wf/0ff eg]/fv]gg\ . pgn] eg], …ev{/ hfgsf/L lngcfPsf] 5' . kbflwsf/L km]/jbn af/] clxn]g} s]xL eGg ldNb}g .Ú rfjlxnl:ytljsf; jf]8{sf] sfof{no k'u]sf dGqLl/hfnnfO{ cWoIf df]/j}tf ;lxt jf]8{sfcGo ;b:on] km'n dfnf nufP/ sfof{nodf:jfut u/]sf lyP .

lgzf ca a+ufnLrnlrqdf

cleg]qL lgzf clwsf/L a+ufnLlkmNddf klg b]lvg] ePsL l5g\ . …u'8Olelgª sf7df8f} + Ú / …cG8/ b ;]d:sfOÚ gfds a +ufnL lkmNd v ]Ng ];Demf }tf ePsf] cleg]qL clwsf/Ln]

cfkm\gf] km];a's k]haf6 v'nfPsL x'g\ .clwsf/Ln] cfkm\gf] km];a's jfndf n]v]sLl5g\, …df]l8Psf] d]/f] sl/c/k|lt lgs}g} pT;flxt 5' . g]kfnL lkmNd If]qsf]nflu of] sf];]9' +uf ;fljt x'g ;S5 .ÚlkmNdsf ] af/ ] pgn] yk s]xL klgv'nfPsL 5}gg\ . ev{/ } ck{0f yfkflgb{ ]lzt …d'vf}6fÚ lkmNdsf] 5fofFsg;sfPsL cleg]qL clwsf/L clelgt…ledbQÚ lkmNd k|bz{gsf] qmddf 5 .

k"hgfsf] rSn]6cleg]qLaf6 lgdf{qL ag]sL k"hgf :qLn]

cfkm\gf] lkmNd …rSn]6Ú ;8s afnaflnsfsf]ljifoj:t'df aGg] atfPsL l5g\ . o;lkmNddf k"hgfsf] nufgL;lxt syf,k6syf Pj+ ;+jfb ;d]t x'g]5 . lgd{nzdf{ …u}+8fÚ nfO{ lgb{]zgsf] lhDdf lbPsLk"hgfn] elgg\, …;8s afnaflnsfsf]ljifodf cWoog ub{} ljut b'O{ jif{b]lvlkmNdsf] syf n]Vg z'? u/]sf] x'F .Ú pgn]…rSn]6Ú Snf; / df;nfO{ 6fu{]6 ul/g]atfOg\ . cfpFbf] j}zfv ! ut]b]lv ;'l6ªk|f/De x'g] …rSn]6Ú df k"hgf :jod\ klgdxTjk"0f{ e"ldsfdf b]lvg] l5g\ . pgn]cfkm\gf] e"ldsf / cGo snfsf/sf] gfd;'l6ª z'? geP;Dd uf]Ko g} /fVg]atfOg\ . pgn] elgg\, …d'xt{sf] lbg xfdL ;a} snfsf/ tyf k|fljlwsnfO{ ;fj{hlgsug{]5f}+ .Ú rfln; nfv;Dd nufgL /xg] …rSn]6Ú sf] k'/} 5fofFsg sf7df8f}+df x'g]5 .…rSn]6Ú o'lg6 xfn lk|–k|f]8S;gdf Jo:t 5 .

emf]n]n] s/f]8 g3fof]…5 Psfg 5Ú kl5 csf{] sd]8L

lkmNd …emf]n]Ú n] /fd|f sdfPsf] 5 .bLk]G› s] vgfn lgb{]lzt of]lkmNdn] k|bz{gsf] !$ lbgdf Pss/f]8 sdfPsf] xf] . lgb{]zsbLk]G›n] lkmNdsf] sdfO{ ;fj{hlgsub{} v'zL JoQm u/]sf 5g\ .a]/f]huf/ o'jfsf] syf eGg] …emf]n]Údf bofxfª /fO{ / lk|o+sf sfsL{sf]d'Vo e"ldsf /x]sf] 5 . lkmNdn]b]ze/sf #( xnaf6 Ps s/f]8 xftkf/]sf] xf] . of] lkmNd :jb]zsf #)kbf{ / ljb]zdf l/lnh x'g afFsL5 . To;}n] lkmNdsf] Jofkf/sf] u|fkmcem psfnf] nfUg] kSsf 5 .

lkmNdsf] pkTosf ljt/0f sDkgLkksg{ / df]km;n Pkm8L sDkgLn]u/]sf x'g\ . dfpy kAnLl;6Lsf]sf/0f lkmNd x]g{] bz{ssf] sdLgePsf] ljt/0f sDkgLn] hfgsf/LlbPsf 5g\ . vf;u/L lkmNdsf]k|:t'tL, ;+jfb / snfsf/sf] clegolgs} sd k/fOPsf] 5 . …n'6Ú kl5s/f]8 sdfpg] bofxfªsf] of] bf];|f]lkmNd ag]sf] 5 . …n'6Ú kl5 bofxfªclelgt cfwf bh{g l;g]df l/lnhePklg ;a}n] Joj;flos Iflta]xf]/]sf lyP . …lelhnfGt] ly|8LÚagfP/ 3f6f ;x]sf lbk]G›nfO{ klg…emf]n]Ú n] /fxt lbPsf] 5 .

l;hL OG6/6]gd]G6sf];fydf ;f+lults ;fFem

gjgf/L dfl;s klqsfn] ;fdflhs;]jfdf klg xft a9fPsf] 5 . gjgf/Lsf]k|sfzg sDkgL gjgf/L ldl8of P08 l/;r{k|flnn] u'NdLsf] aD3f uflj; j8f g+ !df /x]sf clt ljkGg dfemL ;d'bfosf

aRrfx¿sf] lzIffdf of]ubfg k'¥ofpg]p2]Zon] …gjgf/L ;f+lults ;fFem–@)&)Úsf] cfof]hgf ug{ nfu]sf] xf] . sfo{qmdr}q ! ut] zlgaf/ x'Fb}5 . sfo{qmdaf6vr{ s6fP/ afFsL /xsf] ;Dk"0f{ /sd

k9 \g rfx ] / k lg k9 \g g;s ]sfafnaflnsfx¿sf] nflu ;xof]u ul/g]k|flnsf k|jGw lgb{]zs ljgf]b k5fO{n]hfgsf/L lbP . sfo{qmddf s'lGt df]Qmfg,;+lutf /fgf, glngf lrqsf/, gLtf 9'+ufgf,

glGbtf s];L, ul/df kGt, ;'idf sfsL{,lg? v8\sf, kNk;f 8+uf]nnufot b'O{ bh{gdlxnf snfsf/n] k|:t'tL lbg] atfOPsf]5 . gjgf/Lsf] of] cleofgdf l;hLOG6/6]gd]G6n] klg ;fy lbPsf] 5 .

;]tf] af3df ljP; /f0ffP]ltxfl;s lkmNd …;]tf]

af3Ú df cleg]tf ljP;/f0ffsf] k|j]z ePsf] 5 .pgnfO{ rnlrqdfh+uaxfb'/sf] e"ldsfdfb]Vg kfOg]5 . rnlrqsf]d'x't{sf] ;dodf lgb{]zsgL/ zfxn] gofF snfsf/lnP/ dfq o;k6s sfdug{] pb\3f]if u/]sf lyP .

lkmNdsf] #) k|ltzt 5fofFsg ;lsPkl5 /f0ffsf] k|j]z ePsf] xf] . h+uaxfb/sf]rl/q /fd|f];Fu lgjf{x ug{ ;Sg] b]v]/ /f0ffnfO{ lnOPsf] lgb{]zs zfxsf] egfO{ 5 .rnlrqdf cGo b'O{ k'/fgf cg'xf/ lng] ;d]t tof/L eO/x]sf] pgn] v'nfP . s]xLlbgcuf8L csf{ k'/fgf snfsf/ /fhf/fd kf}8]nnfO{ rnlrqdf k|j]z u/fPsf lyP .zfxsf] klxnf] rnlrq jf;'b]jdf Ps l;g u/]/ pgL;Fusf] clegofqf z'? u/]sf/fhf/fdn] …j;GtLÚ rnlrq clego ;dodf zfxsf] dg lht]sf lyP . Pp6} syfdf…;]tf]af3Ú df d]3f l;l/onsf ;fy;fy} rnlrq ;d]t agfpg lgb{]zs zfx clxn]wdfwd 5fofFsgdf h'l6/x]sf 5g\ .

lkm6ls/L ci6«]lnofdf klgr}q & ut]af6 g]kfne/ Ps;fy k|bz{gdf cfpg

nfu]sf] lkmNd …lkm6ls/LÚ nfO{ r}q ( ut] ci6«]lnofdfl/lnh ul/g] ePsf] 5 . Pstf lkmNd;\nfO{ lkmNd lgdf{0fo'lg6n] lkmNd k|bz{gsf] clwsf/ lbPsf] xf] . PstflkmNd;\;Fu lkmNd k|bz{gsf cg'dltsf nflu lgdf{0fo'lg6sf] tkm{af6 lgdf{tf ch{'g s'df/ / ;'ldt d}gfnLn];Demf}tf u/] . To:t} clk|n ^ tfl/vdf of] lkmNdnfO{

xªsªdf klg l/lnh ul/g] lgdf{tfn] hfgsf/L u/fP . cGo b]zdf klg l/lnhsf nflu s'/frln/x]sf] pgsf] egfO{ 5 . ;f}uft dNn, lgZrn a:g]t / lbof df:s] ln8 /f]ndf k|:t'tePsf] …lkm6ls/LÚ n] sf7df8f+}df x'g] Uofª kmfO{6 / To;sf] cg';Gwfgsf] syf af]Ng]5 .lyP6/df hd]sf cg'k a/fnn] lgb{]zg u/]sf] of] lkmNddf k'?iff]Qd k|wfgsf] 5fofFsg 5 .