cimakuriZedavid tsimakuridze

pa

at

a n

ac

vl

iS

vi

li

daviT cimakuriZe daibada 1925 wlis 29 marts foTSi. Tavisufali stilis moWidave (79 kg). pirveli qarTveli olimpiuri Cempioni (1952, helsinki). ssrk Svidgzis Cempioni (1945, 46, 47, 49, 50, 51, 52), meore (1954) da mesame (1948) priziori. ssrk Cempionatebis orgzis meore priziori (1947, 48) berZnul-romaul WidaobaSi. ssrk sportis damsaxurebuli ostati, ssrk da saqarTvelos damsaxurebuli mwvrTneli. filas, Rirsebis, vaxtang gorgaslis II xarisxis ordenebis kavaleri.gardaicvala 2006 wlis 8 maiss.

DaviD TsimakuriDzeFreestyle wrestler (79 kg), was born on March 29, 1925. The first Georgian Olympic Champion (1952, Helsinki), seven-time champion of the USSR (1945-52), silver (1954) and bronze (1948) medalist. He was twice silver medalist (1947, 1948) of the USSR championships in Greco-Roman wrestling, honored master of sports of the USSR and the honored coach of the USSR and Georgia. Tsimakuridze was decorated by FILA order, Order of Honor and Vakhtang Gorgasali Order of the 2nd class. Deceased on May 8, 2006.

G e O R G I A n O Ly M p I C C H A M p I O n SqarTveli olimpiuri Cempionebi

proeqtis avtori da mTavari redaqtorielguja beriSvili

The projecT auThor and ediTor-in-chiefElguja Berishvili

proeqtis menejeriemzar zenaiSvili

The projecT managerEmzar Zenaishvili

proeqtis koordinatorirusudan afciauri

The projecT coordinaTorRusudan Aptsiauri

teqstipaata nacvliSvili

TexTPaata Natsvlishvili

dizainivaxtang SataiZe

design Vakhtang Shataidze

redaqciaavTandil gurasaSvili, jemal kasraZe, daviT WeliZe,karlo faCulia, zaal anjafariZe, inga alaviZe,nana joxariZe, maia beriSvili, ivane burnaZe

ediTorial sTaff Avtandil Gurasashvili, Jemal Kasradze, David Chelidze,Inga Alavidze, Karlo Pachulia, Zaal Anjaparidze, Nana Jokharidze, Maia Berishvili, Ivane Burnadze

fotomixeil zargariani, aleqsandre kotoraSvili, iuri somovi,jemal kasraZe, boris svetlanovi, www.sportphoto.ge

phoToMikhail Zargaryan, Aleksandre Kotorashvili, Yuri Somov,Jemal Kasradze, Boris Svetlanov, www.sportphoto.ge

partniorebisaqarTvelos erovnuli olimpiuri komitetisaerTaSoriso olimpiuri komitetis olimpiuri solidarobasaqarTvelos Widaobis erovnuli federacia

parTnersGeorgian National Olympic CommitteeOlympic Solidarity of the International Olympic CommitteeGeorgian Wrestling Federation

issn 2233-3096isBn 978-9941-0-3416-9

qarTveli olimpiuri Cempionebi

daviT cimakuriZe

2011

© saqarTvelos sportul JurnalistTa asociacia© GEORGIAN SPORTS WRITERS ASSOCIATION

5

is to ri am Zal ze sa mar Tli a nad gan sa ja, ro ca pir ve li olim pi­u ri oq ros me da li sa qar Tve lo Si mo Wi da ves ga mo a ta na. is to ri is es jil do ki dev uf ro da sa fa se be lia, Tu ga viT va li swi nebT, rom da­viT ci ma ku ri Ze _ pir ve li qar Tve li olim pi u ri Cem pi o ni _ ub ra­lod mo Wi da ve ar yo fi la. igi uSu a lo mem kvid re iyo im sa xe lo va ni fa lav ne bi sa, rom leb ic sa u ku ne e bis gan mav lo ba Si qmnid nen qar Tu li Wi da o bis fe no mens, me re da me re rom msof lio aa la pa ra ka. „uSu a lo mem kvid re“ aq su lac ar aris me ta fo ra: da viT ci ma ku ri Zis ma ma _ mi Si ko ma Ca be li erT­er Ti uka nas kne li iyo qar Tve li pro fe si o na­li fa lav ne bis kohor ta Si, rom le bic cir kis na xer xmoy ril are na ze Wi da ob dnen, ara er Ti brwyin va le ga mar jve ba mo u po ve bi aT, ara er Ti Tay va nis mce me li da gul Se mat ki va ri hyo li aT ara mar to sa qar Tve­lo Si, ara med ru se Tis mTel im pe ri a Si, mag ram olim pi ur Ta ma Seb Si, ev ro pi sa Tu msof lio Cem pi o na teb Si mo na wi le o ba obi eq tur mi zez Ta ga mo ar mi u Ri aT da Ta vi si sa xe li sa er Ta So ri so ofi ci a lu ri ti tu­le biT ar Se um ki aT.

es mom dev no Ta o ba Ta saq me iyo.

* * *„...am dros xal xSi ra Rac CoC qo li at yda da mo is ma ki Ji ni: „da u ka­

riT, da u ka ri To!“ uc bad Se Cer da ab du Sa hi li da aqeT­iqiT da iw yo yu­re ba. wre Si vef xvi viT Se mo var da er Ti vi Rac tan wvri li, ma Ra li, mxar­be Wi a ni da Tma ga Ce Ci li axal gaz rda, Se xe da mo pir da pi res da Se Cer da. Ta Tar ma tor tma ni da iw yo da xe le bis Sla; uceb ga e qa na Sur du li viT axal gaz rda, Se u var da fe xeb Si, ga mohkra ori ve xe li, jir ki viT ga da a­go ra fa la va ni da ga mo iW ra wri dan.

— ara, ara! je ri ar aris, mag re ar iq ne bao! — hyvi rod nen TaT ris mom xre e bi. gab ru e bu li ab du Sahili wa mod ga ze ze da sTqva: „me jer sa­la mi ar ga me Ta ve bia da is Ra la tiT mom var dao“.

Za la Ti ga mo aT ri es me o red axal gaz rda, is ga Cer da erT ad gi las da aRar iZ ro da.

6

daviT cimakuriZe

— Ta Ta ro, sa la mi rom ga a Tao, da mi Za xe da mo va lo! — mi ay vi ra fa­la vans. ima nac, braz mo re ul ma, ka me Ci viT mi a Su ra axal gaz rdas, mag ram is gan ze ga ux ta da Ta Tar ma xe le bi ha ers mo u po ti na. ram den jer me Ca uq­rol­Ca mo uq ro la axal gaz rdam go li aTs, mag ram at yu eb da: xan aqeT da xan iqiT ux te bo da, rom xel Si ar Ca var dno da. moT mi ne bi dan ga mo su li Ta Ta ri wyev la­krul viT das dev da mo pir da pi res; Se ur Cia dro ro gorc iq na axal gaz rdam, mo av lo xe li mklav Si, wa mo i ki da zur gze, ga di Ro kis­ru liT da uS va xe le bi. ab du Sa hi li sig rZi sad ga id Rla Sa gu laR ma de­da mi wa ze... ga mar jve bul ma ca li fe xi dahkra faS vze, ga da ax ta da ga var­da wri dan. xal xma ki Ji ni das ca.

— Sa i tan, Sa i tan! — da i Za xes aqeT­iqi dan TaT reb ma.— ax la gin da Se i ta neT da gin da ga mo i ta neT eg Tqve ni rum bi viT ga go­

re bu li fa la va ni, sul er Ti ao, — upa su xeb dnen mxi a ru lad qar Tve le bi“.

* * *al baT Sem Txve vi Ti ar iyo, rom Sem dgom Si cno bil ma mwe ral ma edi­

Ser yi fi an ma swo red „ba Si­aCu ki“ ga ix se na da viT ci ma ku ri Zis olim pi u­ri ga mar jve bi sad mi miZ Rvnil we ril Si „ga mar jve bi dan ga mar jve bam de“, ro me lic 1952 wel saa da we ri li.

aka ki wer Te lis „ba Si­aCu ki“ arc er Ta der Tia da arc pir ve li im teq stebs So ris, rom leb Sic qar Tvel fa la van Ta ga mar jve baa asa xu li. pir ve li qar Tu li we ri lo bi Ti wya ro, sa dac Wi da o ba zea la pa ra ki, „se­ra pi on mes ve tis cxov re ba“ gax lavT _ XI sa u ku nis agi og ra fi u li Zeg li.

ori qar Tve li meb rZo lis ga mar jve ba oq ros ur do Si ga mar Tul Wi­da o ba Si da amis ga mo mon Rol Ta mi er ma Ti mok vdi ne ba aR we ri li hqo nia fran cis ka nel bers jo va ni kap ri nis.

„qar Tlis cxov re ba Si“ XII sa u ku nis erT med ro ve mmar Tvels Jam Ta­aR mwe re li axa si a Tebs, ro gorc karg mor ki nals: „ara vin ipo va msgav si mor ki na li mi si, da vin ca ipo va, yo vel Ta sZlo“.

mor ki na li, sa bas gan mar te biT, mo Wi da ria, dRe van de li ter mi no­lo gi iT _ mo Wi da ve. sa xe lo va ni mor ki na li­mo Wi da ri­mo Wi da ve mu dam

7

8

daviT cimakuriZe

bev ri iyo sa qar Tve lo Si. mra va li maT ga nis sa xe li we ri lo biT wya ro ebs Tu ze pir gad mo ce mebs Se mo u na xavT, uf ro me ti fa lav nis sa xe li ki sa­mu da mod da i kar ga.

ara er Ti qar Tve li me fe, di de bu li Tu sam xed ro moR va we Ta vi si dro is sa xel gan Tqmu li mo Wi da ve yo fi la. Cans, Wi da o ba sa qar Tve lo Si uZ ve le si dro i dan ve iyo po pu la ru li, ro gorc fi zi ku ri wrTo bis na­ca di sa Su a le ba.

gad mo ce miT, kar gi mo Wi da ve yo fi la gi or gi sa a ka Ze, ro mel sac ram­de ni me qar Tve li fa lav nis dam Cag vre li ma va ni yi zil ba Si mo Wi da ve ad­vi lad da u mar cxe bia is pa an Si, Sahis Tval win. sxva Ta So ris, sa a ka Zis (da mas Tan er Tad da viT aR ma Se neb lis) fa lav no bis am ba vi nax se ne bia bul­ga re li pro fe so ris ra i ko pet ro vis wig nSi „olim pi u ri Wi da o ba aTas­wle ul Ta man Zil ze“, ro me lic 1993 wels bu da peS tSi in gli sur ena ze ga mos ca Wi da o bis sa er Ta So ri so fe de ra ci am mi si pre zi den tis mi lan er ce ga nis wi na sit yva o biT. ama ve wig nis mdi dar sa i lus tra cio na wil Si (sam wu xa rod, av to ris mi u Ti Teb lad) das tam bu lia fe ra di rep ro duq­cia di mit ri xa xu taS vi lis fer we ru li ti lo si „qar Tu li Wi da o ba“.

Wi da o ba qar Tve li ka ci saT vis odiT gan ve er T um Tav res sa vaJ ka co saq med iT vle bo da ji ri To bas Tan, mSvil dos no bas Tan da fa ri ka o bas Tan er Tad. igi qar Tu li dRe sas wa u le bi sa Tu yo vel dRi u ri yo fis ga nu yo­fe li na wi li iyo. me tic _ Wi da o ba erov nu li iden to bis, erov nu li su­li e re bis er Tgva ri ma xa si a Te be lic gax ldaT.

ala ver dis sa ka Ted ro ta Zar Si Se mor Ce nil fres ka ze ga mo sa xu lia qar Tul Co xa Si ga mow yo bi li ori mo Wi da vis Ser ki ne bis mo men ti. Wi da­o bis epi zo di fres ka ze! es uTum ca od adas tu rebs, rom Wi da o ba sa qar­Tve lo Si ga ci le biT me ti iyo, vid re ro me li me mis me zo bel (Tu ara me­zo bel) qve ya na Si.

aka de mi ko si ni ko kec xo ve li, rom lis req to ro bis dro sac Tbi li­sis uni ver si tet Si gan sa kuT re bu li yu rad Re ba eq ce o da fi zi kur aR­zrda sa da sports, wer da:

„Wi da o ba Cven Tvis mar to spor ti ar iyo. igi erT­er Ti kom po nen tia eris su li e ri yo fis Ca mo ya li be bi saT vis... qar Tu li Wi da o ba ise Ti ve

9

erov nu li sa un jea, ro gorc fol klo ri, qar Tu li sim Re re bi, qar Tu li xu roT moZ Rvre ba da sxva“.

Ta o ba Ta xsov nam Tu qar Tul ma pre sam XIX sa u ku nis me o re na xev ri sa da XX sa u ku nis da saw yi sis ara er Ti sa xe lo va ni qar Tve li fa lav nis sa xe­li Se mo i na xa. ro me li er Ti Ca mov Tva loT: da viT xi zam ba re li Tu ku la glda ne li, nes tor ese bua Tu kos ta ma i su ra Ze, Zme bi eg na taS vi le bi Tu Zme bi ve re le bi, la do kav sa Ze Tu va no abu la Ze, mi xa qur xu li Tu gi or gi jib gi ri, san dro kan de la ki Tu mra va li sxva. fa la van Ta am gun dis di a­xac Tval sa Ci no wev ri iyo mi Si ko ma Ca be lic.

ofi ci a lur sa er Ta So ri so as pa re zo bam de li qar Tve li fa lav ne bis Se­sa xeb sa in te re so cno be bi Sek ri ba da ga mo aq vey na qar Tu li spor tu li pre­sis da u Ra lav ma mu Sak ma, Ta va dac Zvel ma mo Wi da vem gab ri el bar ja Zem 1998 wels ga moq vey ne bul Ta vis wig nSi „sa qar Tve los rom fa lav ne bi hyo lia...“

bi og ra fi u li cno be bis Zi ri Ta di na wi li mi Si ko ma Cab lis Se sa xeb swo red am wig ni dan mo vix meT.

* * *mi xe il ci ma ku ri Ze war mo So biT ob Ci dan iyo. de bi u ti 16 wli sas,

jer ki dev qu Ta i sis gim na zi is mos wav les hqo nia ar ma vir Si da mi si pir­ve li me to qe cno bi li fa la va ni Cuk la va yo fi la. Ser ki ne ba fred das­ru le bu la. 1918 wels mo na wi le o ba mi u Ria mo Wi da ve Ta pi a ti gor skis tur nir Si, 1919 wels ki war ma te biT ga mo su la ba qos cirk „mo der nSi“. ima ve wleb Si uWi da via sa qar Tve lo Sic _ ga mo su la qu Ta i sis, ba Tu mis, so xu mis cir kis are neb ze.

swo red qu Ta i sis cir kSi ga mos vlis win iyo, rom ma ma miss, Tav mom wo­ne ime rel vaJ kacs da viT ci ma ku ri Zes cir kSi Wi da o ba sa Ta ki lod mi uC ne­via da Svi lis Tvis ka te go ri u lad uT qvams, Cvens gvars sa Wi dao di de ba ar sWir de ba, cir kSi saT re ve lad mas ver da ga ne be bo. isic iZu le bu li gam­xda ra, ma mis moT xov nas da mor Ci le bo da da sa Wi dao as pa re zis Tvis fsev­do ni mi aer Cia. be dad, am dros ga mo Ce ni la Wi da o bis er Ti moy va ru li, qu­Ta is Si mcxov re bi mi si mcno bi Ta va di, gva rad _ ma Ca be li, ro mel sac es

10

daviT cimakuriZe

am ba vi rom ga u gia, Ta vad uT xo via, me bed ni e ri viq ne bi, Tu pa tivs dam deb da fsev do ni mad Cems gvars air Ce vo. Wa buk ma miSi kom al baT im mcxo van Ta­vads ar ga u te xa xaT ri, To rem ru su le no van siv rce Si sa ta re bel fsev­do ni mad al baT sxva, ru su lad uf ro ke Til xmo van gvars am jo bi neb da.

1923 wels mi Si ko ma Ca be li ga mo su la so xu mis did tur nir Si, ro­mel Sic sa xel gan Tqmul nor kins Sex ved ria da 15 wuT Si na xer xmoy ril are na ze da ud Rle Sia igi.

as tra xa nis cir kSi mi Si ko ma Ca bels da u mar cxe bia Zli e ri fa lav­ne bi: ra go, Smid ti, nel so ni, an der so ni, er ma ko vi, vil so ni da sxve bi. scod ni aT ra, rom qar Tve le bi mu si kis Tan xle biT Wi da o ben, iq mi Si kos pa tiv sa ce mad spe ci a lu rad dam kvre le bic ki mi uy va ni aT.

oren bur gis cir kis sa Wi dao are na ze mi Si ko ma Ca bels be We biT da u­nar cxe bia pre sis mi er far Tod rek la mi re bu li da mar Tla Zli e ri fa­la va ni ali mu ha me di.

mi Si kos war ma te biT uWi da via ru se Tis im pe ri is 20­mde sxva das xva qa laq Si. ar wa u gia arc er Ti Sex ved ra kras no dar Si, vo ro neJ Si, groz­no Si, ku i bi Sev Si...

1927 wels sa ra tov Si mra va li uZ li e re si pro fe si o na li mo Wi da ve Sek re bi la. bo lo, ga dam wyvet Ser ki ne ba Si ma Ca bels da u mar cxe bia lev­ren to vi da uZ li e re sis sa xe lic mo u po ve bia.

mama da Svili _miSiko maCabeli

(mixeil cimakuriZe)da daviT cimakuriZe

da viT ci ma ku ri Zes STa­beW di le be bis uS ret

wya rod ma mis ma ga li Ti hqon da. Se sa niS nav ma qar Tvel ma vaJ kac ma, cno bil ma mo Wi da vem

da erov nu li spor tis did ma un Tu zi as tma

mi Si ko ma Ca bel ma Ta vi si mem kvid re ise aR zar da,

ro gorc sa Wi rod mi­aC nda. ma mis da Svi lis

da mo ki de bu le ba Si iyo ra in du li siT bo da

spar ta nu li sim tki ce. mi Si ko zru nav da Svi lis

mo ma val ze da un do da pa ta ra da vi Ti ma ma sa­

viT sa xe lo va ni vaJ ka ciga mo su li yo.

11

tri um fa lu rad ga mo su la mi Si ko mos ko vis cir kSi. Sem deg Si mas ase­ve war ma te biT uWi da via pen za Si, ufa Si, sa mar yan dSi, taS ken tSi...

30­ian wleb Si mi Si ko ma Ca be li ga mo di o da Tbi li sis cir kSi, sa dac uZ li e res pro fe si o nal Ta tur ni re bi imar Te bo da. im xa nad sa qar Tve­lo Si sa Wi da od Ca mo di od nen saq vey nod aRi a re bu li fa lav ne bi: vse vo­lod xer ci, pi otr da pa vel za go ri u ko e bi, el dar ge og Ca i li, Ro ni e ri zan gi frank gu di, bo ga ti ri o vi (aleq sandr ma zu ri, 1955 wlis msof lio Cem pi o ni Ta vi su fal Wi da o ba Si), go bo zo vi, za i ki ni...

mi Si ko ma Ca bels ara er Txel uWi da via Ta vis mSob li ur zes ta fon­Sic da ara er Txel ga u xa re bia Ta vi si ga mar jve be biT mi si iqa u ri gul Se­mat ki va ri. zes ta fon Si, bon dis xid Tan mde ba re sa zaf xu lo cirks, ro­mel sac „ba ra bans“ eZax dnen, Wi da o bis moy va ru li ma yu re be li ara so des kle bia. is ki ara, cir kis ax los mdga ri xe e bi di li dan ve Tur me uad gi­lod dar Ce ni li bav Sve biT iyo da xun Zlu li. zes ta fon Si mi Si ko ma Cab­lis me to qe e bi yo fi lan cno bi li fa lav ne bi: av gust pe ter so ni, ali is­ma i li, el dar ge og Ca i li, mi Si ko ba ba li kaS vi li, lav ren ti ka xe Te li Ze da sxve bi.

mi Si ko ma Ca bel ma cxov re bis xan grZli vi gza gan vlo. me o ce sa u ku­nis Ta na to li, is sa qar Tve los ori ve da mo u ki deb lo bas mo es wro da 1991 wels gar da ic va la 91 wli sa. igi mo na wi le, TviT mxil ve li da mom­swre iyo sa qar Tve lo Si Wi da o bis gan vi Ta re bi sa ku la glda ne li dan da nes tor ese bu a dan mo yo le bu li, vid re el dar kur ta ni Zem de. Wi da o bam mis Tval win sof lis mo ed ne bi dan Tu cir ke bi dan spor tis sa sax le eb­Si ga da i nac vla, pro fe si o na lu ri Wi da o bis ad gi li sa moy va ru lo anu spor tul ma Wi da o bam da i ka va, uZ li e res ma qar Tvel ma fa lav neb ma ki olim pi a de bis, msof li os da ev ro pis Cem pi o na te bis med le biT da im Sve­nes Zle va mo si li mker de bi, xo lo pir ve l did qar Tvel Cem pi on Ta uk ve grZel rig Si swo red mi si va Ji _ da viT ci ma ku ri Ze iyo. mi Si ko ma Ca be li sa qar Tve lo Si olim pi ur Cem pi on Ta klu bis da ar se ba sac mo es wro, rom­lis pir vel pre zi den tad mi si Svi li air Ci es da sa qar Tve los erov nu li olim pi u ri ko mi te tis Seq mna sac, rom lis dam fuZ ne be li da si coc xlis bo lom de uc vle li wev ri gax ldaT da viT mi xe i lis Ze.

12

daviT cimakuriZe

di di da viT ci ma ku ri Zis ne bis sa wi na aR mde god da mi si ka te go ri u­li ak rZal vis mi u xe da vad, mis gvars (da sa xel sac!) sul ra Rac er Ti Ta­o bis Sem deg ma inc ar as cda sa Wi dao di de ba!

mi Si ko ma Ca bel ma pro fe si u li sar bi e li 1940 wels da to va. ima ve wels ba bu is mo sa xe le da viT ci ma ku ri Zem pir ve lad Se a Ro im sa Wi dao dar ba zis ka ri, ro mel sac pet re ior da niS vi li xel mZRva ne lob da da ro mel sac Zve li Tbi li se le bi siy va ru liT dRe sac „pet res cirks“ eZa­xi an.

* * *sa o ca ria _ pir vel qar Tvel olim pi ur Cem pi ons ber Znu li met­

sa xe li er qva: da viT ci ma ku ri Zes yve la amu ras eZax da. bevrs es sa xe li si Wa bu kis dro in de li ego na, da vi Tis sa siy va ru lo Tav ga da sav le bi dan ga mom di na re, si nam dvi le Si ki amu ra mis Tvis bav Svo ba Si ve Se ur qme vi aT ojax Si.

yve la cno bis moy va re bav Svi sa ar iyos, erT mSve ni er dRes pa ta ra da Ti ko de das Se uC nda, gin da Tu ara, miT xa ri, ro gor gav Cndio.

ro gorc Cans, we ro sa Tu kom bos tos am ba vi de da miss tri vi a lu rad eC ve na da ori gi na lu ri ver sia Ses Ta va za:

ai van ze vi de qi, amu reb ma Ca mo if ri nes, Senc maT So ris iya vi, mo me wo­ne da da gi to veo.

amu re bi pa ta ra da Ti kom kar gad ico da, er Ti rom _ ma Sin bev ri Tbi­li su ri bi na Tu sa dar ba zo iyo mo xa tul­mo Cu qur Tme bu li pa ta ra amu­re biT, da me o re _ uk ve kar gad ic nob da ber Znul mi Tebs.

ber Znu li olim pi a de bis am ba vi ki mas jer ar ga e go; arc Ta na med ro­ve olim pi a de bi sa, ra Tqma un da. mi T u me tes ve ra so des war mo id gen da, Tu olim pi u ri Cem pi o ni gax de bo da, Ta nac pir ve li qar Tve li olim pi u­ri Cem pi o ni...

— ba to no da viT, Tqven qar Tvel Ta So ris pir vel ma mo i po veT olim­pi u ri Cem pi o no ba, — ase da iw yo da viT ci ma ku ri Zes Tan sa u ba ri 1993 wlis mar tSi Ta maz kva Wan ti re Zem.

13

— aba ra giT xraT... Cem ze ad re iq neb ro me li me kol xma mor be nal ma an mo Wi da vem SeZ lo es...

— ba to ni brZan de biT, da va zus toT: Cve ni wel TaR ric xviT pir vel olim pi a da ze, ro mel Sic qar Tve le bi mo na wi le ob dnen, Tqven xarT Cvens Ta na me ma mu le Ta So ris pir ve li, vinc oq ros me da li mo i po va. iR ba li iyo es, Sem Txve vi To ba Tu ka non zo mi e re ba?

— cot­co ta yve la fe ri. tan mo var ji Se Ta Se jib re ba Cven sa ze ad re rom dam Tav re bu li yo, an, co ta Zne li war mo sad ge ni kia, mag ram ar se na rom sa mi fu TiT Cem ze mCa te yo fi li yo, pir ve li Cem pi o ni, al baT, mzia ju Re li an ar sen me ko kiS vi li iq ne bo da.

— sa mi fu TiT mCa te ar se na is ar se na aRar iq ne bo da.— cde biT, igi ve ar se na iq ne bo da. mo Wi da ve arc wo na da, Tqven war mo­

id gi neT, arc mar to ja nia. ar se nas xa si a Tis ka ci ar Se iZ le bo da pir ve li ar yo fi li yo, sxva wo na Si ki ara, Tu xels moh ki deb da, spor tis sxva sa xe o ba Sic.

— Svid gzis sab Wo Ta kav Si ris Cem pi o ni da viT ci ma ku ri Zec, al baT, xel ca ri e li ar dab run de bo da msof lio Cem pi o na ti dan, Tun dac er­Txel rom mi e Ro mas Si mo na wi le o ba.

— Se iZ le ba... ise, et yo ba, sa mar Tal ma pu ri Wa ma, ra Rac ka non zo mi e­re bac naR dad iyo _ pir ve li qar Tve li olim pi u ri Cem pi o ni swo red mo­Wi da ve un da yo fi li yo. ma in cda ma inc me ki ara, mo Wi da ve, su ler Tia vin, mag ram mo Wi da ve...

* * *1952 wlis 27 iv li sis no mer Si, ga zeT ma „le lom“ ci ma ku ri Zis Cem pi­

o no bis am ba vi auw ya mkiT xvels. ima ve no mer Si axal gaz rda Jur na lis tma bi Wi ko qor qi am im dro i saT vis da ma xa si a Te be li Txro bis ma ne riT er Ti sa in te re so epi zo di ga ix se na Cem pi o nis bav Svo bi dan:

„sa Wi dao xa li Ca ze ori go li a Ti ga mo vi da. isi ni er Tma neTs mi u ax­lov dnen, we si sa mebr xe li Ca mo ar Tves...

ma yu reb liT ga We di li dar ba zi ga i na ba. Wi da o bis moy va rul Ta yu­rad Re ba mip yro bi li iyo xa li Ci sa ken, sa dac mo Wi da ve ebs er Tma ne Tis­

14

daviT cimakuriZe

Tvis rki nis mkla ve bi ga da ex lar TaT da mci re xniT ga yu Ce bu liy vnen. wa mic da da iw yo Tav bru dam xve vi ile Te bi da fan de bi. gul Se mat ki var ni mo Wi da ve eb Tan er Tad Re lav dnen.

ma yu re bel Ta So ris iyo aTi o de wlis da viT ci ma ku ri Ze, ro me lic sul ga na bu li Ses cqe ro da xa li Cas, sa dac ma ma mi si, cno bi li qar Tve li mo Wi da ve mi Si ko ma Ca be li (ci ma ku ri Ze) sa gul da gu lod Seb mo da ve e ber­Te la moy va ni lo bis lav ren ti ka xe Te li Zes.

gu li uT rTo da da viTs, mRel va re bis gan fe ri was vlo da. ga vi da xu­Ti wu Ti, eq vi, Svi di... uceb iqu xa dar baz ma. ma Ca be li el vi se bu rad Se­mot ri al da, od nav Ca i Co qa, me to qis xe li mxar ze mo ig do da Za lu mad da iq nia. da iq nia da Tvi To nac ga day va. myis ve ori ve mo Wi da vis sxe ul ma haer Si ga i el va. ka xe Te li Ze xa li Ca ze be We biT da e nar cxa.

ara fe ri ar ax sov da im dros da viTs. skam ze fe xe biT Sem dga ri yo, aR­ta ce bu li xe lebs iq nev da da xma maR la gahki o da.

me o re dRes da viT ma sa Wi dao wre mo aw yo ezo Si da Ta vi si tol­am­xa na ge bi mo iw via. da viTs rom hkiT xoT, get yviT, rom swo red im dRi dan da iw yo mi si spor tu li gza.“

saqarTvelos nakrebi Tavisufal WidaobaSi.marcxnidan meoTxe _

daviT cimakuriZe

15

Wi da o bis is to ri a Sibev rma qar Tvel maotat ma da to va kva li. sa qar Tve los mad li an mi wa ze ara er Ti da ori sa xel mox ve Wi lifa la va ni aRi zar da,mag ram ise Ti ga be du li, Se u po va ri da STa go ne­biT aR sav se meb rZo li, ro go ric da vi Ti iyo, ba re ori ar gvyo lia... da viT ci ma ku ri Zisspor tu li bi og ra fi is yo vel fur celsti ta nu ri Sro misda Ri at yvia.

16

daviT cimakuriZe

bi Wi ko qor qi as ko le ga da Ta nam Sro me li, ama ve dros amur ci ma ku­ri Zis me go ba ri no dar gu guS vi li ima ve ga zeT Si TiT qmis mTe li me oT xe­di sa u ku nis Sem deg da wers:

„da viT ci ma ku ri Zes STa beW di le be bis uS ret wya rod ma mis ma ga li Ti hqon da. Se sa niS nav ma qar Tvel ma vaJ kac ma, cno bil ma mo Wi da vem da erov­nu li spor tis did ma un Tu zi as tma mi Si ko ma Ca bel ma Ta vi si mem kvid re ise aR zar da, ro gorc sa Wi rod mi aC nda. ma mis da Svi lis da mo ki de bu­le ba Si iyo ra in du li siT bo da spar ta nu li sim tki ce. mi Si ko zru nav da Svi lis mo ma val ze da un do da pa ta ra da vi Ti ma ma sa viT sa xe lo va ni vaJ ka­ci ga mo su li yo. Svi li, ra Tqma un da, grZnob da am yu rad Re bas da siy va­ruls, mag ram mSob li u ri siy va ru lic ki ar aZ lev da uf le bas ga da e la xa ma ma­Svils So ris ar se bu li ur Ti er Tpa ti vis ce mis zRva ri. da vi Ti xar­bad iT vi seb da vaJ ka co bis da u we rel ka no nebs, mag ram amas Tan mtki ced icav da er Tgvar zne ob riv dis tan ci as.

ra tom Se uy var da da viTs Wi da o ba? Cve ni az riT, uf ro sa mar Tli a­ni iq ne ba am Se kiT xvis Seb ru ne ba: ra tom ar un da yo fi li yo Wi da o ba da­vi Tis pir ve li da mTa va ri siy va ru li? coc xa li ma ga li Ti mas Tval win hqon da, bu ne ba mac ux vad da a jil do va jan­Ro niT. da vi Ti jer sul axal­gaz rda iyo, uw ve rul va So. ga na Se iZ le ba ar un do des ymaw vils gax des xal xis sa Tay va ne be li fa la va ni?“

* * *pir ve li ori olim pi a dis sa er To Se de ge biT ame ri ke leb ma da jab­

nes ev ro pe le bi. swo red ame ri kel spor tsmen Ta war ma te be bi ga iT va­lis wi na sa er Ta So ri so olim pi ur ma ko mi tet ma, ro ca ga daw yvi ta, me sa me olim pi u ri Ta ma Se bi ame ri kis Se er Te bul Sta teb Si Ca ta re bu li yo. pir­vel olim pi a deb ze as pa re zo ba Ta prog ra mas mas pin Ze li qve ya na gan saz­Rvrav da da ame ri ke leb ma sen tlu i sis Ta ma Se bis prog ra ma Si Wi da o bac Se i ta nes. mag ram Wi da o bis im sa xes ma Sin TiT qmis ara vin ic nob da ev ro­pa Si. mas igi ve we se bi hqon da, rac kla si kurs, mag ram, amas Ta na ve, ne ba­dar Tu li iyo ne bis mi e ri Cav le ba fex Si da ile Te bi fe xe bis dax ma re biT.

17

sa er Tod, Wi da o ba spor tis erT­er Ti yve la ze uZ ve le si sa xe o baa. msof li os TiT qmis yve la xalxs aqvs Wi da o bis sa ku Ta ri, erov nu li sa xe Ta vi si we se bi Ta da tra di ci e biT. ofi ci a lu ri ver si iT, Wi da o ba, ro me­lic msof li om sen tlu i sis olim pi a da ze ga ic no, in glis Si war mo iS va. XVIII sa u ku ne Si aq uk ve ar se bob da Wi da o bis va ri an ti, rom lis we se bi faq­tob ri vad araf riT zRu dav da spor tsmens. Wi da o bis am sa xes xa to va ni sa xe li er qva: „keCt ez keCt qen“ („Ca av le, ro gorc Se giZ lia“), anu mar­ti vad _ „ket Ci“. ame ri ke leb ma olim pi a dis prog ra ma Si Se i ta nes maT Tan sak ma od fex mo ki de bu li (di ax, fex mo ki de bu li fex Si mo ki de bu li!) ket­Cis sa moy va ru lo va ri an ti, ro me lic gan sa kuT re biT po pu la ru li iyo stu den teb Si. sa er Ta So ri so olim pi ur ma ko mi tet ma aRi a ra es sa xe o ba da mas „fris ta il“ _ „Ta vi su fa li sti li“ uwo da. Ta vad mo Wi da ve eb­sa da Jur na lis teb Si ki igi „ame ri ku li Wi da o bis“ sa xe liT gav rcel da „fran gu li Wi da o bis“ ana lo gi iT, ro go ra dac ma Sin uwo deb dnen an ti­kur Wi da o bas. dRes „ame ri kul Wi da o bas“ „Ta vi su fal Wi da o bas“ eZa xi an. Ta vi su fa li Wi da o ba Si stu den tur as pa re zo ba Ta praq ti ki dan gad mo i­Res Se jib re be bis mo na wi le Ta wo niT ka te go ri e bad da yo fac, rac sen­tlu i sis olim pi a dam de ar yo fi la mi Re bu li.

1948 wli dan ro gorc Ta vi su fal, ise an ti kur Wi da o ba Si 8 wo ni Ti ka te go ria dam kvid rda: um Ca te si, mCa te, qvem su bu qi, msu bu qi, qve sa Su­a lo, sa Su a lo, qvem Zi me da mZi me; Tum ca wo na Ta saz Rvre bi ic vle bo da xol me. yve la wo niT ka te go ri a Si dad ge ni lia ze da zRva ri, gar da mZi me wo ni sa, sa dac qve da zRva ria dad ge ni li.

hel sin kis olim pi a da ze de bi u tan teb ma _ sab Wo Ta da ira nel ma fa lav neb ma _ arev­da re va Se i ta nes msof lio Wi da o bis eli ta Si: ira­ne leb ma sa mi ver cxlis da ori brin ja os me da li mo i po ves, sab Wo Ta mo­Wi da ve eb ma ki _ ori oq ro si da er Ti ver cxli sa. ori ve oq ro qar Tvel fa lav nebs xvdaT wi lad: sa Su a lo wo no sa ni da viT ci ma ku ri Ze da mZi me­wo no sa ni ar sen me ko kiS vi li (ro me lic sab Wo Ta nak reb Si mos kovs war mo­ad gen da) olim pi u ri Cem pi o ne bi gax dnen.

18

daviT cimakuriZe

* * *swo red imis ga mo, rom mos ko vis Rir se bas icav da, sa ga re jo e li

ar sen me ko kiS vi li qar Tvel olim pi o nik Ta 30­ka ci an kohor tas ver am­Sve nebs, mag ram ro ca da viT ci ma ku ri Zis olim pi ur war ma te ba ze da qar­Tul Ta vi su fal Wi da o ba ze vla pa ra kobT, ar Se iZ le ba mas zec ar iT qvas ori o de sit yva. ar sen me ko kiS vi li ara mar to Ta vi si dro is, ara med sa er To dac erT­er Ti yve la ze ga mo Ci ne bu li qar Tve li mo Wi da ve gax­ldaT. sa ga re jo Si mas cno bi li pro fe si o na li mo Wi da ve mi xo qur xu­li wvrTni da. 1932 wels me ko kiS vi li Tbi lis Si Ca mo vi da, yve la me to qe da a mar cxa da pir ve lad gax da sa qar Tve los ab so lu tu ri Cem pi o ni. me­rec, ram den je rac iWi da va sa qar Tve los fa lav no ba ze, im den jer mo i go. ma le igi sa kav Si ro as pa rez ze ga vi da, sa dac Wi da o bis sam sa xe o ba Si _ kla si kur Si, sam bo sa da Ta vi su fal Si cdi da Za las. kla si ku ri sti lis mo Wi da ve Ta sa kav Si ro pir ve lo beb Si ar sen me ko kiS vi li or jer me o re da oT xjer me sa me iyo; 1940 wels man sam bis tTa sa kav Si ro pir ve lo ba mo i go; 1945­1956 wleb Si ki cxra jer gax da sab Wo Ta kav Si ris Cem pi o ni Ta vi su fal Wi da o ba Si. am pe ri od Si igi uk ve mos kov Si cxov rob da, Tum­ca swo red mos kov Si ga mo ce mul cno ba reb Si mi si sa da u ro bis aR mniS­vnel gra fa Si „Tbi li si“ we ria.

hel sin kis Ta ma Seb ze me ko kiS vi lis mTa va ri me to qe Sve di ber til an ton so ni iyo _ 1951 wlis msof lio Cem pi o ni da wi na olim pi a dis ver­cxlis pri zi o ri. an ton son ma hel sin ki da nac ver cxlis me da li wa i Ro Sin. olim pi u ri Cem pi o ni ki ar sen me ko kiS vi li gax da. ma Sin sa ga re jo e­li fa la va ni 40 wli sa iyo! uf ro zus tad _ 40 wli sa da 102 dRi sa. igi yve la ze xan daz mu li olim pi u ri Cem pi o nia Ta vi su fal Wi da o ba Si mTe li mi si is to ri is man Zil ze. mom dev no olim pi a dis win, ro ca sab Wo Ta nak­re bis Se mad gen lo ba zus tde bo da, beW da u de be li olim pi u ri Cem pi o ni, ro mel mac swo red im we li wads sab Wo Ta kav Si ris xal xTa pir ve li spar­ta ki a da mo i go, rac ga mar jve bu lis asa kis Tval saz ri siT dRem de ab so­lu tu ri re kor dia, mas ze ga ci le biT axal gaz rda mwvrTne lebs sTxov­da, ki dev er Txel mi e caT mis Tvis Wi da o bis sa Su a le ba, mag ram isi ni ver en dnen 44 wlis „ar sen spi ri do no viCs“ da upi ra te so ba axal gaz rda ivan

19

vix ris ti uks mi a ni Wes, ro mel sac araf riT ga mo e Ci na Ta vi. mel bur ni dan dab ru ne bu li mwvrTne le bi Tvals ver us wo reb dnen sa xe lo van Cem pi ons: vix ris ti uk ma mxo lod sa mi wre gan vlo da me eq vse ad gil ze da mux ruW da. me ko kiS vi li me eq vse ad gils ca li xe liT mo i po veb dao, Ta vad aRi a reb­dnen mwvrTne le bi. erT­er Ti maT ga ni ci ma ku ri Zec iyo, Tum ca mis Tvis gun dis da kom pleq te ba ara vis ukiT xavs.

rac Se e xe ba an ton sons, olim pi a de bis or gzis ver cxlis pri zi o ri ki dev or olim pi a da ze ga mo vi da, mag ram mel bur nSi mxo lod me­5 iyo, rom Si ki, uk ve 39 wli sa, su lac eq vse uls miR ma dar Ca.

mar Ta lia, oT xi cdis mi u xe da vad, olim pi ur Cem pi o no bas ver eRir­sa, sa ma gi e rod, an ton so ni msof li o sa da ev ro pis Cem pi o na teb Si ga mo­di o da di di war ma te biT. igi msof li os sam gzis da ev ro pis or gzis Cem­pi o nia. amas Tan, msof lio Cem pi o na te bis ori ver cxlis me da lic aqvs. mag ram ar sen me ko kiS vi li sa dac Sex vda am an ton sons, iq da a mar cxa: jer iyo da olim pi a da mo u go, me re ki, 1954 wels, to ki o Si ga mar Tu li msof­lio Cem pi o na tis fi nal Si da a mar cxa da sam gzis msof lio Cem pi o ni iZu­le bu li gax da, ver cxlis me dals das je re bo da.

* * *da viT ci ma ku ri Zis Se sa xeb ga moq vey ne bul ara er T we ril sa Tu in­

ter vi u Si, naT qva mia, rom TiT qos mis dros ev ro pi sa da msof li os Cem pi­o na te bi ar imar Te bo da, rac ram de nad me ara zus tia.

pir ve li ofi ci a lu ri msof lio Cem pi o na ti Wi da o ba Si (ra Tqma un­da, es iyo an ti ku ri Wi da o ba) 1904 wels ga i mar Ta ve na Si. 1904­1913 wleb­Si da1950 wli dan an ti ku ri sti liT mo Wi da ve Ta msof lio Cem pi o na te bi re gu la ru lad imar Te bo da da imar Te ba, 1913­dan 1950 wlam de ki sam­jer Ca tar da –1920, 1921 da 1922 wleb Si. xo lo Ta vi su fa li sti liT mo­Wi da ve Ta msof lio Cem pi o na te bi 1951 wli dan imar Te ba re gu la ru lad. gar da ami sa, sa in te re soa, rom 1905­1911 wleb Si eq vsi ara o fi ci a lu ri msof lio Cem pi o na ti Ca tar da an ti kur Wi da o ba Si. sab Wo Ta, da Se sa ba mi­sad _ qar Tve li, mo Wi da ve e bi msof lio Cem pi o na teb Si 1953 wli dan mo­

20

daviT cimakuriZe

na wi le ob dnen da pir ve li qar Tve li msof lio Cem pi o ni Wi da o ba Si gi vi kar to zia gax da swo red im 1953 wels. sa in te re soa, rom 1951 wels an ti­kur Wi da o ba Si ga mar Tu li msof lio Cem pi o na tis ga mar jve bul Ta So ris eq vsi Tur qi da ori Sve di iyo; xo lo ori wlis Sem deg Ca ta re bul Ta­vi su fa li sti liT mo Wi da ve Ta msof lio Cem pi o nat ze ga Ta ma Se bu li rva oq ros med li dan xu Ti sab Wo Ta fa lav neb ma mo i po ves da sa mi _ Sve deb ma.

rac Se e xe ba ev ro pis Cem pi o na tebs, an ti kur Wi da o ba Si ev ro pis pir­ve li Cem pi o na ti 1911 wels ga i mar Ta, 1921 wli dan mo yo le bu li ki TiT­qmis yo vel wli u rad imar Te bo da 1939 wlam de. omis Sem deg ev ro pis er­Ti Cem pi o na ti ga i mar Ta 1947 wels da amis Sem deg ma Ti Ca ta re ba mxo lod 1966 wli dan ga nax lda. da ax lo e biT ase ve iyo Ta vi su fal Wi da o ba Sic: ev ro pis Cem pi o na te bi re gu la ru lad imar Te bo da 1929­1937 wleb Si da ase ve re gu la ru lad imar Te ba 1966 wli dan; Su a led Si ki ev ro pis Cem­pi o na ti or jer ga i mar Ta _ 1946 da 1949 wleb Si. 1966 wlam de sab Wo Ta spor tsme neb ma ev ro pis Cem pi o na teb Si mo na wi le o ba er Ta der Txel _ 1947 wels mi i Res an ti ku ri Wi da o ba Si da sa mi maT ga ni ev ro pis Cem pi o nic gax da. 1949 wels is tan bul Si ga mar Tul Ta vi su fa li sti liT mo Wi da ve­Ta ev ro pis Cem pi o nat ze rva oq ros med li dan eq vsi Tur qeb ma mo i po ves, ori ki Sve debs dar CaT, zus tad ase Ti ve pro por cia iyo mom dev no ev ro­pis Cem pi o nat zec kar sru e Si, 17 wlis Sem deg, oRond im gan sxva ve biT, rom ori oq ro Tur qebs er goT, eq vsi ki sab Wo Ta fa lav neb ma mo i po ves.

sam wu xa rod, na wi lob riv obi eq tu ri da na wi lob riv su bi eq tu ri mi­ze ze bis ga mo da viT ci ma ku ri Zes arc ev ro pi sa da arc msof lio Cem pi o­nat Si ga mos vla ar mo u wia.

* * *sab Wo Ta spor tsme neb ma sa er Ta So ri so as pa rez ze gas vli saT vis

mza de ba di di omis dam Tav re bis Ta na ve da iw yes. Tav da pir ve lad sab Wo Ta kav Si ri pir vel omis Sem dgom olim pi a da zec api reb da gun dis gag zav nas lon don Si, mag ram ro ca sab Wo Ta fun qci o ne reb ma ame ri kel Ta Se de gebs ga da xe des mZle os no ba sa Tu cur va Si _ sa xe o beb Si, sa dac yve la ze me­

21

ti olim pi u ri me da li Ta maS de ba da Ta maS de bo da, sa de bi u to ga mos vla 1952 wlis Tvis ga da des: om Si ga mar jve bul qve ya nas, olim pi ur Ta ma Seb­Sic ga mar jve ba un da mo e po ve bi na, sxvag va rad ar Se iZ le bo da. gun du ri ga mar jve bis ga ran tia ki sta lins ve ra vin mis ca da did ma be lad ma olim­pi a da Si mo na wi le o bis msur ve lebs ur Cia, oT xi we lic mo e ca daT da ukeT mom za de bu liy vnen.

esec kar gi pa su xi iyo. Se iZ le bo da, su lac ua ri eT qva. omam de sab Wo­Ta sis te ma olim pi ur Ta ma Sebs bur Ju a zi u li cxov re bis na wi lad mi iC­nev da da sab Wo Ta sparta ki a de bic xom Ta vis dro ze maT er Tgvar sa pir­wo ned Se iq mna. sis te mam gan sa kuT re biT aiT val wu na olim pi u ri Ta ma Se bi mas Sem deg, rac 1936 wlis olim pi a das fa Sis tur ma ger ma ni am umas pin Zla. so ci a lis tu ri ide o lo gi i saT vis ga ma Ri zi a ne be li iyo isic, rom olim­pi a de bis aRor Zi ne bis idea frang ba rons ekuT vno da, ro me lic did xans ed ga sa Ta ve Si sa er Ta So ri so olim pi ur ko mi tets da ro me lic am pos­tze bel gi el ma graf ma Sec va la.

ase iyo Tu ise, msof lio om Si ga mar jve bis Sem deg did ma be lad ma CaT va la, rom ga mar jve be bi spor tul as pa rez zec iyo sa Wi ro da sa a mi so da va le be bic gas ca. pir vel as pa re zo bad, sa dac sab Wo Ta spor tsme ne bis sa er Ta So ri so de bi u ti un da Sem dga ri yo, lon do nis olim pi a da Se ir Ca, mag ram, uk ve iT qva, mi si sa bo loo Se de gi sa sur vel efeqts ver mo ax den­da. Ta nac ma nam de qvey nis far gleb Si Ca ke til sab Wo Ta spe ci a lis tebs dro sWir de bo daT, rom, er Ti mxriv, Se es wav laT sxva das xva qve ya na Si spor tis ama Tu im sa xe o ba Si ar se bu li mdgo ma re o ba da, me o re mxriv, amis Se sa ba mi sad je rov nad mo em za de bi naT sab Wo Ta spor tsme ne bi.

gar da ami sa, im de ni ara, ram de nic dRes, mag ram olim pi a da Si srul­fa so va ni mo na wi le o bi saT vis sa Wi ro iyo gar kve u li or ga ni za ci u li Tu for ma lu ri Ro nis Zi e be bi, rac 1948 wlis Tvis ver mo esw ro. mom dev no olim pi a dis Tvis ki sta lin ma da mis ma ga re moc vam CaT va les, rom Ta ma Seb­Si mo na wi le o ba da ga mar jve ba xels Se uw yob da sab Wo Ta kav Si ris sa er Ta­So ri so pres ti Jis gan mtki ce bas da Ta ma Se bis wi na wels Se sa ba mi si Txov­niT mi mar Tes sa er Ta So ri so ko mi tets. iqac bev ri ar da a xa nes, sab Wo Ta kav Si ris olim pi u ri ko mi te ti, ro me lic fiq ti u rad Se iq mna 1951 wlis

22

daviT cimakuriZe

da saw yis Si ro gorc spor tis sa xel mwi fo struq tu ris er Ti pa ta ra gan­yo fi le ba, ima ve wlis 7 ma iss sas wra fod aRi a res da sab Wo Ta spor tsmen­Ta pir ve li olim pi u ri gun di mom dev no wels hel sin ki Si ga em gzav ra.

* * *sab Wo Ta kav Si ris ga mo Ce na olim pi ur as pa rez ze 1952 wlis Ta ma Se bis

mTa va ri mov le na iyo. amis Sem deg wle bis gan mav lo ba Si olim pi u ri Ta ma Se­bi ori spor tu li gi gan tis _ sab Wo Ta kav Si ri sa da ame ri kis Se er Te bu li Sta te bis me to qe o bis niS niT iq ne ba aR beW di li da oTx we li wad Si er Txel ci vi omis yve la ze cxel wer ti lad avar var de ba msof li o Si. gi gan te bis da va Si epi zo du rad, iS vi a Tad da Zal ze mok rZa le biT Tu Ca e re vi an mas­pin Ze li qvey nis, an ger ma ni is de mok ra ti u li res pub li kis spor tsme ne bi.

hel sin ki Si Ca sul ma sab Wo Ta de le ga ci am ua ri ga nac xa da, da bi na ve­bu li yo „ka pi ta lis ti spor tsme ne bis“ gver diT ka pi las olim pi ur so­fel Si da jer ki dev Ca mo ya li be bis pro ces Si myo fi aR mo sav le Tis blo­kis qvey neb Tan er Tad hel sin kis stud qa laq Si gan Tav sda. im Se no bis fa­sad ze, ro mel Sic sab Wo Ta spor tsme ne bi da bi nav dnen, uwi na res yov li sa, ra Tqma un da, sta li nis su ra Ti Ca mo ki des.

Tum ca olim pi a dis gax snis ce re mo ni al ze se fe­sit yva fi ne Tis pre­zi den tma iu ho pa a si ki vim war moT qva, olim pi a da faq tob ri vad le gen da­rul ma fi nel ma sta i e reb ma gax snes: olim pi u ri Ci raR da ni sta di on ze gan vli li olim pi u ri ba ta li e bis gmir ma, oT xgzis olim pi ur ma Cem pi­on ma, 62 wlis ha nes ko leh ma i nen ma Se mo i ta na da Ta vis uf ro sa xe lo van mem kvid res _ 55 wlis cxrag zis olim pi o niks pa a vo nur mis ga das ca, ro­mel mac aan To ki dec olim pi a dis cec xli.

ra Tqma un da, dam Txve vaa, mag ram me tad sim bo lu ri, rom sa u ku nis udi des sta i er Ta sam Sob lo Si, maT mi er gax snil olim pi a da ze msof li­os axal olim pi ur gmi rad mo ev li na ase ve sta i e ri _ sa xel gan Tqmu li Ce xi mor be na li, wi na Ta ma Se bis Cem pi o ni 10 aTas met rze rbe na Si emil za to pe ki, ro mel mac SeT xe le bu li Tmis mi u xe da vad, sa mi oq ros me da li mo i go _ igi pir ve li iyo 5 da 10 aTas met rze da ma ra Ton Si.

23

rac Se e xe ba SeT xe le bul Tmas, Ce xi sta i e ri er Ta der Ti su lac ar yo fi la: ase Ti ve SeT xe le bu li TmiT gax da olim pi u ri Cem pi o ni an ti­kur Wi da o ba Si esto ne li su per mZi me wo no sa ni io ha nes kot ka si, rom lis oq ros me da li mTa var ma olim pi ur ma sta tis ti ko seb ma erix kam per ma da bil me lon ma sab Wo Ta kav Sirs ki ara, es to neTs mi a we res.

SeT xe le bu li Tmis mi u xe da vad, olim pi u ri Cem pi o ni gax da ag reT ve cno bi li qar Tve li fa la va ni _ am Cve ni wig nis mTa va ri gmi ri.

* * *„da vi ba de 1925 wlis 29 marts foT Si da xuT wlam de iq vcxov rob­

diT. bav Svo bi dan mez Rva u ro ba sa da mog za u ro ba ze voc ne bob di, mag­ram ma la ria Se me ya ra da es oc ne ba aux de ne li dam rCa. bav Svo ba Si na­di ro ba mi ta ceb da. foT Si mo na di re Ta ma Ra zi a Si xSi rad Sev di o di da cxo ve le bis fi tu le bis cqe riT vtkbe bo di. gan sa kuT re biT ta xis Ta­vis fi tu li mom won da, ro mel sac uzar ma za ri eS ve bi hqon da. ro ca sax­lSi mis vla Se mag vi an de bo da, mSob le bi swo red mo na di re Ta ma Ra zi a Si me Zeb dnen“.

mez Rva u ro bi sa da cxo vel Ta fi tu le bis gar da pa ta ra amu ras fex­bur Tic izi dav da. sa a To biT adev neb da Tvals bo ris pa i Wa Zes, mi xe il ber Ze niS vils, gri gol ga gu a sa Tu sxvebs, ro ca mi si sax lis gver diT mde ba re mo e dan ze Ta ma Sob dnen fex burTs. vin icis, ram den jer mi ur be­ni ne bia maT Tvis aut Si ga da var dni li bur Ti.

me re ci ma ku ri Ze e bi Tbi lis Si gad mo vid nen sac xov reb lad da mTaw­min da ze da i des bi na. mo lo di nis sa wi na aR mde god, da vi Ti Ta vi dan ma mis kvals ar gahyo lia. iz rde bo da ise, ro gorc 30­ia ni wle bis Tbi li se li bi We bi iz rde bod nen. Tum ca Ta vi si spor tu li azar ti Ta da da ud gro me­li xa si a TiT igi Ta na to leb Sic ga mo ir Ce o da. mtkvar Si zahes Tan Ca su li sad Rac aba no Tu ban Si am Tav reb da ma ra To nul sa cu rao mar Sruts. rac Se e xe ba ve los ports, mi si tra sa iyo Tbi li si­mcxe Ta­Tbi li si. foT Si pir ve li Ta o bis sa xe lo van qar Tvel fex bur Tel Ta Ta ma Sis mnax ve li, Tbi lis Si arc fex burTs gan dgo mia _ mar cxe na ga re mar bad Ta ma Sob da

24

daviT cimakuriZe

cotac da daviT cimakuriZe wminda

gamarjvebas moipovebs

givi kartozia,vaxtang balavaZe,

nodar gvaxaria,boris nikitini dadaviT cimakuriZe

25

Widaoben givi kartozia da daviT cimakuriZe

sportsazogadoeba `iskras~ sakavSiro nakrebi.marjvnidan mexuTe _ daviT cimakuriZe.1949 weli

26

daviT cimakuriZe

Tbi li sis ga naT le bis gan yo fi le bis sa fex bur To gun dSi, ro mel sac „ai­si“ er qva. tan var jiS Si ki su lac pir vel Tan rigs mi aR wia.

„Tbi li sis pir vel sa Su a lo sko la Si vswav lob di da spor tis ram de­ni me sa xe o ba Si mov sin je Za la. jer fex bur Tze dav di o di, me re kriv ze. krivs ma nam ar mo veS vi, sa nam cxvi ri ar ga mi te xes. cxra wli sa sko lis tan var ji Sis seq ci a Si mi ve di ar Cil baq ra Ze Tan. ma le uk ve os ta to bis­Tvis vem za de bo di, mag ram asak Tan er Tad wo nac mo me ma ta da or jer Rer­Zi dan mov wydi. mwvrTnel mac ala lad mir Cia, uke Te si iq ne ba, Tu ma ma Se­nis gzas air Cev, iqa ur war ma te ba Si aq mi Re bu li ga moc di le bac da gex­ma re bao. mec da vu je re, Tum ca mci re sa Wi dao ga moc di le ba Wi da o ba ze Ses vlam dec mqon da mi Re bu li“.

* * *sul hel sin ki Si sa qar Tve lo dan 12 spor tsme ni ga em gzav ra. da viT

ci ma ku ri Zis gar da, olim pi u ri Cem pi o ne bi gax dnen tan mo var ji Se me dea ju Re li da Za lo sa ni ra fi el Ci miS ki a ni. me dea ju Rel ma er Ti ver cxlis me da lic da im sa xu ra. ver cxlis med le bi mo i po ves ag reT ve le van sa na­Zem sprin te rul es ta fe ta Si da oTar qor qi am da no dar jor ji ki am ka­laT bur TSi. dis ko bol ma ni no dum ba Zem da mor be nal ma na deJ da xni ki na­dva liS vil ma me sa me ad gi le bi da i ka ves. maT Tan er Tad hel sin ki Si as pa­re zob da sa qar Tve los ki dev xu Ti war mo mad ge ne li: mo fa ri ka ve aka ki me­i fa ri a ni, fex bur Te le bi av Tan dil Ro Ro be ri Ze da av Tan dil Wku a se li, mo cu ra ve vla di mer lav ri nen ko da ve lo si pe dis ti oTar da du naS vi li.

amaT gar da Ta ma Seb Si mo na wi le ob da ki dev sa mi qar Tve li, rom le­bic sab Wo Ta nak reb Si mos kovs war mo ad gen dnen. mZi me wo no sa ni ar sen me­ko kiS vi li, ze moT uk ve iT qva, olim pi u ri Cem pi o ni gax da Ta vi su fal Wi­da o ba Si, qvem Zi me wo no san ma Sal va Cix la Zem ver cxli mo i po va an ti kur Si, xo lo wyal bur Te li pet re mSve ni e ra Ze umed lod dar Ca.

hel sin kis Ta ma Se bis WeS ma rit gmi rad emil za to pek Tan er Tad ru si tan mo var ji Se viq tor Cu ka ri ni iq ca. man Ta ma Seb ze yve la ze me ti _ eq­vsi olim pi u ri me da li mo i go, oT xi oq ro si da ori ver cxli sa.

27

ara o fi ci a lur gun dur CaT vla Si (pir ve li eq vsi ad gi lis qu leb ze ga da an ga ri Se biT) pir vel­me o re ad gi le bi ame ri kis Se er Te bul ma Sta­teb ma da sab Wo Ta kav Sir ma ga iy ves _ Ti To e ul ma 494 qu la mo ag ro va. med le bis ra o de no biT ki, sta li nis da va le bi sa da sab Wo Ta fun qci o­ner Ta wi nas wa ri geg mis mi u xe da vad, pir vel ad gil ze mya rad dad ga aSS. me sa me ad gil ze un gre le bi ga vid nen.

Se iZ le ba iT qvas, rom hel sin ki Si Tum ca Sez Ru du lad _ sab Wo Ta gun dis Se mad gen lo ba Si, mag ram Sed ga sa qar Tve los olim pi u ri de bi u ti da igi sak ma od war ma te bu li ga mod ga, miT ume tes, gvi an de li ga da sa xe­di dan, ro ca da mo u ki de bel ma sa qar Tve lom Ta vi si pir ve li ori olim pi­a da ise mo i to va ukan, rom brin ja os med lebs ver gas cda.

* * *hel sin kis Ta ma Se bi da viT ci ma ku ri Zis Tvis cu dad da iw yo.„pir ve lad Sved lin dblads Sev xvdi. am dros wo na axal dak le bu li

mqon da, am pro ce du ris me re ki Wi da o ba yo vel Tvis mi Wir da“...olim pi u ri do sie. bengt lin dblan di (Sve de Ti).da i ba da 1925 wlis 26 ag vis tos. or jer mo na wi le ob da olim pi ur

Ta ma Seb Si _ 1952 da 1956 wleb Si. hel sin ki Si pir vel sa ve tur Si qu le­biT da a mar cxa Ta vi si Ta na to li da viT ci ma ku ri Ze; me o re tur Si ase ve qu le biT da mar cxda 33 wlis sa xe lo van un grel Tan di ord gu riC Tan da Tum ca me sa me tur Si qu le biT da a mar cxa axal gaz rda ame ri ke li dan hoji, sa bo lo od fi nals miR ma aR moC nda. wa ru ma te be li aR moC nda mi si ga mos vla oT xi wlis Sem de gac.

Ta na med ro vee bi ix se ne ben, rom es lin gbla di di di ve ra fe ri mo Wi­da ve yo fi la, mag ram swo red aseT „ve ra fer mo Wi da ve eb Tan“ gan sa kuT re­biT Zne lia brZo la.

ro gorc Wi da o bis Se sa niS na vi mcod ne no dar gu guS vi li wer da, „ase Tebs Za la mu dam sam yo fi aqvT, mix la­mox la ki sxveb ze me tad emar­jve baT. kri ti kul mo men tSi xa li Ci dan usir cxvi lod gar bi an, xo lo ro ca me to qe wa miT Za lebs ik rebs, lo mad iq ce vi an, oRond ma nam de, sa nam

28

daviT cimakuriZe

xa li Ci dan gaq ce vis dro xe lax la dad ge ba. es rom ar mox des, msa ji un da iyos yu rad Re biT, un da SeZ los gan saz Rvros, vin ib rZvis da vin ga ur bis brZo las. da viTs di di ime di hqon da, rom Sve di mo Wi da vis fa ca­fu ci msa jebs ver ga a cu reb da, mag ram ar bit rma ve ra fe ri da i na xa sa Ta ki lo“...

es Sex ved ra wa sa ge bi ar iyo, mag ram qar Tvel ma fa la van ma ver iq na da ver mo i xel Ta Sve di, ro me lic ki ar Wi da ob da, mxo lod Wi da o bis imi ta­ci as qmni da da pir ve li Se saZ leb lo bis Ta na ve xa li Ci dan gar bo da. Cans, igi kar gad iyo da uf le bu li msa xi o bis xe lov ne bas da msa je bic da a je ra Ta vis vi Tom aq ti u ro ba Si.

pir ve li 6 wu Tis gan mav lo ba Si ver c er Tma mo Wi da vem ver mo a xer xa Se sam Cne vi upi ra te so bis mo po ve ba. Coq bjen Si ken Wis yriT pir ve lad ze­mo dan qar Tve li fa la va ni mox vda. igi bevrs eca da, fan di Ca e ta re bi na, mag ram ama od _ Sve di an xa li Ca ze iyo pir qve gar Txmu li, an Tav ga mo de­biT mi for Txav da xa li Cis ga reT. 3 wu Tis Sem deg me to qe eb ma po zi ci e bi gac va les da ze mo dan lin dbla di mo eq ca, mag ram man Zvrac ver uyo ci­ma ku ri Zes da mo wi na aR mde ge eb ma kvlav dgom Si ga ag rZe les Wi da o ba. es bo lo 3 wu Ti ci ma ku ri Zis upi ra te so bi Ta da aq ti vo biT mim di na re ob da, mag ram am upi ra te so bam qu leb Si ver po va asax va da yve la fe ri msaj Ta ga da saw yve ti Se iq na.

nor ve gi el ma da fran gma ga mar jve ba Sveds mi a kuT vnes, Tur qma msaj­ma ki _ ci ma ku ri Zes, ro mel sac am wa ge bis ga mo sa mi sa ja ri mo qu la da­e ric xa.

„we siT, me un da mo me go, mag ram msaj Ta az re bi ga i yo da oris ga daw­yve ti le biT ga mar jve ba me to qes mi a ni Wes. Cve neb ma ma Sin ve ga ap ro tes­tes da amis Tvis sa Wi ro 5000 fi nu ri mar kac Se i ta nes, mag ram sa nam ko mi­sia am sa kiT xze im sje leb da, me mo ri gi Sex ved re bis Ca ta re ba mo mix da“...

ci ma ku ri Zes pir vel sa ve tur Si sa mi sa ja ri mo qu la da ug rov da. mom dev no Sex ved re bis mxo lod mo ge ba sak ma ri si aRar iyo, wmin da mo ge­be bi sWir de bo da.

mar cxi im de nad mo u lod ne li iyo, rom sab Wo Ta gun dis yve la wevrs _ mo Wi da ve eb sac, mwvrTne leb sac da xel mZRva ne leb sac ena Ca u var daT. aleq sandr se na to rov sa da vax tang ku xi a ni Zes ara fe ri uT qvamT. mxo­

29

lod ar sen me ko kiS vils mo u Zeb nia ram de ni me ma maS vi lu ri, sa nu ge So sit yva.

bev ri da vi Tis ad gil ze al baT xels Ca iq nev da, mag ram is ci ma ku ri­Ze Ta co mis gan iyo mo ze li li da ar sen me ko kiS vi ls sa nu ge So sit yveb­ze, yu re bi ar Ca mo ya ro, bi Woo, iqiT am Svi deb da, nu dar dob, ar sen, ma inc Cem pi o ni gav xde bio!

es mis Tvis sas tar to Sex ved ris wa ge bis pir ve li Sem Txve va ar yo fi­la. wo na dak le buls pir vel brZo la Si mar Tla mu dam uWir da, mag ram me­re azar tSi Se di o da da sa bo lo od, imar jveb da xol me. ase Ti ram ram den­jer me mom xda ra sa kav Si ro pir ve lo beb ze. ofi ci a lur da sa er Ta So ri so do ne ze wa ge bu li ram de ni me Sex ved rac Zi ri Ta dad swo red pir ve li or­Tab rZo le bi iyo.

er Txel, ci ma ku ri Ze uk ve olim pi u ri Cem pi o ni iyo, ior da niS vi lis­Tvis ukiT xavT, ro go ri Wi da o ba ico da ymaw vil ka co ba Si amu ra mo.

ga moc di li mwvrTne li Se sa fe ri si sit yvis Zeb na Si Ca fiq re bu la, Sem deg ki mis Tvis Cve u li si din jiT uT qvams:

— di de bu li da fa Te ra ki a ni. Zne lad vix se neb Se jib re bas, ro mel­Sic da viTs ra i me di di saz ru na vi Tu Tav sa te xi ar ga e Ci nos Ta vis Tvi­sac da Cem Tvi sac. star tze Se eZ lo wa e go uc nob, dam wyeb mo Wi da ves Tan. iq mne bo da ise Ti si tu a cia, ro de sac dar Ce ni li eq vsi Sex ved ri dan mxo­lod eqvs wmin da mo ge bas Se eZ lo oq ros med lis mo ta na da... gab ra ze bu­li da vi Ti eq vsi ve me to qes be Web ze ak rav da.

xi fa Ti a ni fa lav nis sa xels da viT ma olim pi a da zec ar uRa la ta.lin dblan dTan mar cxis Sem deg ci ma ku ri Zem axa li geg ma Se i mu Sa va

da Tavs STa a go na, rom, sul co ta, ori mom dev no Sex ved ra wmin dad un­da mo e go.

* * *da viT ci ma ku ri Ze foT Si da i ba da, Tbi lis Si cxov rob da, mag ram Wi­

da o ba zes ta fon Si da iw yo. mar Ta lia, bav Svo ba Si da Ta maS­Ta maS, mag ram pir ve li or Tab rZo le bi ma sac mi Si ko ma Cab lis fsev do ni miT mo u gia.

30

daviT cimakuriZe

„12 wlis vi ya vi, ro ca ma ma zes ta fon Si ga da iy va nes sa mu Sa od da bi­nac mis ces. swo red iq da viw ye Wi da o ba. Ta na to leb Tan er Tad spe ci a lu­ri mo e da nic ki ga va ke Te, ma mas na xer xi mo va ta ni ne, dav ya reT da TiT qmis sul iq vi ya viT. yve las di di fa lav ne bis sa xe le bi gver qva. zo gi san dro kan de la ki iyo, zo gi nes tor ese bua, kos ta ma i su ra Ze da ase Sem deg. me, ra Tqma un da, mi Si ko ma Ca be li Se var Cie.

or we li wad Si isev Tbi lis Si dav brun diT da did Wi da o ba Sic Se va­bi je. ma Sin del or jo ni ki Zis qu Ca ze, mo Wi da ve e bis sam Wed lod wo de bul pet re ior da niS vi lis dar baz Si da viw ye var ji Si kla si kur Wi da o ba Si. Ta vi su fa li jer sa er Tod ar iyo Se mo su li“.

qar Tvel fa la van Ta ara er Ti Ta o bis aR mzrdels pet re ior da­niS vils, ro me lic, sxva Ta So ris, Ta vi si ve sa xe lo bis dar ba zis gver­diT mde ba re erT pa ta ra oTax Si cxov rob da ojax Tan er Tad, bev ri la pa ra ki ar hyva re bia. ymaw vi li mo e wo na da pir da pir saq mes Se ud ga. ase Ca e ya ra sa fuZ ve li ori gan sxva ve bu li xa si a Tis, mag ram er Tna i rad mo az rov ne ada mi a nis mra val wli an me gob ro bas. ior da niS vi li kla si­ku ri Wi da o bis spe ci a lis ti iyo da Ta vis Se girds, bu neb ri via, pir vel yov li sa, am Wi da o bis an ba ni Se as wav la. sa xel gan Tqmul qar Tvel mo Wi­da ves, olim pi ur da msof lio Cem pi ons gi vi kar to zi as ara er Txel uT­qvams, rom ne bis mi e ri sti lis mo Wi da ve, Tu igi did spor tSi ad gi lis dam kvid re bas es wraf vis, kla si ku ri Wi da o bis ile Tebs xu Ti Ti Ti viT un da flob de so. am Wi da o bis cod na da viT ci ma ku ri Zes di dad ga mo ad­ge ba mo ma val Si.

da saw yi si ki ar cTu sa a ma yo iyo:pir vel sam Ser ki ne ba Si ma sa viT axal be deb Tan wmin dad da mar cxda.

sa mi ve im or Tab rZo las sa xel gan Tqmu li fa la va ni irak li yi fi a ni msa­job da. pa ta ra amu ras ram de ni me dRe sa er Tod aRar un do da sa Wi dao dar ba zis ken ga xed va. me re irak li yi fi an ma mo a kiT xa da ga a xe la, ro gor, nu Tu ma ma Se nis Svi li im Rla pebs Sen Tan mo ge bas Se ar Ce no. isev mi vi da sa Wi dao dar baz Si. mi vi da da mi vi da.

13 wli sa Tbi li sis Cem pi o ni gax da, Sem deg ki Ta na tol Ta So ris sa­qar Tve los Cem pi o no ba mo i po va. ma ma miss, ma nam de sxva Ta So ris rom uyu­

31

reb da Svi lis spor tul ga ta ce bebs, pir ve lad mi si Wi da o ba swo red im Cem pi o na tis fi nal Si una xavs da Tval ze crem li mos dgo mia.

me re mo u lod ne lad omi ga CaR da da 16 wlis Wa buk ma sam xed ro hos pi­tal Si da iw yo mu Sa o ba, Tum ca ma inc po u lob da dros da yo vel dRe var­ji Sob da Wi da o ba Si.

se ri o zu l ga mar jve bas ge mo pir ve lad 1942 wels ga u sin ja.im wlis Se mod go ma ze ba Tum Si Ca tar da sa qar Tve los Cem pi o na ti

kla si kur Wi da o ba Si. omis mi u xe da vad, es iyo er Tob se ri o zu li tur­ni ri, ro mel Sic res pub li kis war mo mad gen leb Tan er Tad ga mo di od nen ba Tu mis nav sad gur Si mdga ri ge me bis mez Rva u re bic. ci ma ku ri Zem yve la Sex ved ra mo i go da pir ve li ad gi li da i ka va.

mas me re da viT ci ma ku ri Ze ki dev 13­jer gax da sa qar Tve los Cem pi o­ni kla si kur Tu Ta vi su fal Wi da o ba Si.

1943 wels prof kav Si re bis pir ve lo ba mo i go. 1944 wels uk ve ga Ta vi­suf le bul ki ev Si Ca ta re bul war mo mad gen lo biT tur nir Si xuT uZ li e­res mo Wi da ves So ris aR moC nda.

es yve la fe ri _ an ti kur Wi da o ba Si, ro mel sac ma Sin kla si ku ri Wi­da o ba er qva.

1945 wels ki pir ve lad gax da sab Wo Ta kav Si ris Cem pi o ni. uk ve _ Ta­vi su fal Si.

omi da sas ruls uax lov de bo da. sab Wo Ta kav Si ri ame ri ku li sa qon­liT aiv so. sur sa Ti, pir ve la di mox ma re bis sa qo ne li, av to man qa ne bi... TiT qos am prog ra mis far gleb Si, sa qar Tve lo Si Ta vi su fa li Wi da o bac Se mo vi da, ro mel sac Ta vi dan „ame ri ku l Wi da o bas“ eZax dnen. Wi da o bis es sa xe ga ci le biT ax los iyo qar Tul Wi da o bas Tan da da viT ci ma ku ri Ze­mac da bev rma sxva mac kla si kurs swo red is am jo bi nes.

„ba Tu mu ri Cem pi o no bis Sem deg kla si kur Si sa qar Tve los pir ve lo ba ki dev rva jer mo vi ge, Tum ca mTa va ri ga mar jve ba ma inc Ta vi su fal Wi da­o ba Si mo vi po ve. igi 1945 wels Se mo vi da sa qar Tve lo Si, ma Sin ve ga da ver Te da sul mci re xan Si sab Wo Ta kav Si ris Cem pi o nat zec wa ve di le nin grad Si“.

1945 wlis oq tom ber Si le nin grad Si ga mar Tu li mo Wi da ve Ta sa kav Si ro Cem pi o na ti pir ve li ofi ci a lu ri Se jib re ba gax ldaT Ta vi su fal Wi da o ba Si.

32

daviT cimakuriZe

omi axa li dam Tav re bu li iyo da qve ya na Si mgzav ro ba did sir Tu les war mo­ad gen da, ami tom na o mar le nin grad Si Ca ta re bu li is Cem pi o na ti mo na wi le Ta sim rav liT ma in cda ma inc ar ga mo ir Ce o da. Tbi li si dan le nin grads cxra fa­la va ni ga em gzav ra. maT So ris iyo da viT ci ma ku ri Zec, ro mel sac Ta vi su fal da kla si kur Wi da o bebs So ris sa bo loo ar Ce va ni jer ar ga e ke Te bi na.

is is to ri u li Cem pi o na ti sa qar Tve los war mo mad ge nel Ta sru li tri um fiT das rul da.

sab Wo Ta kav Si ris pir ve li qar Tve li Cem pi o ni Ta vi su fal Wi da o ba Si na xev rad msu bu qi wo nis fa la va ni va sil ilu ri Ze gax da.

mCa te wo na Si Tbi li sel ma le o nid Ze kon skim me oT xe ad gi li da i ka va. igi 1935 da 1936 wleb Si qvey nis Cem pi o ni iyo kla si kur Wi da o ba Si.

ka le Sey ri la Ze me xu Te iyo msu buq wo na Si.ase Ti ve Se de gi aC ve na vax tang ku xi a ni Zem na xev rad sa Su a lo wo nis

mo Wi da ve Ta So ris.sam da nar Cen wo na Si ki _ sa Su a lo Si, na xev rad mZi me sa da mZi me Si sa­

qar Tve los war gzav ni le bi Cem pi o ne bi gax dnen: ci ma ku ri Zem, maC ka li an­ma da me ko kiS vil ma ar c erT me to qes San si ar da u to ves. sa Su a lo wo na Si da viT ci ma ku ri Zis gar da ki dev ori Tbi li se li ga mo di o da: So Ta ese bu­am me o re ad gi li da i ka va, iva ne ali xa nov ma ki _ me eq vse.

sxva Ta So ris, es So Ta ese bua sa xe lo va ni qar Tve li fa lav nis nes­tor ese bu as va Ji iyo.

sa in te re so faq tia, rom Zvel fa lav nebs ne stor ese bu a sa da mi Si­ko ma Ca bels ara so des uWi da vi aT er Tma neTTan, ma Ti Svi le bi ki sab Wo Ta kav Si ris Cem pi o na tis fi nal Si Sex vdnen Wi da o bis axal sa xe o ba Si.

„fi nal Si sa xel gan Tqmu li fa lav nis nes tor esa bu as vaJs ve Wi da ve. Tu suf Tad mo vu geb di, me sa me ad gil ze ga vi do da, qu le biT wa ge bis Sem­Txve va Si ki me o re ad gils da i ka veb da da jil dod 4 aTas ma neTs mis cem­dnen. me, ro gorc qar Tvel ma, ga dav wyvi te, Ta na me ma mu le suf Tad ar da­me mar cxe bi na, qu le biT mo vu ge da me o re ze ga vi da. me ki Cem pi o no bis Tvis 6 aTa si ma ne Ti mi vi Re“.

ma nam de ki, 1946 wels da viT ci ma ku ri Ze me o red gax da sab Wo Ta kav­Si ris Cem pi o ni. is tur ni ri Tbi li sis cir kSi ga i mar Ta da ar na xu li in­

33

te re si ga mo iw via. pir ve lad al baT swo red ma Sin gaC nda Tbi lis Si Ca­ta re bul spor tul as pa re zo ba ze bi le Tis prob le ma. na xe var fi nal Si ci ma ku ri Zem da a mar cxa Ta vi si mTa va ri me to qe _ mos ko ve li ci u ri ni, me re ki fi nal Si io lad mo u go ros to vel le von xan te mu ri an sac (xan te­mi rov sac). amis Sem deg ci ma ku ri Zes Tan Se sax ved rad yve la sa gan ge bod em za de bo da.

ci ma ku ri Zes arc 1947 wels ta lin Si Ca ta re bul sa kav Si ro Cem­pi o nat Si hyav da ba da li. Tum ca mis wi na aR mdeg yve la me to qe da ma Ti mwvrTne le bi sa gan ge bod mo em zad nen, ma inc ve ra fers gax dnen. tra di ci­ul me to qe eb Tan er Tad mas am je rad ki dev er Ti mris xa ne mo wi na aR mde­gec hyav da kla si kur Wi da o ba Si sab Wo Ta kav Si ris Cem pi o nis ni ko lai be­lo vis sa xiT. sxva Ta So ris, ima ve wels be lo vi ev ro pis Cem pi o ni gax de ba kla si kur Wi da o ba Si. mag ram da vi Tis ga mar jve be bi im de nad STam beW da vi iyo, im de nad da ma je re be li Can da igi Ta vi si Za li Tac, teq ni kur­taq ti­ku ri os ta to bi Tac, Se sa Su ri mi zan swraf vi Tac da ag re si u lo bi Tac, rom mox da uiS vi a Te si ram _ saR­sa la maT ma be lov ma ua ri Tqva ci ma ku­ri Zes Tan fi na lur or Tab rZo la ze da da vi Ti me sa med gax da sab Wo Ta kav­Si ris Cem pi o ni.

* * *amur ci ma ku ri Zis me o re mo wi na aR mde ge hel sin ki Si 20 wlis ame ri ke­

li dan hoji iyo _ fi zi ku rad me tis me tad Zli e ri, ga be du li da am ta ni mo Wi da ve. igi ise ek ve Ta da viTs, TiT qos wmin da ga mar jve ba swo red mas sWir de bo da da ci ma ku ri Ze pir vel sa ve wuT ze Coq bjen Si Ca a ye na. da vi­Ti ma Sin ve mix vda, rom am je rad nam dvi li Wi da o ba ga CaR de bo da da Ta va­dac ukan mo u xe da vad ga da eS va brZo la Si. man ara er Txel ga ris ka, mag ram bevrs ve ra fers ga mor Ca da ma le ame ri ke li xu Ti qu liT da wi na ur da. ci ma ku ri Zis zo gi er Tma Ta na gun del ma xa li Cas la mis zur gi Se aq cia _ igi yve las gan wi ru li ego na. ase Ti si tu a ci is Se mot ri a le ba olim pi ur do ne ze ara re a lu ri Can da. al baT ase ifiq ra ame ri kel mac, er Txans or­Tab rZo lis va dam de dam Tav re bac mo in do ma da swo red aq Sec da:

34

daviT cimakuriZe

vaxtang balavaZe,givi kartozia

da daviT cimakuriZe

35

dganan _giorgi rostiaSvili,rostom abaSiZe,vasil iluriZe,SoTa lomiZe,zurab maCxaneli;sxedan _Salva CixlaZe,daviT cimakuriZeda anzor kiknaZe

36

daviT cimakuriZe

„sxva o ba ame ri ke lis sa sar geb lod uk ve di di iyo, mag ram ar vCqa­rob di. me wmin da ga mar jve ba mWir de bo da, sa a mi sod ki dro bev ri mqon da da vgrZnob di, rom azar tSi Se sul ame ri kels Sec do ma ze ueW ve lad da­vi Wer di“...

olim pi u ri do sie. dan hoji (aSS).da i ba da 1932 wlis 13 ma iss. olim pi ur Ta ma Seb Si mo na wi le ob da

or jer _ 1952 da 1956 wleb Si. hel sin kis olim pi u ri tur ni ris pir­vel tur Si qu le biT da a mar cxa eg vip te li huse i ni, Sem deg wmin dad da mar cxda da viT ci ma ku ri Zes Tan da bo los qu le biT wa a go lin­dblad Tan, ra mac wer ti li da us va mis hel sin kur ka ri e ras. mel bur­nSi ze di zed mo i go oT xi or Tab rZo la, 11 wuT Si wmin dad da mar cxda mo ma val olim pi ur Cem pi on bul ga rel ni ko la ni ko lov Tan da bo­los ver cxlis med li saT vis ga mar Tul brZo la Si Ta vis mxriv, ase ve 11 wuT Si wmin dad da a mar cxa gi or gi sxir tla Ze.

ho ji saT vis sa be dis we ro ile Tis sam za di si ci ma ku ri Zem, Tu Se iZ­le ba ase iT qvas, So ri dan da iw yo. jer sas xva Ta So ri sod, zan ti moZ ra­o biT da u Wi ra ori ve xe li, me re, TiT qos ar ico da ra ga e ke Te bi na, tan­sac ga das wvda, me to qes fe xeb ze Se mo ex via da sar ma ga mohkra. hoj ma sul bo lo mo men tSi Ra ig rZno, rom Se bor ki lic iyo da say rde nic da e kar ga, mag ram ve Ra ra fe ri ga aw yo da xa li Ca ze zur giT ga id Rla Sa, ro gorc it­yo da aka ki we re Te li.

me­6 wu Tis dam Tav re bas ori wa mi ak lda.„swo red hoj Tan ga mo mad ga qar Tu li Wi da o bis brwyin va le ile Te­

bi. kar ga gva ri a nad va geb di, ro ca par ter Si fe xi Ca vux vie _ Su a ka u ri ga vu ke Te da be Web ze da vag de. ro gorc zvi a da ur ma mo i go, zus tad ise Ti ile TiT ga vi mar jve, oRond me es par te ri dan ga va ke Te. hoji mix vda, rom ve Ra ra fers gax de bo da da sa xe Si mTe li Za liT Ca mar tya. al baT un do da ga mo vew vie. uxe So biT ve rom me pa su xa, ma Sin ve mom xsnid nen. ami tom xe li cxvir­pir ze da va fa re da Cems xels va ko ce. msaj mac ma le ve mis ca sas­tve ni da suf Ta mo ge ba Ca miT va la. mog vi a ne biT es hoji kriv Si ga da su­la, did rin gze „oq ros xel TaT ma nic“ ki mo u gia da amis Tvis 100 aTa si do la ric mi u ci aT“.

37

Sem de gi mo wi na aR mde ge _ ev ro pis Cem pi o na tis pri zi o ri, eg vip­te li mo ha med huse i ni uf ro frTxi lad da dak vir ve bu lad Wi da ob da, ame ri kel Tan Se da re biT mSvi do bi a nad iyo gan wyo bi li da gar Tu le bebs eri de bo da. gar Tu le be bi qar Tvel fa la vans arc das Wir ve bia.

olim pi u ri do sie. mo ha med ab du hu se i ni (eg vip te).da i ba da 1928 wlis 5 de kem bers. hel sin kis Ta ma Se bi mi si er Ta der­

Ti olim pi a da iyo. pir vel tur Si cxra wuT Si wmin dad wa a go hoj Tan, me o re tur Si qu le biT da a mar cxa 37 wlis fran gi an dre bru no da mis­Tvis bo lo Sex ved ra Si 4 wuT sa da 55 wam Si wmin dad da mar cxda ci ma­ku ri Zes Tan.

qar Tvel ma fa la van ma pir vel sa ve Sec do ma ze da i Wi ra eg vip te li da Coq bjen Si ga da iy va na. da nar Ce ni, ro gorc it yvi an, teq ni ki sa da dro is saq me iyo. ci ma ku ri Zem „uR lu riT“ ga da at ri a la hu se i ni da be Web ze da­aw vi na.

am mo ge bis Sem deg, da viT ci ma ku ri Ze sa u ke Te so Ta sa me ul Si Se vi da da brin ja os me da lic ga i naR da, mag ram igi Cem pi o no bas es wra fo da.

ama so ba Si sab Wo Ta de le ga ci is xel mZRva ne leb ma pro tes ti da fu­li ukan ga mo i ta nes, rad gan lin dbla di ga var da da im pir ve li or Tab­rZo lis Se degs ara vi Ta ri mniS vne lo ba aRar hqon da.

axa li stra te gi u li geg ma da viT ma bryin va led ga na xor ci e la da mom dev no or Tab rZo lis mo ge ba uk ve qu le bi Tac Se iZ le bo da.

* * *1947 wels Ta vi su fal Wi da o ba Si sa kav Si ro Cem pi o na tis mo ge bis Sem­

deg da viT ci ma ku ri Zem kla si kur Wi da o ba Sic sca da Za la da sab Wo Ta kav Si ris vi ce­Cem pi o ni gax da. ara da, es Cem pi o na tic rom mo e go, ev ro pis pir ve lo ba ze swo red is wa vi do da.

im we li wads sab Wo Ta mo Wi da ve eb ma pir ve lad mo sin jes Za le bi ev ro­pul sar bi el ze _ maT mo na wi le o ba mi i Res pra Ra Si ga mar Tul ev ro pis pir ve lo ba Si kla si ku ri sti lis mo Wi da ve Ta So ris. sab Wo Ta spor tsmen­Ta is ofi ci a lu ri de bi u ti war ma te bu li aR moC nda: ev ro pis Cem pi o ne bi

38

daviT cimakuriZe

gax dnen ni ko lai be lo vi (sa Su a lo wo na), kon stan ti ne ko be ri Ze (na xev­rad mZi me) da iohanes kot ka si (mZi me).

ev ro pa ze ga mos vla ar mo ux da, sab Wo Ta kav Si ris Cem pi o na ti ki da­viT ci ma ku ri Zem ki dev oT xjer mo i go da Ta vi si Svid gzis Cem pi o no biT sab Wo Ta Ta vi su fa li Wi da o bis is to ri a Si mxo lod ar sen me ko kiS vils, ali ali ev sa (isi ni ssrk 9­9­gzis Cem pi o ne bi ari an) da aleq sandr med veds (8­gzis) Ca mor Ce ba.

1948 we li ki ro gor Rac Ca u var da; wi na da mom dev no wleb Tan Se da­re biT, ra Tqma un da: igi kvlav Wi da o bis ori ve sa xe o ba Si ga mo vi da da Ta vi su fal Si mxo lod me­3 ad gi li da i ka va, kla si kur Si ki isev ver cxlis me da li xvda wi lad.

Se iZ le ba iT qvas, rom omis wi na da omis dro in de li sab Wo Ta spor­tsme ne bis Ta o ba er Tgva ri uni ver sa le bis Ta o ba iyo. am mxriv gan sa kuT­re bu lad ga mor Ce u li gax ldaT ki e ve li aleq sandr ka na ki, ro me lic sab­Wo Ta kav Si ris re kor dsme ni iyo mZle os no bis iseT gan sxva ve bul sa xe o­beb Si, ro go ri caa Tar jrbe ni, bir Tvis kvra, aT Wi di da uros tyor cna. 1936 wels man er Ti sa kav Si ro re kor di Za los no ba Sic da am ya ra. ama ve dros igi Se sa niS na vi sam bis ti da mok ri vec iyo.

mo Wi da ve Ta So ri sac iy vnen uni ver sa le bi: iohanes kot ka si sab Wo Ta kav Si ris Cem pi o ni iyo uros tyor cna Si; ser gei pre ob ra Jen ski ki sab Wo­Ta kav Si ris Cem pi o ni gax ldaT niC bos no ba Si.

uni ver sa li iyo da viT ci ma ku ri Zec. gar da imi sa, rom igi Ta nab rad Zli e ri iyo Ta vi su fal, kla si kur Tu qar Tul Wi da o ba Si, se ri o zu li miR we ve bi hqon da Za los no ba Sic, iqam de, rom Za los neb ma ga da bi re bac da u pi res _ sa qar Tve lo Si karg mo Wi da ve ebs ra ga mo levs, Za los ne bi ki ara gvyav so. ci ma ku ri Ze sa kav Si ro pir ve lo bis pri zi o ric ki gax da, ro­gorc Za lo sa ni.

„tan var ji Si Wi da o bis gar da er Ta der Ti sa xe o ba ro dia, ro mel­Sic Za la mic dia. araC ve u leb ri vad vcu rav di, ve los por tsac miv dev di, kriv sac da Za los no ba sac. did sa Wi dao war ma te beb Si iqa u ri var ji Se­bic wa mad ga. miR we ve bi Wi da o bis gar da ar sad mqo nia, Tu ar Cav TvliT Za los no ba Si gap ri zi o re bas le nin grad Si. prof kav Sir Ta sa kav Si ro

39

pir ve lo ba ze Tbi li sis gunds war mo vad gen di da Wi da o ba Si pir ve lo­bis ke nac miv di o di, mag ram uceb ga ir kva, rom Cve ni mZi me wo no sa ni Za lo­sa ni avad gam xda ri yo da mTxo ves, mi si ma giv ro ba ga me wia. mo Wi da ve Ta da Za lo san Ta Se jib re ba erT did dar baz Si tar de bo da da aqeT­iqiT mi wev­da sir bi li. xa li Ca ze rom ga vi mar jve, fi car nag ze, Tqven war mo id gi neT, me sa me ad gi li da vi ka ve. xo lo gun dur Si Tbi li sis gun di me o re sap ri zo ad gil ze ga vi da“.

1949 wels da viT ci ma ku ri Zem qvey nis Cem pi o nis ti tu lic da ib ru na da sa er Ta So ri so as pa rez zec ga vi da.

1949 wels ga i mar Ta sa qar Tve lo sa da Ce xos lo va ki is mo Wi da ve Ta am xa na gu ri mat Ci. 7 wuT sa da 20 wam Si ci ma ku ri Zem ori ve be WiT mi ak ra xa li Cas cno bi li Ce xi mo Wi da ve zab ron ski. qar Tve li fa lav nis sa er Ta­So ri so de bi u ti war ma te bu li ga mod ga. im dros da viT ci ma ku ri Ze uk ve sab Wo Ta mo Wi da ve Ta nak re bi gun dis ka pi ta ni iyo.

1950 wels sab Wo Ta es nak re bi fi neTs ga em gzav ra. hel sin ki sa da tam­pe re Si ga mar Tul mo Wi da ve Ta sa mat Co Sex ved reb Si ci ma ku ri Ze Sex vda sa Su a lo wo nis uZ li e res fi nel mo Wi da ve ebs la pa na i nen sa da va fa la i­nens. qar Tvel ma fa la van ma ori ve maT gans wmin dad mo u go da Ti To e u lis da sa mar cxeb lad 5 wu Tic ar das Wir ve bia.

ima ve 1950 wels tu la Si ga i mar Ta Ta vi su fa li sti lis mo Wi da ve Ta mo ri gi sa kav Si ro pir ve lo ba. tur ni ri, ro gorc es xSi rad xde bo da, da­viT ma da mar cxe biT da iw yo, mag ram Sem deg klas ma Ta vi si ga i ta na, man ze­di zed mo i go yve la dar Ce ni li or Tab rZo la da xu Ti sa ja ri mo qu liT fi nal Si ga vi da le nin gra del pre ob ra Jen kis Tan (6 sa ja ri mo qu la) da ros to vel xan te mu ri an Tan (2 sa ja ri mo qu la) er Tad.

„im we li wads yve la ni sa uc xo od vi ya viT mom za de bu li. pir ve li xu­Te u li dan ne bis mi ers Se eZ lo oq ros me da li da e Ce me bi na: li o va xan te­mu ri an sac, ser gei pre ob ra Jen ski sac, ni ko lai ko mov sac, gi or gi ros­ti aS vil sac... yve las da mar cxe ba Sev Ze li, mxo lod pre ob ra Jen skis Tan wa va ge qu le biT. da ise mox da, rom Tu Cem pi o no ba msur da, fi nal Si xan­te mu ri a ni un da wa meq cia suf Ta ze. ad vi li saT qme lia! qvey nis oT xgzis Cem pi o ni ki vi ya vi, mag ram xan te mu ri ans sa kav Si ro pir ve lo be bis ori

40

daviT cimakuriZe

ver cxlis me da li hqon da Ta vi su fal Si da er Tic brin ja o si kla si kur­Si; amas Tan, mis Tvis suf Tad ara so des mo me go.“

ara vin icis, saT va la viT me ram de ne iyo ci ma ku ri Zi sa da xan te mu­ri a nis is or Tab rZo la. ma Ti sul pir ve li Sex ved ra „wyal ze“ ga i mar Ta. 1942 wels foT Si Se vi da sa xa zo ge mi „pa riJ ska ia ko mu na“, ro mel zec xan­te mu ri a ni mu Sa ob da. man da ci ma ku ri Zem ga daw yvi tes, sam xed ro mez Rva­u re bi saT vis Wi da o ba eC ve ne bi naT. xa li Ca pir da pir gem ban ze ga Sa les. or wuT Si xan te mu ri an ma ci ma ku ri Ze xi dur ze ga da iy va na da cdi lob da be Web ze da ew vi na. 18 wuTs eca da. ama od. yve la sam xed ro mez Rva u ri Ta­vi si ans ki ara, „rki nis xids“ qo ma gob da.

„ma Sin axal gaz rde bi vi ya viT. tu la Si ki ai, ra mox da: yve la siC qa­re Cav rTe, rac ki Se meZ lo. xan te mu ri a ni dgas, nam dvi li lo mi viT dgas! ne ta vi ge na xaT, ro go ri iyo im xa neb Si! her ku le si ge go ne bo daT, her­ku le si!“

am lom Tan da her ku les Tan brZo lis me­6 wu Ti saT vis ci ma ku ri Ze kri ti kul si tu a ci a Si aR moC nda: xan te mu ri an ma ori mom ge bi a ni qu la aar Tva. me­7 wu Tis da saw yis Si Cem pi on ma isev is ile Ti wa mo iw yo, ro­mel mac wu Tis win mis me to qes is mom ge bi a ni qu le bi mo u ta na. vin icis, iq neb ki dec mix vda ga moc di li xan te mu ri a ni, rom ci ma ku ri Ze ra Ra cas eS ma kob da da ma xes ugeb da, mag ram cdu ne ba im de nad di di iyo, rom igi dahyva me to qis ne bas, ima ves ga ke Te ba mo in do ma, mag ram ci ma ku ri Zem yve­las Tvis uc no bi ile Ti ga mo i ye na, ro me lic ma nam de ara so des ux ma ria da ros to ve li fa la va ni be Web ze das ca.

tu la Si da viT ci ma ku ri Ze me xu Ted gax da qvey nis Cem pi o ni.sab Wo Ta kav Si ris Cem pi o nis wo de ba man mom dev no wel sac mo i po va da

imis mom dev no wel sac.sa in te re so sta tis ti ka: 1945 wli dan 1965 wlam de ga mar Tul 20 sa kav­

Si ro Cem pi o nat Si pir vel sa Su a lo wo na Si Svid jer da viT ci ma ku ri Ze gax­da Cem pi o ni, oT xjer gi or gi sxir tla Ze, or jer le nin gra de li ana to li al bu li, Ti To jer _ ros to ve li gri go ri tka Cen ko, ki e ve li ni ko lai ko­mo vi, ta li ne li en del sa a ri, qu Ta i se li gi or gi go be jiS vi li, or jo ni­ki Ze li ti mur Za so xo vi, min ske li vla di mir le tu ni da Tbi li se li So Ta

41

lo mi Ze (oT xma qar Tvel ma 20 wlis gan mav lo ba Si am wo na Si ga Ta ma Se bu li oq ros med le bis 65 pro cen ti mo i go!). me re am wo na Si bo ris gu re vi Cis, iu­ri Sax mu ra do vi sa da le van Te di aS vi lis dro dad ga...

1951 wels 26 wlis da viT ci ma ku ri Zes sab Wo Ta kav Si ris spor tis dam sa xu re bu li os ta tis sa pa tio wo de ba mi e ni Wa.

me re iyo olim pi u ri, 1952 we li, ro me lic da viT ci ma ku ri Zem ori se­ri o zu li ga mar jve biT da iw yo: jer iyo da, mos kov Si sab Wo Ta kav Sir­fi­ne Tis sa er Ta So ri so Sex ved ra Si be Web ze das ca fi ne Tis Cem pi o ni ve i ko lahti, xo lo me re bu da peS tSi ga mar Tul sab Wo Ta kav Sir­un greT­gdr­is stu den tTa sa er Ta So ri so am xa na gur Sex ved ra Si da a mar cxa ro gorc ger ma ne li, ise un gre li me to qe. sxva Ta So ris, un gre Tis Rir se bas im tur nir Si sa u ke Te so un gre li fa la va ni di ord gu ri Ci icav da. 9 wlis Sem deg io kohama Si gu ri Ci msof lio Cem pi o ni gax de ba, bu da peS tis or­Tab rZo li dan ram de ni me Tvis Sem deg ki mas kvlav mo u wevs Sex ved ra ci­ma ku ri Zes Tan, am je rad uk ve hel sin ki Si...

* * *„fi na lur wre Si pir ve lad un grel gu riCs Sev xvdi da ise mo vu ge,

mci re San sic ki ar da vu to ve. Coq bjen Si Cemi sa fir mod mo naT lu li ile­Ti „amu ras xer xi“ ga vu ke Te“.

olim pi u ri do sie. di ord gu ri Ci (un gre Ti).da i ba da 1929 wlis 27 ian vars. mo na wi le ob da sam olim pi a da Si _

1952, 1956 da 1960 wleb Si. Ta vis bo lo Ta ma Seb Si ga mo vi da ro gorc Ta vi su fa li, ise kla si ku ri sti liT mo Wi da ve Ta tur ni reb Si da ori­ve gan wa ru ma teb lad. 1956 wels kla si ku ri sti liT Wi da ob da da ame­ri ke li je ims pe ka mis da Tur qi is meT aT lis qu le biT da mar cxe bis Sem deg gi vi kar to zi as Tan wa a go da sa bo lo od me­5 ad gil ze ga vi da. hel sin ki Si mo po ve bu li brin ja os me da li 1955 wlis msof lio Cem­pi o nis yve la ze di di olim pi u ri war ma te ba iyo. aq man wmin dad da a­mar cxa bel gi e li au gus tus eve ra er tsi, qu le biT mo u go Sved bengt lin dblad sa da sam xre Taf ri kel ka rel god frid re ics; ci ma ku ri­

42

daviT cimakuriZe

givi kartozia,elene gokieli

da daviT cimakuriZe

daviT cimakuriZe, givi kartozia da vasil iluriZe

43

ssr kavSiris nakrebiTavisufal WidaobaSi.marcxnidan mesame,daviT cimakuriZe.1950­iani wlebi

44

daviT cimakuriZe

Zes Tan da mar cxe bis Sem deg ki me­3 ad gils das jer da, ise rom me tis­Tvis brZo la ar in do ma da tax tis Tan or Tab rZo la ze ua ri ga nac xa­da. gu ri Ci ma inc Sex vde ba tax tis, Tum ca es iq ne ba uk ve rom Si, sa dac ira ne li mas xuT wuT Si da a mar cxebs.

„gu ri Ci Ta vi dan ve or jer da vat ri a le, sa pa su xod man er Txel ga­da miy va na Coq bjen Si. es an ga ri Si sru li ad maZ lev da xels da Ta vi aRar mo mik lavs. Za lebs vzo gav di. ram den jer me xid zec da va ye ne is Se ni un­gre li, mag ram mTlad sa i me dod ve ra da ga vuS vi. aRar gav ris ke da teq ni­kur ga mar jve bas dav jer di. Tum ca, rom it yvi an, Ta vi Se mak la da kar ga gva ri a nad dam Ra la. me re un da da mes ve na, gu ri Ci ki tax tis Sex ved ro da. mag ram gu riC ma mux lis tki vi li mo i mi ze za, eqims ux mo da ar iWi da va. ax­lac ar vi ci, mar Tla stki o da Tu ara mux li gu riCs, mag ram faq tia, rom man brin ja os me da li ga i naR da, me ki daR li li da na Wi da ve bi, 20 wu Tis Sem deg das ve ne bul tax tis un da Sev xved ro di oq ros med li saT vis“.

er Ti Se xed viT, amas tax tis Tvis di di upi ra tesoba un da mi e ca, al­baT ase fiq rob da Ta vad tax tic, mag ram saq me pi ri qiT iyo.

„we sad mqon da, yo ve li Sex ved ris win 25­wu Ti a ni mo Tel va ga me ke­Te bi na. gu riC Tan Wi da o bis Sem deg ise vi ya vi ga xu re bu li, rom mo Tel va aRar dam Wir ve bia“.

Wi da o ba im dros mTel 15 wuTs grZel de bo da, rac mo Wi da ve Ta gan sxva yve la fer Tan er Tad did fi zi kur gam Zle o ba sac mo iT xov da. gam­Zle o ba ki da viT ci ma ku ri Zes sxva ze me ti hqon da _ Cans, mar Tla ar Ca­ev lo uq mad bav Svo bis dro in del ga ta ce bebs spor tis sxva das xva sa xe o­biT, ma ra To nul ga cur vebs mcxe Ta sa da Tbi liss So ris.

olim pi a dis ver cxlis me dals ki da viT ci ma ku ri Zes uk ve ve ra vin Se­e ci le bo da, mag ram mis Tvis is ver cxlis me da li da mar cxe bis tol fa si iq ne bo da.

* * *ma Si nac da dRe sac bevrs la pa ra ko ben mo Wi da ve Ta olim pi u ri gun­

dis da kom pleq te bis xar ve zeb ze. jer iyo da, Zlivs Se iy va nes gun dSi ar­

45

sen me ko kiS vi li, 40 wlis spor tsme nis ndo ba ro gor Se iZ le bao, am bob­dnen, Tum ca be lo vis Sem Txve va Si pi ri qiT _ asa ki arad Ca ag des, ba la va­Ze ze ga moc di lia da swo red mas un da ven do To...

ai, ras wer da am am be bis Se sa xeb no dar gu guS vi li:„da sa ma li raa, spor tis mes ve u re bic bevrs sco dav dnen. hel si ni kis

olim pi a da ze, ma ga li Tad, vax tang ba la va Ze da gi vi kar to zia wa iy va nes, ro gorc gun dis sa Ta da ri go wev re bi. maT ser gei ri bal ko da uk ve asak Si Se su li ni ko loz be lo vi am jo bi nes“.

ci ma ku ri Zes nak reb Si mox ved ris prob le ma ar hqo nia. as pa re zo bis win wo na hqon da da sak le bi, es iyo da es.

„Ce mi mTa va ri kon ku ren te bi iy vnen le nin gra de li ser gei pre ob­ra Jen ski, ki e ve li ni ko lai ko mo vi, ros to ve li xan te mu ri a ni da sxve­bi. maT si te ma tu rad va mar cxeb di da fi neT Si uyoy ma nod wa miy va nes. Za li an da sa na nia, rom er Tma cno bil ma qar Tvel ma mwvrTnel ma ma Sin sab Wo Ta kav Si ris nak reb Si ar Ca ric xa gi vi kar to zia da vax tang ba la­va Ze, rom le bic ueW ve lad oq ros med le bis Tvis ib rZo leb dnen. isi ni 1952 wels hel sin ki Si tu ris te bad iy vnen da tri bu ne bi dan adev neb dnen Tvals pa eq ro bebs“.

ase iyo, Tu ise, soW sa da vi bor gSi Ca ta re bul sas wav lo­saw vrTnel Sek re beb ze gun dis sa bo loo Se mad gen lo ba dad gin da da sab Wo Ta olim­pi u ri de le ga cia fi neTs ga em gzav ra.

* * *wi na olim pi a da am wo na Si ame ri kel ma glen bren dma mo i go, rac ara­

vis Tvis mo u lod ne li ar yo fi la, rad gan Ta vis(ufal) Wi da o ba Si ame­ri ke le bi ara Tu am wo na Si, sa er To dac mu dam Zli e re bi iy vnen, mag ram lon do nis Ta ma Se bis Sem deg Zal Ta Ta na far do ba ram de nad me Se ic va la _ umaR les jil do eb ze se ri o zu li pre ten zi e bi ga nac xa des Tur qeb ma da ira ne leb ma.

olim pi a dam de er Ti wliT ad re ga mar Tu li msof lio Cem pi o na ti sa Su a lo wo na Si Tur qma he i dar za fer ma mo i go. 22 wlis ira nel ma mo­

46

daviT cimakuriZe

Wi da vem go lam re za tax tim im msof lio Cem pi o nat ze ver cxlis me da li da im sa xu ra da hel sin ki Si um Tav res fa vo ri tad Ca vi da. miT ume tes, rom 31 wlis msof lio Cem pi o ni ver iyo sa u ke Te so for ma Si. msof li os im Cem pi o nat Si sab Wo Ta mo Wi da ve e bi ar ga mo su lan: sis te mam CaT va la, rom msof lio Cem pi o nat Si mo na wi le o ba sa o lim pi a do sam za diss xels Se uS li da.

Tum ca ma Sin ci ma ku ri Ze qvey nis eq vsgzis Cem pi o ni iyo, hel sin kis olim pi a da mi si pir ve li ofi ci a lu ri sa er Ta So ri so as pa re zo ba gax­ldaT da mi si sa Si nao war ma te be bi uc xo el TaT vis bevrs ara fers niS nav­da. mag ram qar Tve li fa la va ni hel sin ki Si am bi ci u ri sa Cem pi o no geg me­biT Ca vi da da es geg me bi arc mas Sem deg Se uc vlia, rac ga i go, rom mis wo na Si yve la ze Zli er ma Se mad gen lo bam mo i ya ra Ta vi.

„Sin xel ca ri e li dab ru ne ba ar Se meZ lo. is ki ara, dRe sac max sovs er Ti Ce mi na Te sa vis sit yve bi, ma ma Se nis Svi li ga la xu li ar un da gveC­ve no so!“

tax ti Ta vis yve la Zi ri Tad mo wi na aR mde ges ic nob da ci ma ku ri Zis gar da, mag ram fi ne Tis de da qa laq Si arc is da arc mi si mwvrTne li ar ma lav dnen, rom oq ro ze nak le bi jil do maT Tvis wa ru ma teb lo ba iq ne­bo da. mar Tlac, tax tim fi na lam de yve la Sex ved ra mo i go da fi na lur or Tab rZo la Sic ener gi i Ta da ga mar jve bis wyur vi liT aR sav se ga vi da. spe ci a lis te bi axal gaz rda ira nels upi ra te so bas ani Web dnen 27 wlis ci ma ku ri Zes Tan Se da re biT, mi T u me tes, rom da viTs er Ti or Tab rZo la wa ge bu li hqon da, tax tis ki yve la mo e go.

olim pi u ri do sie. go lam re za tax ti (ira ni).da i ba da 1930 wlis 17 ma iss. mok les 1968 wlis 8 ian vars. 1952­1964

wleb Si oT xjer mo na wi le ob da olim pi ur Ta ma Seb Si. mo i po va er­Ti oq ros (1956) da ori ver cxlis (1952, 1960) me da li. mis Tvis bo lo olim pi a da ze 34 wlis tax tim me­4 ad gi li da i ka va. hel sin ki Si tax tis yve la ze me ti _ eq vsi or Tab rZo lis Ca ta re ba mo ux da. man wmin dad da a mar cxa 37 wlis fran gi an dre bru no (3.55), 26 wlis fi ne li ve i ko lahti (5.10) da 21 wlis ar gen ti ne li le on ge nu Ti (5.55); Sem deg qu le­biT mo u go 31 wlis msof lio Cem pi ons hei dar za fers da re van Si ai­

47

Ro msof lio Cem pi o nat Si da mar cxe bis Tvis; bo los ki ase ve qu le biT da a mar cxa 33 wlis ger ma ne li gus tav go ke da gu ri Cis ua ris Sem deg oq ros med li saT vis ga dam wyvet or Tab rZo la Si ci ma ku ri Zes Sex vda.

„bo lo me to qed ki dev uf ro Zli e ri, ira nis Sa his fa la va ni go lam­re za tax ti myav da (ro mel mac wi na tur Si Zli e ri ger ma ne li go ke da a­mar cxa), gu ri Ci beds va da ze ad re Se e gua. mix vda, rom me sa me ad gil ze maR la ve raf riT avi do da da tax tis aRar eWi da va. am ri gad, ira ne li Cem­Tan das ve ne bu li ga mo vi da. Tumc mec me o re suT qva ga mex sna“...

no dar gu guS vi lis sit yve biT, „Ta vis Tav Si da je re bul ma, uSi Sar ma da od nav Tav mom wo ne ira nel ma brZo la ise da iw yo, TiT qos Cem pi o no ba uk ve ga naR de bu li hqon da. Wi da o ba mar Tlac kar gi ico da da ra xan Ro­ni e ric iyo, me to qis ne bis yo fis daT rgun va swo red Ro niT ga dawy vi ta. or jer swra fad Se u var da me to qes fe xeb Si da or jer ve Coq bjen Si ga da­iy va na. ze ze u rad mi si waq ce va Se uZ le be li iyo _ da vi Ti amas dro ze mix­vda da sxva, uf ro efeq tu ri ile Tis Ca ta re ba sca da“.

„miv xvdi, rom ra Ra ciT un da ga mek vir ve bi na tax ti. ze ze u rad mas ve­ra vin wa aq cev da. cdi lob dnen, Sors yo fi liy vnen mis gan. mag ram arc es Sve lo da saq mes. man yve las mo u go wi nas war Sex ved reb Si. da ai, mec vwvdi mklav Si. swra fad mi vu ax lov di, vi Tom ca ci a Ti mar jve na fex Si sar ma un­da ga mov do. ra Tqma un da, me tis me tad gav ris ke _ tax tis ad vi lad Se eZ­lo Ta vi su fa li xe liT da e Wi ra Ce mi fe xi. es os ta tu rad ico da. mag ram man une bu rad Ta vi da ic va. ukan gad ga is fe xi, ro mel zec ie ri Si mim qon­da. ca ci as da ey rdno. ges mis? ra Rac erT wams TiT qmis ga i mar Ta. cal fex ze id ga. sa Si Si aRar iyo. mis qveS Cav je qi da Caz ne qil ma ga da vag de. ori qu la da vib ru ne. ki dev kar gi, ase mox da. Za li an me Si no da, rom mo as­wreb da Tav dac vas an, rac ua re sia, Tvi Ton gad mo vi do da Se te va ze... ra Tqvi? di ax, me Si no da da Ta nac ro gor! aq gmi ris po za Si ver dav dge bo di, tax tis ve Wi da ve bo di!.. aba Sem deg da iw yo, rac da iw yo. me mas Ce mi „tri a­li“ ga vu ke Te, man _ Ta vi si `mak ra te li“. aris ase Ti ga dat ri a le ba Coq­bjen Si _ xer xe ma li spi ra li viT ig ri xe ba. es ar cTu sa si a mov noa, gan sa­kuT re biT ma Sin, ro ca mas ise Ti os ta ti as ru lebs, ro go ric tax ti iyo. Cems tri als ve ra vin ga da ur Ca, tax ti ki ram den jer me xi du riT ga mis­

48

daviT cimakuriZe

xlta. ma Ra li da ma ga ri xi di hqon da, Cve ni mux ra nis xi di viT. fo la dis ka ci iyo. mec ro gor Rac Tavs vaR wev di mis fan debs. ase vWi da ob diT.“

ci ma ku ri Ze­tax tis or Tab rZo la mo Wi da ve Ta olim pi u ri tur ni ris nam dvil mSve ne bad iq ca: Se te va Se te vas cvli da, ile Ti _ ileTs. ar c er Ti me to qe Za las ar zo gav da. mov le ne bi ise swra fad vi Tar de bo da, rom msa je bi qu le bis daT vla sa da Se ja me bas Zlivs as wreb dnen. bo los aR moC nda, rom qar Tvel fa la vans me ti qu la da eg ro ve bi na da msaj mac mi si xe li aR mar Ta ga mar jve bis niS nad.

ima ve wuT Si xa li Ca ze me ko kiS vi li, ba la va Ze da kar to zia Sec viv­dnen, axal ga mom cxva ri Cem pi o ni cim cim xel Si ai ta ces da mra val ric xo­va ni ma yu reb lis ova ci is Tan xle biT ga sax del Si ga iy va nes.

24 iv li si id ga 1952 wli sa.da viT ci ma ku ri Ze pir ve li sab Wo Ta olim pi u ri Cem pi o nia Wi da o ba Si.sab Wo Ta mo Wi da ve Ta nak re bis yve la wev ri uc xo e lebs ru se bi ego­

naT, am dros ki gun dSi ar c er Ti ru si ar yo fi la. me ko kiS vi li sa da ci­ma ku ri Zis gar da nak reb Si sa mi azer ba i ja ne li, Ti To uk ra i ne li, so me xi da es to ne li iyo.

rac Se e xe ba tax tis, ma sac qar Tu li fes ve bi hqo nia. ai, ras uam bob da da viT ci ma ku ri Ze Zvel mo cu ra ve sa da al pi nists, olim pi u ri mra val­to me u lis av tors, Ta na av tors, kon cef ci is av tor sa da di za i ners av­Tan dil gu ra saS vils:

„tax ti var ji Si sas ga vi ca ni da TiT qos sxva Ta So ris miT xra, rom fe­re id ne li iyo da be bia qar Tve li hyav da. igi ira nis Sahis rCe u li fa la va­ni iyo, Za li an Zli e ri mo Wi da ve. mel bur nis olim pi u ri Ta ma Se bis Cem pi o­nic gax da da msof li os or gzis Cem pi o nic. ver cxlis med le bic mo i po va. Cve ni Wi da o bi sas Za li an Zli e ri iyo Coq bjen Si, ro ca mkveTr bruns ake­Teb da, mag ram me amis wi na aR mdeg kar gi dac va mqon da da ve ra fers gax da. me or jer xid ze Se va ye ne, is ki ise Ti Zli e ri iyo, mar Tla „pa ra vo zi viT“ mi maT rev da. sam wu xa rod, 1969 wels 39 wli sa gar da ic va la. am bob dnen, Sahma mi si po pu la ro ba ver ai ta na da mo ak vle vi nao. iran Si, sa dac tax ti ga moC nde bo da, fex ze am dga ri xal xi „tax­ti, tax­tis“ Za xi liT ege be bo­da. igi ira nis sa xal xo gmi rad Se rac xes. ram de ni me wlis wi naT Cve ni mo­

49

Wi da ve e bi iy vnen iran Si da mi si saf la vi mo i na xu les. xalxs mis Tvis ra­Rac gran di o zu li, mav zo le u mis mag va ri gan sas ve ne be li au gia.“

* * *sa bo lo od, sa Su a lo wo na Si pir ve li eq vsi ad gi li ase ga na wil da:1. da viT ci ma ku ri Ze (ssrk/sa qar Tve lo); 2. go lam re za tax ti (ira ni);

3. di ord gu ri Ci (un gre Ti); 4. gus tav go ke (ger ma nia/gfr); 5. hei dar za­fe ri (Tur qe Ti); 6. le on ge nu Ti (ar gen ti na).

„me suhalis“ did dar baz Si kvar cxlbek ze dgo mis wa me bi Se u da re be­li bed ni e re ba iyo. Tval win da mid ga, Tu ra xde bo da im wuT Si sa qar Tve­lo Si da crem le bic wamo mi vi da. msgav si si xa ru li me o red ga sul zaf­xuls gan vi ca de, zvi a da u ris oq ro Ti. Ta vi su fal Wi da o ba Si olim pi a da­ze gun du ri pir ve li ad gi li da vi ka veT da ama Si lo mis wi li qar Tve lebs mig viZ Ro da. ori ve oq ro Cve ni iyo. mZi me wo na Si ar sen me ko kiS vil ma imar­jva. es rom sta lins Se ut yvia, Za li an ga xa re bia. de le ga ci is xel mZRva­ne le bic ras aRar Seg vpir dnen hel sin ki Si, 25 aTa si ma ne Ti un da mo e caT Cem pi o ne bis Tvis, mag ram me re sit yva ar Se as ru les da mxo lod Tbi lis Si dab ru ne bu lebs mog vces 5 aTa si ma ne Ti _ aTas­aTa si Cven­Cven ma spor­tsa zo ga do e beb ma da spor tis ko mi tet ma, 3 aTa si _ mTav ro bam. mJa va­na Zem bi ne bi Tac dag va sa Cuq ra. sta lin ma ki mos kov Si dab ru ne bu lebs sa gan ge bo na di mi gag vi mar Ta ge or gi ev skis dar baz Si. mTe li mTav ro ba Sek ri ba da er Tad vi qe i feT. mo lo tov ma iTa ma da, Tum ca suf ra ma le ve da to va, ise ro gorc mTav ro bis sxva wev reb ma da bo los spor tsme ne bi Ra dav rCiT. gan sa kuT re bu li si xa ru li qar Tve lebs jer ki dev win gve lo­da. Tbi lis Si ma ta reb liT wa mo ve diT da ro gorc ki sa qar Tve lo Si Se­mo ve diT, sa o ca ri siy va ru li vig rZe niT. yve la sad gur ze ga xa re bu li xal xi gve lo de bo da da gvlo cav da. sa qar Tve lo Si karg spor tsmens yo­vel Tvis afa seb dnen. co ta bo lo wleb Si Se ic va la si tu a cia“.

co ta ki ara, kar ga gva ri a nad Se ic va la si tu a cia; im de nad, rom er Ti xa no ba Tbi lis Si am ba vi gav rcel da, amur ci ma ku ri Zes ise uWirs, Ta vis olim pi ur me dals hyi di so.

50

daviT cimakuriZe

vaxtang balavaZe,daviT cimakuriZe,

arsen mekokiSvili,givi kartozia,

giorgi sxirtlaZe damirian calqalamaniZe

marjvnidan pirveli _ daviT cimakuriZe

51

vaxtang balavaZe,givi kartozia dadaviT cimakuriZe.1996 weli

52

daviT cimakuriZe

„ara ka co, ras am bob! ro gor ga vi me teb di! uf ro me ta dac rom ga­mWir ve bo da, ma inc ver Se ve le o di. es arc mi fiq ria. ub ra lod, erT­er Ti ga ze Tis re daq ci a Si mar Tla vTqvi ase Ti ram, ya si dad vTqvi, xe li suf­le bis yu rad Re ba min do da mi mep yro, To rem mar Tla ki ar va pi reb di ga­yid vas! me go na, xe li suf le ba Se fuc xun de bo da, me go na, Se ig neb da, rom olim pi u ri Cem pi o ni Tve o biT mi u Re be li 12­la ri a ni pen si is ime dad ar un da iyos. Senc ar mo mik vde! ram de ni me wlis win Se var dna Zem gan kar gu­le ba ga mos ca, 65 wels ga da ci le bul olim pi ur da msof lio Cem pi o nebs 70­70 la ri pen sia da u niS ne To. Tav da pir ve li sia gi vi kar to zi am Se ad­gi na, mag ram por tis de par ta men tSi rom mi i ta na, vi sac bur Ti ga u go re­bia, yve la Se iy va nes Sig. es 70 la ri or jer ki mog vces, mag ram me re esec Sew yda. ki dev kar gi, es bo lo pe ri o dia, olim pi ur ma ko mi tet ma mog vxe da ase Tu ise“.

bo lo wleb Si da viT ci ma ku ri Ze kvla vac var ji Sob da da spor tis ve te ra nis aq ti u ri cxov re biT cxov rob da. yu rad Re bac ar ak lda _ xan erT tur nir ze epa ti Je bod nen sa pa tio stum rad, xan me o re ze. igi coc­xal ma ti a ned iq ca.

Ta vis 80 wlis iu bi le ze kvla vac jan ze myo fi fa la va ni ian di movs eub ne bo da:

„dReg rZe lo bis sa i dum lo moZ ra o ba Sia. me Za li an bevrs dav di var. daR mar Tze Tu miv di var, Zun Zu liT gar be nac Se miZ lia... mTa va ri isaa, rom me dRem de pa ti os nad vvar ji Sob. ska mi dan oc da aT azid vas da or­moc­or moc da aT Caj do mas vas ru leb.

ga mi ge, Zvir fa so, me ve te ra nis wo de bas pa ti os nad va ta reb. sko leb­Si dav di var, bav Svebs vxvde bi da maT Cvens pir vel olim pi e leb ze ve sa­ub re bi. me xom mar to dav rCi 1952 wlis oq ros eq vse u li dan. coc xle bi aRar ari an di di ada mi a ne bi, Ce mi Zme bi: ar sen me ko kiS vi li, Sa zam sa fi ni, bo ris gu re vi Ci, ia kov pun ki ni, iohanes kot ka si...

bevrs vmog za u rob. co ta xnis wi naT tur nir ze mi miw vi es da Res tan Si da qa laq hasa vi ur tis sa pa tio mo qa la qis wo de ba mo ma ni Wes. amis Se sa xeb Tbi lis Si rom Se it yves, ieW vi a nes da Tbi li sis sa pa tio mo qa la qec gav­xdi. Tbi lis Si 72 we lia vcxov rob da 73­e wels sa pa ti o eb Si ga ve di.“

53

* * *is we li wa di hel sin kis Ta ma Se biT ar dam Tav re bu la: olim pi ur ma

Cem pi on ma jer ami er kav ka si is moZ me res pub li ke bis spar ta ki a da Si ga i­mar jva da me re ba qo Si ga mar Tul sa kav Si ro Cem pi o nat ze meS vi ded mo i­po va sab Wo Ta kav Si ris Cem pi o nis wo de ba Ta vi su fal Wi da o ba Si.

ci ma ku ri Ze mom dev no wels bu qa res tSi ga mar Tul axal gaz rdo bi sa da stu den tTa me­4 msof lio fes ti val ze trav mi re bu li ga mo vi da, mag­ram amis mi u xe da vad, ver cxlis me dals da e uf la. ver cxlis me dals das­jer da 29 wlis ve te ra ni 1954 wels ga mar Tul sab Wo Ta kav Si ris mo rig Cem pi o nat Sic.

olim pi a dis Sem deg ki dev or we li wads ga mo di o da da viT ci ma ku ri Ze da mTe li is pe ri o di trav me bi awu xeb da.

„Sem deg olim pi a dam de aq ti u ri ka ri e ra da vas ru le. 1953­1954 wleb­Si ram de ni me sa er Ta So ri so tur nir Si vi Cem pi o ne. ka ri e ris bo lo xma u­ri a ni ga mar jve ba ki Tbi li sis cir kSi mo vi po ve 1954 wlis Se mod go ma ze“.

im we li wads Tbi liss am xa na gu ri Sex ved ris Ca sa ta reb lad ia po ni is mo Wi da ve Ta gun di ew via. mas pin Zleb ma 6:2 ga i mar jves. ia po nel Ta Rir se­bas sa Su a lo wo na Si im wlis msof lio Cem pi o na tis brin ja os pri zi o ri ka cuo ka cu ra to mo icav da. mas msof lio pir ve lo ba ze ira nel Ta abas zan dim da Tur qma is meT aT lim ajo bes, rom leb mac Se sa ba mi sad oq ro­sa da ver cxlis med le bi mo i po ves. 1956 wlis olim pi a da ze ka cu ra to mo ori ves Tan re vanSs ai Rebs, zan di sac mo u gebs da aT li sac, mag ram es mxo­lod me­5 ad gi lis Tvis iq ne ba sak ma ri si. Tbi lis Si ki 20 wlis fa la van ma Rir se u lad ib rZo la, Tum ca amur ci ma ku ri Zem igi Se da re biT ad vi lad da a mar cxa; qu le biT, mag ram la ma zad.

es olim pi u ri Cem pi o nis bo lo or Tab rZo la iyo. wi na wels man sa­qar Tve los fiz kul tu ris in sti tu ti da am Tav ra da mwvrTne lo ba da iw­yo _ Ta nac pir da pir umaR les do ne ze: in sti tu ti axa li dam Tav re bu li hqon da, rom sab Wo Ta kav Si ris nak re bis mwvrTne lad mi iw vi es.

„1956 wels av stra li ur olim pi a da ze uk ve sab Wo Ta nak re bis mwvrTne lis ran gSi Ca ve di da gun du ri Cem pi o no bi Tac ga vi xa re. ira ne li tax ti uk ve mZi me wo na Si ga da su li yo da Cem pi o nic gax da. pi ra dad Sex­

54

daviT cimakuriZe

ved ri sas da na ne biT mkiT xa, ra tom ar Wi da ob dio. kacs re van Si swyu ro­da. me o re ad gi li mel bur nSi hoj ma da i ka va. sa Sin lad ga naw yen da, olim­pi u ri Cem pi o ni rom ver gax da, sa er Tod mi a to va Wi da o ba da pro fe si ul kriv Si ga da vi da, sa dac di di war ma te biT ga mo di o da“.

mel bur nSi sab Wo Ta mo Wi da ve eb ma kvlav pir ve li ad gi li da i ka ves da da viT ci ma ku ri Zes mi si aR saz rde le bis mi er miR we u li war ma te be­bis Tvis sab Wo Ta kav Si ris dam sa xu re bu li mwvrTne lis sa pa tio wo de ba mi e ni Wa.

* * *„ro gorc iq na, mo ax lov da ga dam wyve ti wu Te bi. edin bur gis her cog­

ma olim pi u ri Ta ma Se bi gax sni lad ga mo ac xa da, ra sac mohyva ap lo dis­men te bis Zli e ri tal Ra. da iw yo sa ze i mo mar Si. tra di ci u lad pa ra di gax snes sa ber Zne Tis _ olim pi u ri Ta ma Se bis sam Sob los spor tsme neb ma. Sem deg de le ga ci e bi ga mo e mar Tnen la Ti nu ri al fa be tis mi xed viT. Tav­Se u ka ve be li ova ci e bis axal ma tal Ram ifeT qa, ro de sac tri bu nebs Ca u­a res sab Wo Ta kav Si ris olim pi e leb ma. TeTr kos tiu meb Si ga mow yo bi li sab Wo Ta spor tsme ne bis ko lo nas wi Te li dro SiT xel Si mo uZ Ro da cno­bi li Za lo sa ni aleq si med ve de vi.

am dros cen tra lur sta di on ze yve la fe ri sad Re sas wa u lo iers ata reb da, mag ram amaT Si ma inc yve la ze da u viw ya ri olim pi u ri dro Sis aR mar Tva iyo, rad gan igi sim bo lu rad xu Ti kon ti nen tis ur Rvev me­gob ro ba ze met yve leb da. wa miT sta di on ze Ca mob nel da. „kri ket gra­un dis“ Tav ze aTa so biT mo na var de mtred ma msof li os auw ya olim pi u­ri Ta ma Se bis gax sna. Se sas ru le be li dar Ca sa ze i mo ce re mo ni a lis ki­dev ori mniS vne lo va ni aq ti _ olim pi u ri Ci raR dnis an Te ba da olim­pi u ri him ni.

olim pi u ri Ci raR da ni. es ori sit yva Ta vi si mniS vne lo biT ur yev kon teq stSia im la maz tra di ci eb Tan, rom le bi Tac aR sav sea mTli a nad olim pi u ri Ta ma Se bi. ki dev me tic, igi pir ve li sig na lia, pir ve li mer­cxa lia am mniS vne lo va ni am be bis jaW vSi. olim pi u ri Ta ma Se bi 22 no em­

55

bers mel bur nSi for ma lu rad ga ix sna. faq ti u rad es gran di o zu li ze i­mi da iw yo ga ci le biT ad re _ 2 no em bers, ro de sac sa ber ZneT Si olim pos mTa ze ber Zen ma qa liS vi leb ma da an Tes olim pi u ri Ci raR da ni.

olim pi ur ma Ci raR dan ma sak ma od grZe li gza ga mo i a ra, vid re mox­vde bo da av stra li is ma te rik ze. mag ram arc es iyo Ci raR dnis mar Sru­tis da sas ru li. 25 dRe­Ra mis gan mav lo ba Si 2750 av stra li el mor be­nals mohqon da igi mel bur nam de. 3500­ki lo met ri an gza ze yo ve li mi lis Sem deg cvlid nen spor tsme ne bi er Tma neTs, rom es ta fe ta uv neb lad da da niS nul dros Ca e ta naT „kri ket gra un dze“.

da, ai, isic ga moC nda! olim pi u ri Ci raR da ni uka nas knel etap ze mo­aqvs r. klarks. igi sar ben bi lik ze 450­iar di an na xe var wres xa zavs da Sem deg uax lov de ba ur nas. spor tsmens olim pi u ri fi a li sa gan aSo rebs mxo lod 85 na bi ji. sta di o ni day ru e bu lia ova ci i sa gan. wa mic da fi a la­Si agiz giz da olim pi u ri ko co ni _ XVI olim pi u ri Ta ma Se bi da iw yo! or­kes trma Se as ru la olim pi u ri him ni“.

es gax lavT olim pi u ri Ta ma Se bis sa ze i mo gax snis pir ve li aR we ra, qar Tu lad da we ri li qar Tve li ka cis mi er. me aq Seg ne bu lad ar dav we re „qar Tve li Jur na lis tis mi er“, rad gan olim pi u ri re por ta Je bis cikls, rom li da nac es frag men tia amo Re bu li, xels awers... spor tis dam sa xu­re bu li os ta ti d. ci ma ku ri Ze.

es re por ta Je bi uk ve olim pi a dis das ru le bis Sem deg ga moq vey nda da gag rZe le be biT ibeW de bo da „le lo Si“ 1957 wlis ian var Si.

d. ci ma ku ri Zis xel mo we riT da beW di li mel bur nu li re por ta Je bi pir ve li olim pi u ri re por ta Je bi gax lavT qar Tu li Jur na lis ti kis is­to ri a Si. da Tum ca olim pi ur Cem pi ons am re por ta Je bis ga Car xva Si aq­ti u rad ex ma re bo da qar Tu li spor tu li Jur na lis ti kis erT­er Ti me­sa Zir kvle no dar gu guS vi li, da es arc da viT ci ma ku ri Zes da u ma lavs, Se iZ le ba iT qvas, rom pir ve li qar Tve li olim pi u ri Cem pi o ni ama ve dros qar Tu li olim pi u ri Jur na lis ti kis sa Ta ves Ta nac dgas.

sa qar Tve los war mo mad gen leb ma Jur na lis tu ri ak re di ta ci e bi olim pi ur Ta ma Seb ze pir ve lad 1960 wels mi i Res _ olim pi a dis ga sa­Su qeb lad rom Si ga em gzav rnen ga run ako fo vi da zu rab ja fa ri Ze. mas

56

daviT cimakuriZe

Sem deg ar yo fi la olim pi a da, rom mas er Ti qar Tve li Jur na lis ti ma­inc ar das wre bo da, mag ram ma nam de, 1960 wlam de, Jur na lis tTa miv li ne­ba ama Tu im spor tul as pa re zo ba ze, maT So ris _ olim pi a da zec, bev ri mi ze zis ga mo prob le mu ri iyo da re daq cia ar cTu iS vi a Tad spor tu li de le ga ci is ama Tu im wevrs sTxov da, ga ze Tis ko re pon den tis fun qci e­bic Se e Tav se bi na. ase „ga a Jur na lis tes“ da viT ci ma ku ri Zec, ro mel mac am mxri vac ga mo i Ci na Ta vi. pir vel sko la dam Tav re bu lebs tra di ci u lad go ne bac kar gad uW ri daT da ka la mic.

ro ca Ta va dac Zvel ma le lo el ma, yo fil ma mo cu ra vem, sa qar Tve­los ara er Tgzis Cem pi on ma, sa xe lo van ma spor tul ma Jur na lis tma, fo­to xe lo van ma, mTam svlel ma da di za i er ma av Tan dil gu ra saS vil ma mas amis Se sa xeb hkiT xa, da viT ci ma ku ri Zem mi u go:

— „le los“ fo to ko res pon den ti mi xe il zar ga ri a ni Se miC nda, saz­Rvar ga reT am dens rom da di xar, mo di, fo tog ra fi as gas wav li da sa ga­ze To ma sa le bi Ca mog vi ta neo. fo to a pa rats ase mov ki de xe li. we ri lebs ki ase ve Ce mi Zve li me go ba ri, Ci ne bu li Jur na lis ti da pi rov ne ba no dar gu guS vi li mi ran dav da. ase gaC nda Ce mi xel mo we riT „le lo sa“ da sxva ga­ze Te bis fur cleb ze mel bur nis olim pi ur Ta ma Seb ze, Tur qeT Si ga mar­Tul msof lio Cem pi o nat ze da sxva gan mo as pa re ze qar Tvel fa la van Ta ga mar jve be bis am sax ve li we ri le bi Tu fo to e bi.

ai, er Ti ase Ti frag men ti da viT ci ma ku ri Zis isev im mel bur nu li re por ta Je bi dan:

„aris Sem Txve ve bi, ro de sac Cve u leb ri vi, ele men ta ru li ma Te ma ti­ka Wi da o bis sfe ro Sic ki iW re ba. aseT dros yve la xel Si mo mar jve bu li fan qre biT, Tav Ca Ru nu li Ca kir ki tebs qa Ral dis nag lejs, ro mel ze dac srul de ba ori ma Te ma ti ku ri ope ra cia _ Sek re ba da ga mok le ba. kla si­kur mo Wi da ve Ta tur ni ris uka nas knel wre Si sxveb ze uf ro me tad „ma Te­ma ti ko sob dnen“ fi ne le bi. maT mTa var fa vo rits, mi a ki nens (qvem su bu qi wo na) uk ve dam Tav re bu li hqon da Se jib re ba. sa de mon stra cio da fa ze da mas Tan aso biT ubis wig na keb Si fi ne lis gva ris gver diT ewe ra cif ri 4. es niS nav da, rom mi a ki nens hqon da er Ti wa ge ba Zne la Zi sa gan da er Ti mo ge ba qu le biT un grel po i ak Tan e. i. oT xi sa ja ri mo qu la. am wo na Si

57

dar Ca mxo lod er Ti Sex ved ra Zne la Ze–po i a ki. sab Wo Ta mo Wi da ve er Ti qu liT (fi nel ze ga mar jve bi saT vis) jer je ro biT li de rob da Se jib re­bas. mag ram oq ros me dals hyav da ki dev er Ti pre ten den ti _ po i a ki, ro­me lic ro man Zne la Zes Tan Sex ved ram de 3­qu li a ni iyo. Se iq mna Tav sa te xi mdgo ma re o ba. Zne la Ze mo ge bis Sem Txve va Si Cem pi o nia, wa ge bi sa ki? saq me swo red ama Sia. mar Ta lia, Wi da o ba Si qu la Ta daT vlis ar se bu li sis te­ma yve la ze ra ci o na lur da mi zan Se zo nil sis te mad iT vle ba, mag ram man di di bza ri mog vca am wo niTs ka te go ri a Si. Tu ro man Zne la Ze brZo las qu le biT wa a geb da, sa mi ve spor tsmens ug rov de bo da oT xi qu la. pir vel ad gil ze ga di o da fi ne li mo Wi da ve, Zne la Ze ki me sa me ze. Tu ro ma ni Sex­ved ras suf Tad wa a geb da, oq ros me dals epat ro ne bo da un gre li, Tvi­Ton ki me o re ad gil ze ga mo di o da. pa ra doq sia, mag ram faq tia, ro mel sac ver ga eq ce vi. Tu ageb, um jo be sia, Tur me, suf Tad da mar cxde. ga sa ge bia fi ne le bis mRel va re ba am Sex ved ris msvle lo ba Si. ro man ma brZo la po­i ak Tan qu le biT wa a go, mo us po Ta vis Tavs ver cxlis med lis mo po ve bis San se bi da amiT mi a ki ne ni aiy va na Cem pi o nis kvar cxlbek ze. sxva ga mo sa va­li ar hqon da vaJ kacs. igi la Ca ri viT ver „da uw ve bo da“ me to qes mxo lod imi saT vis, rom er Ti ad gi liT ze viT ga da e nac vla. fi ne le bi, da ga na mar­to isi ni _ 5 aTa si ma yu re be li ga og ne bu li da aR ta ce bu li ime o reb da ro man Zne la Zis sa xels“...

es epi zo di er Ti yve la ze uni ka lu ri da ama Rel ve be li mo men tia qar Tu li spor tis mTe li is to ri is man Zil ze da mis Se sa xeb mkiT xvels pir ve lad swo red ga Jur na lis te bul ma da viT ci ma ku ri Zem uam bo erT­erT Ta vis mel bur nul re por taJ Si.

* * *ian di mov ma, av tor ma wig ni sa „sa qar Tve los fa lav ne bi“ da viT ci­

ma ku ri Zes ide a lu ri mo Wi da vis por tre tis Seq mna sTxo va. ai, ra pa su xi mi i Ro man:

— ke Ti li! maS, ase: le o nid Ze kon skis Ro ne. igi rom 100 ki log ra mi yo fi li yo da, ma Sa sa da me, Zal­Ro ne or jer gaz rdo da, mTebs daZ rav da;

58

daviT cimakuriZe

vla di mer ru baS vi lis kun Tu ri mgrZno be lo ba; kon stan ti ne ko be ri Zis taq ti ku ri az rov ne ba; ar sen me ko kiS vi lis si din je; le van Te di aS vi lis si ma ma ce, ga be du le ba, vaJ ka co ba, si la Re; aram ial ti ri a nis teq ni ka; le­o nid ego ro vis sta bi lu ro ba; vax tang ba la va Zis vir tu o zu lo ba; za ri­beg be ri aS vi lis si ji u te; ro man ru ru as ne bis yo fa; iohanes kot ka sis ko req tu lo ba; ia kov pun ki nis feT qe ba do ba; vax tang ku xi a ni Zis or ga ni­za to ru li ni Wi; pet re ior da niS vi lis gul ke Ti lo ba; da viT ci ma ku ri­Zis eS ma ko ba; gu ram sa Ra ra Zis fi gu ra; va si li ri bal kos Wkua; So Ta lo­mi Zis se ri o zu lo ba; aleq sandr me de ve dis Se de gi a no ba. xo lo imis Tvis, rom am war mo sax viT aT lets su li Ca ed gas da yve las uy var des igi, avi­Reb di gi vi kar to zi as gul sa da ke Til So bi le bas.

sa er Tod, da viT ci ma ku ri Zes, ro gorc man es Ta vis ara erT in ter vi­u Si da a das tu ra, yve la dro is uZ li e res qar Tvel mo Wi da ved gi vi kar­to zia mi aC nda da mas Ta vis ker pad Tvli da:

„gi vi kar to zia ubad lo, Se u da re be li pi rov ne ba gax ldaT. ma xovs, mel bur nis olim pi a da ze ma nac Cem sa viT sas tar to Sex ved ra wa a go da Cem sa viT Sved Tan. mi ve di gi vis Tan, Ce mi pe ran gi mi ve ci da vuT xa ri: es pe ran gi olim pi a dis bo lom de ar ga i xa do, iR bli a nia, Cem pi o ni gax de­bi­meT qi. ma nac da mi je ra da sa wa del sac mi aR wia... bev ri ram Se meZ lo meT qva am ada mi an sa da aT let ze, mag ram di lam di sac rom vi la pa ra koT, yve laf ris Tqmas ver mo vas wreb di. ami tom mxo lod ga vi me o reb gi vi kar­to zi aa Ce mi ker pi!“

sxva das xva dros da viT ci ma ku ri Zes sxva ker pe bic hyav da, rom le­bic er Tma neTs cvlid nen, mag ram sa bo lo od mi sa baZ ma ga li Tad yve la dar Ca _ uf ro sic, Ta na to lic da um cro sic.

„bev ri ker pi myav da: ma ma Ce mi, va Rar Sak maC ka li a ni, Sal va Cix la Ze, kon stan ti ne ko be ri Ze, ni ko lai be lo vi, aram ial ti ri a ni, ar sen me ko­kiS vi li, xo lo maT drom de rom me Wi da va, ma Sin _ ro man ru rua da le van Te di aS vi lic. ga di o da wle bi, viz rde bo di, xan Si Sev di o di da Ce mi ker­pe bic er Tma neTs cvlid nen. Sem deg ki miv xvdi, rom isi ni ker pe bi ki ar iy vnen, ara med _ mi sa ba Zi ma ga li Te bi da me msur da am did mo Wi da ve ebs dav msgavse bo di“...

59

erT­er Ti am sa ma ga li To mo Wi da ve Ta ga ni, spor tis dam sa xu re bu li os ta ti, sab Wo Ta kav Si ris dam sa xu re bu li mwvrTne li, ki e ve li aram ial­ti ri a ni ase axa si a Tebs ci ma ku ri Zes:

„da viT ci ma ku ri Ze ar Sec vli la. mi si gu li yo vel Tvis Ri aa me gob­ri saT vis. Wi da o ba Si mas ve raf riT ga ak vir veb, man ki bev ri ga a o ca. ico­da mi zan Tan mis vla yo vel gva ri dab rko le bis mi u xe da vad“.

* * *imis mi u xe da vad, rom am wig nis av tors da viT ci ma ku ri Zes Tan mra­

va li wlis nac no bo ba akav Si reb da da sa xe lo va ni fa lav nis spor tu li bi og ra fi is de ta le bi uSu a lod mis gan aqvs mos me ni li, teq stSi ux va daa ga mo ye ne bu li frag men te bi qar Tu li pre si dan, sxva av tor Ta nar kve ve­bi dan Tu in ter vi u e bi dan. av to ri Tvlis, rom ko le ga Ta dax ma re biT da­viT ci ma ku ri Zis por tre ti uf ro re li e fu ri gax da da mi si spor tu li gza uf ro mra val fe rov nad war moC nda.

da viT ci ma ku ri Zi sad mi miZ Rvnil pub li ka ci a Ta gan gan sa kuT re­biT aR sa niS na via no dar gu guS vi lis, ar Cil go ge li as, So Ta Rvi ni aS­vi lis we ri le bi, ag reT ve Ta maz al ka ba Zis, irak li Ta va Zi sa da sxva in­ter vi u e bi.

Ta maz al ka ba Ze cno bi li qar Tve li fi lo lo gis da pub li cis tis Ta­maz kva Wan ti ra Zis fsev do ni mia. mi si in ter viu da viT ci ma ku ri Zes Tan ga zeT „le los“ 1993 wlis 27 mar tis no mer Si da i beW da sa Ta u riT “pir­ve li, pir vel ma, pir ve lad...“ es in ter vi u mra val mxriv aris sa in te re so, ze moT Cven uk ve da vi mow meT mi si er Ti frag men ti, ax la ki me o re frag­men tsac mo vix mobT:

„...oq rom de mis vlaa sa Wi ro. sa a mi sod ki axal gaz rda kac ma, spor­tsmen ma bev ri ram un da mo ik los, bevr si a mov ne ba sa da cdu ne ba ze xe li ai Ros, uam ra vi of li daR va ros... axal gaz rdo ba ax la im dens da ise Ti ga ta ce biT aRar var ji Sobs. Ce mi Ta o bis mo Wi da ve e bi eq vsis na xe var ze rom wa mov xte bo diT, cxra sa a Tam de mTe li oq ro ya na, mTaw min da, ta bax­me la Se mor be ni li gvqon da. xa li Ca ze mxar­Te Zo ze ki ar vne biv rob diT,

60

daviT cimakuriZe

sam­oTx mo wi na aR mde ges vic vli diT sxva das xva wo ni sas _ da uS vi liT rom viw yeb di, maC ka li a niT vam Tav reb di. ax la mom rav ldnen Sua gza ze Se Ce re bu li, mci re di Tac kma yo fi li mo Wi da ve e bi“...

qar Tvel spor tul Jur na lis tTa pir ve li Ta o bis sa xe lo va ni war­mo mad ge ne li no dar gu guS vi li da viT ci ma ku ri Zis ax lo me go ba ri iyo da ara er Ti we ri li mi uZ Rvna mas. maT gan gan sa kuT re biT ga mor Ce u lia we ri li, rom lis sa Ta u ria „le gen dad Se mor Ce ni li xa si a Ti“, ro me lic da viT ci ma ku ri Zis 50­e wlis Tav Tan da kav Si re biT da i we ra da ro me lic ga zeT „le los“ 1975 wlis 29 mar tis no mer Si ga moq vey nda.

eW vi ar aris, es we ri li Ta vis kuT vnil ad gils da i ka vebs no dar gu­guS vi lis na we re bis kre bul Si, ro me lic, sam wu xa rod, jer ar ga mo ce mu­la, am je rad ki mis erT frag men tsac mo vix mobT, ro me lic da viT ci ma­ku ri Zis pi rov ne bi sa da xa si a Tis ki dev uf ro mka fi od ga mok ve Ta Si dag­vex ma re ba:

„Wi da o bis is to ri a Si sxva bev rma qar Tvel ma otat ma da to va kva li. sa qar Tve los mad li an mi wa ze ara er Ti da ori sa xel mox ve Wi li fa la va­ni aRi zar da, mag ram ise Ti ga be du li, Se u po va ri da STa go ne biT aR sav se meb rZo li, ro go ric da vi Ti iyo, ba re ori ar gvyo lia... da viT ci ma ku ri­Zis spor tu li bi og ra fi is yo vel fur cels ti ta nu ri Sro mis da Ri at­yvia. am Sro ma Si, bu neb ri via, si xa ru lic bev ri iyo da gu list ki vi lic. isi ni _ si xa ru li da gu lis tki vi li _ WeS ma ri ti Se moq me de bis pro ces­Si er Tma ne Tis mxar dam xar dga nan da, rac uf ro xSi ria ma Ti mo nac vle o­ba, miT uf ro ut yu a ria rwme na um Tav re si sa“.

* * *2002 wlis Se mod go ma ze sa qar Tve los erov nu li olim pi u ri ko mi te­

tis Ta os no biT aRi niS na sa qar Tve los spor tsmen Ta olim pi a deb Si pir­ve li mo na wi le o bis 50­e wlis Ta vi. pir ve li olim pi u ri Cem pi o ni, ra Tqma un da, am ze i mis cen trSi iyo. di liT sa qar Tve los erov nul olim pi ur ko mi tet Si daw ye bu li ze i mi sa Ra mos ope ris Te at rSi sa i u bi leo sa Ra­mo Ti gag rZel da da bo los „Se ra ton me te xi pa las Si“ di de bu li mi Re biT

61

62

daviT cimakuriZe

das rul da. sa i u bi leo Ro nis Zi e beb Si mo na wi le ob da ara er Ti sa pa tio stu ma ri, maT So ris _ erov nul olim pi ur ko mi tet Ta ev ro pis aso ci­a ci is ge ne ra lu ri mdi va ni, ir lan di is eo kis pre zi den ti pat rik hiki, ro mel mac da viT ci ma ku ri Zes di di pa ti vis ce miT mi u lo ca olim pi u ri ga mar jve bis na xe var sa u ku no va ni iu bi le. lo za ni dan emo ci u ri mi sal­me ba ga mo ag zav na sa er Ta So ri so olim pi u ri ko mi te tis pre zi den tma Jak ro gem.

im dRes hel sin kis Cem pi o ne bi da maT So ris _ fi la sa da Rir se bis or de ne bis ka va le ri da viT ci ma ku ri Ze, vax tang gor gas lis me o re xa ris­xis or de ne biT da jil dov dnen. xo lo sa qar Tve los olim pi ur ma fon dma Ti To e ul maT gans 10 aTa si la ri ga das ca sa Cuq rad.

— ve te ran Ta da fa se ba da maT Tvis pa ti vis mi ge ba kar gi sti mu lia axal gaz rda spor tsme ne bi saT vis, rom le bic dRes pir vel na bi jebs dga­men did spor tSi, — Tqva im dRes da viT ci ma ku ri Zem.

pir ve l qar Tvel olim pi ur Cem pi ons ara so des ga uw yve tia kav Si ri axal gaz rdeb Tan, mas ar ga mo u to ve ba sa qar Tve lo Si Ca ta re bu li ar­cer Ti Se jib re ba Wi da o ba Si, yve las ic nob da, yve las sa xe li ax sov da, yve las win svlas adev neb da Tvals.

ai, ra uT xra man 2005 wlis mar tSi „sar bi e lis“ Jur na list oTar maR la ke li Zes:

„ax la Cve ni um Tav re si bed ni e re ba axa li Ta o bis spor tsme ne bis gver diT dgo ma da ma Ti war ma te be biT tkbo baa“.

axa li Ta o bis gver diT dgo ma da ma Ti war ma te be biT tkbo ba pir vel qar Tvel olim pi ur Cem pi ons amis Sem deg did xans aRar das cal da.

da viT ci ma ku ri Ze 2006 wlis 8 ma iss gar da ic va la 81 wli sa.13 ma iss ga mo as ve nes mi si sax lis me zob lad mde ba re wmin da bar ba res

ek le si i dan da sa bur Ta los pan Te on Si dak rZa les.„tki vi li a ni ga zaf xu li da ud ga wels qar Tul sports _ 1952 wlis

hel sin kis tri um fa to re bis Se sa niS na vi sa me u li er Ti ber mu xiT da ob­lda, qar Tvel olim pi el Ta laS qars Rir se u li wi nam ZRo li ga mo ak lda, qar Tu li spor tis ki dev er Ti le gen da das rul da: gar da ic va la da viT ci ma ku ri Ze _ pir ve li qar Tve li olim pi u ri Cem pi o ni sa qar Tve lo dan,“

63

_ mTe li qar Tu li spor tu li, da ara mar to spor tu li sa zo ga do e bis mwu xa re bas ga mo xa tav da sa qar Tve los erov nu li olim pi u ri ko mi te tis pre zi den ti bad ri pa tar ka ciS vi li Jur nal „olim pi e lis“ fur cle bi dan.

* * *Ta vi su fa li Wi da o ba im Ta viT ve yve la ze Zli e ri da ux vmo sav li a ni

olim pi u ri sa xe o ba iyo sa qar Tve lo saT vis. spor tis ar c erT sa xe o ba Si ara hyavs sa qar Tve los im de ni olim pi e li ram de nic Ta vi su fal Wi da o­ba Si. spor tis ar c erT sa xe o ba Si ar mo u po ve bi aT qar Tvel olim pi e lebs im de ni oq ro­ver cxli, ram de nic Ta vi su fal Wi da o ba Si. sul sa qar Tve­los war mo mad gen lebs gun du ris CaT vliT 111 olim pi u ri me da li aqvT mo po ve bu li da aqe dan TiT qmis me eq vse di _ Ta vi su fal Wi da o ba ze mo­dis, 33 olim pi u ri Cem pi o ni dan ki yve la ze me ti _ 6 spor tsme ni _ Ta vi­su fa lis sti lis mo Wi da vea.

es yve la fe ri da viT ci ma ku ri Zi dan iRebs sa Ta ves.is iyo pir ve li.ga va dro, mra va li aTe u li we li, Se ic vle bi an Ta o be bi, qar Tve li

mo Wi da ve e bi ki dev uf ro did war ma te bebs mo i po ve ben, ki dev uf ro met olim pi ur oq ro­vercxls mo ix ve Wen, is ki _ da viT ci ma ku ri Ze _ mu dam pir ve li iq ne ba, pir ve li qar Tve li olim pi u ri Cem pi o ni.

cimakuriZedavid tsimakuridze

pa

at

a n

ac

vl

iS

vi

li

daviT cimakuriZe daibada 1925 wlis 29 marts foTSi. Tavisufali stilis moWidave (79 kg). pirveli qarTveli olimpiuri Cempioni (1952, helsinki). ssrk Svidgzis Cempioni (1945, 46, 47, 49, 50, 51, 52), meore (1954) da mesame (1948) priziori. ssrk Cempionatebis orgzis meore priziori (1947, 48) berZnul-romaul WidaobaSi. ssrk sportis damsaxurebuli ostati, ssrk da saqarTvelos damsaxurebuli mwvrTneli. filas, Rirsebis, vaxtang gorgaslis II xarisxis ordenebis kavaleri.gardaicvala 2006 wlis 8 maiss.

DaviD TsimakuriDzeFreestyle wrestler (79 kg), was born on March 29, 1925. The first Georgian Olympic Champion (1952, Helsinki), seven-time champion of the USSR (1945-52), silver (1954) and bronze (1948) medalist. He was twice silver medalist (1947, 1948) of the USSR championships in Greco-Roman wrestling, honored master of sports of the USSR and the honored coach of the USSR and Georgia. Tsimakuridze was decorated by FILA order, Order of Honor and Vakhtang Gorgasali Order of the 2nd class. Deceased on May 8, 2006.

G e O R G I A n O Ly M p I C C H A M p I O n SqarTveli olimpiuri Cempionebi