Bilişim, verimlilik ve kurumsal inovasyonDr. Özgür Uçkanİstanbul Bilgi Üniversitesi

Şirketlerde İş Üretkenliği ve Verimlilik Anahtarı "Bilişim" Paneli7 Ekim 2010 Perşembe 13:30‐16:30 ‐ İnterexpo SalonuCeBİT Bilişim Etkinlikleri

Dr Özgür Uçkan

kapsam

• Paradigma dönüşümü

• Bilgi ve ileNşim teknolojileri (BİT), verimlilik ve inovasyon

• Kurumsal inovasyon (organizasyonel inovasyon) ve BİT

Dr Özgür Uçkan

Paradigma dönüşümü

Dr Özgür Uçkan

“yaraVcı yıkım”

“Kapitalizm, doğası gereği bir ekonomik değişim biçimi ya da yöntemidir... Asla, ama asla durağan olamaz. Yara?cı Yıkım süreci kapitalizmin asli olgusudur.” 

Joseph Schumpeter (“Kapitalizm, Sosyalizm ve Demokrasi”, 1950)

Dr Özgür Uçkan

“yaraVcı yıkım”

"ABD çelik endüstrisinin yaşadığı, yeni pazarların açılması ve zanaatkar atölyesinden fabrikaya uzanan organizasyonel gelişme gibi olgular, ekonomik yapıyı sürekli olarak içerden devrime uğratan, eskisini yıkarken hep yeni bir yapı yaratan endüstriyel mutasyonu gösteriyor... [Bu süreç] anlamını yara?cı yıkımın hiç dinmeyen Kr?nasında bulur; süreğen bir huzur dönemi hipoteziyle anlaşılamaz." 

Joseph Schumpeter ( "The Process of CreaNve DestrucNon", 1942)

Dr Özgür Uçkan

“yaraVcı yıkım” ve inovasyon

Sistem içi değişim mekanizması olarak kapitalizm: temel itki, nüfus arVşı veya sermaye birikimi gibi sistem dışı şoklardan değil, kapitalizmin yarabğı şu içsel değişimlerden kaynaklanır:

• Yeni tükeNm malları

• Yeni üreNm ve ulaşım yöntemleri

• Yeni pazarlar

• Yeni örgütlenme biçimleri

Bu inovasyonlar "yaraAcı yıkım süreci"ni teNkler: yeni ürünler eskilerini aVl kılar, yeni bilgi eskisinin yerine geçer, vb.

Schumpeter, durağan ve dinamik verimlilik arasındaki alış veriş ilişkisine vurgu yapar: "Genellikle kapitalizmin mevcut yapıları nasıl yöneNği üzerinde durulur, oysa asıl mesele bu yapıları nasıl yaraOğı ve yık?ğıyla ilgilidir."

Dr Özgür Uçkan

“yaraVcı yıkım” ve inovasyon

Scumpeter’in yaklaşımı, doğrudan ürün ve süreç inovasyonu mekanizmalarıyla ilgili. Sürecin temeline teknolojik değişimi yerleşNren bir görüş bu.

Yeni ürün ve süreçler eskilerinin yerini alır, yeniden yapılanma süreci tüm ekonomik akışlara nüfuz eder ve sistemik bir çöküşü teNkleyerek yapısal bir dönüşüme neden olur. Çünkü kesinNsiz inovasyon, paradigma dönüşümünün derin taşıyıcısıdır. 

Bugün olup biten de bu...

Dr Özgür Uçkan

“kriz” mi, paradigma dönüşümü mü?

Bu kriz bir "kriz" değil de, bir "paradigma dönüşümü"nün işareN.

Oyunun kuralları değişiyor.

“YaraAcı yıkım” iş başında.

Kriz "merkez"de patladı ve oradan küreye yayılıyor. Dolayısıyla "sistemik“…

Paradigma dönüşümü başladı ve durdurulamaz.

Dr Özgür Uçkan

paradigma dönüşümü

Bu, ölçek ekonomilerinin farklılaşması, esnek ve geçişken kapsam ekonomilerinin yükselişi, temel ekonomik girdinin ham maddeden bilgiye dönüşmesi sürecidir. 

Nasıl 1988 krizinden sonra 1995‐2007 arasında ABD ekonomisinde ileri teknoloji ürünlerinin temsil elği katma değer imalat sektörü toplam katma değerinin %13,3'ünden %55'ine orladıysa, nasıl bilgi ekonomisi ölçek ekonomisini yutarak büyümeyi sürdürdüyse, şimdi de finans sektöründe benzeri bir gelişme yaşanacak.

Bağımsız otoritelerin bağımsızlığının tarVşılacağı ve "finansal sıkıyöneHm" taleplerinin yükseleceği yeni bir döneme giriyoruz. 

Bu, liberalizmin yaralarını sarıp yeniden ivme kazanacağı bir "ara dönem" mi, yoksa yeni bir "devlet kapitalizmi"nin doğuşu mu?

Ama küresel finansal sistem, bilgiye dayalı emek, gayri‐maddi sermaye ve yeni teknolojilerin ağ etkisi kapitalizmi öyle büyüqü ki, Ncaret ve sermayenin serbest dolaşımından, yani liberalizmden vazgeçmesi düşünülemez. Devlet müdahalesinin borç çevrimini arVrarak krizi öteleyip derinleşNrmekten başka işe yaramadığı ise görüldü. Devlet kapitalizminin hiç şansı yok.

Dr Özgür Uçkan

yeni paradigma

Küreselden ulusala doğru bir kurumsal değişim yaşanacak (IFC, IMF, WB, WTO, OECD, OPEC, APEC, NAFTA, haqa bir “network devlet” olarak AB).  

Yöne?şim derinleşecek.

Küresel finansal sistem yeniden yapılanarak yüzünü "yeni" reel sektörlere dönecek; geleneksel sanayi de ancak yeni teknolojilerle kurduğu ilişki ve yeni "realite"ye dönüşme gücü sayesinde ayakta kalabilecek. 

Dünyayı teknolojik inovasyon, enerji ve gıda yönlendirecek. 

Önce hammadde devleri eridi, sonra askeri‐endüstriyel kompleksler, şimdi de sıra eski ekonominin son kalesi finansta. Bunu yeni bir sistemik yapılanma izleyecek. Dünya Finans Örgütü (WFO) geliyor... 

İlk darbenin teNklediği BİT’nin ekonomik yükselişi doruğuna ulaşacak. Temel ekonomik girdinin hammaddeden bilgiye dönüşümü süreci tamamlanacak. BİT ve ileri teknolojiler ekonomik ve sosyal hayaLn bütününe “gömülü” hale gelecek. 

Dr Özgür Uçkan

yeni paradigma ve BİT

Kalite, hizmet, bilgi, güvenlik, proje, inovasyon, yaVrım, performans, risk ve deneNm yöneNminde yeni yöneHşim kriterlerine uyum sorunu ancak BİT sektörünün gelişNreceği çözümlerle aşılabilecek.

G20 zirvesi, küresel finansal sistemin risk yöneNmi ve performans deneNmi başta olmak üzere birçok konuda yeni bir yöneNşim dönüşümü yaşayacağının işaretlerini verdi (Basel III). Finansal yapıdaki bu sistemik dönüşüm reel sektörü kaçınılmaz olarak etkileyecek. 

Basel II kriterleriyle başlayan ve orada durmayacağı belli olan yöneNşim yapılanması sadece büyük şirketleri değil, KOBİ'leri ve kamu sektörünü de değişNrecek. Bu toplam dönüşüm ancak yoğun BİT kullanımıyla mümkün olduğuna göre, sektörün önünde çok ciddi bir Prsat var demek?r.  

Yöne?şim bir pazar ve bir sektör haline geliyor. BİT sektörünün yıllardır uğraşVğı KM, EMS gibi uygulamalar, iş süreçlerin yöneNmine ilişkin her ürün ve hizmet, ve bu üreNmin ardındaki gelişNrme manVk ve dilleri için çok daha net tanımlanmış ve küresel standartlara sahip bir playorm oluşuyor 

Yani  BİT sektörü için, hem yeni iş alanları, hem finans sektörü, reel sektör ve kamu sektörüyle daha yoğun bir entegrasyon, hem de "stratejik sektör" konumunun daha net bir biçimde tescil edilmesi PrsaL doğuyor…

Dr Özgür Uçkan

“küresel ağ kapitalizmi”

Yıkılan kapitalizm değil, bir üreNm tarzı. 

Neo‐liberal paradigma bil, emperyal ulus‐devlet kapitalizminin sonu geldi. 

YaraAcı yıkım işbaşında…

Küresel ağ kapitalizmi geliyor!

Bilgi ve ağ ekonomisinin küresel ekonominin özü haline geldiği bir dönemde teknolojik gelişmeyle büyüyen "ağ etkisi" kapitalizmi dönüştürüyor. Bu paradigma dönüşümünün özünü, ağ yapılarıyla birbirine bağlanan değer "hub" ve düğümlerinin baskın hale gelmesi, yani "ağ kapitalizmi" oluşturuyor. 

“Ulusların Zenginliği” yerini “Ağların Zenginliği”ne bırakıyor. 

P2P ekonomisi (peer economy), "wikinomics", paylaşım ekonomisi, armağan ekonomisi, sosyal ağlar, siyaseNn giderek teknoloji bağımlı hale gelmesi... 

Hepsi bu dönüşümün bir sonucu.

Dr Özgür Uçkan

“küresel ağ kapitalizmi”

• Küresel yöneHşim: yeni kurumlar

• Teknoloji (BİT, nanoteknoloji, biyoteknoloji, geneNk, enerji, çevre teknolojileri, vb.)

• Doğrudan piyasa ileNşimi / networking

• İşbirliği ağları

• İnovasyon hub’ları: yeni “şehir devletleri” mi?

• Ağırlıklı sektörler: BİT, gıda, enerji, çevre

• Finans – ağ yöneHşimi

• Dolara alternaNf küresel para birimi

• Yeni küresel/yerel dengeler

• “Ekonomik Havzalar”: yeni bölgesel kalkınma modelleri

• Kümelenmeler… 

Dr Özgür Uçkan

BİT, verimlilik ve inovasyon

Dr Özgür Uçkan

BİT, büyüme ve verimlilik

• BİT gelişimi ekonomik büyümeye doğrudan katkıda bulunur. Bu katkı bir yandan yazılım ve hizmetler dahil toplam BİT üreHmi, öte yandan da ekonominin genelinde BİT kullanımının sağladığı verimlilik arAşıyla gerçekleşir. 

• Buna BIT kullanımının mümkün kıldığı “ağ etkisi”ni, özellikle de finans ve dış Ncaret ağlarının küresel ekonomi üzerindeki belirleyiciliğini de eklemek gerekir. Ayrıca BİT kullanımı ve ağ etkisi, ekonominin işleyiş dinamiklerini de dönüştürerek, özellikle iş modellerinde verimlilik arAşı sağlayarak ya da üreHm süreçlerini inovaHf bir tarzda iyileşHrerek ekonomik büyümeye dolaylı etkide bulunur.

• BİT'nin ekonomik büyümeye yapLğı etki, bir yandan sermayenin derinleşmesi ve öte yandan gerek BİT üre?mi gerekse BİT kullanımı ile toplam verimlilik katsayısında sağlanan arLş üzerinde temellenir. 

Dr Özgür Uçkan

BİT, büyüme ve verimlilik

• BİT'nin verimliliğe yapVğı önemli bir katkı da, yeni ürünlerin gelişNrilmesini ve fiyatların düşmesini sağlayan BİT yaArımları sayesinde olur. Bu finansal yaVrımlar, işçi başına düşen gerçek sermaye değerini arVrarak ve marjinal sermaye maliyeNni düşürerek, BİT'ne bağlı sermaye derinleşmesini sağlar. 

• Bu derinleşme hem işgücü verimliliğini hem de sermaye etkililiğini arVrır. Bu bakımdan, daha yüksek sermaye yoğunluğuna sahip ülkelerin teknolojik gelişme katsayısı da yüksekNr. 

• Ekonomik büyüme, hem fiziksel sermayeyi hem insan sermayesini arLran teknolojik gelişme katsayısına bağlıdır.

Dr Özgür Uçkan

BİT, verimlilik ve inovasyon

• Sermayenin her bir işçiye sağladığı hizmetler ve sermaye ile işgücünün birleşik verimliliği anlamına gelen çoklu faktör verimliliğindeki hızlı arVş büyümeye doğrudan etkide bulunmaktadır. 

• BİT kullanımı firmaların sermaye ve işgücünün ortak verimliliğini arVrmasına imkan vermektedir. 

• Çoklu faktör verimliliğindeki hızlı arVş ise, BİT kullanımının geNrdiği ağ etkisine bağlı olarak, işlem maliyetlerinin düşmesine ve daha hızlı bir inovasyon ivmesinin gerçekleşmesine neden olmaktadır

• BİT üreHmindeki arAş, ekonomik çıkV, isNhdam ve ihracat gelirlerinde arVşı sağlarken, BİT kullanımı ise verimlilik, rekabet avantajı ve büyümeye katkıda bulunmaktadır. BİT sektöründe her 18 ayda bir işlemci gücünün ikiye katlandığını ortaya koyan “Moore Yasası” ile ifade edilen BİT performansındaki arAş ise, BİT sektöründe toplam faktör verimliliğindeki arVşın temel nedenidir. Bu arVş, genel ekonomik verimlilik arVşına olumlu bir etkide bulunmaktadır. 

Dr Özgür Uçkan

BİT, verimlilik ve inovasyon

• BİT kullanımının toplam faktör verimliliğine yapVğı katkı, 

• özellikle iş yapma tarzlarında yeni verimlilik modellerinin gelişNrilmesinden kaynaklanmakta; 

• ürün ve hizmetlerin üreHm ve dağıAm süreçleri BİT kullanımı sayesinde daha verimli hale gelmekte; 

• yeni pazarlar, yeni ürünler, yeni iş alanları ve yeni organizasyon biçimleri ortaya çıkmakta; 

• işgücü kalitesi, yeni yaşamboyu öğrenim ve profesyonel eğiHm sistemleri sayesinde artmaktadır. 

• Makro ekonomik büyüme, BİT kullanımının iş organizasyon ve süreçlerine ge?rdiği inova?f, yenilikçi dinamiklerden olumlu etkilenmektedir.

Dr Özgür Uçkan

BİT “yasaları”

• Moore Yasası: Bilgisayar gücü her 18‐24 ayda bir ikiye katlanır

• Disk Yasası: Depolama her 12 ayda bir ikiye katlanır

• Fiber Yasası: İleNşim her 9 ayda bir ikiye katlanır

• Metcalfe Yasası: Ağın değeri ona bağlı aygıtların sayısının karesiyle oranVlı olarak artar

• Topluluk Yasası: İçerik 2x oranında artar ve “x” ileNşimde bulunan insanları sayısını temsil eder

Bu yasalar BİT gelişim eğilimlerinin üstel çarpanını gösterir. Bu açıdan bakıldığında, daha fazla bilgisayar gücüyle, daha fazla depolama ve ile?şim kapasitesiyle sürekli değer kazanan ağlarda oluşan topluluklar neredeyse sonsuz içerik yaratmakta ve bu durum insan toplumunun sosyo‐ekonomik geleceğini belirlemektedir. 

Dr Özgür Uçkan

ağ değeri

• Ağ temelli verimlilik arAşı

• Ağ temelli küreselleşme

• Yüksek verimlilik, teknolojik inovasyon, networking, küreselleşme: "ağ ekonomisi"

Dr Özgür Uçkan

bilgi, ağ, inovasyon ve ekonomi

• “Bilgi Ekonomisi”: Bilgi en önemli ikNsadi girdi haline gelmişNr. Bilginin üreNmi, işlenmesi, küresel ağlar üzerinde dolaşıma girmesi ve paylaşımının yarabğı ekonomik değer üzerine kurulu olan ekonomik faaliyetlere “bilgi ekonomisi” denir. 

• “Ağ Ekonomisi”: Bilgi ekonomisinin, BİT ve ağ temelli, sayısal ve elektronik ortamlarda yürütülen mal, hizmet ve süreçlerle ilgili bölümü (Bilgi ekonomisinin en dinamik kesimi) 

• “İnovasyon Ekonomisi”: İnovasyon odaklı rekabet avantajı, verimlilik arVşı, üreNm ilişkileri ve iş modellerinin, inovasyon ile açılan pazarların, kısacası inovasyon değer zincirinin büyümenin temel dinamiği haline geldiği ekonomik faliyetlerin bütünü

Dr Özgür Uçkan

Kurumsal inovasyon (organizasyonel inovasyon) ve BİT

Dr Özgür Uçkan

inovasyon

• İnovasyon, "girişimcilik ve yaraAcılığın hızla rekabet avantajı sağlayan fayda üreYği yenilik yaratma eylemi" olarak tanımlanabilir. 

• Ekonomide inovasyonun ağırlığı iki biçimde ölçülebilir: harekete geçirdiği kaynaklar, yani bütçe, işgücü ve ekipmanın büyüklüğü, ve ekonomik faaliyetlere yapAğı etkinin büyüklüğü yoluyla… 

• Sürekliliği bulunan, pazar yönelimli, bölgesel ve küresel bilgi stokunu paylaşan ve ona katkıda bulunan bir inovasyon süreci, ağ ekonomisinde büyümenin ve rekabet avantajı yaratmanın anahtarı haline gelmiş?r. ArVk rekabet avantajı, herkesin görece eşit erişim imkanı bulunan küresel pazarlara standart ürünler sunmaktan değil, yeni ürün, hizmet ve süreçleri yaratmak ve onları pazarlanabilir kılmaktan geçmektedir. 

• İnovasyon, güçlü bir bilim ve teknoloji temeli üzerinde, temel ve uygulamalı araşLrma alanlarını ilişkilendirebilme; araşLrma sonuçlarını yeni ürün, hizmet, süreç ve malzemelere dönüştürebilme; bu yenilikleri hızla pazara sunabilme; bölgesel ve küresel araşLrma ve inovasyon ağlarına bağlanabilme gücü anlamına gelir. 

Dr Özgür Uçkan

inovasyon ve firma

• Mevcut ekonomik sistemin doğası gereği, ekonomik faaliyetlerin merkezinde “firma” bulunmaktadır. 

• Firmaların inovasyonda yetkinleşmesi ve bu yetkinliği sürdürülebilir kılması, ulusal inovasyon sisteminin de temelini oluşturmaktadır. 

• Bu bakımdan inovasyon aslında mikro ölçekte iş gören ve dönüştürücü bir ekonomik dinamik olarak ortaya çıkmaktadır. 

• İnovasyonun yayılması ise, temelinde yerel, mikro ekonomik bir fenomen olan inovasyonun mezo ya da makro ekonomik bir boyut kazandığı mekanizmadır. 

• Özellikle KOBİ’ler gibi ülkemizin ekonomik yaşamının temel dinamiklerinden birini oluşturan bir kesimde, iş modeli ve süreç verimliliği sağlayacak BİT temelli inovasyon dinamiklerinin yaraAlması, makroekonomik büyüme ve verimlilik arVşına azımsanamayacak katkılarda bulunacakVr. 

Dr Özgür Uçkan

inovasyon kategorileri

Wheelen & Hunger -Strategic management and business policy, sf. 303

Dr Özgür Uçkan

inovasyon Npleri

Maxwell - Managing Sustainable Innovation: The Driver for Global Growth, sf. 9

Dr Özgür Uçkan

inovasyon ortamının boyutları

/ Davenport et al, Strategic Management in the Innovation Economy, sf. 129

Dr Özgür Uçkan

kurumsal inovasyon ve değişim

• "Teknolojik değişim hızı, değer yaraLmından değer elde etmeye, oradan da değerin sürdürülebilir kılınmasına üç aşamalı bir düzen içinde etkisini gösterir. 

• Daha fazla işlemci gücü, İnternet protokolüne dayalı networking, hiper‐depolama, genomik gibi inovasyonlar, hemen her sektörde değer zincirini dönüştürüyor. Geçmişte bu değer zincirlerinin büyük kısmı ve endüstrinin yapısı, dikey olarak bütünleşmiş şirketlerde sıkı korunan enformasyonla örülüydü. Bugün ise, bu teknolojik inovasyonlar bilgiyi bol, her yerde hazır ve nazır, hızlı ve erişilebilir kılarak, şirketler ve sektörlerde inovaNf değer yaraVmını, elde edilmesini ve sürdürülebilir kılınmasını mümkün hale geNriyor."

• "Enformasyon ve bilginin her yerde hazır ve nazır olması (ubiquitous), muhtemelen kurumsal inovasyon ve değişime yapılan en anlamlı katkıdır."

• "Bugün, enformasyonun paylaşım ve kullanım maliyeN düştükçe, şirketler ve bağlı oldukları sektörler 'çözülme' eğilimi içine giriyor... Çözülme eğilimi, İnternet ve şirketlerin daha fazla enformasyona ulaşmalarını sağlayan hizmetlerle hızlanıyor. ArVk şirketler dünyanın herhangi bir yerindeki mal ve hizmet sağlayıcılarla çalışabiliyor. “

• “Etki: Enformasyon erişilebilirliğinin geNrdiği maliyet eşiği, arVk şirket veya sektör sınırlarıyla tanımlanmıyor." (Davenport et al, Strategic Management in the InnovaSon Economy, sf. 16 ‐ 17)

Dr Özgür Uçkan

kurumsal inovasyon ve değer

• "İnovasyon yapma iNsi, hızlı bilgi paylaşımının oyuncuları sürekli olarak yenilenme ve uyum sağlamaya ilği bugünün 'inovasyon ekonomisi"nde çok daha önemli hale gelmişNr. Bunun sonucu, ürün, hizmet, süreç, iş modelleri ve yöneHm yaklaşımlarında sürekli inovasyonla kurulan endüstri değer zincirleridir. 

• İnovasyon değer zinciri ‐bunu bir değer ağı, (kapsamı) arArılmış şirket, bir iş ekosistemi veya bir değer konstelasyonu olarak da adlandırabiliriz‐ firmaların bütünleşik, kendine yeten iş yapma yaklaşımlarına meydan okumaktadır."

• "En etkili değer elde etme mekanizmaları bugün firmaların sınırları dışında işlemektedir. Aynı zamanda, bir firmanın yaraZğı değer tüm iş ekosistemi için hayaH önem taşıyabilmektedir. Enformasyon erişilebilirliği firmaların doğasını da dönüştürmüştür. Firmalar, kendine yeten değer yaratma ve elde etme aygıtlarından, üyeleri sürekli olarak değer yaraVmı ve değer elde etme hakları için birbirleriyle anlaşma sorumluluğu taşıyan, bir topluluğun karşılıklı bağımlı parçalarına dönüşmüştür."

• "Bilgilerini dış dünyaya kapayan şirketler, kendilerini dış inovasyon kaynaklarına da kapatmaktadır. Başarılı şirketler, enformasyonu değer yaratan bilgiye dönüştürebilen  ve bu bilgiyi inovasyon yapmak ve fazladan kar elde etmek için saldırganca kullanan şirketlerdir. " (Davenport et al, Strategic Management in the InnovaSon Economy, sf. 17)

Dr Özgür Uçkan

inovasyon ekonomisinin sekiz yönlendirici dinamiği

1. Zenginlik yaraLmının yeni küresel altyapısı: İnternet ve mobil ileNşimin mümkün kıldığı ağlar, ekonomik faaliyet ve ilerlemenin temeli haline geliyor. Tıpkı demir yolları, yollar, enerji şebekeleri ve telefonun endüstriyel ekonomideki dikey olarak bütünleşik şirketleri desteklemesi gibi...

2. Yeni değer kaynakları: İnovasyon ekonomisinde değer, fiziksel değerlerle değil, bilgi ve fikri mülkiyet ile yaraVlır. Bu kaynaklar doğru kullanıldıklarında kar arVşı sağlar. Hizmet, süreç, iş modelleri ve yöneNm yaklaşımlarındaki inovasyonlar, en az fiziksel ürünlerdeki inovasyonlar kadar önemlidir.

3. Zenginliğin yeni mülkiye?: Endüstriyel ekonomide zenginlik güçlü bireyler ve grupların elindeydi. Bugün bu zenginlik dağıldı ve özellikle yeni girişimcilerin eline geçN.

4. Yeni eği?m modelleri ve kurumları: Pedagoji ve bilgi edinme, arVk etkileşimli, dağıAk, kendiliğinden ilerleyen öğrenmeye dönüşüyor. Fiziksel yerleşimin yerini öğrenen ileHşim ağlarının düğümleri alıyor. Bilgi ve öğrenme arVk ayrı etkinlikler değil, tersine, bir iş sürecinin gömülü parçaları haline geldi. 

Davenport et al, Strategic Management in the Innovation Economy, sf. 19

Dr Özgür Uçkan

inovasyon ekonomisinin sekiz yönlendirici dinamiği

5. Yeni iş modelleri: Geleneksel dikey bütünleşik şirketler ve onların değer zincilerinin aracılara olan ihHyacının ortadan kalkması, yepyeni bir iş modelleri çokluğunu yarab (değer yaraVmı, değerin elde edilmesi ve değerin sürdürülebilir kılınmasına ilişkin yeni iş kavramlarını da). Değer mühendisliği (manipülasyonu) değer inovasyonuna doğru yöneldi.

6.Güçlenmiş müşteriler: Bilgiyle güçlenen müşteriler bir çok sektör ve şirkeqe inovasyonun yönlendiricisi haline geldi. Müşteriler, onlara hizmet eden şirketlerle birlikte inovasyonun ortak yaraAcılarına dönüştü. Müşteri bilgi yöneHmi (CKM ‐ Customer Knowledge Management), (CRM'in ötesinde) değer yaraVmının yeni kaynağı.

7. Küresel arz ve talep zincirlerinde kaldıraç etkisi: Dünya ekonomisinin küreselleşmesi ve arz‐talep zincirlerinin ağ entegrasyonu, inovaNf değer kurgularını mümkün kıldı. Değer inovasyonu, marka değeri gelişHrme odağı ile, arz zincirinden talep zincirine kaydı.

8. Yeni yöne?şim yapıları: Endüstri çağı bürokrasileri ağ yönelimli yöneHşim yapılarına dönüşüyor; performans ölçümleri, bilgi, inovasyon ve sürdürülebilir değer yaraVmı / elde edilmesi odaklı ağ skor tablolarıyla yer değişNriyor. 

Davenport et al, Strategic Management in the Innovation Economy, sf. 19

Dr Özgür Uçkan

endüstriyel ekonomiden inovasyon ekonomisine...

Davenport et al, Strategic Management in the Innovation Economy, sf. 21

Dr Özgür Uçkan

... yeni müşteri ihNyaçlarının ışığında...

Davenport et al, Strategic Management in the Innovation Economy, sf. 21

Dr Özgür Uçkan

... değişen şirket modeli...

Davenport et al, Strategic Management in the Innovation Economy, sf. 65

Dr Özgür Uçkan

... değişen inovasyon ortamı...

Shane, The Handbook of Technology and Innovation Management, sf. 117

Dr Özgür Uçkan

inovasyon trendleri

• Tekno‐ekonomik paradigma dönüşümü

• "Ulusal inovasyon sistemleri"nden mikro, derine nüfuz eden ve "gömülü" inovasyon sistemlerine geçiş (organizasyon içinde inovasyon)

• İnovasyon poliHkaları ‐ hükümetlerin rolü

• inovasyon yöneHmi, ağ yapılanması ve yöneHşimi

• İnovasyonun ağ‐mekanı

• Ar‐Ge'nin gayri merkezileşmesi

• İnovasyon hub'ları ve kent ekonomiler

• İşbirliği ağları

• İnovasyon kümelenmeleri

• İnovasyonun küreselleşmesi

• İnovasyon dışalımı (outsourcing)

• Açık inovasyon

• Açık şirket (Şirket 2.0)

Dr Özgür Uçkan

yeni inovasyon paradigması

• Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde inovasyonu belirleyen tekno‐ekonomik paradigma köklü bir biçimde dönüşüyor. 

• Bu değişimden önce inovasyon daha çok kitlesel üreNm, ölçek ekonomileri ve ağırlıklı olarak kurumsal Ar‐Ge kavramları etraonda biçimleniyordu. 

• 20. Yüzyılın son otuz yılında bu durumun yerini, geniş ölçüde kapsam ekonomileri, bağlı olmanın yaraZğı fayda, esnek üreHm sistemleri ve Ar‐Ge’nin gayri‐merkezileşmesi aldı. Esneklik, bağlı olmak ve işbirliği, araşVrma çeşitliliğini ve işbirliğine dayalı disiplinler arası yaklaşımları kolaylaşVran BİT üzerinde temelleniyor.

Dr Özgür Uçkan

yeni inovasyon paradigması

• Ulusal "bilim‐teknoloji poliHkaları" ve öngördükleri "ulusal inovasyon sistemleri" hızla dönüşen pazar koşulları taraondan aşıldı. İnovasyon mikro düzeylere nüfuz edip, firma, küme, bölge gibi ölçeklerde gelişNrilerek sektörel sinerji adaları yaratmaya başladı. 

• Sektörler özelinde, üniversite‐iş dünyası‐devlet işbirlikleri ve yerel dinamiklerle mikro düzeyde gelişHrilen hızlı, esnek ve kolay ölçeklenebilir gayri merkezi sistemlerin kurulması öncelik kazandı. 

• İnovasyon ve rekabetçilik arasındaki ilişkilerin kümelenme ve yöneHşim modelleri çerçevesinde mikro düzeyde gelişHrilmesi ve "hub"lar halinde küresel ağa entegre edilerek değerlendirilmesi, inovasyon alanında yeni bir sistemik mekanizmanın doğmakta olduğunu gösteriyor.

Dr Özgür Uçkan

yeni inovasyon paradigması

• Giderek güçlenen ‘’açık kaynak’’ eğilimini özellikle gelişNriciler arasında bir paylaşım ekonomisi yaratacak bir tarzda entegre eden ‘’açık inovasyon’’ yapıları Avrupa başta olmak üzere ön plana çıkıyor. 

• Bilgi, üreNm ve hizmetlerin, firmaları ve özellikle de tükeNcileri kapsayan çevrimiçi topluluklar arasında paylaşımı inovasyonun geleceğini belirleyecek.

• Bir başka önemli trend de inovasyonun küreselleşmesi. 1990’ların başından iNbaren çokuluslu şirketler, Ar‐Ge alanındaki sınır‐ötesi yaVrımlarını gelişen ülkelerde konumlanmış Ar‐Ge merkezlerini de içerecek bir biçimde arbrdı. 

• Yerel, bölgesel ve giderek küresel pazarlar için birer teknoloji gelişNrme odağına dönüşen bu araşVrma merkezleri arasında hızla gelişen entegrasyon, küresel inovasyon ağlarının doğuşuna tanıklık ediyor

Dr Özgür Uçkan

açık bilim / açık inovasyon

• Açık inovasyon eğiliminin yanı sıra ve bununla birlikte, “açık bilim” eğilimi de bilim insanları ve araşVrmacılar arasında hızla yayılıyor. Benzeri ve/veya ilişkili alanlarda çalışan bu kişiler, interneNn, özellikle de “web 2.0”ın ve “wiki” türü bilgi paylaşım ortamlarının sağladığı olanaklarla, daha önce hiç olmadığı kadar entegre bir biçimde çalışıyor ve çevimiçi topluluklar oluşturuyorlar. Bu açık ağ yapılarıyla, bu insanların çalışVkları kurumlar, başta üniversiteler olmak üzere çeşitli araşVrma kurum ve kuruluşları arasındaki bilgi paylaşımı ve teknoloji transferi de daha kapsamlı ve derinlikli bir boyut kazanıyor. 

• İnovasyon, bilim ve teknolojideki bu gelişmeler, üniversiteler, teknoloji gelişNrme bölgeleri, bilim ve teknoloji parkları, araşVrma parkları ve teknoparkların konumunu da etkiliyor. Bu yapılar sadece üniversite‐sanayi işbirliğinin arayüzü olmakla kalmıyor, farklı disiplinlerden ve farklı playormlardan (üniversite, özel sektör, kamu vb.) bilim insanları ve araşVrmacıların bilgi, teknoloji, araç ve kaynak paylaşım ortamı haline geliyor. Söz konusu yapılanmalar bu nitelikleriyle birer açık bilim ve açık inovasyon ortamı kimliği kazanıyor. 

• Bu yapılanmada açık ağ yöneHşimine bağlı bilgi yöneHmi bir koşul haline geliyor...

Dr Özgür Uçkan

açık inovasyon

• Bilgi tekellerinin sonu

• Yeni bir inovasyon manVğına doğru

• AraşVrmanın yeni rolü: Bilgi üreNminin ötesinde bağlanVlı üreNm

• Risk sermayesinde yeni perspekNfler

• Açık inovasyon ve fikri mülkiyet (IP) yöneNmi

• İç rekabet: Bilgi metabolizmasını hızlandırmak

• İç Ar‐Ge mimarisini gelişNrmek

• Yeni bir iş mimarisi kurmak

• Açık kaynak inovasyonu: özgür yazılım ve açık kaynak trendleri

Dr Özgür Uçkan

yeni bir “iş manVğı”

• “Wired dergisi editörü Kevin Kelly, ‘doğmakta olan yeni ekonomik düzenin üç ayırdedici karakterisNği olduğunu’ söylüyor: ‘Bu düzen küreseldir; gayrimaddi değerleri ‐ fikirler, bilgi ve ilişkiler‐ öne çıkarır; ve yoğun bir biçimde bağlanAlıdır.’ Kelly, elektronik ağların, ‘teknolojik bir matriks içerisinde yeni organik davranış örgüleri’ ortaya çıkardığını gözlemler. Ama ona göre gerçek değişim teknolojiyle değil, ileNşimle ilgilidir. Kelly'ye göre, doğmakta olan dünyada ‘ileHşim ekonomidir’. “

• “Yeni ekonomi ileNşimi devrimci bir biçimde dönüştürdüğüne göre, derinlemesine dinlemeyi de mümkün kılabilir. O halde yeni bir iş manAğının doğduğunu söyleyebiliriz: firmaların nasıl değer yaraZğını yeniden düşünmekle işe başlayıp, ‘müşteri’, ‘çalışan’, ‘sağlayıcı’ ve nihayeHnde şirkeHn kendisini yeniden tanımlamaya başlayan bir manAk...” 

• “Bu yeni bir müşteri odaklılığı ortaya çıkarır: Müşteriden değer elde etmek kadar müşteriye değer götürmeyi de kapsayan bir odaklılık... Müşteri değerin ortak yaraAcısı haline gelmişNr.” (Davenport et al, Strategic Management in the InnovaSon Economy, sf.. 42)

Dr Özgür Uçkan

değişen stratejik zihinsel yapı ve yöneNm odağı

• Davenport et al, Strategic Management in the InnovaSon Economy, sf.. 133

Dr Özgür Uçkan

açık şirket / şirket 2.0

• “Firmalar, kendine yeten değer yaratma ve elde etme aygıtlarından, üyeleri sürekli olarak değer yara?mı ve değer elde etme hakları için birbirleriyle anlaşma sorumluluğu taşıyan, bir topluluğun karşılıklı bağımlı parçalarına dönüşmüştür. Bilgilerini dış dünyaya kapayan şirketler, kendilerini dış inovasyon kaynaklarına da kapatmaktadır. Başarılı şirketler, enformasyonu değer yaratan bilgiye dönüştürebilen ve bu bilgiyi inovasyon yapmak ve fazladan kar elde etmek için saldırganca kullanan şirketlerdir.” (Davenport)

• Bu sınırları geçirgenleşmiş, dışa açık şirket yapıları, “açık şirket” veya “şirket 2.0” olarak adlandırılıyor ve giderek güçlenen bir trend olan “açık inovasyon”un en etkin aktörleri haline geliyor.

• Yani inovasyon yapmak ve değer yaratmak için önce kendinizi inove etmeniz gerekiyor…

Dr Özgür Uçkan

Teşekkürler...