ORGANİK TARIMDA

KULLANILAN ÜRÜNLER

Sebahat SULLIVAN

• Organik tarımda kullanılmasına izin verilen organik ve inorganik pestisitler uluslararası organik tarım örgütlerince belirlenmekle beraber ürünün satıldığı ülkelere göre de değişmektedir. Ülkemizde organik tarımda değişik aşamalarda uyulması gerekli esaslar ‘Bitkisel ve Hayvansal Ürünlerin Ekolojik Metotlarla Üretilmesine İlişkin Yönetmelik’ 24 Aralık 1994 tarih ve 22145 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu yönetmelikte ülkemizde organik tarımda kullanılabilecek zehirlerde yer almaktadır.

• Ülkemizde organik tarımda sarımsak, sütleğen, arapsabunu gibi

organik zehirler üreticiler tarafından yapılarak kullanılmaktadır. Organik tarımda kullanılacak ruhsatlı ürünler son yıllarda piyasada yerini almaya başlamıştır. Ruhsat alan ürünlerin etkisi, etki süresi gibi kullanım şekli, çevreye etkisi çoğunlukla bilinmekte ve buna göre güvenli bir şekilde kullanılabilmektedir.

• Zararlılar, ancak belli bir yoğunluğa eriştiğinde ürün kaybına

neden olurlar. Bu nedenle zararlının yoğunluğu, ürün kaybı oluşturmaya başladığında ve yapılan savaş masraflarını, savaş ile sağlanacak ürün artışının artı değeri karşılayacak ise organik tarımda kullanılmasına müsaade edilen pestisitlerle kimyasal savaş yapılmalıdır.

• Tahmin ve uyarı yöntemi olan hastalıklara karşı ise uyarı

verildiğinde ilaçlama yapılmalıdır. Bağda mildiyö ve bağ salkım güvesine ve elma bahçelerinde kara leke ve elma iç kurduna karşı tahmin uyarı sistemi geliştirilmiş olup, İl Tarım Müdürlükleri'nce takip edilmekte ve il, ilçe ve köylerde uyarı yapılmaktadır.

Sebahat SULLIVAN

• Organik tarımda kullanılmasına izin verilen pestisitlerden işletmede bulunan doğal düşmanlara en az yan etkisi olanlar seçilerek kullanılmalıdır. Bu pestisitler etkili oldukları dozda kullanılmalıdır. Yetiştirilen bitkilerde birden fazla zararlı varsa ve zararlıların hepsine veya birkaçına etkili olan ortak kullanılabilecek bir pestisit varsa öncelikle bu pestisitler tercih edilmelidir.

• Pestisitlerin çoğu değme etkili olduğundan hedeflerine ulaşması

yani zararlılara değmesi gerekir. Zararlıların çoğu yaprak altında bulunduğu için yaprak altının iyi ilaçlanması gerekir. İlacı hedefine ulaştırabilecek en uygun ilaçlama aleti kullanılmalıdır.

• Bazı zararlı böcek ve akarlar yetiştirme alanının bir bölgesinde

görülür. Bu durumda sadece o bölge ilaçlanmalıdır. Böylece hem zararlı bulunduğu yerde öldürülmüş olur, hem de diğer bölgelerde bulunan doğal düşmanlar korunmuş olur. Bunun sonucunda etkili savaş yaparken daha az ilaç kullanılarak daha az masraf yapılmakta ve ilacın çevreye az da olsa olumsuz etkisi azaltılmaktadır.

Zararlılara karşı kullanılan organik insektisitler

• Gelişmiş ülkelerde organik klorlu ve organik fosforlu insektisitlerin keşfinden önce 1930-40 yıllarında, tarımsal zararlılarla mücadelede bitkisel kökenli insektisitlerin önemli oranlarda kullanıldığı kayıtlıdır. 1939 yılında ABD’de toplam pyrethrum ithali 5400 ton iken 1990 yılında bu miktar sadece 350 ton olmuştur. Bitkisel kökenli insektisitler zamanla yerlerini daha etkili, etki süreleri daha uzun sentetik insektisitlere bırakmıştır. Ayrıca gelişmiş ülkelerde sentetik insektisitler teknoloji sayesinde daha ucuz elde edilebilmektedir ancak bilindiği üzere organik tarımda kullanılamazlar.

• Günümüzde bitkisel kökenli insektisitler dünya pazarının %1’ini

oluşturmakta ve organik tarıma yönelim nedeniyle yıllık satışlar her sene %10-15 oranında artış göstermektedir.

Sebahat SULLIVAN

• Sentetik insektisitlerin bilinçsizce kullanımı sonucu zararlılarda dayanıklılık oluşmuş , insan ve çevre sağlığı olumsuz etkilenmiştir. Bu yüzden bitkisel kökenli insektisitlere olan ilgi yeniden önem kazanmış ve son yıllarda organik tarımla birlikte bu konudaki çalışmalar da yoğunluk kazanmıştır.

• Doğal insektisitlerin ruhsat alabilmesi için toksikolojik ve

ekotoksikolojik 100’den fazla özelleşmiş testten geçmesi gerekir ki bu 10 yıl sürmekte ve büyük paralar harcanmaktadır. Bu nedenle günümüzde ruhsat almış organik insektisitlerin sayısı sentetiklere göre daha azdır.

• Avrupa’da 30 senedir uygulanan organik tarım çalışmaları

ülkemizde küçük çapta uygulanmaktadır. Çiftçilere organik tarımın önemi anlatılarak bitkisel kökenli insektisitleri kullanmaya teşvik edilmelidir.

Bitkisel kökenli doğal insektisitler

• Bunlar, bitkilerden çeşitli yöntemlerle elde edilen ve insektisit özelliği gösteren bileşiklerdir. Bu maddeler işlenmemiş bitkisel materyaller, bitki ekstraktları ve bitkilerden izole edilen saf bileşikler gibi formlarda olabilir.

• İki binden fazla bitkinin insektisit etkisinin var olduğu

bilinmesine karşın pratikte yararlanılanların sayısı çok azdır. Bunun nedenleri doğal kaynakların kısıtlı olması, standardizasyon ve ruhsat almadaki zorluklardır.

Sebahat SULLIVAN

Bitkisel kökenli doğal insektisitlerin sentetik insektisitlere göre Avantajları

1. Bitkisel kökenli doğal insektisitler, güneş ışığında, nemde ve rüzgarlı hava koşullarında çok hızlı bir şekilde parçalandıklarından hasattan kısa bir süre önce kullanılabilme özelliğine sahiptirler.

2. Her ne kadar hemen öldürmese de böceklerin beslenmelerini çok hızlı bir şekilde durdururlar dolayısıyla zararı önleme bakımından hızlı etki gösterirler.

3. Nikotin gibi sıcakkanlılara çok zehirli bazı bitkisel kökenli insektisitler hariç tutulursa geriye kalan bitkisel kökenli doğal insektisitlerin çoğu memelilere ve çevreye çok toksik değildirler.

4. Bitkisel kökenli doğal insektisitlerin çoğu fitotoksik değildir. Ayrıca çimlenme, büyüme ve ürünün kalitesine olumsuz etkileri yoktur.

5. Doğal formlarda kullanıldığında dayanıklılık oluşturma riskleri pratikte yok denecek kadar azdır.

6. Çoğunlukla az gelişmiş ve işçilik maliyeti düşük olan bölgelerde yetiştikleri için, o bölgelerde sentetik insektisitlere göre daha ucuz ve kolay elde edilebilirler.

Bitkisel kökenli doğal insektisitlerin sentetik insektisitlere göre dezavantajları

1. Doğada hızlı parçalandıklarından ilaçlama zamanının çok iyi ayarlanması gerekmekte ve daha sık uygulama gerektirmektedirler.

2. Etkili maddenin bitkiden elde edilmesi sırasında her zaman aynı oranı yakalamak güçtür. Bu nedenle standart etki beklenemez. Bu yüzden ruhsat almış bitkisel kökenli preparatların sayısı çok az azdır.

3. Bitkisel kökenli doğal insektisitlerin özellikle bitki eksraktlarının depolanması hemen hemen mümkün değildir. Hazırlandıktan sonra hemen kullanılmaları gereklidir.

4. Bitkisel kökenli doğal insektisitlerin genellikle daha az toksik olduğu düşünülsede akut toksisitesi yüksek olan nikotin gibi bazılarının uygulanması sırasında gerekli özen gösterilmelidir.

5. Ruhsatlı preparatlar olmadığından bazı bitkisel kökenli doğal insektisitlerin kronik toksisiteleri ve gıdalardaki tolerans değerleri hakkında bilgiler yeterli değildir.

Azadirachtin

Bitkisel kökenli insektisit olarak üzerinde en çok çalışmalar yapılan bitki Azadirachta indica’ dır. Bu bitkinin yaprak veya kabuklarının kurutulmasıyla toz halinde, meyve veya tohumdan ekstrakt elde edilerek ve tohum veya tohum kabuğundan elde edilen yağ gibi çeşitli şekillerde zararlılarla mücadelede kullanılır. İlk olarak 1978 yılında yaprakları ezilerek lahana bitkisine uygulanmış ve lahana böceğinin zararının olmadığı görülmüştür. Tropik ve subtropik bölgelerde yaşayan 200’den fazla ısırıcı böcek türüne etkili olduğu tespit edilmiştir. Yararlılara ve sıcakkanlılara toksik etkisi bulunmamaktadır.

Yapılan araştırma sonuçlarına göre Azadirachtin’in böceklere ;

• Uzaklaştırıcı • Beslenmeyi engelleyici • Doğurganlığı azaltıcı • Kısırlaştırıcı • Öldürücü • Yumurta bırakmayı önleyici • Gelişme ve büyümeyi aksatıcı gibi çok sayıda etkileri

vardır ve bu etkiler Orthoptera, Homoptera, Heteroptera, Lepidoptera, Coleoptera, Diptera ve Hymenoptera takımına bağlı bir çok türde gözlenmiştir. Azadirachtin ülkemizde domateste yaprak bitine ve diğer bazı zararlılara karşı NeemAzal ticari adıyla ruhsat almıştır.

Sebahat SULLIVAN

Azadirachtin’in bazı zararlılar üzerinde etkileri

Etkisi Zararlı Sonuç

Uzaklaştırıcı Sitophilus granarius

S. oryzae

Depolanmış tahıl üzerine uygulanan sulu ekstrakt zararlıyı baskı altına almıştır.

Beslenmeyi engelleyici Spodoptera littoralis

Tütün fideliklerinde püskürtülen % 1-5’lik tohum ekstraktı bitkiyi böceğin zararından korumuştur.

Büyüme ve gelişmeyi engelleyici

Ceratitis capitata A. indica’ nın eksraktı ile beslenen larvaların başkalaşım ve gelişimlerinde olumsuzluklar olmuştur.

Yumurta bırakmayı önleyici Phtorimaea operculella %5’lik tohum ekstraktı uygulanan patateslerde zararlının yumurta bırakması engellenmiştir.

İnsektisit Leptinotarsa decemlineata,

Pieris brassicae

Farklı dozda uygulanan tohum eksraktları zararlıların %100’e varan oranda ölüme neden olmuştur.

Pyrethrum Chrysanthemum cinerariaefolium’un

çiçeklerinden elde edilen pyrethrum mevcut insektisitlerin içinde en eski ve en güvenilir olup halen geniş alanlarda

kullanılan tek bitkisel kökenli insektisittir. Isırıcı ve emici böceklere karşı insektisit etkilidir. Daha çok depolanmış ürün ve ev zararlılarına karşı kullanılmaktadır. Pyrethrum’un en büyük dezavantajı gün ışığında çabuk parçalanmasıdır.

Pyrethrum’un bazı zararlılar üzerinde etkileri

Etkisi Zararlı Sonuç

İnsektisit Tribolium castaneum Depolanmış ürüne katılmış toz halindeki pyrethrum zararlıyı baskı altına almıştır.

İnsektisit Rhyzopertha dominica Depolanmış tahıla uygulanan pyrethrum zararlıyı kontrol altına almıştır.

İnsektisit Sitotroga cerealella

Sitophulus oryzae

R. dominica

Depolanmış pirince uygulanan % 0.01’lik sulu çiçek eksraktı bu zararlılara karşı % 62 oranında başarı sağlamıştır.

İnsektisit Myzus persicae

Macrosiphum rosae

Pyrethrum etkili maddeli aerosol ile muamele edilen bahçe bitkilerindeki afitler kontrol altına alınmıştır.

İnsektisit Pieris brassicae Lahanalar zararlıdan korunmuştur.

Rotenone Amerika’da yetişen Lonchocarpus sp.

(Fabaceae) ve Asya’da yetişen tropik bir bakla türü olan Derris sp. (Fabaceae) ve Terphrosia sp. bitkilerinin köklerinden ekstrakte edilerek kullanılmaktadır. Böceklerde kontakt ve hem de mide zehiri olarak etki gösterir ve genelde yaprakla beslenen Lepidoptera takımına ait türlerin larvalarına karşı mücadelede kullanılır. Balıklara son derecede toksik olduğu saptanmıştır.

• Suda eriyebilir toz, suda homojen olarak dağılan sıvı ve ıslanabilir toz şeklinde

formülasyonlar şeklinde Chem Sect, Cube Root ve Rotenone Extract (Tifa); Prenfish ve Synpren Fish (Prentiss) ve Noxfire (Prentiss) ve (Syngenta) gibi çeşitli ticari isimler altında satılmaktadır.

Rotenone’un bazı zararlılar üzerindeki etkileri

Etkisi Zararlı Sonuç

İnsektisit Sitophilus oryzae Depolanmış ürüne toz halinde karıştırıldığında ürün zararlıdan korunuyor.

İnsektisit Anoidiella aurantii Bahçe bitkilerinin dallarına püskürtüldüğünde ağaçtaki zararlı kontrol altına alınıyor.

İnsektisit Ceratitis capitata Sulu eksraktla beslenen larvalarda ölüm görülmüştür.

İnsektisit Spodoptera littura Uygulanan bitkilerde zararlı baskı altına alınmıştır.

İnsektisit Leptinotarsa decemlineata Patates bitkisine uygulandığında zararlı kontrol altına alınmıştır.

Nikotin • Nicotiana tabacum ve diğer

Nicotiana türlerinin yapraklarından çeşitli metotlarla ekstrakte edilen nikotin Avrupa’da 1950’li yıllarda kullanılmaya başlanmıştır. Tütün yapraklarının sulu ekstraktı zararlı böceklere karşı kontakt etki göstermektedir.

• Daha çok afitler ve diğer

yumuşak vücutlu böceklere karşı mücadelede son yıllara kadar kullanılmıştır fakat sıcakkanlılara toksik etkisinden dolayı kullanımı artık tavsiye edilmemektedir.

Ryania Güney Amerika kökenli Ryania speciosa

adlı bitkinin kök, yaprak ve gövdesinden ekstakte edilmekte ve Lepidoptera larvalarına temas ve mide zehiri etkisi göstermektedir (Ostrinia nubilalis, Cydia pomonella, Dacus dorsalis ve Heliothis zea gibi zararlılara insektisit ve repellent etkisinin olduğu saptanmıştır). Ancak memelilere yüksek toksisitesi yüzünden kullanımı kısıtlanmıştır.

• Natur-Gro R-50 ve Natur-Gro Triple Plus (AgriSystems 7 International) ve Ryan-50 (Dunhill Chemical) gibi ticari isimler altında toz formülasyonları bulunmaktadır

Sebahat SULLIVAN

Quassine (Acı ağaç) • Quassia amara adlı bitkinin gövdesinden elde edilen

ekstrakt meyvecilikte unlu bitlere ve testereli arılara karşı insektisit ve repellent olarak kullanılır (75g bitki / 1 lt su içinde 24 saat ıslatılır, kaynatılır, arap sabunu konur ve soğutulur).

Sabadilla • Schoenocaulon officinale bitkisinin tohumundan elde

edilen eksrakt Heteroptera takımına ait zararlılarda kullanılmakla birlikte Cydia pomonella, Ostrinia nubilalis, Thrips tabaci ve Empoasca spp. gibi zararlılara karşı insektisit etkisi göstermektedir. Balarılarına toksisitesi yüksek olduğundan kullanılırken dikkat edilmelidir. Yurtdışında ıslanabilir toz ve suda çözünebilen konsantre formülasyonları şeklinde Veratran (Dunhill Chemical) ticari adıyla satılmaktadır.

Capsaicin • Capsaicin, Capsicum (Solanaceae) cinsine bağlı bitkilerde

acı tattan sorumlu olan bileşiktir. • Biber meyvelerinin ekstraksiyonu sonucu elde

edilmektedir ve genelde sarımsak, hardal veya çeşitli yabancı otların ekstraksiyonlarıyla birlikte kullanılır.

• Capsaicin, genel böcek ve akar zaralıları için repellent

(uzaklaştırıcı) olarak kullanılır. Bunun yanında öldürücü etkisi olduğu da bilinmektedir.

• Bunun yanında bazı preparatları nematisit ve fungisit etki göstermektedir. • Yararlı böceklere ve balarılarına karşı yüksek

toksisitesinden dolayı kullanırken dikkatli olunmalıdır.

Bitkisel Yağlar

Son yıllarda yapılan çalışmalarda bitkisel yağların repellent etkilerinin yanı sıra kontakt etkiyle ve stigmaları tıkayarak böceklerin solunum yapmasını engelleyerek öldürdüğü gözlenmiştir. Bitkisel yağlar genellikle depolanmış ürün zararlılarına karşı kullanılmaktadır. Depolanmış üründe zarar yapan başlıca Coleoptera takımı türlerinin fümigasyonunda öldürücü etki yaptığı bulunmuştur. Kolza ve Neem bitkilerinden elde edilen yağlı preparatlar kısmen kükürdün de eklenmesiyle kırmızı örümceklerin yumurtalarına karşı başarıyla kullanılmaktadır Bunun yanısıra susam, keten, pamuk, haşhaş ve zeytinden elde edilen bitkisel yağlar su ve arap sabunu ile karıştırılıp çıplak vücutlu böceklere karşı kullanılmıştır. Bir başka çalışmada kimyon, anason ve okaliptüs yağının Aphis gossypii’ye sarımsak yağının Trogoderma granarium’a etkili olduğu bulunmuştur.

Sebahat SULLIVAN

Organik tarımda kullanılan diğer insektisitler

1. Potasyum sabunu (Arap Sabunu): Meyve ağaçları ve sebzelerde yaprak bitlerine karşı kullanılan bu sıvı sabunun başarısı populasyon yoğunluğuna göre değişmektedir. Etki süresi çok kısadır.

2. Jelatin: İnsektisit olarak kullanımı mümkündür. Fakat ne şekilde kullanılabileceği

hakkında herhangi bir bilgi yoktur. 3. Parafin yağları: Ekolojik tarımda insektisit ve akarisit olarak zararlıların kış

yumurtalarına karşı kullanılmaktadır. 4. Kaya unu: Zararlı böceklerin solunum sistemini kapayıcı toz olarak kullanılmaktadır. 5. Virus preparatları: Elma iç kurduna karşı kullanılan bu preparatlar diğer meyve iç

kurtlarına karşı da denenmektedir. 6. Mineral yağlar (Petrol esaslı yağlar): İnsektisit olarak sadece meyve ağaçları, bağ,

zeytin ve tropikal ürünlerde kullanılmasına izin verilmiştir. 7. Bacillus thuringiensis preparatları: Meyvecilikte özellikle bağlarda Lepidoptera

larvalarına karşı selektif etki göstermektedir. Patates böceğine karşı da kullanılmaktadır.

8. Metaldehit: Sümüklüböceklerin savaşında tuzaklarda repellent olarak kullanılmaktadır.

9. Diamonyumfosfat: Cezbedici olarak sadece böcek tuzaklarında kullanılmaktadır.

10. Kireç-Kükürt bulamacı: İnsektisit, akarisit ve fungisit etkisi bulunmaktadır. Meyve ağaçlarında kabuklu bitleri baskı altına aldığı saptanmıştır.

11. Hidrolize protein, diamonyum fosfat: Cezbedici olarak.

12. Demir ortofosfat: Yumşakçalar için.

13. Caffein: Düşük konsantrasyonlarda böcek repellentidir. Bazı böcekler caffeinin

yüksek dozlarında hayatta kalabilmiş, ancak üreme faaliyeti gösterememiştir.

Sebahat SULLIVAN

ORGANİK TARIMDA

HASTALIK VE ZARARLILARA

KARŞI KULLANILAN

EV YAPIMI YÖNTEMLER

Sebahat SULLIVAN

• Ev yapımı hastalık ve zararlı uzaklaştırıcı karışımların çoğu bahçelerde ortaya çıkan hastalık ve zararlılara karşı çok etkili olabilmektedir.

• Güçlü acı, lezzet ve kokuda olma özelliklerinden dolayı hastalık etmeni ve zararlıları uzakta tutmada kullanılırlar.

Sebahat SULLIVAN

Böcek Uzaklaştırıcı Olarak Kullanılan Bazı Bitkiler ve Karışımlarının Tarifleri

1. Sarımsak:

• Sarımsak kullanılarak hazırlanacak olan ilaç

beyazsinekleri, yaprak bitlerini, kırmızı

örümcekleri, lahana kurtlarını uzaklaştırır.

• Unutulmaması gereken husus arazide

zararlı görülür görülmez mücadeleye

başlanmalıdır.

Sarımsak kullanılarak yapılacak ilaç tarifi şöyledir;

• 4 diş sarımsak blendırda kıyılır veya dövülerek ezilir.

• Üzerine 2 çay kaşığı sıvı yağ ilave edilir ve karıştırılır.

• Bir litre su bu karışıma yavaşça karıştırılarak dökülür.

• Böylece kapalı bir kapta birkaç gün bekletilir.

• Kullanılacağı zaman 4 litre suya bu karışım dökülerek kullanılır. Yani ilaç uygulama kabında toplam 5 litre sıvı konmuş olur.

• Uygulama alanına göre ilaç hazırlanır.

Sebahat SULLIVAN

2. Sönmüş Kireç: Sönmüş kireç kullanılarak yapılacak olan ilaç şöyledir;

• 1/6 fincan sönmüş kireç 4 litre suyla karıştırılır.

• Bu karışıma birkaç damla sıvı sabun ilave edilir.

• Bu karışım kırmızı örümceklere karşı iyi bir ilaç olmaktadır.

• Eğer kireç fazla kullanılacak olursa bitkilere önemli zararlar verebilir.

• Bunun için bir iki bitkiye uygulama yapılır, 1-2 gün beklenir.

• Herhangi bir problem görülmezse

tüm bitkilere uygulanır.

3.Domates Yaprağı: • Domates yaprağı kullanılarak oluşturulacak olan

karışım birçok böceğin yanı sıra özellikle beyaz lahana kelebeklerini uzaklaştırıcı etkisi vardır.

Karışım;

• 30 gram domates yaprağı ezilerek 4 litre suyla karıştırılır.

• Kapalı kapta bir gün bekletilir.

• Tülbentten süzülür ve kullanılır.

4. Böcek: • Hangi böcek yok edilmek isteniyorsa o böcekten

toplanılır.

• İyice ezdikten sonra 5 litre suya karıştırılıp yine aynı böceğe karşı uzaklaştırıcı olarak kullanılır.

5. Süt: • Virüs hastalıkları külleme ve mildiyöye karşı

kullanılır.

• Ayrıca güllerde kara lekenin kontrolüne karşı da kullanılabilmektedir.

• Karışım;

• 500 gram süte 4 litre su

karıştırılarak elde edilir.

Süt yerine süt

tozu da kullanılabilir.

• İlaç bitkilere püskürtülebilir.

Mildiyö

• Uygulama serin zamanlarda özellikle öğle öncesi yapılmalıdır. Akşam saatlerinde ve gece uygulama asla yapılmamalıdır.

• Uygulama gerekiyorsa 4-5 günde bir tekrarlanabilir.

• Uygulama direk yapraklara yapılır. • Seralarda yapılan uygulamadan sonra veya

hemen önce sera havalandırma açıklıkları açılmalıdır.

Külleme

6. Soğan:

• Soğan ile yapılacak olan karışım daha çok kırmızı örümcek ve yaprak bitlerine karşı etkili olur.

Karışım;

• Bir büyük soyulmamış soğan parçalara ayrılarak blendırda kıyılır.

• Parçalar blendır içinde iken bir litre su ilave edilerek düşük hızla karışım sütümsü bir hal alıncaya kadar karıştırılır.

• Daha sonra tülbentten süzülerek bitkilere uygulanır.

• Bu karışıma bir çay kaşığı toz acı biber ilave edilirse daha iyi sonuç alınabilir.

Sebahat SULLIVAN

• Uygulama açık alanda yapılacak ise yağmurlu zamanlardan önce veya sonra yapılmalıdır.

• Seralarda uygulama öğle öncesi ve çok sıcak olmayan zamanlarda yapılmalı ve sera havalandırma açıklıkları açılmalıdır.

7. Saf sabun (Arap sabunu): • 225 gram saf sabun (Arap sabunu) 9 litre su

içinde çözdürülür ve ilaç olarak kullanılabilir.

• Bu ilaç bitkilerde birçok zararlıyı etkiler.

• İlaç uygulandıktan sonra bitki üzerinde kuruması sağlanır.

• Bir gün sonra saf temiz suyla yıkanarak uzaklaştırılır.

• Seralarda bu işlem yapılırken bitkilerin geceye ıslak girmemelerine

çok dikkat edilmelidir.

• Aksi halde hastalıklar ortaya çıkar.

8. Odun külü: • Bitki etrafına odun külü dökülürse sümüklü böcek

ve yılanlara karşı bitkiler korunmuş olur.

9. Zeytin yağı: • Bir yemek kaşığı soda, bir yemek kaşığı saf

zeytinyağı, bir yemek kaşığı saf sabun (sıvı veya toz) 4 litre suya karıştırılarak mildiyöye karşı kullanılır.

10. Elma sirkesi: • Yaprak lekesi, mildiyö gibi hastalıklara karşı

kullanılır.

Karışım;

• 3 yemek kaşığı elma sirkesi

4 litre suyla karıştırılarak

kullanılabilir.

• Seralarda uygulama

öğle öncesi saatlerde

yapılmalı ve sera

havalandırma açıklıkları

açılmalıdır. Yaprak lekesi

11. Alkol spreyi : • 1-2 fincan % 70’lik isoprophyl alkol 1 /4 su ile

karıştırılarak kullanılır.

• Oluşturulan karışım bitkide önce test edilmelidir.

• 2-3 gün içinde olumsuz bir etki görülmezse tüm bitkilerde uygulama yapılmalıdır.

• Afitler,beyaz sinek,tripslere karşı uygulanmaktadır.

Sebahat SULLIVAN

12. Kırmızı tozlar: • Karabiber, kırmızı biber, dere otu, zencefil’in hepsi

capsaicin içerir. • Böcekler üzerinde repellent etki yapmaktadır. • Sentetik capsaicin arazide kullanılmak üzere

üretilebilir. • Yapılan bir çalışmada capsaicin’in 28 gramının 1/25’i

soğan bitkisi etrafına serpildiğinde soğan sineği’nin yumurta sayısını azaltmıştır.

• Lahana sineğinin lahana ve havuçtaki zararını da engellemektedir.

• Uygulama sırasında hassas ciltlerde tahrişlere neden olabilmektedir.

• Uygulamada havuç,lahana veya soğan sıralarına serpilerek uygulanabilir.

• Yağmur veya sulama sonrası uygulama tekrar edilmelidir.

13. Tuz spreyi : • Lahana kelebeği ve kırmızı örümceklere karşı

kullanılabilir.

• 2 çorba kaşığı tuz ile 4.5 lt su karıştırılır. Karışım bitkiye uygulanır.

Sebahat SULLIVAN

14. Kadife çiçeğinden hazırlanan sprey: • Kadife çiçeği su ve sabunla karıştırılarak bir

solüsyon hazırlanır.

• Bu solüsyon afit, larvalar ve sinekler için repellent etki yapar.

15. Isırgan suyu: • Ülkemizde Akdeniz Bölgesinde

afitlere karşı uygulanmaktadır.

16. İnsektisit etkili sabun spreyi: • 2.5 çorba kaşığı sıvı sabun (Palmolive) yaklaşık

1 lt su ilave edilerek karıştırılır.

17. Otlarla Hazırlanan Spreyler: • Aromatik otlardan elde edilen solüsyonlar bir

çok organik yetiştirici tarafından kullanılmaktadır.

• Bu solüsyonlar repellent etki yapmaktadır. Bu amaçla Nane, kekik, adaçayı gibi bitkiler kullanılmaktadır.

• Bu solüsyonlar yaprak yiyen bazı zararlılara karşıda kullanılmaktadır.

Sebahat SULLIVAN

• 1-2 fincan taze yaprak 2-4 fincan su ile karıştırılır. Bu karışım bütün gece bekletilir.

• İçerisine 1/4 oranında temizleyici sıvı sabun karıştırılır.

• Sıvı sabun ilacın yapraklara yapışmasında ve yayılışında etkili olmaktadır.

• İlaçlamada bitkinin tüm aksamının ilaçlanması başarıyı etkilemektedir.

• Gerekli görülmesi halinde haftalık periyotlarla uygulama tekrarlanabilir.

18. Lymantria dispar’ın larva gelişimi üzerine aşağıdaki bitkilerin özütleri iştah kesici ve toksik etkidedir:

Lymantria dispar

Origanum vulgare L.,

Buxus sempervirens L.,

Sambucus nigra L.,

Aesculus hippocastanum L.,

Hypericum perforatum L.,

Viscum album L.,

Diospyros kaki L.,

Ocimum basilicum L.,

Alnus glutinosa Goertn,

Achilea biebersteinii Willd.

Origanum vulgare L. Buxus sempervirens L.

Sambucus nigra L.

Aesculus hippocastanum L.

Hypericum perforatum L.

Viscum album L.

Diospyros kaki L. Ocimum basilicum L.

Alnus glutinosa Goertn Achilea biebersteinii Willd

19. Thaumetopoae solitaria Frey.’in gelişimi üzerine aşağıdaki bitki özütleri iştah kesici ve toksik etkidedir:

Aesculus hippocastanum L., Viscum album L., Sambucus nigra L., Buxus sempervirens L., Diospyros kaki L., Artemisia absinthum L., Alnus glutiosa Goertn., Origanum vulgare L., Hypericum androsaemum L. Ocimum basilicum L..

Artemisia absinthum L.

Sebahat SULLIVAN

20. Leptinotarsa decemlineata (Say.) üzerine aşağıdaki bitki ekstratları toksik, iştah kesici ve büyümeyi engelleyicidir:

Leptinotarsa decemlineata

Sebahat SULLIVAN

Liquidamber orientalis Mill.,

Ocimum basilicum L.,

Hypericum perforatum L.,

Tanacetum vulgare L.,

Origanum vulgare L.,

Sambucus nigra L.,

Alnus glutinosa Goertn,

Arum italicum Mill.,

Artemisia absinthum L.,

Achillea coarctata L.,

Erica arborea L.,

Rhus coriaria L.,

Liquidamber orientalis

Buxus sempervirens L.,

Colitea aborescens Strauch.,

Aesculus hippocastanum L..

Colitea aborescens Strauch. Rhus coriaria L.

Sebahat SULLIVAN

21. Thaumetopoae pityocampa (Schiff.) Çam Kese Böceği larvalarına karşı mücadelede kullanılan insektisit yağlar:

• odun terebentini

• kekik yağı

• ardıç meyvesi yağı

• defne yaprağı yağı

• lavanta yağı

• ökaliptüs yaprağı yağı

• lavanta yaprağı yağı

• servi meyvesi yağı

• ökaliptüs yağı

• sülfat terebentin (Kanat M and Alma MH, 2003)

KEKİK ARDIÇ MEYVESİ

OKALİPTÜS