optimizing pre- and postnatal care through mobile health ... · (voka health community mobile...
TRANSCRIPT
30/05/2017
1
OPTIMALISEREN EN ONDERSTEUNEN VAN PRE- EN
POSTNATALE ZORG DOOR MIDDEL VAN MOBIELE APPLICATIES
Prof. dr. Inge TencyOpleiding Vroedkunde Odisee Hogeschool
STUDIEDAG VROEDKUNDE
30 mei 2017
Universitair Centrum Verpleeg- en Vroedkunde (UCVV)
Korte voorstelling
• Vroedvrouw (1999)
• ASZ Wetteren en AZ Lokeren
• Master in gezondheidsvoorlichting en opvoeding (2002)
• Doctor in de medische wetenschappen (2013)
• Infectie en vroeggeboorte• Vakgroep Uro-Gynaecologie UGent
• Odisee Hogeschool, Opleiding Vroedkunde• Sint-Niklaas, lector en onderzoeker
• Universitair Centrum voor Verpleeg- en Vroedkunde• Gastprofessor en postdoctoraal medewerker, Master Verpleeg- en
Vroedkunde
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 2
Introductie: mHealth
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 3 30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 4
Wat verstaat u onder mHealth?
30/05/2017
2
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 5
(Voka Health Community mobile Health, 2014; PWC, 2014)
Definitie mHealth
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 6
(WHO, 2011)
Kenmerken mHealth
• Voorzien van sensoren om parameters te
monitoren
• Data lokaal opslaan of doorsturen naar een
centraal platform
• Diverse toepassingen, maar TECHNOLOGIE
is essentieel
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 7
(Voka Health Community mobile Health, 2014)
Kenmerken mHealth
• ‘Mobiele’ interactie en dienstverlening
tussen zorgverstrekker en zorgvrager
• Drie koppelingen
• Met een mobiele device/toestel
• Tussen zorgvrager en zorgverstrekker
• Met data
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 8
(Voka Health Community mobile Health, 2014)
30/05/2017
3
Kenmerken mHealth• Soorten toepassingen
• Voor eindgebruiker (zelfmanagement, empowerment)
• Interactie eindgebruiker met zorgverlener (telemonitoring, telecoaching, telemedicine)
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 9
(Voka Health Community mobile Health, 2014)
Wat zou volgens u de meerwaarde
van mHealth kunnen zijn?
Welke mogelijke obstakels ziet u?
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 10
Meerwaarde mHealth
mHealth
Preventie
Grotere bewustwording
Kwaliteit van leven verhogen
Verhogen betaalbaarheid en efficiëntie
GZHzorg
Verlagen drempel GZHzorg
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 11
(Voka Health Community mobile Health, 2014)
Obstakels mHealth
mHealth
Gebrek aan proactieve,
coherente en systematische
sturing
Wantrouwen eindgebruiker en
zorgsector
Gebrek aan coherent
wettelijk kader
Traditioneel ander
onderzoekskader en R&D tussen
industrie en zorgsector
Gebrek aan kwaliteitslabels voor kwaliteit, veiligheid en
toegankelijkheid
Gebrek aan standaarden van interoperabiliteit
Gebrek aan publieke
financiering en terugbetaling
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 12
(Voka Health Community mobile Health, 2014)
30/05/2017
4
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 13 30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 14
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 15
Digitale ondersteuning van de pre-en postnatale zorgverlening
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 16
30/05/2017
5
Business team ‘e-zwangerschap’
• Of ‘digitale pre- en postnatale zorg’
• VOKA Health Community
http://www.zorganderstv.be/reportages/kwaliteit-
de-spil-van-de-zorg-het-digitaal-moederboekje-33
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 17
Achtergrond en probleemstelling
• PRENATAAL: Moederboekje
• Wetenschappelijk gevalideerd, bundeling medische data, informatie en administratie
• Schriftelijk: kans op fouten, tijdsintensief, gefragmenteerde data, enz.
• POSTNATAAL
• Versnippering postnataal zorgaanbod + niet gekend door de ouders (Benahmed et al, 2014).
• Verkorting ligduur (www.maggiedeblock.be)
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 18
Achtergrond en probleemstelling
• Bezorgdheid van zorgprofessionals om de
kwaliteit van informatie vrij beschikbaar op
het Internet en via (commerciële) mobiele
applicaties
• Beperkt en vaak onvolledig
• Niet altijd evidence based
• Belang van multidisciplinaire opvolging
• Diverse stakeholders complex
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 19
Achtergrond en probleemstelling
• Nood aan een up-to-date, op evidentie
gebaseerde digitale tool om (toekomstige)
ouders te ondersteunen tijdens de
zwangerschap en het postpartum
• Efficiënte inzet van mobiele technologie kan
bijdragen aan een geïntegreerd pre- en
postnataal zorgaanbod, informatie en
communicatie
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 20
30/05/2017
6
Wat zegt de literatuur?
Zwangeren en kersverse ouders:
• Toegang tot brede waaier aan digitale
informatie over gezondheid en welzijn (Steen &
Kingdon, 2014)
• Gebruik Internet om gezondheidsgerelateerde
informatie te raadplegen als belangrijkste bron
van informatie (Larsson, 2009; Lagan et al, 2010; Sparud-Lundin, Ranerup
& Berg, 2011; Steen & Kingdon, 2014)
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 21
Wat zegt de literatuur?
• Gigantisch aanbod aan mobiele applicaties
omtrent zwangerschap, bevalling,
postpartum en ouderschap
• Gemiddeld 1200 apps in Apple store op en 700 in Google Play store (Hendricks, Ireson & Pinch, 2016)
• meerderheid van zwangere vrouwen zou gemiddeld drie zwangerschapsapps downloaden tijdens de zwangerschap (Frazer, Hussey, Bosch & Squire, 2015)
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 22
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 23
Doelstelling ‘e-zwangerschap’
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 24
30/05/2017
7
Doelgroep ‘e-zwangerschap’
30/05/2017Digitale tool pre- en postnatale zorg 25
• ALLE zwangeren en kraamvrouwen (en
partner)
• Later uitbreiding naar specifieke doelgroepen
• Basispakket gratis toegankelijk
• Afgeleide producten evt. betalend
• Transmurale gegevensdeling als prioriteit
• Uitbreiding met andere functies zoals vb. gezondheidsboodschappen
Stand van zaken business team
• Minimale dataset voor gegevensdeling (K&G)
• Online bevraging kraamvrouwen 6 weken
postpartum (Odisee)
• IT user experience, psychische weerbaarheid, tevredenheid, kwaliteit van leven, gebruik thuiszorg
• AZ Nikolaas + sociale media
• Opmaak ‘Proof of concept’ (POC) pre- en
postnatale data-uitwisseling
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 26
Bevraging bij kraamvrouwen omtrent IT-user experience
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 27
Doelstelling
In kaart brengen van het huidig Internet
gebruik, de toegang tot digitale informatie en
communicatie en behoeften en verwachtingen
hierover van kraamvrouwen
• IT user experience
• Algemeen en postpartum gelinkt internet
gebruik
• Interesse in een beveiligd internetplatform
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 28
30/05/2017
8
Methodologie en studiepopulatie
• Exploratieve en beschrijvende studie bij
kraamvrouwen ≤ 12 weken, gerekruteerd via
de materniteit van een regionaal ziekenhuis,
flyers en sociale media
• Online bevraging
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 29
Resultaten: Algemene kenmerkenVariabelen
Leeftijd (gem, SD) 28.3±3.9
Opleiding (n,%)
Lager en secundair onderwijsHoger/universitair onderwijs
37 (30.8)83 (69.2)
Pariteit (n,%)
P=1P≥2
62 (51.7)55 (45.8)
Normaal verloop zwangerschap (n,%) 106 (88.3)
Zwangerschapsduur
< 37 weken≥ 37 weken
17 (14.1)103 (85.9)
Wijze van bevallen
VaginaalKeizersnede
80 (66.7)26 (21.7)
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 30
Resultaten: IT user experience
• Alle vrouwen hebben toegang tot Internet via een
computer/smartphone
• 81% consulteert regelmatig gezondheidsgerelateerde
websites
• 80% maakt gebruik van applicaties (apps) op hun
smartphone
• ‘slechts’ 49% maakt gebruik van gezondheidsapps
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 31
Resultaten: IT user experience
• Gebruikte functies voor dagelijkse communicatie
• SMS: 90%
• E-mail: 64%
• Sociale media: 74%
• Chat: 19%
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 32
30/05/2017
9
Resultaten: Internet postpartum
94% zoekt postpartum gerelateerde informatie op
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 33
Resultaten: Internet postpartum
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 34
Resultaten: Internetplatform
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 35
INTERESSE IN BEVEILIGD INTERPLATFORM OM GEM±SD
vragen te kunnen stellen aan uw zorgverlener (te vergelijken met e-
mail)
6.3±3.3
gezondheidsgegevens uit te wisselen met uw zorgverlener 5.7±3.3
extra informatie te verkrijgen specifiek gericht op uw situatie via een
online folder
5.4±3.4
te communiceren met andere recent bevallen moeders via gewone
chat of forum
4,1±3.4
extra informatie te verkrijgen specifiek gericht op uw individuele
situatie of probleem via video
3.3±3.1
vragen te kunnen stellen aan uw zorgverlener via videochat 2.6±3.0
te communiceren met andere recent bevallen moeders via videochat 1.1±1.8
Resultaten: Internetplatform
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 36
30/05/2017
10
Conclusie
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 37
• Eerste inzichten in IT user experience van
kraamvrouwen• Internet gebruik, toegang tot digitale communicatie en
informatie en interesse in een beveiligd internetplatform
• Nuttig voor ontwikkeling van mobiele applicaties in de pre-en postnatale zorg
• Belang om de zorgvrager door te verwijzen naar
kwaliteitsvolle digitale bronnen rond
zwangerschap en postpartum• Als zorgverlener hierover samen in discussie gaan met de
zorgvrager
Conclusie
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 38
• Verder onderzoek is noodzakelijk
• Grotere studies + combinatie kwalitatief en kwantitatief onderzoek bij zowel zorgverleners als zorgvragers
• Specifieke groepen bv. bij kwetsbare zwangeren
Algemene conclusie
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 39
Algemene conclusie
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 40
• De mHealth revolutie is een feit …
WE KUNNEN ALS VROEDVROUW MAAR BETER MEE
OP DE KAR SPRINGEN
• Realiseren van geïntegreerde zorg
• Optimale en consistente samenwerking tussen verschillende actoren en stakeholders, inclusief overheid, kenniscentra, industrie, zorgsector, zorgvragers, enz.
• Aanleveren van ‘big data’ voor onderzoek en zorg
30/05/2017
11
Algemene conclusie
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 41
• Ombuigen van bestaande obstakels tot
opportuniteiten is hierbij noodzakelijk
• o.a. door erkenning, integratie en terugbetaling van mHealth diensten en producten
Algemene conclusie
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 42
• Verder onderzoek over ‘mHealth en
reproductieve gezondheid’ is noodzakelijk• ‘Harde’ en ‘zachte’ uitkomstenmaten of indicatoren
zoals • Zorguitgaven/betaalbaarheid, efficiëntie,
hospitalisaties, heropnames, ambulante zorg, enz.
• Kwaliteit van leven, preventie, tevredenheid, ‘patientempowerment’, enz.
• Marktonderzoek bij zorgvragers en zorgverleners
• Ontwikkeling en implementatie van mobiele applicaties samen met de zorgsector en zorgvragers
Toekomstig onderzoek
• Masterproef
• Screenen van zwangerschapsapps (kwaliteitsbeoordeling)
• mHealth toepassingen en postnatale depressie
• PWO project ‘PremApp’: start in oktober 2018• Ontwikkeling van een gepersonaliseerde applicatie ter
bevordering van ouderparticipatie en communicatie op een neonatale intensieve zorgen met UZBrussel en UZGent als case-in-point.
• VOKA project: POC realiseren• Zoeken naar financiering….
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 43
Contactgegevens
Inge Tency, Odisee Hogeschool, Vroedkunde,
Sint-Niklaas, [email protected]
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 44
30/05/2017
12
Referenties
Benahmed, N., Devos, C., San Miguel, L. Van kelst, L., Lauwerier, E., Verschueren, M., …, Christiaens, W. (2014). Caring for mothers and newborns after uncomplicated delivery: towards
integrated postnatal care. Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE). KCE Reports
232. D/2014/10.273/81
Frazer, C., Hussey, L., Bosch, E., Squire, M. (2015). Pregnancy apps: A closer look at the implications
for childbirth educators. International Journal of Childbirth Education, 30(3), 12-16.
Isetta, V., Lopez-Agustina, C., Lopez-Bernal, E., Amat, M., Vila, M., Valls, C., Navajas, D., Farre, R.
(2013). Cost-effectiveness of a new internet-based monitoring tool for neonatal post-discharge
home care. J Med Internet Res, 15(2):e38. doi: 10.2196/jmir.2361
Lagan BM, Sinclair M, Kernohan WG. (2010). Internet use in pregnancy informs women’s decisionmaking: a web-based survey. Birth, 27: 106-115. doi:10.3390/healthcare3020310
Larsson M. (2009). A descriptive study of the use of the Internet by women seeking pregnancy-
related information. Midwifery, 25:14-20.
Ledford, C.J., Canzona, M.R., Cafferty, L.A., Hodge, J.A. (2016). Mobile application as a prenatal
education and engagement tool: A randomized controlled pilot. Patient Educ Couns, 99(4), 578-82. doi: 10.1016/j.pec.2015.11.006
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 45
Referenties
PricewaterhouseCoopers (2014). Emerging mHealth: Paths for growth. Geraadpleegd op 7 oktober
2016 via https://www.pwc.com/gx/en/healthcare/mhealth/assets/pwc-emerging-mhealth-full.pdf
Sparud-Lundin, C., Ranerup, A., Berg, M. (2011). Internet use, needs and expectations of web-based
information and communication in childbearing women with type 1 diabetes. BMC Medical
informatics and Decision Making, 11:49. doi: 10.1186/1472-6947-11-49
Steen M, Kingdon, C. (2014, Jul-Aug). Maternity Assist: new midwifery-led digital information and
communication support system to enhance maternity care. Pract Midwife, 17(7):7
VOKA Health Community Mobile Health. (2014). mHealth als sleutel tot kwaliteit en betaalbaarheid
van zorg [Whitepaper]. Geraadpleegd op 11 februari 2015 via
http://www.healthcommunity.be/sites/default/files/u195/Whitepaper%20Health%20Community%2
0'mHealth'_lowres.pdf
WHO (201&). mHealth. New horizons for health through mobile technologies. Second global survey
on eHealth . Geraadpleegd op 7 oktober 2016 via
http://www.who.int/goe/publications/goe_mhealth_web.pdf
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 46
Interessante website
http://www.plan-egezondheid.be/
http://www.healthcommunity.be/
30/05/2017Digitale pre- en postnatale zorg 47