Ontwikkelingen in de Ontwikkelingen in de Nederlandse rechtspraktijkNederlandse rechtspraktijk

Teun de VriesTeun de Vries23 februari 201223 februari 2012

Scholingsdag voor Scholingsdag voor gemeenteambtenarengemeenteambtenaren

te Leidente Leiden

programmaprogramma

• 1. Betekenis internationaal recht voor 1. Betekenis internationaal recht voor gemeentes en rechtersgemeentes en rechters

• 2. Koppelingsbeginsel in rechtspraak2. Koppelingsbeginsel in rechtspraak

• 3. Eerste uitzondering erop in 2006 IVRK3. Eerste uitzondering erop in 2006 IVRK

• 4. Betekenis art. 8 EVRM voor bijstand4. Betekenis art. 8 EVRM voor bijstand

• 5. uitspraken 19-4-10, kwetsbare 5. uitspraken 19-4-10, kwetsbare personenpersonen

• 6. Ontwikkelingen sindsdien6. Ontwikkelingen sindsdien

1. Betekenis internationaal 1. Betekenis internationaal rechtrecht• Deel van internationale recht is geldend Deel van internationale recht is geldend

recht in Nederland recht in Nederland

• Zoals EU-recht, EVRM, IVBPRZoals EU-recht, EVRM, IVBPR

• Of als bepaling rechtstreeks werkend isOf als bepaling rechtstreeks werkend is

• Dan moet bestuursorgaan zich dus ook Dan moet bestuursorgaan zich dus ook aan het internationale recht houdenaan het internationale recht houden

• Zo niet dan kan beroep op internationaal Zo niet dan kan beroep op internationaal recht gedaan worden bij de rechter.recht gedaan worden bij de rechter.

Betekenis internationaal Betekenis internationaal rechtrecht

• Niet rechtstreeks werkende Niet rechtstreeks werkende bepalingen kunnen ook betekenis bepalingen kunnen ook betekenis hebbenhebben

• Verdragsconforme interpretatie van Verdragsconforme interpretatie van nationale wet (IVRK)nationale wet (IVRK)

2. Toetsing Koppelingswet2. Toetsing Koppelingswet

• Eerste uitspraak erover 26-6-2001.Eerste uitspraak erover 26-6-2001.• Toen toetsing aan non-discriminatie bep. in Toen toetsing aan non-discriminatie bep. in

diverse verdragendiverse verdragen• Onderscheid (nat.) niet onverenigbaar:Onderscheid (nat.) niet onverenigbaar:• -doelstelling KW aanvaardbaar-doelstelling KW aanvaardbaar• -voorkomen voorzetting illegaal verblijf-voorkomen voorzetting illegaal verblijf• -en schijnlegaliteit-en schijnlegaliteit• -bevorderen consistent vreemdelingbeleid-bevorderen consistent vreemdelingbeleid• Wel uitzondering voor personen in procedure Wel uitzondering voor personen in procedure

op 1-7-98 die procedure mochten afwachten.op 1-7-98 die procedure mochten afwachten.

3. Eerste uitzondering op 3. Eerste uitzondering op KWKW• In 2005 oordeelde CRvB over recht op In 2005 oordeelde CRvB over recht op

bijstand voor minderj kinderen met Ned bijstand voor minderj kinderen met Ned nat. (LJN AT8038)nat. (LJN AT8038)

• Begrip zeer dringende redenen in 16 WWB Begrip zeer dringende redenen in 16 WWB moet uitgelegd worden m.t.v. artt. 3 + 27 moet uitgelegd worden m.t.v. artt. 3 + 27 IVRKIVRK

• Daarvan is sprake als ouders onvoldoende Daarvan is sprake als ouders onvoldoende in staat zijn noodz kosten te betalen.in staat zijn noodz kosten te betalen.

• Toen volgden zaken van kinderen met Toen volgden zaken van kinderen met andere nationaliteit.andere nationaliteit.

Vervolg 1e uitzonderingVervolg 1e uitzondering

• T.a.v. 16 WWB sprake van onderscheid T.a.v. 16 WWB sprake van onderscheid naar nat. Gerechtvaardigd?naar nat. Gerechtvaardigd?

• CRvB: CRvB: welwel t.a.v. kinderen die niet rechtm t.a.v. kinderen die niet rechtm h.t.l. verblijven!h.t.l. verblijven!

• nietniet t.a.v. kinderen die (met ouders) de t.a.v. kinderen die (met ouders) de procedure h.t.l. mogen afwachten en dus procedure h.t.l. mogen afwachten en dus rechtm hier verblijven.rechtm hier verblijven.

• Bij non-discriminatietoets (2 IVRK) betrekt Bij non-discriminatietoets (2 IVRK) betrekt CRvB artt 3 en 27 IVRK bijzondere CRvB artt 3 en 27 IVRK bijzondere beschermwaardigheid kinderen!beschermwaardigheid kinderen!

4. Betekenis art. 8 EVRM4. Betekenis art. 8 EVRM

• Is weigering (bijz) bijstand aan niet Is weigering (bijz) bijstand aan niet rechtm h.t.l. verblijvende personen in rechtm h.t.l. verblijvende personen in strijd met art 8 EVRMstrijd met art 8 EVRM

• Uitspraken CRvB 22-12-2008 (BG8789)Uitspraken CRvB 22-12-2008 (BG8789)• Very essence van EVRM is respect Very essence van EVRM is respect

menselijke waardigheid en vrijheidmenselijke waardigheid en vrijheid• 8 EVRM kan leiden tot positieve 8 EVRM kan leiden tot positieve

verplichting om privé-leven te verplichting om privé-leven te waarborgenwaarborgen

Vervolg 8 EVRMVervolg 8 EVRM

• Daarbij hebben kinderen en kwetsbare Daarbij hebben kinderen en kwetsbare personen in bijz recht op bescherming.personen in bijz recht op bescherming.

• Grote margin of appreciation voor staat!Grote margin of appreciation voor staat!

• Concrete toets in die zaken gericht op Concrete toets in die zaken gericht op alle relevante omstandighedenalle relevante omstandigheden

• Leidde niet tot positieve verplichting.Leidde niet tot positieve verplichting.

• Wel een openingWel een opening

5. Kwetsbare personen5. Kwetsbare personen

• 19-4-2010: 2 uitspraken meerderjarigen19-4-2010: 2 uitspraken meerderjarigen

• 1e had opvang + weekgeld; rechtmatig1e had opvang + weekgeld; rechtmatig

• Aanvraag WWB; slaapzaal schadelijkAanvraag WWB; slaapzaal schadelijk

• CRvB: kwetsbaar persoon; schadelijk voor CRvB: kwetsbaar persoon; schadelijk voor gezondheidgezondheid

• MAAR: geen recht WWB; koppelingsbeginselMAAR: geen recht WWB; koppelingsbeginsel

• Er is voorliggende voorziening?? Via COA of Er is voorliggende voorziening?? Via COA of 2e zaak??2e zaak??

Vervolg kwetsbare personenVervolg kwetsbare personen

• 2e aanvraag maatschappelijke opvang ogv 2e aanvraag maatschappelijke opvang ogv WMOWMO

• Betrokkene was rechtmatig htl (procedure)Betrokkene was rechtmatig htl (procedure)

• Geen recht ogv WMOGeen recht ogv WMO

• 8 EVRM toets: ogv medische gegevens is 8 EVRM toets: ogv medische gegevens is betr een kwetsbare persoonbetr een kwetsbare persoon

• Idem: voorliggende voorzieningIdem: voorliggende voorziening

• Idem: COA (wel voorl. voorz. !!)Idem: COA (wel voorl. voorz. !!)

Vervolg kwetsbare personenVervolg kwetsbare personen

• Belangrijke toevoeging:Belangrijke toevoeging:

• Als COA geen opvang biedt dan taak Als COA geen opvang biedt dan taak voor gemeente; toelating tot voor gemeente; toelating tot maatsch opvangmaatsch opvang

• Dus soms wel mogelijkheden ogv Dus soms wel mogelijkheden ogv WMO, als COA tot niets leidtWMO, als COA tot niets leidt

• WWB??WWB??

6. Ontwikkelingen sindsdien6. Ontwikkelingen sindsdien

• 1. WWB1. WWB

• Toets aan voorliggende voorzieningToets aan voorliggende voorziening

en 8 EVRMen 8 EVRM

- Recent wijziging: 9-11-2011 (BU4382) Recent wijziging: 9-11-2011 (BU4382) en 22-11-2-11 (BU6844)en 22-11-2-11 (BU6844)

- 8 EVRM toets wordt in midden gelaten 8 EVRM toets wordt in midden gelaten ivm voorliggende voorzieningivm voorliggende voorziening

Vervolg ontwikkelingenVervolg ontwikkelingen

• 2. WMO2. WMO• Idem 19-4-10: Zie o.m. voorlopige Idem 19-4-10: Zie o.m. voorlopige

voorziening 30-5-2011 (BQ6438); voorziening 30-5-2011 (BQ6438); kwetsbaar persoon, rechtmatig, minderjarigkwetsbaar persoon, rechtmatig, minderjarig

• 3. AWBZ3. AWBZ• 20-10-10; kind; verstandelijke beperking, 20-10-10; kind; verstandelijke beperking,

autistische stoornis; kwetsbaarautistische stoornis; kwetsbaar• Rechtmatig; weigering AWBZ-zorg in strijd Rechtmatig; weigering AWBZ-zorg in strijd

met 8 EVRMmet 8 EVRM• Idem: voorl voorz 9-9-2011 (BT1738)Idem: voorl voorz 9-9-2011 (BT1738)

Vervolg OntwikkelingenVervolg Ontwikkelingen

• 4. Studiefinanciering4. Studiefinanciering

• 27-5-2011; Weigering stufi aan meerderjarige 27-5-2011; Weigering stufi aan meerderjarige kinderen (in procedure) niet in strijd met artt. kinderen (in procedure) niet in strijd met artt. 14 EVRM en 2 Eerste Protocol.14 EVRM en 2 Eerste Protocol.

• 5. Kinderbijslag5. Kinderbijslag

• 15-7-2011; geen schending 8 EVRM15-7-2011; geen schending 8 EVRM

• MAAR: schending 14 EVRM voor de groep die al MAAR: schending 14 EVRM voor de groep die al lang (rechtmatig) htl verblijft en hier geacht lang (rechtmatig) htl verblijft en hier geacht wordt te wonen; daarvoor geen wordt te wonen; daarvoor geen rechtvaardiging!rechtvaardiging!

Vervolg ontwikkelingenVervolg ontwikkelingen

• Belang van kinderen speelde Belang van kinderen speelde belangrijke rolbelangrijke rol

• Svb heeft cassatie ingesteld!Svb heeft cassatie ingesteld!

• 6. Kinderen met Ned nationaliteit.6. Kinderen met Ned nationaliteit.

• Ouders (niet rechtmatig) recht op Ouders (niet rechtmatig) recht op WWB, kinderbijslag, Stufi, WTOS??WWB, kinderbijslag, Stufi, WTOS??

• Gevolg arresten Zambrano en Dereci Gevolg arresten Zambrano en Dereci van Hof van Justitie EU.van Hof van Justitie EU.

ConclusieConclusie

• Onderwerp volop in bewegingOnderwerp volop in beweging

• Veel Europese landen zelfde Veel Europese landen zelfde probleemprobleem

• Duivels dilemmaDuivels dilemma

V R A G E N ???V R A G E N ???