ontwerpgericht wetenschappelijk onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/inleiding...
TRANSCRIPT
![Page 1: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/1.jpg)
Ontwerpgericht WetenschappelijkOnderzoek
wat is dat?
DSRG congres,3 november 2011
Prof dr ir Joan van AkenTU/e
![Page 2: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/2.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 2
ontwerpgericht wetenschappelijk onderzoekofwel DSR (Design Science Research):
brug tussen wetenschap en praktijk
![Page 3: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/3.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 3
een feestelijk moment voor de
Design Science Research Groep (DSRG)(en ook voor mij)
![Page 4: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/4.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 4
Om te beginnen deze definitie:
Praktijkgericht wetenschappelijk onderzoekis onderzoek, gericht op het ontwikkelen van valide kennis omprofessioneel handelen te ondersteunen(wordt zowel gedaan binnen universiteiten als hogescholen)
Er zijn diverse vormen van dit type onderzoek; vandaag zullenwe het over de ontwerpgerichte vorm hebben
![Page 5: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/5.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 5
wat is uw belangstelling?
een vraag:
Waarom bent u naar dit congres gekomen?
Omdat 1. praktijkgericht onderzoek mij aantrekt en ik nog niet goed weet hoe dat te doen 2. ik ontwerpgericht wetenschappelijk onderzoek doe of wil gaan doen 3 ik de methodologie van mijn praktijkgericht onderzoek wil verbeteren 4. anders
![Page 6: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/6.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 6
wat weet u al over DSR?
nog een vraag:
Hoeveel kennis hebt u over DSR?
1. geen enkele 2. ik heb er wel eens iets over gelezen 3. ik heb de algemene artikelen gelezen, maar deze methodologie nog niet toegepast 4. ik gebruik de DSR-methodologie, maar ken nog niet de fijne kneepjes 5. ik beheers de DSR-methodologie
![Page 7: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/7.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 7
inhoud
Wat is DSRWaarom dit type onderzoekToepassingsdomeinWaarom een speciale methodologie voor
dit toepassingsdomeinHet kenmerkende kennisproduct:
de ontwerpstelling (en de CIMO-logica)
Methodologische aandachtspuntenSlotopmerking
![Page 8: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/8.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 8
wat is DSR
DSR is wetenschappelijk onderzoek met devolgende eigenschappen
1. gedreven door veldproblemen (niet door zuivere kennisproblemen)
2. spelerperspectief (niet het waarnemerperspectief) 3. oplossingsgericht (niet alleen beschrijven en verklaren) 4. verantwoording op basis van pragmatische validiteit:
werkt het? (niet op basis van verklarende validiteit: is het waar?)
Design/ontwerpgericht: geen kant en klareoplossingen maar generieke kennis om hetontwerpen van oplossingen voor specifiekegevallen te ondersteunen
![Page 9: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/9.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 9
DSR complement voor EBP
DSR is discipline onafhankelijk
DSR sluit aan bij het streven naar 'Evidence-Based Practice' (EBP) of liever 'Theory-informed practice'
DSR levert de theorie die door professionals gebruikt kan worden om veldproblemen aan te pakken
![Page 10: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/10.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 10
waarom DSR
DSR levert 'wetenschap met effect': niet alleen verklaringen voor veldproblemen, maar ook alternatieve generieke oplossingen
Het gebruikt daarmee het onderzoeksparadigma van 'ontwerpwetenschappen' zoals de Geneeskunde en de Technische Wetenschappen
Weerstanden op grond van opvattingen over rol wetenschap en de rol van de wetenschapper
![Page 11: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/11.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 11
verschillen in onderzoeksparadigma's
Belangrijke paradigmatische verschillen tussen verklarende en ontwerpwetenschappen
Verklarende wetenschappen, zoals de natuurkunde en de sociologie, tegenover ontwerpwetenschappen, zoals de geneeskunde en de technische wetenschappen
![Page 12: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/12.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 12
verklarende wetenschappen
Onderzoek gedreven door zuivere kennisproblemen
Missie: begrijpen, een streven naar waarheid (beschrijven en verklaren)
Studenten worden opgeleid tot onderzoekers(willen de wereld begrijpen)
Kenmerkend onderzoeksresultaat: het causale model; waarnemers perspectief
![Page 13: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/13.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 13
ontwerpwetenschappen
Onderzoek gedreven door veldproblemen
Missie: verbeteren menselijk bestaan,het veranderen van het bestaande in een betere
Studenten worden opgeleid tot professionals(willen de wereld verbeteren)
Kenmerkend onderzoeksresultaat:principe oplossing; spelers perspectief
![Page 14: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/14.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 14
het toepassingsdomein van DSR Toepassingsdomein DSR: veldproblemen met een significante sociale component
In de materiële wereld bestaan universele, invariante en individueel gedrag bepalende mechanismen
Daarom geen verschil tussen begrijpen achteraf en voorspellen vooraf; daarom geen verschil in onderzoeksmethodologie voor verklaren en voorspellen
Door de menselijke vrije wil bestaan die mechanismen niet in de sociale wereld Menselijk gedrag is 'onberekenbaar', maar wel te beoordelen
![Page 15: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/15.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 15
waarom een speciale methodologie
Basis wetenschappelijke claim DSR-onderzoeker: de gepresenteerde generieke oplossing geeft binnen het aangegeven toepassingsdomein inderdaad de gewenste uitkomst
Menselijk gedrag is onberekenbaar. Wel herkenbare patronen in menselijk handelen door de menselijke natuur en door sociale invloeden
Maar ook: de opgave voor de professional is het voorspellen van de uitkomsten van interventies in specifieke gevallen, ontworpen met generieke ontwerpkennis
![Page 16: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/16.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 16
waarom een speciale methodologie
Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke vaardigheid (autisme laat zien hoe belangrijk en bijna universeel deze vaardigheid is)
De basis aanpak van ontwerpgericht wetenschappelijk onderzoek kan gebaseerd worden op ervaringsleren (Kolb’s experiential learning)
De strategie voor ontwerpgericht wetenschappelijk onderzoek (DSR) is gebaseerd op
geobjectiveerd en gesystematiseerd sociaal ervaringsleren
![Page 17: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/17.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 17
methodologie van sociaal ervaringsleren
Onderzoek gericht op geobjectiveerd en gesystematiseerd sociaal ervaringsleren betekent afwisselend werken in de praktijkstroom en de kennisstroom
In de praktijkstroom worden specifieke veldproblemen opgelost in de kennisstroom wordt op basis van reflectie en cross-case analyses generieke kennis ontwikkeld
![Page 18: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/18.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 18
methodologie van sociaal ervaringsleren
Onderzoeksontwerpen op basis van sociaal ervaringsleren hebben vaak de volgende karakteristieken: - serie gevalstudie (in praktijk- en kennisstroom) - kwalitatief en naturalistisch ('thick descriptions') - participatief - interveniërend - met gebruik van procesmodellen (i.p.v. variantiemodellen)
Dit kan er eenvoudig uit zien, maar is het niet
![Page 19: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/19.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 19
wat denkt u ervan?
stelling:
Om effectieve interventies voor het verbeteren van systemen met een significante sociale component te ontwikkelen zou ik een onderzoeksstrategie gebruiken op basis van geobjectiveerd en gesystematiseerd sociaal ervaringsleren 1. ja 2. nee 3. anders 4. weet (nog) niet
![Page 20: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/20.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 20
het kenmerkende kennisproduct:de ontwerpstelling
DSR is gericht op het ontwikkelen van principeoplossingen
Betreft generieke kennis: principe oplossing voor type veldprobleem
In context geplaatst door een ontwerpstelling: geeft de principeoplossing met toepassingsdomein en te verwachten uitkomsten, bij voorkeur met een verklaring (CIMO-logica)
![Page 21: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/21.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 21
voorbeeld ontwerpstelling
Ontwerpstelling met CIMO-logica:gebruik voor deze klasse van problemen-in-Contextdit type Interventie om via deze Mechanismen dieUitkomst(Outcome) te realiseren
Voorbeeld: gebruik bij het managen van virtuele teams (C) een FtF kick-off meeting (I) om via collectief taakinzicht en inzet (M) een effectief, zelfmanagend team te realiseren (O)
![Page 22: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/22.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 22
methodologische aandachtspunten
Methodologische aandachtspunten (zie boek)
- probleemstelling en vraagstelling - de CARS-logica - systematisch literatuurreview en -synthese - het vaststellen van de generatieve mechanismen - pragmatische validiteit - validatie door veldtesten (alfa en beta) en peer review - onderscheid directe uitkomst en uiteindelijke uitkomst - transporteerbaarheid en toepassingsdomein (transporteren via decontextualiseren en recontextualiseren) - diverse rollen: onderzoeker, ontwerper, veranderaar: in staat zijn te werken in praktijkstroom en in kennisstroom
![Page 23: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/23.jpg)
23
![Page 24: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/24.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 24
slotopmerking
De kwaliteit van praktijkgericht onderzoek is van zeer groot belang; goede methodologie is essentieel
Belang van methodologie vaak onderschat: "iedereen weet wel wat goed onderzoek is en iedereen is in staat om dat ook te doen"
![Page 25: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/25.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 25
slotopmerking
Wij hopen met het ontwikkelen en uitdragen van de methodologie van DSR bij te dragen aan de kwaliteit en effectiviteit van praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek
![Page 26: Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek - dsrg.nldsrg.nl/wp-content/uploads/2011/docs/Inleiding Van Aken.pdf · Het voorspellen van sociaal gedrag is een bijna-universele menselijke](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021914/5c74490809d3f287228bd994/html5/thumbnails/26.jpg)
DSRG congres 3 november 2011 26
toekomst DSR en DSRG in co-creatie
Is het gewenst om gericht verder te werken aan het in Nederland bekendmaken van DSR en om de acceptatie en het gebruik van dit type onderzoek te bevorderen?
Zo ja, wat voor acties zouden naar uw mening welke mensen of groepen dan kunnen ondernemen?
Wat zou de DSRG in de komende vijf jaar kunnen doen om aan bovenstaande doelstelling te werken?