ŞONkftr I YASAMA m i 't«!6/t

: -i... -i < U

fcv w.

ir-

:. i '••• -i

20'nci Biri«şİm 17 Aralık 1966, Çarşamba

ÎÇtNDEKÎT.ER

I, GET.EN EVRAK

II. GÖRÜŞÜLEN ÎŞÎ..ER - 1987 Mail Yılı (Devam)

Bö-fcçft Yasa Tasarısı

V

•> <

Sayfa 1920

1921-2053

V .

- 1 9 2 0 -

I. GELEN EVRAK

PROTOKOLLER

Anayasanın 90'ıncı maddesinin (2)*nci fıkrası uyar m

mca Resmî Ga2ete'de yayımlanan ve Cumhuriyet Meçlisi Başkan-

Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ilci Türkiye lığına sunulan Cumhuriyeti arâsında imza2£na$ Ekonomik İşbirliği protokolü (Başkanlığa geliş tarihi: 17 Aralık 1986) (bağıtımj:17.12,1986)

TEZKERELER

Maliye ve Gümrükler Bakanlığının 1986 Mali Yılı Ka$ım ayı Bütçe gelirleri ve Ocak-Kasım 1986 devresi Bütfce uygulama sonuçlarına ilişkin Mali Raporu (Başkanlığa geliş ;arihi': 17.22.1986) (Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plân Komitecine: 17.12.1986) (Dağıtım: 17.12.1986)

- 1921 -

- BÎRÎNCÎ OTURUM -Açılma Saati: 10,23 . 10.23

; •, . i.. • ' . . . • •• • •• •• . • ' • BAŞKAN - Meclis Başkan Yardımcısı Dr. S*i t Güvesi KATİP - Dr. Erbay Kanatlı t _

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri? Cumhuriyet Meclisinin IVinci Dönem, 2*nci T»iaınafYılının 20'nci birleşimini açıyorum. ••' i- . • ' • . . .

Lütfen ad okuyarak yoklama yapar mısınız?

(Ad okunarak yoklama yapılır.)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri;, toplantı yeter sayısı vardır. Gündem gereği görüşmelere geçiyoruz. Başkanlık sunuşu olmadığından doğrudan özel gündem maddesi olan 1987 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısının görüşmesine geçiyor, Dışişleri ve Soyunma Bakanlığı bütçesinin görüşmesine kaldığımız yerden deyam ediyoruz.

II. GÖRÜŞÜLEN İŞLER Sayın Naci Talât konuşmasına devam edecek. Buyurun

Sayın Naci Talât.

NACİ T. USAR (Gazi Mağusa) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; Dışişleri ve Savunma Bakanlığı bütçesi^doğrudan doğruya toplumumuzun, Ülkemizin, gelecek kuşaklarımızın kaderiyle ilgili bir . , « İl konunun bütçesi olduğundan ötürü bu konu Üzerinde biraz ayrıntıda durduk. Ancak öyie sanıyorum ki bu gerekliydi, bu konuyla ilgili olarak Meclis grubumuzun görüşlerini ayrıntıda ama bir bakıma da sadece ana hatlarına değiMek suretiyle konuların ayrıntısına girmeden ana başlıkları ayrıntılı tutmak gibi bir yaklaşımla sunmaya çalışıyoruz.

../1«2

- 1 9 2 2 -

Bu nedenle, dünkü birlerinde bitirenediğimiz görüşlerinizi, bugün-kü birleşime uzatmak durumunda kaldık.

i . . . i' . V

Sayın Başkan, sayın milletvekillerir batı kulübü içinde yer alışınızı ...

I \

BAŞKAN - Dinleyelim lütfen.

NACÎ T. USAR (Devamla)- Bir bakıma dünyadan kebdimizi soyut-la manın sebeplerinden biri olarak gördüğümüzü anlatmaya çalışıyorduk Biz, batıya göre nefes alıp veren küçük bir toplum vel küçük bir top-lunun devletiyiz. Görünümünüz odur, yapınız, karakteriniz odur. Biz bunun değiştirilebilmesi için uyarılar yapmak durumundayız. Bizim zaten iktidara gelinceye kadar göreviniz uyarıları yainaktır. İkti-dara geldiğimizde ise kendi görüşlerimiz doğrultusunda kendi poli-tikanız doğrultusunda işlerimizi yapacağız.

Sayın milletvekilleri; biz Amerika'nın Sesi Radyosunun bir minyatürü görünümünde şenleniyoruz hefaı kendi kanuoyundza, ben dünya kamuoyuna. Batının bâlli nihraklarının yönetici, emredici, kural koyucu nihraklarının dünen suyunda gittiğiniz kesin injıncı içindeyiz Batının çeşitli denokratik ülkelerinin bile zanan zanafc karşı çık-tığı konularla ilgilennenekteyiz.

• * 1- - - ' Örneğin Sayın Başkan, sayın nilletvekillerijböl^emizdi^ Vir

ateş kazanı kaynıyor. Bu kazanla ilgili görüşlerimiz n^dir bizin? BÖlge halklarıyla, onları» devletleriyle, bölgemizdekijulusa kurtu-luş hareketleriyle bizim bağımız, ilgimiz, ilişiğimiz ıjedir? Onlara kendinizi sevdirtmek için evvelâ bizin onları sevmemizjgereknekte-dir. Bu konular büyük eksiklik taşıyor. Akdeniz'in nükljeer silâh-ların sokulmadığı, Akdeniz*in nükleer silâhlardan arıh^Lş bir bölge olnası konusunda fikirler vardır. Toplantılar, nüzakeretLer olmakta-dır. Biz, bunlarla ne kadar ilgileniyoruz? Bölgenize |oc yakındır Balkanlar . Balkanları nükleer silahlardan armnış bir yarmada, bir bölge olnası için toplantılar, görüşmeler yapılmaktadır, fikir-ler alış verişi yapılnaktadır, biz bunun neresindeyiz?

1923

V

- 1923 - • t Lâtin Amerika'da Kontadora Grubu toplanır birtakım görüşler üretir, birtakım prensipler koyar, ortak bir politik hat tesbit eder. Biz ne kadar ilgileniriz onlar ile? Helsinki SonöÇ Bilge-si vardır. Salt Anlaşmaları vardır. En son Reykjyvik zirvesi v.ardır. Dünyamızı çok yakından ilgilendiren bu meselelerle bizim ilgi derecemiz nedir? Ha, diyeceksiniz ki biz küçük bir devlet-çiğiz, onun için sesimizi çıkaramayız. Bizden deha küçük toplum-ların oluşturduğu siyasal yapılanmalar bu meselelerle ilgile-niyorlar. Birleşmiş Milletlerde de temsilcileri kalkıp konuşuyor, irade koyuyor, görüşü koyuyor, oy kullanıyor. Biz Birleşmiş Mil-letlere üye değiliz diye kendimizi dünyanın meselelerinden siyı-ramayız, ayrı göremeyiz, ayrı tutamayız. îşte dünyada eğer bir yer açmak istiyorsak kendimize, evvelâ bölgemizin, sonra dünya-mızın, genel olarak insanlığın yakından ilgilendiği konulara ilgi derecemizi artırmalı ve yükseltmeliyiz. Dünyada hiçbir baV ğımsız devlet yoktur, bağımsızlığına yeni kavuşmuş hiçbir halk, hiçbir ülke, hiçbir deviiet yoktur ki bağlantısızlar, ile, sosyalist sistem ile yakın ilişkiler içerisinde' olmasın. Dünyada tek bir bağımsızlığını yeni ilan etmiş devlet vardır Y.i^ bağlantısızlar, Sosyalist Sistem ile dostluk ilişkileri kurmamıştır ve kurmak gibi bir derdi de yoktur, û da Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetidir, Bütün bağımsızlık hareketleri batı emperyalist boyunduruğumu kırmaya yönelik olmuştur ve bu doğasından Ötürüdür ki Bağlantı-sızlar ve Sosyalist Sistem ile yakın ilişki ve destek alışverişi içerisinde olmaktadırlar. Bir tek ilan ettiği günden kendisi-ni Batının içinde yeri olduğunu ilan eden bağımsız devlet, bizim-kidir. Kendimizi ilan ettiğim gün Batının içinde yerimizi al-f dığımızı da ilan ettik. Ondan sonra da bekleriz, gerçekten

" -İ . . / 1 9 2 *

t: j'

u

- 1924 -

m bağımsız bağlantısız olduğumuza inansınlar, bekleriz gerçekt olduğumuza inansınlar, ve bekleriz bizi desteklesinİer. Yani da-ha önceki Meclis Birleşimlerinde de söyledim. Afrika'nın şimdi açlıktan kırılan, o siyah derili insanının bizim insanımıza bir Özel düşmanlığı, kini, garezi mi vardır ki bizim yanımızda değildir.

İÇİŞLERİ, KOY İŞLERİ VE DOĞAL KAYNAKLAR BAKAM TAŞKENT ATASAYAN (Yerinden) - Hangisi ama? j

NACİ T. USAR (Devamla) - Lâtin Amerika'da elde silah dövü-şen bağımsızlığı'için dövüşen, ya da kendilerine yönelen saldırı-ları defetmek için uğraşıp duran o esmer insanların, Lâtin Amerikalıların bize Ö2el bir kini, bir gareçi, lığı mı vardır ki bizi halâ anlamıyorlar ve bize destek olmuyorlar. Orta Avrupa'da, Doğu Avrupa!da, İskandinav ülkelerince, Asya'da, Afrika'da yaşayan halkların bize özel bir düşmanlığı), kini, garezi mi vardır ki bizi anlamıyorlar, bizim yanımızda yer Çimiyorlar.

İ Neden kendimizde de birtakım kusurlar olduğunu görmezlikten ge-ı liyoruz? j

Lâtinierin, bir düşman-

Saym Başkan, sayın milletvekilleri; insanlar iftill ilişkilerinde bile kim kendine yakın, kim kendinden jızak, ona dikkat ederler, davranışlara dikkat ederler, huylaraIdikkat eder-ler, karakterlere dikkat ederler. Toplumlar, devletler de ben-zerliğe çok önem verirler, bir de çıkarlarına önem verirler.

t

./1925

\

- 1925

Dış siyasetlerinin belirlenmesindeki faktörlerden'birkaç tanadi bunlardır .BtLz konuşup dururuz gömleğimiz arkamızda paraşütlenerek Batının arkasından ve bağlantısız Ülkelerden, bağımsızlığına yeni kavuşmuş halklardan, sosyalist ülkelerden hatta ve hatta patının Şahinler Grubu dışında kalan ülkelerden anlayış ve destek bekleriz. Bu mümkün değildir. Bu çerçevede Sayın Dışişleri Bakanı ile de özel görüşmeler yaptığımız zamanlarda söyledik. Ûtiıralım nedir Kıbrıs Türkühün istediği ve istemediği. Eşdeğer uygulama-larındaki "T" cetvelleri gibi bunları yazalım bir tarafta ne istediğimiz, bir tarafta ne istemediğimizi yazalım. Ondan sonra da hep birlikte üzerinde anlaştığımız,üzerinde mutabık kaldığımız bu prensipler ve politika çerçevesinde yola çıkalım, yola koyulalım. Birlik ancak böyle sağlanır, birlik çağrısı ancak bu gibi hallerde yapılabilir. Gidelim dünyaya, her tarafa gidelim ve neyi istediğimizi neyi istemediğimizi, neden ;yana., neye karşı olduğumuzu anlatalım ve ve kendimiz* daha çok destek bulalım. Dünyaya kimseni© toprağında ve hakkında gözümüz olmadığını anlatabilelim. Dünyaya Kıbrısı V taksim etmek gibi bir fikrin güdücüleri olmadığımızı anlatalım ve Federaşyon Tezine sahip çıktığımızı, federal bir çatıda yaşamaya barış getirilmesini istediğimizi anlatalım. 0 zaman göreceğiz ki bizi anlayanların sayısı artacaktır,anlayanla çıkıyor daha da arta-caktır.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; gene daha önceki yıllardaki birleşimlerde söylediğimiz gibi yani dünyanın en usta diplomatları Yunanlılar mı, Rumlar mıdır ki dünyanın en akıllı devlet adamları onlar mıdır ki onlar kendilerini anlatabiliyorlar da

dünyanın dört bir yanına da biz anlatamıyoruz. Bizde bir eksik yan ** •

vardırtbu işte bir terslik vardır. Bu eksik yanı bu tersliği gidermek gerekmektedir. Bu eksik yanı bu tersliği gidermek

M ../1926

:!:> • i

•• ! i i. I :

L-

- 1 9 2 6 -

muhalefete çatmakla mümkün değildir. Muhalefet Kıbrıjs ftlrk Toplumunun self-determinasyon hakkını kabul etmjiyor-

' i

gay§ benimsemiyornıuş muhalefet cumhuriyete inanmıyorduş

muhalefet Rumlara toplumu satmak ve Rumların şartlarında bir barışta Kıbrıs Türklerini kurban etmek istiyormiış. Sayın Denktaş'ın ve zaman zaman Ulusal Birlik Partisinin âşyın yetkililerinin söyledikleridir bunlar.

> Daha önce de açıkladık gene söyleyim, Cumhuriyetçi Türk Partisi Kıbrıs Türk Toplumunun self-determinasy* >n hakkına sahip olduğunu çoktan beri söylemekte ve bu ıu samimiyetle savunmaktadır. Ama self-determinasyon hjakları fede-

rasyon yönünde kı Alanı imasını savunmakta ve istemektecür.BjLr taraftan bağımsız olacaksınız, başka taraflara bağlanacaksıhı^, 0 bağımsızlık değildir. Federal çatı altında bu topraklara barışı, sukunu, refahı, mutluluğu getirmek güremiz gereken dava olmalıdır. Biz bu konuda arkadaşlarımızdan ayrılıyoruz. Biz Federal Çözüm Tezinin içten savunucuları ve takip-çileriyiz. Oysa arkada^arımız çoktan Federasyon Tezirii gündemlerinden kaldırdılar, Eğer Birleşmiş Milletlerde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Anayasasının geçtiği günlerde Türkiye Cumhuriyeti Misyonu, ordaki Misyon sıkışmasa ve ordan buraya bîttakım telkinler gelmeseydi Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Kurucu Meclisi, toplumun federasyofra açık olduğunu, ilan edilen, devletin federasyona ajık olduğu

karar altına almıyacaktır, 5

i.

../1927

- 1927 -

H • <

\

îşte bu kadar birbirimizden ayrılıyoruz. Anayasaya federasyonu koyunuz dedik, koymadınız. Donra başka bir yol ile bu hususu bağladınız*. Şimdi ben tekrar soruyorum. Federal bir çözümü benimsiyor mu Hükümet? Benimsiyorsa federal çözüme ultŞınak için hangi politikayı izlemektedir? Rum tarafının KipriahU'yu görüş-* me masasına çekmek için hangi siyaseti izlemektedir? Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Sayın Perez De Cuellar'm hazırladığı barış dökümanlarınm uluslararası bir anlaşma niteliğini ka-zanması için, yani imzalannşası için ne gibi bir gayret, ve çaba ' ' • ' 1* • ortaya koymaktadır? Ben; şunu da soruyorum. Daha ne kadar bizim kendi siyasetimiz Kiprianu'nun 'ohi'leri temeline oturtulacak ve yükseltilecektir? Şunu gözlemlemekteyiz ki Kiprianu 'ohi1

dediği sürece, bu taraftaki iktidar güçlerini bir sevinç sarıyor. Ama Kıbrıs kaybediyor. Toplumlar kaybediyor karşılıklı* bölge kaybediyor. Farkında mıdırlar, değil midirler ama Türkiye ve Yunanistan kaybediyor. Bunun için biz, içten bir politika tesbit edilerek yürünmesini istemekteyiz. Ne istediğimizi, ne istemediğimizi açıkça oturalım, yazalım, konuşalım, muta-bık kalalım ve işte o zaman hep birlikte mutabık kalınan bu ana politik hedef doğrultusunda harekete geçelim. İşte ancak o zaman birlikten söz etmek mümkündür. İşte ancak o zaman toplumun bütün güçlerini seferber etmek mümkün olacaktır. Bi-zim bu konudaki uyarılarımızın Sayın Dışişleri Bakanı tara-fından dikkate alınacağına İnanmak istiyoruz.

/1928

- 1 9 2 8 -

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; bir kere caha bu Mecliste söyleyelim ki Cumhuriyetçi Türk Partisi zamarıhda

t

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetimin ilanına karşı çıkarken birtakım kaygular taşımaktaydı. Bu kaygular bugün yaşanmak-tadır . Cumhuriyetçi Türk: Partisi, Kuzey Kıbrıs Türk Cıiahuri-yeti ilanını ikili Enosis'e bir ortam hazırlayacak tehlike-ler içerdiği kaygusunu o gün taşıyordu, bugün bu kaygujnuzu ortadan kaldıracak bir ortam içinde-değiliz. Yoksa ned£n Cumhuriyetçi Türk Partisi Kıbrıs Türklerinin self-determinas-yon haklarını kullanmalarına karşı çıksmdı? Neden Cumıuriyet çi Türk Partisi Kıbrıs Türklerine self-determinasyon h ıkkmi tanımıyor diyorsunuz? Neden Cumhuriyetçi Türk Partisi :'ıbrış Türk Toplumunun bu topraklar üstünde, kendi kaderini kendisi-nin belirlemesine karşı çıksın? 0 kadar ileri gidiliyor ki bazı hallerde, Rumlar silahlanıyor, Cumhuriyetçi Türk l'artisi muhalefet ses çıkarmıyor. Neden? Haindir bunlar. Gelsiiı Rum kessin. Gelirse, öyle bir saldırı ile karşılaşırsak eğ«r, Kiprianu'nun ve Lisaridis'in çılgınlığı bir hastalık gjjbi ya-

konuş-* e, o

yılır ve gerçekten bu topraklar üstündeki sorunu silah turarak çözümlemek gibi -bir "Çılgınlığın içine düşerler^

' • • • . <

zaman ne sizi, ne bizi atyırdıitmezler, ne de biz, siz dijyece-ğiz ve olduğumuz yerde oturacağız.

../1929

- 1929 -

Onun İçin herkes ağzından çıkanı işitsin. "Herkes „ w

ağzından çıkanı kulağı duysun" atasözüne uygun. Muhalefet cumhuriyete inanmaz, bağımsızlığa inanmaz, cumhuriyetin ve

» bağımsızlığın erdemlerine inanmaz. Kimler söyler bunu? bağımlılığa yemin etmişler söyler. Gerçek tam bağımsızlık fikrice inanmayanlar bunu söyler, kime karşı? Bağımsızlığı» gerçek bağımsızlığı . savunanlara karşı. Ye şunu bi şt düşünmezler ki; işte 197$ önicesi şartlara dönüş isteyenler vardır bu toplumda. Rumlariri şartlarında barış yapmak isteyen-ler vardır bu toplumda.pumhuriyete, bağımsızlığa inanııayanlar vardır bu toplumda, diyenlerin itham ettikleri siyasal bütünlüğünün,Kıbrıs Türle seçmeninin #40»nı temsil ettifini bile oturup düşünmezler. Ve bu mesajları ile içte yıpratma

- ' .• 'i. hesapları ile, gönderdikleri bu mesajları ile aslında dünya kamuoyu önünde 1974 öncesine dönüşü özleyen £40'lık bir topluluk vardır Kıbrıs Türk Toplumu içinde, kanısını njfandırdık-larını düşünmezler. İşte birtakım hesaplar uğruna çekilen bu mesajların dışdaki etkisini düşünsün herk'es. Sayın Ti '

Cumhurbaşkanı çıkıp işte bunlar Rumlarla kucaklaşmak isterler, odur budur kabilinden lafları ettiğinde»bunlar cumhuriyete,

i w

bağımsızlığa inanmazlar, bunlar Ruma teslim olmak isterler gibi laflak* ettiğinde "bu bunlarm"yalnız insanlar olmadığım,"bu buritorm arkasında onlara inanan Kitleler olduğuma* düşünsüH. Bu kitlelerin toplumun £4O1 a ulaştığını düşünsün. Ve çektiği bu mesajlar ile £40 1974 öncesine dönmek ister kanısını dünya kamuoyunda yarattığını düşünsün. İçe dönük mesajları r i; ile dışta tahribatlar yarattığını, titresin ve kendine gelsin bunu kendisine de söyledik. Dışişleri Bakanlığ£ ütçesinde de söyledik ve gene söyleriz ve söylemeye devam edeceğiz.

Ur

- 1930 -asjf-îaK" .ulSvJtgi '.avr-

îfsIöisrfîiH »fjov,v-î< SfiÜSÖBBCÎ-S ru 'J Batının eşref

ancak tanınmamızaın. mümkün olacağını söylemi stim. j..;. v ;r\ v'.'J M:..? /:' K-'i • - --Msflfe. tanınma mı bugürikd

yarM-' buzdolabı politi

statikonun casının

V.

bili^^ia fcaaiiUBfcrSaıt&f&â i^r âiaatinde, onun istedi ile ^ ^ ; falfitt gibi işlerle »nt t ma.:.1,' 9.Lı .<.'îüi.i,Uu h •>. > • t.v^f^bnM^Î^'/îSÇj^m^^^ tanıtalım dünyaya* toplumumuzu 150fÇ)0 fg8M iis^siyastl^gâiriİâ^i^İle yaşayan bir tJplum

alım, ! şnlataü., ekonomimizi «J^»8*' atiterssc

w ' anlat

siyasal partilerimizi,

5.-fi5 ' ecîüfi 'Cf.I 'ü : | demokrasimizi tanıtalım, ŞayınAtakol'un zaman zaman bazı <ai-: i r-vy,sa.-.,,.,.. " - .

Ş^^İKSİ®*» • Örgütlerins^îusİairarâsi temaslarına ön >m 4*era£glrfi gbrt öi 'Vö ' duyuyoruz.' , >i a .r. n Bil ısr a >; ;; ^ b

nle.sntbnetf ov ıtLa- . .. .. obrü 'fosü s>; ı...;

sooho i'îBVüb oyo^ell/^ J

ote.ı\

../1931 I

Sendikaların temasları, gençlik, kadiri örgütlerinin tüiasları, gazetecilerin temasları; di|er meslek gruplarının teisliırı yaygın bir şekilde devam etilidir. Hiç kimsenin İ«t*r Kİb-rıs^a, ister Kıbrıs dışknda ama Kıbrıslıların da katlidiİi veya katılacağı uluslararası bir toplantıya» bir gBt&faefr mevziî de olsa Kıbrıs Türk Toplumundan temsiloi gitahini5 Ön-lemeye hakkı yoktur. Bu bir cinayet olur. Kıbrıai Törklerİnln temsilcileri de gidecekler ki burda bir Kıbrıs Türk îoplüitunun varoldu|v»rju, gittikleri o uluslararası toplantılarda fİM^i"-sinler ye kanıtlasınlar. Merak etmesin hiç kimae; fle^ai* tan-dasında olmayan örgütlerin temsilcileri gittikleri yeklerde vatana ihanet etmezler. Aksine vatana hizmet ederler. İşti Dev-İl1in temasları ortada, işte değerli arkadaşlarım*, W Barlaı şatodan arkadaşlarımızın katıldığı ama çok çok »al<fxri-lara i ğrayan Barış Konferansları ortada. Onlardan çıkife sonuç-lar, \ ominikeler ortada «ilUluslararası platformlardakikomini-kelert yani ortak bildirdler£, ortak deklarasyonlara "ÜJdeTasyon" sözcüğünü geçirten ilk Kibriö Türk örgütü Dev-îş'tir. Bunu da herhalde biliyorsunuz ve! bunu da herhalde kayıtlarınızda bula-bilirsiniz. İki toplumluluğu esas alır. İki toplumluluğu esas alır Örgütlerimiz, siyasal eşitliği esas alır örgütlerimiz, •flrinöi lty? azınlık kelimesini uluslararası platformların literatüründen sildi ve çıkarttı bizim örgütlerimiz. 'Ontara Denktaş Bey de, Hükümet de itimat etmelidir*

Kiprianu'nun olumsuz tutumları ortadadır. Kiprianu * asker çekilsin, anlaşma ondan sonra olsun diyor. Kiprianu bü-tün göçmenler yerlerine dönsün diyor. Son zamanlarda tırmanan

../1932 I

-.'i . t

- 1932 -

y« hepimizin de payı olan, sadece bir tarafın da değil, bütün tarafların da peyi olan, gerginlik de, gerginlikten yararla-narak Papandereu Kıbrıs'a bir Yunan tümeni göndermeyi k ifası-na koymuş görünüyor. Daha fazla askeri yığınak, daha fa::1a silahlanma, daha fazla gerginlik. Bunun nereye gideceğin , düşün-mek zorundayız. Bahtımızın rüzgarına kapılıp gidemeyiz. Oturup herşeyi görüşmek ve konulara nasıl el atabileceğimizi, ortaya nasıl bir insiyatif koyabileceğimizi tartışmak, kararlarını almak zorundayız. Gelsin canım ne olacak, biz onlardan «jlaha kuvvetliyiz diyemeyiz. Asker çıkmayacak nasıl olsa, Kip^ianu otursun., o tarafta istediği kadar. Ne zaman masaya cancağızı isterse gelir ama bu sefer geldiğinde, bizi, olduğumue : dememeliyiz. Dememeliyiz;, Dünyaya askerin neden barış « nlaş-' ması imzalanmadan çekilmemesi: gerektiğini anlatmalıyız. Dünyaya göçmenlerin tamamının' neden geri dönemeyeceğini anlat-malıyız. Bunların Rum toplumuha da anlatmalıyız. Ama Rum top-lumuna televizyonda geceyârısı konan filmlerdeki o yorumlarla seslenemeyiz. Onları ancak kızdırırız, öfkelendiririz^ llze karşı bileriz.

erde görmet

SALİH USAR (Girne) (Yerinden) - İstediğimiz odurj

NACİ T. USAR (Devamla) - Eğer sinir harbi ise muıfad edilen ve gerçekten sonuç elde etmek gibi bir dert, bir gayle yoksa orta yerde, o programlar biçilmiş kaftandır.

../1933

Aaa Rum toplumuna gerçekten seslenmek istiyorsak »lider-liklerinin tutuğu yolun te.ılikeli bir yol olduğunu ânlsrri anJfcmak istiyorsak başka yöntemler geliştirmeliyiz. Bu yöntemlerin başında da her ele geçen fflrsatta örgütleria Rum ^a&n^ftki öğütlerle temas etmesidirt konuşmisidic^f Her ele geçen fırsatta uluslararası platforumlara tema116i -göndermemizdir.Hem sadece biz kendimiz elegeçen fırsatları beklemeyelim. Otursun Dışişleri Bakanlığı, otursun Dıfâ|fte#i . . • varsa siyaset planlamacılari varSa bu fırsatlara kendimiz kendi toplumumuzda nasıl yaratabilin***, onu da düşünsünler. Sadece tuğla ve kiremit kırıcıları ' aracılığı1ile kendimizi tanıtmanın olanağı yoktur. Ba#Uı '' yollar» başka yöntemler geliştirmek zorundayız, İşimizle; gücümüzle.sorunlarımızla, dilimizle,kültürümüzle, spofrerihazia sanatımızla» siyasal partilerimiz, derneklerimiz sendikalarımızla nefes alan, yaşayan, uğraşıp duran, g«Meefh

' • * •

kuşaklara bir hayat hazırlamaya çalışan canlı capcanlı, diri, dipAiri bir toplum olduğumuzla dünyaya tanıtmalıyız önde. Dünyanın her kesimine, batısına, doğusuna, bağlantısızına, bağımsızına herkese her köşeye ama bunun için de lugatımıza dikkat etmek zorundayız. Lugatcemize, seçtiğimiz kelimelere ve değimlere dikkat etmeliyiz, hangi akorttan ses verdiğimize dikkat etmeliyiz. Dünyanın anladığı lisan, bizim bu konuşma lisanımız değil say^n arkadaşlar. Bizim bu konuşma lisanını İngiliz Lordları beğenebilirler»batının, Hiristiyan, Demokrat Partisinin, Almanya'nın Hıristiyan Demokrat Partisinin bilmen hangi şahin veya kartal grubundaki insanları benimseye-bilirler. Amerika güdümündeki Ziyaül-halc ve General Erşat gibi drektörler bizim lisanımızdan anlayabilirler.

../1934

-1934 -

Ama dünya bunların dışında ye çok büyüktür. İşte ' bunların dışındaki bu çok büyük dünyanın anlayacağı dili* ağsımızdaki dile oturtmalıyız. Savunma İşlerimiizi ;bu Meclisten aldık. Meclis konuşmazsa, anlaştık, HUkÜ jet da konuşmaz* Savunma işlerini komutanlıklar 'belirler. Böğrüdür. Ama eger sık sık artık onu da bozarak hakk .nda konuştuğumuz Atatürk ve Atatürk İlkelerini hatırlaya: .ım. Kurtuluş Savaşını Meclis ile verdir Mustafa Kemal Âtatfrk cephelarin durumu, meydan muharebelerinin durumu hattâ tek tek komutanların durumu örneğin Bekir Sami'nin ! durumu» Örneğin Ali Fuatm durumu. Zamanın komutanları Türkiye Büyük Millet Meclisinde ele alınr ve konuşurdu. 0 gelenek kalktı gittip Biz şimdi asker istedi kanunut noktasını» Tdrigülünü değiştiremeyen bir Meclis durumıjna geldik. . -1

FADIL ÇAĞDA (Girne) (Yerinden) - Düşürüldü.

NACİ T. USAR (Devamla) - Düşürüldük Sayın Çagida daha doğru deyim odur. Düşürüldük. İçtüzük kurallarını dahi çiğneyerek yasalar, askeri konularda yasalar gejçipme gayretkeşliğine düşürüldük.

../1935

!: 7 • ' • - 1935 -

Bu Haelşa kendi evlâdının askerlik süresi hakkında irada beyanından yoksuudt|r, bu haktan mahrumdur. Bu Meclis kendievlâtlarısin askerlik süresini, kendi evlâtlarının askerlik koşullarını tespit 0satten, saptasaktan sahrusdur. Nasıl en üstün organ Meclistir? Masi balkın iradeeijbttradâ tecelli ederdi, hani biz halkın iradesinin temsilci-leri İdik? Biz bunları konuştuğumuzda da gidiliyor askeri sşkşalara ya denlfor ki, ha, bunlar zaten böyledir, btiftlar askeri ifta^iz. Canım sidir, bu konularda işte kopardıkları gürültü odur. De|il. Biz sivil makasların, yani halk iradesinin herşeyin üstündf olduğuna inanırız, buna titizlikle bağlıyız ve bu konudaki görüşlerimiz bu bağlıli|ısızın bir ürünüdür. ÇÖzÜmledilersorunu. Türkiye doŞyslu gençlerin de askerlik süresini yükseltmek ile aradaklefitaiiliği

C çözüsladilar. Biz onu su İstiyorduk? Bizim bütün çabası», Tü*kiye doğumlu gençlerin askerlik süresinin on sekiz aydan ylrsi dört aya mı çıksrilsaaı İdi? Aksine'bizim bütün çabanız, Kıbrıs dofuslu gençlerin de askerlik süresinin on sekiz aya indirilsesi idi* Şiadi Türkiye doğuslu gençlerin ylrsi dört ay askere göndermeklş eşitlik sağlandı. B|itllk iyiye doğru sağlanır, eşitlik kötüye dofru>«ğ-lansaz.Bu naraya benzer? Kimimiz zeytin yeriz, kimimiz paynir. Zeytin yiyenlerin sayısı peynir yiyenlerin sayısından birse farklı. Herkese peynir diya yedireceğimize peynir yiyenlere darla ki, artık siz peynir yemleyeceksiniz, herkes zeytin yiyecek. Bu kötflye doğru bir eşitlik sağlamaktır sayın arkadaşlar. İlerletilen, ileriye götürü-len bir eşitlik değildir bu. Bunu şiddetle eleştiriri* Ve gençleri-mizin askerlik süresinin indirilmesi için zamanında Sayın Alpay Durduran'İn ortaya koyduğu bir görüşün dikkatle ele almasaısı öneririz. Sayın Durduran, belli sayıda muvazzaf asfcer İla bu açığın kapatılabileceğini ve askerlik aüresinin böylece insan a?f|ı gide-rilsek suretiyle düşürülebileceğini bir görüş olarak orta|f» Ijt*?-muştu. Bu görüş değerlendiğiİmalidir ve bu görüş çerçevesinde konular ala alınmalıdır. Cf zaman konu gündema geldiğinde biz de kandl görüşlerimizi ortayarkoyma fırsatını bulacağız.

Sayın Başkan, say^n milletvekilleri; son oîarakşi»ll*ı söylesek istiyorum. Bğer Federasyon Tezini içtenlikle sa#£nu)&»*» Hüküsetin bu yoldaki bütün çabalarının ve girişimlerinin destekçisi olacağız. İki bölgeli, iki toplumlu, toplumların siyaaal eşitliğine dayalı federal bir çözüm doğrultusunda Hüküsat har adıs atışında bizi yanındır bulacaktır. Kıbrıe Türk Toplusunun uluslarsfssi tanıması için atacağı bütün adıslarda bizi yanında bulaasktır. Kıbrıs Türk Toplusunun bu topraklar üzerinde şerefli, hayslyatli bir toplum olarak yaşaması için herkese karşı haklarının »avscml-sası uğraşında görürsek biz Hüküseti, yanında olacağız*

• ../1936

r j

f

İ l

t.;;;--1 ir i t.

W • [£ r''v

;:l ebaıi ebssMsff İRstÖa siisröM aa

jü* L

SbnrA. tUMt: •

i ı J ^ l ^ p M ^ t m M ^ M r n m m * « M ^ m M * * » ** Bü konudaki müz* . - . • _ . , .

miK

fâl yapılması gerekir, fe bu lyaaet pliortk • • * tariaı —JsdaJLitiiiid »HS zam*?- «İr. e ilra * »a Sâdece Dışişleri Bakanlığında vabut .da, " '

' .»mkt.

• ''i-itÜtM SürlM KGMl.tM.iK "U':', ' «.rtatoti't .ÜUİÇ*Ş

^ « E ^ a *v fihy^WJletveki^lerif â82 slr&si Sİjân1 A l b ^ ?ff

" ' t l ...... Dtm«|AS 6L,f^a) f ; ş m „ Ba5k^,5fYMİî:,53<lSi(

politika ortada bulunmadığı için sadece bir - iki hedef

„ S S ^ Ş R I i k t l d J i ^ d ı k i i f 10vi,t«üt .ilaamlt»*

: «te'Jttöiriffi.ıI iş- •' ev km ttc' 'uŞ "a. :$amÜİOH

! j-abrfış^s arc&s ı*ft ' nbanzuJîi'nf^b 'tlü

p'v:' . • \"-şmtArtaUutu înfm?^IqoT 'AıüT nntîr>' ıi.fy»»t$93ffi>tfitt.H itl<S

Q i l t & ı l & z & d ,abnl'îşsD ıslABt^f v<S «f.?;îüiaı.iXqoT't' dikili ; "&rnove&• atatısltad ıçıa* aiçi

.$xâs»aXö »İJdzrtSt ^i&mDHm s i d . ^ e r ü H ö ı s b a ı ç » t | î i x | « a

-1937 -

Biz Dışişleri Bakanlığının Kıbrıs konusunda pllnlayıcı bir Bakanlık olmasını arzu ettiğimiz işin bu açılardan bir Kıbrıs türk'politikası üzerinde öne-rij.er şeklinde durmaya çalışacağız. Ancak, ona geçmeden önce Sayın Atakol'un buraya Naim Süleymaneğlu1ndan bah-sederek gelmesini de ele almak istiyorum.

Ne yazık ki eğitim sistemimiz bizi muhacir bir halk haline getirdi. Sanki biz bir yeklerden kalktı* geldik ve bazı topraklara yerleştik. Bunu Türkiye'de her gtin kutlanan kurtuluş günleriyle de görmekteyiz. Sonradan Yunan işgali viya Rus Çarlığının işgali veya Ermeni iş#*li ve eaire dolayısıyle kurtuluş günleri yapılması gayet

1

doğaldır. Örneğin İstanbul Birinci Dünya Savaşı sonunda İşgal edilmesi ve sonradan İstanbul'un tşgal Kuvvetlerinin elinden geri alınması kıtlanacek bir olaydır. Ama istanbul'un j fethini h|lâ daha büyük bir şiyasal olay olarak ortaya koymak ye bunu da geliştirerek Malazgirt'ten alıp, köy köy, kefceba kasaba»Türkiye'nin her tarafında kutlamak ne anlama gel-' ir " ^

mektedir. : .

ERGlffl VEHBÎ (Lefkoşa) (Yerinden) * Kabile politikasıdır . • • t1 •••'•

ALPAY DURDURAN (Devamla) - Bugün Türkiye'lire, »flrki-ye'de yaşayan her insana, siz Ortaasya'dan geldiniz, hurfclsrı alcınız, oturuyorsunuz denmiş olmaktadır. Bunun da hemen arka-sındangetirdiği, bir gün de geri gidebilirsiniz imajı olmak-tadır. Kıbrıs Türkü de adaya 1571'de veya 72»de gelmiş, bir gün ansızdan tasını tarağını toplayıp gidebilirmişiz gibi bir anlam ortaya çıkmaktadır. Biz tarihle günün ve fiili yaşamın, gerçek yaşamın karıştırılcasına taraftar değiliz, tarihi yanlış anlama-yalım. Tarih bir takım iletişimleri bize anlatmaktadır.

../1938

- 1938 -

Birtakım gerçekleri tarif etmektedir. Köklerimizi arattırırken bazı kültür değerlerimizin nerden geldiğini de buna dayanarak öğrenebiliriz. Tarihi olaylardan da dersler çıkarabiliriz. Ama tarihle kendimizi .karıştırma kalkarsak kendimize bir yurt d» bulamayacağız. Çünkü Türklerin yurdunun neresi olda-ğunu Turancı ve ırkçı takım hâlâ daha tartışmaktadır. Bir kısmı Altayların batısına, bir kısmı doğusuna, j bir kısmı kuzeyine, bir kısmı güneyine koymaktadır.' Biz-Orta Asya'da bile yer bulunamayabilir. Türk j kelimesinin nerden çıktığı da tartışma kaldırmaktadır. Bunun hakkında kitap yazılmıştır. S'aytalar dolusu belgeler üzerinden incelemeler yapılmıştır. Bunlar:.n hepsi, değerli incelemelerdir. Ama biz tarihle yaşamaya kalkarsak hapı yuttuk demektir, üunu birbirne katıştır-mamak lâzımdır. Maalesef Türkiye'de bir gericilik am' anlamı ile bir gericilik egemen olmaya başlamıştır.] Tlarihimiz ve folklorumuz da bu gericilik ışığında ele alınmakta ve bakıyoruz Türk Musikisi veyahut da Türk Müziği sözcüğünün üzerinde bile anlaşamadık. Saray Musiki-sinden Bizans sarayından tebarruz ettiğimiz Osmanlı [sara-yından çaldığımız müzikten bahsederken musiki olmakladır, halk müziğinden bahsederken de müzik denmektedir, şjimdi de kalktık yalnız bu müzikler'çerçevesinde bütün müzik bilgim mizi bütün müzik servetimizi toplamamız önerilmektec ir ve bu Türk halkına bastırllma^a çalışılmaktadır. Bunlar hep yanlış çabalardır. Folklor araştırılır, arşive geçiilir, dosyaya konur ve eğer folklordan yararlanmak fstenirjse, çağdaş bir müzik yapmak için bunlardan yararlanıliri. Bunun ötesine gidip de folklor yaşamaya kalkmak kendine yurt aramak kendisine ulus olarak bir isim aramak gi?i boşuna çaba ve geriye götürücü bir çaba olmaktadır. İşte uzun çabalar sonunda vardığı nokta akşam televizyonda, gördük. Dört tane nota arasına sıkışmış ve insan gırtla-ğının numaraları ile yetinen halk müziği dedikleri giy, hiç alakası yok, tarihi bir değeri yok, sanatsal bir değeri yok bir müziği Türk halkına empoea etmenin sonucu ola -ak

../1939

İşte Çoluk çocuk yaşında insanların hiçbir müzik kültürü olmadan ne perişan durumlara düştükleri ortaya çıktı. En son elektroniğin verileri ile kalkılıyor ve yoz bir müzik halk müziği diye Türkiye halkına bastırılmaya çalışılmaktadır. Folklorla $a|«î» manın olanağı yoktur. Bütün gelişmiş ülkelere bakarsak folklorün silindiğini, onun yerine klasik sanat oü&lfİnitı geldiğini va onunla beraber de bir pop «fizik, halk «İliği aaa pop müzik yani o günün hafif arzularını va hafif müzik anlayışlarını kullanan bir müzik, olduğunu gördek-teyiz. Folklorla yaşamanın olanağı yoktur. Biz da tarihle yaşamayız. Bakıyoruz Bulgaristan'dan bir aila Türkiye'ye geliyor. Uçaktan iner, vatanına kavuştu ®îer toprağı. Bulgaristan'da misafir miydi? Yani bu aile Bulgaristan'da yurdu olan bir insan değil de hasbel kader Osmanlıların daha kuruluş döneminde Anadolu'dan veya fhrta Asya'dan galip Bulgaristan'a yerleşmiş olan bir aila lidi de döndü yatanına sorun çözüldü. Bu mudur doğru olaaf Gerçeğin tam bir saptırması ile karşı karşıyayıs. Bit Bulgaristan'da yaşayan Türkün Bulgaristan'da insanca yaşa-nanını ve kendi evindi1 özğjür, kendi evinde gerek din gerek ulus bütün duyguları Ve düşünceleri ile özgür olarak yaşat-masını istiyoruz. Yoksa Bulgaristan'dan Türkiye'ye t4ş in-amlar, Anavatana dönsün bu iş bitsin şeklinde bir düşün-ceyi biz yaşamaya çalışırsak, yarın Anadolu da bize yabancı bir toprak haline gelir. Bunları değerlendirmek lâzımdır. Halm Süleyman gibi birisinin yani uluslararası üne kavuşmuş, dünyaşanpiyonu olmuş birisinin yurdunu terketmek mecburi-yetinde bırakılması, günümüzün trajik bir olayıdır.

../19*»0

Ve buna karşı şiddetle mücadele etmek lâzımdır. Hifc bir ttltHede». hiç bir kişiye böyle muamele yapı İmama gını i sağla-mak için elimizde olan, geçen ne varsa hepsini de kullan-malıyız. Bu gerçegin yanında olmalı ve bunun için ııüoadele etmeliyiz, Bulgaristan'daki Türk, Bulgaristan•da, n »habiİite olmalıdır. Yoksa onu evinden al, getir, Türkiye'ye yerleş-tir, aorun çözüldü. Bu sorunu çözmez. Bunu andıracjk ve buüu çözüm olarak ' ürklye kültürüne bir takım şeyl< r yük-lemek de kesinlikle yanlıştır. Bu şekilde davranılniaması gerekirdi. İşte Snavatana hoş geldin Naim, sorun bitti. Hayır, sorun bitmedi. Bulgaristan'da Türkler vardııj. Ne kadar Bulgar Dışişleri Bakanı inkâr ederse etsin» Ejulgaris-tan'da ^ürkler vardır ve TUrKLer yurtlarında rehabili e

görev düşmektedir. Başta da elbette ki Sovyetler Birliğinim görev edilmelidirler. Bunu söylemek için bütün devletlere

düşmektedir. Kendisi kalkacak Özbekistan'da Özbek oc kabul edecek, ayrı bir dil, ayrı bir kültür altında

dugunu yaşayacak

ama Bulgaristan'da kendisinin mütefiki bir devlettî Türkler ansızdan inkâr edilecek ve baskı altına alınacak.: B »na müsa-de etmemesi gerekmektedir. Bu bakımdan âoyyetler Binliğine büyük görevler düşer, Sovyetler Birliğinin deve kuşu gibi bu sorunun karşısında başını kuma gömmesi de büyük . takın-ca lar taşır ve büyük bir hatadır. Bu hatadan dönüjLmıisini temenni etmek istiyorum. Ve Türkiye Cumhuriyeti de îovyetler Birliğiyle görüşürken elbette ki bu konuda gündem^ j etirip, bu konuda İstekler de bulunması şarttır. Bizde çaba: arımız da bu yönde hareket etmek durumundayız.

Maalesef Türk basını bu gibi konularda yanlışv davranmaktadır. Once isminden başlıyalım. Naim Süle ymanoıf, artık Naim Süleyman oldu. Hayır, Naim Süleymanof saten Naim Süleyman'dı. 0 "of" takısi sadece bir cinsiyeti belirten takıdır. Başka bir anlamı yoktur. Esas tehlike nedir? Naum Solomonof yapmışta.. Yani Türk ismi, Türkü hatırlatan ismi değiştirilmiş ve Bulgar isini konmuştur. Bunu bile hâ Lâ

./İÇ Al

- 1941 -

daha Ttlrk baaını tersinden algılamakta ve hata etmektedir Bulgaristan»da böyle olduğu gibi Yugoslavya'da da ki Türk-lerin herhangi bir Yugoslav vatandaşı gibi Özgür oldmfu Yugoslavya'de da isimlerin sonlarım bu "ev", "eviç* *oya "ov" gibi takılar eklenmektedir. Ama onlar orda Türk olarak muamele görmektedirler, tfürkç® okulları vardır, TOrkçe gazeteleri vardır ve Türkiye'ye de gidip gelme hakları vardır, herhangi bir Yugoslav yurttaşının •ej»-hat özgürlüğü olanaklarından yararlanmaktadırlar. Buüu Sayın Bvren'de ziyaret etmiş, Türkiye Kamuoyuna da mal etmiş bulunuyordu. Onun için bu takılardan değil, esas olan değiştirilen isimlerden hareket etmek gerek. Va 9(Srk Kamuoyuna da bu gerçek bilgileri vermeye çalışmak gerekmektedir. Ne yazık ki basınımız öğrenmemekte befe» kavuk bilgi, yani bir kültür birikimi yapmamakta ve hor şeyi çarptırmaktadır. Evet, Bulgaristan'daki Türkleri» Klrkiye'ye göç etme haklarının bulunması, temel insan hak ve Özgürlüklerinden yararlanmak bakımından çok büyük önemdedir. Bunu savunması Türkiye Cumhuriyeti'nin yer$n-dedir. Ancak yalnızca Türklerin Türkiye'ye göçleri İla bu aorunu çözmeye hedeflenmek yanlıştır. Türkler Bulga-ristan'da yaşıyorlarsa,Bulgaristan'la. Türktürler. Ve Bulgaristan'da rehabilite olmalıdırlar. Hiç bir baskı

w görmemelidirler, hiç bir ayrımla karşı karşıya kalma-, malıdırlar. Yoksa daha büyük sorunlarla karşı karşıya kalınacak demektir. Yarın Batı Trakya'dakileri iltica ettireceksiniz, öbür gün Bulgaristan'dakileri Türkiye'ye İltica ettireceksiniz. Arkasından sıra bize mi gelecek? Bu yanlış bir değerlendirmedir. Bunların da belirtilme-sinde yarar gördüm. Onun için üzerinde duruyorum. Naim Süleyman kendi ülkesinitt yurttaşlığını muhafaza etmeli ve Bulgar Türklerinin sbrunları çözüldüğünde de Naim SÜİSyman Bulgaristan'a #önm& hakkını da aaas olarak gendindebulunmalıdır. 'İsterse dönebilmeli, isterse dönmeyip Türkiye'de yaşamayı seçmelidir.

../19A2

Bu hakları fca! lir, azınlıklar içil* dilemekteyiz. Bı haklar mutlaka Irntün insanlar için sağlanmalıdır.

ı : Sayın 'İ3&şkan, sayın milletvekilleri; biz dd

konuya bil açılardan yanaşılmasını arzu ediyoruz ve gerçekçi davraaılmasını, gerek Türkiye Halkına gerekse bizim toplumısnuza mutlaka doğru değerlendirmenin '"> -i aktarılmasını dileriz.

Kıbrıs politikası ile ilgili değeriandirmeljere geçmeden önce bir de güncelliği nedeni ile Londya'daki toplantıya değinmek istiyorum. Londra'daki toplar tıda ortak bildiri taslâğı olarak ortaya çıkarılan tasl&k»önce Sayın Gazioğlu.tarafından Londra Türkleri ye Rumlarının çağrılı olduğu bir açık oturumda açıklandı* »ayın Gazi-oğlu bunu aldı ve okudu. 3u ortak bildiriyi Sayır Ozker Oigür, ben ve Sayın Osman örek eski heclis Başkanı ve Başbakanlardan Sayın -isnıan Örek bir komitede bulu? arak hazır-ladık, §unu Öncelikle belirteni isterim ki Londra'ya gitmez-den Önce bazı arkadaşlarımızın Frienös of Cyprus'un Rum yanlısı olduğu iddiası ile endişeleri vardı. Bu endişele-rini burda görüşerek değerlendirdik. Sayın GazıoğLu'nun da belirttiği gibi burda beni de ziyaret etti ve gSrüş alış verişinde bulunduk. Londra'ya gidip saat 11.30'de Pazartesi günü bir toplantı yaptığımızda o arada g3rüşüldü ve saatini vesairesini belirleyip arkadaşlara duyurduk. Saat 11,00'de Londra'da toplantı da yaptık. Toplantıda günden üzerinde endişeler belirtildi ve dendi ki bu gündem maddeleri bizi ' zora sokar, onun için maksatlı seçilmiş olabilir. Biz bunu değiştirelim. Ve karâr verdik hangi maddelerin öncelikle görüşülmesi gerektiğine. Ontian sonra toplantıya gittik. Sayın Fikri'nin, .'Gelmeseniz' daha iyi olurdıf sözüne rağmen toplantıya katılmamız gerektiği de orda kararlaştırıldı ve toplantıya katıldık. JOrda ilk görüşmelerde genel >larak Kıbrıs Sorunu üzerinde durduktan sonra gündem için önerdi- v ğimiz maddeleri Rumlar kabul ettiler ve oybirliği Lİe o gündem maddelerinin görüşülmesine geçtik. Bizim ginden

../19&3

Önerimiz yani kabul edildi, Onda.n sonra komite kurduk ve komitede bizim önerdiklerimiz hep kabul edilerek ortak bildiriye yazıldı. Ek olarak başka bir talepte de bulunmadık ve sonunda bildiri üzerinde komitede bulunan az önce saydığım arkadaşlar olarak biiı bildiriyi de beğendik ve arkadaşlarımızın yani tÜn katı-lanların görüşüne sunduk. Bu arada Tansal Fikri'nin bir açıklaması yayınlandı. Ve bu tabii Rumların da bilgi-aine geldi* Bizi emekli politikacılar, değersiz adaSrlat olarak ilan etti ve hiç kimseyi temsil etmediğimizi İfenrfi-mizden başka belirtti ve sonunda da işi Kıbrıs Türk fbplu-muna zarar verdiğimiz İlanına kadar götÇrdü. Bumm iterine aramızda, yani Türk Grubu arasında duygusal bir hava oluştu. Bu duygusal hava çekingenliği arkasından getirdi. THtısel Fikriye duyulan kızgınlığın yanında aynı zamanda da M r de korku yayıldı etrafa ve bu korku nedeni ile kendi güfedem önerisi olarak sunduğumuz konular görüşülmüş ve ö gfiftdem Çerfevesinde bir ortak bildiri metni bizim Türklerinde katıldığı bir ortak komitede hazırlanmış olnmsına râgmen herhangi bir bildiri yayımlamamayı bazı arkadaşlarımız tercih ettiler. Biz de oybirliği olmayan yerde bildiri olmayacağı ilkesine uyarak biz de onlara katıldık.

< 4 . 1

V

? ../1944

T

Ye «onunda Ttlrk tarafının karşı çıkması üzerine bildiri imzalanmadı, bildiri yayımlanmadı. Ama dediğim gibi Gaz^bğlu Londra'da bunu kamuoyvtrs açıkladı.

1 Maalesef bu bizim için iyi bir durum yaratmadı.

3B.;:

Sayın

Kıbrıs'tan gelen milletvekilleri, sendikacılar, gazefceci-lar îva Kıbrıs Sorununda kalem oynatan, güya etkili olan •i v yazarlar olarak bir bildiri, hem de kendi arzusu dog*ul-tusupda hazırlanmış olan bir bildiriyi imzalayamayacak kadsjp ürkek ve çekingen olduğumuz düşüncesini verdik Rumljara. Bu bizim için iyi bir değerlendirme olmadı. îngi|Liz milletvekillerine ki grup olarak biz de dahi!. olmak üzere büyük bir itibar gördük, Dışişleri Bakan!.ığı tarafından kabul edildik, Leydi young bize Rumların CuelLar Belgesini imzalaması gerektiğini Rumların öntnde açık ;a ilân da etti. Yani bizim politikamızı destekli (di. Ondaı sonra parlamentoda Dışişleri Komitesi bizimle j;ö-rüştl, karşılıklı görüşler ileri sürme fırsatını bul<uk. Bir cismi Kıbrıs'taydı, temaslar yapıyordu. Biz de oıda, Dışişleri Komitesinin odasında onlarla görüşme imkâna bulduk. Bir de Uluslararası Parlamentolar Birliğinin İngiltere parlamentosundaki odasında da bir resapslycna

« w

Çağrıldık ve ağırlandık. Yani hem parlamentoda, hem c e . .. Dışişleri Bakanlığında ağırlandık. Kıbrıslı Türkler ce bu heyetin yansıydılar. Bize itibar gösterdiler. Ûncan sonra da Tansel Fikri'hin bir çıkışı nedeniyle bir bil-* diriyi imzalayamayacakfkadar, kendi önerilerimizin altına, kendi önerdiğimiz günd&m dolayısıyle Çıkmış olan önerile-rin altına imzalayamayacak kadar, imza atamayacak kadar çekingen ve korkak olduğumuz da anlaşıldı. Nerden oldu bu? Biz küçük düşürüldük, maalesef küçük düştük biz. Şu «adar kaymak tabakası gibi bir grup, bu duruma bir temsilcilin

/1945

- 1945 -

• î . ' : i i • çıkışı dolayısıyla düşüyorsa, bir şeyler var bozuk o lanı • Onun üzerinde de durmak gerekmektedir. Sayın Atakol diyor ki parçalanmış toplum görünümü arzetmememiz lâzımdır. Zararımıza olur. Güzel ama, parçalanmış toplum görüntüsü bizim ülkemizde iktidar tarafından yaratılmaktadır. Sayın Denktaş başta olmak üzere, bütün iktidar çevreleri ta?pfi|-dan yaratılmaktadır, denilmektedir ki bunlar şucudur', bunlar bucudur, bunlar oraya bağlıdır, bunlar satacak, bunlar egşcek, bunlar haindir. Her gün bunları söyler durur iktidar. Ve sonuş ne olur? îşte böyle olur sonuç 4a. Bir çekingenlik başlar, bir psikolejik baskı başlar ve bir takım insanlar' özgür düşünceden yararlanarak toplumun geleceği için bşa- V kıda bulunmaktan kaçınırlar. Kendi kendilerinin düşüncele-rini bile sınırlama durumunda kalırlar. Kendi önerisinin altına imza atamayacak kadar aşağılanmayı da kabul eder dUruma getirirler. Biz her boyutta hatalar yepmaktayız. Bir, demokrasi çeşitli fikirleri ortaye çıkmasına olanak verdiği için kutsal bir rejimdir. Bundan sayısız faydslar çıkar. Onun için demokrasi önemlidir sonuçları bakımından. Biz bunu halkımızı bastırarak engellemekteyiz. Düşünce öz-gürlüğünü tehdit ve baskiyla önleyerek kendi politikamıza zarar vermekteyiz. Kıbrıs Söt-ununa, Kıbrıs Türkünün ölüm kalım savaşında, her tütfîü düşüncenin ortaya çıkmasına kendi elimizle fırsat vermiyoruz. Sadece yüreğini eline alan insanlar görüşleritti söyleyebilmektedirler. Büyük bir dar boğaz içerisine itildik özgürlükler bakımından. Bu tehdit ve baskı politikasıyla. Ve maalesef bu durumlara düşürülmüş olduğunuz da bütün dünya tarafından gözlemlenmektedir

../1946

I

'jr

- U

yaptı ve d; .yor e aş-

x.ü: . .... bir bas ın toplantı , i' •. \bst i - n i iman. zaman doruk, zaman zaman zir\ t. yıi: S ı u l - i n l.Lûı r l ...:1er a r a s ı ^örüşrn^îerde y a p ı l a n ani »«İRrjın içorigi varr'dı. Bu- ortak "bildiride ve iki cüıjıl€ s u n r a ' d a d iyo ı* j . i İmza atmadık al -ç ına. Ve imza atmaıfeaj/ı da marifet , 5 1 b ! de sunmaya çalışmaktadır. Biz iki liderin imzaladığı anlaşmalardaki hususların altına imza atamaya-cak duruma getirildik. Nasıl oldu bu? Elbette, Sayın Denktâş oturdu, Kiprianu ile bir anlaşma yaptı, bastı Altına imzasını ve on doktalık anlaşma ilân edildi. Biz O anlaşmadan bir tanesini ağzımıza aldık, dedik ki a< a-û2.n dedemeiitarizasyonunu, askersizleştirilmesini isti-yoruz. Vay hain olduk. Bizi öyle bir duruma getirmeye çalışıyorlar ki liderlerin altına imza attığı şeyleri dahi savunsak vatan haini alabiliriz. Yani ne zaman vaitan haini alacağımızı, ne zaman olamayacağımızı b i l e bilemeye-cek haİe getirip bir baskı ve tehdidin a lt ımda ezmek istiyorlar. Ondan sonra da parçalanmış toplum görünümü arzedi^oruz, arzetmeyelim, bu bize zarar v e r i y o r diyor Sayın Dışişleri Bakanı. E siz zorla a y ı r ı y o r s u n u z parça-lanmış 'görünmeyi zorla istiyorsunuz. B i r resmen kabul edilmiş politikayı savunanları- bile vacan haini ilân ederek zorla bir parçalanmış toplum görüntüsü veriyorsunuz. Yönetim olarak, Kıbrıs Türk Yönetimi o l a r fi: bu görüntülü veriyorsunuz. 1976'larda 77'lerde yabancı basın Kıbrıs geldiğinde bizi ziyaret ettiğinde sorardı, siz Ttîrlc Ordu-suna karşıymışsınız. Burda ordu mordu istemezmişsiniz. Nerden duydunuz? Sayın Denktaş'm demeçlerinden o zamanin Zaman Gazetesi, ve sairelerin yayınlarından öğreniyorlardı ve gelip bize soruyorlardı. Bu 78'lerde 79'larda bitti, Artık gelip bize sormuyorlar. Yani bu konulardaki fikr: mizi biliyorlar, bizim mevcudiyetimizden d o l a y ı Türk Ordusuna karşı bir muhalefet, bir direniş olmayacağını gördüler ve artık bu konuları açmıyorlar. Ama b iz im

./İ947

< l

>' ' - -

yOS&tiıblmiz hâlâ" daha ayni konuları deşmeye çalışmakta ve v parçalanmış toplum görüntüsü vermeyi temel politika olarak

vyjpfrŞÇğÜÜ&ır. ŞO*de finlattım, genel görüşme sırasııg* : neler yayınlandı. 81»de tekrarlandı ve hâlâ daha her fırsatta ifcat edilip ortaya konmaya " da çalışılmaktadır. BsMc İd fcttriu »Öylerkefı Sayın Atakol önce kendi yöîıetilhine,

< kı^di partisinin yayın organlarına ve Say m Denkt*# > a < f unu benimaetmesi şerekmektedir. Zorla parçalanmış toplum

yaratmayalım. Resmen açıklanmış politikaları kabul edenleri, kabul etmiş olarak kabul edelim. Önce

{J ... QiaçUm sonra parçalanmış toplpmgfc. ., ' rfUOpıO verilmek istenmezse^ elbette ki parçalanmış toplj m

% l rffiıtüaü verebilecek olan unsurlarla, yani muhalefet jınHîileriyİ'e ve varsa parti olmayan gruplarla da görtl|v : l^l^y^rif^çM» girmek ve açık bir politika islemek geınık-mektedlr.far -mıdır böyle bir politika? Yoktur. Politika ne demektir? Once onun tanımını yapmak lâzımdır maalesef. Ç0nkü> yıllardan beri söylüyorum ve bana gelen yanıtlar politika sözcüğüne yakışır bir yanıt alamıyorum. Politika belirlenmiş bir hedefe götürecek olan önlemler toplamıdır. Tedbirler töplâmıdır. Yani belirlenmiş olan amaç veya ameçl«rr hiçbir şekilde politika değildir. Onlar amaçtır,

götöreoek olan yollardır politika. Ve bu yollan da elbette ki amacı benimseyenler arasında bile farklı farklı olabilecek, zaman zaman bu yo&lar çakışacak, zariftin zaman ayrılacak, zaman zaman kesişeceklerdirler.

MLLÎ EGÎTÎM 1E KÜLTÜR BAKANI SALİH ÖD ŞAR (Yerimden) -Hedef birdir ama.

•:. . - ,. , . ^ r : ALPAY DURDURAN (Devamla) - Hedef bir o3n biliri j$irkaç da olabilir. Örneğin şu anda Hükümetin ve Sayın penkt^ş • m hedefinin bir mi olduğu, birkaç mı olduğu tartışma kaldırır.

• * i

../1948

Örneğin federasyon istiyoruz. Aha federasyon adini ağzımıza almadsğınaz bu bir gerçek. Hükümet Prog-

• f ' ramına koymadit bu da bir gerçek. Sayın Atakol preldi I

buraca uzun uzun konuştu "F" bile demedi. FederaSycnü bırakın bir tarafa "FM bile demedi. Ama bir şey yar

ili sözlerinde. Şimdi çok ısrar ederaek niçin federasyondan *î • bahsetmedin diye bize kendisi de herhalde onu hatırla-tacalctır işte Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin tananması. antlaşma olanaklarına artırır, antlaşma şartları yeratır, kolaylaşır. Bir antlaşmayı koliaylaştirır demektir. Örneğin tanıbma ve eşit muamele görmesi Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuri-yetimi barışı tıkayan yolları açar. Bu sözcüklerle ifade ediyor görüşünü. Nedir barış, bedir yol, nedir titandı? Amâcı neydi bu yolun dâ bu ybllar şimdi Kuzey Kıbr: Cuıl&huriyeti tanınırsa iveya eşit muamele görürse ştç: lacaktır? Bu federasyon olmalıdır diyeceğiz. Sayın Atakol'ü <

s Türk

â fazla sıkıştır irsal* herhalde o da aynı şeyi söyleyecektir. Bu: da bir temennidir belki. Ama bir şey var orta yerde İiz fede-rasyonu mu ana amaç olarak kabul ediyoruz? Tabii aifaç<lar hiyerarşisi var kim daha önemlidir. Federasyon mü yoksa Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetihin tanınması veya eşit muamele görmesi midir? Çünkü tanınma da bir amaç mıdır yokııa Kıbrıs Cumhuriyeti ünvanını haksız yere taşıyan Rum Yöneti-minin Kıbrıs Cumhuriyeti olarak kabul edilmemesi m Bunlar da hep bir hiyerarşiye girebilmesi gereken Dolayısıyle görüleceği gibi bizim amacımız bir değ.1, bir çok olayı bir belirsizlik İçerisinde bulunmaktayız. Ve rımızın adını da belirtmekken kaçınmaktayız. Eğer

. amaçtır? vususlardır.

bazı amaçla îiz eşit

V V v ; ; 1. - 1949 -•fit muamele görmeyi, arkasından devlet olarak tanınmayı federaayon için düşünüyorsak» yani federaayona ulafaakan bizin anacınız bunu da elbette bir değerlendirmesi yapı-lır ve denir ki şu şu menfaatleri sağlayacağı için Kıbrıs lumuna budur bizim için daha önemli olan amaç, o zaman aşi$ mua-mele görmek ve Kusay Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin tanınmKİı federaa-yondmnönce gelen» düşünülen bir amaçtır va daha az önfeîiidsİir, ondan daha da az ÖnemlisiKıbrıs Türklerinin eşit olarak muaf^e+^örm^si-dir. Dolayısıyla bir hiyerarşi kendiliğinden ortaya çıfcaeafcfır. Peki bunlarıben ai yapmalıyım? Ben mi bunları degarlandiriİ tırtaağımı koklar gibi tahminlerde bulunayım? Hangi politika üzarinde-birleçece-ğiz, hangisidir önemli bu amaçların ve bu amaçlara varmak vtaşln düşü-nülen politikalar nelerdir? Bunları oturup tartışmaliv* bunlar üza-rinda kimler hemfikirdir değ|ldir diye tablo ortaya koçMKl^dır. Bun-lar belirsiz olduğunda elbetie ki bir karışıklık ortadakibıslmnncak ve süreklibirkörd*|üşü haline gelecektir Kıbrıs Sorötti Pİfîtikamız. Onun için işte elbirliğiyle hareket edelim, dış politilşş ç#k önem-lidir, dış politikada hep birlikte ses vermek gerekiraizi»ri »ae-leaaf sonuç verecek olan sözler değildir. Açıklık olanyanf erdebir-İlkte olmaz» Birlik ancak serbestçe düşüncelerin ortaya kanabildiği bir yerde aarbaat insanların, özgür iradeyle vardığı bir birliktir. Ancak bunun bir önemi vardır. Yoksa bastırılmış* sustu tıl İş topluft-larda hap beraber hareket ettiği varsayılır. Varaayılı^ aşa asimde toplumun desteği var mıdır, yok mudur belli olmaz vehAçbir zonan bundan bir görüş çıkarılmaz. Biz istiyoruz ki birpdliiîkamız

olsun. Bendizdim hiyerarşi olarak Hükümetin böyledüşAneeılğİ'ni tahmin ettim. Yani önce-eşit* muamele talep etmek, \ arkaaından Kuzey Kibris ürk Cumhuriyeti«ni teniBeya ba|la*isı

l • ' • ' ••• •••• s-• l .••••• ; •. :

•İ. *

../1950

- 1950 - :|.2

fre ondariı sonra da federasyonun kurulması. Belki ondan ön3e %İjİ de Konfederasyon düşünülmektedir* çünkü .onu da ara s Lrâ s^Hrediliyor. Yani gediğinizde bizi bulamayacaksınız. Yşr tterde bulacaklar bizi? Konfederasyon görüşme talebinde bulacaklarınış bizi. Bu sözleri de dinliyoruz. Dolayısıylfe konfederasyon,arkasından federasyon, bunu varsayarsak, amaçları dizersek hiyerarşik olarak bunlara nasıl varacağız? Bunlara varılması için bir takım politikalar uygulanmalıdır, tartıştık mı bunları? Zikretmedik dahi. Güzel, amaçlarım:.s tnaoiLar olabilir ama, kim bizi bu amaçlara ulaştıracak?1 Kim bu politikaları uyg ılayıp bunları gerçekleştirecek realiae edecek? Hükümet ve Sayın Denktaş bu işi yüklendi sırtım götürüyor. Kıskançlıkla koruyor sırtında bu konuyu. E güzel. Ne yapıp da varacağız bunlara? Tek bir şey söyledi Sayın Denktaş şimdiye kadar bize. Bunu Hükümet ortağı olduğumuz o talihsiz dönemde ısrarla istedik görüşelim Kıbrıs Sorununu, görüşelim, görüşelim ve Sayın Denktaş nihayet Hükümetin tumba gitmeye hazırlandığı dönene yakın,bize bir randevu verdi ve iki partinin tem-silcileri, iki koalisyon ortağı Sayın Cumhurbaşkanıyla, görüştük.Görüştüğümüzde maalesef durum şuydu: îşte dedi Sayın Başbakan, Durduranın size söyleyeceği bazı şeyler yarmış» Biz Kıbrıs Politikasını görüşmeye gittik, Sayın Başbakan dedi ki Durduran•m size söyleyeceği birşeyler varmış. Yani benim bir meselem var, onlar da geldiler tofenimie beraber Cumhurbaşkanının karşısına oturdular ve görüştü* Elbette bu şartlar altında ciddi bir görüş * me olamaz. Sayın Cumhurbaşkanı niçin Durduran*m karın ağrısıyla uğraşsın. Hükümetin bir karın ağrısı var mıydı? Y6k; Hükümetin başından bir görüş çıkmadı. Dolayısıyle ' biz bazı görüşlerimizi anlattık. Sayın Denktaş bir kıs-manı hoş karşıladı, bir kısmı hakkında da bazı değerlen-dirmelerde bulundu ve biziin Hükümetin dış politika giri-şimi orda bitti. E böyle görü teıe mi olur? Böyle çalışma! mı olur? Sonuç: Sonuç sıfır olur tabii. Bunun sonucu anca|c böyle olabilirdi. Sadece bazı görüşler söylenmiş oldu.

../1951

- 1951 -

a

O aradalSay uı Cumhurbaşkanı işte Durduran hap beni sizlikle itham adar dedi. Ama benim politikam vardır, meyeceğlm j&litikasını, bana o izni vermedi ama, federaajfony on^an «moe konfederasyon, ondan önce tanınma, ondan (taüıa Onca da yan^: *n yüksekten başladık, geldik eşit muamiİÜr görme ş.< klinde bir hiyerarşi değil, başka bir şey zikredljplİf Beni bİ PİâaSdı^İMdı-Kıbrıs Türkühün politikası$edikr lerij^ı kındapolitika değil, amaç olan bir takım değer- ; , lend^çı ler b^kkmda beni inandıramadı, İlerde kâİdı^ başkalaj uıı inandıracak da .bundan bir politik destek sj-v*'

leyen politikalara kimse deştek ^ iiJÖâ bfıP^he ykrsa »amaçlarınızda politikalar r ^

bil^ şl^he 'varsa, sizin zayıflami^* mah- 3"' kûmdur* Politika olarak tak ortada olan şey İslâm rlftf^İm^ÜişİcÜer kuracağız ve bundan aldıjfcım dasjte^l^ neyse $qrin kafasındaki amaca doğru yürüyeceğj . İslâm ülkeleri diye bir ülkeler topluluğu var raıdİ1r¥&c^;ı3)İ gün Arafat toplantıya çağırdı kendilerini, dört tanesi gitti he^si. Birbirinin gırtlağını sıkmaya başlamış olşn,'

ülkeler ">! S f (Tî VX'

Arap ülkeleri var. Bir de onların yörj^ff|>rt*cd*l*g*a bölünmüş, parçalanmış, onüri dışın*

^ _ ülkeleri bloku diye bir blok yoktufr. k bir noktada birleştiler. Nedir o birle||i)p.şır|i

dhn-oıc

"ÎİBi M r adim atmayın. Taraflara Kıbrıs»ta ça rıdai, ^ b#lwrMfularve dediler ki yeni bir adım atöiâyın. TâbÖP " - ^

Onu da yazdılar oraya. Bigi^ çok seviyorlar^ amayeni biri adım atmamıza da vkarfitl^l^rf d f ^ ' T İ ^ tttkeİeı^ Konfereâsı a bir karar aldı ve yayınladı*] Önfcmiçitt İsl&n ülkelerinden bir şey be^- .— s.

diye bskaay*pr lU^-^bSM

lei^I-u

mm

140İ&

S. • : .'...îîıâT. ••sejt Î*£.

• i t« ../1952

~ 1952 - •

hang.. ülkeler diye bakmak gerekmektedir. Maalesef politika bu kadarsa»zaten bu herhangi bir çözüme yet-mez iir de herhangi bir şey gösterecek durumda değild4r bizei Yani'amaçlar belirsiz, ben kendim dizdim bir

l ••'•••''.] iye:*ftrşiye sokmaya çalıştım bir anlam vermeye çalışta bu konuda yardımcı; olmadı Hükümet veya Sayın Denk

lan

kart

Bana Bir de politika olarak da tek bir unsur var, başka bir yok. Bir de bazı şeyler çıkıyor orta yere Sayın Cumhurbaşkanı demi ki Biatinin bölgemizdeki güvenlik çıkarlarının i) i far-kındayız. İyice biliyorduk biz bu çıkarları ve her Zan an cftı-

m. taş. şey

görüşmeye hazırız. Batının güvenlik çıkarlarını görüşi e-ye hazırız. Buyurun görüşelim her istediğiniz anda. Açık

veriliyor.

İşte maalesef Türkiye basını onlarca yıldır bir türM dür tutturdu gidiyor. Türkiye'nin önemi. Akşam te yonda gene onu duyduk. Türkiye'nin önemine uygun olmalı min için önemi? Bizim için önemi başkadır. Türkiye insi Önemi başkadır. Yurdu, fevi.;Bu Türkiye'nin önemi kimin getirilmeye çalışılmaktâdıri Amerikalı için önemi? tİATp önemlileri sürülmektedir» Ne olacak? Yani Amerika ve için Türkiye önemliyse ne olacak? Bu önem ödenecek? Onfem sadece salt uygulanmayan bir önem ödenir mi? Ödenmez.! Mfenfaalb sağlarsanız karşılığını alırsınız. Ve nitekim Amerikanj-Elçiisi ilki kez Türkiye'de açıkça söyledi bunu. Hem de Amerikajı Türjc Dostları Derneğinde ve NATO Grubunda tartışıldı. Bunu ^öyledik,

eviz-ymış. rçi-

r ^ nı ijşİn de için dile için

H- :: • ürkiye

./1953

1953

Dedi ki güzel ama Türkiye bizim için önemli, Amerika V

Türkiye için Önemli değil mi? Ve dengeledi bu konuyu kapattı.

Son Amerikalının açıklaması dah* açık. Diyor ki biz desek İt Valgtçtlk Türkiye'den çekiliyoruz, siz diye-ceksiniz ki anan gelin.' Saptaması Amerikalının bü.Ortan İçin kendini birçlu hissetmiyor Türkiyef^e karşı. Ama Türkiye "halâ daha benim önemim, benim önemim diyor. Neyi satıyoruz?. OnanUzi satıyoruz. Kimin için? Başkaları için önemini satıyor. Bu yollarla bir yere varmanın olanağı yoktur* Bunlar karşılıklı çıkarlara dayanan konulardırlar. Ve birbirlerine salladıkları ^ararlar ölçüsünde ele alınmalıdır. Batının bölgemizdeki güven-lik çıkarları. Hangi batının? Batı halka halka, iç içe olirn çok partili demokratik düzenin yarattığı sonuçlar olarak, birfok varlıktır. Kime ne sağlamayı öngörüyoruz? Burda karanlık bir açık kart oynanmaktadır. Ve maalesef bu bir tek şeyi ifadeedefcilir bugünkü Türk insanında yaratılan ideolojik bakımdan bir üğk şey ifade edilebilir* îşte Nato•ya, Amerika'ya vesaireye, < ra* lke-lerine karşı çünkü büyük bir çatışma vardır. Bir yardanöfcerisi vardır. Biz yardim edeceğiz Arap ülkelerine toarşı, bunlara. Bu çıkar orta yere başka tfir ştey çıkmıyor maalesef. Örneğin Sayın Fikri, ön maddelik bir şey hazırlamış Sayın Denktaş*!/ Sayın Denktaş. da Londra'da görüştükten sonra bunları İngiliz kamuoyuna duyurmuş.

MUSTAFA HACIAHMJ2T0GLU (Girne) (Yerindan^ - Say*» Ftkri? • " ' •' if

ALPAY DURDURAN (Devamla).- Tansel Fikri.0 da bir fnrde Batı ile Isl&m Dünyası arasında köprt) olmaktan bahsedilmektedir. Biz Batılıyız, biz, Batılı bir ülke olarak İslâm Dünya*»» bir köprü kuracağız. Bu köprü tankların üzerinden geçeceği portatif çelik bir köprü müdtir? Yoksa dünya uygarlığının gelişmesi için Batının kültürel değerlerinden bir kısmının da Ortadoğuya bakli için köprü olacağı. Biz hangi halkasıyla Batının kedimizi özdeşleşmiş sayıyoruz? Demokrasisiyle? însan haklarıyla? kültürel değerleriyle, müziğiyle vesairesiyle. Hangi halkasıyla bütEtoOCk içerisinde olduğumuzu idddia ediyoruz ve hangi köprüyü kumcağız?

= - 1954 -' f

Bu İkisini yan yana koyduğumda ki ikistö de aynı dönemâe Londra»da söylenmiştir, benim gördüğüm yalnız bir tanl Çelikklprüsü gibi-bir savunma çıkarı, yani bîr savaş amaçlı, Arap ülkelerinin bir kısmına karşı yönetilmiş olan bir tehdit olarak köprü olmaya çalışıyoruz. Bu Ûztlnttl verici blrşeydir. İslâm ülkelerine karşı efandkm iyi niyetler ve dayanışma belirtileri göstererek bunda ı Kıbrıs sorununda yararlanmayı düşünürken, bir taraftan da bunları söylemak ne anlama gelir, ne işe yarar bun-ları değerlendirmek gerekmektedir. Bizim tam tersine çok partili demokratik düzenin dünyada yayılması için çaba harcamaya önem veririz. Ve Türkiye'nin müslüman İnsanlardan oluşan halklara şeriat gibi kalıplaşmış ve jdon-durucu kurallar yerine,çağdaş hukukun aktırılabilmesi için yardımcı.olmayı öngörürüz. Biz,Atatürk'ün müslüman insanlardan oluşan halklara örnek olan"laisizminiMakt tarmak gerektiği düşüncesindeyiz. Eğer Suriye'de yaşayanı İnsana karşı bir borcumuz varsa, bu borcumuz bizim o i İnsanların da özgür bir şekilde yaşamalarına yardımcı olmaktır. Suriye'de gece oldu mu,tanklar yolları işgal eder. Böyle bir devlette "yaşıyor Suriye insanı. Eger bir borcumuz varsa Suriye; insanına karşı, bu borcumuz orda da bu devrimlerin bir an önce gerçakleşmesini sağ-lamak için yardımcı olmaktır. Bu açılardan bir köprü düşünülüyorsa, bir-kültür köprüsü, bir uygarlık köprüsü düşünülüyorsa bu konuda dünyada büyült saygınlık uyan-dıracağımız aşikârdır. Ama onun yerin© burdan kaîkıp da Lübnan'ı bombarduman edecek savaş gemilerine yataklık etaeyi düşünüyorsak«büyük hata ederiz ve unutmayalım ki Kıbrıs'ın bağımsızlığı ve bağlantısızlığı hem Türkiye tarafından benimsenmiş, ilân edilmiştir. Hem Yunanistan tarafından, hem ikililer tarafından ilân edilmiştir. Hem de Batılı ülkeler tarafından da benimsenmiştir. Onun içi ı bu gibi çağrılarımızda hep havada kalmaktadır. Bir netic de bundan çıkmamaktadır. Gelin size üs vereyim dedeniz gelmeyecekler. Bunu görüp yaşayacağız. Boşu boşuna kendi

1955/...1

- 1955

kendJİıizl ekspoze edip de kendi politikamızı yaralaımıyslara. Bu yajklış bir davranıştır, kesinlikle bunların terkedilmesi gerekir. Muhtacız, oturup konuşalım, değerlendirelim ve

karşılaşabileceğiz, bunları olsun görelim de züan böyle demeçler verip de sağa sola vurmayalım* BinJ.

aersş^ijaaym gibi nere çarpacağı belli olmayan bir yöne-tetmesinler.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; hem Hmicr^ caman birbirlerine karşı harekete geçtikleri, bir-

birlerini şiddetli eleştirileri ve Güneyde büyük bir mücadelenin bulunduğu yazılıp çizilmektedir. Ama hiçbir zaman da bırakılmayan bir husus şudur: Rumlar hep birlik hal liftledirler. Ve Sayın Atakol da Rumların tek sea ver-diğimi söylüyor. Türk askeri çıksın. Türk Garantisi sulan-dırılsın, "ÜÇ özgürlük"uygulansın. Merden çıkıyor bu? Bütttaj dünya ülkeleri farkındadır ki Güneyde büyük görüş ayrılıkları vardır. Kendi aralarında da şiddetli bir mücadelenin olduğu çşikâr, karşımızda cereyan etmektedir. ÎŞte: görüyoruz, Kliridis anlaşma yopilsin, Türk Askerinin sayısını indirmeye yardımcı olur. Üzerimizdeki baskı azalır, ondan sonra da zaman içerisinde bu Ordu hakkında da tedbirler alınır ve bu.anlaşmanın uygulanmasına göre gelişir diye demeç veriyor. Kiprianu da Hükümet sözcüsü ve Devlet Başkanı olarak devamlı Kİiridis*e saldırır. Olamaz, emalüsyon, yani adım adım atarak iyileştirme sağlanamaz. Onun için böyle bir uygulamaya kesinlikle karşıyız diye demeçler verir. Papandreu'yu da buna katar, o da bu şekilde demeçler verir ve görülüyor ki Birleçmiş Milletler vt Batılı ülkeler ve de belki de Soviyetler Birliği tarafından kendisine yapılan telkinlere karşı, kamuoyunda şiddetli bil4 reaksiyon yaratarak karşı koymaya çalışmaktadır.' j'

• ...... - . 6 . i 1956/... - '

r 1956 -

Onlara denmektedir ki Cuellar'ın girişimine yardımcı olmamakla hata «ettiniz. Bir an önce bu belge ibi telgeyi i . « imzalayacaksınız ve tedricen bu sorunun halledilıpes ini

kalpul edeceksiniz. Sayın Denktaş kabul etti, Kipriînu'ya kabul ettirmeye çalışıyorlar. Kleridis bile destek verdi aıı£& biz hayır Rumlar tek ses veriyorlar ve bizim i in hep cephe halinde hareket ediyorlar diye devamlı bunu ı nlatrtaya çalışıyoruz. Bu baskılar bu saptamalarla kamuoyu ııasil serbest düşünecek, nşısıl hareket edecektir. Bu < emokrasi bakımından sakıncalıdır, düşünce özgürlüğünün kullanımını engelleyen bir husus olarak sağlıklı düşüncelerin »rtaya \ konmasına sınırlar getirir. Aynı zamanda durumu an eügeller. Nasıl anlatacağız dürumu? Eğer hakikatte hlıp cephe halindeyse ve bunlarsa o zaman bunların rkndan istifade etmek Kıbrıs sorununu istediğimiz mislerin olmasını sağlamak için harekete geçemeyefeeğiz Anlayamayacağız ki harekete geçelim. Onun için bunlar yanlıştır, doğru değerlendirmeler yapmak gerekmekledir. Dİ>ğru değerlendirmeleri de halka aktarmanın gerekli olduğuna \ biz inanmaktayız. Başkası inanmayabilir ama biz iı anmaktayız. Ajııa herşeyden önce yönetim olarak, bu düşünae ayrı' ıklarını saptamak ve bunlar doğrultusunda yollar arayıp bulmak • zorundayız. Bizim görevimiz olmalıdır bu. Tam tenıinıe anlamak için çalışmalıyız, anlamamak için değil. Kleridis bir Yunan dümeni gelsin Kıbrıs'a dedi» Olların hali de bizimki gibi zördur. Bir şey söyledin miydi vay

amamizı da ı Rumlar lyrılıkla-yönde geliş-

1957/...

- 1957 -

hain Rum Elenizme karşı gibi heıru-n damgayı yapıştırıyorlar. Onun için ham tedrici bir gelişmeyi savunuyor, hem daha eanek bir politikayı Kipriaau'ya öneriyo*. Hem Meclislerinde Kiprianu'yu bir tür "Impeachment" yapmaya çalışıyor, Başkanlık Rejimlerine has bir karar aldırtmaya çalışıyor, ham de Yunan Tümenini çağırıyor. Neden, fiiçih

çağırıyor? Bunu anladık mı? Hayıı» anlamadık ama hami» dedik kit bak gördünüz mü o da aynı kafada hepsi de bize karşı vesaire vesaire. Bunu elbette ki benim de elimdaki kaynaklarla saptamama pek olanak yok. Ama ben diyorum ki hodri meydan Yomnİstm getir bakalım tümen getirebiliyor •usun-bugün Yunan askeri varlığına ek olarak, bir de tümen getirebiliyor mu buyurun görelim. Yunanistanın keyrıafclavi kıtdir. Yunanistan, Rum toplumunu topun ağzına atmıştır Ve enselerinde menfaat sağlamaya çalışmaktadır. Kıbrıs JluışPtarı kenarından, kıyısından bunu anlamaya başlamışlardır ama.maali-sef çok geç kalıyorlar anlamakta ve maalesef yeterince atladık-larını da ortaya koyamıyorlar. Şövenist bir baskının altında kalıyor* Yunanistan buraya bir ştlrnen göndermek için bugünkü aakeri varlığına ek olarak, kendi savunmasından büyük bir azal-mayı güze almalıdır. Yunanistan'ın kaynakları bakımından da bu kolayca yapılabilecek olan bir iş değildir.4Ve kendi savurma stratejilerini alt üfet edecek olan bir tedbir olacaktır Ve gati-rip buraya o tümeni %utsâk edecektir. Tutsak edecektir. Bu Adanın dar sınırları içerisine ğetirip, bu tümeni tutsak edffpcfc&ir. îir Kıbrıs'ta çatışma ancak Türk Yunan çatışması olarak*başlayabilir

bu olaaılık vardır yalnız. 0 da Yunanistan'ın Türkiye'ye saldır-ması imlinde mümkündür. Başka hiçbir gösterge yoktur. Yunanistan Türkiye'ye saldırma cüretini gösterecek ve bu savaş Kıbrıs'ta da yansıyarak ortaya çıkacaktır. Oysa Yunan tümeninin tek bir faydası olabilir; gerek Kıbrıslı Rum,gerek Kıbrıslı Türk, gerek Türk, gerek Yunanlı daha fazla insanın ölmesine yarayabilir.

1 9 5 ® / • • •

ola-

V

- 1958 -

Y®ksa savaşı» neticesine etki edecek bir durumu yoktur Yukanistan'ın tümeninin Kıbrıs Rum Toplumunu savunmasını imkân ve ihtimal yoktur. Onun için bunlar hep birer siyasal gösteri olmaktan öteye gitmeyecek şeylerdirler. Bugün İÇim buna imkân ve ihtimal yoktur. Bunları politika unsurları rak ortaya konarak tartışılması ancak, belki zevahiri kujrtar-nak içindir. Yani, Kleridesfe, işte ben de Yunanistan*a |carşı değilim deme olanağını vermektedir.^^ bir işe yaramaz, in de bunu anlayamayacak kadar tecrübesiz biri olduğunu yorum. Yunanistan*in bu tümeni gönderecek kadar da safî ottduğuou da sanmıyorum. Meğer ki burda zaten var olan Yunan asker .erine göstermelik bir, iki birlik daha eklenerek işte Yuna» tü leni diye İlân etsinler. Bu da ancak dış politikada bir karışıklık yaratmak-tan ve Yunanistan*ı» da açık bir şekilde Kıbrıs'a müdahale etti-

ihtilâf-'am terai-ürür ve

(lerides*-ia sanmı-

ğinl göstermekten öteye gitmez. Ve evet Kıbrıs Sorunumla lar yaratır ama Kıbzıe Rumlarının güvenliğini artırmaz. 1 ne Kıbrıs Rumlarının güvenliğini daha fazla tehlikeye dü bizim berhangi bir çatışmada vereceğimizi» /ereceğimiz, ljepimizin

rt*-tableya Bir du-

vereceği kayıpları da artırır, bu bir işs yaramaz, r m ^ ı ferlendirmelerle olayların üzeri»e gitss&k im sonunda bir ulşşmak , . gerekmektedir. Son günlerdeki durumumuz nediH rum tespiti yapıp, bir politika saptamamız garekir. Biz yillarca uzlaşmaz taraf olarak kabul edilip, devamlı hücum altında kaldık-tan sonra, Papandreu, arkasından Kiprianu, ikisi birleşerek bu tabloyu tersine çevirdiler. Yani, anlaşma yollarını tıkayan onlar oldular. Yeni bir durum vardır. Yeni bir durum değerlendirmesi yapıp, politikalar saptamalı ve amaçlarımıza ulaşmak için bu pla-lltikaları uygulamalıyız. Bunları değerlendirmedik. Bütün yaptı-ğımız maalesef, basar altına imzayı Kiprianu da ve Cuellar'm Belgesi uygulanır. Yoksa biz, yokuz bu işte. Siz yaparsamı, meydan onlara kalmıştır ve onlar bütün güçlerini ortaya koyabileseklerdir, siz engelleyemeyeceksiniz. Siz marke edemeyeceksiniz demeçtir. Ve senumda da mutlaka amaçlarına ulaşacaklardır. Dünya kamuoru döndü

1 9 5 9 / . . ,

- 1959 -

•a Run y«netimini de suçlayım . bir tavır «İdi. Bizi anlaşmayı kabul ettiğiniz içi» enere etti afea, bizin yanımızda da yer alaadı. Rua Yfnetlnini de suçlayıcı bir tavır aldılar, Bunu işlemek ve kemdi yanımıza desteği almak için politikalar sapta-mak ve uygulamak mecburiyetindeyiz. Yoksa, yapışıp bu Belgeye*

"Efendim, işte budur, bs'şk*4 birşey yoktur" demek politika değildir. Kemdi kendinizi politika sahnesinin dışına itmek denekti?* tik Cuellar belgesinde de aynı şey yapıldıydı. Aynı uyarıları yaptın. Sonunda ikinci Cuellar Belgesi çıktı. Beş noktada geri «ittik. 1 Bvet,beş nektada da Rumlar gerilediler. Ama karşının uğradığı zarar, bizim için artı değildir. Biz mahallede kavga eden çocuk-lar değiliz. Ban de enun gözünü şişirdi». Hayır. Ben, yediğin yumruğa bakarın. Çeeuk gibi mahallede kavga etmiyoruz. Hesabini-zi doğru yapmak mecburiyetindeyiz. Beş noktada geriledik ve ikinci Cuellar Belgesi çıktı ertaya. Yarın, bir üçüncü de çıkacaktı? ve balki en noktada daha da gerileyeceği?.. Ne yapıyoruz bunu önle-mek içifc? Hiçbir şey. Yapıştık. İmzalasınlar bitsin bu iş. Bir kara» kuraldır bu dış politikada; ftltümaton niteliğiyle ya bap, ya biç politikasını uygulayabilecek olanlar, yalnız süper devlet-lerdir. Sdper güçte elan ve strateji* bütü» olanakları kendi iste* diği gibi tanzin edebilecek durumda ola ,1ar yapabilirler ki onla-rın da çoğu zanan bunu beceremedikleri de bilinmektedir. Nikaragua bellidir. Karşınızda, birf türlü stratejiyi orda tanzim edentnek-tedir Amerika ve sürekli kendi aleyhine dönmektedir işler. Biz V de bunu bilmeliyiz, £u politika, dış politika kuralını bilmeliyiz ve ültüaatoa gibi, yapıştım kaldım politikasıyla yetinmemeliyiz. Bu Politikayı destekleyecek başka politikalar ertaya çıkariuic ze-r ısıdayız.

1960/...

w

- 1 9 6 0

Bİsîi* bU'%-skı» olsnsklar'da sağlar. Nedir bu olanaklar? Hiç kiftid&ttin msmm t olmadığı hususlardan bir tanesi Cumhuı 'başkanı Rıi3i;. Cumhurbuşkan' Yardımcısı Türk. Nasıl bir devlet bıı? Nasıl bir fedsrasycm bu? Özel, gayet özel bir federasyon bu< Bunu değiştirme imkanımız ortaya çıkar. Biz de eğer daha sığlıklı

le d*s- V açeksiniz, le sinırlan-kapılar vardır.

düfüaeelörl® v» biz de atağa geçerek birtakım görüşle] tek jsiğlamaya çalışırsak, temaslarımızı işte köprü kuz güvenlik çıkarlarını görüşmeye hazırız gibi ham şeyles âırujâtsek olimizde birçok olanaklar vardır, kendimize açabiliriz, Cuellar Belgesinde sınırlı beş altı nokta Bununla bir devlet kurulmaz. Bununla Kıbrıs Türk Topl^nunun çıkarları sağlanamaz. Daha birçok şeyin bunun içerisinle kontesi gereklidirc Bunların evet, Cuellap Belgesini imzalasınlar, ge-risini de görüşmeye hazırız politikasını terketmeden dm iste-yebiliriz, talep edebiliriz. Bunlar doğrultusunda deştikler âlabiliriz, görüşmeler yapabiliri^ ve bir zemin hazırlayabil» liriz. Çünkü gün gele bize diyecekler tamam yahu, onlar da işte şuraya buraya geldiler, he olacak, hiç görüşmeyecık misiniz? Hade görüşün bakalım taleplerine karşı, biz de zemini h»zırlamış olacağız* Bu istekleri karşısında duramayacağız. Yakınla alt düzeyde görüşmelerin başladığına şahit olacağız. Onun kçin za-ten ze^in altında* saman altında bu işlerin alış-veriiş i. baş* lamıştır, bunlara katkıda bülunm&k ve k-sndi arzularımı doğrul-tusunda olayları etkilemek zorundayız. Birçok güçler v irdir dünyada. Birleşmiş Milletler çerçevesi ûsnlmsediğimiz »ir çer-çevedir. Her nekadar Sayın Denktaş* ılar vasıtasıy.e bana» nasıl oldu Birleşmiş Milletler Kararlar., çerçevesinde diye bildirinin tfltma imza attı anlayamadım şeklinde haberler göndermiştir ama orda da gerçi biz gene onun kullandığı terminolpj; .yi aynen kullandıydık, yani hatamız gene kendisinin imza attığı BelgS-djeki ifadeyi kullanmaktır. Gene Denktaş-Klpriamı anlaşi «sın* dSki relevant U.N ve solutions sözcüğünü aynen Koyduk onda da ben, gene hata etmiş oldum. Ne İse bu Sayın Denktaş'm yaptıkları, siz yaptınız mı hata olur, kendisi yaptı m:, doğru, biz yaptık mı hata oluyor aynı şey. Ne ise onu geçeli^. Birleş-miş Milletler çerçevesini benimsedik...

BRGUN VEHBÎ (Girne) (Yerinden) - Kabilenin büyüt

• ^ ıfl. .3

1961/,

oray^,

şefi,

- 1961 -

ALPAY DURDURAN (Di Tanla) - Am iirlaşnig HllMlar «ar» f airaai tek '-'IV I "ıT!» ••flııujı j il nlJM 11 İl •' ijijpjjjj|-1 jjrj' ler Genel Sekreteri bu yüzden 0ş«ullv

: Sorununda görüş alış-verişi İçinde bulunuyor, kalkıp Imifğm :- Konseyine gidiyor, Avrupa Konseyinde gBMınılerdatulaiife'. ; Avrupa Parlamentosu var» birçok lif 111 ulu»larirasık^ rintler vardır daha , Edalar nazdinde bl*i* fğtimfr ve bunlara tarş:^-j^Ur" Sş&ŞÖ uyguluyoruz yoksa vaziyeta göre ai hareket adiyonttî ItMlaaaf , vaziyete göre hareket etmoyi seçiyoruz, bir politikanız ytltn. Ta bu politika olmadığından dolayı da bunlardan bir yapar / aağlayanıyoruz • Benim ötıarins

Han Cuellar Belgesinde içerllen h a y U f ^irlıgji'jğycy; gala tartışma açılacağını önce kabul a<İ»liii« taaaarİıltt; lmmektır. Bunu kendimize saklayarak va tam iıtlsnhai ' aOaaade etmeyerek kend inize * saklayarak bir an 8nşa jap—1 i|ls. Han de Cuellar Belgesine girntyan husualar hakkındaki gerile-rimizi de vurgulayarak Çuoİİar Belgesini tartışmaya galan harkasln karşısına bunlar da yar efendin diya çıkmak firtkaık-todir. Bunu da yapmalıyızve ikili ilifkilarlaisl has ılmHwı ram kuruluşlarla, ben da devletlerle da nutlaka sağla* bir v

senin üzerinde hareket ederek yapnalıyıs.Bis ne İstıra>t isteyelim, dünyanın birleştiği bir nokta vardır. Fedemayam. Bir federasyonla Kıbrıs'ın bir devlet hallan gelmesi ulmela— faaı bir kabulgörmüştür. Gerçi biz belirsizllskyarattık istiyor muyuz, isteniyor nuyuz diye ana lnıkukî açıdan bnkta-ğınızda biz de böyle birşey i istiyoruz •

m - 1962 -

t

\

t *

, -f

, i

demekkl Mitte dünya M2İ dea t aklayacak t ir. latomoya» tşşpfr ta iaatekten yokıtaı kalacak , isteyen tarafı lay, Klprlanu,Kıbrıs sorununda, bırakın federasyonu, ^İtf:: iafeoysmes. Böyle bir yösümB kabul odeook durumda değildiri fapamd»ao koslnolarak kendisiyle bu kamada" yaajty^ rmfiumm^ iatisiar adfoakl^. Oylşyao şmit

$^^İKİmİ^ ^ ' frpmsİi,; M s n U ^ İ I ^ TITHlı, bls devirmeliyiz. Kayda*! be| bırakıp da elj, latir-

laraa falirlar• dayip da evimizde oturacağını» , '«ayd<ulM;|:çıkffaBi .-S<p«Nfe«vbiziz. Onu» için•' 1*> avantajlı durumumuzu'bozuk şiıı fild f harcamayalım. tki yıldır buişaa* »Haizdedir, bu çsnsıIjullaiM^ dik va taaitı sonra da kullaaaalıyıs.

Z tv Sayın Başkan, sayı» milletvekilleri* çok eleştirdik. X 0 r M M ı Rumlara cavap jVorfiyoruar şeklinde bir elmftlrlffle«f

biskar«ıkar«ıya kaldık; Sayı» Denk taş'm, bar gün Kıbrjıa S oru»u hakkında bir de»eç varmaslal v batta birkaç demeç vermesini bomlm- * semiyerua. Kıbrıs Sorunu» evet çok önemli, en 'öaemli so A n bir toplum sabah akçan aynı şey İçin bu kadar kullash.laaM. Efcir, uluslararası dünyaya seslenmek için bu yapılıyoraaj, metşdu bulunsun. İngilizce haber bültenlerinde var Hain. Ama buj toplum üzerine feukadar çok oynamayalım. Bu toplume yarın aonuaj gelebilir ha gibi bir atmosferde tutmakten bir yarar ummamak gerakjir. Toplum bumda» derinliğine etkilenmektedir.Politika da bundan dalrinlifina etkilenmektedir. En basit şeylerimizi bijo, genel görüşme Örmek olarak saydım. Onlarda bile hep eb, Kıbrıs orununda da faydası olura getirerek konuları koymaktayız ortayere. Ekonomik] kalkınma çabalarımızı bile Kıbrıs Sorununa begleyarak,lllekenu«a^k duı%M da hiaaadiyeruz kendi kendimizi . Hasıl geliyoruz bu duruj»? Hor fOm temcit pilavı gibi, geldik bir, İki/ üç demoslorio *®vw»lı Ufıüıt Üttilenmektedir de onun için. Kuruluyoruz saat gibi. Boşalırken 4b Kıbrıs Serunudiye agzımızdâfe sdsler çıkmaktadır* Bence 1 mr yanlıştır*

», e

İ96V.».

II

t , •>•'

Sili:

M

I»

- 1963 -

dûgünceyi de j&ıler ve ebjektif töalffifclerî dıdır.: ' ' • «t ! .->*• • i-t ' "r ' •

ı s KZ- FajİMÜ

Vanit verW^eseleeine gelin< diyeceğimiz ok. ABİa herkesin *Sİz Hys^frmiyorsunuz dşpUr ' rektiğinde, muhataplarımızirn girişin il: açık|arız^ve dediğin gibij- bizim* oktj r. tflŞku yaratılmaya) çaiışıiıyerT^J^H "JJifn*t*$"vi _ tjarıfrındfe Kuşktgyaratıljnaya^ Ş a l ı ş i İ i ^ f ^ A m * r karşi biıjg|uşku yektur. Biz ne bu ınemleketşt sâttfl^ne i b'irçey. ZaİeB satabilmek için, bu mem^giM&ftllzln #İd^tWjgİİuUİı/f etmesi lâzım bize 'sattık diyenime.^â^İİHâ^ J f ama biz satma d,iye bir düşünce yafoimi biz bu «emlekete sahip çıkma y a n ^ ^ ^ j ^ ^ çı^atıi^ M ^ ; I . Bunun peşindeyiz^Bu görülmüştür^ - . " İedİğim gibi parçj^-anmış bir toplutr g&rütrgifr t & t * ^ « v ' i; rak .bu ülkede yakılmaya çalışılmaktadır B S ^ I ^ ^ ^ ^ f f l ^ j g ^ ^ | yarar umulurken, parçalanişamış bir toplfcrf^i#t(!tâü'^^MMfji* J.-rilemez. Bunlar terkedilmelldir. Bu açıitfl^şi^biz-'m^^^^K^/zk' madiğimiz veyahut da cevap vermediği^z bul etmeyiz. '

Sayın AtakŞl dış temasları- hakkııJ^*$f^: Bu cetveli ben de sunsam, belki de ayı* için, bizim politikamızın 'dünya tirrafi«#aâ^flinmei litikasma bir cevap verilüediği İdâiâsı kürdan, kel tadan kalkar. Biz dünyanınvhemön her ke^mi^g^se^5" lararası bir bilgilenmeye de yeteri kad f-'İfetfıdâ Taranmakta vegjjjüşleri«ii&z de S#rulâükfi#±rf Âmş tâf&İLnın s esinde bir yük va#sa ^SnSi 1^!! kâ$& varsa ar ta yerde, e zaman Sayın Cumhurbişkafcıniiı tiine' sjtj»- v' dıl^#t^ler verdiğimizi hatırlayalım. $ ^

3V 'M . •

v>. V r •*

«v:-*

f» 'V « •

- 1964 -

aldı elin-için Sayın

Kalktı, kendine sözcü de tayin etti, bir büyük da:.re de kurdu, beğenmedi bir daireyi, başka bir tarafa da bağlad:.. Bilmem kendi mi beğenmedi, yoksa başkası mı beğenmedi de den, Tanıtma Birimleri vesaireler oluşturdu* Onun Cumhurbaşkanının personel sıkıntılı çektiğini sanmıyorum. Onlar pekâlâ Cumhurbaşkanının muhatabı olmayan kif ilere yanıt-lar verebilirler. Onun için bir yanıt verme sıkıntısı olduğunu da kabul etmem bu bakımdan* Bu görüşleri reddediyorum. Sayın Dışişleri Bakanı da bu konuda* Sayın Denktaş'a yare imci olabilir bize bir cetvel vererek bu kpnuda da elinden geleni yaptığını göstermeye çalıştı* Onun.lçin..bu.#çyi kabul etmemizin olanağı yoktur* Benim görmek istediğim Kıbrıs Sorununu yetsri kadar konuşturtmaktır bu topluma/ Daha çok, birçok önemLi başka konuların da bulunduğunu, toplumun bilmesi ve onlar durmasını sağlamak gerekmektedir* Bu eğreti oturma c, her an gelip yutacaklar bizi, işte Rum geliyor, hop yutuyor sizi havasının da dağılmasını sağlamak gerekmektedir*

ı iliğimizi İp çıloaa-ık. Sayın çift söyledi.

Güvenlik sorunlarına gelince; maalesef güVe biz düşünmüyoruz* Meclis olarak Kıbrıs Sorununa sa dığımız gibi güvenlik sorunlarımıza da sahip çıkmac Atakol bize güvenlik konusunda tek tabiyetlilerle, tabiyet11lerin de aynı süre askerlik yapacaklarını Bu bir ahlaksal, moral konusu, hafifletme girişimidir. Ama diğer taraftan da süre üzerindeki tartışmalar devamj edip gi-decektir. Buna karşılık bizim teklifimiz; güvenliğisdzi ve bu kadar tehlike İle karşı karşıya olduğumuz bir durunca yeni yetişen 16 yaşındaki, 17 yaşındaki çocuklarımıza yfi sırf onlarla vaziyeti idare etmeye çalışmamaktır. 1$ yız busavanmaya. 15-16 yaşındaki çocuklara bırakıp mizde rahat uyuma politikasını terketmeliyiz. Üzerlfc büyük bir yük yükledik,iftğıribir baskı altmdadırla i fiziki «artlar, gerek lislfcolçdik şartlar bakımından koşullar altında yaşatmaktayız çoluğumuzu çocuğumuzu, evlât-larımızı. Ağır koşullar Altında yaşatmaktayız. Bir un önce onların ferahlanması için; gereken ortamı yaratmalıyı z. Bu bir gerçek değil midir? Kimsenin bunu yatsıdığını görmedim.

S 65/...

ıcleyip de tılmalı-da eVİ-rine çok, Gerek

ağır

- 1965 -

~~Ç&zthBjyollari da açıktır. Bazılarını daha katmalıyız, savun-mamıza.^Odşyeteğlz ve paralı askerliği getireceğiz ve bu aa-vunma yükünelîatılacaklar.

• ' • " "V: ' ' .• : (Meclis Başkanı Hakkı Atun, Başkanlık Küraüaflttö

Meclis Başkan Yardımcı,*! Dt. Sait Güven'e devreder.)

Ba«ka çaraniz yoktur. Bunu böyle yaparken, yajaamız j^r^JLr-ken tam tersine bedelli askerlik diye birşay icat ettik. Be-delli aakerlikevet yurt dışında yerleşniş olan ve Kıbrıs*a dönüşü do pok düşünmeyen insanların bazılarına bir çöeü* getirdi. Ana banim evladım daha fazla bir yük yüklendi. Medenî Çünkü onlar alındı bir ay, iki ay eğitime voaairayo, getiril-diler vo onlar için ayrılan insan gücünü de banim 15-16 ya-şındaki çocuğum karşılamak zorunda kaldı. Bu bitiyor, b#iel- v li askerlik bitiyor. Artık sonu geldi. Onun için evlâtları-mız daha fazla bir yük yüklenmeyecekler. Bir de bunlarmoği-tilip do İngiltere*ye, İngiltere adalarının savunmasına kat-kıda bulunacak »akilde İngiltere'ye göndermeyeceğiz bmndan sonra. Kendi evlâtlarımız bu yükü artık taşımayacaklar. Taşı-mayacaklar ama bedelli askerliğin başlangıç noktasında olan ayrı bir sorun daha vardır. Bir çoğumuzun avlâdı bugün eğitim sistemimiz nedeni İle yurt dışına gitmek zorunda kaldılar. Yurt dışında eğitildiler veya burda eğitildiler veya Türkiye*de eğitildiler. Harda eğitilmiş olurlarsa olaunlar, bu evlâtları-mız artık Kıbrıs *a gelmeyecekler. Bu gerçek. Yıllardan beri karşımızda olan bir gerçek. Gerçeği görüp ona göre tedbir mi alacağıa?

1966/

j

- 1966 -

: - i Yoksa devekuşu gibi başımızı1 kuma mı gömeceğiz? Benim yeğenim gelip beni göremeyecek Kıbrıs'ta. Sebep? çünkü, gelir gelmez yakalayacaklar kendisini,1 iki yıl askerlik hizmetine kejşacaklar, onda» sonra tekrar gidecek yeğenim ve Amerika'da çalışajcak. Bu mümkün mü? Yeğenim beni görmek için iki yıl işinden ayrtılnayı bu geaç yaşta kabul edebilir mi, göğüsleyebilir mi?. NüıAcün değil-dir. Çoğumuzun evlfidı bu durun dolayısıyla artık bi?i gnlip gere-miyor. Eğer gelip Kıbrıs*ta yerleşecekse, Kıbrıs'ta yaşfryan Kıbrıslı Türkler gibi e da savunmamıza katkıda bulunsun. Bir djiyjgıceğiniz yok-tur. İster eşit sürede yapsın, ister daha az sürede yapsın, ister yaşma göre bir cetvel konsun, ister biraz da para alındım kendi-sinden, ne yapılırsa yapılsın. Ama beni görmek içi» evladım gele-cekse, benini^ ;evlâdın arasına girilmemesi lâzım. Ben4. fvlAdım ge-lip görüp on beş gün sonra gidebilmelidir. Bir yılda jbeilan şu kadar günden fazla olmamak şartıyla, yani bunun istismarına kapılar kapa-yacak tedbirler alınabilir. Alınsın. Ama herhalukârdş vlfidımin be|ii görmesini fiilen engelleme yolları mutlaka kaldu r. Mutlaka bu yollar kapatılmalı ve evlatlarımız bizi geüı görebil-melidir. Bu hepimizin karşısında olan, hepimizin acı du>duğu ve fiile» yaşadığı bir gerçektiri Ama buna bir çare bulaşıyoruz. Neden? Çünkü savunmamızı, güvenliğimizi görüşmüyoruz. Bu konulanda' kendi-mizi görevli saymıyoruz. Yetkili saymıyoruz. Terkettik bju sorunları. Olacak iş değildir bu iş. Ben, her THrk'fto savunmaya katılmasından yanayım. Hatırlanırsa 1973'te Anayasa dolayısıyla*bunun cavgaları yapıldı ve biz dedik ki;hayır, herkes giyecek askeri elbiseyi ve silahı da taşıyacak, görev yapacak. İşte bazılarına başk 1 açmak isteniyordu. Kamu kuruluşlarında da yapsınlarmış. : tanları biz kesinlikle engelledik ve yeni Anayasaya da bu konuda bir deği-şiklik getirilmesini de hiç cesaretlendirmedik. Ona da kirşi tav-rımızı koydflk. Onun için ben, işte fırsat buldu, yurt di; mda oku-du, bundan istifade etsin de askerden kaçsın diye bir dü; de kesinlikle kabul etmiyorum. Ama, artık yurt dışına yer Kıbrıs'a geliş olanağı kalmamış olan, mesleğini Kıbrıs*t« yeceği için yurdunu terketmek mecburiyetinde kalan insanlarımızın,

kapılar

ünceyi 1eşmiş ve icra etme*

1

I967/...

V

r ' i ' : f ' - 1967 -

ail«l«rİBdeıı de k»p«ril»«aiB» kesinlikle taraftar değili». Aileler arasınde bu temasların sağlanmasından, teşvik edil-mesinden yanayı». Bırakınız, bunun aynı zamanda ekonomik bir-takım menfaatleri da olacaktır. Yüzlerce Kıbrıslı Türk' İspanya*ya I^İPt Tyşuşja gidip de tatilini geçirmekten vazgeçecek, KıfcrısJa gelecek. Bir de bu y«n(l vardır işin. Ama, konunun esaside |ek

I?lld*iUL»in ülkesine gelmesin* fiili eceller yaişnt-maşalıyız. Bukenuların halledilmesini arzÜ ederiz*

. [fî v sayın milletvekilleri}: AİT kenusundş d^ bir b^^şi^i^ln karşı fcarşıynyız. AET'yle Run Yönetimi, Ka^rii( Cum-

olardı yine bir görüşme yaptı ve bygün basında birtşkım • açıkiamala.r gŞeüM** Dışişleri Bakanı İngiltere'nin,AfcT'ı^p.d^ Başkanı olaı^t diyer ki, Kıbrıs birdir, Kıbicıs Sorunu çözümlen- ı melij$ir, ye AETAnleşimsı bütün Kıbrıslıları kayşaya çaktır, âlzin ad^^ hbişi,de kapsayacsfiiii söylüyor.

ERGl N VEHÜÎ il,efkoşa)(Ye^inden)- îngiliz?

ALPAY DURDURAN (Devamla)- Nasıl oluyor bu iş? îngiliz Dışişleri .Bakanıma biz bu y«ljfcfci#L verdik mi? Demek ki veş^iı^ Biz maalesef AET*ye Rumlar bundafe istifade ediySr, biz İstifade etme-yeceğiz açısından yaklaştık yalnız. Diğer yüzlerini, AET sorununun diğer yüzlerini değerlendirmedik. Bu konuda da politikamızda bir boşluk yardir* Eger «maçlar hiyerarşisinde en önemlj. yere oturttuğum fedrasyon için bir destek arıyorsanız, büyürün size bir de AİjST gel-di şimdi* Şimdi değil, başından beri vardı ve ayrı Devlet ilin etti-ğimizde de AET hemen tepki gösterdi, bize karşı tedbirler uyguladı ve ne zaman buzdolabına koyduk bizim KKTC*yi, e zaman ancak bize kapıları açtı.

. ' - 196e/..,.

. i r,-i

.. --s s-Î'*

4 A

!

$ - ; ..,.•.>: . v' >i: V » rf *

1968 -

L,

Ve ancak ondan sonra gelip bizimle görüştüler. Dolayı siyle demek ki AET de federasyon için bir destek vermeye hakir. Biz AET» yi anlamadık ki, biz, AET'ye sadece bir açıdan bakı-yoruz. Bir protokol yayınlandı dün gece. Baktık, birtakım kurallar komyor. Bu AET ile ilgili sorunlar yaratır!mı, yaratmaz mı? Bu da önemli bir soru işaretidir ve en f^zla mü-saadeye mazhar devlet muamelesi, bir devlete karşı yâpîlırken AET bundan imtina edilir mi? Bu AET anlaşmalarına aykirı, AET düşüncesine de aykırı bir durumdur, bu da değerlendirilmemiş-tir. Dışişleri Bakanlığının bu görüşmelerden uzak tutdlmasx~ bu* bakımdan da hatalı olmuştur, onun görüşünü de Öğrenmerç isteriz. NedirjAET'ye karşı tutumumuz, hangi noktaya kadar tek yanlı kullanılarak kendi kendimizi AET menfaatlerine alıştır irken, bunun mutlaka bir karşılığının da bizden alınacağını Unutmadan hareket etmemiz gerekir. Onun için AET konusunda da aç|ıklık şarttır. AET*ye üye olmaya peşrev bir toplum muyuz, AjET'nih Kıbrıs Sorununda oynayacağı rol ne olabilir? Biz bu rojlün oynanmasında ne dereceye,kadar istekliyiz ve neler düşünüyoruz? Amaç belli.. Bir hiyerarşi de kendin» göre ortaya koynşıya çalıştım. Dışişleri Bakanlığı ve Sayın Denktaş yapmadığı için bana düştü bu göreV, yollardan işte bir tanesi de AET. . i

EŞBER SERAKINCI (Gazi Mağusa) (Yerinden) - Yarıj» seni vatan haini ilân ederler de görün.

ALPAY DURDURAN (Devamla) - Biz hain. Bu memlekeiin sahi-bi olduğumuz için bizim bu memleket hakkında tasarrufta buluna-i bileceğimize inanıyorlar, korkuyorlar ve bizi sattık, Katıyorlar diye bakıyorlar böyle. Yani satabiliriz ha, çünkü memleket benim, başkasının değil.

FERDÎ SABİT SOYER (Gazi Mağusa) (Yerinden) - SeıJ de giden içinde Eşber.

\

EMİN UZUN (Lefkoşa) (Yerinden) - Orkestraya uymayan gider. •f

ALPAY DURDURAN (Davamla) - Biz orkestra falan kajbul etmeyiz. -

ERGÜN VEHBİ (Lefköşa) (Yerinden) - Nasıl orkestra? Klâsik Batı Müziği? '!

1969/,

1969 -

ALPAY DURDURAN (Devamla) - Sayın Başkan, aayın milletve*-klllbri; çok partili demokraside öyle Arabesk Müzikte olduğu gibi aynı notayı Çalan enstrümanlar şeklinde orkeatra biz kabul etmeyiz* Biz Klâsik Batı Müziği gibi orkestralardan ya-nayız. Yani her organ...

TARIM VE ORMAN BAKANI AYTAÇ BEŞEŞLER (Yerinde*) - Çok sesli. .'•••.

ALPAY DURDURAN (Devamla) - Kendi bildiğini çalarve önden birçok çok sesli sanat eseri çıkar. Biz bundan yanayız. Toksa al kabak kemaneyi, al tamburayı, hep aynı notaları çalmaya çalış, bu şekilde değiliz biz] Çok partili demokraside bOyla birşey olamaz. Fikirler çok ç'eşitli olacak, çeşitli görüşler söylenecek.

Sayın Başkan, sayın" milletvekilleri; kısaca şunu belirt-mek isterim ki Kıbrıs Türk Politikası olarak bir politikanın bulJnnaaı lâzımdır. Bu{ Politika amaç değildir. Yani benin poli-tikan federasyondur donenin bir anlamı yoktur. Benim politikan federasyon falan değildir, benim politikan federasyona götürür-sün diye mi saptanmıştır, yani politikamın amacı federaeyon mudur, değil midir budur konu. Onun için bu ayırıma dikkat ede-rek, politika sözcüğünün gerçek anlamını vererek, yani amacı oluşturan yolları görerek politikalar üzerinde konuşmanız gerekir. Politikaların kullandığı araçlar vardır. 0 araçlardan bazılarını zikrederek politikaların nelerden oluşabileceğini de göstermeye çalıştık. *

1) Cuellar Belgesinin imzalanmamasından sonra dofan du-rum bizim için birşey ler istiyor. Bunun için! bir şeyler ijrapma* lıyız ve politikalarımızda kullanmalıyız.

2) Bütün dünya . federasyon kabul ediyor. Şu balda apaşlar hiyerarşimizi buna göre saptamalıyız ve dünyanın bu işleriyıdth yararlanma yoluna gitmeliyiz. Ama nasıl yararlanabiliriz?

Devletlerarası ilişkiler ve uluslararası kuruluşlar aracılığı ile destekler alarak, karşı tarafı baskılar altında tutarak kendimizse ferfahiaya ferah laya bu yolda gitmeliyiz. AET bislm için önemli bir fonksiyon icat edebilecek durumdadır. Kıbrıs*a etkili oldu.'îstedigi anda da etkili olabilir. Az önce belirttiğim gibi biz AET*nin menfaatlerine kendimizi alıştırdık. Yani bir nevi eroinmanın eroine alıştırdığı gibi kendini, biz de AET'nin verdiği menfaatlere kendimizi alıştırdık. Bu bizim için bir hendikan±2r» bağımsız bir politika gütmenizi engelleyen bir ünâura8r.Tis3'te bunu yaşadık. 1970/

- 1970 -

Ya "buzdolabına koyacaksınız Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetini yahutta AET'nin gümrük indirimlerinden yararlanamayan Kotalarından yararlanamayacaksınız. Bu gerçek karşımısa çıktı. Hemen geri adım attık ve dedik ki krize girmeyelim bt menfaat devam etsin,'eroini çekmeye devanı edelim ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetini buzdolabına kaldırdık.Dolayısıyle AET tize çok büyük etkilerde bulunabilecek bir gerçek olarak karşımızda durmaktadır. Bunu da değerlendirelim ve politika unsurlarımız arasına dahil edelim»bir Kıbrıs Türk politikası olsun. Biz ;• buna katılmak istiyoruz. Bu politikanın saptanma sürecine katıl-mak istiyoruz. Katılırsak,bu politikayı destekleriz vej o zaman da güzel bir senfoni ortaya çıkabilir. Ama bu yapılmasa

ksmız.

bu politika olmazsa biz Bach'tan da ede fendiden aba makamlarır da parçalanmış toplum görüntüsü verilebilir.

şarkiler söylerken,bjaşkaları da ede fendiden aba makamlarına geçebilecektir ve |d zaraan

TARIM VE ORMAN BAKANI AYTAÇ BELEŞLER (Yerinden) Muzikiden örnekler.

ALPAY DURDURAN {Devamla) - Muziki çalınırken bi^ tarafta bir tarafta da müzik çalınacaktır.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; gerçekten gok önemli konularda daha az görüş ayrılığı arzu edilir. Sayın Dışişleri Bakanına bu konuda iştiraİ ediyorum. Daha az görüş ayrılığı arzu edilir. Bunu sağlamamın yolu ise tartışmadan, görüşmeden ve açık Politikalardan geçer. Bu konularda büyük ihityacımız vardır. Avuupa Konseyine giderken narşılaştığamız sorunlardan Meclisimizin bilgisi vardır.

ı* v;

al «ı i- 1 1971,

i

\ •• ' - 1971 - ;

Bu sorunları çözemeden, hep Arabesk çözümler aradık* Etrafından dolaşıp,altından girip üstünden çıktık. Cami süslemesi gibi. Onun için bu yollara gitmek istemezaek > açık politikalara, anlaşılabilir politika-

lara geçmek . istersek» tartışmaya ihtiyacımız vardır* Saygılar sunarım. \

BAŞKAN - Teşekkül ederim Sayın Alpay Durduran. BUyurun Sayın Bakan.

' 4 • ; ' : i DIŞİŞLERİ VE SAVÜNI-IA BAKANI ı.ENAN ATAKCL -

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; dün yumuşak bir konuşma yaptık. v'-,;'v •/..•» ••:.'•,;

ERGÜN VEHBİ (Yerinden) - Dünkü konuşmanız seriti.

KENAN ATAKOL (Devamla) - Arkadaşlardan da ayni yumuşak konuşmayı takip etmelerini beklerdik. Biz yine de yumuşak konuşmaya davam edeceğiz. Çünkü Dış Folitikeftt&zda .V-.-;' yumuşaklık geçer.. ^

Sayın Başkan sayın milletvekilleri;-dün yaptırım konuşmada, Bakanlığımın bir yıllık icraatı ile ilgiliözet de olsa bilgi vermeye çalıştım. Konuşmamın bazı bölümleri belki arkadaşlarım tarafından yanlış değerlendirildi. Onların bazılarına i çok. kısaca açıklık getirmek istiyorum. Arkadaşım Say&t üaar kibar bir saldırı yaptım dedi » Cumhuryetçi Türk Partisine. Kesinlikle ben yazıyı, konuşmamı böyle bir nimetle kaleme almadım böyle bir düşünce içerisinde' de değiULm, değilim de. Arkadaşım gayet iyi bilecekler ki saldırı nitelikli bir konuşma içerik itibarı .|le de ses tonu itibarı ile de böyle benim yaptığım niteliktç bir konuşma olamaz.

1972/...

- 1972 -

İÇİŞLERİ, KOY İŞLERİ VE DOĞAL KAYNAKLAR 0AKjVNI TAŞKENT ATASAYAN .(Yerinden) - Mizaç itibarı ile. j

' > t .

KENAN ATAKOL (Devamla) - Hangi zemin üzerinde ' • ; I birlik, beraber olalım-diye Sayın Arkadaşım Uusari

sordu. Zemin Kıbrısta İarıştır, esas zemin odur. j Hepimizin bütün partilerin arayışının olması gerekir. Bu barışın sağlanması için - de yapılması gereken şeyler vardır. Bunlar da bütün dünyaya gerçeklerin hep binlikte anlatılmasıdır. Benim özet olarak söylemek istediğim"buydu,

'i

Eğer gerçekler anlatılırsa ve karşı tarafa yapılan muamelede en azından bir değişiklik gösterilirse dünya kamuoyu tarafından o zaman barışa giden yol açılır. Barış iki halkın yararınadır, barış Türkiyjefoin yararınadır, Yunanistarfın yararınadır, barış bölgenizin yararınadır, bütün dünyanın yararınadır. Kim barış j istemez ki. Ama barış^yapmak için savaş gibi iki ı vî • taraf gerektirir. Bir taraf bütün menfaatleri elilnd

- ?; İ.

bulunduracak, Birleşmiş Milletler üyesi olacak. Comoft-Wealth üyesi olapak, Bağlantısızların üyesi oLacak. Bütün dünyadaki yardımları kendisine toplayacak, kullanacak.

1973/i..

- 1973 -

Veo toplumdaninsentifbekleyeceksiniz barış yapması için» Mümkün değil. Bunu söylüyoruz dünyaya Ve dün v

yaptığım konuşmada da bunu söylemeye çalıştım. Bunu birlikte söyleyelim dedim. Yoksa kimseye, kimsenin başka birisinin borusunu-veya borazanını öttürsün demedim, üöyle birşeyi söylemeye de hakkım yoktur. Federal çözümden , federas-yondan bahsetmedim dendi konuşmamda. Doğrudur, bahsetmedim arnia konuşmamı bir bütün olarak ele aldığınızda, bu konuşma-mın içerisinde bunu açıklıkla kapsamaktadır. Kıbrıs Türk T-arafı bir yıl içerisinae üenel Jekreterin iki Belgesini kabul eden bir tataf olarak herhalde federasyon istemiyor diye bir itham altında kesinlikle bulundurulamaz.

OZKER O&GUk (Lefkoşa)(Yerinden) - Hükümet oefceğı istemedi.

KENAN ATAKOL (Devamla) - Gerek 1985 Belgesinde, gerek 1986 Belgesinde bizim de beğenmediğimiz taraflar vardır» tasvip etmediğimiz kısımlar vardır ve 1985 yılında bu Medİldn gizli cturumunda yaptığımız konuşmada bu görüşlerimizi ortaya koymuştuk. 0 görüşler el an geçerlidir, aayın Durduran'in biraz önce!; söylediği Cumhurbaşkanı Hum alacak, Cumhurbaşkan Vekili Türk oflacak. Neden olsun efendim? Neden bir Türkün en azindah aday olma hakkı o İma s m?B iz im de Belgelerin içeri s ititie tasvip etmediğimiz husus lat çoktu. Ama iyi niyetimizi ve gerçekten barış is tediğimizi gösterme açısından iki belgeye de evet dedik, evet dendi. Ama karşı taraf ne istiyor? Bir noktaya getiriyor, bunları alıp cebine atıyor, ondan sonra devanı diyor. 1985*de Öyle oldu. 1986 Belgesini aldılar* îşte bir noktaya geldi TÜrfc tarafı verdi tavizleri, kendisi vermiyor, kubul etmiyor. Vermem diyor., Türk tarafı daha versin. Kesele bu kadar açık ve basittir.

1974/.,.

- 1 9 7 ^ -

Sayın Usar, CTV'nin çözüm anlayışını şöyle sıraladı; 1977 ile 1979 Doruk Belgeleriye Birleşmiş

• .i Milletler Genel Sekreterinin son Belgesi, iki toplumlu iki kesimli, iki toplumun siyasal eşitliğine dayalı bir

t çözüm. Bizim de savunduğumuz hususlar bunlardıt.] Ancak buna bir de Türkiye'nin etkin ve fiiii garantisin^ ilâve .etmek istiyoruz. •

JfiRGUN VEHBİ (i-efkoşa) (Yerine!en) - Onu da sîjyiedik.

NACİ T.USAR (©azi MağusaHYerinden) - Onu ca söyledim efendim, Çüvenlik ihtiyaçları nasıl karşılanır Türkiye etkini garantisi ile.

; KENAN ATAKOL (Devamla) - Ben belki o anda ıi>t etmedim, duymadım. Peki. Sayın Usar,.rtEnasisi Ve İkili Enosisfi*bertaraf edecek bir çözüm istiyoruz diyor. Aynı ^ görüşteyiz. Biz hiçbir zqman Kıbrıs'ta Yunanistan'la müşterek

• • V ,• - v. r • bir sınır istemiyoruz,,, Böyle birşeyi de kabul etmeyiz. Onu da kesinlikle ortaya koyalım. Yumuşama sürecimi açacak önlemlerin alınması gerektiğinden bahsetti krkadaşlm Sayın Usar. Türk tarafı olarak yumuşama ile ilgilp. çok i •

çeşitli önlemler alındı, önerildi.- örneğin Ocak 1984'te zannedersem Sayın Cumhurbaşkanının, hatırlayacaksınlz» Kiprianu4ya hitaben uzun bir yazısı oldu.

1975/...

Ve bu yazıda yumuşama önlemleri ile ilgili önerileri aundu' • Bunlardan bazıları hatırladığım kadarı ile havaalanının açılması, sosyal, kültürel, sportif etkenliklerin başlatılması iki taraf arasında ticari ilişkilerin başlatılması gibi somut Öneriler vardı. Kiprianu bunlara cevap dahi vermedi. Kabul edip,etmediğine dair hiçbir ses çıkarmadı. Bir Beşiktaş Apoel maçını oynatmayan bir zihniyet» yumuşama önlemelerini nasıl kabul edebilir? Benim geçen gün yaptığım bir beyanat vardı* Tekrar ediyorum. Buyursunlar herşeyden önce bir saldırmazlık anlaşması yapalım. Bundan daha yumuşatıcı bir önlem bir, öneri olabilir mi? Efendim Priends Of Cyprus meselesi İngiltere'ye giden heyetten sadece Ozker Özgür beni »iyaret ettiler ve benimle görüş alış verişinde bululdu-lar, görüşlerimi sordular. Ben kendilerine görüşlerimi büyflk bir samimiyetle açıkladım. Friends Of Cyprus*un Rıım yanlısı bir öggÜt olduğunu, Rumlar tarafından kurulduğunu, onların güdümünde olduğunu söyledim. .Şimdi de bu kürsüden aynı feyi söylüyorum* Gerçekten by örgüt» Rumların güdümünde bir ü|?gl|*tur. Bundan sonra üç ay önce :veya dört ay önce çıkardıkları bir . bülteni arkadaşlarımın <okumasını tavsiye ederim. İçince tamamen Rum yanlısı, Türk düşmanlığı ile dolu yazılar. Bu görüşlerimi Sayın Ozker Özgüce anlattım ve ben böyle bir toplantıya gitsem» bunları söylerim dedim. Bunun üzerinde de başka birşey söylemedim. Bir düzeltme yapmak istiyorum. Sayın Usar dedi ki Sayın Curc jpğlu Ulusal Birlik Partisi adına gitti. Bu doğru değil.

NACİ T, USAR (Gazi Mağusa) {Yerinden) - tfayır.

KENAN ATAKOL (Devamla) - Oyle dediniz konuşma arasında belki farkında değilsiniz.

NACİ T. USAR (Devamla) - Hayır değil. Ulusal , Birlik Partisinden bir milletvekili o manada söyledim efendim.

KENAN ATAKOL (Devamla) - Türk-Sen adına gitti. Ulusal Birlik Partisini temsilen kimse gitmedi. Hükümeti w temsilen kimse gitmedi.

•P J5 •

. " ^ • 1976/... .

- 1976 «

NACİ T. USAR (Devamla) - Ferdi Soyer de zfrt m Cumhuryetçi Türk Partisini değil Dev-îş'i temsilen gipti.

KENAN ATAKOL - Tansel Fikri*nin yaptığı açıklama izaanedersem basında biraz da saptırılmıştır, Tansel Fikri kimseyi . hainlikle suçlamadı. Yaptığı açıklama hurdadır. Ökurum isterseniz»

- ! FADIL ÇAĞDA (Gime) (Yerinden) - Direktifiniz var mı Sayın Bakan?

i KENAN ATAKOL (Devamla) - Geleceğim efendim, geleceğim.

Sayın Tansel... Benim Dışişleri olarak hiçbir talimaftım olmadı. Sayın Tansel Fikri'ye bu konu ile ilgili de kendisine Hiçbir4şey söylemedim. Biz,herkesin istediği . yere gelip konuşmasını» özgürlüklerin bir gereği olarak kabul ederjlz. Hiç kimseye mani olmak düşüncesinde değiliz. Böyle bii?şeye hakkımız yoktur, yetkimiz de yoktur. Tansel Fikri, benj bunu burda açıklıkla söyleyim Bakanlıktan yetki almadan bu açıklamayı yapmıştır ve bir kamu görevlisinin akaniıktan yetki almadan açıklama yapma halikı da yoktur. Bunun itin de kendisine gerekli ikaz yapılmıştır. Tansel Fikri1den gelen bir notu burda okumak istiyorum. j

Londra»da yapılanMFriends of Cyprus toplantısına fejrdt kapasitede bazı lan jnuda daha ön-

katılan Türklerle ilgili yerel basınımızda bana atfet inna lara yer verildiği bilgime gelmişti îlgili yayır görmüş değilim 9.12.1986 tarihli bir yazı; Ancak bu k

ce Bakanlığınıza teleksle iletilen ve yabancı bir gazeteci] süsü altında Kıbrıs Rum Yönetimi Misyonundan gelen bazı şorjulara verdiğim sözlü yanıtlar dışında bir açıklaman sözkonusij değildir. Özellikle toplantıya gelen. Türklerle ilgili Temsilciliğimize görüş beyan edilmiş değildir. Fertler basın karşısında jaybı şekilde,basın,devlet karşısında himayeye muhtaçtır. Devletimiz en gdniş basın özgürlükleri ile basınımıza tam bir himkye vermektedir. Ancak basımmüz bu- fertlere dönük sorumluluk ve himaye görevini kendileriyde hissedip aslını, kaynağını araştırmadan isnadlarda bulanmaması içten dileğimdir."

1977

Bu konu gerçekteni bu 8ekiîde basına yansımaması gerekirdi. Ve bas ına bafctiğinizda göreceğiz ki çok çeşitli şekillerde yansımıştır basına en azımdan manşet olarak. Ama içerik olarak yazı aynıdır. Ve kimseyi de vatan haini olarak ilân etme diye • •; " j birşey da sözkonusu değildir. Böyle birşeyi kesinlikle kimse yapamaz, kimsenin böyle birşeye hakkı olamaz.

Sayın Uaar, sosyalist ülkelerle yakınlaşmadık dendi. .'•• -I ' i Geçen komisyon toplantısında da aynı konuya değinilmişti.

Ben de orda söylediklerimi tekrarlarım. Sosyalist ülkeler i •

gerçekten bizimle yakınlaşma arzusu içerisinde değillerdir. Benim gerek bundan önceki] gerek bu dönemdeki Dışişleri Bakanlığı devremde batılıJdiplomatlar dışında sosyalist hiçbir diplomatla temas ki ırma olanağı bulamadım. Bize gel-miyorlar, bizi ziyaret etmiyorlar, bizimler görüşmek iste-miyorlar .

NACÎ T. USAR (Gazi Mağusa) (Yerinden) - Denktaş Beyi görürler sadece. , ':.{ *

8 i KENAN ATAKOL (feevaîhla) - Bir tek Cumhurbaşkanına

giderler. O da gerçekten önemli bir konu olduğunda veyahut vedaya geldiklerinde Veyahut da Kıbrıs'a göreve başladık-larında oluyor. Ben bir tek görüşme yaptım, o da Sovyet

1978/;..

- 1978 -

Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Büyükelçisi ile New-York'ta idi bundan yedi, sekiz yıl önce. | Dileğimiz; tabiyatıyle sosyalist ülkelerle de ilişkiler içine girmek, bütün dünya ile ilişkiler içine girmejktir. Bizim yararımızadır, bizim menfaatimizedir. Biat, bizi dinleyecek, bizimle görüşecek herkesle, her ülke i)le temas etme arzusundayız ve'çabasındayız. j

Askerlik konusu; ile ilgili dün yaptığım konuşmada Çok kısa bir bilgi verdim. Dilerdim ki Sayın Usarjbizi tebrik etmesin ama en azından yaptığı eleştiriyi, jreya eleştiriyi o şekilde yapma sındı. Kendileri de zannederim kendi partileri de diğer partiler de hepimiz de bjı ayrıcalığın ortadan kalkması için mücadele veren, |.steyen partilerdik.

• i . NACİ T.USAR (Gazi Mağusa)(Yerinden) - Ama i^iye doğr

KENAN ATAKOL (Devamla) - Bunun biz mücadelesini verdik, bu noktaya getirdik. 0 eleştiri hakkımız (feğildi.

ÖMER DEMİR (Gazi Mağusa)(ferinden) - İlerde düşüş de olabilir.

KENAN ATAKOL (DeVamla) - Askerliğin dîşürüln^si konusu ile ilgili gerçekten çalışmalar içerisindeyiz.

s i-

Sayın Duröüran'm VB sizlerin önerilerini de elbette ki değerlendirilecek. Sayın Durduran*ın dediği gibi genç-lerimiz gerçekten büyük] bir görev anlayışı içerisinde fakat büyük sıkıntılar içerisinde bu görevi sürdürmekte-dirler. Onların bu sıkıntılarına çare bulmak hepim görevidir.

Lzm

Bedelli askerlikle ilgili Sayın Durduran'm Söyle-diklerinin büyük bir kısmına katılmamak mümkün deği|.. Biz yurt dışında yaşayan soydaşlarımızın gerçekten vatanlarını ziyaret etmeleri düşüncesindeyiz ve istiyoruz, bunwjt savunuculuğunu yapıyoruz ve bu bedelli askerlikle ?

1979/...

ilgili, konu ile" .ilgili olarak da çalışmalarımızı en azından feefc bu ^göreye bağladığımdan itibaren de sürdürmekteyim. Buna bir çare bulmak, bu sorunu da çözümlemek mecburiyetindeyiz. Onun çalışmalarını da yapıyoruz* Şopini^e teşeîtkür eder saygılar sunarım.

. ; ^ BAŞKAM - teşekkür ederim Sayın Atakol.

Sayın milletvekilleriî Dışişleri ve Savunma Bakanlığının bütçesi kadro, gider ve araçlarla birlikte görüşülmesi tamamlanmıştır. Şimdi tu bütçeyi onayınıza sunuyorum. Kabul edenler?... Reddedenler?..."Çekimser?... Yök* Ret 15* Kabul 28* Oyçokluğu ile kabul edilmiştir.5

_ , KATÎP - j

İçişleri, Köy İşleri ve Doğal kaynaklar bakanlığı;

Alt1 Program 01-02 Yönetim Hizmetleri; Alt Program Toplamı 906.318.000.000 TL. Alt Program 03 "Çaşra Örgütü. Alt,Program.Toplamı .320.331.000.000 U. Alt Program 04 Merkezi .< eza evi Alt Program Toplamı 241.332.000.000 TL. Alt Program 05 Kjayit Dairesi ve Nüfus ^aşyazmalığı Alt Program Toplamı 42.144.000.000 TL.-Alt Program 06 Muhaceret Dairesi. * Alt Program Toplamı 82.363.000.000 TL. Alt Program 07-09 Su işleri, Jeoloji ve Maden. Daires Aİt Program Toplamı 2.021.583.000 TL. Program Toplamı 3.614.070.000 TL.

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri; İçişleri, köy İşleri ve Doğal Kaynaklar bakanlığı bütçesi ile ilgili söz almak isteyen?..* Sayın Fadıl Çağda, Sayın ^etin Veziroğlu, Sayın Ziya Rızkı. Başka söz almak isteyen?.••

Sayın jnilletvekilleri; kalındığı yerden devam etme üzere oturumu saat 14.30'a erteliyorum. Teşekkür : ederim. ><:

' ' % 3 • ' '

- 1980 -

İKÎNCÎ OTURUM

Açılma Saati: 14.40

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri; Cumhuriyet Meclisinin l1 inci Dönem, 2'nci Yasama Yılının, 20'rjci

i Birleşim, 2*nci oturumunu açıyorum. Ad okuyarak yojklama yapılacaktır. 1

( Ad okunarak yoklama yapılır.)

KATİP - Nisap;vardır Sayın Başkan

BAŞKAN - Sayın; milletvekilleri; toplantı yeter sayısı vardır. İçişleri, Köyişleri ve Doğal Kaynaklar Bakanlığımın bütçesiyle 1987 Bütçe Yasa Tasarısının görüşmesine devam ediyoruz. Söz sırası Sayın Fadıl j Çağda'da. Buyurun Sayın Fadıl Çağda. * j

FADIL ÇAĞDA (Girne) - Sayın Başkan, sayın m^l-•}

letvekilleri; ne halse her hükümet kuruluşunda Bakanülık bünyesinde değişiklik olan, değişikliğe uğratılan, sdrekli yapısı değişen Bakanlık, İçişleri Bakanlığıdır. Hatırla-yacaksınız , geçmişte Sağlık Bakanlığıyla bütünleştirilmiş, bilahare yeni Hükümetle îskân Bakanlığıyla bütünleştirilmiş,

1981/...

- 1 9 8 1 -• ı i • ! Sonradan değiştirile değiştirile en son Köy İşleri ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı olarak yeni bir birleşim kazandırılmış-tır . İçişleri, Köy İşleri ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı' baktık İçişleri bünyesinde yer alan kuruluşlara, bütçede İçişleri Bakanlığının faaliyetleri ile ilgili kalemleri gördük. Kuruluşları, devlet dairelerini gördük ancak, Köy işleri ile ilgili herhangi bir düzenlemenin olmadığı ortaya çıkmış bulunmaktadır. Adı büyük, adı büyük içi kof hindi misali İçişleri, Köy îtleri, Doğal Kaynaklar Bakanlığında maalesef Köy İşleri ile ilgili neler yapıla-cağına dair herhangi bir kuruluş düzenlemesi olmamıştır. Öncelikle buna dikkati çekmek istedik. Çünkü aynı benzer bir garabet de geçmiş İçişleri Bakanlığı eleştirisinde dile getirdiğimiz çerçevede bugün de dile getireceğimiz önemli bir husus vardır da İçişleri Bakanlığı bütçesinde yer alan ve hizmetleri öngörecek bir şekilde bütçesi düzenlenen cezaevi çalışanlarına dair dUzenleiMKİİr. Cezaevi biliniyor, mahkûmların cezalarını çektikleri yerdir. Ancak mahkûmların yargı önüne çıkarılmasında gerekli dosyayı tanzim eden polis mekanizmasının bu bütçede ve bu Bakanlık altında yer almaması geçmiş bütçelerde de eleştirdiğimiz konulardandır. Gerçekten biz bunu garip karşılamaktayız. Polis Örgütümüzün yurt-taşımızın güvenliğinden birinci derecâde sorumlu olması gereken kuruluşun İçişleri Bakanlığı bünyesinde ,yer almamasını biz yadırgıyoruz ve bunu eieştiri konusu yapmaya devam edeceğiz. Hele Güvenlik Kuvvetleri İç Hizmet Yasasının yürürlüğe sokulmasından sonra bu konu daha bir önem kazanmaktadır ve daha bir önemle konu üzerinde duruyoruz.

i. 1982/...

- 1982 -

Güvenlik Kuvvetleri îç Hizmet Yasasında olağanüstü ve sıkıyönetim, gerektirecek olaylar dışında, normal adljl olaylarda, polisin iç güvenlikten sorumlu makam kılına-rak bu tür olaylarda müdahale ofisinin Emniyet Kuvvet-lerine, Polis Örgütüne verilmesi önerisi yapılmış, buj yönde Güvenlik Kuvvetleri İç Hizmet Yasasında değişiklik önerilerimiz çoğunluk oylarıyla reddedilmiştir. Bu si+il yurttaşın karşısına, sivil devlet kuvvetlerinin çıkarıl-ması yerine, askerin, silâhlı gücVn kcir ı çıkarılması i anlamında da gelen bu düzenleme Cumhuriyetçi Türk P r-I tisinin o teşkilât yasası değerlendirilirken ortaya kcy-duğuBİlz şekilde benimsememize olanak yoktur. Muhakkak ki Îçiş3»ri Bakanlığı yurttaşımızın huzur içinde yaşamasında birinpi derecede görevli Bakanlığımızdır. Bu çerçevedej Polisi Örgütünü ele alıp irdelemek gereklidir. Polis

i . örgütüyle ilgili değerlendirmeler Polis Bütçesi görü-şülürken ilgili arkadaş tarafından dile getirilecektir Ancak bu aşamada bir takım konular üzerinde duriîlak ist:, yorum ve bilginize bir takım konuları getirmek istiyorıı

t

2.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; ülkemizde arada bir basına yansıyan adliyeye intikal ettiğinde^ orda

ı . • • . i ..kalan,, gizliden gizliye işleyen bir takım olaylar vardır. Kaçakçılık, narkotik kaç.akçılık, bizim ülke insanı içini önem

1 • ? arzettiği gibi uluslararası Öneme haiz bir konudur. Ulkbmiz

1983/...

- 1983 - f için üzerinde ne kadar durulursa önemlidir. Durulması gerekiyor. Geçmiş- bütçe müzakerelerinde konu üzerinde durduk* Geçen 86 bütçesi eleştirisi yapılırken ortaya koyduğumuz görüşlerin tümünü burda tekrarlamış olsak hiç hata yapmamış olacağız. Aynen geçerliliğini muhafaza etmektedirler. Bu tabiî İçişle i Bakanlığı kolsunda getirdiğimiz tüm eleştiriler için de geçerlidir. Bir yıl önce ortaya koyduğumuz .görüşler aynen zabıtlardan burda tekrar edilmiş*olsa geçeı süre içerisinde aşılma-mış olduğunu göreceğiz. Geçen süre sorunların çözülme-sine yetmedi. Hükümet geçen sürede bir arpa boyu yol katetşadi. Bilginize getirmek istediğim, kaçakçılıkla ilgili önemli belge şudur, dün Kıbrıs Postasında köya yazarı Sayın Şener Levent'in köşesine aldığı bir konu Vardır* Bir mektup ve eroin taciri. Bir okurundan aidatı bir mektuba dayanarak dün bir köşe yazısı yazmış ve köşe yasasında eroin kaçakçılığıyla ilgili gelişmelere parmak basmıştır. Bu parmak basışı sıradan bir olay dagil Polis Örgütüyle direk ilgili bir olaydır. Maalesef bu işi ülkemizde yürütenler Polis örgütüne de sızmışlar veyahut sızdırılmışlar ve Polib Orğütü bu konular üzerine gerek-tiğince gidememekte veyahut gittiği anda orda olaylar dondurulabilmektedir. Şu yönde ilginç bir köşe yazısı yayınlanmıştır. Köşe yazısına konu olan esas MftektubU* fetekepisivden,- mektubu bilginize getirmek ve zabıtlara geçirmeyi zorunlu görüyoruz. Mektubun fotokopisi şöyledir sayın milletvekilleri:

1984/...

- 1984 - |

" Lefkoşa Tahkikat Şubesinde ilginç olaylar y^r almak-tadır. Bir polis müfettiş muavini yaşı küçük bir kızla cinsi münasebette bulunduğu iddiasıyla 5-10 kişi ile birlikte polis avlusunda sıraya dizilmiş ve kız kendisini teşhis etmiş. İşte bu adam demiş. Binbir kişiden kalma bir fahi-şenin kendisiyle düşüp kalkan erkekleri tanıması zor bir şey değil. Bunu yaptımıaksa hiç de marifet değildir.1 Madem

i • •' artık polis subayları teşhis için polis avlularında iıraya !

çekilebiliyor, daha hayati konularda da polisimizden!bu işgüzarlığı beklemek hakkımızıdrr. Sıraya çekilen poMs subayına isnat olunan suç adî bir suçtur ve sadece onun özel hayatını ilgilendiren bir konudur. Diğer yanda -Şoplumu tüm olarak ilgilendiren konular vardır. Bunların üzenine niye gidilmiyor? Metaldar olanlar niye mezkûr polis subayı gibi sıraya çekilip teşhis ettirilmiyorlar. Biz yardımcı olalım birkaç konuda:

a) Rothmans. paketleri içinde Londra'da Ermeni (terörist lere eroin götüren kimdi?

b) Girne'de iş kurmak amacıyla Kıbrıs'a gelen Aydın Dikmen de para kokusu alınca tasarrufunda uyuş madde bulundurdu diye uydurma bir ithamla Aydın Dikm kim tutukladı ve daha sonra serbest kalınca Londra

Konya1lı rucu »i 'ya

tu eti

1985/...

giden Aydın Dikmen»in peşinden gidip Londra'da kendisinden bu meseleyi kapatmak için 500,000 Türk Lirası rüşvet isteyen kimdi?

c) Son olarak ABD Uyuşturucularla Mücadele Örgütü DEA nııj Kıbrısİtaki gizli ajanlarından birisine 700 gram saf efoini Beyarmudu'nda satan kimdi? Gizli ajan satıcıyı yakalatmak için daha mal isterim diyerek,ikinci bir mal r

teslimi için yer ve gün belirledikten sonra KKTC Polis Genel Müdürlüğünü durumdan haberdar edip,meçhul satıcının baskınla suçüstü yakalanmasını istediği halde,Fransız İhti-lâlinin ele geçmez roman kahramanı Skarlet Pinpernel gibi hiç ele geçmeyen bu satıcıya polisten kim bilgi verdi? Baskın; tertiplendi ama satıcının yerinde yeller esiyordu. Yukarıda (b) ve (c)»de deliller kesindir. Hepsi de bir tek yünde toplanmaktadır. Polis içinde bu caniye bilgi aktaran birisi vardır, veya cani kerçdi s:L örgüt i çindedir. DEA•nın gizli a|anı bu adamı tanıyabilir, saklı olduğu yerden çıkar»-sızılar* Onu da polis avlusunda sıraya dizsinler, ça-ğırsınlar Amerikalıyı ve somunlar. Filân tarihte, geçen-lerde Beyarmudu'nda sana eroin satıp,daha da getirmfeyi taahhüt eden adam bunların arasında mı? Amerikalı derhal • t"

kendisini teşhis edecektir. Mesele bu kadar basitken niye korkuyorlar? Kimden ve neden çekiniyorlar? Polis subaylarının bir fahişeyle ilişkisi üzerinde bu kadar titizlikle duran polis yetkilileri, aynı gayreti gösterip bu p@lis içindeki veya polis içindeki kişiler tarafından himaye edilen bu Fantomayı da meydana çıkarsınlar da en azından toplum da bir eroin tacirinden kurtulmuş olsun."

Sayın milletvekilleri; dün bahse konu olan köşe yazı-sında esas kaynak olarak kullanılan mektubun fotokopisi budur Bu çok ciddi bir ithamdır.

1986/..

Bu ithamlar Polis Örgütünde tahkikat açılması gerekmektedir iVe bu konuda İçişleri Bakanlığına büyük görevler dijştüğü inancındayız. Bir süre önce Meclis kürsüsünde dile jgetir-

|diğimiz ve soru yönelttiğimiz bir olay vardır. Bu ojlayla Magosa Mahkemesinde kaybolan, bidon içerisinde kayblolan esrarların akıbetini sormuştuk. Bize verilen yanıtlja bu konu üzerinde tahkikat. \ yürütüldüğü ve çalışmaları^ sürdürüldüğü yönündeydi. Konuyla ilgili bir soruyu ta-liye, Bütçe, Plân Komitesinin Emniyet Müdürlüğünün Bütçesi görüşülürken Emniyet Müdürüne de arkadaşlarım

t soru yönelttiler ve bu soru çerçevesinde Bmniyet Müdü-rünün İ

verdiği yanıtta, bidonların bir tanesinin, bijlön-lar araçtayken, mahkemede yargılananlardan biri tarifın-dan ayakla aşağıya itilerek yok edildiği şeklindeydi. Konuyla ilgili bir süre önce Halkın Sesi'nde yayınlanan bir röportajla ilgili bir takım bilgiler kamuoyuna ve bizim bilgimize dolaylı olarak yansıtıldı. Sayın

f Halil Kaymaklı*nın Halkın Sesi'nde "Mahkûmlar Konuşüyor" I yazı dizisinde, 26 Kasım günkü Halkın Sesihde yayınlanan I bölümünde kavanozların polisler tarafından araçlara i ' " . „ • ' "i | nasıl taşındığı görüntülenmekte, bilahare 28 günkü i ; Halkın Sesi'nde yine aynı şekilde araç ve polis mensupları

- 1987 -

SİlChlidlarak bu kavanozları araçlara nasıl yfr^fş? tirdiğl görüntülenmektedir. Konuyla ilgili mahkûmlş 'da konuşan Halil Kaymaklı İl bu konuda mahkûma soru yöneltti. Nitakim benzeri bir değerlendirmeyi Emniyet Müdürü Komitede yapmıştır. Benzeri soruşturmayı miHkCtaa dönük olarak da hapishanede yapmışlar ve mahkâm kesinlikle bu yöndeki bir suçlamayı kabul etmediğini, bunun mümkün olmayacağını, çünkü re-simlerde de görüldüğü gibi birden fazla silâhlı polis denetiminde aldıklarını ifade etmektedirler. Konu ortadadır. Kavanoz kaybolmuştur. Emniyet Müdürü bunu kontrol altındaki mahkûmlardan birinin yapabi-leceği üzerinde şüphe ifade etmektedir, görüş ifade etmektedir. Mahkûm bunu, sonradan mahkûm olan kişi bunu reddetmekte - ve bunun mümkün olmayacağını ortaya koymakladır. Bu,şu sonucu rahatlıkla çıkar-mamıza olanak vermektedir. Demek ki Emniyet Örgütünde

. . ' • ' . ' ' . - ; . . « -e »

yeterli denetim yoktur veyahut. mektupda da görüle-ceği gibi, mektupta da ifade edildiği gibi dün Sayın Şener Levent'in köşe yazısına konu olan yazıda ve az önce de okuduğum mektupta da ifade edildiği gibi bir takım kişiler Emniyet Örgütüne, Polis Örgütüne yuvalan?» mış bulunmaktadır. Bunlar {bilinçli olarak bu işleri çe-viriyorlar sonucuna daif gidebilmekteyiz. Bu açıdan Emniyet Örgütüne iyi bir gözlş; bakmak ve bu amaçla özel bir araştırma yapmak zorunluluk haline gelmiştir.

[İr süre önce Cumhuriyetçi Ttlrk Partisi adına Devlet Başkanı-za göndermiş olduğumuz bir yazıda ülkemizin,doğu-bfctı ara-

i İşındaki norkotik akışında transit ülke olduğu ifade edilmek-edir. Cumhüriyetçi Türk Partisinin,Devlet Başkanına gön-rmiş olduğu bu yazıda bu Cumhurbaşkanının dikkat ji.n< t geti-

||lıniştir. Cumhurbaşkanı böyle bir şeyi kabul etmeyeceğini, rsa CTP,nin bu kanıtları ortaya koymasını ifade etmişlerdir,

•İlâhare bu yazıyı Emniyet Müdürlüğüne göndermiş vş ynı < eğerlendirme Emniyet Müdürü tarafından da ifade ediliş. "•"! ani ülkemizin esrar ticaretinde transit ülke olduŞurju ' Şumhuriyetçi Türk Partisi- kanıtlayabilecek durumda i^e ve ünde kanıtları varsa ortaya koysun, o takdirde k bujt

.i delim ve Üzerine gMelim diyordu. Mektup her şeyi orjfcaya ıkarmıştır. Polisin en üst görevlileri arasında bu tjir

3 Lişilerin olduğu az önce okumuş olduğum mektupla ortaca •i . • i sıkmaktadır. Bu konu üzerine ciddiyetle gitmek mecburiye-tindeyiz. Konu baştan savılacak bir konu değildir, pe ı tendi insanımızın büyük bir felâketle karşı karşıya o!.-

?

ması Ve bundan kurtulması için konu üzerine gitmemjLz hem de insanlığa karşı, uluslararası boyutta bir fe Lâ et haline gelen narkotik salgınının durdurulması için de konu Üzerine gitmek zorundayız. Vardır, ülkemizde bu

! R

M iğin örgütleyicisi, bu işin plânlayıcısı, pazarlayıçı-j lan vardır. Bu bir örgüt"tarafından yapılmaktadır., Örgütsel bir ilişki içeririnde bunların sefkinin yapı^» dığı bu mektupla da ortaya çıkmaktadır.. Bunu ortaya

./1989

- 1989 -

^Devletin en önemli görevlerinden biridir, tflkeı^z ülkesidir. Bu ülkede üretilmeyen bu narkotik aadlte* pikelerdan «eliyor. Geçmişte basında haberleı¥İ gifö l#ri yayınlandı. Lâstikler içince nasıl kıyılara vı^r bu narkotik maddelerin. Yurttaşın, kamuoyunu», hepi»

5in bilgisine geldi. Ançak ne halse mübtekft &l£&ajpbt|f

IÇ yurttaşın tutuklanıp,yargılamı asından öteye konu »rina «İdAiyetl» eğinilmedi f ve gidilmedi. Konu ile Sili olup tutuklanan bir takım anlı şanlı kişiler hak-x ' a takibat yapıldı fakat sohucunun ne olduğunu biîm£- *

*t*yia. Domalt ki konu üzerine ciddiyetle gidilmiyor, ; ,

&

•İ A X :.

'•İ

> '• -3

••.t

it bir noktaya kadar gidiliyor, o noktada bu çaiifK? durduruluyor. Bu yöndeki kuşkularımızı buMa

eHMk ve bu yönde ciddi bir araştırma yapıp Emniyet, pŞlis Örgütü Üzerinde bir araştırma başlatmak zorcm-lıİLUk halİO* geldiği inancındayız.

P< ÎÇİşleri Bakanlığı bütçesi değerlendirilirken

Isla birlikte Ctezaavi çalışanlarının durumlarını değer-

.1; *

'•w

lendirmak ve bu yönde taleplerini burda kürsüden ifade etısek görevimiz olduğu inancındayız. Geçmiş, geçen yılkl dfcğe* a

le^dirmede de aynı çerçevede ifâde ettik. Sorunlar olduğu gibi durmaktadır. 1977 öncesinde polislerle eşit statüde ol4& cezaevi çalışanlarının bilâhare 570 sayılı, 78

i Bakanlar Kurulu Kararıyla bozulduğu,

e •

--?.<'v-'. ..î:' . -a-

•)ir • e - '••i'

it -

Ve bilâhere Polis Örgüt Yasası ile Teşkilât Yasası ile polisle cezaevi çalışanları arasındaki dengenin tamamen ortadan 1 :aldıril-diği ifade edilmişti, bunu ifade etmiştik. Bunun ortadan Kaldırıl-ması, Cezaevi Kuruluş ve Görevleri Yasası gibi bir teşkil fit yasa-sının gündeme getirilip öz&ük Hakları dahil olmak üzere ;Üm ayrı-calıkları sona erdirip haklarının verilmesi ve bu aradaİ21 Aralık ve Kasım 76 arasında yapmış oldukları mücahitlik hizmetlerini^ de değerlendirilmesi ve.bu hikmet karşılığının verilmesi gerektiği inan-cındayız. Bu çerçevede cejfcievi çalışanlarının beklenti İdinde olduk-ları, çözümlere elan kafcugulmadığını ifade etmek isterizi

Bu arada kişi başııia altı yüz Türk Lirası olarak tyngörülen ve bütçede yer alan kalemin yeterli bir kalem olmadığını ifede ederken özellikle mahkumlarla konuşmanın gayrıinsani çerçevede s ürdürüldü-ğünü ve bunun değişmesi gerektiği inancımızı burda ifade etmek İsteriz. Mahkumlar böyle bayramdah bayrama aileleriyle görüşmesi \e temas edil-mesi kabul edilebilecek bir husus değildir. Tamamen temae kesilerek aradaki oam bölme dışında çocuğuna kuçağına alamayacak şekilde tele-fonla görüştürülmesi bizim anlayışımıza sığmaz ve terkedijlmesi gereken bir uygulama olduğu inancındayız. Bunu da ifade etmiş olalım. Tabii af konusu hassas bir koni* bu konu ikide bir ellenmemesi gferektlğV yinelemeye gçrek yoktur. Ancak iktidar partisinin geçmiş peçftm;dönem-lerinde mahkumlara. ve mahkum ailelerine verilmiş sözü nlahjcum aileleri vemahkumlar araaında büyük bir-beklenti olduğunu dikkate jgetirmek isteriz. Suçu ne olursa olsun,, suçu ne olursa olsun affedebilmek büyük bir fazilettir» Ve t£i yetki yasalarla Meclise verilLiştir» Bunu gerektikçe kullanmakstiimar edilmeden kullanmak Meplisin hak-kıdır. Ancak Cumhurbaşkaninın bu konuda da gölgesini Meclise düşürme-ye hiç hakkı yoktur ve bu jtonuda da Cumhurbaşkanı gölgesihi Meclise düşürmüş ve mahkumlar şu şu şu suçlardan mahkum edilmişti?, bunların

i ' . . . . . , . . • ' • ' • . - • • ' •

affını uygun görmüyorum diyerek, peşin görüşünü ortaya koy ıruş vi bu yönde iktidar partisinin büyük, en büyük partinin geçmiş seçim dönemlerinde de ifade edip, mahkum ve mahkum aileleriyle i .gili .bek-lentilerin askıya alınmış olmaktadır. Bu vaat çok büyük b .r vaattir. Uygulanmayacak, hele bu tür vaatlerin Ortaya atılmaması gerekiyor ama eğer atılırsa bunun nereye kadar kullanılacağı çok iyi he^ap edilerek ortaya atinak gerekiyor. Cumhuriyetçi Türk Partisi Hükümetin bu yönde getireceği görüşleri değerlendirmeye hazır olduğunu bu vesileyle İfade etmek isterim.

1966 Bütçesi görüşülürken yaptığımız konuşmada önümüzdeki yıl "Iferiş Yılıdır,, Barış Yılında, Barış Derneğine: onay vereliıı dileğimizi ifade ettik.

I

• i - 1991 -. . t ; . - ' u

?e bu yöndeki tutunundan de layı Bakanlığı eleştirdik. Berıf Yılın-dayısv» barış anscıyla ki|rulnuş Kıbrıs Türk Barış Derfcotinln^es-cill*inynpılnsn»sı «ava* etmektedir. Uyarıya raf**,; l«kMrtf|r bu yönde önlen alaaaası, denek ki Hükümetin benimsenmiş bl^ p^İİ-tikasıdir, deMk ki Hflküşet, barış yolunda mücadele eden Mi» ' *4

neğin çalışmasından rahatsız oluyor, bunu tescil etmemekte ısrar edlyar. Bizi »Hükümeti barış istememek yargısına getiriyor VİBarış Yılımda» barış amacıyla kurulan bu derneğin tescilini* yipiinl^ 1

dığını üzülerek ifade etmekteyim. Bu görüşün terkedilerek barış, ülkenizde barış ve dünyada barışçıl gelişmelere katkıda bti&nntk-tan Stdy* biranecı almayan bu nerneğin. tesellinin yepaüiasff ' yoluna »id i İne s i gerektiği inancındayız. Kaynakanlık, siz barışı savuanakla, yalnız barışı savunanlara hitap ediyorsunuz ve i^pl^nda ikilik yaratıyorsunuz. Ayrıca barışı savunnekla siys*ei y«yâ.yİ İRu-nuz#görttşünü çağdışılıkle suçluyoruz ve kabul etnenize elaaikfok-tur. Barışı savunmak, her inaanın en doğal görevi ve hakkidir. Sa-vaşı aavunnak, Birleşmiş Milletlor. kararlarında da suç addOdiİdiği-ne före ve insan defasına aykırı olduğuna göre,barışı ssvunaak'her iaaaaıntenel görevidir ve bu doğrultuda örgütlenmek en (foğal Jö-revi olduğu inancındayız. Bu Çerçevede Bakanlığın bu katı tutumum terketney* davet etneyl hakkınız olarak görmekteyiz.

. : * - - -.1 -4 . ,••„ .. ı HAS SARICA (Lefkoşe)(Yerinden)- Amacı yurtta barış* sulhta

barıştır.

FADIL ÇAĞDA (Devamla)- Evet, Atatürkçü diyenler ...

(Sağlık ve Sosyal Yardın Bakanı Br. Mustafa ErbilenMen ı anlaşılnayan aözler.)

FADIB ÇAÖDA (Devanla)- Evet, Atatürk*ten bahsediyoruz Sayın Erbilen. Yurtta sulh .:..

SAGLÎK VE SOSYAL YARDIM BAKANI Dr. MUSTAFA ERBİLEN (Yerinden )>• Dinliyoruz efendin. i v

r

1992 -

! FADIL ÇAĞDA (Devanlsi)-. Cihanda sulh en önemli ilkel* ır ve, Türkiye dış politikasınla temel ilkesidir. Türkiye dış pel tika-f aının temel unsuru ve evrensel bir değerlendirne, bizdede geçer-li olduğu İnancındayız. Dolayısıyla, amacı barış olan bu d<rnegl|i çalışş»l*rı Atatürk'ün yurtta sulh, cihanda sulh ilkesine de uygun? olduğu inancındayız ve Atatürk'ün bu ilkesiyle bağdaşan bu çalış*-nalara olanak vermediğinizi esefle görüyoruz ve eleştiriyoruz* :

FERDÎ SABİT SOYER (Gazi .Magusa)(Yerinden)- Kaymakamlır .idşure edesi* kendilerini.

k FADIL ÇAĞDA (Devamla)» Bu kaymakamların çoktan görevden ) r almnesı gerekirdi. Çoktan görevden alınması gerekiyordu. Hı ile, sadece bunlar değil, gazetelere düşnüş, kabadayılıktan öteye geoej: gitmiş olduğu Özel lokallerde işi kabadayılığa kadar vardirı ış kajy* makamların,çoktan görevden alınmaları gerekmekteydi. Ancak, bu- du-yarlılığın naalesef Ulusal Birlik Partisi ağırlıklı Hükümet tarafın-dan gösterilmediğini üzülerek görmekteyiz ve haklı olarak eriştiri-yoruz. Tabii, kaynakamlıklarin Ulusal Birlik Partisi ikinci serkeş-leri yapıldığını yine geçen yılki bütçe müzakerelerinde eleşjfcirnişf tik. Aynı statü devan etmektedir*

ERGİN ABDULLAH (Gazi !Mağusa)(Yerinden)* Aday adayıydı '.ar Sayın Çağda. Genel seçimlerde de, yerel seçimlerde de aday abayıy-dılar Ulusal Birlik Partisinin.

FADIL ÇAĞDA (Devamla)- Evet, tabii bir kaymakamın bir (parti-den aday olup elnanaaı, e en doğal hakkıdır, anayasal hakkidir. Ancak görevleriyle parti çıkanlarını bütünleştirmek eleştirilecek penu-! dur ve bunu dikkate getiriyoruz.

İ

1993 i

Göreviyle ada* olduğu partisini eğleştirmemesi gerekiyor. Bu konuda özellikle devlet adına ilçelerd* |iı|İİtıv"' kaymakamların daha duyarlı hareket etmesi gerekiydi*.' , . tsirt Hiıle sıhhati umumiye- vergileri gibi biarfemkım ^gi^ri . -»•£5'''ilâ , . 7-, •'•: aynı müiahazsisrla orçajflayıp . onaylamamahiç

"'^İi^lı^ŞSİ hatlerde sıhhati umumiye vergisi Iİb Ueüei'l ln' fi5rl l'l v'İÇ >y-- i! * ' onaylanıp* yürürlüğe sokulması ve bunun aşılmaması her kaşattkamın görevi idi. Maalesef bunu savsaklayan, bunu Sürüncemede bırakan kaymakamlar olduğu da bilgÜEİz-dedir. Bunun düzeltilmesini de talep ediyoruz.

•' " T ' VmiAT . DutD7»t«? t T \ . J » V Vi _J utMLi^S ^ KEMAL EMÎRZADE (Lefkosa) Yerinden) - Kimine bİİ^kk çekme diyen kaymakamlar dş vardır.

.<• - t,, " n-3siU - •• ' EMİN UZUN (Lefkoşa) (Yerinden) - BarışDerrtefİni

onaylamadılar diye saldırırsınız kaymakamlara» Yarin görürsünüz siz.

(Gülüşmeler) " ' ' V ' " • ; .. , • -•;'.•-,.. 3 t

> • , < k • - , ,

ERGÜtf.VEj Bl (Lefkoşa) (Yerindi) - To^ mı tutaoak bizi kaymakaou.

•'v: v • \ • T' .... :-•••- . ' -id -FADIL ÇAÜDA (Bevs ûİa) - Cumhuriyetçi Türk Partia|nin

ilçe^kongresinde hoparlör' kullanıp kullanmaması bile ma >İ6omism Ayapan -konuda parti üzerine yürüyen^

kaymakamlar bulunduğunu biliyorsunuz. Bunun üz^ine gilâisye , ' , s .'-J-'Af - "it-- r • - * ' ' - - i-'-gerek yoktur. gunu özellikle ifade etmek isteriz, Kaymak|pılar ' A '

- 1994 -

ilçe|erdeki devittin en üst görevlileridir. Partili olamazlar. Herhangi bir parti görüşünü benimseyebilirler ançak icraatlarında partileşemezler. Bu önemli bir ur-surdur. Aksi takdirde bunun sorumluluğunun altından hiçbiri kalkamaz. Ne de siz kalkabilirsiniz Sayın İçişleri Bakanı.'

İÇİŞLERİ, KOYİŞLERÎ VE DOĞAL KAYNAKLAR BAKANI TAŞKENT ATASAYAN (Yerinden) - Sürünmeye başladın ama $atla* tacağım seni» \

FERDÎ SABİT SOYER (Gazi Mağusa) (Yerinden) - SCylene söylene o kaymakamlar hep müsteşar yapılacak, terfi vejrilecek kendilerine.

FADIL ÇAĞDA (Devamla) - Geçmişte bu kürsüden "T1 ve"Z"Lerin %

çok eleştirisi yapıldı. Elimizde bu MTM ve "Z"lerin naâıl' dağıtıl-dığına dair bir soru üzerine bize vermiş olduğunuz listeler vardır bunların partizanca amaçlı kullanıldığı o belgede ortadjadır. Bunu terketmeniz gerekmektedir. Her köşede veyahut her ağacın altında bir taksi yazıhanesi oluşturmak geçerli bir yöntem değiLdir. Bunu terketmek zorundasınız. Bu eleştirilecek bir husustur ç İnkü tak-siciler birbirinin boğazına yapışacak kadar sayıları ar ;mış-ve ekmek aslanın ağzına gelmiş-vaziyette, taksiciler bu partizanca MT" hakkının dağıtılmasında büyük bir açmazla karşı karcıya kalmış bulunuyorlar. Verilen "T" haklarını değerlendirirken, bu hakkı is-tismar adilmekte olduğuhu, 'özellikle lüks araçların getirilmesi İÇİn eski "T" hakkı taşıyan araçların heba edilerek o baskı lüks anaçlar, mersedes araçlar getirip devletten vergi kaçırmışına olanak sağladığını, buna fırsat verilmemesi gerektiğini istiyoruz. Devlete bu yöntemle vergi »ermeyenler üzerine lic(İ.r. diyoruz. İzin makamının veyahutta ilgili trafik şubelerinin

rurgulamak gidilme-

1995 -

üzerine gitmesi «ereken bir başka husus olduğu inancındayız. Dikeniz sıcak bir ülkedir. Yazı, sıcağı oldukça yılın kOyttc bir kısnını teşkil atnektedir. Yılın dokuz ayı aıc#k ü f e a bir dikedir. Ve maalesef kanu taşınacılığmda kullanılmakta olan araçların havaaız. olduğunu yaşıyoruz. Özellikle kış ayları, Mart ayı geçtikten sonra otobüslerin içerisine girilmez «İnaktadır. Hanene gimiş kadar eş anlaklı olmaktadır. En azından bunun değiş-tirilnesi, bunun düzeltilmesi, düzeİtmeyenlerınseferden nenedil-mesi gereknektedir. Ve bu konuda İçişleri Bakanlığına görev düştü-ğü inancındayız. ;

* ' ^ FERDÎ SABİ* SOYER (Gazi Mağusa)(Yerinden)- Pencere de yok,

/

FADIL ÇAĞDA (Devanla)- Yeni biruygulanayla fu gnripliği de görmekteyiz. Kapalı otobüsler yanında,bir de lnlşfyoîm acılan otobüsler sefere konnuştur. Bu kadar tehlikeli, bu kadar sorum-suzca izin verilebilir mi? Veriliyor işte. Biniş, banketten, biniş yan taraftan iniş yolun içine oluyor ve bu otobüsler şu anda yolla-? rı#ızda sefer halindedir. Bu kadar sorunsuzca izin kullanna hakkı olamaz. Bunun önüne muhakkak geçilmesi ve bu tür araçların sefer-den muhakkak almnası, engellenmesi gerekmektedir.

Sayın Dışişleri Bakanımız Naim Süleyman'm, ülkenizde kabu-w lünden büyük nennunluk duyacaklarını burda kürsüden iffcde etmiş- ;

lerdir ve kendilerini Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ncTbt* vesiley-le davet ettiklerini, dün bu kSrsüd en de ifade edilerek işitmiş bu-i lunuyoruz. Merakla bekliyoru^ Nala Süleyman ülkemize geldiğinde, bu davet nucibiace yurttaşlığa alınacak nı? Ülkemizde nüfus poli-tikası nedir? Ülkenize her gelen «erdeyse nüfusumuza kaydedilmek- X tedir. Böylenüfus politikası; olmaz. Eğer ülke nüfusu yetersizse, bu bilinçli olarak planlanır ve ailelerin daha çok çocuk yetiştir-nesiae olanak sağlanır, teşvik edilir. Örneğin denir ki, iki çocuktan

. . . / 1 9 9 *

- 1996 -

fazlaçecuk yetiştirecek ailelere şu şekilde devlet k itkisi sağleaacaktir. Bu çerçevede Devlet bir nüfus politika ıı uy-gula «alı idi. Aıacak istese» bu değil. îstenea güdülec >k oy eldugu için, Küzey*âen her gelen ve güdümümüze girecek kişi-ler nüfusa kaydedilmiştir. •

EMÎN UZUN (Lefkeşa)(JYer inden)- Taşıma oylar.

FADIL ÇAĞDA (Devamla)- Bu kabul edilecek, tabii bu kabul i . edilecek bir uygulama değildir ve eleştirmekte kendimijzi haklı

görüyoruz.

FERDİ SABÎT SOYER (Gazi Mağusa)(Yerinden)- Hülyjt Avşir da alındı. ı

FADIL ÇAĞDA (Devamla)- Tabii, bu, bundan kaynak . .anan ve bunun dışifada Ülkemizin karşı karşıya bulunduğu en büyik sorun-

a çıkmak-BütÜ» in-

lerinden biri olan kaçak işçi sorunu,doğal olarak ortaj tadır ve bu konuda Bakanlık eli kolu bağlı durmaktadır, şaatlarda kaçak işçiler çalışmaktadır. Şu anda en canla) sektör • durumunda olan inşaat sektöründe çalışanların nerdeyse,i 5660-70»i'' belki bunun da üzerinde, herhangi bir etüdümüz ölmedi. jAncak, ba-kabildiğimiz her inşaatta ka'çak olarak birçok işçinin çklışmhkta olduğunu bizzat gördük. Bunuiı yanında, geçen gün burda y lrüyüfe çer-çevesinde, Hükümeti istifaya'da^et eden mitingden kulağ ııaıza gelen sloganlardan biri, kaçak işçileri» hayır dendi. Narenciy» kesimci-leri karşı çıkıyordu. Güzelyürt»ta^ narenciye bahçeleri ide: Çalı-şan birçok kaçak işçi vardır ve bu işçiler ya motor eyl»rindi ve-yahut; ağaçlar arasına kurulan barakalarda gayrı sıhhî b..r şekilde yaşacaktadırlar. ı

.../1?97 > •

- 1997 -tabii çalışan, çalışma hayatımıza olumsuz büyük etkileri olan bu ko-nunun üzerine ciddiyetle eğinilmesi gerekmektedir. Birkaç gün önde Başbakanın bu yönde bir uyarısı bilgimize freldi. Ancak bu konuda eğer gerçekten ciddiyetle konu üzerine gidilmek isteniyorsa bir gönde bunların tümünün saptanıp en! uygun şekilde yurt dışınd çıkarılması mümkündü. Polis Orgütünüh daireye sokulması bu sonucu yaratmak i^in, bu sonucu elde etmek için ye|terl|L olduğu inanç ifidşyi2 / Xönü ||zeH.ne gidilmiyor. Yurttaştan gelen- tepkileri yatıştırmaya dönük olfeİrak yak-laşımlarla konu geçiştirilmeye çalışılmaktadır. Hafkbuki ülkemizin en büyük sorunlarından birisi işsizlik sorunudur. İşsizlik soruttu Ortada dururken,kendi yetkJnve yatılım yaparak yetiştirdiğimiz insah gücümüz işsiz dururken, bu sorunu daha da giriftleştirecek şekilde diştan kaçak işçi gelmesini ve buna gözyumulmasına Hükümetin hakkı yoktur. Ve biz de bu konuda Hükümeti daha ciddi tedbir almaya davet ederiz.

Toplum arasında en fazla konuşulan bugünkü açıklamayla"Yıkım Pa-ketidir. Bugün toplumda en çok konuşulan konu Yıkım Paketi yanında ya-pılmakta olan 87 Bütçesi ve üçüncü konu Lefkoşa trafik düzenlemesi. Lef-koşa trafik düzenlemesi şu anda toplum katında en çok tartışılan konudur Burda sürekli bulunuyoruz. Ayrıntılı etüd etmek fırsatımız olamadı. Yapabildiğimiz kadaı; birtakım gözlemlerimizi burda ifade etmek isteriz. Çok köktenci bir atılımla trafik yeni düzenlemeye sokulmuştur. Ancak yeterince birtakım önlemler alınmadan bunun yürürlüğe sokulduğu İnancın-dayım. Kasaba içerisinde, merkezde bir trafik akışı saklanmıştır.-Tıka-nıklıklar ortadan kaldırılmıştır^ ancak tıkanıklık dışarıya taşınmıştır. Buzhane yanından ta hastaneye kapar ana yol tıkanır vaziyete sokulmuş-tur. Tıkanıklık^ merkezdeki tıkanıklık başka bir yere taşınmıştır. Bunun ortadan kaldırılabilmesi için,yan yolların devreye sokulması gerekmek-ı'.: î,i tedir. . i T

Bunun yanında dışardanı gelenler, beni ırgalamaz yaklap&mı \ yanlıştır. Dışardan gelen ve/Başşehirde, Lefkoşa'da çalışan yurt-taşlarımızın karşı karşıya kaldığı sorunları çözme yönünde uygu-lanmakta olan usulün düzeltmeye Jabii tutulması gerekmektedir. Örneğin çıkış saatlerinde, daireler den çıkış saatinden bir çeyrek sonra otobüs-ler ve minibüsler yolcu alma hakkı verilmiştir. Bu geç uygulanmaya konulmuş bir saattir inancındayız. Bu en azından 4.45'e alınırsa* bu yönde duraklarda olan birikmenin azalacağı inancındayız.

I

\ •./1996

- 1998 -

Kış aylarında olduğunuzu da dikkate alarak gece karanlığı kadar yurttaşlarımızın bir, iki durakta, yüzlercesinin yl-ğıldığını görmekteyiz* Bunun düzeltilmesi gerektiği inansın-dayız* Dikkate getirmek istediğimiz, kısa gözlemlerimizi» dikka-te getirmek istediğimiz bir diğer husus, akışkan hale gelen tra-fikteki yaya geçitleridir. Yaya geçitleri büyük bir tehlike ar-zetmektedir. Örneğin, şu anda Meclisin Önüne açılan yaya!geçidi hemen virajın yanında, süratle gelen araçların hemen Üzetinde» geçebileceği bir yaya geçididir ve yaya geçmekte olan, bm geçit-ten geçmekte elan yurttaşlar için büyük bir tehlike arzeter ol-duğunu gözlemledik. Bu ve diğer geçitler için de iddiamı: geçer-lidir. Bu çerçevede kcnurnn değerlendirilmesinde yarar görf yeruz. Bunun yanında, PEYAK önündeki durağa belli saatten sonra yolcu indirme hakkı verilmemektedir. Bu da bir sorun olduğu ine ncm-drfyız. Bu hakkın yeniden gözden geçirilmesi gerekiyor. Belediyenin f yürürlüğe koyduğu ve tarihi Lefkoşa kasabasındaki trafik sorunu-nun çözümüne dönük bu uygulamanın biz ve bizim dışımızda, diğer ; ilgilileri» getireceği öneri ve eleştiriler ışığında yeniden göz-den geçirilmesinde yarar vardır. Amaç, gerek kent halkının, gerek keate gelen, dışardan gelen yurttaşların daha iyi bir şekLlde ça-lışmalarına olanak sağlamaktadır ve bu yönde ortaya çıkan sorunu şişmektir. Bu yönde bu tür, bu* juya'rıları yapmayı uygun göldük, îfade ettiğim gibi, Bütçe müzakerelerine denk düştüğü içi) bu uy-gulamayı ayrıntıda etüd etme olanağı bulamadım. Bilâhare >u konu-da yeniden görüşlerimizi ifade edeceğiz. Tabii îçişlerij B ıkanlığı ele alınırken yerel yönetimlerin içinde bulunduğu mail zorlukları ve bu yönde rahatlatmaya dönük Yasa Tasarısının geri çeki .diğini ifade etmleyi zorunlu görmekteyiz. Belediyelere, yerel yönetimlere devlet katkısının yeterli olmadığını ifade etmek isteri?. Başka ülkelerde bu katkının #30*lara ulaştığı bilinmektedir. Mevrut uy-gulama yeterli olmadığı, belediyelerin şu anda karşı karş: ya biflunduğu

> • .../İS 99

sorunlardan ortaya çıkmaktadır. Şu anda, 1987 Bütçesini görüşmekteyiz. Bu Bütçede yer alan kalemlerle, belediye-lerim öngörülen kaynaklar, ayrılan kaynaklar ifade edilmek-tedir. Ancak, bir ilginçliği bilginize getirmek iatiyonm. 3 Aralık 1986 günkü Resmî Gazetemde birçok belediyemizin 1986 Bütçesinin yayınlandığını görüyoruz. Halbuki, 1987 Bütçeleri gündeme gelmesi gerekiyordu. Uygulanan, bitmiş yılın Bütçesi daha yeni yayınlanmaktadır. Bunu benimsememize olanak yoktur. Bu yönde dafea iyi bir diyalog içerisinde olmaları gerektiği inancındayız.

HASAN SARICA (Lefkoşa)(Yerinden)- İçişleri Bakanının İşi 1 imzalanan sözleşmeleri engellemektir.

. i» ; t ' 1

İÇİŞLERİ, KOY İŞLERİ İVE DOĞAL KAYNAKLAR BAKANI TAŞKENT ATASAYAN (Yerinden)- Hakkım^mı Var?

•'i ' •

HASAN SARICA (Devanla)- Başka birşeyle mi uğraşacak?

FADIL ÇAĞDA (Devamla)- Sözleşmeleri engelleyen İş&şleri Bakanım da engelleyeceklerdir. O çalışanlar İçişleri Bakanını da engelleyeceklerdir. Bundan hiç kuşku duynuyoruz. Sırası gelecek. Hiç kuşkunuz yok.

- 2 0 0 0 -

; r .

m m başınd^ aynaklar Ba-ik. Köy, kır-

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; konuşı ifade ettiğim gibi İçişleri, Köy İşleri ve Doğal kanlığında köy işleri ile ilgili bir kalem göreme< sal alanda yaşayan yurttaşlarımıza dönük bu Bakanltık bütçesinde yer alan kalemler, geçen yıllarki bütçelerde yine ttçişleri Ba-kanlığı bütçelerinde yer alıyordu. Yani köy işleri] kelimesinin bu Bakanlığa eklenmesi ile değişen birşey olmadı, tâ kondu, altı boş. Köy,' köy işleri ile ilgili bir bakanlık,kırşal alan-da yaşayan tüm yurttaşların, tüm sorunlarını çözme 'e dönük ba-kanlık demektir. Ancak partizan yaklaşımla Tarım 1 lakanlığı parçalandı.

TARIM VE ORMAN BAKANI AYTAÇ BEŞEŞLER (Yerim Fadıl Bey.

FADIL ÇAĞDA (Devamla) - Sözüm sizedir Sayın

en) - Buyurun

Tarım Bakanı*

AYTAÇ BEŞEŞLER (Devamla) - (Anlaşılmayan aöz(Ler)

FADIL ÇAĞDA (Devamla) - Evet.

FERDÎ SABİT SOYER (Gazi Mağusa) (Yerinden) -razı oldu.

ÖMER DEMİR (Gazi Mağusa) (Yerinden) - İşte y4 ruyorlar. Aynıdır.

V ;

FADIL ÇAĞDA (Devamla) - Tarım Bakanlığını kö; ayıramayız. Köye hizmet bir bütündür, bir bütünlük içerisinde ancak mümkündür. Partizan mülahazalarla Tarım Bakanlığı bölü-vX nür ve alınır, köy işlerihi alınıp, İçişleri Bakanlığına veri-lirşe* İçişleri Bakanlığının altı boş kalmış olur ve Tarım

Yarısına

n yana "otu-"

işlerinden

/Ort/M

i 2001 -

Bakanlığının da gereken hizmeti vermediği, verdirilef»yeeeği ortaya çıkacaktı ve çıkmaktadır. Biz böyle bir «yırımın olma-ması gerektiğine inanıyoruz. Eğer ayırmışsanız bütün yetkile-ri İçişleri ve Köy İşleri Bakanlığına vermiş olmanız gerekir-di» Ama bunu da yapmıyorsunuz, nitekim bütçede bu tür kalem-ler yer almamaktadır.

lfEHHET ALTINAY (Gazi Hağusa) (Yerinden) - SusÜ* Tfcrım Bakanlığıolur mu?

TARIM VE ORMAN BAKANI AYTAÇ BBŞEŞLER (Yerindeİ) -Tarım denince neden herkes böyle heyecanlanır anlamıyorusi.

FADIL ÇAĞDA (Devamla) - Tarım, çOnka yıırtta şiirimizin X80»i tarım sektöründe çalışmakta ve yalamaktadır kırsal alanda.

. ' " • .-.V "'!.•'' ' • • AYTAÇ BEŞEŞLER (Devamla) - Ondan dolayı Mrlılie.

• ^ 'i' • :

FADIL ÇAĞDA (Devamla) - Pek tabiî ki Kıbrıslınah *60-70»i kırsal alanda yaşadığın^' jgöre ve biz de politika yaptığımıza göre en geniş kesimlerde kendi haline unutulmuş, terkedilmiş yurttaşlarımızın sorunlarını dile getirmek temel görevimiz oluyor* Duyarlılık bundandır Sayın Bakan. >

FERDÎ SABÎT SOYER (Gazi Mağusa) (Yerinden) - Oyle bakan-lık olmaz. Su Bakanı mı, Kaymakam Bakanı mı?

FADIL ÇAĞDA (Devamla) - Köy îşlerl Bakanlığını kuraklık sorunundan ayırameyacağımıza göre, Köy İşleri Bakanlığını tohum-suz, tohumsuzluk sorunundan, gübresizlik sorunundan ayıramayaca-ğımıza göre, bunun, bunların bir bütün olarak ele alınması gerekiyordu.

İşsizlik sorunu kırsal alanda yaşayan yurttaşlarımız için de geçerlidir* Hani bunu önleyecek önleminizi1 Bu İfcakanlılc altında ortaya konulan btÇtçed p hani önlemleriniz? Yok.

İskân Bakanlığı bütçesinde de ifade edeceğiz. Gençlerimi-zin, kırsal alanda karşı Jşarşjiya kaldığı, kırsal alan&l yaşayan gençlerimizin karşı karşıya kaldığı sorunlardan en büküğü kpnut

. f • "s. sorunudur* Sosyal konut lfâsab'alara yapılmaktadır. Ordada sorun yar* Orda da sosyal konut'yapılacak,ancak sosyal konut kırsal alanlara da taşınmalıdır»-Devlet bu görevini sadece kaaabada, sadfece şehirde yapıp kırsal alanları unutamaz. Kırsal alanda da

- 2 0 0 2 -

genç Ic ya-

bu biz

bu sorun mevcuttur. Kırsal alanda yaşayan yurttaş, yurttaşlarımızı konut sahibi yapmak, aileleri ölec< kınını bekler halden kurtarmak devletin temel görevidir.

') İ • 1 "

Kırsal alanda da bu görevi yetine getirmek zorunlı. lugundasınız. Bu çerçevede köy işleri denince bu da akla gelir ve Bakanlık bünyesinde ifadesini bulması gerekir. Ve burda da ifade etmiş olalım, îskan Bakanlığı bütçesinde de ifade edeceğiz. Kırsal kesimde yaşayan evsiz yurttaşlarımızıı konut sahibi olabilmesi için, köy jjotansiyelinin devreye sokulabilmesi için konut kredisi ile kredilendirilcesi Ve kendi katkılarının Ortaya çıkmasına olanak sağlanmasının geçerli yöntem -olarak benimsiyor ve öneriyoruz. Tatii köy işleri, sadece köy yollarının ve tarla yollarının açılması ile görevli değildir. Köy somunlarının bir bütün olarak ele alınması ve madem ayrı bakanlık olarak ortaya konmuştur onun görev alanına sokulması gterekiyordu veyahut Tarım

*

Bakanlığının bünyesinde bırakılması gerekirdi. Partizan mülahazalarla bölersiniz tu görev de ortada kalLr ve eliniz değidiğince sorunların üzerine gitmiş olmaktan öteye bir gayret ortaya koymayacaksınız.

TARIM VE ORMAN BAKANI AYTAÇ BEŞEŞLER (YerLnden) -Beraber, onun için yan yana oturuyoruz.

FADIL ÇAĞDA (Devamla) - El,ele. Bütçede kır bekçileri için öngörülen ödentinin yeterli olmadığmı ifade ettik. Birçok köylerimizde kır bekçiliği boş >ulun-maktadır. Bunun esas nedeni;kır bekçilerine verileu paranın köy yerinden temin edilepıemesindendir. Biz geçmişte de önerdik. Burda da öneriyoruz. Kır bekçiliği, görevi sürekli kLrsal , .'•. 1. alanda görev yapan en uç görevlisidir. Bu görevi de bu bu görevin mali karşılısının devlet tarafından yüküı ilenmesi gerektiği inancındayız. Şu çerçevede bütçeye konulan rakamın yeterli olmadığını ifade etmek istiyoruz. Tabii ağılların belediye hudutları içerisinden çıkarılması yönündfe 10.000.000 liralık kalem içok yetersiz oldu ve bu sorpnun hiç çözümlenmek ,istenmediğinin ifadesi oîmî

öngörülen

ktadır.

/20Ö3

- 2003 -

Bundan öteye bir anlam taşımadığını ifade etmek isteriz, ülkemizin karşı karşıya kaldığı en büyük sorun kuraklıktır, ülkemize yağan tek daıâa yağmurun korunması musluklardan akan tek damla suyun bilinçli kullanılması zorunluluktur.4 Bu yönde bakanlığın her türlü olanağı kullanarak önlem almaaı gerekmekte-dir. Göletler konsunda başlatılan atılan ilk adım,ilk ilk yağmurlarla fiyasko İle sonuçlandığını görmekteyiz. 1

Gönendere barajı ilk yağmurlarla alıp gidilmiştir. lO.OOO.OOO'lara varan zarar olduğu. Kendi^ifadeleri ile basma yansıiıştır. Çok süratle hareket ediltiesi ;ve bu yönde-büjrtJn olanakların kullanılması gerekmektedir*. GÖndendere ve ardından da diğer projelerin gündeme getirilmesi gerekmektedir. Her yağışta milyonlarca küp su boşa akıp gitmektedir. Hayati bir sorundur bizim için, bu göletler gündeme gelirken şu anda doinuş bulunan kuzey sahil boyunda yer alan dolmuş göletlerin temizlenmesi * bir görev olmaktadır. Bunların da gündeme getirilip çözümlenmesi gerekiyor. Bu büyük bir gideri gerektirmez*' Mevcut 1974 öncesinde yapılmış gösterilerin dozerlerle temizlenmesi, büyük bir mali külfet getirmez,

t-i

V

" W

- 2004 -

süratle uygulanabilir ve muhtemel her yağıştan topraklarımıza su amdirilmesi olanağını bize- vermiş olacaktır. Bu yörde de Bakan-lığı daha hareketli olmaya davet ediyoruz. Bazı köylerimizde su

..t Borunu hat safhaya çıktığını görüyoruz. Bütçede bıi yönde Önem-:İ , li kalemler vardır.

NACÎ T. USAR (Gazi Mağuşa) (Yerinden) - 0 kokuda başarı-lar dileriz Hükümete.

FADIL ÇAĞDA (Devamla) - Özellikle îepebaşı Yöresinde yurt-taşın karşı karşıya kaldığı sorunlsrla birlikte ordfc mevzilen-aiş bulunan askeri güçlerin de su sorunu olduğu ve sorun olduğu bilgimizdedir. 0 yöre insanlarına geçmişte yaşanan acı durumları yaşatmayacak şekilde süratle bir uygulama, bir çözÜŞ getirici çalışmanın geliştirilmesi gerekmekte<ir. Sayın İçişleri Bakanımız kısa bir süre önce enerji tasam ıfu ile ilgili bir beyanda bulunmuştur.

NACİ T. USAR (Devamla) * Ne oldu? Santralleri çalışmaz?

FADIL ÇAĞDA (Devamla) -I Santraller, hatalı olan yola giran, hatalı yere varır. Gaz trübünü ile enerji üretmeye giren yaya kalacağı aşikârdır. Çok pahalıya enerji Üretilmek-tedir. Kapasiteleri sınırlıdır, mahduttur, yeterli olmamakta-dır ve bugün yayınlanıp bilgimize gelen "Yıkım Paketi'nde yer aldığı gibi yeni fiyat artışları öngörülmektedir. Su paraları şu andan kestiremeyeceğimiz rakamlara ulaşa katinnde yer almaktadır. Yeni santral kurulacak ve

ve elektrik îağı "Yıkım Pa-bûnun

,/2005

- 2005 -/

finansmanı için elektrik giderleri artırılacaktır. Yani yurt-taştan kullanılan elektrik başına talep edilen ücret artırı-lacaktır, Bunun maliyetli milyarlara varacak bir elektrik sant-ralinin finanse edilmesi için kaç paraya tekabül e$şcefini Önümüzdeki günlerde göreceğiz. Muhakkak ki enerji çek önemli bir konudur. Enerji üretimi çağdaşlaşma ile eş enlanlıdır. Dünyada çağdaşlaşan ülkeler kullandıkları enerji oranı ile öl-çülmektedir. Bizde artan elektrik gideri sanayileşmeye dönük değildir. Büyük ölçüde yurttaşların kullanımından kaynaklan-maktadır. Buna bile olanak vermeyecek boyuttadır elektrik üreti-mi. Tabiî o...

'i . V ERDAL SÜREÇ (Lefkoşa) (Yerinden) - îşte "Yıkım paketi"ni

dağıttılar.

FADIL ÇAĞDA (Devamla) - Sanayi teşvik edilmeyecek sektör durumunda olduğu için Hükümet oldukça rahat bir şekilde harektet ediyor. Kendini çok rahat addetmektedir. Bizim sanayiden kay-naklanan bir sorunumuz y&ktut inancı ile hareket eden Hükümetin, bu rahatlığını anlayışlar kabul etmemize olanak yoktur.

.../2OO6

- 2006 -

Ülkemiz.' çağdaş bir toplumda yaşar bir şekilde sanayi! eştirecek!, bunu gerçekleştirecek iktidarlar gelecektir. Cumhuriyetçi Türk partisi bu bakımdan mevcut hükümeti eleştirmece haklıdır.

••••••. M İ ' - . . . . I - :

.Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; Cumhuriyetçi Türk Partisi olarak» gerek kents®l, gerek kırsal alanlarda yaşayan yurttaşlarımızın birinci derecede huzurundân, boyutu ile yaşamından birinci derecede sorumlu olan bu yeterli duyarlılıkla hareket etmediğini, ifade etmeyi görüyorum. Yurttaşınıza anayasal haklarını kullanmakta,

sn geniş Bakanlığın gerekli ekonomik

haklarını almakta, taleplerine olanak verecek şekilde emeklikle hareket edilmesi gerekiyor.Anayasal yürüyüş hakkını ku Manan yurttaşlar^ mikrofon kullandırtnama zihniyeti terk edilmelidir. Dinlediğiniz için teşekkürler.

Söz sırası Sayın Veziroğlu.

BAŞKAN - Teşekkür ederim Sayın Fadıl Çağda. Çetin Veziroğlunda. Buyurun Sayın Çe^in

ÇETİN VEZİROGLU (jGazi Mağusa} - Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; İçişleri, Köy İşleri ve Doğal Kaynaklar Bakanlığının Bütçesini görüşüyoruz. Geçmişle

• <L i* \

İçişleri Bakalığı daha önemli' bazı bakanlıklara yamanmak suretiyle bir yapıca kavuşturulmuştur. Zamari öfcdu îskan Bakanlığına yamandı, zaman oldu Bağlık Bakanlığsınb yamandı ve bu önemli bakanlıklar içerisinde gerçekten İçişleri Bakanlığı-nın kaybolduğunu gördük. îlk defa aslında bence olumlu bir yaklaşım, bu önemli bakanlıklardak sıyrılarak İçişleri ve Köy İşleri daha derli toplu bir duruma getirildi. BaZı yönleri ile tabii ki doğal kaynaklar ile içişlerinin birleştirili r si yönünde bazı aksamalar olmasına karşın yine de olumlu ol arak görüyoruz. Tabii ki İçişleri Bakanlığı dendiği anda her§eyden önce emniyet iç güvenlik çağrışımı yapılmaktadır. Nitekim bazı ülkelerde İçişleri Bakanlığı ismi kamu düzenliği bakanlığı yahutta kamu bakanlığı diye anılmaktadır. Gerçekten İçişleri Bakanlığı dendiği anda vatandaşın ilk hatırladığı emniyet, asayiş işleridir. Ne yazık ki bu ülkede emniyet iç güvenjLik İçişleri Bakanlığından koparılmıştır. .

- 2007 -

Bu önemli bir noktadır. Şer bütçe müzakereainde Toplumcu Kur-tuluş Partisi bu konuyu gündeme getirmektedir. Bir kere sivil toplum olmanın, demokratik toplum olmanın, uygar toplum olmanın gereğidir bu. Çoğu zaman bazı vatandaşlar, yahut da bazı kişiler bu politikayı öne sürdüğümüz zaman bize şöyle bir yaklaşım, şöyle bir tavır koyduklarını görüyoruz. Yahu, ne olacak? Zaten DBP-partizanlık yapmaktadır, bir de polisi bağladığı zaman bu partizanlığın daniskasını yapacak diye bazı görüşler ileri sü* rülmektedir. Hatta bazı UBP»İller bile ne gereği var yahu, zaten aracı, gereci, şusu, busu sırtımıza yüklenecek, hiç gerej-ğl yoktur, bunun gibi benzer yaklaşımlar yapılmaktadır. Oysa değerli arkadaşlar; bu o kadar hafife alınacak bir konu değil- V dir. Dediğim gibi bu, bir ilke meselesidir ve sivilleşmek !

isteyen her toplumun muhakkak emniyetini, asayişini, sivil j yönetime devretmesi gerekmektedir. Bu ilke olduğu içindir ki 1

Toplumcu Kurtuluş Partisi fczerille bu konu üzerinde durmakta ve her vesile ile bu çağrısını yapmaktadır.

. -t İçişleri Bakanlığı aslında emniyeti, iç güvenliği

içermene dahi bugünkü yapışı İle bile önemli bir bakanlıktır. Çünkü bir vatandaşın doğumundan, ölümüne kadar günlük bütün meseleleri ile ilgili, bütün kuruluşlar, kurumlar, bu Bakan-lığın bünyesi içindedir. Bir kere herşeyden önce mülki yönetim konusu önemli bir konudur ve bu Bakanlığın içerisindedir. İlçeler, bucaklar, bucaklara bağlı köy muhtarlıkları, mahalle muhtarlıkları, mülki yönetim bahsi içinde İncelenmektedir. Do-ğaldır ki vatandaş günlük işlerinde muhakkak bunlardan birisi ile her gün muhatap olmaktadır.

> v • t '! ' • ' ' \ ! ! '

IH ? . ' * ' .../20Gİ

I

o

- 2008

Belediyeler», aslinde belediyeler; bu Bakaç lık içe-risinde olmattası lâzımdır. Biraz sonra o konuya temas ede-

ı ! değim» Ama bugünkü yapısı ile belediyeler de bir jrönü ile İçişleri Bakanlığı ile irtibat içindedir. Dolayısıyle be-lediyeler de vatandaşın her günkü yaşamı ile ilgili işleri, dolayısıyle karşı karşıya geldiği bir kurumdur. Ba da bu Bakanlık bünyesinde incelenmektedir. Dolayısıyle pu nokta-dan da bu Bakanlık önemli bir bakanlıktır*

NACİ T. USAR (Gazi Mağusa) (Yerinden) - Ye lerln patronu, vasisi.

el yönetim-

ÇETÎN VEZİROGLU (Devanla) - Evet.

Tabiî mülki yönetim konusunda da geçmiş büiçe müza-kerelerinde veyahut da başka vesilelerle bu konu ı ;ündeae getirilmiş Ve bu konu üzerinde özenle durulmuştur, Belki bir anlamda bu söyleyeceklerim bir tekrardan ibarı t olacak-tır ama bu tekrarın gereğine de inanmaktayız, çünlü daha önce getirilmiş olan eleştirilere ilişkin bir tak adım atılmış değildir. Bu mülki yönetimle ilgili birkaç nokta üzerinde duracak ve yeniden Hükümetit çekeceğim.

olunlu olarak dikkatini

\ « V

.../2009

r - 2009-

Şimdi pratikte bürokratik mekanizma içinde, mülkü yönetimde % vatandaşa verilmesi gereken: hizmetlerin gereği gibi verilmediği ve bürokratik mekanizma içitıda vatandaşın ezildiğini görmekteyiz. Geçmişte pek çok örnek vermiştik. Doğum belgesinden»soyadı belgesi alınmasına kadar varan vatandaşa gerçekten basitçe bir muhtarın dahi ferine getirmesi gereken işlemler içinMr köylü vatandaşın ta köylük yerden kalkıp merkeze geldiğini hattâ bir günde dahi bu işi yapamadığı bilinmektedir. Bunlar gerçekten bürbkralstt çark ilerisinde oluşa gelen pratik güçlüklerdir. Bunların üzerine gidil-diğini görmüyoruz. Eğer bu bürokratik güçlükler bir gerçekse" ki geçmişte bu eleştiriler getirildiği zaman Hükümet kanadı»Ulusal Birlik Partisi de evet bu tür birtakım engeller mevcuttur, btmları düzelteceğiz demişse ve bütün bunlar halen ortada duruyorsak ; bir kez daha bu çâgrımızı yapıyoruz, mülki yönetimi bir kez daha \ yeni baştan gözden geçirip bürokratik engellerden arındırmak lazımdır. Tabii mülki yönetimi gözden' geçirip değerlendirirken ve sistemleş-tirirken ilk elde çok eskimiş olan mevzuatın elden geçirilmesi gerekmektedir. Yasalar birtakım'; sosyal gereksinmeler dolayısıyle vazedilir. Fakat zaman içerisinde sosyal gelişmeler o kararları eskitir. Yeni gelişen şartlar mevcut mevzuaatı aşar. 0 halde bu karşısında sosyal gelişmeyi geriden takip eden hukuku yeni baştan düzenlemek gerekmektedir. Tabii öyle bir an gelir ki o bir zamanlar sosyal gereksinme için vazedilen yasalar, toplumsal gelişmenin engeli olmaktadırlar. Bırakınız siz yarar saşlam ayı engel de olmaktadırlar. Dolayısıyle zaman zaman bunların gözdan geçirilmesi, bütünleştirilmesi, sistemleştirilmesi gerekmektedir. îşte mülki yönetime ilişkin mevzuat da tamı tamına bu söylediğimiz çerçevede mevzuatlardandır.Bir örnek verelim. Örneğin«muhtarlıklara mülki yönetim içerisinde bir birim olan muhtarlıklara yükletilen bir takım görevler vardır. Bir örnek vereceğim. Hayvan teztonreai | çıkarma zorunlulı^u >ardıry alım satım yapılırken. Yaptığımız araştırmaya güre hayvan teskeresi hususu zamanında hayvan hırsızlıklarının önüne geçmek için bir sosyal gerekainm* olafmk . vazedilmiş bir kurel ve öyl " birtakım sıkı hükümleri bağlanmıştır ve hayvan satım alımı yapıl iı. tır. Ondan sonra bir hayvan teHtetfesİ alınmadıgL hususu ortaya çıkarsa , bir ilıtilaf do3arsamahket>^ey« gitseniz bile» mahkeme bu ko la bir çözüm bulma olanağınaf sahip değildir. Bu konuda bir yaşsa j engel vardır.

f :

.../2010

;- 2010 -

Diyor ki mahkeme, yasa gereği, hayvan tezkeresi olmadı iÇİn bu ihtilafa çözüm bulamam. Eğer hayvanınızı vermiş, parasını almamışsanız ve mahkemeye giderseniz tezkereniz yoksa bu konuda mahkeme sizi tazmin edecek durumda değ .1-dir. Böylesine, belki bir zaman , bu o zamanın sosyal gereksinmesi olarak yerinde bir kural olabilirdi, ame jimdi bu gereksinme tamamıyle ortadan kalkınıştır ve çoğu kez de vatandaşlar bu tezkere alıp verme yönüne de gitmiyorlar, çünkü zamanındaki o hırsızlık gereksinmesi ortadan kalkınıştır. Bu bir Örnektir. Aşağı yukarı otuza yakın yasa, belki de daha fazla bu konuda dağınık bir biçimde durmaktadır. Bunların yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini belirtiyoruz, jjlkemiiede mahalle ve köy.muhtarlıkları yanında yirmi sekiz tane 0e belediye görev yapmaktadır. 1976 yılına kadar atama ij.e tayinli belediye başkanları göreve getirilmekte idi. 1.976'dan sonra demokratik bir içiârik "kazanmıştır yerel yönetim, »ir yönü ile. Yıllardan sonra 1976'dan itibaren yerel yöneticileri halk kendisi seçerek işbaşına getirmeye başlamıştır. İu bir ileriye doğru atılmış adamdır ve yerel yöneticilerin seiimle gelmesi suretiyle demokvatikieşme yönünde yerel yönetimler bakımından bir adım atılmıştır. Tabii ki demokratik İçirik salt oy sandığından ibaret olmamakla birlikte, Güneyde yerel yöneticlerin seçimle işbaşına getirilmesi d&ha yeni yeni benim-sendiği düşünülürse, atılan adımın küçümsenmemesi gerekdiği orta-dadır. Yerel yönetimleri toplum içinde gerçek işlevlerine kavuş-turacak diğer önemli bir adım daha atılabilir. Ç:ğdaş demokratik özerk belediyecilik hareketini geliştirecek bir yasa Meclisten geçirilebiliri. Geçmişte bu konuda 1980 öncesi iki yasi önerisi muhalefet tarafından hazırlanmış bulunuyordu. Ne vat U bu önerileri elinin tersi ile iten UMJ hükümetleri 1980 yalında! kendi hazırladıkları antidemokratik çağdışı Belediyeler Yasa-sını geçirdiler. Her ülkede halkın sorunlarının birincji deri- \

• î 1 cede yansıdığı halkla her an içiçe bir yönetim birimi elması bakımından büyük önem tanıyan yerel yönetim bizde ni!ye etki*iz bırakılıra k tadır? Elektriğini kendi dağıtamayan, fiyat saptama, denetleme yetkisi olmayan, ulaşım konusuna karışamayan, otobüs taksi tarifeleri yapamaya Vy lokanta otel ücretlerine kırışaniayan itfaiyesi olmayan, onaylan,^ an bütçe yapamayan, gelir kaynak-ları kurutulan, onay alıiıâc.^endi personelini atayamayaç,

r

.../2011 :

2011 -

Personeline vereceği artışa dahi karışılan bir yerel y#ftetim biçimi niye ısrarla sürdürülmek isteniyor? Sayısı daha da artırılabilecek olan bu soruların yanıtı aslında baaittir. Merkezi otoriteye bağımlı bir yerel yönetim anlayışının sürdürülmesinin temelinde yatan gerçek, ççğdışı hükümet-lerin halktan duydukları korkudur, çünkü genelde iktidarın değişikliğine giden yol dta yerel yönetimlerin, özellikle belediyelerin sahip olduğu stratejik önemin farkındadırlar. Sanayileşmenin getirdiği bir kentleşme olmakla birlikte ve boyutları görevli olarak ne kadar küçük olursa olsun, yine de kentlerimiz emekçi halkımızın yoğun olarak yaşa-dığı/yerlerdir. Emekten yana olmayan iktidarların korkulu düşüdür. Bu nedenle kentlerde yerel yönetimlerin etkin-liğinin artması halkın etkinliğinin artması anlamına gelir ki bu kentlerde oluşan tatlı kârları ceplerine indiren çevrelerin ve bu çevrelerin, iktidarlarım işine gelmez. Arsa spekülatörlerinin rantlarını kırarak arsa konut üretebilen,. işletmelerin sömürüsünü durdurup ulaşımı düzenleyebilen bir yerel yönetim modeli iste-mezler, Bu gibi iktidarlar1 yerel yönetimlere kentin çöpçüsü gözüyle bakarlar. jCen İn pisliğini temizlesin,

. - £ : f ; V 'l • ' • • v

,../2012

- 2012 -

yeter onlara göre. Her konuda. rt&ltimtfe&l yörieti »ler konuşluda,;da*;Teö&uKa* W & k SjtfS1C

*tmt*S#imk -rti iei. daşiua^V ^ ^ y r ^zi^^^tşrac:^^ i^n ıt^^te^^!1^'^^ ; bazı 'gfefefei*'M eîtîkİL erdn*üzerinde durdum*

«.-rMiIıid 8 l W o »uı^Hie* -a* — b 1 '-'o r-' ut'o • ' 1.

"n,J'köyler 'Bale» lıfc * C M

köyler <&a*inde de b i r . . g f b ş ğ , : " " Köyler;belediyeden daŞş^^ülf^reityöneffi SİMİİeri-dir. Ve köy hal kının ortak. ini ^flay an kamu kuruluşlarıdır. 76 yılfnda^ itibaren, gerek 75 * -i f* J-'î- »--Î-M.

- j * . 1 - .-

1 (, . 'I - 'A (îİ.vUİ-J •..-••• -V

i- ti V3- î

«t» vi. - , .. ... ,-i r « V'vV -A Anayasası, gerekse. 85. Anayas jşı ı srificfi bu organlar

da seçimle oluşmaktadır* ^piarıfli^^İhtiy&^'hİyetİe^ !' ?ib~>.f*J _ • •

lerini de seçimle o l u ş t a j p ^ f j ş y & z « t e * l £ ' değll-j:" dir. Nasıl belediyelerin j ^ f a ş & i a i t e - I içerik kazanması yeteri^ 4§g^sei,s'köy bitoreWnin,

airns^ rt* y ^ ^ ; ^ a k -tarlıkların da bir yetmez. • Bir kere gelir kaynakları, diğer yetki ve görevleri konu4 sunda hiç bir yasal düzenleme yoktur. Köyler bugünkü yasâ lar karşısında yerel yönetim olduğu halde tüzel kişiliğe kavuşturulmuştur. Bir köy bütçesi yoktur. Toplumcu Kurtuluş Partisi yıllar önce köy yönetimlerine ilişkin bir köy yasa-sı hazırlayıp Meclise sunmuştu. 0 da Belediyeler Yasası gİbi Ulusal BirltfesRantisi hükümetlerince dikkate alınmadı, kaşle alınmadı, ellerinin tersiyle itildi.

*

.../2013

- 2013 -

Ve bu konuda zaman zaman bizim de hazırlığımız vardır. Bu getirdiğiniz eleştiriler yerindedir, bunların da mevzuatı dağınıktır. Bu konuda derli toplu bir yasaya gereksinme vardır dendi.; Hazırlanacağız dendi ama bir türlü bu konuda bir çalışma yapılıp Meclise getirilmedi-ğini görüyoruz. Hükümet^ bu|konuda da bir kez daha uyarırız. Tabii Anayasamıza göre angarya yasaktır. Her vasile ile X muhtarlara da bir maaş verilmesi gerektiğini her bütçe vesi-lesi ile hatırlatıyoruz.^ Bu"Anayasanın bir gereğidir, angarya yasaktır. Bu bakımdan bu hususun da mutlak surette ele alınması gezelemektedir.

NACÎ T.USAR (Gazi Makusa)(Yerinden) - Destebanlar da bütçeye alınıp doğrudan onlar da maaş almalıdır.

ÇETİN VEZIROGLU (Devamla) - Tabii destebanlar için de elbette bütçeye dahil edilmeleri gerekmektedir.

Eskiden beri şimşekleri üzerine çeken bir makam vfer&r, adına izin makamı diyoruz. Geçmişte ve elan en fazla parti-zanlığa araç edilen makamlardan birisi bu olmuştur. Zaten yapısı buna açıktır. Bu yapısı iLe bunun önüne geçmeye de ' büyük oranda olanak yoktur. Bu izin makamına ilişkin yasa daha Meclisten geçerken Toplumcu Kurtuluş Partisi bu konuya ' da dikkati çekmiş ve özenle bu yapıdan kaçınılması gerektiğini vurgulamıştı. Bir kere tâLşil^ere göre izin verme mekanizmasını kırıp ülke ölçeğinde bir 'plâda bağlı olarak ihtiyaca göre çalışan bir yapı ka zan d iri ltrui;d iğ ı sürece vatandaşlar muhakkak bakanlığın kapısını aşındıracak. Bakanlar da bu açık kadıdan yararlanarak gel benim tajkıma- sana izni vereyim diyecek. Geçmişte bunun çok örnekleri olmuştur. Örnekler getirildi. Bu konuda araştırmalar da yaptı, bu Meclis raporlarda hazırladı. Halen sağda solda vatandaşlara gittiğinizde görü-1 yoruz bir kenarda duruyoruz işte, bana bir izin verecektir, o vakte kadar, izni alana kadar görünmeyim d iyem vatandaşları görmekteyiz. Bu yapısı. ile partizanlığın aracı olmaya devanı edecektir. Toplumcu kurtuluş Partisi daha İzin Makamı Yasası görüşülürken belirttiğim gibi soruna DÖyle yaklaşmış ve birtakım sağlıklı öneriler geti^iş|^. Bir kere böyle fclr daJtjŞpin

, kurulmasına karşı çıkoj].|j Ijunun arizi bir iş olarak jjjŞpılmş-sini, yılda bir kez, örneği^ yılbaşında oir defa oturup karar veren bir mekanizma olarak Önermiştik. 0 saptanan tarihe

- 2014 -

takaddüm eden günlerde, aylarda bu konuda ülkedeki ulaşım sorunu enine boyuna incelenip %rştırılmalı ve ihtiyaçlar saptanmalı ve bir plân yapılmalıdır, Brütün bunların yapılabilmesi için elbette ülke ölçeğinde b^r ulaşım plânı yapılması getekir. Bunlar •bir plâna bağlanmadığı ijjin her köy için ayrı ayrııaı aştırmalar yapmdk zorunda kalan makam, köylerarası, köyiçi kavgaların "içine girmekte, araya bu benim partimden, öteki-başka partiden hesapla-rı da girince iş tamameni arap saçına dönmekte ve çığırından çıkmaktadır. Dolayısıyla bu makamın bu söylediğimiz çerçeveden yeni baştan göaden geçirilmesi ve arızi bir iş olaraki plânlamaya elverişli bir yapıya kavuşturulması gerekmektedir.

îzin Makamı vesilesiyle ulaşım sorununa da d<» gerekmektedir. Bizde belediyelerin şehir içi toplu jtaj imacı-

kunmak

Bir ligin dışında ülke çapında bu konuya hiç el atmamıştır Plânlama da yapılmamıştır. Aslında her ülkede toplu taşı-macılık bir kamu hizmeti olarak ele alınmaktadır. îzin Ma-kamı dolayısıyle bizim ülkemizde de bu böyle olması gerek-mektedir, bir yönüyle bu mümkündür. îzin Makamını dahij bugünkü yapısı da kullanacak,s bu yapısı da kullanılarak ulaşım sorunu çözülebilirj Bi?im ülkemizde bu işi özel sektör üsflenmiştir. Ozel^ye gjüzel sektör üstlenmiştir.

NACÎ T. USAR (Gazi Magusa) (Yerinden) - Ozelllj-ğini anladık ama güzel neresidir?

ÇETÎN VEZÎROGLU (Devamla) - Bazıları için güzejLdir-Yani sınıfsal açıdan kfiktığında bazıları için güzeldir.

SAĞLIK VE SOSYAL YARDIM BAKANI MUSTAFA ERBÎLEN (Yerinden) - 0 güzelin tarifidir.

ÇETÎN VEZÎROGLU (Devamla) - Özellikle şehirlererasınr da. ulaşım bir kaç firmanın tekelindedir. Güvenceleri kuşkulu î bir fakını araçlarla seyrüsefer yapılmaktadır, ye saatl erjlni de bu özel sektör saptamaktadır. * !

- 2015 -

ERGİN ABDULLAH (Gazi Mağusa) (Yarinden) - Magosâ Kooperatifi iflas etti bunun için.

ÇEfîN VEZİROGLU (Devamla) - Neden? Elbette kâr sakiyle hareket ettikleri için kârlı saatlerde, yani yol-cunun yoğun olduğu saatlerde- yolcu taşır, ondan sonra bu iş biter. Bir kamu hizmeti olarak konuya yaklaşılma-

'"i " • • ' • ' • ' .

dığı için Özel sektör elbette ki bunu bu şekilde yapacak-tır. Oysa yapılacak bir plânlamayla kurulacak bir ekonomik işletmeyle bu sorunun üstesinden gelinebilir. Bir kere iki yüz ... kişilik bir köyde iki-üç tane otobüs lüksüne son verileceği gibi, özel araba kullanma gereksinimi asgariye inecektir. Ağır petrol faturası kısılacaktır.

NACİ T. USAR (Gazi Mağusa) (Yerinden) - İthalat faturası da.

ÇETİN VEZİROGLU (Devamla) - Yedek parçaya ödenen milyarlar ülkemizde kalacaktır. Bu konuda gerçekten geçmiş bütçelerin birisinde Toplumcu Kurtuluş Partisinden bir arkadaşımız gayet basit ama ilginç bir öneri getirmiştir. O öneriyi tekrar bilginize getirmek isterim. Gerçekten çok ilginçtir. Mevcut yapı içerisinde herhangi bir masrafa da

• V gidilmeden, sadece bir takım siyasal kararların üretilme-liyle böyle bir mekanizmanın kurulması mümkündür. Yine bütçe müzakerelerinin birisinde, 19'uncu birleşimde, 22 Aralık 1982

Toplu taşımacılığın tümüyle devlet kontrolunda, devlet denetiminde, devlette olması gerektiğikanaatindeyiz. O kanaat bir yana, mevcut sistem içer sinde değil,

• .../2ÖI5

- - • • ' • ' ' • ' i • • • ' • • ' •

- 2016 -

Yani bugünkü İzin Makamı çerçevesinde dahi toplu taşı» »»acılığa eti asından bir yönelme olabileceği kanısındayım . Nasıl olacak?Onu da söyleyelim. Bugünkü sistemde T dedi-ğiniz ticari araç ruhsatı otobüsler için, kamyon taksi , onları bir tarafa bırakalım, otobüsler için esas toplu taşıma-cılığı yapan onlardır çünkü. Otobüsler için T ruhsatı vardır. Onu almak için îzin Makamı İhdas edilmiştir. Îzin Makamk da o T'yi verirken aracın hangi yerden yolcu alacağına ve, hingi i yolu izleyeceğini belirtir,^ Yani T aracı, T ruhsatı olalı bir kikse o aracı, otobüsü istediği:gibi kullanamaz. Örneğin X köyünden, Karpaz'm Mehmetçik köyünden Lefkoşa'ya gelecek, ': hangi yol güzergahı izleyeceği de bellidir orda ve bugündü mevauatta nerden yolcu alacağı da bellidir. Yani yalnız j Mehmetçik'ten yolcu alacaksın denir kendisine, yahut da Mejhmet-cik'ten değil de,Mehmetçik'ten gelip de örneğin Boğaz'dan vehuut da şurdan burdan alabilirsin denir. Bütün bu varolan çeşitli şartları koyma hakkı, îzin Makamının uygulamak daı istese toplu taşımacılık yaratabilecek bir niteliktedir. | Nasıl olacak bu? T verirken kendisine bir araca, örneğinj Mağusa ile Lefkoşa arasında otuz araca Tverirken, , onun

saatlerini de belirteceksin. Gece de seyrüsefer yapmasın öngöreceksin. T'si olmayan köylere ulaşmasını da sağlayacak-sın. Yani bugünkü gibi Mehmetçik'ten alacaksın yolcuyu yaldan başka hiç almadan geleceksin Lefkoşa'ya indireceksin sist*mi yerine değil, alacaksın Mehmetçik'ten Mehmetçik'ten geçeceksin falan falan köyden de alacattşm ye falan saatte alacaksın diye-ceksin. bir sonraki otobüse-de, bir başka otobüse de biritıici-

• 1 f . 'T

sine saat sekizde alacaksın derseniz ikincisine saat lO.OOj'da veyahut 9.00'da alacaksın diyeceksin. Yani basit bir plânlama-dır bu. $iradi ne oluyor? Her köyde iki tane, üç tane, bei tane hepsinin bir T'si var. jSabahleyin hepsi, bütün otobüsler * beşer onar işçi veya yolcu alırlar ve yola çıkarlar. Yani| basit bir organizasyon, basit bir plânlama ile bu işin üste-sinden gelinme mümkündür. En azından toplu taşımacılık yötönde bir adım atılması olasıdır. Ama 1982'den bu yana aynı hamam aynı tas gitmektedir. Toplu taşımacılık yönünde herhangi bir adım atıldığını görmedik.

îçişlçri Bakanlığı bünyesinde bir de Cezaevi vardır, rçer yıl bu da tartışılmakta, bu konuca da birtakım öneriler getirilmektedir; Biliyoruz ki eskiden cezanın baş gayesi intikam ve kefaret ipi. Bugün ise bilhassa İslah. Mahkumu İslahtır cezanın gayesi. Çağdaş Ceza Hukuku Çunu böyle koymaktadır. Eskiden mahkuma binbir işkence hazır layan zindancılığın yerini bv^ün onu İslaha uğraşan modern hapisane-ciliğin alması, başta modern t za Hukukunun kurucusu Beccaryi olmak

- 2017 -

Özere pek çok büyük düşünür adamın mücadelesi ile yavaş yavaş gerçekleştirilebilmiş bir olaydır. Cezanın, en önemli gayesi dediğimiz gibi suçlunun ıslahıdır. Bundan maksat, suçluyu dürüst' ve topluma faydalı bir adam haline koyarak onu kazanmaktık, Bu itibarla modern ceza-evleri insanların manevi pürüzlerini ayıklayan birer insan laboratuvarı mahiyetini taşır. Toplum dışı ve toplum şüprüntüsü dolan!eski mahkûm tipi yerine bugün uygar ülkelerde toplumun ihtimamını îlzerine çeken, vaktiyle işlemiş olduğu bir hatayı artık bir daha tekrar etmemek üzere madde ve ruh bakımından teşhis edilen ve o eski hatayı İşte pişmanlıkla, vicdan azabıyla hatır-layan düzelmiş insan tipi geçirmeye başlamıştır.

FADIL ÇAĞDA (Gİrne) (Yerinden) - UBP»de ne arar böyle duyarlılık, lamrozo yaklaşım içerisindedir onlar.

ÇETİN VEZİROGLU (Devamla) - Fakat unutmamalıdır ki •r i

güzel dediğimiz bu netice Ibir şuçlunun sadece özgürlüğü elinden alınarak onun yıllârca! dört duvar arasında mahkûm tutulmasıyla elde edilemezi Suçlu insanlar işte işsiz, güçsüz geçirilecek bir kaç yıllık hapis yaşamı değil bir suçluyu, nice', dürüst insanı bile dejenere etmeye yeterlidir. Bugün modern bir cezaevine sahibiz. Ne var ki bunun yeterli olmadığı açıktır. Modern ceza sisteminin gerektirdiği diğer önlemlerin süratle alınması koşuldur. Mahkûmların eğilimlerine göre sanatsal ve kültürel etkin-liklere katılması sağlanmalıdır. Bağ bahçe işleri için

p .../2016

•V

- 2018 -

olanaklar sağlanmalıdır. Kitap, gazete, televizyon, > ideo gibi araçlardan yararlanmaları sağlanmalıdır. Mahkûmların psikolejik eğilimleri dikkatle izlenmelidir. Aileleriyle yüz yüze görüşebilme olanakları sağlanmalıdır/Hatta sınırlı da olsa, gündüz hapiste, gece evinde geçir^bilecekh leri durumlar yaratılmalıdır. Yoksa tek başına hapishane-lerin modern oluşu bir ise yaramaz. Bu konu üzerinde i i ciddiyetle durulması gerektiği inancındayız. Çünkü da ia bu konuda atılacak pek çok mesafe vardır. Bu .çerçevele cezaevi çalışanlarının durumunun düzeltilmesi de bu çerçevede ele alınmalıdır. Bu konuyla ilgili benden öhce konuşan arkadaşımın söylediklerine tümüyle katılırız. Katılmamak da elde değildir.,

Bu Bakanlık bünyesi; içerisinde geçmişte bir iebze t

bir vesileyle dokunduğumuz bir konu vardır; askeri araç-ların sivil şahıslara vermiş, olduğu zararların tazmjtn;. konusunu bir vesileyle bu kürsüden dile getirdik. 0 lonu kangrealeşmiş bir vaziyette sürmektedir. Bir İç Hizmet Yasa-sı geçirdik. Bu Yasayı geçirirken çok ilginç bazı cümlelere de rastladık. Deniyor ki orda asker her türlü siyasal görüşü ve düşüncenin dışında ve üzerindedir. Şimdi düşünüyorum da • acaba hukukun da dışında ve üzerinde midir? Çünkü bu konuyuj

w

münhasıra ele aldığımızda gerçekten bu yürekler açısı bir t vaziyettir. Bir hukukçu olarak da zaman zaman bu konularla karşılaşmaktayız. Bu konuyu ben s6mut bir konu vesilesiyle 1981 yılında dile getirdiğim zaman

H .../20: 9

- 2019 -

tazmin edilir efendim, tamamdır, falan diye sözler de atıl-mıştı. Ama değerli arkadaşlar; 1982 yılma. ç 'ndeme getir-miş olduğumuz o somut konu halen daha çözülmüş durumda beklemektedir.

ALPAY DURDURAN (Lefkoşa) - Sivilin suçlu o\ ığu saptanamadı mı acaba? x

ÇETÎN VEZÎROGLU (Devamla) - MağusarKarpaz yolunda bir askeri araç birkaç vatandaşın koyunlarına, çarptı, taz-minat için vatandaşlar Kaymakamlığa başvurdu. Aradan aylar yıllar geçti, zorunlu olarak bu konuyu deşmek üzere somut bir de örnek olsun diyerek bu kürsüden dile getirdik ve bize lâf da attı. Ama bugün aradan dört yahut da beş sene geçmesine rağmen o insanlar halen daha tazmin edilmemiş durumdadırlar. Paralarını almamışlardır.

V * . SALİH USAR (Girne) (Yerinden) - Acelesi mi var?

ÇETİN VEZÎROGLU (Devanüla) - Bu meselenin Üzerine gidilmesi gerekir değerli -arkadaşlarım. İhtilâfların çö-züldüğü yer mahkemeler olması lâzımdır. Zararı yapan kararı da vermektedir. Tazminatın miktarını saptamakta, suçlu, suçsuzu da tesbit etmektedir. Böylesi gariplik sosyal hukuk devletinde olmaz değerli arkadaşlar. Sadece bu bile»ülkede hukuk devletinin olmadığının yeterli bir delilidir. Bu konunun üzerine gidilmesi gerekmektedir. Işola bütçeye 6 milyon sanırsam bir miktar para konmuştur, îşola konulan bir miktar.

FADIL ÇAĞDA (Gime) (Yerinden) - Tarlalar içindir o

ÇETÎN VEZÎROGLU (Devamla) - Efendim. • i l ' ' . " '

FADIL ÇAĞDA (Devamla) -'0 tarımsal zararlar içindir

2020 -

ÇETÎN VEZİROGLU (Devamla) - O da olabilir, yani bilrai-yorum, yani sorunun özü o değil zaten. Tazmin edip etmeme meselesi de değil. Önemli olan bunun ihtilâf olarak yargı-sal mekanizma içerisinde çözülüp çözülmeyeceği meselesidir.

NACÎ T. USAR (Gazi Mağusa) (Yerinden) - Mahkemiler yetkisiz sayılır şimdi bakamaz o davalara.

ÇETÎN VEZİROGLU (Devamla) - Tabii. Mahkemeler dev-rede yok, .Zararı veren aynı zamanda suçlu ve suçsuzu <a tesbit etmekte, tazminat miktarını da tesbit etmekte.,.

NACÎ T. USAR (Devamla) - Ve tazminatın ödeme, şeklini de tesbit etmekte.

ÇETİN VEZİROGLU (Devamla) - udeme şeklini de, istediği zaman ödemekte. Başvurabileceği herhangi bir merci, cıâkara da yoktur. Sadece Kaymakamlığa bir dilekçe verirsin vej beklersin, 0 kadar. Sosyal hukuk devletiyle bağdaşmaz bu.

( Başkan Yardımcısı Dt. Sait Güven Başkanlık Kürsüsünü K.T.C.C. Cumhuriyet Meclisi Başkanı Hakkı Atun'a dervreder.)

Fadıl arkadaşım nüfus ve kaçak işçiler konuşun» da değindi. Biz de bu konulara gerçekten katılmaktayız, tfüfus; bir ülkede çok önemlidir. Bir ülke ki nüfusunu bilmez, o ülkede ekonomik plânlama da mümkün değildir. Belki de nü-fusunu bilmeyen dünyada yegane ülke Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetidir, Yarın nüfucnrzun ne olacağını da bilemeyiz, çünkü keyfi, istedikleri ant x istediğini vatandaşlığa dahili edebilmektedirler, (

ÛZKER ÖZGÜR (Lefkoşa) 'V rinden) - Eyri gemi doğru sefer. ÇETİN VEZİROGLU (Devam. * - Evet. EMİN UZUN (Lefkoşa) (Ye \ aden) - Ama dumanı dclğrudur. ÇETÎN VEZİROGLU (Devam 1 \ - Doğal kaynaklar da İçişleri

ıştır. Ülkemiz kaynakları klarm başında dâ su gel-

| ;amsal bir önemdedir israf edilmemesi g€

Bakanlığı bünyesi altında topl; kıt Olan bir ülkedir. Buıkıt;ık<ı inektedir. Oysa su ülkemiz için . bakımdan bir tek damla suyun bi. ı ve elbette bu ahlâki bir;takım " i :larla da olacak iç

Bu rekir değildir.

/2021

2021

Su işini devlet ele almalıdır. îsrafı önleyecek, şüyu değerlendirecek önlemleri devlet yapmalıdır.

V

Bu su konusuyla ilgili ülkemizdeki bezi azmanla-rın görüşlerini içeren bazı raporları gözden gelirdik. Memnuniyetle görüyoruz ki bu konulara vakıfız. Önemine de vakıfız, bu konularla ilgili öneriler de yerindedir, -saptamalar da yerindedir. Ama gelin görün ki bunlar sa- ..:•.: dece öneri olarak, saptama olarak durmakta, bu konularla ilgili politik' kararlar .üretilmernektedir.

Bu teknik uzmanların yapmış olduğu önerileri bir toparla-yacak olursak şu öneriler getirilmektedir. Herşeyden önce su temini, sudan yararlanma ve koruma diye tanımlanan su ekonomisi kavramının bilincine varılmalıdır. Ve su ekono-misi içerisinde etüd edilmesi gereken hususlar su potan-siyelini tesbit etmekle su rezervlerini çoğaltmak, su sarfiyatını tesbit etmek, her ikisini dikkate alarak gerekli tedbiri almak ve tesisler yapmak olarak özetlenebilir.

ı ' Bu çerçevede günüri Koşullarına uymayan su

yasaları gözden geçirilmelidir.

Diğer konularda olduğu gibi bu konularla ilgili ' mevzuat da gözden geçirilmelidir.

- 2022

Mevcut kuyular ve bun.ara bağlı şebekelerin bir başka deyişle kaynaktan bahçeye kadar mevcut şebekeyi borulama veya beton kanal sistemine dönüştürmek böylelce su kayıplarını asgariye indirmek. Yine su israfını asgariye indirmek için bahçe içi sulama sistemlerinde önemli değişik-likler yapmak. Örneğin yağmurlama, damlama metodlan. su kullananlarını eğitirken bir yandan da bahçe için £er;kli su miktarlarının bilimsel ilkelerle tespitini yapmak, çift^ Çilerin bu tür altyapıları yapmrsı için her türlü yardımı yapmak. Daha az su isteyen bitki türlerini önem vermejc ve Onlara yönelmek. Tek bir damla suyun denize kaçmamasını sağ-lamak. Gölet ve baraj projelerine hız vermek. Yeraltı su kay-naklarının beslenme, kullanım ve boşalım dengesini sa flamaya yönelik çabaları yoğunlaştırmak. Bu ui»ada düşünülmesi gereken bir husus, bir hidrolifc araştırma merkezi kurulması. I nive^site üstü eğitim görmüş uzmanlarla bunun donatılması gibi görüşler y dikkatle değerlendirilmelidir.

Kullanılmış suların arıtılarak tarım'faaliyetle rinde yeniden kullanılmasını sağlamak, bu da düşünülmesi gereken, alınması gereken tedbirlerden birisidir.

Her konuda olduğu gibi bu konuda da koerdinasyori ve plânlama önemlidir. UBP-YDP Hükümetinin konuya ciddiyetle yaklaştığını söylemek ol£sı değildir.

r

,./2023

- 2023 -

Değerli arkadaşlar; özet olarak ana noktalara değinmek suretiyle partimizin bu bakanlıkla ilgili görüşlerini aktar-maya çalıştım. Beni dinlediğiniz için hepinize teşekkür ederim.

BAŞKAN y Taşekkür ederim Sayın Veziroğlu. Sıra Sayın Ziya Rızkı'da. Buyurun Sayın .Rızkı.

»t

__ Sayın,mlllejfeej^^^ şma Kurulu tavsiyesini bilgilerinize getirmek istiyörum. Bundan sonra lcalan...

İzin verir misinii Ziya Bey?

ZİYA RIZKI (Girne) - Tabii, tabii.

BAŞKAN - Bundan sonra kalan günleri programlamış bulunuyoruz. Her gün hangi Bakanlıklar ve hangi konular ; ele alınacak biçiminde. Bugün İçişleri ve Köy İşleri Bakan-lığının tamamlanması sözkonusudur. Program öyle yapılmış-tır. Halen iki konuşmacımız daha var ve onların arkasıncfcn, Ziya Bey de dahil, onların arkasından da herhalde Sayın Bakanın yanıtı olacak. Bunu bilginize getirdikten sonra sözü veriyorum. Buyurun.

OZKBR 0ZG0R (Lefkoşa) (Yerinden) - Saat 5.0O»te şay etmiyor muyuz efendim?

BAŞKAN - Hayır, bugün bunu tamamlayacağız, öyle programladık,

Buyurun Ziya Bey

ZİYA RIZKI (Girne) Jaym Başkan, değerli millet-vekili arkadaşlarım; bir s ojeden sonra eğer hatırlayacak** -sanız geçen sene de bütçe ı işmelerinde dokuz sene hizmet

.. /2024

- 2024 -

verdiğim bu kuruluş hakkında sizlere gerekli bilgileri jpileri ve eleştirileri yaparak faydalı olmaya çalıştım 't 1986 Bütçesinde bir çok hususlara temas etmiştik. Çok yararlı konuları açık olarak şizlere izah etmiştik. Ancak esefle söylemek icap eder ki bir sene içerisinde çok yararlı gelişmeleri iktidarda olan Hükümet dikkate

alarak bunları olumlu bir şekilde bir sonuca baclataıiıa-mıştır. Bunu üzüntü ile beyan etmek mecburiyetindeyim.

öne-

Şimdi yerel yönetim hizmetleri dediğimizde basiti i

bir konu değil. Ben esas yalnız yerel yönetimlerle ilgili hususa temas edeceğim. Bu bazılarının basit olarak gör-dükleri ve değerlendirdikleri bir konu değildir. Yerel yönetim bugün dünyanın her yerinde memleketlerin %70

nüfusuna hakim olan ve hizmetler getiren bir yönetimdir, Bu ne demektir? Bir nüfusun #70'i bu kuruluşların hiz- , metlerinden faydalanmakta veya bu hizmetleri götürmedik-* . •1 i leri takdirde büyük kayıpl&ra 'uğramaktadırlar. Biz yerel yönetim konusunu daha ileri bir safhaya götürmeden önce] şunu açık olarak size söylfeyim ki bu hizmetler Osmanlı

. ı döneminden başlamıştır. Kıbrıs'ta, Kıbrıs^Osmanlı İdarecine girmiş olduğu 1571 ve 1878 senelerinde, o zamanlar Kadılar

. • • i aracılığıyla ve bazı tayinli makam sahibi kişiler tarafıjndan bu lüzumlu hizmet düşünülmüş ve bu hizmete o zamandan demokratik olmamak bir yana, seçimle olmayan idareciler fbir yana, bu hizmet düşünülerek bu idareler Osmanlı döneminden başlayarak

../202

i

\

- 2025 -İngiliz müstemleke döneminde devam etmiştir. Ve İngiliz müstemleke döneminde de fasıl 240 numaralı Yasayla "Monicipal laws" Belediyeler Yasası ismi altında bu hizmetler 1959'lara kadar devam etmiştir. Ve 1959'larda Kıbrıs'ta o zamanki yönetim anlayışıyla v© bazı hakların dağıtıldığı o devrede beş Türk Belediyesinin ayrı olarak yönetimi sözkonusu ediliyordu ve 1959'larda bu şekilde Kıbrıs'ta yerel yönetimlerde ikinci bir gelişme olmuştur. Ve netice itibariyle konumuza geliyoruz, 1976 senesinde Seçim ve Halkoylaması Yasası Mec-lisimizden geçtikten sonra artık cemokr siye dönük halkın seçerek yönetime getirdiği belediye başkanları ve meclis üyeleri bunların yanında muhtar ve azalar göreve gelmiştir. Bizim bugün miras aldığımız bu yerel yönetimler bu safhalardan geçmiş ve bu şekilde 1980'e kadar müstemleke idaresinde hakim olan yasa tahtında idare edilerek 4 Hasiran 1980'de bu Meclis Belediyeler Yasasını geçirerek, bu hizmete yeni bir yol açmıştır. Bu hizmet kurumuna yeni bir şekil vermiştir. Bu gelişmeler içerisinde hangi partiden olursa olsun bele-diye başkanları bir araya gelerek Belediyeler Birliğini kurmuşlardır. Bu devreden sonra Ulusal Birlik Partisi, Cumhuriyetçi Türk Partisi ve Toplumcu Kurtuluş Partisinin seçilmiş belediye başkanları biraraya gelerek Belediyeler Birliğini kurmuştur. Ve bu Belediyeler Birliği belediyelerin en iyi şekilde hizmet verebilmesi için İçişleri Bakanlı-ğıyla sıkı bir temas kurarak;dertlerini, ileriye doğru hizmet görüşle-rini vakit vakit İktidarda olan hükümetlere bildirmiş ve bunlardan olumlu neticeler beklemiştir/ *

Sayın Başkan, değerli-arkadaşlarım; özünde verevek taraf ve hepimizin dikkatle üzerinde'^duracağı husus bu sarnjmi hava içerisinde Kıbrıs'ta gelişen belediyecilik ve iktidardaki hükümete verilen kıymet ve fırsatların bir neticesi tilarak Belediyeler'Birliği İçişleri Bakanı ve Müsteşarıyla bir araya gelerek bu memlekette hakikatten top-lumumuza olumlu ve yararlı bir hizmet getirebilmek için bu 1980 Yasa-sının değişmeai icap ettiği hususunda fikir birliğine vardılar. Ban eğer arkadaşlarım hatırlayacaksa geçen Mali Bütçe Yılının görüşmelerin-de ve müzakerelerinde bu değişiklik yasasına atıf yapılmış ve en erken bir zamanda bu değişiklik yasasının Meclisten geçirilerek tatbik safhasına konması hepimiz tarafından istenmiş,

' • \

../2026

i I

- 2026 -

î§te esas yanı belediyeler nerden başladı, nereye ge:.di, ne saphalar geçirdi ve hangi noktadayız? Ve bizi bu nplr ada bir sene geride tutan iebepler nelerdir? Bunları açık, si mimi ve arkadaşlarımın dikkatine getirmekle ilerideki önerilerimi daha sonra yapacağım. Neydi bu.'değişiklik yasası? Yar i bu memleketi felâkete götürecek, bu memlekete zararlı hizmetler getirecek bir değişiklik yasası mıydı? Tanı aksi, bu yasada madde madde ele alacak olursak belediye hudutları iç j nöe satışı yapılan sebze ve meyvelerin satış fiyatlarımı ve kâr yüzdelerinin belediyelerce saptanmasını istiyordu. Bu değişiklik yasasının bir maddesi bugünkü korkunç istismarcı ve vurguncu düzene,vurguncu düzene bir yerde önlem oljarak dur deyici bir madde buraya konmuştu. Bu değişiklik yasası diyor ki belediyeler denetim yapacak. Sebze ve yiyece t maddeleri üzerinde denetim yapacak ve bunların fiyatlarını da saptayacak ve bu şekilde halkı bir takım istismnrc|L ve vurgunculardan kurtaracak. Peki bu istenilen husus acaba Kuaey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde icat edilmiş belediyj hizmetlerinde, yani hiçbir memlekette olmayan bir husj muydu? Hayır değerli kardeşlerim. • Bir husus değildi. Bu bir asır önce bazı memleketlerde başlatılmış, bazı mem-leketlerde beş asır önce başlatılmış ve bizim ner zjaman bahsettiğimiz Anavatanımızda/ ki her zanan onu söz konusu edip bazı hususlarda kullanıyoruz, Türkiye'de belediyelere bu haklar seneler öncesi verilmişti. Peki ne diye bu bizim memleketimizde belediyelere verilmesin. Bu bir husuş.

îkinci husus, tüm dünyada belediyelerin temel elir kaynağını emlâk vergileri oluşturmaktadır. Bugün Türkiye'ye bakalım, başka memleketlere bakalım en fazla şiirler lernlûk vergilerinden sağlanır. Belediyeler için. Hakikatte bjzde emlâk vergileri çok anlamsız bir düzeyde kalmıştır. Arlamsı'z. Yani olmak ve olmamak hiçbir mana ifade etmez. Ve bu jasa, değişiklik yasası bunu da ele almaktaydı ve bir değişiklikle bu durumu da değiştirerek belediyelere daha yüksek düşeyde bir gelir sağlama yönüne gidiyordu.

üçüncü husus: 3. husus belediyelere Devlet bütçesinden! temin edilen paylar.

Değerli kardeşlerim; bu konu bizim devrimizde senelerce tartışılan bir konuydu. Bu belediyeler yetersiz oluyor. Kendi mali imkânları halkımıza .petşçejcleri tüm hizmetleri götürecek gücü•sağlayamıyor yç Devlet payının artırılması hususu 1986»da, yine daha önce şöz leonusu etıbigim taraflar anjLaşılarak

üzerinde

- 2027 -

1986 bütçeline %S pay ve %2 .de belediyeler t&rafından kurulacak bir bankaya yine belediyelerin kullanımı için %2 de ve yekûn olarak «V-'iet bütçesinden bir pay

• V 1906 bütçesi göı^^^rken bu Bakanlar Kuru-

lundan geçmiş, Meclise ileti nu , * r. iyi hatırlayınız.

ayrılması

Maeılesef 1966 senesinde daha sonra l ^r.lşiklik yasasının geri çekilmesi sonucu paylar /. 'de kain. ilâve #2 verilmemiş ve bu şekilde 1986 senesindeki gelirler

> v.

3U değişiklik yasası dışında bütçede verilen karar üzerine yürütülmüştü. '

X

Bugün de durum değişmemiştir. Bütçe komisyonundaki tartışmalar ve bütün uğraşılar sonucu yine bütçemizde 1967 yılında %5 mefcalli^gelirlerden belediyelere verilecek bir pay öngörülmekledir.

Diğer bir husus kent temiz, kentin temiz tutulması. Vatandaki sorumluluğunu taşımak konusunda duyarsız olanlara, yiyecek maddesi satanların temizliğe dikkat et-memeleri, izinsiz iş yeri isteyenlere, izinsiz ve şartlar* uymayan pansiyon çalıştırmalarına caydırıcı para cezaları ve iş yeri kapatma yetkisi verilmesi bu yasa, değişiklik yasa tasarısında öngörülmekteydi. Düşününüz arkadaşlar bir senede bu toplum neler kaybetti. Tam geçen akşamda televizyon prog-ramında £işli Belediye Başkanını, dostumdur, arkadaşımdır gördüm.

../2028

i

2028- -

Restorantlara gidiyor, birtakım yiyecek maddesi satan kuruluşlara gidiyor ve böyle olacak, bir belediye taşkanı olarak bu olacak. Aksi takdirde parasını kapatırım diyerek ordaki yasalara, benzeri haklara dayanarak bunu İstanbul'da ama Türkiye'nin Silifkesindeki Belediye Başkanı da, İngiltere'nin Londra'nın semtinde de bir Belediye Efeşkanı bu haklara sahip bir sorumlu olarak o yeri kapatabiliyor, para cezası verebiliyor ve halkı çeşitli hastalıklardan!, çeşitli sağ-

' . • ! İlk yönünden tehlikeye düşürecek birtakım tehlikelerden kurtarmak fırsatını bulabiliyor. Bu da bu önerilen değişiklik bulunmaktaydı.

yasasında

Ayrıca hepinizin bildiği, gazetelerinizde he:vzaman yazacak eleştirdiğiniz, ğörüyorajrijzdeğerli kardeşlerim, Lefkoşe'nin şu semtinde inşaat devam ediyor, kat kat çıkıyor, yasalara aykırı beşinci katta duracak altıya çıkmış adam, yediye çıkmış, ne olacak? Belediye, gidipte Türkiye^de olduğu gibi, başka memleketlerde olduğu gibi inşaatı mtihürleyemiyor. Durdurtamıyor. İnşaat bitiyor. Mah-keme, dava meseleleri ortaya geliyor ta bunlar tanzim edilsin inşaat bitiyor. Hakimler de daha sonra çoğu zaman yıkma yönüne gitmiyorlar. Uzlaştırıyorlar tarafları ve bu şekilde bu hak da bu değişiklik yasasında öngörülmekteydi. Ve en önemlisi ben Girne'nin dokuz sene Belediye Ba$kanlığını yaptım, üzülüyorum. Her Girne'ye gittiğimde üzülüyoıum.

../202)

Şimdi bu arkadaşlar geldi de suçludurlar. Hayır, suçlama mese-lesi dağil. Memleketteki yasaları» boşluğu, memleketteki çalış-maları» verimsizbir şekilde gelişmemesine üzülüyorum. Dokuz sene mastar plan diye«bazı arkadaşlar işte müzikten bahsetti-ler. Herkes bir türlü kenuşur, bir ahenk yok. Ama bizim e ahenk, dünyaya uygu» bir ahenktir. Master planlar, nerde mastar planlar? G;Lrae nereye gidecek, Güzelyurt nereye gidecek, deniz kenerında binalar kalkıyor, yükseliyor. Bir zamanlar Girne*ye girerken villâ tipi birtakım manzarayı kesmeyecek inşaatlar bulduk. Bugün nasıl gelişiyor? Altı kât, beş kat binalar her tarafı ırmaktadır. Ve Girne bir beton yığını beline gelmektedir. Master plan yok. Lefkoşa'( daha tamı almamıştır. Güzelyurt'ta bazı çalışmalar var, olmamıştır. Ne zaman olacak? 1974 Barış Harekâtından sonra on iki sene geçmig-tir. On iki senede İmi çalışkan arkadaşlarımız, her zaman iylniyet-le biz eleştiriyoruz. Fakat, iyiniyet bir noktada durur arkadaşlar. On iki aeaede bu maater planlar yapılmazsa, bu şehirlerin ne şekil alacağı ortaya çıkmazsa, bu şehirler, bu kasabalar neye gidecek? Sonuç ne olacak? Size bazı misaller verebilirim. On slsıe evvail be-lediyeni» elinde bulunan bazı araziler kişilere dağıtılmış Ve fi-desiniz, lütfen gidimiz Girne*ye, lütfen, rica ederla milletvekilfcrl den', gidiniz ye Recks Otelin yanındaki acaba o meydana lalK "fcir kulübe şeklindebir dükkancık kalktı erda. Eski bir arkadaşımızdır bu dükkan sahibi, birbakan arkadaşınızdır. Gitmiş oraya bir *kuİhbe kurmuş, orada efendim, turistik eşya satacak bu arkadaşımız. Orada ne düşünülürdü belediye tarafından? Bir tarafta bir gazino, bir tarafta bir etepark yeri. Kurmuş, yapmıştır. GidinizV gfcrÜBtİz,* Girne'yİ çıkarke» Türk Ocağı*nın yanındaki otopark olarak küllan'ı-lan -yeri . Orası da şlınmış. Efendim» biz zamanında tatil ti diye bilinen çek güzel bir açık meydan, ağaçlı «eydaıt varfcı. l Onu bir Atatürk Kültür Pârkaî yabalım dedik. Gidiniz, bir arkadaşımız gelmiş, Snünü alaış," e da eski bakan. Tesadüfler oluyor.

•y •

ÖMER DEMİR (Gazi Mağusa)^ferinden)- Hep bakanlar oluyor. V İ . V •• • j.

../2030

2030 -

ZİYA RIZKI (Devanla)- Yani, o da Mağuaa'dan gali Hagusa*da daha evvel İçişleri Bakanlığı yapmış bir arkalaş

RASIH KESKİNER (Girne)(Yerinden)- Hep da bakamla ediyor 4

tesadüf

ZİYA RIZKI (Devanla)- Aldı, adana verdiler, aldı* Biz adanı eleştirmiyoruz. Ana şekiller ne oluyor? Ne bir yejjil saba, çarşı içerisine giriyorsun, Evkaf»ın dükkanları, birtaMm yüksek binalar, durmadan boşluklara giren mülk sahipleri. Nedeı$? Çünkti bir mastar plan yok. Halâ daha belediyeler birçok yerlerle kesin olarak kendilerine verilen nalları bilmiyorlar. Bunlar virdir ve bu, saydığım bu hususlar, bu Değişiklik Yasasının öngördüğü hiz-metler, tedbirler ve nenleket hayrına yapılacak birtakım işlerdi. Bir send geçti. Bilmiyorum, neden Bakanlar Kurulundan geçtiktin sonra, neden İçişleri nüsteştrlığından tanzim edildikten sonra, neden Belediyeler Birliğinin tasvjbjni aldıktan sonra Meclisten geri çekildi? Bunu bilmiyorum. Herbalğ* bizim İçişleri i Bakanımız bu hususta bizi tenyir edecek neden çekildiğini. Acaba .j.

i ERGON VEHBİ (Lefkoşe)(Yerinden)- Hiç niyeti yok aı

ZİYA RIZKI (Devamla)- Acaba bu saydığım hizmetlere ihtiyaç yok muydu? Bu saydığım hizmetlere ihtiyaç yok muydu? Acaba lukları doldurması, toplumumuza birtakım hizmetler getirmeyecek miydi?

• 4 •'•.•• • i Sayın Başkarr, değer] 1-v kardeşlerle»? bizit

Anayasamızda da madde olarak yerel idarelere, yerel yönet net yerilmesi, her yarde yardın edilmesi ve bu hizmetleriı 11 bir şekilde gelişmesini öngörmektedir. Bizin burdaki k bizim burdaki bu konulara temasımız, bu içinizden geldi vd geldiği için konuşuyoruz. '\ ' , r it .1;

../2031

- 2031

İktidardaki arkadaşlarımızı kandıralım, başka yola dikkatlerini çekelim diye, böyle bir düşüncemiz yoktur.

İÇİŞLERİ, KOY İLLERİ VE DÛG;V KAVN^LLAR BAKAKI TAŞKENT ATASAYAN (Yerinden)* Estağfurullah, kesinlikle.

ZİYA RIZKI (Devamla) - Biz ışık tutuyoruz. Geçen sene de ışık tuttuk* Kimseye küfretmeden, kimsenin şahsına tek bir kedime söylemeden... ^ i ••••>'••.

TAŞKENT ATASAYAN (Devamla) - Keşke hepsi senin gibi olsa Ziya ^ey.

ZİYA RIZKI (Devamla») - İşık tuttuk. Bugün Hükümet Programı, Hükümet Programı' elimde, yazılı Hükümet Programı, ne diyor? Kentlerin plAnlı ve sağlıklı gelişmelerinin sağlan-ması için çağdaş imar yasaları ve imar plânları yapılacak. Bak ne güzel sözler Sayın Başbakan.

(GÜLÜŞMELER)

Ne güzel. Bu bir Hükümet Programı. Bugün Koalisyon Hükümetinin neşrettiği ve elimize bir nüshasını verdiği bu Program. Hükümetin çalışma programı.

ÖMER DEMİR (Gazi Mağmsa)(Yerinden) - Hükümet vadi. , • • ' V • ' • ' • : . ' i ; •

BAŞBAKAN DR.D£RVİŞ EkOGLU (Yerinoen) - Ziya üey ş beğendi ise... --

ZIYA RIZKI (Devamla)'- temek ki bir sorumluluk bulunuyor ve yine Sayın Başkan^ değerli arkadaşlarım; yine Hükümet Programımızın bir paragrafına daha değineceğim. Yerel yönetim-lerin güçlendirilmeleri, daha etkin kamu görevi yapmaları, fiyat ^ denetiminde etkin rol oynatmaları ve gereken altyepo. yatırımlarıni yapabilmeleri için gerekli'mali ve idari tedbfrler alınacaktır.

* - * •

ERGÜN VEHBİ (Lefkoşa)(*erinden) - Bu da güzel..

v BAŞBAKAN DR.DERVİŞ EROGLU (Yerinden) - Ne güzel düşünülmüş.

- 2032

V,

ZİYA RIZKI (Devamla) - $inıdi değerli kardeş] erim, Sayın Paşkan, sayın milletvekilleri arkadaşlarım;4

\. ••• ' • : i • . ÖMER DEMİR (Gazi Mağusa)(Yerinden) - Bütçş gjeçsiri de

icraata da başlayacağız.

; ZIYA RIZKI (Devamla) - En ciddi, en önemli b >r konudur. Almak mecburiyetindedir Hükümet.; Bir s*en vakit , kaybetmiştir. Bir s ene Kibtıs ÎTürk Toplumu çok y^rirlı hizmetlerden mahrum edilmiştir/ ]

KENAN AKİN (Gazi â*ağ,usa):( Yerinden) - TKP'nin

ZIYA RIZKI (Devamla) - Mahnkm edilmiştir, Hükümet, kim isterse olsun. Biz bu kürsüye geldiğimizde karşımızdaki iktidarı hedef alacağız ve ona konuşacağız, ışık tutacağız, düşüncel erimizle birtakım kazandığımla tecrübelere dayanarak etikete uygun sözlerimizle bunları anlatmaya devam eieceğiz ve hiçbirinin bu hususta canı sıkılmamalı* Hiçbirisi b ı husiıSta yanlış düşünceler içerisine girmemelidir. Ancak cirl.ii olarak, ciddi olarak bunu çok memnunum .Sayın Başbakanımız da dinlemek-tedir bu konuşmayı, çok memnunun*. İçişleri Bakanlığımız da...

FADIL ÇAĞDA (Girna)(Yerinden) - Şanslı konuşnu cı. ?

ZIYA RIZKI (Devamla) - Sayın Başbakanımızın yabında oturuyor.

ERGON VEKBI (Lefkoşa^Yerenden) - üstelik lâf atmıyor.

ia

ZIYA RIZKI (Devamla) (- ümit ederim ki bu kohüşı lam dikkate alınacak.

• i- ' •I .,/2033

2033

İÇİŞLERİ, KOY İŞLERİ VE DOĞAL KAYNAKLAR BAKANI TAŞKENT ATASAYAN (Yerinden) - Endişeniz olansın Ziya Bay

ZİYA RIZKI (Devamla) -Şimdi değerli kardeşlerim; bu yerel yönetimler, bu gibi i'bir değişiklik yaaaaıaa lâyık mı? Yani hakikaten: lâyıktır bu insanlara bu hakları varmamız. . • j"

TAŞKENT ATASAYAN (Devamla) - Lâyıktır, vere-ceğlt.

ZİYA RIZKI (Devamla) - Bu gelişmeyi yapmamız, bu insanlar, bü idareciler, bu belediye başkanları, bu Belediyeler Birliğini kuran ve ümit dolu böyle göz* leri ile uzağa bakan bu insanlar lâyık mı? Lâyıktırlar. Biz acisını çektik. Biz zamanında acı çektik. İstiyoruz ki bundan sonra belediyelere gelen arkadaşlarımız aynı acıları çekmesin. Çok acı çektik. Piyango yaptık, para toplayalım, bütçemizin boşluğunu kapatalım. Halktan birtakım paralar İstedik hakkımız olmadan, birtakım insanlara yaklaştık,; rica ettik ve bu yaratıldı. Onun için şimdi belediyelerde olan arkadaşlarımızın aynı doruma düşmemesini isteriz. Şimdi, çağdaş belediyecilik, dünya çapında

V ../2034

2034

tor harekettir. Yalnız, yerel hükümet dediğimizde o Inemleketin insanına hlznet getirir yalnız manasında değil arkadaşlar. Çağ-daş belediyecilikte dünyada yerimizi alacağız. Benini notlarına bir g«z attığında görüyorum, Kıbrıs*ta Türk Belediyepileritbaş- ^ kanlar , İçişlerinden bazı temsilciler, birçok uluslararası kon-feranslara, toplantılara iştirak ettiler ve etkin oldular. Neden stkin oldular, onu da izah edeceğim. Bir Marsilya'yaigidildi, bir Ankara'ya gidildi* bir İstanbul'a gidildi, bir Kıhire'ye gi-dildi, birtakım dünyanın gerek İslâm ülkelerinde, geı ek Batıda birçok belediyecilerin toplandığı bu toplantılara katıldılar ve Kıbrıs'taki belediyeciliği anlattılar. Kıbrıs Türk Toplumu ara* sindeki belediyeciliği anlattılar ve hatta, bizin bu toplantı-lara katıldığımız zamanlarda Rumlarda seçimle gele», demokrasiye uygun belediye başkanları olmadığı için ve tayinle olduğu için, M z e toplantılarda onları eleştirdik ve bizim yaralımız oldu ken-dilerine. Son onlarda seçime başladılar. Çünkü eleştirdik, dedik nasıl siz tanırsınız diğer Güney'deki belediyeleri, onlara ;yer ve-rirsiniz, davet edersiniz ve bizij çoğu zaman davet etmeden geliriz, bir yerde davetaiz olarak bazı toplantılara iştirak edbriz, şeklin-de onda birtakım düşüncelerimiz vte iddialarımız oldu. bniarı kendi-lerine anlattık ve çok olumlü*Dış|şlerl Bakanlığından bilinecek, Başbakanlıktan da bilinecek, Cumhurbaşkanlığından da bilinecek. Biz Marsilya'dan tutanakları getirdiğimizde hiçbirisi inanmadı. Yazacak, gâvurun bulunduğu, Rumun bulunduğu bir toplantıda Ziya Rızkı Gime Belediye Başkanı iştirak etti. Rum diyor, layır, Gime'nin Belediye Başkanı Antonls Yagovu, Mağusa'nın Belediye Bcşkanı Mihael Buyuros meselâ, Mağusa Belediye Başkanı olarak bizi aynsn tutanak-larına geçirdiler ve bu tutanakları getirdik, Sayın Cunıurbaşkanına,

../2^35

- 2035 -

Sayım Başbakana e zaaanki, İçişleri, Dışişleri ve dosyalarda var. Denek nedir arkadaşlar, yani belediyecilik, neydi iştirak ettiğimiz konferans Marsilya*da? Akdeniz'in temizliği. Biz gitti* ğiaizde biz davet edilmedikf Biz gittiğimizde ister aişiniz biz Girne1don»Mağusa*dan kirletelim Akdeniz'i? Nasıl siz bizi davet etmezsiniz diye biz bu şekilde bitap ettiğimizde sayın arkadaşları amam dediler işte bilirsiniz politik durun var. Biz, politik, ister misiniz yarınbütün çtplerimizi Girne»dendökelim?

^ FADIL ÇAĞDA (Girne)(Yerinden)- Şantaj yapıldı.

ZÎYA RIZKI (Davamla)- Biz dedik bu düşüncede diriliz. Onun için biz da faydalanmak isteriz ve ne oldu, ne oldu değerli arka-daşlarım? Aynı muameleyi, Gün ey »den gelen Belediye Başkanlarına yapıla» auaaelenin aynısı bize yapıldı. Bütün davetler* gittik. Program bize verildi. Konuşma hakkı tanındı. Bugün İstanbul*da, İstanbul'da da İslin Belediyeleriyle yaptığımız toplantılarda, bi-ze konuşan hakkı veriyorlar. Demek ki belediyeler» yerel ygnetim-ler belki de bizim blrtakıa politik sahada olan arkadaşlarımızın bir adım da ileridedir. j

; ' : H I " •• ; '

FADIL ÇAĞDA (Devamla^ KKTC'den &nce tanındı.

• . *

../2036 ,

- 2036

ZİYA RIZKI (Devamla) - Çünkü politika yötünden ziyade hizmet ve halkın seçtiği İdareciler olarak tanınmaya, başlanmıştır bugün yerel idarelerin }da|re-eileri. Şimdi biz bu silâh ile. Güneye karşı gittiğimizde bu silahla gittik. Başardık bizim üzerimize işte siz daiha belediyelerinize bi " i-j ceza hakkı vermediniz, siz daha belediyelerinizde inşaatı koruyucu yasalar geçirmediniz ve tehlikec edir İmar yasaları...

NACİ T.USAR (Gazi Mağusa)(Yerinden) - İrnarj plânı yok.

a. Yarın r yerfinde kentlerde

ZİTA RIZKI (Devamla) - Master plânlar, siz] memleketinizde daha bir yiyeceği kontrol edecek ve yerinde bunu inceleyecek tedbirler alacak yasalara sahip değilsiniz diye bizim karşımıza Çıkarsa bu insanlar biz o kazandığımız, daha önceci gücü zayıf-latırız arkadaşlar. Onun için hep beraber makul düşünelim. Bu TKP'nin temsilcisinden bu fikir geldi değil, bu msmlekatin hayrına diğer bir partiden olan ve düşüncesi de bu memleketin menfaatine uygun bir şekilde gelişen o partinin b .r önergesi ve o partinin bir istemi Alarak kabul edilmelidir]ve bunu da : izah ettikten sonra değerli arkadaşlarım; istemiyorum fazla vaktinizi alayım, bu akş&m biâim İçişleri ve Köy bakanlığının...

,r-. r* i ' . ERGÜN VEHBİ (Lefkoşa)(Yerinden) - Uydurma lir bakanlık.

FADIL ÇAĞDA (Girne)(Yerinden) - Adı büyük bakanlık.

ZIYA RIZKI (Devamla) - Adı da büyük, lâzım fazla vakit almayalım, bir konuşmacı daha var. Ua bekliyor heyecanla, ona da yer verelim ve o da koru sonra da bu bütçemizin oylamasına gidelim. Bu koru verirken, bu hususları bir toparlayalım. Bir haks bir belediyeye, onu Hükümetin dikkatine getireyim, birşeydir. Kttfln Adada su işleri belediyeler taraf ıkı

5ir yerde cı Efendi şsun. Ondan şmatna son ızlık var Bu Özel dan idare

'2037

edildiği halde ef koşa Türk Belediyesinin halen iki seneden beri bu konu ele alınmaktadır, yazışmalar olmuştur/ halen Lefkoşe Belediyesine su işleri devredilmemiştir. Bu bir haksızlıktır. Bunu belki yanlış tefsir edecek taraflar da var. ve belki bazı şüpheler yaratacak taraflar var. tinden Lefkoşa Türk Belediyesine^ azi Mağosa, Girne, Lefke, madem ki bu su işlerini yürütüyor, bir efkoşa elediyesine bu hak neden verilmesin? Bunun üzerinde özel olarak durmak isterim. Diğer bir huausrBelediyelerin bazen yurtdışına çıkarken belediye başkanlarının gülünç duruma düşmeleri. Bir taraftan diyoruz belediye başkanı bir kentin bir numaralı adamıdır, "er gelen misafir ona gidip saygı gösteriyor, Cumhrubaşkaniarı geliyor belediye başkanından kentin altın anahtarını alıyor ama bir beldiye başkanı Dışişleri bakanlığımızın kulağıçınlasın, bir belediye başkanı sayın arkadaşlarım; bir gümrüğe gittiğinde çekil oraya, hadi bir tarafta dur diyerekten bir tarafa itiliyor ve bu bizim çok açı bir hatıranı var İstanbul dönüşünde, Güzel-yurt belediye başkanı, *-ef koş a belediye başkanı ve ben üç temsilci ve müsteşarımız da vaçdı İçişlerinin.

KENAN AKIN (Gazi Majgjusa){Yerinden) - Adaoğlu da vardı.

ZIYA RIZKI (Devamla'! - Adaoğlu da vardı. Gelirken birşey olaun, etikete .uygun bir harekette bulundu bize müsteşarımız, yahu hiç Ölür, gelin, ben de bu tariften gidiyorum» bir kolaylık olSun, bir muamele yapılaın. i

• . / 2 0 3 &

T

- 2038 -

Dört belediye başkanını, polis karşınıza çıktı, arkadaşlar yeriniz yok dedi ve işaret etti diğer tarafı, sıraya saat sonra çıktık gümrükten. Şimdi biz meraklisi do yanlış anlamayın.

ğili

sizin girdik* İki z. Bunu

İÇİŞLERİ, KOY İŞLERİ VE DOĞAL KAYNAKLAR BAKANj[ TAŞKENT ÂÎASAYAN (Yerinden)- Şahsi değildir.

ZİYA RIZKI (Devamla)- Biz meraklısı değiliz, krkadaş da geçen gün protokol, meraklısı değil, protokol protokol olmalı. İster şu partinin adamı sözkonusu olsun, ister belediye başkanı olsun, kim isterse olsun, şimdi sen bir sınıfta, memır arkadaşlara da hürmetimiz, saygımız büyüktür. Aneak, beraber bir toplantıya, dört belediye başkanı gidipek, İçişleri Müsteşarı da yanlarında ve geldiğinde, Müsteşar Bey sen gel, özel muameleye tab . tutulacaksın, gel sem özel'odaya, siz gidin sıraya girin demek bu ııemlekette ge-lişen çağdaş belediyecilik için hakikaten bu, çok dü ünmeye değer bir husustur ve bunlar önlenmelidir. Bu hususları bir bir şey etme-miz lâzım. Şimdi, biz iktidardaki Hükümetten ,Toplumctı Kurtuluş Partisinin bir temsilcisi olarak sıra.larssıfc,şunları, istemekteyiz. 1

ivedi olarak

Belediyeler (Değişiklik) Yasası Tasarısının M4clise sunulması ve ivedilikle geçirilmesi. Biz Toplumcu Kurtuluş Partisi olarak bu (Değişiklik) Yasa Tasarısına inanıyoruz, büyük hizmetler getirecek. Biz bunu istiyoruz ivedilikle Bakanlar Kurulundan geçirilsin. Bir sene geç kalındı ve Meclisimize gelsin. İmar planlarının gerçekleş-mesi, belediyelere her bölgede halk yararına kullaniJacak arazilerin sağlanması, dış ülkelerde uluslararası toplantı ve kcoferanalara iş-tirakin sağlanması, protokol hususunu anlattık, Lefkoşa Belediyesi-ni anlattık. Sizin vaktinizi fazla almak istiyorum, yerel yönetimlerle ilgili bir konuşma yaptım. Konuşma kadaşlarım, iki dakikanızı daha alacağım ayrılmadan, muhalefetten gelen düşüncelere âaima sert ve onları kabul etmez tavırlardan iktidarın kaçmttası^lâzım. Kabil olduğu kadar, muhalefet ve iktidar arasında ılımlı*bir hava içerisinde iki tarafın da bir-birinden faydalanması şarttır. Görüyorum, vakit, vakib bu hava da-ğılıyor. Bazı hususlara dikkat verilmiyor. Biz, o düş İncedeyiz ki

» » I İ-- i'

t

' . ./2039

Yalnız ben ı değerli ar-ta Mecliste

- 2039

Jbiz muhalefetteki partiler olarak halkın yararına, halka (taba iyi hiznetlerin getirilmesi için ve bu memleketin eğer bir de buna vatanseverlik katılacak olursa, bu memleketin vatanse-verliği hususunda, çok zamanında titiz davrandığımızı ve bugOn-. lere getirmek için de hizmetler verdiğinizi ve bir böyle çarpı-da işte bu haindir, bu akordsuz konuşur, bu gibi şeylerdenksçı-nalım, bir diyalog olsun, her iktidar ve muhalefet aravşndş ve muhalafett an gelen değerli birtakım düşünceler vardır, ban takip ediyorum, arkadaşlarımızın konuşmalarında çok boşluklar gördüm iktidarı» gör enediği. Ümit ederim ki iktidardaki arkadaşlarımİ bunları, ciddiyetle karşılayacaklar ve yardımcı olacaklar. Teşekkür

; İÇİŞLIRİV KOY ÎŞLERÎ VE DOĞAL KAYNAKLAR BAKANI TAŞKİJNT ATASAYAN (Yarinden)- Hepsi böyle tatlı konulmaz Ziya Bay sizin gibi. *

ZİYA RIZKI (Oirne),(jYerindeıı)- Tatlı, acı biz de konuşuyoruz.

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri; Sayın Rızkı'ya taşetgcOr ederim. İzninize sığınarak Sayın Atasayan'ın da değindiği gibi, söz atarak değindiği gibi bir gBrüşüfeü söylenekten kendimi alamıyorum;

ZİYA RIZKI (Devamla)- Buyurun. BAŞKAN - Sayın Rızki muhalefetin alıştığımız ualttbuaien farklı

adetapartiijçidenokrasi adına konuşur gibi iktidardüı taîlistardia bulunmuştur.

ZİYA RIZKI <Devamla)- Eatağfurullah. V

BAŞKAN - Bu da ilgine **** muhalefettir. Tayakkflr adarimk tu* ^yuruş Sayın Hacıahmateğlu. : !

ÖMER DEMİR (Gazi Mağusa)(Yerinde»)- Hep böyle olü aflll ' dileriz. ^ f ;

ERDAL SORBÇ (Lefkej^)(grinden)- İnşallah anlar a İçişleri Bakanı da birşeyler yapar.

• vı - • • ı . -i • ' ...

• . ' ' - ../2040 • 'İt I

20,40 -

BAŞKAN - Evet, sıra Sayın rtacıahmetoglu'nda. Buyurun.

MUSTAFA HACIAiJNF.TûGLU (Girne) - Sayın tfaşkan, muhterem arkadaşlar; Sayın İçişleri akanının bütçesindfe kısa konuşarak geç vakitlerde yorgun milletvekillerimiztn dibiaglalrinı bir kat daha yormak istemem. Fakat çok kısa ve Ok hakikatleri de sayın milletvekillerinin hafızalarunıi tazelemek için tekrarlayacağım.

Sayın aşkan, muhterem arkadaşlar; çocuklarımıza tarih ; okuturuz, çocuklarımıza tarih okuturken bu tarihi okutu :uz ki geçmişten ders alsınlar ve ancak istikbali daha sağlıklı. bir -adım atabilsinler. §imsi tarih dediğimde ben de Kıbrls Türk Toplumunun nerden başlayıp1 nereye geldiğini hepimizin hatırına getirmesi lâzım. 1965-1958-1960 Türk Cemaatı Meclisi millet-vekili idim. 0 zaman 1963 olayları çıktı. Nasıl çıktı!' 1963 olaylarında önce eğitimimize gerekli yarım milyon Kıbru Lirasını dahi vermediler, belediyelere gerekli yardımı vermediler, köyleri-bizin yolları ancak bugünkü vasıtaların, makinelerin değil, ancak hayvanların yürüyebileceği tarla yolu şeklinde bir yoldı. Köylerimiz elektriksizdi, köylerimiz susuzdu. Bu bakime an bugünkü gelmiş olduğumuz basamakta bir geriye bakalım VE ona gö?e kendimizi hazırlayalım. Siyasi kişiler daima hetşeyin güllük gülistanlık olmasını ister. Her siyasi kişi bu kürsüden konuşurken halka da gider alkışlar bekler ve mutlaka alkışlanmak ister. Ama yapabildiğimizi de bu topluma söylediğimiz anda ancak değeri olur. Yapabildiklerimizi hakikatleri ve yapılabi-lenleri söylediğimiz anda sözümüz geçerli oiur ve değerli olur ; muhterem arkadaşlar. £u anda ben bu vesile ile söz almatım esas nedeni güneydeki Rum komşularımıza seslenmektir. Bjgün hüttiOrnatllk o .yanda ellerinde-'tutacaklar, tüm imkanlarından istifade edecekler aynı iklimde yaş'âyan Kuzeyde Ahmet Viehtnet de bilr kulnış Birleşmiş Milletlerden yardım gelmeyecek susuzluk içinde] yatan buj£Ün kuzey Kıbrıs o İne smla rağmen ve önden sonra da biz .erle: anlaşma bekleyecekler. Bu anlaşmayı bilsinler ki bu nes .1

w gittikten sonra bizden küçüklerin kini, hakları gas bedii i ligi

../2041 #

İçin günden güne zorlaşmaktadır. Bunu ne kadar erken yaparlarsa o kadar daha fcendileri için daha hayırlı olur. Çünkü yeni nesill<£», yapılan, Türk Toplusunun haklarının ne kadar gashfedildiği bilinci içerisinde-dirler. Kuraklık geçti.I kuraklık oldu bu yıl. Hepinin söyledik, milletvekillerimiz, siyasal partiler hakları-dır, konuşacaklar. Parlamenter sistemde yaşarız,, tün muhalefette olan arkadaşlarımız kimse bundan şey yapmasın. Yeter ki birbirimizi sevelim, birbirimizi anlayışla karşılayalım. Yayacak arkadaşlarımız tenkit-lerini ancak böyle bir kirak senede dahi Anavatanın dilinden dişinden keserek bana yaptığı yardımlarla Türk çiftçisinin ben ayalta durdururken, Güneyde de Birleşmiş Milletlerin veldiği yardımlarla Güneydeki aynı iklim çiftçisi yardim alacak. Ben bu bakımdan söz aldım. Katiyetle tekfar ederim, anlaşma beklemealn-ler çocuklarımızdan, evlâtlarımızdan. Çünkü senelerdir bu toplumun haklarını yeller ve bu sertlik daha çok devam edecek* Bu neall gittikten sonra daha çok sertleşe-cek ve anlaşmayı ayrılığı gendiler doğmasına neden olaoak.

2042

Ve bu da bu toplumun hakkıdır. Sen hükümetlik sıfatını tutacan, ortak olduğun 1^60'taki Anayasadan bugün sen elinde tutacan ve her taraftan bana yapmadığın baskı kalmayacak, bütün imkânlardan istifade edecen ve ondan sonra anlaşma... Bunu kimse beklemesin arkadaşlar.

~ Evet, şimdi Kuzey Kıbrıs'ta bugün hakikatten susuzluk devam etmektedir dedim. Senelerdir bunun Üze-rine yürünülmektedir. Fakat ne çaredir ki bu Kıbrıs tda-sına yeşil ada dediler. Ama hakikatte yeşil ada deği!. bir kurak adadır bu ada.

TOKAY VARIŞ (Girne) (Yerinden) - Çorak ada.

MUSTAFA HACIAHMETOGLU (Devamla) - Devlet dedim, ibdida, devletin, hükümetin nasıl- bir kişinin günlük {ha-yatında kişilerle alış verişi şahsiyetli olursa, devljet yapanların da buna benzer. Ben bakkaldan aldığım kredlileri vermez, kasaptan aldıklarımı vermezsem, bankadan aldığım ' kredileri vermezsem hiç bir kredim yok demektir. Şlimcffl. şu i anda da hükümetlik yapan 'arkadaşımı tenkit yapacak değilim, Tenkit yapacağım, yapıcı-tenkit. yapacağım, acaba bu Bekanlık görevi yapan arkadaşımız da tfiraz evvel söylediğim gi 5İ gittiği yerlerde alkış toplamak istemez mi? 0 da iste Muhalefet, muhalefette olanlafe* nasıl burdan kendi seçilen-lerine seslenip, Mecliste sizİLer için konuş tum di yere : alkış toplamak istediği kkdar, Sayın Bakanın da hakkıdır., Ama bunlarm acaba imkân yfe bütçesi, kendi bütçesinde, yani cebimizde olan para buna uygun mu? Uygun değil mi? But ilan da hesaplayalım, bunlara göre ayağımızı atalım ve köm|şma-larimizı buna göre yapalım.

./2043

- 2043

Şimdi TKP Koalisyonu devresinde bu kürsüden söz aldım, muhterem milletvekilleri hatırlayacak. Hiç kimse-nin gözünün yaşına kakmadan, Içatiyen siyasal kir menfaat beklemeden, parasının yokluğundan mı, yoksa beceriksizlin ği nedeniyle uhdesinde topladığı görevi tamamıyla ciddi bir şekilde yapamadığından^dolayı mı bazı işler aksamak-tadır. 0 gibi müdürleri bulun' ve derhal görevden alın sizi hepimiz alkışlayacağız dedim. Maalesef halâ daha bu görevde Su Dairesinin Müdürü durmaktadır. Hâlâ daha bu görevde durmaktadır. Katiyen kendisine saygı duyduğum, uzun müddet bu görevde bulunmuş bir arkadaşımızdır. Kişisel şahama saygı duyduğun bir adamdır. Fakat bir siyasi kişi arkadaş-lar, bir siyasi kişi değil, bir teknik adamdır bu işi yürüten. Ne oldu? İki dönem önce köyüm olan, sayın millet-vekillerine sesleniyorum, tekrar ellerini vicdanlarına koyarak, otuz yıl milletvekilliği yaptım, köy susuz ve ben de susuzum. İşte milletvekilliğimiz budur bizim. Bu milletvekilliği budur bu memlekette.

••:' " 'V -••••• : x

TOKAY VARIŞ (Devamla) - Kendi köyünde. ' • •.. • - • . < ' i t? ^ MUSTAFA HACI AHMETDGİilI (Devamla) - Kendi köyümde,

24 milyon lira para koyacagiz İütçeye, ne olacak? Sayın Cumhurbaşkanında toplanacağız,İkendisini çağıracağız, nereye kazabilin bu kuyuyu diyecekiz. Kırnı'nın üzerine kazın ki '..•'•;.• Kırnı'nın suyu daima pempaTİst^r, köye bir masraftır, dağa kazın, bir taşla iki kuş vurun. O kazdığınız suyu Kimi'ya verin, e kurtulsun masraftan. Kırnı'daki suyu da biraz aşağı verin, üç köyün sorunu birV taşla, Sayın Denktaş çok memnun oldum dedi, güzel bir fikir. Efendim dedi, bırakın dedi, bu işin ben tahsilini yaptım dedi. Ben dedi bulayım dedi, şu olacak yeri dedi, kalktı Ağlrdağ'm üzerine, Girne'ye gideniniz varsa, taşın dibine, üç yıldır bir kuyu kazılıyor veyahut elması kırıldı, bunu Ankara'dan getirdin, yahut bunu efdndim liverisi koptu bilmem dornoda yaptıracağım, yahut bilmem şu olacak, üç yıldır insafsızca bu köylüler avutulmaktadır.

. V • .i/2044

2044

in-•görevi

insafsızca. Bu insanları ben ciddiyete davet ederim. Hlkümet etmek başlı başına bir ciddiyettir. Bu görevi yapamayan sânlar gider kardeşim, 'l'oplumla alay edemez. Yapamayan yapan, ve alınması lâzım.iBunun gibi birkaç kişiler daha vardır. Bunun gibi birkaç kişiler daha vardır. Onların la bütçeleri geldiklerinde sırasıyla, hiç çekinmeden söyle-yeceğim. Katiyetle kişiliklerine bir şeyim yoktur. SaygL duyarım. Ben toplumun, be^ bu toplumun her ferdine saygL duyan insanım. Ben icraatıdır şu anda söyledim. 0 da hackım-'arr. Benr halk milletvekili seçti. Köylünün yapamadığı .şleri Devlet yapar. Su getirmek köylünün işi mi? Hükümetlik yaparken halkın.... Nasıl kalkınacağız arkadaşlar? Bir çokları s tyler, vah hayvancılık geriledi, falan geriledi. E bunu söyler misiniz, bir de bu memleketin kurak olduğunu. Yani hayvs in-cilik gerilediyse geriledi ama üç yıldır bu memlekette kuraklık da var. Hiçbir siyasi kişi kurak gelmesini ist<mez. Derviş bey ikide birde Hacıahmet yağmur yağmadı der. Oca gösterir ki Sayın Başbakanımın yağmur yağmamasından bir üzüntü İçerisindedir. Çünktî hükümetligine zarar gelecek. Seçmenleri,toplum orda bir zarara duçar olacak ve sıkıntıya düşecek. 7<

NACt T. USAR (Gazi -Mağusa) (Yerinden) - Kurt adaksın be Hacı. 'f

• s ( (Idlüşmeler )

MUSTAFA HACIAHMETOĞLU (Devamla) - Siz konuşurken yapmayız. !

aöyle

i ısta EVet muhterem milletvekilleri; dolayısıyle bu h)us uzun konuşmadım Sayın Bakanım, çok kısa. Ciddiyete dave ederim ilgili Su Dairesini. Şimdiki Bakanımız derhal. .> Nazif Beyin devrinde de büyük ciddiyet gösterilmiştir.) Sayın Borman tankerle sular göndermiştir. Mankör olmamak lâzım. Sayın Bakan aldı beni , yerine kadar dağları dolaktık su bulmak için. Su bulmak için Sayın Borman Beşparmak İ

../2045 .1 '

• i

«

c

- 2045 -

, teknik a d â ı b l i î r ı v k buraya , galış^İ. fSiCgl? t de " ciddiyetle durursa bu su sorunları bu meml eket^ «annedo^^dBeı^ de: t e ^ J ^ ^ j p İ ^ y ^ ^ f

BAŞKAN - Efendimi Sayın Hacıahmetoğlu j^rlaş^fc^ » j a a j M ^ ^ athio&^i^iıüe konuş-

mak hakkımızdır dedi, tabii. Kendisine teşekkür ederiz.^ . . r •-f&gvoa} V.ösu wms.

. • .mihüst* Tey^ . « iTr- •'' Sayın' 'Uzun- süs' mü istiyorsunuz?

İSKAN BAKANI ONAY FADIL DEMİRCİLER ( Yejrinctejv) Jazgeçti,

BAŞKAN - Sayın Bakan... ' - : t B î B V S K J MMSAfl

— ^ - * j. -. \

0MÎN.. # az^onuş^cagim.

: ; Saym^zun. . f ^ Ö ' ^

ERGOTIAMHH®Î (lefkoşa) (Yerinden) - Gene bize hücum t- edecen Emin, yoksa Hükümete?

r £ • .. . ..V-r : r..hn i •' • orîîi ) :.wv2U ü I.İA2 . i . 'İŞÎB' jixi39niö.i.j-V----• I EMİN UZUN (Lefkoşa) - E aslında İçişleri Bakanlığı

r çünkü âşy&n* I&öimafct&'Bafcifrİı^^ WberaberYife, , , ,..,,. > iH f-v. rtûû riTJ5?SX l.bt'.. çağı^ıgjiî^amaaa maral biMiî^oİ&îiîndiyeöufahüHyetçi. . ^

• T . . ^ r , - , - . ; - , tf'^OSl SIVAM • Î-ÎV Türk^Paçt^si. tarafından bir^jsürü-âeyler söylendi. Ben I 0

- . , . r „, J. -r .. aa ^ÜSIÎBÖa£,3. fliyfiö de onlara kısa kısa«cevâpv§rei*6k; böyle konüyu sayın milletvekillerimin değerli vakitlerini almadan toparlayıp bağlamak istiyorum. . • •;• j

NACİ T. USAR (Gazi Mağusa) (Yerinden) - Ama konular İçişleriyle birlikte görüşüldü. Birlik ve beraberlik ona dahildir.

•./2046 f.'

- 2046 -

EMÎN UZUN (Devamla) - Efendim, biliyorum ama, kolular1 İçişleri ile. Sayın Bakan birlik ve beraberliğe davet »tti.1

ERGÜN VEHBÎ (Devamla) - Bakalım beğenirsek biz! di» söz alıp destekleyeceğiz senin birlik ve beraberlik şey:.ni.

BAŞKAN - Dışişleri konusunda konuşacaksınız Sayıı Uzun*

EMİN UZUN (Devamla) - Hayır efendim, hayır ef end jjm.

BAŞKAN - İçişleri...

f fiMÎN UZUN (Devamla) - içişleri konusunda konuşacak 12,

kadar

kil-ide 1

BAŞKAN - Devam edin lütfen. i

NACİ T. USAR (Devamla) - Gerekirse bu akşam 12 »ye otururuz yani ha, hiç lâmı:cimi yok bu işin.

BAŞKAN - Bunu da duyduktan sonra devam edin.

EMÎN UZUN (Devamla)'- Sayın Başkan, sayın milietv« leri; İçişleri Bakanlığı bütçesi görüşülürken birkaç söz biz Yeni Doğuş Partisi adına söyleyelim dedik. Arkadaşlar herhalde biraz rahatsız oldular ama biz devam edelim.

•i ••!• SALİH USAR (Gime) (Yerinden) - Biz engellemedik sjlzi

efendim.

EMİN UZUN (Devamla) - Arkadaşlarımız vatandaşlık! konu-larına değindiler. Daha vatandaşlık, yani vatandaşlık, Na:.m Bulgaristan'dan geldi, acaba buraya gelirse burda vatandaşlık verecek miyiz konusu gerçekten bu bizi de tedirgin etmekti dir. Biz Sayın Başbakana bu konuda bizzat sövledik.

• *

, • L ../2Ö4

Sayın Başbakanım gerçekten bu vatandaşlık konusunu bitirelim. Çünkü hakikaten bugün en azından altıyüz dosya beklemektedir* Ve bu insanların çoğu eşleri Kıbrıs doğumludur. Çocuklârı bugün onyaşında^ölmjştur, on iki yaşında olmuştur. Bu vatandaşlık konularını kapatalım ve bu konuda böylelikle bir neticeye bağlaman. İnşallah Sayın İçişleri Bakanımız bu konuya da hasasiyetle eğilir, bir daha da muhalefet • tarafından by konular gelmez; ve kapanmış olur. Benim söy-leyeceğim iki kelimeydi. Ama hade vaz geçeyim, yine söylîeme-yeyim, teşekkür ederim, sağokun.

BAŞKAN - Buyurup Sayın Bakan, Sayın Taşkent Atasayan • • -' t \

İÇİŞLERİ, KOYİŞLERİ VE DOĞAL KAYNAKLAR BAKANI TAŞKENT ATASAYAN - Sayın Başken, değerli milletvekilleri;

MEHMET CİVA .(Lefkoşa) (Yerinden) - 0 bugün"hiç İaf atmadı, çatlattı bizi. Biz de ona atmayacağız.

EKONOMİ, MALİYE, BÜTÇE VE PLAN KOMİTESİ BAŞKANI ATAY CAFER (Yerinden) - Siz de ona atmayın o da çatlasın. 1

BAŞKAN - Efendini, Meclis Başkanına kulak vermeye söz; verdi . ' . • » i- ' •'"•••'• TAŞKENT ATASAYAR (Davamla) - Ben o kadar asi dahilim Sayın Başkan. ry.

: :•••••.•''•'.' . . V : BAŞKAN - Devam edin.

••' .. . • I . ••• ../2048

- 2048 -

TAŞKENT ATASAYAN - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; îçişjleri, Köyişleri ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı büt< esiyle muha-lefete mensup arkadaşlarımız tarafından eleştirilirken gayet olumlu

bütçe olarak herhangi bir

eleştirile-

ve çpgu kez eleştiriden fazla temennilerle geçmiş biı görülmektedir. Söz alan üç arkadaşımız da daha fazla icraatı eleştirmeden, herhangi! şahsı eleştirmeden fazü.a İçişleri, Köyişleri ve Doğal Kaynaklar-bakanlığı hakkında temennilerde

• ' 1 -bulunmuşlardır. Gayet tabiî biz de Bakanlık olarak bu 't • • ş • j

ri nazarı dikkate almak durumundayız. Bu memleketi idhre eden kişiler olarak, bunlardan Partimizin ve Hükümetimizin jolitika-sına uyanları sırası geldikçe icraata koyacağız.

Yalnız bu arada bir kaç husus hakkında bilgi vermek istiyorum. Sayın Ziya Rızkı1 h m konuşmasında eski bir bele-

• }

diyeci olarak ve hangi partiye mensup olursa olsun, hirhangi bir belediyedeki bir aksaklık bir üzüntü aynı derecede Ziya Beyi de Üzmektedir. Buna şahit olmaktayız ve belediye 3 erin Üzerine gidildiğini görmekten de memnun olmaktayız. Hajkikaten Ziya Beyin bahsettiği Belediyeler Yasasında değişiklik! yapıl-ması gerektiği inancındayız biz de. Biraz önce anlattı Sı" gihi bu Belediyeler Yasasıyla ttlgili olarak uzun boylu çalınmalar yapılmıştır. Yalnız şunu>söyleyeyim, Belediyeler Yasas ğişikliklerden vazgeçilmemiştir. Bu gündemimizdedir ve Bakanlık olarak çalışmayı.,'tamamlamış durumdayız. Bunun

mdaki de-fte eri nde süratle

Bakanlar Kuruluna sevk etme hazırlığı içerisindeyiz. Yalnız yap-V tığımız çeşitli temaslarda bu gecikmenin nedeni Anayasıtya aykırı bulunah bazı maddeler bilgimize gelmiştir Savcılık .tfirnfınd ve aykırı maddeleri uygun bir formül içerisinde hallettikten sonra bunu süratle Bakanlar Kuruluna sevk edip Meclise getir*cegi3.

2049 -

Mecliste de bütün arkadaşlar bu değişikliği istediğine göre geçmesi de pek fazla zaman almayacaktır.

"• - i i l ' • b -

î». v •'•'••• Ziya Beye şunuîda köylemek istiyorum ki, biz dfe

Hükümet olarak belediyeler konusunda çok hassasız. Beledi-yeler ne kadar iyi hizmet verirse toplum o kadar rahatlar ve toplumun yaşam seviyesi ve diğer ihtiyaçları ne kadar süratle giderilirse daha mürefeh, daha düzen içerisinde <e daha rahat toplum yaratılır ve bunlardan yerel yönetim-lerin köylerde olsun, belediyelerde olsun katkısının çok büyük olduğuna inanmaktayız ve belediyelere biz Hükümet olarak bu desteği vermek durumundayız ve Hükümetimizin • de görüşü budur. Diğer bir tabirle Sayın Ziya Rızkı hiç üzülmesin, belediyelerimiz Hükümetimizin emin ellerinde-dir, geregini yapacağız.'

./2050

- 2050 -

Bu arada diğer önemli bir husus günün oı s • olan

Son -lli-

ijrai'i: '' in

bir konu Sayın Fadıl Çağda tarafından dile get i zamanlarda Lefkoşa'da yapılan trafik düzeni emeç h dir. Yalnız şunu hatırlatmak isterim. Lef koça' cu ;i düzenlemesi Lefkoşa Belediyesi, Trafik Müdürlüğü, İ2 Makamı ve İçişleri Bakanlığının müşterek çalışması ille ortaya çıkmış bir husustur ve Sayın Çağda konuştuğu saat-lerde bu tatbikat 72 saati henüz daha bulmamıştı. Yapi Pazartesi gün yürürlüğe girdi, bugün Çarşamba, bazı jak-saklıklar, pek büyük değil bu aksaklıklar. Belediye baş-kanının da, yani Lefkoşa elediye Başkanının da bilgisine gelmiştir. Bakanlığımızın da bilgisine gelmiştir. Bi? önemli husus ki memnuniyetle görmekteyiz ki bu tra,fi c düzenlemesiyle Lefkoşa'ya bir trafik akıcılığı gelmiştir. Bunu üç günlük gözlemlerimiz göstermektedir. Yalnız köy-den gelenler, şehir dışından gelenler, şehir varoşlarından gelenler ve çarşıda dükkânı olanlar, küçük esnafın' bazı zorlukları doğmuştur bu tatbikat neticesinde. Bizler İçişleri Bakanlığı olarak bunları- tesbit etmekteyiz. Belediye kendi olanakları ile, kendi teşkilâtı içerisinde ' bunları tesbit etmektedir. Herhalde bir haftalık on £ünlüft bir tatbikattan sonra bu aksaklıklar da ortaya konarsk bunlara çözüm yolları da aranacaktır. Yani onun için üç-beş gün daha arkadaşların bu konuda sabretmesi lâaım. Bu konuda Belediye ile Bakanlığımız temas halindedir. Bize gelen şikâyetleri biz ncJt etmekteyiz. Belediyeye giden şikâyetleri Belediye not etmektedir. Bütün gaye bu halka daha iyi hizmettir. Bunu en iyi şekilde yapmaya çalışacağız. ''

Bütün bunları söyledikten sonra diğer eleştiri yapan arkadaşlarımızın ikisinin de üzerinde durduğu husus polisin İçişleri Bakanlığına bağlı olmaması konusu arka-daşlarımız tarafından eleştirilmiştir. Bu konuda da şıınu

../İ05İ

- 2051

söyleyebiliriz ki polis bugtln Başbakanlığa bağlıdır. Polisin Başbakanlığa bağlı olması İle İçişleri... Teamül olarak birçok memleketlerde İçişleri Bakanlığına ballıdır, fakat bugün sivil idarenin başı olan Başbakanlığa bağlıdır polis. İçişleri Bakan-lığı da dolayışıyle Başbakanlığa bağlı olduktan sonra bunun böyle o kadar da büyük mahzurları olmaması gerekmektedir görüşündeyiz. • \

NACİ T* USAR (Gazi Mağuöa) (Yerinden)-— Başbakanlığa da bağlı değil polis.

• \

TAŞKENT ATASAYAN (Devamla) - îleriki günlerde, zaçtan ilerledikçe bu polis bir arkadaşımızın dediği gibi Kamu Düzeni Bakanlığına da bağlanabilir, İçişleri Bakanlığına da bağlana-bilir. Daha doğrusu Hükümeti kuran Başbakanın uygun göreceği bir Bakanlığa bağlı olacağı gibi, gayet tabiidir ki kendisine bağlı da kalabilir. Bu konuya da yanıtımız budur.

NACİ T. USAR (Devamla) - Kararı verildi mi? Yani polisi Başbakanlığa bağlamanın kararı verildi mi?

TAŞKENT ATASAYAN (Devamla) - Ben arkadaşlar diğer bir husus, arkadaşımızın göletlerden bahsederken Sayın Fadıl Çağda, göletlerde fiyasko diye bahsetmiştir Fadıl Çağda. Ben arkadaşım eğer uygun bir gününde ben Kendisini ya kendim, yahut da. bir arkadaşla beraber Gönendere. pöletine götürmeyi taahhüt ederim. Herhalde gidip mahallinde, yerinde bir inceleme yapnıış olsaydı bu şekilde konuşmazdı. Geç başlaması ve gereği gibi süratli gidilmemesi kış bastırmıştır. Yalnız...

FADIL ÇAĞDA (Girne) (Yerinden) - Yağmur sizi gafil avladı Sayın Bakan.

TAŞKENT ATASAYAN (Devamla) - Kasım başlarında beklenenin üzerinde bir su kapasitesi getiren bir yağmur yağdığı için bir hasar olmuştur orda. Yalnız yapılan, alınan tertibatla bundan sonra olacak herhangi bir hasar da önlenmiş olmuştur. Kısmetse önümüzdeki yaz girişinde süratle işe başlayıp, çünkü teknik personelimiz de, işçilerimiz de, bu konuda bir knowhow elde etmişlerdir, ve bundan sonra göletin geriye kalan kısmı kendi teknik elemanlarımızla/ dıştan, Türkiye Cumhuriyetihden takviyç de görmeden bitirebilece& duruma geldifii izi de belirtmek isterim. i;

../2052

- 2C52 -

t. Fİ.

n.! * " Diğer .Fadıl Beyin; bir eleştiri s i vardır f S ifr dâ - 9 l C J btr" yanıt vermek i s t e r i ^ v O B & r i ş h i n tesçi: i. konusunda i iv r 3 Anayasayı eger, arkada pimi z okursa deirriek kurmak, J jspe, bşğlı •n*,um'd gii îf». Bu.. dernekkurülabilir.'•'Âiaa asöız'"De£«şlEeçtlgggia-'

" ;ülâda 'henüz geçaje^iginiçinf iönü^^ 'tiayirladik. Bİ^anİar Kurulundan geçirip, Meclise sevk edeceğizi. 0 zaman bu işler daha düzene girecek. Barış Derneği l ugü Anayasaya göre herhangi izlhvai madan da '1curulab^J ,Açe-yasa-

cb •<- ni ı emri4 olduktan sonra... i

FAp I, • ÇAÇDAi (GirneP0 - yazisi vardır tescil edila mesi çih Sayih Öalcan ' r: ^ ; ; ... f r^o ^

" ^ .....•.•:•.• i-.,.;//: ' ^ ' „ . _„! j ;i TAŞKEN^ Af^ŞAYAN,

- tescİl' eclip etmemesi sö? konüsv olatoe2. Anayksâ hüV ıvü İjc Bjs- . * r': kâillıgin1 da Üzer indedir îici \

HAŞAN SARIĞA• -CİiSifkoşa Anayasaya aykırı işlemyapmaktaidır "''tesciletmemekle]

> TAŞKENT ATASAYAN (Deyap>la.)L m Sayut tfehlm IJptlarımda gördüğüm kadarıyla bunun gemisinde yö|>ıİ€ "

, . malan-,Bakanlığımız hakkında temenni^rden a ibaretti^ teı niler. de. dikkate alınacak ve bu tçp^m iç^n^e^iyi ftkziftetr

,r:Yf^ilöcek tedbirler alıhacakUr. "Tegekkürüftderaimi

ir-r h-. BA^AR,:^ Saylri m ı 3 ^ t y ^ Tatlı konuşulunca, tatlı^cevap verilir , Sayın. 3ak^na^teşekkür eder^Z^Ve böylece lçtşleı^^ Köyişleri ve Doğal fciarcvno Bakanlığının Bütçesini!* görüşmesi tamamlanmış Qİmaktj6çlxr. Lütfen okuyunuz maddeyi.- - .

" . • "" f" - .,-• v c (•:•) nf j; ,-r.îÇİŞLERİK0YÎŞLERÎYV3 ÖGGÂL'KA^NAKLÂİ| B A ^ t m ^ i

AT^AYM (Yerinden) -. Okööd^ S^ırf^^kan, ^ ^ let^BiH

•j imi

o-ivo-ı:- - i

'Yi-

'i DÖ'-Sİi'.ltTO.r.İ İ B-ınoE nsisnuc av

•vlsinu fiij J.:.: ii

sxuiXlono3'îüq lltstte*

9İ Ih

oolidü-Tİ ^ n bon.'iöû ^ .ii.octo;ıilod ../;05J

- 2053 -

KÂTİP - Okunmuştur efendim, tekrar okumayacağız, Yalnız oylanması yapılacak.

\ BAŞKAN - Peki, İçişleri, Köyişleri ve i>oğal Oynaklar Bakanlığının Bütçesini oylarınıza sunuyorum. Kabul edenler?... Kabul etmeyenler?,.. 28, 13 oyla, oyçokluğuyla kabul edilmiştir.

'V .

Birleşimi kapatıyorum ve yarın seat 10.00»a erteliyorum, aynı gündemle.

Kapanma Saati: 18*05

../2054

5

\

• r

•L ;

i!

- 2054 -

CUMHURİYET MECLİSİ GÜNDEMİ

20'nci Birleşim 17 Aralık 19B6 Çarşamba

Saati: 10.000

CJ--J \ ' ! !1 4 \

I. BAŞKANLIĞIN GENEL KURULA SUNUŞLARI 1

II. ÖZEL GÜNDEMDE YER ALACAK İŞLER: 1. 1987 Malî Yılı Bütçe Ya^a Tasarısı. (Y.T.No:|ll8/2/86)

(Devam)

M

İv

../2055