onderzoek naar mogelijkheden voor duurzame warmte kerkelanden · onderzoek wijkwarmte kerkelanden...
TRANSCRIPT
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
BewonersbijeenkomstOnderzoek naar mogelijkheden voor duurzame warmte Kerkelanden
Programma
19.30 HET - Welkom, inleiding
19.45 Waternet - bron en afwegingskader
20.00 Firan – infrastructuur
20.10 HET – bewoners betrekken en wijkwarmtebedrijf
20.20 Pauze
20.30 Uw mening telt mee!
1
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden 2
Lente in de winter …
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden 3
Water is probleem ….
Kaart NL in 2300
Hilversum en
Utrechtse
Heuvelrug
Toelichting:
• Onze dijken zijn nu berekend op 40
cm stijging
• Bij 3,2 graden temperatuurstijging
(verwachting 2100) stijgt water tussen
2 en 3 meter (Deltares)
• Kosten aanpassing zijn vele malen
hoger dan kosten vermijden stijging
(Researchinstituut voor klimaatimpact in Potsdam (PIK))
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden 4
Principe van duurzame warmte uit oppervlaktewater
- Winnen in de zomer en opslaan onder de grond
- Gebruiken in de winter (na verdere opwarming)
…. en mogelijke oplossing
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
• Onderzoek/verkenning: Duurzame warmte van én voor
de wijk een goed idee? Inclusief rekenwerk.
• Focus op duurzaam warmtenet: lijkt kansrijk
• Met elkaar wensen en zorgen benoemen
• Wij houden u regelmatig op de hoogte
• N.a.v. dit onderzoek verandert er niets voor u
Wat gaan we doen?
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
• We willen u vanaf het begin bij dit onderzoek betrekken.
Het gaat om uw wijk.
• HET coöperatie – bewonersclub die samen met u een
betaalbare, duurzame oplossing voor Kerkelanden wil
• In Kerkelanden liggen kansen!
Waarom informeren we u nu?
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
Kerkelanden nu, energiegebruik en CO2-uitstoot
Kerkelanden Elektriciteit (kWh) Gas (m3) Auto’s
Totale wijk 7.354.300 3.545.300 2.750
Per
huishouden2.510
(2.050-4.950)
1.210(970-2.010)
0,9
CO2-totaal 3.000 ton 6.200 ton 4.125 ton
7
CBS meetdatum 2017
Een paar getallen over Kerkelanden• Bewoners: bijna 6.000
• Huizen: ruim 3.000
• Waarvan:• 43% sociale huur/woningbouw
• 35% koop/eigen huis
• 23% particuliere verhuur
Totale CO2-uitstoot Kerkelanden: rond de 13.000 ton
(3,5% van uitstoot heel Hilversum)
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
Trends in energiegebruik
8
Streven naar minder energieverbruik
• Besparen
• Zelf opwekken (bijv. eigen zonnepanelen)
Aan andere kant - extra gebruik door
• Elektrisch vervoer
• Warmtepompen
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
Energietransitie = warmtetransitieHilversum Aardgasvrij
9
• Voor aardgasvrij zijn meerdere duurzame warmtebronnen
denkbaar
— Individueel/ per huis: elektrische warmtepompen
— Collectief (warmtenet): warmte uit water, bodemwarmte, groen gas,
waterstof
— Combi van beide
• Mogelijke warmtebronnen goed tegen elkaar afwegen, op
basis van set van criteria
Meest haalbare en betaalbare optie komt boven drijven.
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
• Technisch: kan het qua beschikbare techniek, levert het
genoeg warmte op?
• Financieel: leidt het tot betaalbare warmte voor gebruikers?
• Juridisch: mag het volgens bestaande (of nog komende)
regels/wetten?
• Organisatorisch: wat is haalbare en wenselijke verdeling
van rollen? Wie doet wat?
• Sociaal: wat sluit het beste aan bij wat de buurt/wijk (u dus)
wil?
Wat is haalbaar en betaalbaar als alternatief?Aspecten van haalbaarheid
10
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
Duurzame warmte vervangt aardgasHilversum Aardgasvrij
11
Uit kamerbrief minister Wiebes, van 20 dec 2019
Collectieve warmte zal voor een groot deel van de
gebouwde omgeving de meest kostenefficiënte optie zijn
om over te gaan van verwarming op aardgas naar een
CO2-vrij alternatief.
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
Communicerende vatenVraag en aanbod in relatie tot elkaar
12
• Minder energievraag:
motto: wat je niet gebruikt hoef
je ook niet op te wekken!
• isoleren en energie besparen
• en zelf opwekken
• Rest duurzaam
opwekken en leveren:
• Bronnen
• Transport/distributie
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
Isoleren kan nooit kwaad ...
… en levert nu al comfort en lagere kosten op
13
• Denken over duurzame warmte is dus ook
nadenken
over verduurzaming van je huis
• als eigenaar: wat wil/kan je zelf doen?
• als huurder: wat doet jouw corporatie/verhuurder?
• En je kunt zelf al veel doen (huurder en eigenaar)!
• Kleine maatregelen helpen altijd: bijv. tochtstrip, radiatorfolie,
douchetimer
• Binnenkort regeling van gemeente hiervoor: u krijgt 65 euro per
deelnemer, voor deze kleine maatregelen.
E-labels in Kerkelanden (2018, %)
A 6,3
B 36,0
C 17,3
D 40,1
Lager 0,3
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
Drie samenwerkende partners
14
Consortium onder leiding FIRAN
Partijen
• WaternetBeheerder van het water en riolen, technisch
betrokken bij energie uit water (aquathermie).
• Firan100% dochter van Alliander, gericht op
ontwikkeling van publieke warmtenetten.
• HETLokale energiecoöperatie met als missie
Hilversum zo snel mogelijk CO2-arm te
maken.
Met, door en voor Hilversummers.
Focus in project
De bron /opwekking
Financiering, aanleg,
exploitatie van bron- en
warmtenet
Cooperatief warmtebedrijf:
Levering / facturering
én
bewonersparticipatie
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
Andere betrokkenen en ‘stakeholders’
15
• Gemeente en provincie• Transitievisie warmte - klaar 2021, met per wijk voorkeur voor bron en
uitvoeringsplan
• Financieren dit haalbaarheidsonderzoek.
• WoningcorporatiesZijn actief met isolatie van woningbezit (naar minimaal energielabel B).
• Wijkpartners• Versa welzijn
• Particuliere verhuurders
• Eigenaar/bewoners.
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
Looptijd onderzoek en bewoners betrekkenWelke stappen nemen we
16
• LooptijdJanuari tot eind juni
• Activiteiten– Veel nadere analyses en rekenwerk
– Ontwikkeling scenario’s
– Uitgebreide toetsing op criteria
– Waaronder afstemming en bespreking met u
• BesprekingenWaaronder overleggen met stakeholders
DoelGezamenlijk verkennen of een warmtenet een haalbaar en betaalbaar
alternatief voor aardgas is.
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
Waternet Firan HET
bron infrastructuur levering
17
Drie verdiepende en informatieve presentaties
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
Waternet Firan HET
bron infrastructuur levering
18
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
Waternet
19
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
Waternet
20
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
Waternet
21
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
Schakels van warmteketens
bron winning transport opslagomzetting / opwerking
afgifte
22
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
Voorbeelden van warmteketens
Aardgas
gasveld put gasnet gasnet nvt CV-ketel
Restwarmte
elektriciteits-
centrale
warmte-
wisselaar
70 °C
warmtenet
buffers nvt afleverset
Omgevingswarmte
Oppervlakte-
water
warmte-
wisselaar
15 / 40 / 70 °C
warmtenet
WKO, buffers warmtepomp afleverset
bron winning transport opslagomzetting / opwerking
afgifte
23
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
Beschikbaar in / bij Kerkelanden
X X X X X X
X X X X X X
X X X
bron winning transport opslagomzetting / opwerking
afgifte
24
TER ILLUSTRATIE
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
TEO en TEA in Kerkelanden
Thermische Energie uit
Oppervlaktewater (TEO)
30.000 GJ
Thermische Energie uit
Afvalwater (TEA)
20.000 GJ
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
TEO / TEA warmtenet
26
15 °C bronnet
40 °C midden-temperatuur-net
70 °C hoge-temperatuur-net
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
Afweging
27
• Betaalbaarheid
• Duurzaamheid
• Rechtvaardigheid
• ...
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden 28
Conclusie
• Een collectief warmtenet is socialer dan individuele oplossingen?
• Meerdere bronnen zijn nodig voor een warmtenet:
TEA (afvalwater)
TEO (oppervlaktewater)
Zon
• Isoleren verlaagt de vraag, zodat bronnen beter passen
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
Waternet Firan HET
bron infrastructuur levering
29
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden 30
Firan: wie zijn wij?
• Onderdeel Alliander
• Aandeelhouders gemeenten en provincies
• Gemeente Hilversum en provincie Noord-Holland
• Firan
• Publiek netbeheerder
• Ontwerpen, financieren, realiseren, en onderhouden van nieuwe energienetten
• Betaalbare en voor iedereen bereikbare infrastructuren
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden 31
Wat is een warmtenet?
• Netwerk van leidingen – aanvoer en retourleiding
• Warm water
• Onder de grond
• Koppeling tussen bron (bv Waternet) en afnemers (huizen)
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden 32
Verschillende typen warmtenetten
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden 33
Gevolg voor u?
• Warmtegarantie: voldoende warmte voor ruimteverwarming en warm
tapwater
• Prijsgarantie: warmteprijzen onder toezicht ACM
• Temperatuur warm water bepaalt installatie in de woning
• Elektrisch koken
Warmteleiding met isolatie Warmte afleverset in de meterkast
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden 34
Wanneer is een warmtenet een goede optie?
• Nabijheid van een beschikbare bron
• Veel woningen dicht bij elkaar (o.a. hoogbouw)
• Collectieve deelname van vastgoedeigenaren (koopwoningen,
woningcorporaties, bedrijven)
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
Waternet Firan HET
bron infrastructuur levering
35
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden 36
Alle bewoners informeren en betrekken
• Aftrap vandaag
Het is een ontdekkingstocht - we doen het samen.
• Heeft u vragen?
Q en A op onze site hetcooperatie.nl/kerkelanden
We doen geen dingen zonder het te toetsen
• Terugkoppeling ontwikkelingen
Over onderzoek - zo optimaal mogelijk - vanuit HET
Samen bouwen aan oplossingen
Bewonersparticipatie
Informeren en betrekken
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden 37
• Het lukt alleen mét betrokken bewoners/ initiatieven van bewoners
meedenken - wijkwarmtebedrijf, klankbordgroep
meedoen - energiecoach worden, energieavonden,
flyeren, straatambassadeur (aanspreekpunt), meebouwen aan
Wat wilt u?
• Wanneer is Kerkelanden aardgasvrij?
Onder meer afhankelijk van te maken keuzes door gemeente
Transitievisie Warmte - 2021 vastgesteld - invloed uitoefenen kan!
Bewonersparticipatie Samen doen is essentieel
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
Bewonersparticipatie We gaan samen verkennen
38
Voorbeeld - Zwinglilaan
Eigen werkgroepen - gezamenlijke inkoop, deelauto’s
• Welk idee heeft u? Meld het ons via [email protected].
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden 39
Coöperatief warmtebedrijfDe coöperatieve gedachte - Samen energie opwekken
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden 40
Coöperatief warmtebedrijfDe coöperatieve gedachte - Vereniging
Leden (u kunt lid worden)
Kiezen
BestuurVoorstellen
Besluiten
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden 41
Coöperatief warmtebedrijf Hoe bouwen we dit? Met U!
Zekerheid
warmte
Coöperatief
Zekerheid
financieel
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden 42
Coöperatief warmtebedrijf Keuzes
Optie 1 Optie 2 Optie 3
Zekerheid
warmte
Zekerheid
financieel
Coöperatief
TER ILLUSTRATIE
Onderzoek wijkwarmte Kerkelanden
Woensdagen 14-16u Energieloket bij Siësta, winkelcentrum KKL. Kom langs!
Vanaf medio feb Klankbordgroep Kerkelanden- 10-15 bewoners die mee willen denken en meebouwen aan plannen
- 1e bijeenkomst begin maart - geef je op!
maart-juni Netwerk straatambassadeurs
Serie lezingen, naar maat in te vullen
12 maart Lezing (19.30u) over Klimaatverandering en energietransitie, door
Grootouders voor het klimaat - De Koepel
Heeft u ideeen voor onderwerpen, zoals:
- wat is warmtenet nu precies?
Andere activiteiten/ workshops: ideeën welkom!
April/ Mei Workshops, bijvoorbeeld
- hoe isoleer ik mijn huis effectief en betaalbaar?
- warmtescans en energie-advies
1 juli Rapport Haalbaarheidsonderzoek klaar
Tijdlijn van het onderzoek en bewonersproces Kom met uw ideeën!
43