omgaan met specifieke...
TRANSCRIPT
Terugkomdag mentoren
Bachelor na bachelor in het onderwijs: buitengewoon onderwijs & zorgverbreding en remediërend leren
Duaal traject
Elisa Vandenbussche & Katrijn De Waele & Saar Callens & Isabelle Step
15 november 2016
9u00 – 10u30
▪ZRL-mentoren (A1.01): omgaan met specifieke onderwijsbehoeften – redelijke aanpassingen.
▪BUO-mentoren (PWP): Integrale jeugdhulp, rol van de school?
10u30 – 11u00 pauze (lokaal A03.03)
11u00-12u00 Gemeenschappelijk: gedragsproblemen + varia
▪A1.01 (groepen trajectcoaches Saar en Katrijn)
▪PWP (groepen trajectcoaches Isabelle en Elisa)
12u00-13u00 Lunch – netwerktijd (lokaal A03.03)
Verloop van de voormiddag
In deze sessie
• Inzicht in het begrip “specifieke onderwijsbehoeften” • Hoe kunnen we hieruit doelen SMART formuleren?• De vijf manieren om tot de specifieke
onderwijsbehoeften te komen.• Wat zijn redelijke aanpassingen (7 criteria), hoe
realiseren en verankeren in zorg?
3
Specifieke
onderwijs-
behoeften
bepalen
Redelijke
aanpassingen
kiezen en
toepassen
▪Elk doel formuleren we SMART
▪goede beeldvorming doelen formuleren
▪We gaan met de leerling aan de slag (wat willen we zien? Wat willen we horen?)
▪‘growth mindset’
▪positief
Van beeld naar doel
▪ Specifiek
▪ Meetbaar
▪ Aanvaardbaar
▪ Realistisch
▪ Tijdsgebonden
Een doel is SMART
6
Jouw Billy (kind/leerling)
Wat wil je bij jouw Billy zien en horen?
Wat wil je met Billy bereiken?
7
Beantwoorden de doelen van jouw Billy
aan de criteria?
8
Jouw Billy (kind/leerling)
Specifieke onderwijsbehoeften zijn
langdurige en belangrijke participatieproblemendie te wijten zijn aan het samenspel tussen:
a) één of meerdere functiebeperkingen op mentaal, psychisch, lichamelijk of zintuiglijk vlak en
b) beperkingen bij het uitvoeren van activiteiten en
c) persoonlijke en externe factoren
Decreet betreffende maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften
(M-decreet, 12-03-2014, art.II.1, 8° en art. II, 2, 7°)
Specifieke onderwijsbehoeften in het M-decreet
Nascholingsproject M-decreet Motor, Motivatie, Mogelijkheden
Jan Coppieters - 27 november 2015
▪Zoek het antwoord op de vraag:
“Wat heeft deze leerling, met deze mogelijkheden, binnen deze context,
nu eerst nodig om de doelen te bereiken?”
Gevolg voor de leerkracht/begeleider
10
Welke onderwijsbehoeften heeft jouw Billy bij het bereiken van het
beoogde doel?
11
De weg om tot onderwijsbehoeften te komen
Observeren en experimenteren
Bron:
Pedagogisch begeleiders competentieontwikkeling regio Oost-Vlaanderen
Met elkaar overleggen
Met elkaar overleggen
Een zorggroepje voor wiskunde krijgt ‘verlengde instructie’.
In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?
15
Voor Bjorn is een school met een aangepast onderwijsaanbod allicht de beste keuze.
In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?
16
De leerkracht heeft oog voor goed klasmanagement.
In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?
17
Het professionaliseringsbeleid van de school wordt afgestemd op de noden van de individuele leerkracht én van het team.
In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?
18
Het CLB richt zich op de onderwijs- en opvoedingsbehoeften van de individuele leerling en op de ondersteuningsbehoeften van de leerkrachten en ouders.
In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?
19
De leerkracht clustert leerlingen met gelijkaardige moeilijkheden.
In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?
20
Bart is heel faalangstig en zoekt samen met de CLB-medewerker een school die minder prestatiegericht werkt.
In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?
21
De school stimuleert de ontwikkeling van alle leerlingen via een krachtige leeromgeving.
In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?
22
De school werkt actief aan het verminderen van risicofactoren en aan het versterken van beschermende factoren.
In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?
23
Anke wordt vrijgesteld van de basisoefeningen en krijgt in de plaats verdiepingsopdrachten.
In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?
24
In het zorgteam/cel leerlingenbegeleiding wordt besproken hoe het beloningssysteem van Nina kan worden georganiseerd om haar impulsief gedrag te ondersteunen.
In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?
25
Met de ouders van Chrissy spreekt het zorgteam af om de overstap van 5de leerjaar naar 1B te zetten in september.
In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?
26
De klasregels en –afspraken hangen goed zichtbaar in de klassen
In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?
27
Samen met de ouders zoeken naar een vrijetijdsaanbod dat aansluit bij de interesses en sterke kanten van Sien.
In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?
28
Het CLB zorgt voor opvoedingsondersteuning via de thuisbegeleidingsdienst voor de ouders van Hendrik.
In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?
29
De weg om tot onderwijsbehoeften te komen
Observeren en experimenteren
Bron:
Pedagogisch begeleiders competentieontwikkeling regio Oost-Vlaanderen
Gesprekken met kinderen
31
De weg om tot onderwijsbehoeften te komen
Observeren en experimenteren
Bron:
Pedagogisch begeleiders competentieontwikkeling regio Oost-Vlaanderen
Om het gestelde doel te kunnen halen, heeft deze leerling …
• INSTRUCTIE nodig die …
• OPDRACHTEN of TAKEN nodig die …
• LEERACTIVITEITEN of MATERIALEN nodig die …
• een LEEROMGEVING nodig die …
• FEEDBACK nodig die …
• KLASGENOTEN nodig die …
• een LEERKRACHT nodig die …
• OUDERS nodig die …
• HULP of ONDERSTEUNING nodig bij …
• …
Hulpzinnen (Pameijer) die kunnen helpen om onderwijsbehoeften te formuleren
Jouw Billy (kind/leerling)
Welke onderwijsbehoeften denk je dat
jouw Billy nog meer heeft?
35
Uitdaging
Hoe komen we tegemoet aan de specifieke onderwijsbehoeften van een leerling?
36
Leidraad voor redelijke aanpassingen
Meirsschaut, M., Monsecour, F. & Wilssens, M. (2013).
Klaar voor redelijke aanpassingen: een leidraad, p. 10-16,
www.arteveldehogeschool.be/buozrl/infopartner
Recht op redelijke aanpassingen
Rechten leerling:
op welke aanpassingen
heeft deze leerling
redelijkerwijze recht?
Interne en externe
begeleiding:
hoe ondersteunen we
leerling, ouders en school
bij redelijke aanpassingen?
Ondersteuningsbehoeften begeleiders: wat hebben begeleiders nodig om leerlingen, ouders,
leerkrachten hierbij te ondersteunen?
Meirsschaut, Monsecour en Wilssens, 201438
Rechten
leerkracht(en) en
ouders: welke
aanpassingen moeten
deze leerkracht(en) en
ouders redelijkerwijze
voorzien?
“Een redelijke aanpassing is een concrete maatregel die de beperkende invloed van een onaangepaste omgeving op de participatie van een persoon met eenhandicap kan neutraliseren”
Wat is een redelijke aanpassing?
*Bron: Protocol betreffende het begrip
redelijke aanpassingen in België, 19-07-
2007, art.2
Redelijke aanpassingen: oefening
41
• De leerling hoeft niet hardop voor te lezen, tenzij hij of zij het zelf wil.
• De speeltijd wordt voor de leerling anders ingevuld (bijvoorbeeld rustig in de bib).
• De leerling werkt met ruitjespapier of lijntjes met voldoende tussenruimte om visueel-ruimtelijke fouten te vermijden.
• De leerling hoeft niet aan bord te komen voor rekenoefeningen tenzij hij of zij het zelf wil.
• De leerling werkt met een klokje of tijdslimiet om taken/toetsen te maken.
• De leerling heeft een werkhoudingskaart.
• We noteren taken en toetsen steeds op eenzelfde plaats aan bord.
• De leerling krijgt de toestemming om minder oefeningen te maken.
• De leerling krijgt de kans om zelfstandig aan een extra project te werken (bijvoorbeeld laboproject onder toezicht van een leerkracht).
• De leerstof wordt bij afwezigheid thuis bezorgd door medeleerlingen.
Zeven criteria uit praktijkgericht onderzoek*: een redelijke aanpassingen…
Meirsschaut, M., Monsecour, F. & Wilssens, M. (2013). Klaar voor redelijke aanpassingen: een leidraad, p. 10-16, www.arteveldehogeschool.be/buozrl/infopartner
1. is maatwerk
2. is ‘SMART’ (specifiek, meetbaar, aanvaardbaar, realistisch en tijdsgebonden)
3. heeft waar mogelijk ook voor andere leerlingen een positieve impact
4. komt tot stand in overleg met alle betrokkenen
5. wordt goed gemotiveerd en herhaaldelijk gecommuniceerd
6. is gebaseerd op de expertise en observaties van de leerkracht(en), de GON- of ION-begeleider en eventuele andere betrokken hulpverleners
7. is ingebed in de zorgvisie van de school
42
▪ Elke leerling is uniek
▪ Een label ≠ handleiding
▪ Rekening houdend met context
▪ Vertrekken vanuit de sterktes van de leerling
1. Een redelijke aanpassing is maatwerk
43
2. Een redelijke aanpassing is ‘SMART’
44
▪ Voor een nieuwe maatregel streef je maximaal naar:
▪ Toepasbaarheid
▪ Zinvolheid
▪ Aanvaardig
▪ Aansluiting bij gebruikelijke klasverloop
3. Een redelijke aanpassing heeft een positieve impact
45
▪ Samen bepaald en gedragen
▪ Leerling heeft medezeggenschap
▪ Verheldert zowel garantie als impact leerplandoelrealisatie
4. Een redelijke aanpassing pas na overleg met alle betrokkenen
46
▪ Verheldert waarom + doel + hoe uitgevoerd
▪ Naar alle betrokkenen
▪ Gemotiveerd → effectieve ingreep
▪ Krijgt een plaats in instrumenten
▪ Mandaat voor GON/ION-begeleider en andere betrokkenen
▪ toestemming
5. Een redelijke aanpassing wordt goed gemotiveerd en herhaaldelijk gecommuniceerd
47
▪ Van leerkrachten, GON/ION-begeleider, andere betrokkenen
6. Een redelijke aanpassing is gebaseerd op expertise en observatie
48
▪ Sluit aan bij eerder genomen maatregelen
▪ Houdt rekening met tijdelijkheid GON/ION-begeleider
7. Een redelijke aanpassing is ingebed in de zorgvisie van de school
49
de leerling
hulpmiddelenter ondersteuning
aanbieden waardoor de
doelen van het GC
bereikt kunnen worden
effectieve vormen van
aangepaste leerhulpaanbieden om de doelenvan het GC te bereiken en
om zo achterstand tevermijden
Welke redelijke aanpassingenworden van de school verwacht?
variatie aanbrengen in aanbod, aanpak, uitleg,
beoordeling, … om betertegemoet te komen aan
de behoeften van de leerling(en)
de leerling vrijstellenvan doelen van het GC
of doelen toevoegenaan het GC
diffe
rentiëre
n
dis
pensere
nre
me
dië
ren
com
pensere
n
differentiëren
compenseren dispenseren
remediëren
Een extraatje: het curriculum …doele
n
evalu
atiew
ijze
mate
riale
n
meth
oedes
doelen materialen
methodes evaluatiewijze
Opmerkelijk …
Beeldvorming (ICF – diversiteit)
Doelen formulerenWat wil je zien ? Wat wil je horen?
Specifieke onderwijsbehoeften
Redelijke aanpassingen
Gemeenschappelijk curriculum / individueel aangepast curriculum
Evaluatie -> effect
Bijsturing of stoppen met maatregel
54
55
Ondersteuningsraster (zie leidraad Klaar voor redelijke aanpassingen.
Richtvragen (kolommen raster) die leerkrachten individueel kunnen voorbereiden, voorafgaand aan de verdere bespreking van deze vragen tijdens het MDO
56
• Wat gaat goed? Sterktes?
• Welk (kort-bij-)doel wil je bereiken? (max. 3 doelen,
Specifiek-Meetbaar-Aanvaardbaar-Realistisch-
Tijdgebonden)?
• Wat heb je al gedaan voor dit kind op dit vlak? Welke
maatregelen heb je al uitgeprobeerd?
• Welke maatregel/redelijke aanpassing/ actie(s) kan je nog
uitproberen (bv. wat gaan we doen op vlak differentiëren,
remediëren, compenseren, dispenseren…)?
• Welke ondersteuning heb je concreet nodig? Wie doet wat
wanneer en hoe? Wat heeft gewerkt? Wat niet? Hoe sturen
we bij?
Vragen ? Noden input vanuit deze banaba ?
57