UNIVERSIDAD L1TERAIlü DE BARCELON-BIS U,nSO INAUGURALPARA LA

mr E:o Uío L~OO :c:¡;:

18". á 18.6.

PBOGB&lIIA8 DE uSEi"Al\"z.t...

LISTA

DI LOS PROFESOR ES . S¡: CJUD.\D, ASIGUU R1S QLE Dtsl lPKtn.y ~UIERO DEDISf.lrnos I!TRlllL1DOS El CID.' .\\0.

1

nARCELONA:

IMl'1n;;"lTA DE TOMÁS c o nc ns .....184,>

DE 1~r.EXIORnl DELECTU

.A11 D I SCIPLI NA S L IT TE RA RU ~I DI S CE N DA'S

AMI'LlFI~XDASQ{:E

ORATIOou.... H 1:'1: SOLElI ~1 STCDIORl".\1

C \ IYEIISITATlS I.lTIEIIAIILE II.\IICL\"O:\EXSIS

l :\ oU"Gt R.\ T IO:\ E P ROTt::LIT

P m .0itd . j uris cil,aiJ DQ(,,/M . I nstitllti barr-inmlttlstsl t írcctar tt in eMem Lil irrrsila!e Humanarum íiueru­

J'Illh pro(.u•.sor,Ku . l\"O' ·E)lR. A:\ . Y DCCCllIY.

nAHCINONE:Ai'\;1l TWOGIU,I'Il UM TllüMA'l coucns.

18\ 5

Xiliil pre -ccpte arque artes "alece nisi adjuvante ua­tura . VrJ:liTlL. 1iJ¡. 1. mI' t.

DE INGENIOnU~1 DELECTU

.\n DISCIPLIUS L1TTER.IRUI DlSUXD.\S .\ ll r Ll FIC." D.I~Q l'E

oIlATIO,

PR.f.Sf.S AJIPLISSIJIE,

Mihi quideru de dign itate ct snpient iá vesrrñ,rle auctoritat c hui us loci , (le rnfio no lincrm-umoptirnarum , de re tándem hodiern o die vobísagendA cogi ta nti , quám plurimn scse offeruntargumentoru m genern el vobis non aliena , elisto consilio digna e l juvcnum studlls non 1'.1­r úm accomodatn. Antiquornm legislation is cúmrecentioru m meditnta ccmparatio, auctorurn se­lectio , quaistiones maximi ponderis Iorsitanprreterm issm, nihilominús latís viribus tctoqueingeni o eliminaudre ingen io vestro indulgerent ,plnri múm qu c vobis nfferrent rolnptaüs : a l cúmmihi prresto rcvera sin t, qUC) med ítan un- stud¡n,vigil im, cona tus el di Iigcnt in vcsua, ea, putavl,die hodierno prrc tereunda , C()(l UC tornm ruufe-

-\ -rendam (~5SC ora tionem meant , qui. pra..'Scn~

srudloru m nostrorum ratio , optimarum liueru­rum decus e l huiusce Universitatis litterurim or­namennuu oumino pertincnt. Xihil novnm, nih ilinauditum , nihil ingeniosiús excogitutum 511 11 1

in m édium prolaturua; al re m lamen pace vestráagcre nggred ior, in qua litterarum decus, pat rkurobur , gloria nominis vesn-i, pc puloru m com­moda cum publi cá ut ilitate defenduntur; rcm,inquam. qujun proprinm huius Universitatis, cuiconunissa est littera rum dignitas , ideóque rnu­nn s gravissimnm extinguendi atq ue delendi st ir­1)('111 el semen eo ru m om nium , qu::e studiorumIll'ngn-ssihlls obtrec tnnt ct orna mento.

lkr-c ('SI pro vincia vestrn , A. IlP. , el qu:uupra~ells studioru ur nosu-orum ratio efllngitarevidetur : memores enim esse dcbetis , opinio­ncm scusus uostrcs perverteí-e , opinio nem rn­tionis usum pra."OCCupal'e, eamque , qua m susce pirefu tandam nonnul lorum sen tentiam liueris in­fostlsshn.nu, jnm inveteravisse ; ldeóque cognos­cite , hoe non sine C.1 US;; hodierno die a vobiscssc ngeml um. Qua') illustrantut -, er umpnnt om­nía : ni aut ea, qu~ passim pass imque dicuntn r ,non nudiatis ; aut ea, qua:: videntur , d issimulc­lis, quod á vohis abhorrere, reverá scio . Veniaigítur ad ca poti ssim úm convellend a , qu~ Iiuc­rarum splendorem , grave dictu est ., sed dicen­dUIIl Lamen, soclcta tls bene mor atai stahilitatcm,mores rc ligionemque tan dem succrr -imum pe-

- :i -IImt: nd ea, inq unm, qu::c ccnntns vestros, A. PP.red derent inan es, falluces optimormn parcntumcogi tatioues el impe m nti um studia ornnino Ya­cua , hall e unnm statuendo positionem : <t lnqe­nía deligenda esse ad disciplinas litterarum discen­das nmplipcandasque. :o

x esclo quo misero futnliqne reipu hlicre littc­ra rite temporum nost rorum 1:110 evenit , lit nonpaucissirni sibi suadennt e l pra 'dicent , [uvenesnostros ad optimas e l mechanicas nrtes crctern­(1'1l~ litternrum studia nntu rnm peperisse , el ser­Y3SSe fortuna m. xullum studioru m genus, utaudi re est, cfii llgi potest et excogirnri , in quonon fatean tur lpsl , ces primas :lgere, abstrusapenitús et rec óndita patefacerc cosdem e:i qui­dem facilitnte evident iñqnu , quá versatissiumsunutomi.e doctor u-itas ,\'ulgal'csque corporispartes detcgit.

Ea quorumdum inscdit CUUt Inagna littcrarumpernicie opi nio, :ltlcit facilis ct obvia ea rum cc m­para tio retatis nost u e nonullis visa fuit . Xc cuivestru m mi rutu esse, videat ur -, h::CC:kme ita di­el : p:ltent , tenentur. Quid sihi volun t , qll ~CSf),

infantuli propemod úm bcnemulti , qui el ami­cor um lit terntcrum , el pnrentum , el, chstupes­cite, c hstupesci te semel atque iterñm , magist ro­rum illecelu-i s laudum irretitl, linguarum , re tho­rires , philosophi.e castra ndeuut ; Justin iani ,Galcni; 'AUgl lSLi lli c:c teroL'llllllJue huiusccmodiudlunn pctunt '1 Quid sirnultauen ct diversa ju-

- 6-veututis s tudiu , '1ua ~ singula tot um homlnem,ut aiunt , postula re dicuntur- , nullá ingenii suiiIIoru mque nat ura- habi tá rati one 'i O tem poru I)1iSí"ITillli homines , qu¡ istiusmodi vobis sutfra­gautm-! Vos quid em , A, PP" virique sapientes,qui hu uc senatum circumstatis , s atis facere 11111·ncri vestro videbimini , si id genus liuera tcrumplacita inunin p l'O!'SUS mecuru faciutis , qucm adIiuem animis men tibusque vesrrls maudure vel­Iem , quod crcscu in dles singulos huiu see g)'m·nasii aud itorum numerus , intestituun quotid¡c .perni ciem Iiucris quasí molicntium.

Ego au tem nihil dicnm ud ea, qU ;¡~ suu t paulC.ante in m édium udd uctn ; utta men nd rei ver-i ta ­!elll pert iriere, ar bitro r -, extnre , qu:cn:un fuer-iutde hác re nnt iqnorum judicia. Cicero ai t , e na­I UI';lIl1 Ill'illli) .111 dicendum vim muxinun u uñcr­re;. Séneca : e Germanicu m Augustumrcddi­dit natura ducem pneclari ssimurn , poeta cssetca-ter-is prtestantior, si di i im mortnles eodem adpoesim cquo ad bcllnm exor naren! ingenio. •

De I' hil ippo Jlacedonum rege Polybius : '- 0 111­

IIl'S ;1 na turá ;u..'ee pit ad im perandum nnimi do­tes (I U;UIl eximias, . el tándem Quiruilianus nit,.- nihil precepta et artem valere , nisi ndjuvantenauu-a . 11 Ex his igitur causa en ciclopedicc rum ,(IlIa .' s it , vidcti s : nun c a utem 'luid ugeudum Sil,cum Fcuclouc d Lokio brcvitcr consideremus.6: Qui juven es , aiunt , educaudi cansá suscipinnt,pr rc oculis habcaut indolem , condi tioncm , ca-

-7 - .mcterem , ingeuium natu rum que corum , si prÜ"vlnclam sumu negotii et alea! plenam in votishabeant felicirer obi re , quibus misere subla tis,oleum el oper:lln perdent , el naturre vim maxi­tuam Irustrá infen-e videlmntur. J

Cui igitur ex tot tnntoru mque homi nu m sen­tontiis , ex hác virorum tlé re p ública littcm rinoprime meri toru m couse usioue , causa dicta pe­ni tús non videbitur , si nihil aliud , nisi de inge­niOI"UUl elcctione agatur , :u1 studia littcrru-umuddlsceuda atque nmplifican rla ? Nunc , ut i\ YO­

bis , A. pp. quamrlatn pl'oph ju stam litterarumquerimon iam detestar nc deprecer , ad re m pro­lH'i ús ncceda m, ne uut cuiquam nliqua dubitan diratio ullo unquum tem pore esse possit , aut lit­1l'I':lI'UIll digni ras vobis non viudicnta palúm esscvideatur.

V~u'ia esse homi nnm lngeuin , multiplieia ,huud pnruru dissimilia , I'CS est nemini obscura,el si aliter quis seutiat ¡llf¡Ue contendat , ex suojudicio facile revincetnr. Alios vidcmus homineshehctes , uull á propemodinu mente exoruatos,ulios mediocri , a lios eo ingeni i ncumine , ciunquibus men tes duntn xnt beat issinue possuutcouferri : nlios omni ((' 1'(- memoriá ita destitu­los , u t ea etia m , <Ju:t~ creln-is sermonibns usu r­pa l'lllll ipsi , ne cogitavisse qni dcm videnntur,ulios intell igendo minits ncutos , memoriá 1:\­mcn palien/es facilliu tá , ulios discend i studiojiun nutos ; ali os stntarics , :d iJ,ls oblivíosos.utios

-8-tlt·ni'lni.~ ~i vnlere reriuend i faci liuue , m Cirindinstnr, aut )tilei:ulis , nnt Crassi , omuia sem­')('(' au t visa 1 aut pa tcfacta siut , nut illustrata.Cúm lunc igiLllI' sil ccmmuuis hominum con di­tio 1 li t (late! ex grnvissimo sanctissimoque teta­LUIIl omniuru judicio , alin t}ll a~l'alll arg ume ntasi f l ua~ possum , causan¡ studiorum ucturus?

Sinite, A. PP., hoc loco me non prreterirePlatonem, quo scientior hác in re nostrá nun­qU:lnl fuit , qui ingenia hominum ('U III metalliscompal':l.l'e fuit solitus, quol'UlU alía quidem au­ren, alía argenten , alia Ierrea , alía plumbea spart im stannen , partim saxen , parthu variisconflata metallis esse , dicebat . Quis est 1.1.111

reru m omniu m ig 1l3 1'1IS , vel human se na tune

1:101' expers , qui DC legerit qu irlem ap ud nn ti­linos , ojusmo di fnissc olim , sive «cl l neris , s tvealic quovis regioni s vitio , hispanos , ut no nuull icontelUlcl'lmt itnlorum , bccotios al(IUC tehanos,quos mul túm roboris , ingenii ntinimú m ha­buisse legimus? xonne huic ipsi causa' conces­sum est , thesalos fuisse beneflros , leoruinospetulantes lascivosque , syberitas turgidos , mi­lesrsios delicatuios , ünnces callidos , gála tas sto- .lidos , gallos natos relms agerulis , hispanosAchilfis insta r , impi gros , iracundcs , inexorn­hiles, acres, el tnndem britnnnos splendidos elsnmpll1osissimos? Quis nescit , amaho , qu:c.dethracibus asseruit .u-istoteles , cos Ile lllp~ inge­nio fuisse tam ex iguo et momoriá , ut no qua tcr-

-9-nariurn quid cm numerando transcendcro vale­rent? Quot , quantaqlle exempla nobis supped l­tal experientia , qu órum auctoritatis el judiciiplcni omnes sunt Iihri , plenm doctorum 1105t1'0­

rum mees, arque plena "CtU513S?Liceat mihi vestram in mentem revocare,

qu:c memori ce tradid it pl'.i~clal'i ssilllll~ inter his­panos, Joannes de Huer ta , cuius lnec sunt con­cepta yerba : « ingcniorum delectus accurute di­, Ilgenrcrque [habeat ur : docto!' animudvertat:t pnesert im audltorum ingenia , eX3mcnquc flat':1 teneris 3UDís.• El merito, queutadmodúmenhn ulIaqu3x]llC regio 5UOS abunde prrestatIn1(;(u5, ad quos natu ra pneparavlt ea ndem , el

nliunde ros qn:~rere , res csset el habereturamentis ; ita pariter quodquam studium suumexposcit iogeuium , qnod unum nihil relinquerepotest desidemt ll: Quoduam feremus de eo judi­cium qui in Hispunia 110st1'a dnsypum hollal­deusem , aut dedelfym brasil iensem , aut su-u­thionem inter saxa , aut crotalum iuter gelu t1 e­sidcrarcrt x cmo csset tíuu sui dissimilis novus­que , qui istiu smodi vcluuratcm ómnibus nonputaret el faterc tur- omnino ridend am. Quid er­go de illis dicemus, qu¡ jurencs nostros ad om­nin stud¡a scienunsque contenduut esse puratis­shnos" Scitis perbelle , A, PP. , tenetur.

Quo igitur animo illam vobis fercndam PUI¡I­ris opínlcncm , studloru m l1:1tU rre noxiam , rei­publice llueraricc pesrem , retatis nostn e dede-

- 10-C115, publico ut ilitatis peruiciem, popnlorumqnecti.un tra nqnillitati in festi ssimam f

AL quis dicet , jam inveteravit.Ego nutem vobiscu m illis dico 1 ¿ ha-ene epi­

nnndi ra tio est litter-i s ideoque ómnib us perni­ciosa? Si res ita se ha ber de qua dubita t IHm lO,

omni industria , viribus , cura , "igilíis el dil igen­ti:i. llluW) 'magis nob¡ s esse radici tús erad j;.~a ll­(1;1111, arhitror. Quid est quod historie¡ fllios Cleilaud e , pl'mdic:lIione,lIIollumenlisllue pan-is nonputnvere decorandos ? Qurenurn fuit potissiummratio , qua Licurgus el Plato prtucipuutn impera­toris 1lI111l1lS juventutem esse ; dlx eruut r Quidest quod Philippus macedouum re x oumia Ale­xand r¡ spectct ex Aristotele , ej usque leciioHi­Lus ? Hes est luce mer-idiana cl.u-ior, sciebantprefecto , scieha ut istiusmód¡ pncstan tissimi ,,"i.ri , primas juveututis ideas nu llo 1I11<.Juam tem­pore deleri, Quid ergo hisee nosu'is remporibusesl liueris spectandum de juventnte nos u-á, cut,l1U1H}Uam satis deplornto ipsius , liü era rumque .fato 1 ad siugulas artes scientiasque se nauunprorsús fuisso, videt urj Nihil du rlus , nih il acer­biu s , nih il noxins studi is , eorumqu e ornamentofingi poterat el excogitar].

Scio lamen , tantam in vobís , A. PI). , Iore di­lige nt iam , tantam in sapientibus sedullrateru,tan tam i n iurperan tibus consens ionem , uL nepor juventut is unimos ulteri us progrodlaun- iu ­resta opiuio , ea in die, delahetur, el uuusq uis-

-11-lIue , prosnpientiá vestrñ, illis studiorum liuerisoperam nuvct dil lgeutissimam , ad quas nuturncerio pepcrisse , videutur. QUÜll si, id quod sen­tío , f:1S mihi essct in médium proferre , de inge­niorum electione , quidquid volueriut nlii , ndlitterns disceudns umpliflcnndasque , ca dictavellem potiori jure , tlu;\" ol'aclllnm dixit de col¡­seo Trnjnni , scilicet : e duunuodo stet coliseus ,stabit Homa ; si ccciderit 1 Homa cadet , c úmquocecidcrit noma , mundns est in .etemum peritu­TUS. ,

DI:\.I .