oksidasi dan reduksi - web.ipb.ac.idweb.ipb.ac.id/~tpb/files/materi/kimum/bab 7 redoks.pdf · 9pada...
TRANSCRIPT
BAB 7
OKSIDASI DAN REDUKSI
REAKSI REDOKS SELALU TERJADI BERSAMAAN
Pada reaksi pembakaran arang, dihasilkan energi kimia sebagaipanasKarbon dari arang dioksidasimenjadi karbondioksidaOksigen dari udara direduksimenjadi airC + O2 CO2 + H2O + ENERGI
FOTOSINTESIS :
CO2 + H2O C6H12O6 + O6
energimatahari
klorofil
LOGAM Fe KARAT (Fe2O3)oksidasi
BIJIH BESI LOGAM Fereduksi
BAHAN PELEDAK
Nitrogliserin (Dinamit)Amonium nitrat (Pupuk)Trinitrotoluena (TNT)
52 NH4NO3 (P) + C17H36 (C) 52 N2 (g) + 17 CO2 (g) + 122 H2O (g)
NH4NO3 sebagai pengoksidasi dan pereduksiIon amonium sebagai pereduksiIon nitrat sebagai pengoksidasi
Penurunan BilanganOksidasi
Kenaikan BilanganOksidasi
Kehilangan Elektron
Kehilangan Hidrogen
Menerima Oksigen
Menerima Elektron
Menerima Hidrogen
Kehilangan OksigenO
H
e
OKSIDASI REDUKSI
BENTUKTEREDUKSI
BENTUKTEROKSIDASI
GulaBatubaraBensin
CO2, H2O
ENERGITINGGI
ENERGIRENDAH
OKSIGENUnsur terpenting untuk kehidupanAtom O dan H airoDi alam ~ ½ kerak bumioDi atmosfir – molekul O2oDi litosfir – SiO2, logam oksida
Mahluk hidupKarbohidratLemakProtein
Paru-paru aliran darahPembakaran (diperlukan O2)Besi berkaratCu korosiPelapukan kayu
Menerima Atom Oksigen
4 Fe + 3 O2 2 Fe2 O3logam
Non logam : C + O2 CO2S + O2 SO2N2 + O2 2NO
CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O2 H2S + 3 O2 2 H2O + 2SO2
Reaksi pembakaran :
Contoh
Tulis persamaan reaksi :1. Magnesium + Oksigen2. Karbon disulfida + Oksigen3. Pembakaran glukosa dalam sel hidup
1. Mg + O2
2. CS2 + O2
3. C6H12O6 + O2
CO2 + 2 SO2
2 Mg O
6 CO2 + 6 H2O
KEHILANGANATOM HIDROGEN
H⏐
H⎯C ⎯O⏐H
HH⎯C + H2
H
O
KawatCu panas
Metil alkohol Formaldehida
Oksidasi
KEHILANGANELEKTRON
Mg + Cl2 Mg2+ + 2 Cl-
Oksidasi
HIDROGEN
Unsur paling ringan.Bobot ~ 0.9% bobot kerak bumi.Tidak seperti oksigen, hidrogen jarangterdapat bebas di alam.Atom H dan O air.Mahluk hidup – berisi hidrogen (lemak, pati, gula, protein).Hidrokarbon (bensin, gas alam).Unsur H tidak pernah terjadi di alam.Gas H2 : Tidak berwarna, tidak berbau.
PEMBUATAN HIDROGEN
Zn + 2 HCl ZnCl2 + H2seng asam klorida gas hidrogen
Ca + 2 H2O Ca (OH)2 + H2
H2
HCl
Zn
KEHILANGANATOM OKSIGEN
CuO + H2
PbO + H2
Cu + H2O
Pb + H2OReduksi
2 KCl O3 2 KCl + 3 O2
MEMPEROLEHATOM HIDROGEN
H2 + O2 H2OReduksi
Pt
CO + 2H2 CH3OH
MEMPEROLEHELEKTRON
Cu2+ + 2e- CuReduksi
Cu menempel pada katoda
Cu O + H2 Cu + H2OReduksi
Oksidasi
CuO = Pengoksidasi (oksidator)H2 = Pereduksi (reduktor) zat yang
mengalami oksidasi
CONTOH
Lingkari pengoksidasi dan garis bawahipereduksi:
2C + O2 2 CON2 + 3 H2 2 NH3SnO + H2 Sn + H2OMg + Cl2 Mg2+ + 2 Cl-
ZAT PENGOKSIDASI
Na2Cr2O73 C2H5OH + Cr2O7
2- + 8H+
alkohol
2 Cr3+ + 3 C2H4O + 7H2OasetaldehidaCr2O7
2- Cr3+
merahjingga
hijau
H2O2P6S + 4 H2O2 P6 SO4 + 4 H3Ohitam putih
Halogen F2, Cl2, B12, I2
Mg + Cl2 Mg2+ + 2 Cl
ZAT PEREDUKSI
Karbon SnO + C Sn + CO2
Hidrogen WO3 + 3 H2 W + 3 H2O
Hidrokuinon C6H4 (OH)2 + 2Ag+ C6H4O2
+ 2Ag + 2 H+
OKSIDASI DANANTISEPTIK
H2O2 3% (Antiseptik)KMnO4 0.01% - 0.2% (Antiseptik)KClO3 (Antiseptik kulit)NaOCl (Pemutih pakaian, pencuci lukainfeksi kandung kemih, desinfektan, deodoran)Benzoil peroksida 5%, 10% (Salepjerawat, anti bakteri)Ca(OCl)2 (Desinfektan)Cl2 (Membunuh mikroorg patogen)Ozon (Pemurnian air minum)
SENYAWA PEMUCAT DAN PENGHILANG NODA (oksidasi)
Pemucat Pakaian•NaOCl 5.25%•Ca (OCl)2 – industri kertas, tekstilOCl- Ion Hipoklorit
ClO- + H2O + 2e- Cl- + 2 OH-
H2O2NaBO2.H2O2
Penghilang Noda•KMnO4 . Noda tekstil
5H2C2O4 + 2MnO4- + 6H+ CO2 + Mn2+ + H2O
•Na2S2O3 – Noda iodI2 + 2Na2S2O3 NaI + Na2S4O6
OKSIDASI-REDUKSI DAN BENDA HIDUP
Lemak + O2 CO2 + H2O + Energi
Gula/Pati + O2 CO2 + H2O + EnergiKarbohidrat
Protein + O2 CO2 + H2O + Urea + Energi
6 CO2 + H2O + Energi C6H12O6 + 6 O2
C6H12O6 + O2 6 CO2 + 6 H2O + Energi
Tanaman hijau
CO2 – Direduksi, pengoksidasiH2O – Dioksidasi, pereduksi