Φύλλο Εργασίας 1Οι τέσσερις εποχές στη μουσική, τη ζωγραφική και

τη λογοτεχνία

1. Είναι δυνατόν να μιμηθούμε με τα μουσικά όργανα ήχους της φύσης;

Ο Vivaldi θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους συνθέτες κλασικής μουσικής. Ένα από τα γνωστότερα έργα του είναι οι "Τέσσερις Εποχές" (Four Seasons).

Ακούμε τα παρακάτω τέσσερα αποσπάσματα από το έργο αυτό: http://starchild.gsfc.nasa.gov/docs/StarChild/solar_system_level2/song.html Μαντεύουμε ποιο κομμάτι αντιστοιχεί σε κάθε εποχή; Συζητάμε με ποια κριτήρια συσχετίσαμε τα μουσικά αποσπάσματα με καθεμιά εποχή. Ελέγχουμε την απάντησή μας στο περιβάλλον του προγράμματος.

απόσπασμα 1 άνοιξη απόσπασμα 2 καλοκαίρι απόσπασμα 3 φθινόπωρο απόσπασμα 4 χειμώνας

2. Είναι δυνατόν να ζωγραφίσουμε με τα πινέλα μας τα χρώματα της φύσης;

Ο Γιάννης Τσαρούχης θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες ζωγράφους. Ένα από τα έργα του έχει τίτλο: "Τέσσερις Εποχές".

Παρατηρούμε τον πίνακα και συζητάμε τα χαρακτηριστικά κάθε μιας εποχής.άνοιξη: …………………………………………………………………………………………………………………………………καλοκαίρι: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………φθινόπωρο: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………χειμώνας: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………

1

3. Πώς μπορούμε να περιγράψουμε μια εποχή με ένα ποίημα;Ο Οδυσσέας Ελύτης ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, μέλος της λογοτεχνικής γενιάς του ‘30.

Στον ιστότοπο: http://www.snhell.gr/anthology/content.asp?id=97&author_id=9 μπορούμε να ακούσουμε τον Οδυσσέα Ελύτη να απαγγέλει ο ίδιος ένα από τα ποιήματά του με τίτλο «Λακωνικόν». Ακροαζόμαστε το ποίημα και συζητάμε: Πώς χαρακτηρίζει ο ποιητής τις εποχές; Ποιες εικόνες μας δημιουργούν οι φράσεις του ποιητή; Πώς θα χαρακτηρίζαμε εμείς καθεμιά εποχή;

Καλοκαίρι …………………………………………………………………………………………

Φθινόπωρο ……………………………………………………………………………………….

Χειμώνας……………………………………………………………………………………………

Άνοιξη……………………………………………………………………………………………...

2

Λακωνικόν

Ο καημός του θανάτου τόσο με πυρπόλησε, που η λάμψη μου επέστρεψε στον ήλιο.Κείνος με πέμπει τώρα μέσα στην τέλεια σύνταξη της πέτρας και του αιθέρος.Λοιπόν, αυτός που γύρευα, είμαι.Ω λινό καλοκαίρι, συνετό φθινόπωροΧειμώνα ελάχιστεΗ ζωή καταβάλλει τον οβολό του φύλλου της ελιάςΚαι στη νύχτα μέσα των αφρόνων μ’ ένα μικρό τριζόνι κατακυρώνει πάλι το νόμιμο του Ανέλπιστου.

(από τις “Έξη & Μία Τύψεις Για Τον ουρανό”)

Φύλλο Εργασίας 2Εκφράζουμε τις ιδέες μας για το φαινόμενο της εναλλαγής των

εποχών

Πού οφείλεται κατά τη γνώμη μας το φαινόμενο της εναλλαγής των Εποχών;

………………………………………………………………….

………………………………………………………………….

Κάνουμε ένα σχέδιο και αιτιολογούμε την άποψή μας.

Ποιες αλλαγές συμβαίνουν στις τέσσερις εποχές;……………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………..

Σε ποια εποχή βρισκόμαστε; Καταγράφουμε το έτος, το μήνα, την ημέρα και την εποχή στην οποίαν βρισκόμαστε.……………………………………………………………………………………………………………..

Τι θα συνέβαινε αν κατοικούσαμε σε ένα άλλο τόπο της Γης; Οι κάτοικοι της Αυστραλίας σε ποια εποχή βρίσκονται;……………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………

3

Τάξη Φύλλο Εργασίας 3 ΜάθημαΣτ’ Δημοτικού Η περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο και οι εποχές Γεωγραφία

Α. Παρατηρούμε την προσομοίωση του φαινομένου της Εναλλαγής των Εποχών:

http://culturesciencesphysique.ens-lyon.fr/par_type_de_ressource/documents/Eclairement.swf

Β. Εναλλακτικά μπορούμε να παρατηρήσουμε το φαινόμενο της εναλλαγής των εποχών και στο περιβάλλον του ψηφιακού σχολείου, εκπαιδευτικό λογισμικό ΓΕΩ (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο). http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/file.php/DSGYM-A102/HTML/g_season1.htm

Τι παρατηρούμε;

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

4

Τάξη Φύλλο Εργασίας 3α ΜάθημαΣτ’ Δημοτικού Η περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο και οι εποχές Γεωγραφία

Παρατηρούμε τις εικόνες.Συζητάμε: Ποιο ημισφαίριο κλίνει προς τον ήλιο; Πώς πέφτουν οι ακτίνες στην επιφάνεια της Γης;Ποια εποχή έχει το βόρειο ημισφαίριο; Ποια εποχή έχει το νότιο ημισφαίριο; Τι συμβαίνει στην Ελλάδα;

21 Ιουνίου (για το βόρειο ημισφαίριο)

Ημισφαίριο που στρέφεται προς τον ήλιο:

Πώς πέφτουν οι ακτίνες του ήλιου;

Εποχή στο βόρειο ημισφαίριο:

Εποχή στο νότιο ημισφαίριο:

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα;

Πόση είναι η διάρκεια της μέρας σε σχέση με τη νύχτα, στις 21 Ιουνίου, στους τόπους του βόρειου ημισφαίριου; Τι συμβαίνει στους τόπους του νότιου ημισφαίριου;Αντλούμε στοιχεία από το Ημερολόγιο Ανατολής – Δύσης (Custom Sunrise Sunset Calendar) http://www.sunrisesunset.com/custom_srss_calendar.asp

22 Σεπτεμβρίου (για το βόρειο ημισφαίριο)

Ημισφαίριο που στρέφεται προς τον ήλιο:

Πώς πέφτουν οι ακτίνες του ήλιου;

Εποχή στο βόρειο ημισφαίριο:

Εποχή στο νότιο ημισφαίριο:

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα

Πόση είναι η διάρκεια της μέρας σε σχέση με τη νύχτα, στις 22 Σεπτεμβρίου, στους τόπους του βόρειου ημισφαίριου; Τι συμβαίνει στους τόπους του νότιου ημισφαίριου;Αντλούμε στοιχεία από το Ημερολόγιο Ανατολής – Δύσης (Custom Sunrise Sunset Calendar) http://www.sunrisesunset.com/custom_srss_calendar.asp

5

Τάξη Φύλλο Εργασίας 3β ΜάθημαΣτ’ Δημοτικού Η περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο και οι εποχές Γεωγραφία

21 Δεκεμβρίου (για το βόρειο ημισφαίριο)

Ημισφαίριο που στρέφεται προς τον ήλιο:

Πώς πέφτουν οι ακτίνες του ήλιου;

Εποχή στο βόρειο ημισφαίριο:

Εποχή στο νότιο ημισφαίριο:

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα;

Πόση είναι η διάρκεια της μέρας σε σχέση με τη νύχτα, στις 21 Δεκεμβρίου, στους τόπους του βόρειου ημισφαίριου; Τι συμβαίνει στους τόπους του νότιου ημισφαίριου;Αντλούμε στοιχεία από το Ημερολόγιο Ανατολής – Δύσης (Custom Sunrise Sunset Calendar) http://www.sunrisesunset.com/custom_srss_calendar.asp

21 Μαρτίου (για το βόρειο ημισφαίριο) Ημισφαίριο που

στρέφεται προς τον ήλιο:

Πώς πέφτουν οι ακτίνες του ήλιου;

Εποχή στο βόρειο ημισφαίριο:

Εποχή στο νότιο ημισφαίριο:

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα;

Πόση είναι η διάρκεια της μέρας σε σχέση με τη νύχτα, στις 21 Μαρτίου, στους τόπους του βόρειου ημισφαίριου; Τι συμβαίνει στους τόπους του νότιου ημισφαίριου;Αντλούμε στοιχεία από το Ημερολόγιο Ανατολής – Δύσης (Custom Sunrise Sunset Calendar) http://www.sunrisesunset.com/custom_srss_calendar.asp

6

Τάξη Φύλλο Εργασίας 4 ΜάθημαΣτ’ Δημοτικού Πώς μεταβάλλεται η μέρα και η νύχτα σε ένα χρόνο; Μαθηματικά

Διάρκεια Νύχτας

0:00

2:244:48

7:12

9:3612:00

14:24

16:48

19:1221:36

0:00

1 Ια

ν.

11 Ια

ν.

21 Ια

ν.

1 Φ

εβρ.

11 Φ

εβρ.

21 Φ

εβρ.

1 Μ

αρτ.

11 Μ

αρτ.

21 Μ

αρτ.

1 Α

πρ.

11 Α

πρ.

21 Α

πρ.

1 Μ

αΐου

11 Μ

αΐου

21 Μ

αΐου

1 Ιο

υν.

11 Ιο

υν.

21 Ιο

υν.

1 Ιο

υλ.

11 Ιο

υλ.

21 Ιο

υλ.

1 Α

υγ.

11 Α

υγ.

21 Α

υγ.

1 Σε

πτ.

11 Σ

επτ.

21 Σ

επτ.

1 Ο

κτ.

11 Ο

κτ.

21 Ο

κτ.

1 Ν

οεμ.

11 Ν

οεμ.

21 Ν

οεμ.

1 Δ

εκ.

11 Δ

εκ.

21 Δ

εκ.

Στην 1η Ιανουαρίου του 2008 στην Αθήνα η διάρκεια της νύχτας ήταν 14 ώρες και 24 λεπτά ενώ στις 21 Ιουνίου του 2008 ή διάρκεια της νύχτας ήταν 9 ώρες και 30 λεπτά.

Το παραπάνω ιστόγραμμα αναπαριστά τη διάρκεια της νύχτας στην Αθήνα το έτος 2008. Τι παρατηρούμε; Ποια χρήσιμα στοιχεία μπορούμε να αντλήσουμε;

1. Πότε έχουμε τη μεγαλύτερη νύχτα και σε ποια εποχή;………………………………………………………………………………………………………………

2. Πότε έχουμε τη μεγαλύτερη μέρα και σε ποια εποχή;………………………………………………………………………………………………………………

3. Πότε έχουμε τη μικρότερη νύχτα και σε ποια εποχή;………………………………………………………………………………………………………………

4. Πότε έχουμε τη μικρότερη μέρα και σε ποια εποχή;………………………………………………………………………………………………………………

5. Πότε η μέρα και η νύχτα έχουν την ίδια διάρκεια και σε ποια εποχή;………………………………………………………………………………………………………………

Πώς μπορούμε να ερμηνεύσουμε τα παραπάνω δεδομένα με βάση την περιφορά της Γης γύρω από τον ήλιο;…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

7

Τάξη Φύλλο Εργασίας 5 ΜάθημαΣτ’ Δημοτικού Οι εποχές στην καθημερινή μας ζωή

Α. Ερευνούμε πώς μεταβάλλεται η διάρκεια της μέρας και της νύχτας κατά τη διάρκεια ενός χρόνου σε δυο αντίθετες περιοχές της Γης. Κάνουμε 4 ομάδες όσες και οι εποχές του χρόνου. Κάθε ομάδα αναλαμβάνει μια εποχή. Επιλέγει δυο συγκεκριμένους τόπους, έναν από το βόρειο και έναν από το νότιο ημισφαίριο και καταγράφει τη διάρκεια της μέρας και της νύχτας.

Κάθε ομάδα σχεδιάζει την έρευνά της και καταγράφει τα συμπεράσματά της.Αντλούμε στοιχεία από το Ημερολόγιο Ανατολής – Δύσης (Custom Sunrise Sunset Calendar) http://www.sunrisesunset.com/custom_srss_calendar.asp

Συμπεράσματα:…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

Β. Στα ηλεκτρονικά Λεξικά της Κοινής Νεοελληνικής Γλώσσας του Τριανταφυλλίδη: http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html αναζητούμε και καταγράφουμε τις σημασίες των λέξεων: Ηλιοστάσιο και Ισημερία

Ηλιοστάσιο:

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

Ισημερία…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

8

Μπορούμε με βάση τα παραπάνω να εξηγήσουμε την παρακάτω εικόνα για την περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο και τις εποχές στο βόρειο ημισφαίριο; Τι συμβαίνει άραγε στο νότιο ημισφαίριο; Τι είναι τα ηλιοστάσια και οι ισημερίες;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

Προβληματιζόμαστε (νοητικά πειράματα): Τι είδους εποχές θα είχαμε αν ο άξονας της Γης ήταν κάθετος στο επίπεδο της εκλειπτικής και δεν παρουσίαζε κλίση ως προς αυτό;Πώς θα ήταν οι εποχές αν ο άξονας της Γης άλλαζε κλίση ώστε να στρέφεται συνεχώς προς τον ήλιο ή να αποκλίνει συνεχώς από αυτόν;

9