1

Odštetni zahtevi zbog kašnjenja i poremećaja u izvođenju radova

Delay and Disruption Claimsin Construction

2

2014

0

-10 m

-20 m

-30 m

-4m

• Početni iskop (-4m)• Dijafragme (-27m)• Bunari za snižavanje nivoa podzemne vode• Prvi nivo ankera za potporne zidove

• Produžetak iskopa (-12m)• Drugi nivo ankera za potporne zidove• Bušeni šipovi (-25m)• Probni šipovi – bentonit uočen 30m od lokacije šipa!

00

-10m

-20m

-30m

-12m

30m

concrete

Slurry

3

2015

• Ponovni iskop (-19m), intenzitet pumpanja veliki (1400m3/h)• Nova pojava vode u iskopu (dubina 2m)• Nivo vode nemoguće sniziti - radovi obustavljeni!

• Nemogući uslovi za betoniranje šipova –> nasuto (-4m)• Pumpe isključene, šipovi betonirani bez opasnosti od ispiranja• Urađena zaštitna zavesa (grout curtain) (-31m)• Dodatni bunari i pumpe

00

-10m

-20m

-30m

-40m

-4m

00

-10m

-20m

-30m

-40m

-19m

4

2016

• Delimično nasuto da se spreči ispiranje • Izvođač poziva tri specijalizovana podizvođača

Opcija 1 (Keller)Injektiranje po perimetru i po celoj površini iskopa (grout blanket)

Opcija 2 (Bauer)Zavesa šipova po perimetru i veliki bunari (4 kom) za odušak podzemne vode

Opcija 3 (Zetas - Freyssinet)Nermirani zid (bentonit sa malo cementa) d=60cm po perimetru do -40m

• Izvođač usvojio Opciju 3• Sve ponovo nasuto (do -1m)• Svi ankeri korigovani (uvučeni) i ponovo testirani

5

2017

• Čišćenje i dekontaminacija• Radovi najzad nastavljeni

• Posle sanacije, ponovni iskop• Krajcovanje šipova i pripreme za podrumsku ploču (d≈3m!)• Iznenadna provala podzemne vode (treći put!)

• Testovi obojenom vodom otkrili novi defekt u perimetru• Sanirano injektiranjem brzo vezujuće betonske smeše• Upumpano oko 140m3 (97% isprano), prodor zapušen

6

Kraj 2017 – Klejmovi izvođača

Izvođač podnosi ukupno 8 klejmova:• 1055 dana produšetak roka• AED 110M (USD 30M) kompenzacija

Contractor's Entitlement under Red BookSub-Clause EOT Cost Profit

1.9 Delayed Drawings or Instructions √ √ √2.1 Right of Access to the Site √ √ √4.7 Setting Out √ √ √4.12 Unforeseeable Physical Conditions √ √ x4.24 Fossils √ √ x7.4 Testing √ √ √8.4 Extension of Time for Completion √ x x8.5 Delays Caused by Authorities √ x x8.9 Consequences of Suspension √ √ x9.2 Delayed Tests √ √ √10.3 Interf. with Tests on Completion √ √ √13.1 Right to Vary and13.3 Variation Procedure

√ √ √

13.5 Provisional Sums √ √ √13.7 Changes in Legislation √ √ x16.1 Contractor's Entitlement to Suspend √ √ √17.4 Consequences of Employer's Risks √ √ √ 19.4 Consequences of Force Majeure √ √ x

Obaveza (ugovorna, zakonska) Kršenje obaveze Šteta drugoj strani Klejm

Osnova za klejm:• Nepredvidljivi uslovi u tlu (podzemna voda)• Lokalne vlasti (kašnjenje dozvole za dijafragmu)

Procedura ispoštovana (Cl. 20.1):• Najava klejma (28d)• Detalji klejma (42d posle prestanka događaja)

Metoda za analizu vremena:• ’Dodavanje na planirani Program’

(Impacted As-Planned)

Kalkulacija dodatnih troškova:• Produženi troškovi gradilišta

OsobljeOfisi i opremaVoda, struja, gorivoOsiguranje

• Podizvođači (sanacija)• Troškovi centralnog ofisa

(Priloženi računi, ugovori, itd)

7

Kraj 2017 - Odluka Inženjera

1) Kašnjenje lokalnih vlasti 104 dana (bez dodatnih troškova)2) Nepredvidljivi uslovi u tlu Ništa

1) Kašnjenje lokalnih vlasti (dozvola za dijafragmu):

• Paralelno kašnjenje izvođača Traženi detalji ankera zbog postojeće infrastrukture;

• Nedostatak nekih hronoloških podataka u klejmu (Contemporary Records)Otežavajuća okolnost, ali bez efekta na klejm (fer pristup).

2) Kašnjenje zbog nepredvidljivih uslova u tlu (hidrogeološki):

• Uslovi u tlu nisu bili ’nepredvidljivi’ ’Nepredvidljivi’ = ’Iskusan izvođač nije mogao da predvidi na dan podnošenja Tendera’ (Cl. 1.1.6.8);Geotehnički izveštaj deo Tenderske dokumentacije (defekti u tlu);Lokacija nastala pumpanjem peska sa morskog dna.

• Iskusan izvođač je trebalo bolje da sagleda obim posla i prilagodi Program radovaDodatne bušotine tek kad je problem eskalirao;Sistem za crpljenje baziran na prosečnim podacima (niži od Tendera);Izvođač odgovoran za projektovanje i izvođenje ovog dela radova;Izvođač ’usitnio’ najriskantnije aktivnosti da uštedi!

• Odsustvo mera za ublažavanje efekata kašnjenja (Mitigation)Ne može investitor da bude odgovoran za sve loše odluke i sporost izvođača!

Izvođač izrazio nezadovoljstvo (Dispute)• Izveštaji eksperata koji pokušavaju da dokažu suprotno

8

2018 - Šlag na torti!

2015 2016 2017

2018

9

Najbolja prevencija za klejm (ali to vec znamo!)

10) ’Programiranje’

• Logika mrežnog plana = metode rada

• Realna trajanja aktivnosti

• Bez nepotrebnih ograničenja (Constraints)

• Bez mnogo kombinovanje kalendara

• Preduge (>28d) i prekratke (<7d) aktivnosti

• Tehnički opis i ulazni podaci

...

...

...

1) Inženjerska priprema

• Sva ugovorna dokumenta

• Lokalna iskustva i procedure

• Organizacija gradilišta

• Metode rada i produktivnost

• Sve metode planiranja

+ 3D/BIM ...

10

Analiza vremena - Time Impact Analysis (TIA)

Ažuriran (Impacted) Program

Umetnut događaj(Delay Event/Fragnet)

Originalni v ažurirani Program

• Pokazati da je događaj na kritičnom putu• Dokazati uzročno-posledičnu vezu• Efektno ako se praktikuje progresivno (posle svakog događaja)

11

Analiza vremena – izbor metode

Impacted As-Planned

Time Impact

Analysis

As-Planned v As-Built (Window)

Time SliceWindowAnalysis

Longest Path

Analysis

Collapsed As-Built

Additive Analytical Subtractive

Prospective Retrospective

Overview of the Facts

As-Planned Programme

Progress Updates

As-BuiltProgramme

Site Records

• Različite metode – različiti rezultati!

12

Analiza vremena – paralelna kašnjenja (Concurrent Delays) (1)

• Kašnjenja izvođača i investitora se preklapaju• Događaji mogu biti sekvencijalni, ali njihovi efekti mogu da se preklapaju

Ugovor?

• 1999

• 2017 Zahteva da se reguliše u Posebnim uslovima (kako?)

13

Analiza vremena – paralelna kašnjenja (Concurrent Delays) (2)

Različite interpretacije!

Pravni sistem Produžetak roka i dodatni troškovi u slučaju paralelnog kašnjenja

Napomena

Engleska Produžetak roka iako je izvođač kasnio u isto vreme.

Henry Boot Const. v Malmaison Hotel (Manchester) (1999)

Nije bitno vreme događaja, ako su efekti paralelni. Walter Lilly v MacKay (2012)

Škotska ’Dominantan’ događaj; ili odgovornost se deli. City Inn v Shepherd’s Construction (2010)

SCL Protocol (2017) Produžetak roka, bez troškova.Troškovi samo izuzetno, ako je moguće razlučiti.

Prati englesku praksu

ICC Arbitration Case 10847 (2003)

Bez produžetka roka zbog zakasnelih crteža, jer je izvođač kasnio sa iskopom.

FIDIC ugovor;kritikovano (različito od SCL Protokola)

ICC Arbitration Case 12654 (2005)

Izvođač dobio produžetak roka, čak i deo dodatnih troškova (uspeo da dokaže).

FIDIC ugovor

UAE Civil Code,Dubai Court of Cassation Case 1-2006

Engineer treba da uzme u obzir kašnjenja investitora.

Article 246(1) – good faithArticle 106 – unlawful exercise of right

Uticajni autori Produžetak roka, bez troškova K. Pickavance, R. Knowles, B. Totterdill

• Precizirati u Posebnim uslovima i smanjiti neizvesnost!

14

Analiza vremena – ko raspolaže vremenskom rezervom?

SCL Protocol i sudska praksa

• Total Float je na raspolaganju i izvođaču i investitoru (u stvari – projektu) • Ko prvi devojci – njegova devojka (Ascon Contracting v McAlpine Construction (1999))

Praktičari

• K. Pickavance: Nije fer, izvođač bi trebalo da raspolaže rezervama u sopstvenom Programu radova

FIDIC

•

Saveti izvođačima:

• Izbegavati velike vremenske rezerve u Programu (produžiti trajanja)• Uključiti ’rezervne aktivnosti’ - predvideti sopstvena kašnjenja• Regulisati u Posebnim uslovima, slično kao paralelna kašnjenja

15

Analiza vremena – ostale dileme

Šta ako administracija klejma ’nije baš u skladu’ sa procedurama iz ugovora?

• Izvođač propustio rok da najavi klejm• Izvođač nije dostavio detaljni klejm na vreme• Inženjer nije doneo odluku na vreme

Šta ako detaljni klejm ’nije baš dobro’ potkrepljen faktografskom dokumentacijom?

• Contemporary Records –obaveza izvođača da prikuplja, čuva i prezentira

Zakonska regulativa, slučajevi iz prakse, literatura, iskustvo

Dodatna konfuzija: DAB ima mogućnost da ukine obavezni rok!

16

Analiza dodatnih troškova - principi

• Produžetak roka ne podrazumeva automatski i dodatne troškove!

FIDIC: uticaj lokalnih vlasti (Cl. 8.5)

Paralelna kašnjenja

• Važi i obrnuto: klejm za dodatne troškove moguć i bez produžetka roka!

Poremećaji u tehnologiji rada – manja produktivnost (Disruption)

Ubrzavanje radova zbog odbijanja vremenskog klejma (Constructive Acceleration)

Gomilanje resursa na nekritičnim aktivnostima (Preliminaries Thickening)

Mora se dokazati veza između dodatnog vremena i dodatnih troškova

1. Da li su svi dodatni resursi zaista bili potrebni na gradilištu?

2. Da li je izvođač ’ublažio’ kašnjenje i izbegao nepotrebne troškove (Mitigation)?

3. Da li su ’klejmovani’ stvarni troškovi ili procenjeni troškovi iz predračuna?

17

Analiza dodatnih troškova – elementi klejma

Troškovi na gradilištu

• Produženo održavanje gradilišta (Preliminaries)

- Osoblje na gradilištu- Privremeni objekti (ofisi, smeštaj, radionice, ograda, ...)- Oprema (mašine, oplata, ...)- Privremena infrastruktura (voda, struja, komunikacije, ...)- Administracija (osiguranje, garancije, ...)

• Poremećaji u izvođenju radova

- Smanjena produktivnost (Disruptions)- Nametnuto ubrzanje (Constructive Acceleration)

Troškovi van gradilišta

- Troškovi centralnog ofisa- Finansiranje zbog neplaćanja (neodobreni klejm)- Povećani troškovi resursa (inflacija)- Fluktuacija valuta - Izgubljeni profit- Troškovi pripreme klejma

Klejmovi podizvođača

18

Analiza dodatnih troškova - troškovi na gradilištu (1)

Vreme

$

Cost of Site Preliminaries - ACTUAL

Sl.No DESCRIPTION M1 M2 M3 M4 M5 M6 M7 M8 M9 M10 M11 M12 M13 M14 M15 M16 M17 Total

1 Project Manager 0.00 26,000.00 22,000.00 23,000.00 24,000.00 22,000.00 24,000.00 25,000.00 23,000.00 21,000.00 22,250.00 22,033.33 21,816.67 21,600.00 21,383.33 21,166.67 20,950.00 361,200.00

2 Site Engineer 0.00 13,500.00 11,500.00 12,000.00 12,500.00 11,500.00 12,500.00 13,000.00 12,000.00 11,000.00 11,625.00 11,516.67 11,408.33 11,300.00 11,191.67 11,083.33 10,975.00 188,600.00

3 Foreman 0.00 19,600.00 16,800.00 17,500.00 18,200.00 16,800.00 18,200.00 18,900.00 17,500.00 16,100.00 16,975.00 16,823.33 16,671.67 16,520.00 16,368.33 16,216.67 16,065.00 275,240.00

4 Labourer 0.00 17,400.00 15,000.00 15,600.00 16,200.00 15,000.00 16,200.00 16,800.00 15,600.00 14,400.00 15,150.00 15,020.00 14,890.00 14,760.00 14,630.00 14,500.00 14,370.00 245,520.00

5 Temporary offices 0.00 6,000.00 5,200.00 5,400.00 5,600.00 5,200.00 5,600.00 5,800.00 5,400.00 5,000.00 5,250.00 5,206.67 5,163.33 5,120.00 5,076.67 5,033.33 4,990.00 85,040.00

6 Temporary facilities (stores, workshops) 0.00 2,325.00 2,025.00 2,100.00 2,175.00 2,025.00 2,175.00 2,250.00 2,100.00 1,950.00 2,043.75 2,027.50 2,011.25 1,995.00 1,978.75 1,962.50 1,946.25 33,090.00

7 Accomodation 0.00 11,200.00 9,800.00 10,150.00 10,500.00 9,800.00 10,500.00 10,850.00 10,150.00 9,450.00 9,887.50 9,811.67 9,735.83 9,660.00 9,584.17 9,508.33 9,432.50 160,020.00

8 Equipment 0.00 198,000.00 174,000.00 180,000.00 186,000.00 174,000.00 186,000.00 192,000.00 180,000.00 168,000.00 175,500.00 174,200.00 172,900.00 171,600.00 170,300.00 169,000.00 167,700.00 2,839,200.00

9 Temporary services (water, electricity, etc) 0.00 238,000.00 210,000.00 217,000.00 224,000.00 210,000.00 224,000.00 231,000.00 217,000.00 203,000.00 211,750.00 210,233.33 208,716.67 207,200.00 205,683.33 204,166.67 202,650.00 3,424,400.00

10 Temporary protection of works 0.00 700.00 620.00 640.00 660.00 620.00 660.00 680.00 640.00 600.00 625.00 620.67 616.33 612.00 607.67 603.33 599.00 10,104.00

11 Site expenses (government fees) 0.00 12,600.00 11,200.00 11,550.00 11,900.00 11,200.00 11,900.00 12,250.00 11,550.00 10,850.00 11,287.50 11,211.67 11,135.83 11,060.00 10,984.17 10,908.33 10,832.50 182,420.00

12 Insurances and bonds 0.00 14,800.00 13,200.00 13,600.00 14,000.00 13,200.00 14,000.00 14,400.00 13,600.00 12,800.00 13,300.00 13,213.33 13,126.67 13,040.00 12,953.33 12,866.67 12,780.00 214,880.00

Total - Prelims Projection (Actual) 0.00 560,125.00 491,345.00 508,540.00 525,735.00 491,345.00 525,735.00 542,930.00 508,540.00 474,150.00 495,643.75 491,918.17 488,192.58 484,467.00 480,741.42 477,015.83 473,290.25 8,019,714.00

Ugovorni v stvarni troškovi

Cost of Site Preliminaries - CONTRACT

Sl.No DESCRIPTION M1 M2 M3 M4 M5 M6 M7 M8 M9 M10 Total

1 Project Manager 0.00 20,000.00 22,000.00 22,000.00 22,000.00 22,000.00 22,000.00 22,000.00 21,000.00 20,000.00 193,000.00

2 Site Engineer 0.00 10,000.00 11,000.00 11,000.00 11,000.00 11,000.00 11,000.00 11,000.00 10,500.00 10,000.00 96,500.00

3 Foreman 0.00 14,000.00 15,400.00 15,400.00 15,400.00 15,400.00 15,400.00 15,400.00 14,700.00 14,000.00 135,100.00

4 Labourer 0.00 12,000.00 13,200.00 13,200.00 13,200.00 13,200.00 13,200.00 13,200.00 12,600.00 12,000.00 115,800.00

5 Temporary offices 0.00 4,000.00 4,400.00 4,400.00 4,400.00 4,400.00 4,400.00 4,400.00 4,200.00 4,000.00 38,600.00

6 Temporary facilities (stores, workshops) 0.00 1,500.00 1,650.00 1,650.00 1,650.00 1,650.00 1,650.00 1,650.00 1,575.00 1,500.00 14,475.00

7 Accomodation 0.00 7,000.00 7,700.00 7,700.00 7,700.00 7,700.00 7,700.00 7,700.00 7,350.00 7,000.00 67,550.00

8 Equipment 0.00 120,000.00 132,000.00 132,000.00 132,000.00 132,000.00 132,000.00 132,000.00 126,000.00 120,000.00 1,158,000.00

9 Temporary services (water, electricity, etc) 0.00 140,000.00 154,000.00 154,000.00 154,000.00 154,000.00 154,000.00 154,000.00 147,000.00 140,000.00 1,351,000.00

10 Temporary protection of works 0.00 400.00 440.00 440.00 440.00 440.00 440.00 440.00 420.00 400.00 3,860.00

11 Site expenses (government fees) 0.00 7,000.00 7,700.00 7,700.00 7,700.00 7,700.00 7,700.00 7,700.00 7,350.00 7,000.00 67,550.00

12 Insurances and bonds 0.00 8,000.00 8,800.00 8,800.00 8,800.00 8,800.00 8,800.00 8,800.00 8,400.00 7,513.07 76,713.07

Total - Prelims (Contract) 0.00 343,900.00 378,290.00 378,290.00 378,290.00 378,290.00 378,290.00 378,290.00 361,095.00 343,413.07 3,318,148.07

Ugovoreno

Stvarno

19

Analiza dodatnih troškova - troškovi na gradilištu (2)

Vreme

$

Stvarna vrednost klejma!

M1 M2 M3 M4 M5 M6 M7 M8 M9 M10 M11 M12 M13 M14 M15 M16 M17

Contract Period

Delay

Employer's Delay

Contractor's Delay

Concurrent Delay

Samo ugovoreni troškovi(nema kašnjenja)

Produžetak roka i dodatni troškovi

(odgovoran investitor)Produžetak roka bez dodatnih troškova

(paralelno kašnjenje)

Penali za kašnjenje(odgovoran izvođač)

20

Analiza dodatnih troškova - troškovi van gradilišta

Troškovi centralnog ofisa:

• Teško dokazati gubitak i stvarne troškove

• Polu-rešenje – upotreba formula

O&P iz ugovora (%)Hudson Formula: X

100

Ugovorena suma ($)

Ugovoreni period (dani)

Period kašnjenja (dani)X

Izgubljeni profit:

• Pristup zavisi od lokalnih zakona• Teško dokazati, ali vredi pokušati!

Troškovi pripreme klejma:

• FIDIC: Upravljanje projektom je deo radova!• Moguće uključiti u arbitražne troškove

[$]

21

Download