• Podgorica • godina VII • broj 40 • april/maj 2007. •viti VII • numri 40 • prill/maj 2007. 1

“Ti idi pravim putem, kao što ti je naređeno, i nek tako postupe i vjernici koji su uz tebe,

i obijesni ne budite, jer On dobro vidi ono što radite”

Kur’an

Održane sjednice Sabora i Mešihata

U Ulcinju su 5. marta održane sjedniceSabora i Mešihata Islamske zajednice Crne Gore

Medresa je prioritet, a veliki poslovi iodgovornost tek predstoje

Usvojen završni račun Mešihata za 2006.godinu

Usvojena četiri amandmana na UstavIslamske zajednice

Str. 2,3

Turski Ustavni sudproglasio je nevažećimprvi krug predsedničk-ih izbora koji jeodržan 27. aprila. Sud je prihvatio zaht-jev sekularističkeopozicije, kojupodržava i Vojska, akoja želi da spriječida kandidat vlada-juće proislamističkestranke AK, ministarinostranih poslovaAbdulah Gul, postanešef države.

Str. 20

Poništeni predsjednički izbori u Turskoj

PPrrootteessttii uu IIssttaannbbuulluu

Islamski stav oabortusuIslam je generalno protiv abortusa, ali u šerijatu postoje iodređeni ustupci. To znači da islam blagovremeno i preven-tivno djeluje na svaki eventualni problem u zajednci. Stoga,ako treba birati između života djeteta ili majke, onda islamdaje primat životu majke u odnosu na život djeteta, jer jemajka već formirana ličnost i ima svoja prava i obaveze.

Str. 4

ISLAMSKE TEME

Opća pravila i principiu islamskom radu

Str. 6

Dyfytyrësia e autorit të librit

“Dy Ftyrat e Islamit”Faqe 15

Održane sjednice Sabora i Mešihata

SSaa ssjjeeddnniiccee SSaabboorraa

Na sjednici Mešihata Isla-mske zajednice u RCG, održ-anoj 05.04. 2007. godine uUlcinju, analiziran je radMešihata Islamske zajedniceza period 2006-2007. godina.

Sjednicom je predsjeda-vao reis RRiiffaatt eeff.. FFeejjzziićć, kojije u uvodnom izlaganju govo-rio radu Mešihata za protekliperiod, a prema već dostavl-jenom izvještaju članovimaMešihata. Reis je naveo da senajviše pažnje posvetilo naobezbeđivanju sredstava zamedresu, koja je najprioritet-niji zadatak.

- Za njeno otvaranje treba-mo se i kadrovski i organiza-ciono pripremati. Veliki posl-ovi predstoje a i velike odgov-ornosti. Vjerska pouka je našprimarni zadatak. Ona se upojedinim odborima održavana zadovoljavajući način a unekim je zatajila. U kontaktusmo sa Rijasetom IZ-e u BiHi VP službom u vezi sa jedin-stvenim programima vjerskepouke koji bi se i na našempodručju jedinstveno primije-

nili. Kada ovo kažem, sma-tram da treba voditi računada se prilikom narudžbi knji-ga, naručuju ona izdanja kojaizdaju zvanične isnstitucijeIslamske zajednice u našemokruženju. Što se tiče vjer-skog kadra i njihove stručnos-ti ona je zadovoljavajuća. Dvaimama su sa nepotpunomškolskom spremom, dok suostali sa srednjom, višom ivisokom. Na raznim Islams-

kim Univezitetima ima velikibroj studenata sa područjaovog Mešihata. To uliva naduza poboljšanje stučnog kad-ra. Treba razmišljati o vjersk-om kalendaru za naše podr-učje u kome bi se tradicional-no unijele neke svečanosti,kao što su obilježavanje 27.noći Ramazani-šerifa, Hidž-re, rođendana Muhammedas.a.vs.i sl. - istakao je reisRifat ef. Fejzić.

On je upoznao prisutne io nastavku radova na medresii prikupljenim sredstvimakao i o drugim važnim pitan-jima rada Mešihata.

Članovi Mešihata su pod-ržali izvještaj i završni račun.

Konstatovano je da sepojedini odbori neodgovornoodnose prema uplatama 50%doprinosa Fondu PIO za ima-me, što dovodi do nagomilan-ih enormnih iznosa dugovan-ja. Služba Mešihata, u dogov-oru sa opštinskim Fondovimaradi na sređivanju dokume-ntacije i obezbjeđivanju sred-stava kod Komisije za vjers-ka pitanja pri Vladi Repu-blike Crne Gore u iznosu od50% za vjerske osiguranike-imame.

Na sjednici je pokrenutainicijativa za četiri amandma-na na Ustav Islamske zajed-nice. Jednoglasno je odluče-no da se isti predlože Saboruna usvajanje.

Konstatovano je da jeimamima, SSeeaadduu eeff.. JJaassaavviiććuuiz Plava i FFeerriidduu eeff.. OOrraahhoo--

vvccuu iz Podgorice istekao prip-ravnički staž, i utvrđen pre-stanak radnog odnosa zbogisteka roka pripravničkog sta-ža, za koje su postavljeni, paim time i prestaje angažmanunutar Islamske zajednicesve dok Mešihat, na prijedlogmatičnih odbora, ne donesedrugačiju odluku. Imajući uvidu odredbe Ustava Islam-ske zajednice, a na osnovu še-rijatskih propisa, svaki anga-žman pojedinca u svojstvuvjerskog službenika bez odl-uke institucije je nevalidan išerijatski neispravan, istaknu-to je na sjednici Mešihata.

Učešće u diskusiji i dopri-nosu rada sjednice dali su svičlanovi Mešihata: ddrr.. GGaanniiKKaarraammaannaaggaa, iz Ulcinja, JJaakk--uubb DDuurrgguutt, iz Pljevalja, EErrnnaaddeeff.. RRaammoovviićć, iz Rožaja, EEnneesseeff.. BBuurrddžžoovviićć, iz Bijelog Po-lja, AAvvddoo BBaalliićć iz Gusinja,MMuuiiddiinn eeff.. MMiillaaiimmii iz Bara,JJuussuuff eeff.. ĐĐookkoovviićć iz Dinoše iBBaajjrroo AAggoovviićć iz Podgorice.

Bajro Agović

EELLIIFF april/maj 2007.islamske novinegazetë islame 2DRUGA STRANA

Redakcijski kolegijum – urednici: Jusuf Đoković, Bajro Agović, Omer Kajoshaj, Džemo Redžematović Stručni konsultant: Idris Demirović Lektori: Zuvdija Hodžić, Brunilda Brasha "ELIF" izlazi na bosanskom i albanskom jezikuAdresa: "Elif", Gojka Radonjića 42, P.Fah 54, 81000 Podgorica · Tel/fax: 381 81 623 813, fax: 381 81 623 812 · E-mail: redakcijaelif@cg.yuUplata: Žiro račun za Crnu Goru 55100-672-8-383 Mešihat Islamske zajednice,za inostranstvo: Field 56A: COBADEFF Commerzbank AG Frankfurt, Field 57A: /400876894701 EUR PDBPYU2P Podgorička banka ad Podgorica, Field 59: /22498080-02039257 MESIHAT ISLAMSKE ZAJEDNICE CRNE GORE PODGORICA SERBIA AND MONTENEGRO; sa naznakom "Za Elif"Uvjerenjem Ministarstva Kulture br. 05-2079/2, «Elif» je oslobođen plaćanja poreza na dodatnu vrijednost Štampa: NJP "Pobjeda" · Rukopisi i fotografije se ne vraćaju (56364049)

Izdavač: Mešihat Islamske zajednice uRepublici Crnoj GoriGlavni i odgovorni urednik: Muharem DEMIROVIĆ

U Ulcinju održana sjednica Mešihata

Medresa prioritet

U Rožaju je 21. aprila, na-kon podne namaza, u prostori-jama Odbora IZ Rožaje, održ-ana sjednica Udruženja ilmijeza sjever Crne Gore.

Sjednici su prisustvovaliimami sa područja Plava, Gus-inja, Rožaja, Berana, Petnjice,Bijelog Polja i Pljevalja. Sjedn-ica je počela učenjem Kur'anapoznatog karije Rahman ef.Kačara.

Predsjednik Udruženja il-mije za sjever Crne Gore, Ra-miz ef. Hot, kazao je da "... zaovu sjednicu nije utvrđen dne-vni red i da ona ima više ra-dno-konsultativni karakter.Sjednica Udruženja nije odr-žana skoro godinu dana, apitanja koja treba rješavati segomilaju. Ovaj sastanak trebaposmatrati kao pripremu zasljedeći u najskorije vrijeme.

Eventualne probleme na tere-nu treba evidentirati i dostavi-ti Udruženju, kako bi moglizakazati naredni sastanak isva sporna pitanja na adekva-tan način počeli rješavati. Po-što imamo i novoprimljenihimama, važno je iskoristitidanašnji skup za upoznavanjei druženje...".

Prisutni imami su podržaliizlaganje predsjednika i jedno-

glasno zaključili da je potreb-no u što skorijem roku pripre-miti sastanak kako bi se nago-

milani problemi institucional-no rješavali.

Jakub Durgut

Udruženje ilmije za sjever održalo sjednicu u Rožaju

SSaa ssjjeeddnniiccee MMeeššiihhaattaa

EELLIIFFapril/maj 2007.islamske novine

gazetë islame3 AKTUELNO

ZZaajjeeddnniiččkkiimm rraaddoomm uu nnaarreedd--nnoomm ppeerriioodduu ddoopprriinniijjeeććeemmoo ii bboo--lljjee ii vviiššee nnaa pprrooggrraammsskkiimm zzaaddaa--cciimmaa kkoojjii ssttoojjee pprreedd IIssllaammsskkoommzzaajjeeddnniiccoomm

U Ulcinju je 5. 04. 2007. go-dine održana sjednica SaboraIslamske zajednice u RepubliciCrnoj Gori kojoj su prisustvovalii svi članovi Mešihata Islamskezajednice.

Na sjednici je konstatovanoda prisustvuje 20 članova Sabo-ra, od ukupnog broja 22, da jesabornik iz Pljevalja Orhan ef.Mahmutović iselio za BiH aJusuf Bibezić iz Bara je umro,kome su prisutni članovi Meših-ata i Sabora proučili Fatihu.

U uvodnoj riječi, predsjedn-ik, mr Ismail Doda, zahvalio sena odzivu i nakon prihvatanjadnevnog reda, kazao: «Uz pozivza sjednicu dobili ste izvještaj oradu Mešihata, završni račun paćemo i diskusije usmjeriti na os-novu dobijenog materijala», zam-olivši da diskusije budu što kon-kretnije i kraće kako bi se omog-ućilo svima koji žele da uzmuučešća u radu sjednice.

Redžep ef. Lika, glavni imamiz Ulcinja, označio je početakrada sjednice učenjem Kur'anikerima.

Reis Rifat ef. Fejzić je u uvod-nom izlaganju govorio o raduMešihata u periodu januar 2006.- januar 2007. godine, o vjerskojpouci, edukaciji, vjerskom kad-ru, izgradnji medrese, ramazan-skim aktivnostima, Hadždžu, iz-gradnji vjerskih objekata, vakuf-skoj imovini, saradnji sa Islams-kim zajednicama u okruženju,radu Mešihata-posjetama i prije-mima.

- U izvještajnom periodu ima-li smo velikih aktivnosti na obez-bjeđivanju sredstava za nastavakradova na medresi. I na drugimpoljima smo uradili više nego štoje i u samom izvještaju opisano.Saradnja sa Islamskim zajednica-ma u okruženju je u stalnom us-ponu. To potvrđuje naše prisust-vo na raznim svečanostima, aka-demijama i sipmozijumima. Vje-rski kadar je za sada zadovoljava-jući. Ohrabruje činjenica da seon podmlađuje sa fakultetskiobrazovanim svršenicima islam-skih fakulteta ili pedagoških aka-demija. U ovom periodu, pored

aktivnosti koje smo imali kao iaktivnosti pojedinih odbora, akoje smo unijeli u izvještaj, smat-ramo da je više urađeno i posti-gnuto. Pored rezultata koje smoimali, u pojedinim odborimasmo se susretali sa određenimproblemima, a koje smo zajed-nički rješavali. Smatram da ne-kim problemima moramo posve-titi punu pažnju pri njihovomrješavanju. Pojedini odbori se idalje oglušuju o dostavu izvješta-ja, što otežava uvid u radu odbo-ra i kompletiranju cjelovitog izv-ještaja Mešihata - istakao je reisRifat ef. Fejzić.

Husein Ramčilović je pohva-lio izvještaj istakavši da ništadrugo nije urađeno samo što suaktivnosti oko obezbjeđivanju sre-dstava za medresu uspjele, dov-oljno opravdava sav rad Mešihata.

- O povraćaju vakufske imov-ine trebamo biti spremni sa dok-umentacijom kada se usvoji resti-tucija za povraćaj imovine vjers-kim zajednicama - istakao jeRamčilović

Glavni imam iz Ulcinja, Re-džep ef. Lika izrazio je zado-voljstvo što se sjednica Saboraodržava u Ulcinju. On je pohva-lio izvještaj, i iskazao nerazumi-jevanje zašto se redovno ne dost-avljaju izvještaji kada danas pos-toje savremeni načini komunici-ranja putem kompjutera i sl.

- Nema više u kancelarijamaručnih mašina, a i kada ih je bilo,izvještaji su bili obavezni. Što setiče vakufske imovine, nama jepoznato kako je ona oduzimanau različitim vremenima. Svaka jevlast po nešto uzimala, a mimoramo biti spremni i uložitimaksimum napora da oduzetopovratimo - kazao je RedžepLika.

Orhan Šahmanović, potpred-sjednik Sabora se upitao zaštostavljati sve odbore u isti položaj.Treba ukazati ko radi a ko neradi. Smatra da je greška ne ista-ći one koji dobro rade, kao i onekoji ne rade. Time bismo imalijasniju preglednost. Izvještaj jedosta kompleksan. Obuhvatio jeuglavnom sve stavke koje su udomenu rada kako Mešihatatako i odbora.

Murat Čekić je pitao zašto seSabor češće ne sastaje, i da li Me-šihat ima program po kojem

radi, i zašto se ne realizuje post-avljanje muftije za sjever i za jugCrne Gore.

Bajro Agović je odgovorio napitanje o postavljenu muftija zasjever i jug, istakavši da su to bileideje, kako bi se vjerski životpoboljšao, i da su one bile oprav-dane, ali da po tom pitanju nijebilo odluka.

Mr Ismail Doda je istakao daje bilo propusta što se nije višesjednica Sabora održalo, ali se nemože reći da se nije radilo.

- Da li se ko pita za troškovesjednica? Ja znam da službeniciu Mešihatu obavljaju redovneaktivnosti i da nije bilo nikakvihpropusta što nije bilo sjednica.Formalnopravno to je tako, alinije ništa izgubljeno, jer se akti-vno radilo - istakao je predsjed-nik Sabora, mr Ismail Doda.

Meho Martinović je istakaoda su nekada plate vjerskih služ-benika-imama bile veće nego da-nas, pa je predložio da Mešihatnagradi one imame koji rade, kaoi da se lični dohoci povećaju,kako je to bilo ranije, kada se odstrane Mešihata odborima dost-avljao minimalan iznos primanja.

Nakon iscrpnih diskusija,uvažavajući određene primjedbe,Sabor je jednoglasno usvojio izv-ještaj o radu Mešihata.

- Završni račun je obuhvatiou cjelosti finansijsko poslovanje.Na osnovu izvještaja koji vam jedostavljen na uvid, a koji je obr-adila naša službenica Refika Tu-zović, očekujem vaše primjedbe iizjašnjavanje - istakao je reisFejzić.

Murat Čekić je pitao zbogčega ima stavka u izvještaju dapojedini odbori ne uplaćuju sred-stva za PIO i da li je tačno da je

Vlada za prošlu godinu platila zaosiguranje vjerskim službenici-ma PIO-u, kao i, zašto se za ima-me uplaćuje najmanja stavka uFond PIO-a.

Predsjednik Sabora, IsmailDoda, predložio je da odgovor naova pitanja da stručna služba Me-šihata.

- Imamo mnogo problemaoko nagomilanih dugova iz rani-jih godina, posebno starijih vjer-skih službenika. Svaki Odbor ilidžemat je u obavezi da za svogvjerskog službenika redovnouplaćuje 50% od ukupnog duga,a 50% je u nadležnosti države.Najveća greška u tome je našanemarnost. Nijesmo iskoristili nionu inflaciju devedesetih godinakada je bilo najlakše dugove pod-miriti. Kamate su dodatno uveća-le iznos. Zbog problema sa koji-ma se susrijećemo po ovom pita-nju, obaveza je bila svih džematai odbora, a ona je i danas, da seredovno uplate izvršavaju. Kakoodbori nijesu uplaćivali svojeobaveze godinama, kamata jerasla, pa se i dugovanje uvećava-lo. Molim prisutne da u svojimdžematima i odborima ovompitanju posvete dužnu pažnju -istakao je reis Rifat Fejzić.

Refika Tuzović, finansijskislužbenik u Mešihatu, istakla je,da nije u nadležnosti Mešihatakoliki će se iznos obračunavati zavjerske službenike, nego je toZakonom države predviđeno još2004. godine, a shodno stručnojspremi i radnom stažu.

- Ono što spada u obaveze od-bora, to treba na vrijeme uplatiti,a mi ćemo kao Mešihat tražiti oddržave da ona svoje obaveze iz-vrši, pri čemu postižemo i velikerezultate - istakla je Refika.

U Ulcinju Održana sjednica Sabora

Mr Ismail Doda je predložio,s obzirom da nije bilo drugihpitanja po ovom izvještaju, da sečlanovi Sabora izjasne, pa je jed-noglasno usvojen završni računMešihata za 2006. godinu.

- Jedan od primarnih i najpr-ioritetnijih zadataka ove zajed-nice je izgradnja Medrese. Tosmo uvijek isticali, i to i sad pod-vlačimo. Već smo, kao što vam jepoznato, obezbijedili 90% sred-stava. Imamo dogovor izmeđuIslamske banke iz Džide i vla-dine firme ’’TIKE’’iz Turske iMešihata, da sufinansijeri završepredviđene radove na Medresi uroku. Mnogo smo radili na obez-bjeđivanju sredstava, odlazili uinostranstvo, posjećivali zvanič-ne istitucije i pojedince. Trud jebio koristan, i uskoro očekujemonastavak radova - istakao je reisFejzić.

IIzzmmiijjeennjjeenn ii ddooppuunnjjeenn UUssttaavvIIssllaammsskkee zzaajjeeddnniiccee ssaa ččeettiirriiaammaannddmmaannaa

Dr Gani Karamanaga, članMešihata, izrazio je zadovoljstvoodržavanjem sjednice Sabora uprostorijama Odbora Islamskezajednice u Ulcinju, i upoznaoprisutne o organizaciji i radu Od-bora. On je u ime Mešihata pred-ložio Saboru na usvajanje četiriamandmana na Ustav Islamskezajednice, za koje je dao obraz-loženje.

Amandman IU članu 40 stav 1, broj ''22''

zamjenjuje se sa brojem ''23.Amandman IIU članu 44 stav 3, na kraju

teksta dodati riječi '' na predlogReisa'',

Amandman IIIU članu 49 stav 4, riječ

''četiri'' zamjenjuje sa sa riječju''šest'',

Amandman IVPoslije člana 79, dodati novi

član a, koji glasi '' Reisu Islamskezajednice produžava se sadašnjimandat za dvije godine''.

Predsjednik, mr Ismail Dodaje po ovom prijedlogu otvorio ra-spravu, pa je, na osnovu diskusi-ja članova Sabora predložio da sejavno glasa. Predloženi amand-mani su jednoglasno usvojeni.

Na kraju sjednice, reis Rifatef. Fejzić je istakao da se usvakom poslu može uraditi više,a u periodu koji dolazi, čekajumnoge odgovorne obaveze.

- Zajedničkim trudom i ra-dom doprinijećemo i bolje i višerealizaciji programskih zadatakakoji stoje pred nama - istakao jeFejzić.

Mr Ismail Doda se zahvaliona konstruktivnim diskusijama,na pažnji i razumijevanju, iizrazio nadu za većim uspjesi-ma.

Bajro Agović

AbortusRiječ abortus je latinskog

porijkla a znači prekidtrudnoće. Njoj je bliska

engleska riječ aborting i nosiisto značenje.

U predislamskom periodukod Arapa je vladao sram kadabi im se rodilo žensko dijete,pa su svoju djecu živu zakopa-vali. “I kada živa sahranjenadjevojčica bude upitana zbogkakve krivice je umorena“ (Et-Tekvir: 8-9);

Pored te prakse, Arapi suubijali svoju djecu zbog strahaod siromaštva, pa je Kur'an i tozabranio: „Ne ubijajte djecusvoju od straha od neimaštine,i njih i vas Mi hranimo, jer jeubijati njih doista veliki grijeh“(El-Isra': 31).

Dolaskom islama na Araps-kom poluotoku običaji koji subili suprotni kur'anskim kode-ksima bili su potisnuti ili dero-girani, a običaji koji su imalihumanost i kulturu, od straneislama su bili afirmirani i u ži-votu ustaljeni. Tako je ukopa-vanje žive djece islam oštroosudio i zabranio.

Ovih dana se intenzivnogovori o pravima žena, međukojima, po nekima, spada ipravo na abortus. Iz sljedećihredaka se može vidjeti da je tojedan vid modernog zakopa-vanja novorođenčadi.

Prema islamskoj filozofijiživota, dijete treba biti naroči-to zaštićeno zakonom. Islamne samo da štiti prava djetetaod njegovog rođenja pa nadal-je, već sugeriranjem momcimada za žene uzimaju čestite i po-štene djevojke, obezbjeđujepravo na djetetov kasniji odgoji vaspitanje.

U islamu je poznata zakon-ska referenca koja glasi „olakš-avajte a ne otežavajte“, a kojaje u usuli fikhu (filozofiji islam-skog prava) poznata kao er-ruk-hsa (olakšica). To znači da isl-am daje pravo vjernicima daneke šerijatske obaveze nado-mjeste ako za njeno potpunorealiziranje nisu psiho-fizičkispremni. U tom smislu Kur'angeneralno nalaže vjernicimada mjesec Ramazana proveduu postu. „O vjernici! Propisujevam se post, kao što je propisan

onima prije vas, da biste se gri-jeha klonili“.

Međutim, znajući da međuvjernicima ima i bolesnih istarih ljudi, Kur'an takvimadaje pravo da se na neki načinotkupe: „A onome od vas kojibude bolestan ili na putu - istibroj drugih dana. Onima kojiga jedva podnose - otkup je dajednog siromaha nahrane. Ako drage volje da više, za njegaje bolje. A bolje vam je, nekaznate, da postite“. A zašto je totako, Allah, dž.š., pojašnjava:„Allah želi da vam olakša, ane da poteškoće imate“ (183-185).

Pod tretman bolesnika iliputnika, odnosno onih koji gajedva podnose, spada i trudni-ca. To iz razloga što islam želida plod u trbuhu svoje majkebude nesmetano u razvojnomprocesu i ne želi da majka rizi-kuje da taj plod, koji će sutraizrasti u potpunog čovjeka, bu-de uskraćen prava na dovoljnoprispijevanje hrane.

Zagovornici dozvole abor-tusa kažu da majka ima pravoda se odluči na abortus, a to ni-je islamski opravdano. Jer, poislamu, Allah stvara čovjeka idaje mu dušu. Roditelji su tusamo prirodni i biološki činio-ci. Ako bi, po tom navodnompravu, trudnica imala pravo daodlučuje da li da se porodi ilida svoj plod pobaci, to bi isto-dobno drugima dalo pravo nasuicid ili na druge sociološkedevijacije. A to je besmislica ianarhija.

Vrlo interesanto pitanje sepostavlja da li fetus ima statusljudskog bića s obzirom da sva-ko ljudsko biće, po zakonu,ima prava i obaveze. Pobornicidozvoljavanja abortusa i „žens-kih prava“ kažu da se abortusne smatra ubijanjem, ili čedo-morstvom, jer ono nema pot-puni personalitet. To je, ponašem mišljenju, djelimičnotačno. Iz jednostavnog razlogašto plod trudnice nema obave-ze. Ali moramo znati da imasvoja prava. Ta prava su da seono normalno razvija i da se nina koji način njegov prirodnirazvitak i gravidiranje ne smijeugroziti. Zato, recimo, ljekari

brane trudnicama konzumira-nje alkohola, cigareta ili opoj-nih droga, naporni rad i izlaga-nje stresovima. Jer fetusu supotrebni mir i harmonija.

Islam smatra plod trudniceljudskim bićem, pa je stoga at-ak na njegov život i razvoj ra-van ubistvu čovjeka. To se mo-že jasno nazrijeti iz ovog kur'a-nskog pasusa gdje Allah, dž.š.,obraćajući se ljudima kaže dasu nastali od zemlje, kapi sje-mena...

„O ljudi, kako možete sum-njati u oživljenje - pa, Mi vasstvaramo od zemlje, zatim odkapi sjemena, potom od ugruš-ka, zatim od grude mesa vi-dljivih i nevidljivih udova, pavam pokažemo moć Našu! A umaterice smještamo šta hoće-mo, do roka određenog, zatimčinimo da se kao dojenčad rađ-ate i da poslije do muževnogdoba uzrastate; jedni od vasumiru, a drugi duboku starostdoživljavaju, pa začas zabora-vljaju ono što saznaju. I ti vidišzemlju kako je zamrla, ali kadna nju kišu spustimo, ona ust-repće i uzbuja, i iz nje izniknesvakovrsno bilje prekrasno, za-to što Allah postoji, i što je Onkadar mrtve oživiti, i što Onsve može“ (El-Hadž: 5-6).

Dakle, besmisleno je oprav-davati abortus stavom da fetusnije ljudsko biće, jer su sva živabića na svijetu, u svojoj prvobi-tnoj formi, bila ili fetus, ili zr-no, ili stabljika. Ako bi po neki-ma dovoljan razlog za abortusbila činjenica da je fetus nepot-puno ljudsko biće, onda bi sena drugu stranu drugima opra-vdalo da dozvole ubijanje novo-rođene djece koja isto tako ne-maju puni personalitet i shva-tanje života, ili pak psihički po-remećenih osoba čiji je pogledna svijet poremećen. A to ni ukom slučaju ne možemo doz-voliti.

Po svojoj božanskoj prirodi,islam je vjera sredine. IzrekaMuhammeda, a.s., glasi: „Haj-ru-l-umuri ewsatuha“ a moglabi da ima identično značenjenašoj poslovici „zlatna sredi-na“. Ovo navodimo iz razlogašto se polemika o abortusu di-jeli na stroge zagovarače prava

na abortus i na stroge opone-nte takvom činu. U ovom sluč-aju islam je generalno protivabortusa, ali u šerijatu postojei određeni ustupci. To znači daislam blagovremeno i preven-tivno djeluje na svaki eventual-ni problem u zajednci. Stoga,ako treba birati između životadjeteta ili majke, onda islamdaje primat životu majke u od-nosu na život djeteta, jer jemajka već formirana ličnost iima svoja prava i obaveze. Dokdijete, ili fetus nema status licas punim personalitetom kojeza sobom povlači prava i oba-veze pa je stoga normalno daživot majke bude dragocjeniji ivrijedniji od života još nero-đenog djeteta. Islam u takvomslučaju „bira od dva zla ma-nje“. Normalno, ovo je u sluča-ju da porodilja ima žestokih irizičnih problema prilikom po-rođaja i ako se njen život do-vede u pitanju, ili da dijete nijepotpuno normalne konstituci-je, odnosno da ima određenihanomalija koje mogu ugrozitiživot majke, ili, pak, koje bi satakvim anomalijama, poputdjeteta koje nema cijeli mozak,predstavljalo poteškoću sebi idrugima. Isti slučaj je ako sedijete rodi iz incesta ili budezaraženo HIV virusom. Dakle,islam je ovdje tolerantniji u od-nosu na hrišćanstvo ili na nekedruge religije koje su po ovompitanju beskompromisne, jerdozvoljava u spomenutim slu-

čajevima abortus. Jedan od razloga za abor-

tus je planiranje porodice. Is-lam daje mogućnost planiranjaporodice ali ne putem aborti-ranja već putem kontracepcije.Još u predislamsko doba Jev-reji su koristili praksu zvanu el-azl (ejakuliranje van materice)a koja može biti ekvivalent da-našnjoj kontracepciji. To jeMuhammed, a.s., dozvolio. Jerroditelji su dužni da odvajajupunoljetnu djecu u posebnuposteljinu i ležaje, a to na nekinačin podrazumijeva planiran-je porodice. Isto tako, Kur'annaređuje majkama da doje svo-ju dojenčad dvije pune godineza one koje žele da dojenjeupotpune. A to opet znači pla-nirano rađanje djece za što suneophodna moderna kontra-ceptivna sredstva ili klasični el-azl. Ako se dijete i pored togazačne, onda je to Allahovo odr-eđenje protiv koga se ne smijeintervenisati ničim pa ni abor-tusom. Nije dozvoljeno plani-rati porodicu iz straha odneimaštine.

U zaključku ovog rada že-limo kazati da će oba roditeljasnositi odgovornost pred Alla-hom za abortiranje djeteta, jerto nije ništa manji zločin odsvjesnog ubistva čovjeka.

Na kraju, trebamo sezapitati zašto se pravo žene naabortus uvijek potencira u sre-dinama gdje je visok natalitetmuslimana? Dž.R.

EELLIIFF april/maj 2007.islamske novinegazetë islame 4ŠERIJAT

EELLIIFFapril/maj 2007.islamske novine

gazetë islame5 AHLAK

„„ZZaarr nnee vviiddiišš kkaakkoo AAllllaahhnnaavvooddii zzaa pprriimmjjeerr -- ddoobbrraa rriijjeeččkkaaoo ddoobbrroo ddrrvvoo:: kkoorriijjeenn mmuu jjeeččvvrrssttoo uu zzeemmlljjii,, aa ggrraannee vviissookkoopprreemmaa nneebbuu.. && OOnnoo pplloodd ssvvoojjddaajjee uu ssvvaakkoo ddoobbaa kkoojjee GGoossppoo--ddaarr nnjjeeggoovv ooddrreeddii,, aa AAllllaahh lljjuuddii--mmaa nnaavvooddii pprriimmjjeerree kkaakkoo bbiippoouukkuu pprriimmiillii.. (Ibrahim, 24,25)

Allah dž.š., je uporediodobru riječ sa dobrim drvetomjer je dobra riječ ta koja rađaplodovima dobrih djela, a dob-ro drvo je to koje rađa dobrim ikorisnim plodovima, i na ovo-me je većina mufessira, koji ka-žu: Dobra riječ je šehadet/svje-dočenje da nema niko pravo nato da bude obožavan mimoAllaha (la ilahe illallah). Ova ri-ječ je ta koja rađa svim dobrimdjelima, vidljivim i nevidljivim;svako djelo kojim je Allah dž.š.,zadovoljan, plod je ove riječi.

U tefsiru koji se bilježi odAlije b. Ebi Talhe - Ibnu Abbasr.a., kaže: DDoobbrraa rriijjeečč je šeha-det/svjedočenje da nema nikopravo na to da bude obožavanmimo Allaha (la ilahe illallah).DDoobbrroo ddrrvvoo je vjernik/mu'min.KKoorriijjeenn mmuu jjee ččvvrrssttoo uu zzeemmlljjii tj.riječi šehadeta u srcu mu'mina.GGrraannee vviissookkoo pprreemmaa nneebbuu tj.zbog te riječi se uzdiže djelovjernika visoko k nebesima.(Taberi, 13/203.)

Rebi' b. Enes kaže: Dobrariječ je primjer imana, a imanje dobro drvo, čiji korijen ječvrst, i čija iskrenost je trajna istabilna. Grane visoko premanebu – strah od Allaha dž.š., iovakva usporedba u komentaruajeta je vidnija, jača i bolja.Allah dž.š., je poistovjetio drvotevhida u srcu mu'mina sa do-brim drvetom jakog korijena,visokih grana, koje neprestanoploda daje.

Ko malo bolje promisli oovakvoj usporedbi primijetićeda odgovara stablu tevhida uko-rijenjenom u srcu, čije su granedobra djela koja se prema ne-besima uzdižu. To drvo nepre-stano rađa dobra djela shodnonjegovoj ukorijenjenosti u srcučovjeka, i shodno srčanoj lju-bavi prema njemu, i njegovoj is-krenosti, spoznaji njegove suš-tine, te sprovedbe njegovih

prava – uz maksimalnu pažnjui održavanje.

U čijem srcu se ova riječučvrsti u pravom značenju, isrce se njome okiti, i čije srceoboji ta Allahova sabga/boja, iprožme ga – tek će tada spoz-nati božansku suštinu koju srcepritvrđuje samo Allahu, čemusvjedoči i jezik, a što potvrđujui ostali djelovi tijela. Takvo štonegira bilo čemu drugom mi-mo Allaha dž.š..

Srce i jezik su u međusob-nom skladu kada je u pitanjunegacija i potvrda, a tijelo po-staje podložno i pokorno Ono-me kome se posvjedočio vah-danijjet/jednoća, hodajući pu-tevima Gospodara svoga, neoholeći se, niti želeći neke dru-ge puteve u zamjenu za Alla-hove staze, a isto tako ni srcene želi drugog boga osim Nje-ga, pa zato nema nikakve sum-nje da je ovakva riječ, proizišlasa ovakvog srca, preko ovakvogjezika ta koja neprestano plodadaje u vidu dobrih djela koja seuzdižu Gospodaru svome. Ovadobra riječ je ta koja je dobrodjelo uzdigla Gospodaru svo-me!

Ova dobra riječ je ta kojakao plod daje još dobrih i lije-pih riječi, koje prate dobra dje-la, tako da ta dobra djela uzdi-žu lijepe riječi, kao što Allahdž.š., kaže: „„KK NNjjeemmuu ssee ppeennjjuulliijjeeppee rriijjeeččii,, aa ddoobbrroo ddjjeelloo iihhppooddiižžee!!““ ((FFaattiirr,, 1100)) U ajetu sespominje da je dobro djelo tokoje uzdiže dobre riječi, kao ito da je dobra riječ ta koja nepr-estano rađa dobrim djelomonome ko je izgovara.

Cilj svega je da ako mu'minposvjedoči riječ tevhida znajućinjeno pravo značenje i suštinuuz negaciju i potvrdu, kiteći senjenim obavezama koje i srce ijezik i tijelo potvrđuju – takvadobra riječ je ta koja će uzdićidobro djelo i od takvog svjedo-ka/šahida – čiji korijen je jak iduboko u srcu, a grane sežu doneba - samo je ono to koje ćeneprestano dobrog djela davat!

Selef je govorio: Dobrodrvo je palma – na što nas upu-ćuje i hadis Ibnu Omera r.a., uSahihu.

Od njih se bilježi i slijedeće:

Dobro drvo je sami vjernik-/mu'min, kao što kaže Muha-mmed b. Sa'ad: pričao mi je ot-ac, a njemu njegov amidža, anjemu njegov otac, a on od nje-gova oca da je Ibnu Abbas r.a.,za ajet: „„ZZaarr nnee vviiddiišš kkaakkoo AAllll--aahh nnaavvooddii kkaaoo pprriimmjjeerr –– ddoobbrraarriijjeečč kkaaoo ddoobbrroo ddrrvvoo......““ –– re-kao: Dobro drvo je mu'min/vje-rnik. „„KKoorriijjeenn mmuu jjee ččvvrrssttoo uuzzeemmlljjii,, aa ggrraannee vviissookkoo pprreemmaanneebbuu..““ – vjernik/mu'min radi igovori na zemlji, a riječi i djelamu dosežu nebesa, a on je nazemlji.

'Atijje el-'Avfi je rekao: „„ZZaarrnnee vviiddiišš kkaakkoo AAllllaahh nnaavvooddii kkaaoopprriimmjjeerr –– ddoobbrraa rriijjeečč kkaaoo ddoobbrrooddrrvvoo......““ – kaže: To je primjermu'mina/vjernika, iz kojeg ne-prestano izviru lijepe i dobre ri-ječi, a dobro djelo mu se penjeka Allahu.

Rebi' b. Enes kaže: „„KKoorrii--jjeenn mmuu jjee ččvvrrssttoo uu zzeemmlljjii,, aaggrraannee vviissookkoo pprreemmaa nneebbuu..““ –– toje mu'min/vjernik koji se spo-minje kao primjer u iskrenostiprema Allahu, 'ibadetu/robo-vanju Njemu Jedinom, koji ne-ma druga; „„KKoorriijjeenn mmuu jjee ččvvrr--ssttoo uu zzeemmlljjii““ –– korijen njegovadjela je čvrst na zemlji; „„aa ggrraa--nnee vviissookkoo pprreemmaa nneebbuu..““ –– spo-men mu je na Nebu – i nemanikakve razlike između nave-denih stavova.

Pod lijepim primjerom semisli na vjernika koji se upore-đuje sa palmom, pa ako je pal-ma to dobro drvo, onda je vjer-nik koji se sporedi s njom, pre-či tog opisa. Ko od selefa kažeda se pod drvetom misli na dr-vo u džennetu – palma je jednood najčasnijih džennetskih bilj-ki.

U ovom primjeru/ajetu, kri-ju se tajne, ogromne znanosti ivelike spoznaje što i priliči Nje-mu dž.š., a što i iziskuje znanjekojim Gospodar govori, i Njego-va svekolika mudrost:

1. Drvo mora imati žile, sta-blo, grane, lišće i plod što je slu-čaj i sa drvetom imana i islamakako bi usporedba bila što jača.Žile imana i islama su 'ilm/zna-nje, ma'arifa/spoznaja, jekin/-ubjeđenje; njihovo stablo jeihlas/iskrenost; grane su dobradjela, a plodovi su ono što pro-

uzrokuju dobra djela od hvalevrijednih tragova, pohvalnihsvojstava, lijepog i čistog ahla-ka, dobrog lika, upute i zado-voljstva, tako da će se jačina togdrveta u nečijem srcu ogledatikroz sve navedene stavke. Akoje znanje ispravno i u skladu jesa onim što je Allah u Svojojknjizi objavio, i ubjeđenje/i'i-tikad bude u skladu sa obavijes-tima koje je On o Sebi dao, ikoje su o Njemu dali Njegoviposlanici, a iskrenost/ihlasbude zastupljena u srcu, a djelabudu u skladu sa odredbama, auputa, ponašanje i držanje bu-de sličilo navedenim usuli-ma/principima – znaće se da jedrvo imana pustilo jakog korije-na u srcu, i da je svoje granepružilo visoko prema Nebu.

Ako je na sceni suprotno –neispravno znanje, ono kojenije u skladu sa Allahovom obj-avom, neispravno ubjeđenje,slaba iskrenost, djela koja nije-su u skladu sa Allahovim odred-bama, gdje ahlak, držanje i po-našanje nimalo ne sliči po-slaničkom držanju i ahlaku -onda se mora potcrtati to da jeu takvom srcu poraslo lo-še/ružno drvo, koje isčupano spovršine zemlje, nema opstan-ka!

2. Drvo ne može opstati, ine može dobrog ploda davatiosim uz navodnjavanje i održa-vanje, tako da kada se prekines navodnjavanjem, ono će seosušiti što je isti slučaj i sa drve-tom islama u srcu – ako čovjekne bude radio na njegovom odr-žavanju, neprestano ga navodn-javajući korisnim znanjem idobrim djelom, prelazeći časna zikr/sjećanje, čas na tefe-kkur/razmišljanje – u suprot-nom, bojati se da će se to drvoosušiti!

Od Ebu Hurejre r.a., sebilježi da je Allahov Poslaniks.a.w.s., rekao: „„DDooiissttaa iimm--aann//vvjjeerraa bblliijjeeddii//ssllaabbii uu ssrrccuu,, iiss--ttoo kkaaoo ššttoo ooddjjeeććaa bblliijjeeddii//pprrooppaa--ddaa –– zzaattoo oobbnnaavvlljjaajjttee//rreeggeenneerrii--rraajjttee ssvvoojj iimmaann!!““ ((HHaaddiiss jjeessaahhiihh,, aa bbiilljjeežžii ggaa iimmaamm HHaakkiimmii TTaabbeerraannii..))

Imam Ibnul-Kajjim el-Dževzijje rhm.

Dobra riječ kao dobro drvo

Sve u svemu, sjeme ako sene održava i ne pazi – prop-ašće! Ako je čovjek ovoga svjes-tan onda će uvidjeti koliko čes-to je u potrebi za 'ibadeti-ma/duševnom hranom; spoz-naće milost Allahovu, i savršen-stvo Njegovog ni'imeta/blago-dati, i ihsana/dobročinstva pre-ma robovima Svojim dajući immogućnost za održavanje sje-mena tevhida kojeg usadi usrca ljudi.

3. Allah dž.š., je propisao ikao adet dao da se dobro sjemei bilje uvijek promiješa sa neko-risnim biljem i korovom, kojine pripada vrsti sjemena, kojegako čovjek oplivi, počupa i otri-jebi, sjeme će proklijati, datiploda i uspjeti, što će pozitivnouticati i na sami ukus i izgledploda, a ako čovjek zapustisjeme (tevhida/vjere), velika jemogućnost da će korov i ostalobilje nadjačati sjeme, pa će pre-vladati, ili će korijen sjemenuoslabiti, ili će mu plod gorkimučiniti! Ko ne bude imao fik-ha/razumjevanja u pitanjimasvoga nefsa/duše, proći će gaveliko dobro, a da to neće niosjetiti.

VVjjeerrnniikk nneepprreessttaannoo rraaddii ddvvaappoossllaa:: nnaavvooddnnjjaavvaa ssvvoojjee ddrrvvooiimmaannaa ii rreeddoovvnnoo ggaa ttrriijjeebbii ii ppllii--jjeevvii oodd kkoorroovvaa.. Drvo/sjeme op-staje uz navodnjavanje i uz tri-jebljenje i pljevu okolnog koro-va i samo na taj način uspijevai dolazi do svog vrhunca, a sa-mo je Allah taj od koga pomoćitražimo, i na koga se oslanja-mo.

Ovo što smo naveli je samodjelić od tajni i mudrosti kojeovaj ajet sa sobom nosi, i ovo jesamo kapljica iz mora znanja,shodno našim skučenim razu-mima, i grešnim srcima, i kra-tkom znanju, i djelima koja supotrebnija istigfara i tevbe višeod bilo čega – a kad bi namsrca bila čišća, i umovi bistriji,i duše neuprljane, i djela iskre-na, i kad bi se pripremili i otvo-rili za učenje od Allaha i Njego-va Poslanika s.a.w.s. – uvidjelibismo značenja Allahova govo-ra i mudrost što bi zapanjilosve znanosti pred čim bi se ra-stopile! Na osnovu navedenogćeš uvidjeti jačinu znanja ispoznaje ashaba, gdje je razlikaizmeđu njihova znanja i znanjageneracija nakon njih, ista kaoi razlika u vrijednosti i stepenuizmeđu ashaba i generacijanakon njih, a Allah najboljezna kome vrijednost i rahmetdaje!

BBeeddaaii''uutt--tteeffssiirr,, 33//1100..S arapskog preveo:

Sead Jasavić

EELLIIFF april/maj 2007.islamske novinegazetë islame 6DA’VA

Forumi na islamskimstranicama i portalimase, nažalost, umjesto za

savjetovanje, potpomaganje udobru, koriste za neplodnerasprave i ubjeđivanja, vrije-đanja svih vrsta, međusobnarazračunavanja, analize stavo-va, optužbe... Rasprave se vo-de bez ikakvih principa i prav-ila

RRaadd zzaa iissllaamm - koji se ogle-da u pokornosti Allahu i Nje-govom istinskom obožavanju iodricanju od nevjerstva i nje-govih pristalica - velika je st-var. Njemu stremi i njime seponosi svaki iskreni sljedbe-nik Muhammeda, sallallahualejhi ve sellem. Koliko je onveličanstven, govori činjenicada je Allah, dželle šanuhu, nanjegovo čelo, kao predvodnikeu njemu, stavio svoje najoda-branije robove - poslanike, ale-jhimus-selam. Onaj ko odabe-re put rada za islam, odabraoje put poslanika, a onaj ko jeodabrao put poslanika, trebase nadati Allahovoj milosti,oprostu i pomoći.

To, hvala Allahu, nije ne-poznanica ni jednom musli-manu, i nije potrebno iznositiargumente, kako bi se u toubijedili, ali je možda potreb-no skrenuti pažnju na suštinui kakvoću tog rada, uvjete nje-govog uspjeha, jer često raz-mišljamo općenito i površno,a zapostavimo detalje koji ite-kako utječu na sudbinu našegrada i uspjeh u njemu. Šta suto glavni principi i pravila nakojim treba počivati rad zaislam?

PPoozziivvaannjjee uu iissllaamm Često zaboravimo da smo

radnici za islam, a ne za ovu ilionu grupaciju ili pokret, takoda umjesto da pozivamo ljudeislamu, mi ih pozivamo u našpokret ili ideju, htjeli mi topriznati ili ne. Ono što je goreod toga, jeste identificiranjeistine sa onim što zastupamo iu što pozivamo, prijateljevanjei mržnja u ime toga, jednosta-

vnim jezikom rečeno - partija-štvo! Allah, dželle šanuhu,naredio je svome Poslaniku,s.a.v.s., da kaže: Reci: ''Ovo jemoj pravi put, ja pozivam kaAllahu, sa znanjem, a i oni ko-ji me slijede, neka je slavljenAllah, ja nisam od onih kojimu druga pripisuju.'' (Prijevodznačenja Jusuf, 108 .) Narediomu je da na put svoga Gospo-dara poziva sa mudrošću i lije-pim savjetom (Prijevod znače-nja En-Nahl, 125 .) Rekao je:A ko to ljepše govori od onogakoji poziva ka Allahu, radidobra djela i kaže da je musli-man. (Prijevod značenja Fuss-ilet, 33.) Poznato je da su ens-arija i muhadžir kur'anski ter-mini, i naziv su za ljude kojisu povjerovali u Poslanika ipomogli mu u dostavljanjuposlanice. Možemo li zamislitida se ti termini dovedu u kon-tekst govora o nečemu što jedžahilijjetsko (neznabožačko),nečega što dijeli i razbija mus-limanski saff? Većina će vjer-ovatno odgovoriti - negativno.Međutim, odgovor nije tačan.Evo kako. Dogodila se prepir-ka između ensarija i muha-džira, pa je muhadžir pozvaou pomoć muhadžire, a ensari-ja ensarije. Kada je Poslanik,s.a.v.s., to vidio, naljutio se irekao: ''Zar se vraćate u dža-hilijjet, a ja sam među vama.

Ostavite se toga, jer je to odv-ratno.'' (Muslim, 2584.)

MMaanniiffeessttaacciijjee ppaarrttiijjaaššttvvaa Pozivanje na princip pra-

vednosti samo kada se sud od-nosi na istomišljenike, a igno-risanje istog kada se donosisud o drugima.

Prelazak preko očitih pro-pusta istomišljenika, a primje-ćivanje i najmanje mahanekod drugih.

Kada se ogovara i vrijeđa

neko ko različito od nas razm-išlja, opravdavamo takav pos-tupak, a kada su u pitanju ''na-ši'', onda upotrijebimo sve pos-tojeće vjerske principe, svevjerodostojne i slabe hadisekoji štite čast muslimana i str-ogo zabranjuju ogovaranje. Toje i više nego očito svakomeko pravedno i nepristrasnoposmatra stanje u islamskimpokretima, organizacijama idžematima!

Smatranje suštom istinomsamo onoga što govore i u štopozivaju naše daije i učenjaci,a kategorično odbacivanje on-oga što govore drugi, bez togada se sasluša njihov stav i do-kazi.

Partijaštvo, prijateljevanjei mržnja u ime grupacije jejedno od najprepoznatljivijihobilježja frakcija i sekti koje suodstupile od Poslanikovog,s.a.v.s., sunneta i koje su no-votarima i kjafirima smatralione koji nisu s njima, ili oneko je njih smatrao takvima.

BBrriiggaa oo ssuuššttiinnii Radnik za islam treba biti

što dalje od formi, a što bližesuštini i stvarnosti. Prije sve-ga, treba mu biti na umu da gaje Allah, dželle šanuhu, naz-vao muslimanom, naredio muda se tako izjašnjava, i da jeOn zadovoljan time. Svjedoci

smo, nažalost, velike obman-jenosti kod ljudi kada su upitanju nazivi i imena. Čovjekmisli da je dovoljno da se nazi-va ovim ili onim imenom,''sljedbenik prvih generacija'',''sljedbenik srednjeg puta'', pada bude na Pravom putu. Ni-su li takvi čuli za riječi Allaha,dželle šanuhu: ''Kod Allaha sunajplemenitiji oni koji sunajbogobojazniji.'' Ili su čuli,ali ih je zaslijepila blještavostnaziva grupacije kojoj pripada-

ju!? Ili su, ne dao Allah, odonih koji slijede svoju strast,pored jasne upute, da nasAllah sačuva! Koliko je ljudikoji se nazivaju ovim ili onimimenom, koje bi, eto, trebaloupućivati, na to da je on istin-ski sljedbenik Poslanika,s.a.v.s., njegovog sunneta, davoli Poslanika, s.a.v.s., i asha-be i dobre generacije, među-tim njegova praksa je dalekood onoga na čemu je bio Pos-lanik, s.a.v.s.. Poslanik,s.a.v.s., se mora slijediti u sve-mu, i u vjerovanju, i u načinupozivanja ljudi, i u ponašanju,i u ibadetu, i u politici, i uodnosu prema muslimanima,i prema nemuslimanima, i uratu, i u miru. Rekao je Allah,dželle šanuhu: Vi u AllahovomPoslaniku imate divan uzor.(Prijevod značenja El-Ahzab,21.) Tj. uzor u svemu. Ne bu-dimo od onih koji dio Knjigepraktikuju, a drugi za leđa ba-caju. Nemojmo pridati pažnjusamo jednoj dimenziji vjere ilisunneta Allahovog Poslanika,s.a.v.s., a zapostaviti druge,možda bitnije dimenzije. Ne-mojmo ga slijediti u vanjskomizgledu i odijevanju, a zaposta-viti srce i djela srca.

PPoommaaggaannjjee ii ssaavvjjeettoovvaannjjee Energiju treba trošiti u ost-

varivanju zajedničkih ciljeva,pozivanju u ono u čemu se sla-žu svi radnici na polju islama,upoznavanje ummeta a i dr-ugih, sa temeljnim postulati-ma ove vjere, čistim monoteiz-mom (tevhidom), daleko od bi-lo kakvog vida idolatarije(širka), novotarije i praznovje-rja, a što manje energije trošitina pitanja oko kojih postojirazilaženje, i koja se ne mogupodvesti pod temelje islama.Rekao je Poslanik, s.a.v.s.: ''Či-tajte Kur'an, sve dok osjećateda vam to zbližava srca, a kada

dođe do razilaženja (u njegov-om shvatanju i tumačenju), ra-ziđite se.'' (Taberani u ''El-Mu'džemul-kebiru, 2 /164 .,Ibn Ebi Šejbe: 6 /142 ., Er-Rujani u ''Musnedu'', 2 /148.)Ono oko čega su se razišli rad-nici za islam prije nas, od stva-ri u kojim je dozvoljeno razi-laženje, nećemo mi riješiti, po-trošit ćemo samo dragocjenovrijeme u raspravama, ubjeđi-vanju, i to će nas na kraju jošviše udaljiti, i naša srca učinititvrđim. Želja za raspravljanjemnije nešto što je pozitivno kodčovjeka, naprotiv, to je ne-gativnost koje se treba što pri-je osloboditi. Rekao je Posla-nik, s.a.v.s.: ''Nijedna skupinanije zalutala, nakon ostavljanjamoje upute, a da nije iskušanaraspravom.'', zatim je proučioajet: Oni ti to navode samo dabi raspravljali s tobom, jer onisu narod koji voli raspravu.(Tirmizi, 2353 ., Ibn Madže,48 . Rekao je Hakim u''Mustedreku'', 2 /486: ''Lanacovoga hadisa je ispravan, a nijezabilježen od strane Buharije iMuslima.) Forumi na islam-skim stranicama i portalimase, nažalost, umjesto za savje-tovanje, potpomaganje udobru, koriste za neplodnerasprave i ubjeđivanja, vri-jeđanja svih vrsta, međusobnarazračunavanja, analize stavo-va, optužbe... Svi opravdavajuto što govore i pišu željom zapomaganjem istine i neutral-iziranjem neistine, čak su iuvrede dozvoljene ako će setime poraziti ''neprijatelj'',''nosilac zablude'' ili ''uljez''!?Rasprave se vode bez ikakvihprincipa i pravila, često uzpovršno poznavanje onoga štoje predmet rasprave, a i da sepoznaje ono o čemu se ras-pravlja, i dokaže ispravnostvlastitog stava, šta nam to ko-risti pored siline uvreda i oma-

''Često zaboravimo da smo radnici za islam, a neza ovu ili onu grupaciju ili pokret, tako da umjestoda pozivamo ljude islamu, mi ih pozivamo u našpokret ili ideju, htjeli mi to priznati ili ne. ''

''Onaj ko bude pratio sramote muslimana, Allahće pratiti njegove sramote, a kome Allah budepratio sramote, osramotit će ga u vlastitoj kući.''

(Tirmizi)

Opća pravila i principiu islamskom radu

EELLIIFFapril/maj 2007.islamske novine

gazetë islame7 DA’VA

lovažavanja. Možda oni kojiučestvuju u rasparavama zabo-ravljaju da je ''s druge strane''njihov brat musliman, koji imasvoja prava, bez obzira kolikou našim očima ili stvarno pro-pusta imao, ili kojoj grupacijipripadao, a njegovo je pravo daga ne potcjenjuješ, ne vrijeđaš,ne okrećeš mu leđa, ne ostavl-jaš na cjedilu, da ga pomogneščak i kada nasilje čini tako štoćeš ga odvratiti od nasilja.Rekao je Poslanik, s.a.v.s.: ''Nezavidite jedni drugima, ne pro-dajite jedni drugima robu polažnim cijenama, ne preziritese, ne okrećite leđa jedni dru-gima, ne miješajte se jednidrugima u kupovinu, i budite,o Allahovi robovi, braća! Mus-liman je brat muslimanu, načini mu nepravdu, ne ostavljaga na cjedilu i ne omalovažavaga. Bogobojaznost je ovdje - toje tri puta ponovio - pokazujućina prsa. Dovoljno je čovjekuzla, da omalovažava i potcje-njuje svoga brata muslimana.Muslimanu su zabranjeni ži-vot, imetak i čast drugog mus-limana!'' (Muslim, 2564.) Ovošto smo spomenuli ne znači dameđu radnicima za vjeru netreba biti savjetovanja i kritiko-vanja, svakako da treba bitisavjeta, kritike, primjedbi, aliu okvirima koje je postavilanaša uzvišena vjera.

IIssllaammsskkaa ssaavvjjeettoovvaannjjaa ii kkrrii--ttiikkee

Iskrena namjera onogakoji upućuje savjet i kritiku:Bude li se savjetom i kritikomhtjelo nešto drugo, do Allaho-va nagrada i naklonost, Allahneće dati blagoslova u tome, aprije toga neće ih prihvatitikao dobro djelo. Rekao je Pos-lanik, s.a.v.s.: ''Allah primasamo ono djelo koje je iskrenoradi Njega urađeno, i njime seželi Njegovo lice.'' (Nesai,3140.)

Da cilj savjeta i kritike nebude nečije ponižavanje i sra-moćenje, i dokazivanje superi-ornosti nad njim. Rekao je Pos-lanik, s.a.v.s.: ''Dovoljno je čov-jeku zla i grijeha da potcjenjujei omalovažava svog brata musli-mana.'' (Muslim, 2564.)

Da savjet i kritika budu

upućeni nasamo : Prenosi seod imam Šafije da je rekao:''Ako me budeš savjetovao na-samo spasio si me, a ako mebudeš savjetovao javno osra-motio si me.'' Rekao je Posla-nik, s.a.v.s.: ''Onaj ko budepratio sramote muslimana,Allah će pratiti njegove sramo-te, a kome Allah bude pratiosramote, osramotit će ga uvlastitoj kući.'' (Tirmizi, 2032.Rekao je Tirmizi: ''Ovaj hadisje hasen garib, ne znamo daga je prenio osim Husejn ibnVakid.'')

Lijepo je rekao Šafija: Jez-ikom svojim ne spominjisramotu nečiju/ Sazdan si odsramota, a i ljudi jezike imaju/Oku svome, kada sramotu ka-kvu uoči, kaži/ Sakrij je, o okomoje, jer i drugi oči imaju.

Da savjetovanje bude nanajljepši mogući način, dalekood grubosti, nasrtljivosti i na-metljivosti: Niko ne voli grub-ost i nametljivost. Čak ashabi,radijallahu anhum, o čijemimanu, pokornosti i predanos-ti istini, slušanju korisnog sav-jeta, nije potrebno govoriti, bi-li su najbolji u svemu tome.Allah, dželle šanuhu, kaže zanjih da bi se razbježali od Pos-lanika, s.a.v.s., da je premanjima bio osor i grub: Ti siAllahovom milošću blag pre-ma njima, a da si osor i grub,oni bi se razbježali od tebe.(Prijevod značenja Ali-Imran,

159.) Kolika je razlika izmeđulijepog i grubog nastupa po-kazuje nam slučaj beduina ko-ji je mokrio u mesdžidu. Asha-bi, radijallahu anhum, su po-žurili da ga spriječe, a Poslan-ik, s.a.v.s., im je to zabranio, ina najljepši način ga podučioda je mesdžid za obavljanjeibadeta, a ne za to što je on ur-adio. Čovjek je na kraju molioAllaha da oprosti njemu iMuhammedu, s.a.v.s., i niko-me više! (Buharija, 5664.)Došao je čovjek kod Harunaer- Rešida i rekao mu povišen-im tonom: ''Slušaj me!'' ''Nećuda te slušam'' - uzvrati mu Ha-run er- Rešid. Tri puta puta jeponovio svoje riječi, a Haruner-Rešid je davao isti odgovor.Na kraju je rekao: ''Allah jeposlao onoga koji je bolji odtebe (Musaa i Haruna) onomekoji je gori od mene (faraonu)i naredio mu je: Recite mublage riječi, ne bi li opomenuprihvatio i Allaha se pobojao.''(Prijevod značenja Taha, 44.)Najbolje generacije ovogaummeta su se razišle u veli-kom broju praktičnih (fikhs-kih) pitanja, počevši od asha-ba, zatim tabiina, i predvodni-ka poznatih pravnih škola(Ebu Hanife, Malika, Šafije iAhmeda), i njihovih učenika(Ebu Jusufa, Muhammedaibnul-Hasana, El-Muzenija,Ebu Sevra, Sahnuna, Ibn Ma-džišuna, Ishaka i dr.), ali nisusebi dozvolili takav luksuz davrijeđaju jedni druge, proglasejedni druge zabludjelim, ili op-tuže jedni druge za namjernoostavljanje istine. Naprotiv,hvalili su jedni druge, moliliAllaha jedni za druge i braniličast jedni drugih. PrenosiOmer ibn Seid, od svoje majke

da je rekla: ''Došao je Ibn Om-er, radijallahu anhu, u Mekku,i ljudi su ga počeli propitivatio raznim pitanjima, a on imreče: ''Zar ste mene našli pitatisve što vam je moglo naumpa-sti, a imate Ibn Ebi Rebaha, tj.Ataa?'' (Sifetu-s-safve, 2 /143.)Rekao je Abdullah ibn Ahmedibn Hanbel: ''Pitao sam oca:'Ko je Šafija, kojeg često spom-inješ?' ''Sinko moj'' - reče on -''Šafija je bio sunce za ovaj svi-jet, i blagostanje ljudima! Da lite dvije stvari nešto može

zamijeniti kad ih nestane?''(''Sijeru ealami-n-nubela'', 10/45.)

UUvvaažžaavvaannjjee ii ppooššttiivvaannjjee Rad za islam nije ograni-

čen na određeno polje ili seg-ment ljudskog života, nego jeon jedna široka lepeza u kojojima mjesta za svakoga onogako želi dobro, koji traži prilikuza natjecanje i postizanje de-redža kod Allaha, dželle šanu-hu, i stjecanje Njegove naklo-nosti i blizine. Kur'an i Su-nnet obiluju dokazima za ovutvrdnju. U njima se pohvaljujui oni koji pozivaju u Allahovuvjeru, i oni koji ljude poduča-vaju dobru, i oni koji se naAllahovom putu bore, životi-ma, imecima i jezicima, i onikoji udjeljuju, i oni koji opre-me borca na Allahovom putu iostanu se brinuti o njegovojporodici, i oni koji znanje tra-že, i oni koji na dobro upuću-ju, i oni koji se o jetimima ihudovicama brinu, i oni koji

naređuju dobro, a od zla odvr-aćaju, i oni... Poslanik, s.a.v.s.,je rekao da Džennet ima raz-ličita vrata: vrata za klanjače,vrata za udjeljitelje sadake,vrata za borce na Allahovomputu, vrata za postače, onaj koje najviše pažnje poklanjaonekom od spomenutih djela,bit će pozvan s vrata koja suodređena za to djelo, a EbuBekr će bit pozvan sa svih tihvrata. (Buharija, 1798 ., Mus-lim, 1027.)

Bilo koji pojedinac ili gru-pa ljudi na nekom prostorunisu u stanju svojim radomobuhvatiti sva spomenuta po-lja, zato mora doći do ujedinja-vanja i povezivanja, koordini-ranja rada, ravnomjernog ras-poređivanja snaga i potpoma-ganja. Svačiji rad i trud se tre-ba cijeniti, nema privilegije je-dnih nad drugima, niti, nedao Allah, potcjenjivanja iomalovažavanja. Nije problemda neko odabere ovo ili onopolje djelovanja, preferira ganad drugima, i većinu svojesnage troši na njemu, nego jeproblem kada počne misliti daje on najbolji, da on radi naj-više, da je najkorisniji, da jeposao drugih neznatan i be-zvrijedan u odnosu na njegovposao. U tome leži velika opas-

nost! Stavimo svoje postupke iriječi na vagu pravde, pa ćemovidjeti koliko propusta ima-mo, koliko istinski slijedimoPoslanika, s.a.v.s., koliko namje potreban savjet i korigovan-je, i tada nećemo imati vreme-na za druge i za njihove pro-puste i greške. Islamski um-met je stagnirao na svim polji-ma, znantsvenom, političkom,vojnom, moralnom, ekonom-skom. Nemojmo se obmanji-vati time da samo od nas ovisipopravak takvog stanja, daako popravimo polje na kojemradimo završeni su svi proble-mi i ummet je postao ono štoje bio u vremenu uspona iponosa. Molim UzvišenogAllaha da nas uputi na ono štoje najbolje, da očisti naša srcaod zlobe i zavisti prema musli-manima, da ujedini naša srca iučini nas jedinstvenim saffomu radu za Njegovu vjeru!

SSeemmiirr IImmaammoovviiććBHMuslimMonitor, Saff

''Ti si Allahovom milošću blag prema njima, a dasi osor i grub, oni bi se razbježali od tebe. ''

(Ali-Imran, 159.)

''Kada se ogovara i vrijeđa neko ko različito odnas razmišlja, opravdavamo takav postupak, akada su u pitanju ''naši'', onda upotrijebimo svepostojeće vjerske principe, sve vjerodostojne islabe hadise koji štite čast muslimana i strogozabranjuju ogovaranje. ''

KKuurr''aann jjee oobbjjaavvlljjeenn nnaasseeddaamm hhaarrffoovvaa

Postavka treća: OO sseeddaammhhaarrffoovvaa nnaa kkoojjiimmaa jjee oobbjjaavvll--jjeenn KKuurr''aann1

U prethodnom broju na-veli smo nekoliko mišljenja orazumijevanju hadisa da jeKur'an objavljen na sedamharfova. Slijede i preostalamišljenja:

10. Sedam ''jezika'' (narje-čja). Ovo mišljenje zastupajuEbu 'Ubejd,2 Tha'leb el-Ezheri i drugi. Takođe, oda-brao ga je i Ibn 'Atijje,3 aBejheqi ga u svome Šu'abusmatra ispravnim. Međutim,veli se da arapskih narječjaima više od sedam. Na ovo ćuodgovoriti da se ovdje mislina ona najrječitija arapskanarječja. Tako Ebi Salihprenosi od Ibn 'Abbasa koji jerekao: ''Kur'an je objavljen nasedam 'jezika', od kojih je petiz sela Hevazina''.4 Sela Heva-zina čine plemena: Sa'd b.Bekr, Džušam b. Bekr, Nasrb. Mu'avije, i Theqif. Sva oveplemena su iz Hevazina, tzv.''višeg'' Hevazina. Stoga jeEbu 'Amr b. 'Ala' rekao da sunajrječitiji Arapi iz ''višeg''Hevazina i ''nižeg'' Temima,tj. Benu Darima5. Ebu 'Ube-jde navodi na drugi način daje Ibn 'Abbas rekao: ''Kur'anje objavljen jezikom dvaK'aba, Ka'ba Kurejša i Ka'baKhuza'a''.6 Neko je upitao:''Kako to?'' – pa je Ibn 'Abbasodgovorio: ''Jer su oni iz 'istekuće'''! – tj. pleme Khuza'a jeu susjedstvu plemena Kurejš,pa im je kurejšejski dijalekatbio dostupan.7 Ebu Hatim es-Sidžistani smatra da je Ku-r'an objavljen na ''jezicima''plemena Kurejš, Hudhejl,Temim, Ezd, Rebi'a, Hevazini Sa'd b. Bekr.8 Ibn Qutejbese suprotstavlja ovome mišl-jenju tvrdeći da je Kur'anobjavljen samo na ''jeziku''plemena Kurejš,9 i to argu-mentira ajetom:

– ''Mi nismo poslali nijed-nig poslanika koji nije govo-rio jezikom naroda svoga...''(Ibrahim, 4) Dakle, prema

njegovom mšljenju ''sedamjezika'' su unutar plemenaKurejš, kao što to izričitotvrdi Ebu 'Alijj el-Ezheri. Ebu'Ubejde veli: ''Ovdje se naradi o tome da se svaka riječmože izgovarati (učiti) na 'se-dam jezika'. Štaviše, 'sedamjezika' se međusobno razliku-ju. Neka se riječ može učitina 'jeziku' Kurejša, neka na'jeziku' Hudhejla, neka na'jeziku' Hevazina, druga na'jeziku' Jemana itd. Neki 'jezi-ci' su pogodniji od drugih iimaju više udjela (u jezikuKur'ana)''.10

Neko je rekao da je Ku-r'an objavljen samo na 'jezi-ku' plemena Mudarr, shodnoizjavi Omera da je Kur'an''objavljen na 'jeziku' plemanMudarr''. Neki su pokušali,kako prenosi Ibn 'Abdu-lberr,11 da odrede taj 'jezik',te su kazali da Mudarru pri-padaju sljedeća plemena: Hu-dhejl, Kanane, Qajs, Dubba,Tejmu'r-Rebab, Esed b. Khu-zejme i Kurejš. Dakle, to suplemena Mudarra, koji obuh-vataju ''sedam jezika''. EbuŠame prenosi da je jedan šejhrekao: ''Kur'an je prvo objavl-jen na 'jeziku' Kurejša i rje-čitim 'jezicima' njegovih sus-jeda. Potom je Arabljanimabilo dozvoljeno da ga uče nasvojim 'jezicima', koje dobropoznaju s obzirom na njihovemeđusobne razlike u vezi sariječima i fleksijom. Niko odnjih nije bio zadužen da izsvoga 'jezika' 'prenosi' u drugi'jezik', zato što bi im to, s jed-ne strane, bilo teško, budućida je među njima vladao pre-stiž, a s druge strane, tražilisu da im se olakša razmije-vanje (jezika Kur'ana)''.12 Ne-ki drugi učenjak još dodaje:''Spomenuta dozvola nije sedogodila po želji pojedinca dasvaku riječ (Kur'ana) možezamijeniti njenim sinoni-mom u svom dijalektu, već sevodilo računa o tome da je tariječ prenesena od Vjerovjes-nika, s.a.w.s''. Neki ovo do-vode u pitanje time što bi, utom slučaju, bilo nužno da jeDžibril izgovarao jednu riječsedam puta. Na ovo odgova-ram: Da, to bi bilo nužno da

se je sedam harfova sjedinja-valo u jednom izgovoru. Međ-utim, mi smatramo da jeDžibril, pri izlaganju objave,dolazio samo sa jednim har-fom, sve dok nije upotpuniosvih sedam.

Naposlijetku, ovo mišljen-je (da je Kur'an objavljen nasedam 'jezika') opovrgava tošto su se Omer b. el-Khattabi Hišam b. Hakim,13 premdasu bili Kuršejšije, dakle, gov-orili isti 'jezik' i bili iz istogplemena, ipak razlikovali uučenju (Kur'ana). Znači, ne-moguće je da Omer nije poz-navao Hišamov ''jezik''. Sto-ga, ovo ukazuje da se pod se-dam harfova ne misli nasedam arabljanskih ''jezika''.

Sedam načina kur'anskoggovora. Međutim, prethodnihadis to negira. I oni koji za-govaraju ovo mišljenje razi-laze se o određenju tih sedamvrsta govora. Jedni kažu dasu to: naredba, zabrana, ha-lal, haram, muhkem (''ja-san''), mutešabih (''nejasan'') iemsali (''primjeri'').14 Ovi toargumentiraju onim što pre-nose El-Hakim i Bejheqi odIbn Me'suda da je Vjerovje-snik, a.s., rekao: ''Prva knjigaobjavljena je u 'jednom gov-oru' (dosl. min babin wahi-din) na jedan harf, a Kur'anje objavljen u 'sedam govora'(dosl. min seb'ati ebwab) nasedam harfova, i to: onaj kojiprekorijeva (zadžir), onaj kojinaređuje ('amir), halal, ha-ram, muhkem, mutešabih iemsal...''15 Na ovo su neki od-govorili na sljedeći način:''Ne misli se pod sedam har-fova ono što se spominje unekim navedenim hadisima,jer kontekst tih hadisa nedopušta takvu interpretaciju.Naime, jasno je da se (podsedam harfova) misli na čin-jenicu da se jedna riječ možeučiti na dva, tri ili sedam nač-ina, i to kao olakšica, dok je-dan govor u jednome ajetu nemože istovremeno biti i halali haram''. Bejheqi veli: ''Podsedam harfova u ovome ha-disu misli se na sedam vrstagovora u kojima je Kur'an ob-javljen, dok se u drugim ha-disima misli na ''jezike'' nakojima se Kur'an može uči-

ti''.16 Drugi, pak, tvrde: ''Kointerpretira sedam harfovana ovaj način, on je grješnik,jer je nemoguće da jedan ha-rf bude samo haram ili drugisamo halal, zato što nije dozv-oljeno da se Kur'an uči u smi-slu da je sav halal ili haram iliemsal''. Ibn 'Atijje smatra daje ovo mišljenje slabo jer pos-toji konsenzus oko toga da sene može desiti olakšica u po-gledu činjenja halal hara-mom i obratno, niti bilo ka-kva promjena u spomenutimgovorima.17 I El-Mawerdi sm-atra da je ovo mišljenje pogr-ešno, jer je Vjerovjesnik, a.s.,ukazao da je dozvoljeno učitina svakom harfu i zamijenitijedan harf drugim harfom, amuslimani su saglasni u za-brani zamjene ajeta koji gov-ori o primjeru (emsalu) aje-tom o propisu.18 Ebu Ali el-Ehwazi i Ebu'l-'Ala el-Heme-dani kažu da se u hadisu podriječima ''onaj koji prijekora-va (zadžir), onaj koji naređuje('amir)...'' misli na Kur'an teda se time ne nemjerava tum-ačiti sedam harfova. Zabunaje nastala usljed konsenzusao broju, a to se potvrđuje i ti-me što je u nekim predajamaovoga hadisa spomenuto ''ze-džren i emren'', dakle u aku-zativu, što bi onda značilo daje Kur'an objavljen u ovimsvojstvima na sedam načinagovora.19 Ebu Šame ovo kom-entariše na sljedeći način:''Moguće je da se tumačenjeodnosi na načine govora a nena harfove, tj. da se u hadisuradi o sedam načina govora injegovim vrstama. Dakle,Alah, dž.š., objavio je Kur'anna tim načinima govora neograničavajući se na jednunačin, kao što je to bio slučajsa prethodnim kitabima.20

Sedam vrsta kur'anskihiskaza: mutlaq ('aspolutni'),muqajjed ('ograničeni'), 'aam('opći'), khass ('posebni'), nass('vanjski'), mu'ewwel ('unuta-rnji'), nasikh (derogirajući),mensukh (derogirani), mudž-mel ('sažeti'), mufesser ('tuma-čenjski'), istithna', ('izuzima-jući'). Ovo stajalište prenosiŠejdhele od islamskih pravni-ka.

Sedam načina kur'anskog

izražavanja: hadhf i es-sile(sažeto izražavanje i poveza-nost rečenica), taqdim wete'khir (inverzija), el-isti'ara(metafora), et-tekrar (ponavl-janje), el-kinaja, el-haqiqa iel-medžaz (alegorija, leksičkoi preneseno značenje riječi),mudžmel i mufesser (sažeto iobjašnjavajuće), ez-zahir i el-garib (jasno i neobično). Ovomišljenje prenosi se od jezi-koslovaca.

Sedam gramatičkih kate-gorija: muški i ženski rod (te-dhkir we te'nith), kondicional/ protaza i apodoza (šart we'l-džeza'), deklinacija i fleksija(tasrif we'l-'irab), zakletva iodgovor na nju (aqsam wedžewabuha), množina i jed-nina (džem' we ifrad), demi-nutiv i augmentativ (tasgirwe ta'zim) i čestice (edewat).Ovo zastupaju gramatičari.

Sedam vrsta postupaka:krijepost i zadovoljstvo uzjekin i odlučnost; služenje uzstid i velikodušnost; viteštvouz siromaštvo i samoborbu;samokontrola uz strah i na-du; pokornost uz istigfar sazadovoljstvom i šukrom; sa-bur uz samopropitivanje imuhabbet; čežnja uz samo-osvjedočenje. Ovako se pre-nosi od sufija.

Sedam nauka: nauka ostvaranju i postanku ('ilmu'l-inša we'l-idžad); nauka omonoteizmu ('ilmu't-tewhid);nauka o sifatima Božijeg Bića('ilm sifati'dh-dhat); nauka osifatima Božijeg djela ('ilmsifati'l-fi'l); nauka o karakter-istikama oprosta i kazne(ilmu'l-afwi we'l-adhab); nau-ka o proživljenju i polaganjuračuna ('ilmu'l-hašri we'l-hi-sab); nauka o vjerovjesništvui verovjesnicima ('ilmu'n-nubuwwat).

Ibn Hadžer21 spominje:''El-Qurtubi22 od Ibn Hibb-ana navodi da u poimanjuhadis o sedam harfova imatrideset pet mišljenja. El-Qurtubi ih navodi samo pet,a i ja se ovdje neću zadržavatina mišljenju Ibn Hibbana''.

Ibnu'n-Neqib u uvodusvoga tefsira prenosi, posred-stvom Eš-Šerefa el-Muzenijjael-Mursijja, da je Ibn Hibbanrekao: ''Znanstvenici u pogle-

EELLIIFF april/maj 2007.islamske novinegazetë islame 8KUR’ANSKA NAUKA

Načini objavljivanja Kur'ana (V)DžELALUDDIN ES-SUJUTI

EELLIIFFapril/maj 2007.islamske novine

gazetë islame9 KUR’ANSKA NAUKA

du značenja sedam harfovaimaju trideset pet mišljenja.To su sljedeća mišljenja, odn.značenja sedam harfova:

- prijekor, naredba, halal,haram, muhkem, mutešabih,primjeri;

- halal, haram, naredba,zabrana, prijekor, obavijest,primjeri;

- obećanje, prijetnja,halal, haram, savjet, primjeri,dokazi;

- naredba, zabrana, blago-vijest, opomena, obavijest,primjeri;

- muhkem, mutešabih,nasikh, mensukh, posebnost(khusus), općenitost, ('am-um), kazivanja (qasas);

- naredba, prijekor,buđenje želje, zatrašivanje,rasprava, kazivanja, primjeri;

- naredba, zabrana, grani-ca, znanje, tajna, vanjsko,unutarnje;

- nasikh, mensukh, obeća-nje, prijetnja, odvratnost,odgajanje, opominjanje;

- halal, haram, otpočinjan-je, obavijesti, fadileti, kazne;

- naredbe, prijekori, prim-jeri, vijesti, mahane, savjeti,kazivanja;

- halal, haram, primjeri,odredbe, kazivanja, dozvol-jene stvari;

- vanjsko, unutarnje, fard,mendub, posebnosti, općeni-tost, primjeri;

- naredba, zabrana, obeća-nje, prijetnja, dozvoljenost,napućivanje, pouke;

- ''ono što je ispred'' (mu-qaddem), ''ono što je iza''(mu'ekhkhar), fardovi, kazne,savjeti, mutešabih, primjeri;

- pojašnjavajuće, sažeto,određeno, preporučljivo,izričito, primjeri;

- izričita naredba, prepo-ručljiva naredba, izričita zab-rana, preporučljva zabrana,obavijesti, dozvoljenosti;

- obavezujuća naredba,izričita zabrana, preporučlji-va naredba, upućujuća zab-

rana, obećanje, prijetnja,kazivanja;

- sedam aspekata govora:specifični iskaz kojim sepodrzumijeva nešto speci-fično, općeniti iskaz kojim sepodrazumijeva nešto općeni-to, općeniti iskaz kojim sepodrazumijeva nešto speci-fično, specifični iskaz kojimse podrazumijeva nešto opće-nito, izraz koji ne podliježete'wilu, izraz čije značenjejedino znaju učenjaci, izrazčije je značenje poznato samoonima koji su duboko upu-

ćeni u nauku;- očitovanje Božijeg gospo-

darenja, potvrđivanje Božijejednote, veličanje Božije bož-anstvenosti, robovanje Alla-hu, izbjegavanje širka, podsti-canje na dobra djela, prijetnjakaznama;

- sedam arabljanskih dija-lekata, od kojih je pet iz He-vazina, a dva iz ostalih ple-mena;

- sedam različitih arabl-

janskih dijalekata svihArabljana; svaki harf pripadapoznatom plemenu;

- sedam dijalekata, odkojih je četiri iz ''višegHevazina'', u koji spadaju ple-mena: Sa'd b. Ebi Bekr,Džušem b. Bekra, Nasr b.Mu'awije – a tri iz plemenaKurejš;

- sedam dijalekata su: 'jez-ik' plemena Kurejš, 'jezik' ple-mena iz Jemena, 'jezik' ple-mena Džurhem, 'jezik' ple-mena Hevazin, 'jezik' pleme-na Quda'a, 'jezik'' plemena

Temim, 'jezik' plemena Tajj';- 'jezik' dva Ka'ba: Ka'ba

b. 'Amra i Ka'ba b. Lu'ja;njihovi jezici imaju sedamdijalekata;

- različiti dijalekti živihArabljana čije riječi isto zna-čenje riječi, npr. riječi helu-mme, hate, te'ale, aqbil;

- sedam kiraeta sedamashaba: Ebu Bekra, Omera,Osmana, Alije, Ibn Mes'uda,Ibn 'Abbasa, Ubejja b. Ka'ba,

neka je Allah sa njima zado-voljan;

- načini izgovora hemzeta,imale, fethe, kesre, tefkhima,medda, qasra;

- deklinacija (tasrif),infinitivi (mesadir), metrika('arud), neobične riječi(garib), rimovana proza(sedž'un); različiti dijalektičije riječi isto znače;

- jedna riječ koja se možedeklinirati na sedam načina ada opet ima isto značenje,premda morfološki različita;

- načini izgovora

temeljnih glasova (umme-hatu'l-hidža'): elifa, lama,džima, dala, ra'a, sina, 'ajna,jer ovi glasove tvore cjelokup-nu leksiku Arabljana;

- imena Gospodara, npr:Oprostitelj, Samilosnik, Sve-čujeći, Svevideći, Sveznajći,Mudri;

- sedam ajeta: ajet o sifati-ma Božije Biti, ajet čije je tu-mačenje u drugom ajetu, ajetčije je objašnjenje u vjerodos-

tojnom sunnetu, ajet kojikazuje o vjerovjesnicima iposlanicima, ajet o stvaranjustvari, ajet koji opisuje Dže-nnet; ajet koji opisuje Dže-hennem;

- sedam ajeta: ajet koji opi-suje Stvoritelja, ajet koji pot-vrđuje Njegovu jedinost, ajetkoji potvrđuje Njegove sifate,ajet koji potvrđuje Njegoveposlanike, ajet koji potvrđujeNjegove knjige, ajet koji pot-vrđuje islam, ajet koji negiranevjerstvo (kufr);

- sedam aspekata od sifataAllahovog Bića bez pitanjakako;

- vjerovanje u Allaha, neg-iranje širka, izvršavanje na-redbi, izbjegavanje negativ-nosti, ustrajnost u imanu, za-branjivanje onoga što je Allahzabranio, pokoravanje Njego-vom poslaniku''.

''Ovo su'', veli dalje IbnHibban, ''mišljenja učenjaka ijezikoslovaca o značenju ha-disa u kome se veli da je Ku-r'an objavljen na sedam harfo-va. Neka mišljenja su vrlo slič-na, no, sva su moguća, kaošto su moguća i neka druga''.

El-Mursijj kaže: ''Većinaovih mišljenja su pretjerana.Ja doista ne znam na šta seona oslanjaju niti od koga sukao takva prenijeta. Takođe,ne poimam smisao specifici-ranja i, u ovim mišljenjima,nalazim stvari čije značenje usuštini ne razumijem. Zapra-vo, većina ovih mišljenja pro-turiječi događaju u hadisu uvezi sa Omerom i Hišamomb. Hakimom, a koji se pre-nosi u Sahihu. Iz ovoga ha-disa razumijemo da se njihdvojica nisu razišli u tu-mačenju ili u propisu, već suse razišli u čitanju harfova.Većina običnog svijeta smatrada se pod sedam harfovapodrazumijeva sedam kirae-ta, što je očito neznanje''.

S arapskog preveo:Mr Almir Fatić

1 - U djelu Feda’ilu’l-Qur’an kaže se: ‘’Svi hadisi o sedamharfova su mutewatir naravi, osim jednog hadisa koji se prenosiod Semureta’’.

2 - Feda’ilu’l-Qur’an, 203-107.3 - V. El-Muharreru’l-wedžiz, 1/45; Leta’ifu’l-išarat, 1/33.4 - Ebu ‘Ubejde, Feda’ilu’l-Qur’an, 204 – u senedu se nalazi

El-Kelbi, koji prenosi od Ebu Saliha; v. Et-Taberi, Tefsir, 1/51.5 - Ebu ‘Ubejd, Feda’il, 204.6 - Feda’il, 204, - sened je prekinut; v. Temhid, 8/286-277;

Et-Taberi, 1/51-52 – na isti način. Prenosi ga i Ed-De’ili odEbu’l-Esveda, 1/204.

7 - V. Leta’ifu’l-išarat, 1/73.8 - Ebu ‘Ubejde, Feda’il, 204, v. Temhid, 8/277.9 - Muršidu’l-wedžiz, 94.

10 - Feda’il, 203.11 - Temhid, 8/277 - s tim da se ovdje izjava pripisuje

Osmanu a ne Omeru; v. Feda’il, 205; Leta’ifu’l-išarat, 1/3412 - Muršidu’l-wedžiz, 95; v. Leta’ifu’l’išarat, 1/35.13 - El-Bukhari (2419, 5041, 7550); Muslim (717); Ebu

Dawud (1475); Et-Tirmidhi (2943); En-Nesa’i, 2/150-152, El-Kubra (7985, 11366); Ahmed, 1/40, 42, 43; Malik (5), 1/201;‘Abdurrezzaq (20369); Et-Tajalisi, 9; Ibn Ebi Šejbe (30125); IbnHibban (741); Ed-Daruqutni, ‘Ilel, 2/215; El-Begawi (1226).

14 - V. Muršid, 107; Leta’if, 1/43-44.15 - El-Hakim, Mustedrek, 1/553; Ibn ‘Abdulberr, Temhid,

8/275, gdje kaže: ‘’Ovaj hadis kod učenjaka nije potvrđen, jer gaprenosi Hajve od ‘Uqajla, a on od Selemeta na ovaj način, Prenosiga i Lejth predajnim nizom: ‘Uqajl – Ibn Šihab – Seleme b. Ebi

Seleme – Ebu Seleme – Vjerovjesnik, kao mursel hadis. Međutim,Ebu Seleme nije sreo Ibn Mes’uda, i njegov sin to ne može potvrdi-ti. Prema tome, ovaj hadis je jednoglasno ocijenjen kao slab sobzirom na svoj sened, a i spekulativni teoretičari su ga odbacili, kaošto je Ahmed, b. Ebi ‘Imran’’. V. Muršid, 107-18; Leta’if, 1/43-44.

16 - Ovo potvrđuje i Ebu Šame u svome Muršidu, 108.; v.Šu’ab, 2/421.

17 - Muharrir, 1/43; v. Muršid, 88.18 - V. En-nuketu we’l-‘ujun, 1/28-30.19 - Njihovo mišljenje preneseno je iz: Ebu Šame, Muršid,

1/108-19; El-Qastalani, Leta’ifu’l-išarat, 1/44.20 - V. Muršid, 109.21 - Fethu’l-bari, 9/23.22 - Tefsir, 1/42-26; Tedhkar, 39-43.

prill/maj 2007. 10

Përse qëndrimi gjithmonënë rininë?

Përse mbështetja vazhdi-misht në rininë?

Periudha e rinisë ështëperiudha e fuqisë, periudhae qëndrueshmërisë, periud-ha e gjallërisë kulminante,mesi i jetës sikurse dielli kurqëndron në zenit, kaq e rë-ndësishme është rinia saqëAllahu xh.sh ditën e gjykim-it do të pyet për jetën nëpërgjithësi kurse për rininnë veçanti.

Kur përqendrimi në fu-shën e veprimeve bëhet mbirininë, atëherë ai është nëpërputhje dhe pajtim memundësitë dhe me veprim-et, sepse njeriun gjatë çdoprocesi zhvillimor e përc-jellin mundësia dhe fuqi, tëcilat janë në pajtim me njëveprim të posaçëm dhe nukpërputhet me të gjitha vepri-met. Njeriu, pra, është tjetërnë vitet e fëmijërisë dhe tjet-ër në vitet e rinisë, kështume radhë derisa Allahu nëKuran thotë: ""........DDiikkuusshh ttëëkktthheehheett nnëë pplleeqqëërrii ttëë tthheellllëëssaa ttëë mmooss ddiijjëë aassggjjëë nnggaa aajjooqqëë kkaa ddiittuurr"" (en-Nahl, 70)

Është e vërtetë se mosharinore është moshë kur me-ndimet janë të thukta, gjakuështë i nxehtë dhe shpresatjanë të shumta. Ajo ështëmoshë e dhënies, shpenzim-it e sakrifikimit, si dhe mo-shë e pranimit, impresionitdhe emocionit. Gjaku i dësh-morëve (shehidëve) kishtearomë të rinisë dhe të rrit-urve, shigjeta e armikut nëgjoksin e tyre ishte gradë(nderi) e krenarisë, vrapi ityre në rrugën e All-llahutxh.sh. ishte si kënga e gravedhe fëmijëve. Aradhet edëshmorëve ishin krushqit etyre, tingëllima e shpataveishte muzika dhe ritmi i ty-re. Nënat qysh prej vegjëlisëi përgatitnin fëmijët e tyrepër luftë në rrugën e All-llahut xh.sh. Ata në realitetishin brez i dalluar, jo si br-ezat tjerë, ishin burra të pa-

shoq, popull udhëheqës, josi popujt tjerë. Këta janë pa-raardhësit e mi e sot vështi-rë është të gjesh njerëz tëatillë. Nga e gjithë kjo, mo-sha rinore në logjikën isla-me, ka pozitë, përgjegjësidhe vlerë të posaçme kur di-het se Pejgamberi a.s. rën-dësi të madhe i kushtoi neveçanti rinisë, për çka edhethotë: Shfrytëzo pesë gjërapara pesë të tjerave:

1. Rininë para pleqërisë2. Shëndetin para sëmu-

ndjes;3. Pasurinë tënde para

varfërisë;4. Jetën para vdekjes dhe5. Kohën tënde të lirë

para punës

Rinia vetëm me Islaminparaqet diçka ndërsa pa tënuk është asgjë. Me të vër-tetë, rinia me Islam ështëdhënie, është mirësi dhepërparim, kurse pa të ështëhumbje dhe bela. Rinia ës-htë fuqi, të cilën Islami eshfrytëzon për ndërtimin etokës, kurse të tjerët mundta nënshtrojnë atë në zhduk-jen e njerëzimit. Shoqëritënjerëzore sot janë përplotme rini, por ajo rini është epadobishme, e humbur dhee degjeneruar. Ajo është riniqë ka humbur personalitetin

e saj, andaj i imiton të tjerëtsiç bëjnë majmunët. Ajo riniështë që ka humbur moraline saj, andaj është më afër ni-velit të shtazëve.

Një poet bashkëkohorëIranian Gejser Emin Pur nënjë libër të tij me titullin"Njerëzit dhe Librat" thotë:“Njerëzit janë si librat, disanga njerëzit botohen, disanga ato ribotohen, kursedisa nga ato fotokopjohen.Disa duhet mare shembull edisa jo, disa njerëz duhet lex-uar disa here për ti kuptuar,kurse disa njerëz nuk duhetlexuar duhet hedhur, disanga njerëzit janë libri që inevojiten të rinjve e disa ngato janë libri që i nevojiten tëmëdhenjve.”

Vallë në cilin grup tëkëtyre bëjmë pjesë?

Ti o i ri, a je ai për të ci-lin do t'i varim shpresattona? Apo ti je dhimbje qëedhe më tepër na i shton dh-imbjet?

Rini! Ju jeni shpresa qëzemrat tona janë të varurapër të... shpresa që e pretummeti. Ju jeni pasuria eummetit dhe fshehtësia eforcës së tij. Nëse doni tëdini të ardhmen se si do tëjetë shikoni se si janë të rin-jtë e sotëm. Nëse shikon vet-

veten me sinqeritet dhe tri-mëri ndoshta kjo gjë apo kjoshpresë do të shndërrohetnë dhimbje dhe hidhësi. E sido të ishte nëse vështronshokët tuaj? Madje si do tëishte sikur të vështroje gje-ndjen dhe realitetin e qindrae mijërave të rinjve? Unëkam shpresë që kjo dhimbjetë ngacmon zemrën tënde tëmirë dhe të kthejë shpresënpër veten tënde, madje edhepër ne dhe për ummetin Isl-am në përgjithësi sepse ai tytë pret. E pret kthimin tëndserioz për të ndërtuar qyte-tërimin e tij, për të kontri-buar në rilindjen e tij. E fat-keqësi e madhe është të pen-gohet shpresa dhe të piksetnga dhimbja e madhe porVëllezër! Sikur të betoheshanë Allahun se çdo i ri sadoqë është larg Allahut ka mi-rësi në të nuk do të kishagabuar edhe pse atë e kamundur botëkuptimi i ga-buar, jovigjilenca dhe epshi.E për këtë nuk ka argumentmë të fortë se lotët që i derd-hin shumë prej të rinjve pasiqë bien në mëkate dhe pi-këllimi që shprehin ata kurflasin për realitetin e tyre.Madje edhe pendimet dhezërat e tyre qe thonë: nakapni më shpejt para se tëbiem në greminë. Rini! Ze-mra e mbushur me këto të

këqija, duke kaluar prej një-rës në tjetrën, çfarë mund tëjetë ajo? Çfarë zemre ështëajo që fundoset në dëfrime,mendja e mpirë në epshe efeja e tij viktimë e mëkatevedhe kundërshtimeve, i mbyl-lur në burgun e epshit e nukdel në fushën e udhëzimit.

O peng i dynjasë, o rob iepshit deri kur kështu? Derikur? Deri kur të të befasojëvdekja e ti të jesh jovigjilent,apo duke ndërruar program-et e degjeneruara, apo dukekontaktuar me vajza të hu-aja. A dëshiron të vdesëshduke dëgjuar muzikë? Dukebërë kurvëri? A nuk e ke dë-gjuar rastin e mjekut i cilimat pulsin e të sëmurit dhepër një kohë u largua prej tësëmurit sepse pulsi i tij undal. Vëlla i ri, dashamiriim! A ke parë ndonjëherëapo së paku a ke dëgjuar nëbotën e ëndrrave për ndonjëzemër që flet? Po, ekzistonnjë gjë e tillë, ajo është ze-mra që të do, që flet dhendien dhimbje. Këto fjalë qëpo i lexon burojnë nga ze-mra. Janë fjalë të atij që tado të mirën. Unë jam ai qëta do të mirën kurse ti jenjeriu që të dua për hir tëAllahut. Ti je shpresa, ti jeardhmëria, ti je esenca e di-njitetit, ti je fidani i udhë-zimit. Ti je vëllai im, ti jemiku im, ti je shoku im, ti jedashamiri im e fjalët e miamos i merr si prozaike, as sipoezi sepse janë fjalë të zem-rës larg hipokrizisë, lajkave,lavdërimit të rrejshëm. Janëtë rrahurat e zemrës që eparaprijnë gjuhën dhe e lënënjeriun pa tekst. Pasha Alla-hun e Madhëruar sikur tëkisha në dorë udhëzimin doshpenzoja për ty. Mirëpounë sikur çdonjëri mund t'ibëj vetëm shkaqet duke thë-në ndonjë fjalë të bukur,duke këshilluar e duke tre-guar kahjen e rrugës së dre-jtë. Pra po të tregoj rrugën edrejtë nga zemra që ta do tëmirën por zemra jote adëgjon? HHaassaann BBaaffttiijjaarrii

Përse rinia?

1111 prill/maj 2007. EELLIIFFislamske novinegazetë islameEDUKATË

Një pyetje e shpejtë:Kush e zbuloi Ameri-kën?

Patjetër përgjigjja do tëishte: Pse a nuk e dinë, Kolo-mbi sigurisht. Studenti i mirëmund të dijë madje edhe his-torinë kur Kolombos mendoiqë ai kishte arritur në Indi dhepër këtë i quajti ata indianë.

Nëse pajisja me dituri tëthellë dhe zhvillimi i mend-imit kritik janë qëllimet e njësistemi edukimi, përgjigjja nëpyetjen rreth Kolumbi thek-son dështimin e mjerë të sis-temit edukativ sot në botënmuslimane në të dyja sferat,si të asaj të pajisjes me diturisi të zhvillimit të mendimitkritik. Sepse askush nukpyeti të qartën: Si mundet qëndonjërit t’i bëhet meritë përzbulimin e një toke që në atëkohë ishte e populluar?Kolumbi mund të ketë qenë ipari evropian që zbuloiAmerikën, por ai nuk ishtesigurisht njeriu i parë qëshkeli në Amerikë. Milionaburra dhe gra të tjerë kishinarritur atje dhe kishin jetuarme shekuj. Deklarimi përKolombin paraqet një bot-ëkuptim euro-centrik pormegjithatë paragjykimi kaloni pa ven re dhe i pagjykuar.

Ky nuk është fakti ivetëm i dyshimtë që shkollattona, kolegjet, librat shkol-lorë, dhe mësuesit tanë kanëqenë të kushtëzuar dhe ku-shtëzues. Në çdo fushë studi-mi, ata kanë anashkaluar“faktet”, idetë, vlerat, supoz-imet, perspektivat, shpjegim-et, “të vërtetat”, dhe parimetqë janë të dyshimta, sekula-re, dhe anti-Islame. Të gjithëduke besuar sinqerisht qëjanë duke i dhënë një shër-bim të madh edukimit.

Edukimi është një gjë emrekullueshme. Por, çfarë nëtë vërtetë po mësojmë ne? Nëshkencë, ne po i mësojmë stu-dentët tonë që të shikojnë uni-versin nga pikëpamja e njëpersoni i cili nuk e njeh Zotin.

““SSaa ee ssaa aarrgguummeennttee kkaa nnëëqqiieejj ee nnëë ttookkëë,, ttëë cciillëëtt ii sshhoo--

hhiinn,, ppoorr aattaa nnuukk ii vvëësshhttrroojjnnëëffaarree””.. (Kur’an, 12:105)

Një studim i duhur ishkencës mund të bëjë qënjë person të vlerësoj së ba-shku Fuqinë, Shkëlqesinë,dhe Madhështinë e Allahutsikur shihet në Krijimin e Tijdhe thjeshtësinë dhe kufizi-met e diturisë dhe mundë-sive të njeriut. Sot edukimijonë shkencor, në formën esaj më të mirë, jep pikërishtmesazh të kundërt. Ajo poashtu dështon në dhënien emundësisë studentëve tëndajnë opinionet shkencore

nga faktet e tyre. Le të shtro-jmë pyetjen: Në botën e gjerëmuslimane a ndodhet ndon-jë shkollë Islame shkencore,të diplomuarit e së cilës mu-nd të kundërshtojnë Teorinëe Evolucionit të Darvinit nërrafshin shkencorë? A po imësojmë fëmijët tanë që tëvendosin shkencën në ven-din e saj të duhur, për të njo-hur mangësitë e saj? A janëplotësisht të vetëdijshëm përparagjykimet kulturore qëshkenca dhe teknologjia sjellme to? A mundet t’i filtrojnëato para importimit të tekno-logjisë?

Një mjekë nuk do të kon-siderohej kompetent nësenuk do të dinte mangësitë emjekësisë dhe procedurat qëai ka përdorur. Një inxhinierdo të konsiderohej i pakuali-fikuar nëse nuk do t’i dintemangësitë e mjeteve të tij.Pse pra mësimet tona të shk-

encës nuk përfshijnë në disk-utim edhe kufizimet e saj?Sepse për një pikëpamje sek-ulare shkenca është mjetipërfundimtar: arbitri supremi të së vërtetës dhe mashtrim-it. Madje pa realizuar atë, ke-mi pranuar parafjalën kuedukimi shkencor i joniedhe e reflekton këtë.

Problemi nuk është ikufizuar vetëm në shkencëdhe teknologji. Më të mirët eMBA-s tonë kanë mësuar qëqëllimi i një biznesi është qëtë rris në maksimum profit-et, qëllimi i një tregu është tëkrijojë nevojën, dhe mënyra

më e duhur për të marrë ven-dime biznesi është nga anal-izat e çmim-interesit. Të gjit-ha këto janë aq të ngurta (tëpaprekshme) në sytë e tyredhe aq të dyshimta në realit-et sikurse edhe pohimi rrethKolombit. Të diplomuaritmë të mirë të Gazetarisë nukkanë model të ndryshëm përGazetari përveç asaj që para-qitet nga Perëndimi. Ata nukkanë definicion të tyre per-sonal të lajmeve, qëllim të ty-re për ta përmbledhur atë,apo standardet e tyre moraleqë do të rregullojnë propa-gandën e saj. Në Ekonomi nekemi mësuar që qeniet njerë-zore janë kafshë dobi-rritëseqë drejtohen nga Hierarkia eNevojave të Maslovit. Në më-simet tona të historisë, shoh-im ngjarje të rastësishme tëpa shoqëruara me njehsimmoral. Ne nuk i shohim lig-jet e Allahut që udhëheqin

ngritjen dhe rënien e kombe-ve. Në psikologji apo sociolo-gji, mjekësi apo inxhinieri,shkencë apo gjeografi është enjëjta gjë. Në fakt, shkolladhe kolegjet tona janë bërëagjencia kryesore për seku-larizmin e shoqërive Islame.Ata efektivisht kanë mësuarqë Islami është i papërshtat-shëm në të kuptuarit e kësajbote apo në zgjidhjen e prob-lemeve të saj. Shumë nga tëdiplomuarit e tyre krijojnënjë keqkuptim apo dyshimrreth besimit të tyre. Por ma-dje edhe kur janë muslimanëqë e praktikojnë rreptësishtIslamin, ata nuk janë ushtru-ar për të sfiduar dogmatsekulare që kanë integruarnë plan programin mësimortë tyre.

Për shekuj shoqëritë to-na; kultura dhe sistemi i edu-kimit ishin të lirë nga klasi-fikimi sekular/fetar. Shkollattona na mësuan të gjithalëndët e rëndësishme dukepërdorur një mënyrë të për-mbledhur natyrale. Sa kohëqë muslimanët ishin liderënë të gjitha lëndët shkencoresi në mjekësi, astronomi,dhe kimi nuk ishin zhvilluarparagjykimet e tyre sekulare.

Klasifikimi apo ndarja fil-loi në Perëndim gjatë “Rene-sancës” kur largoji paragjyki-met fetare – të cilat ishin bë-rë barrë – dhe gjetën një rru-gë më të shpejtë për zhvillimmaterial duke përdorur më-nyra jofetare apo sekulare.Revolucioni Industrial i dhaasaj shpejtësi. Rrjedhimishtkolonializmi solli ideologjinësekulare dhe religjionin ehumanizmit sekular edhe nëtokat muslimane.

Në këtë kohë, muslima-nët në disa fronte ishin nënjë pozitë më të ulët. Ato iuishin dorëzuar udhëheqjesintelektuale të Perëndimitdhe kishin dështuar të mba-nin ritmin me zhvillimet sh-kencore. Ata e gjetën veten etyre në një situatë jo-fituese.Nëse ata pranuan dhe mës-uan shkencat perëndimoreata do të mësonin gjithashtu

dogmat anti-Islame. Nëse dotë rrinin të izoluar, ata do tëmbeteshin mbrapa në shken-cë dhe zhvillimin material.

Si përgjigje, muslimanëtzhvilluan dy mënyra. Darul –Ulemat ruajtën diturinë dhevlerat Islame duke mbyllurhermetikisht vetveten kun-dër influencave perëndi-more. Për shkak të kësaj për-pjekje dituria Islame ka mbi-jetuar deri më sot. (Ku ka pa-sur tolerancë në këtë çështje– sikurse në disa shtete ara-be rezultati ishte në rreziknë karakterin Islam të tyrepa ndonjë përmirësim në ku-alitetin e edukimit.) Megjit-hatë, ata nuk janë të sigurtpër të pasur udhëheqje nëshumë hapësira të tjera tëshoqërisë. Ky rol ka shkuartek të diplomuarit në shkol-lat dhe kolegjet të stilit pe-rëndimor. Fatkeqësisht, këtoshkolla dhe programet e tyreushqejnë mënyra të të shik-uarit sekular të kësaj botedhe zgjidhjeve të problemevetë saj. Tensionet e krijuarnga të dy sistemet e kundërtdiametrikisht mund të shi-hen sot në çdo shtet musli-man.

Kjo ndarje duhet të për-fundojë. Nuk mund të ecimpërpara pa rregulluar eduki-min tonë. Nuk mund të kri-jojmë shoqëritë tona plotë-sisht Islame pa prodhuar qy-tetarë dhe udhëheqës të ed-ukuar të nevojshëm për njëshoqëri Islame. Tani ështëkoha të zhvillohen plan-prog-rame mësimore të integruaradhe të largohen paragjykim-et sekulare nga i gjithë eduk-imi ynë. Thjesht formimi imë shumë shkollave nukështë zgjidhja. Zhvillimi i in-stitucioneve edukative qëmund të mësojë çdo lëndë nëkontekstin e pastër Islamështë zgjidhja. Është një de-tyrë madhështore. Por pa tëne do të vazhdojmë të përha-pim injorancë në emër tëedukimit.

KKhhaalliidd BBaaiiggShqipëroi

Brunilda Brasha

Çfarë është gabim në sistemin tonë edukativ?

EELLIIFF islamske novinegazetë islame 12NE NË KOHË prill/maj 2007.

AHMED MUADH EL-HATIB

Harmonia e brendshmeështë çështje me shumë rë-ndësi në ndërtimin e shpirtitnjerëzor. Njeriu nuk pushonsë menduari për krijimin e tijtë brendshëm dhe të miratim-it të jashtëm të tërë kësaj. Në-se gjatë këtij procesi ndërto-hen bindje të thella të brend-shme, bartësit të tij ky ndër-tim edukativ i jep qëndruesh-mëri të nevojshme për rritjetë drejtë në pajtim me naty-rën e tij. Por, personat të cilëtgjatë jetës së tyre nuk janë sta-bil dhe lëvizin ndërmjet men-dimeve të ndryshme në tëshumtën e rasteve kanë ndër-tim të brendshme të çrregul-luar dhe joharmoni. Nëse per-soni i këtillë nuk vjen deri terezultati i caktuar, kjo mundtë shndërrohet në një lloj tëhipohondrisë, në të cilën ma-nifestohen skajshmëritë e joh-armonisë.

Disa ide bashkëkohore pa-raqesin shembuj të shthurjesdhe rrëmujës së shpirtit njerë-zor. Të gjitha këto bëhen mepretekst dhe në emër të obje-ktivitetit, të së vërtetës së lirëdhe në emër të gjurmimit per-manent për të vërtetën. Poashtu, kjo bëhet dhe me pret-ekst të emrave me famë, fry-tet e vetme të së cilës janë njëlloj i jolidhshmërisë shpirtë-rore të individëve në vorbul-lën e pashpresës dhe të reaks-ionit të vazhdueshëm, të cilati ndajnë të gjithë të pranish-mit dhe askujt nuk i japinkurrfarë dobi pozitive.

Gjërat bëhen shumë më tërrezikshme nëse kjo rrëmujëshpirtërore nga rastet dheshembujt individual dhe tëkufizuar masivizohet dhe sh-ndërrohet në lëvizje. Kjo te-më lidhet me kriterin sipas tëcilës njeriu vepron sipas vler-ësimit të vetvetes dhe të rapo-rtit të tij kundrejt të tjerëve.Kur’ani fisnik na tregon qartënë kriterin kryesor për vler-ësimin e të gjitha vlerave tëbrendshme dhe të jashtme,

ku thotë:““EE ss’’kkaa ddyysshhiimm ssee tteekk

AAllllaahhuu mmëë ii nnddeerrsshhmmii nnddëërr jjuuëësshhttëë aaii qqëë mmëë tteeppëërr ëësshhttëë rruuaa--jjttuurr””.. (El-Huxhurat, 13).

Vetëpranimi me anë të de-votshmërisë e pasuron jetënashtu që aty të ketë të mirapër çdo kënd, deri sa parimetqë e fokusojnë epërsinë e in-dividit, të bashkësisë a të int-eresit apo të egoizmit sjellinderi te shkatërrimi individualdhe ai i përbashkët. ...

Shumica e prirjeve nega-tive dhe armiqësore te fëmijëtparaqiten në ditët e para tëfëmijërisë së tyre si rezultat ipërvojave të tmerrshme që itrashëgojnë apo me të cilatballafaqohen. Te fëmijët të ci-lët janë trajtuar në mënyrë tëvrazhdë mbëltohen prirjekriminale, sepse ata me këtëmësojnë se tek njerëzit ka tëkeqe dhe të mirë. Ky faktështë tepër i madh për të kup-tuarit fëmijëror, për ç’arsyekëto prirje për të janë të tme-rrshme, nxisin tek ai pesimiz-ëm dhe vragë që nuk shëro-hen kurrë. Rreptësia apo par-

imësia është gjë e mirë dhe edomosdoshme në fushën eedukimit, deri sa vrazhdësianuk është aspak e përshtat-shme për fëmijën. Ndër vir-tytet negative të edukimit bënpjesë edhe privimi i fëmijësnga fëmijëria e tij dhe mosre-spektimi i moshës dhe botësfëmijërore. Ndër gabimet qëbëhen te edukimi i fëmijëveështë edhe frikësimi i fëmijëspër ndonjë gabim të tij se Zotido ta dënojë për këtë në zjarr!Është më e drejtë që fëmija tënxitet me atë se Zoti dhe Pej-gamberi i Tij do ta dojë, kurseduhet të largohet nga gënjesh-tra nëpërmjet nxitjes dhe për-shtatjes me të vërtetën dheme mbjelljen e madhësisë sëdashurisë së Allahut ndaj nje-rëzve të sinqertë, duke marrëshembuj nga jeta e të gjithëpejgamberëve. Kjo duhet tëvazhdohet deri sa vetëdija efëmijës nuk bëhet e aftë ta da-llojë të mirën nga e keqja, nëbazë të pikëpamjes fetare sikriter, si masë për këto dydukuri dhe t’i kuptojë konse-kuencat e tyre në këtë dhe në

botën tjetër.Ndër faktorët e rrezik-

shëm që e orientojnë njeriundhe harmoninë e tij të brend-shme bëjnë pjesë dimensionetshpirtërore të cilat janë tëmbjella në të dhe mënyra embjelljes së tyre. Hadithi nëtë cilin thotë Muhammedis.a.v.s.

“Jam dërguar që ta për-sosi moralin më të mirë.”(Ahmedi, Hakimi dhe Bejhe-kiu) shpjegon pozitën e mora-lit fisnik. Lavdërimi i Allahuttë madhërishëm për të Dërg-uarin e tij në të cilin thotë se““PPaa ddyysshhiimm ttii jjee mmee mmoorraall ttëëppëërrssoossuurr””, (El-Kalem, 4) qartëtregon se Pejgamberët kanëpjesëmarrje në çudi të mad-hërishme.

Ekzistojnë grupime të cak-tuara të cilat vetëm sa për sy efaqe thërrasin në moral, porato janë dyfytyrëshe dhe opor-tuniste sepse iu intereson ve-tëm interesi personal, sikursevjedhësi, i cili ka humburprenë e vet dhe fillon ta vajto-jë besnikërinë dhe këmbëng-uljen për të vërtetën në jetë.

Ekzistojnë edhe grupime tëtjera të cilat nuk kanë lidhjeme moralin, madje as nukthërrasin në moral, pos nërastet kur gjërat arrijnë “kufi-jtë e kuqë”, të cilat në vetebartin shkatërrimin e qartë.

Ata janë sikurse disa bas-hkësi që lejojnë të gjitha for-mat e çoroditjes, duke konsi-deruar se ky është veprim na-tyror, i cili nuk nxit probleme(BBC thekson informacioninse deri në vitin 2001 në botënga AIDS-i kanë vdekur 25milionë njerëz, kurse të së-murë nga kjo sëmundje janërreth 40 milionë). ...

Ekziston edhe lloji i tretë injerëzve të cilët i interesonetika lokale vetëm në suazazyrtare, ashtu që, sipas tyre,nuk ka asgjë të keqe që mjekutë pijë alkool në kafene, derisa i respekton rregullat spita-lore të cilat kërkojnë që alko-oli mund të konsumohet ve-tëm jashtë spitaleve, e jo gjatëorarit të punës, kurse askushnuk ka të drejtë të ketë lidhjeme jetën e tij private.

Edukimi islam plotësishtdallon nga të gjitha grupimete përmendura. Struktura eti-ke e bashkësisë në bazat e sajështë strukturë harmonike nëtë cilën nuk ka kundërthënie,stabilitetin dhe qëndruesh-mërinë e të cilit e përkrahintë gjithë anëtarët e bashkësi-së. Kjo strukturë etike mundtë pranojë lëshim të vogël oseindividual të kufizuar ose tëparaparë, por gjithashtu kon-sideron se sendërtimi i intere-save reale për bashkësinë dhelargimi i të gjitha pengesaveështë detyrë obligative (farz),e cila nuk guxon të shpërfil-let. Për shkak të të gjitha kë-tyre, struktura jonë etike ësh-të mjaft rigoroze kundrejt per-sonave të cilët dëshirojnë qët’i shpërfillin dhe t’i shkatër-rojnë ...

Thuajse nuk ekziston çës-htje e cila njëmend e dobësonmoralin, e shkatërron harmo-ninë e brendshme dhe nxitrënie psikike, sikur që këtë

Rrugët e edukimit Islam

Në kënd ngjasoj unë?Përcaktimi i përkatësisë

EELLIIFFislamske novinegazetë islame13 NE NË KOHËprill/maj 2007.

Nën kryesimin e mendi-mtarit, dijetarit dhe studiuesittë njohur Ebu Hasan En Ned-evi më 24.11.1984, u themeluazyrtarisht “Lidhja Botërore eLetërsisë Islame”.

Fillimisht ajo lindi si ide edisa mendimtarëve musli-manë nga vende të ndryshmetë botës, për të kaluar më pasnë takimet e tyre, në vitin1980 nga ku arritën në mar-rëveshjen për krijimin e njëkomisioni i cili do të vendostepër fushat që do të përfshintekjo lidhje si dhe gjithë përf-shirjen në të studiuesve nga tëgjitha vendet.

Pas një pune mjaft të vlerë-suar të komisionit organizatordhe mbas bisedave dhe kon-takteve të vazhdueshme të tijme mjaft prej personalitetevetë ndryshme u arrit në konklu-zion se ishin pjekur kushtetpër formimin e një instituci-oni që do të mbante mbi supete tij studimin dhe përçimin eletërsisë Islame në botë.

Qëllimet kryesore të kësajLidhje janë:

Njohja reciproke e letërsisëIslame nga të gjithë studiuesit,pavarësisht nga vendi prej tëcilit vinin dhe përfaqësonin.

Krijimi i një bashkëpuni-mi reciprok në mes të të gjithëstudiuesve në mënyrë që tëbashkohet fjala e tyre, gjë qëdo të çonte në forcimin e letër-sisë Islame në përballjen e sajme sfidat aktuale botërore.

Rivlerësimi i studimevehistorike dhe kulturore që ja-në përpjekur të deformojnëhistorinë dhe kulturën Islame.

Bashkëpunimi reciprokmes të gjithë studimeve dhekëmbimi i studimeve të tyre tëbëra në gjuhë të ndryshme,për të pasur një përfitim sa mëtë madh. Pasqyrim i veçorivetë përbashkëta të letërsisë Isla-me më atë botërore. Sqarimi içështjeve që s’kanë të bëjnëme kulturën dhe historinë Isl-ame dhe pasqyrimi me saktësiduke u mbështetur në origji-

nën e kësaj kulture. Ruajtja dhe mbrojtja e li-

risë së mendimit dhe të shpre-hurit deri në atë skaj ku nukpërplasen me parimet Islame.

Ruajtja e të drejtës së auto-rit dhe mundësia që duhet tujepet autorëve dhe studimevetë letërsisë dhe të historisë nëfushën e botimit dhe atë medi-atike.

Anëtarët e kësaj Lidhje ja-në nga vende të ndryshme Isl-ame (arabe dhe joarabe), dhepunojnë për ngritjen e letër-sisë Islame në vendin që meri-ton. Momentalisht Lidhja ope-ron në 11 shtete të ndryshmetë botës dhe ato janë: ArabiaSaudite që është edhe qendrakryesore, Egjipti, Maroku, Su-dani, Jemeni, Jordania, Kuv-ajti, Turqia, Bangladeshi, Paki-stani dhe India.

Duke pasur parasysh qël-limet e Lidhjes dhe njëkohë-sisht kontributin e Prof. Dr.Beqir Ismailit dhënë në këtëLidhje në fushën e letërsisëdhe të historisë për disa viteme radhë dhe meqë veprat etij tepër të vyera janë vlerësuarnga kritika botërore, LidhjaBotërore e Letërsisë Islame pa-ti nderin dhe mirësinë që taemëroj atë përfaqësues iLidhjes Botërore të LetërsisëIslame për Ballkanin.

Pasi Prof. Dr. Beqir Ismailii falënderoi pjesëmarrësit përbesimin që i dhanë mori fjalëndhe shpalli platformën e tij e

cila është: “Bashkëpunimi metë gjithë poetet dhe shkrimta-rët në Ballkan, përgatitja e ter-renit për hapjen e një zyre për-faqësie në Ballkan me qendërnë Kosovë, përkthimi i letër-sisë shqiptare në gjuhën arabedhe anasjelltas, nxirrja në bo-tim e një reviste. Gjithashtubashkëpunimi dhe njohja e po-etëve dhe shkrimtarëve të ndr-yshëm me homologët e tyrenëpër kongreset që do të zhvil-lojë kjo Lidhje nëpër botë”.

Të pranishmit e përkrahënplatformën që Prof. Dr. BeqirIsmaili paraqiti dhe të gjithëishin të një mendje që kjo gjëdo ta çoj edhe më përpara Lid-hjen Botërore të Letërsisë Isla-me.

Ky vlerësim që i bëhetProf. Dr. Beqir Ismailit ështënjëkohësisht nder dhe për Ko-sovën, pasi për të parën herënjë nga bijtë e saj të vyer, bë-het pjesëtar i një Lidhje të til-lë, ku bëjnë pjesë vetëm studi-ues dhe mendimtarë të shquartë botës Islame.

Pjesë nga kontributi i Pro-fesorit lexuesi mund ta shfleto-jë edhe në internet në web fa-qen www.kontribut.com.

Nuk na mbetet gjë tjetërveçse ti urojmë nga zemrastudiuesit, publicistit dhe his-torianit të njohur Prof. Dr.Beqir Ismailit punë të mbarëdhe suksese në detyrën e re.

Kajro më, 03.05.2007GGeennttjjaann MMaasshhaa

Beqir Ismaili emërohet përfaqësues i LidhjesBotërore të Letërsisë Islame për Ballkanin

BBeeqqiirr IIssmmaaiillii ddhhee GGeennttjjaann MMaasshhaa

mund ta nxisë kundërthëniandërmjet gjërave personaledhe publike. Etika shoqëroreështë parim të cilin të gjithëne duhet ta bartim, por derisaekziston jazi ndërmjet pari-meve tona etike dhe të mirës-jelljes praktike, do të mbetenplasaritje të mëdha dhe hapë-sirë të probleme të vazhdue-shme.

Kufijtë e bontonit po për-hapen në të gjitha drejtimet.Deri sa i gjejmë disa bashkësiqë kanë kujdes në fijet tjera tëcilat i lidhin me bontonin, siminimum për ruajtjen e lid-hjeve që i lidhin me përkatës-inë e tyre njerëzore, Islamimbjell në shpirtin e individitrespektimin e parimeve etike.Por, ekziston çështje e rrezik-shme në të cilën duhet të ke-mi kujdes. Etika e një musli-mani në disa fusha të rëndë-sishme vendimtare, sikursekëmbëngulësia në fushën ekërkimeve dhe leximit, si du-ket, është venitur në kraha-sim me kërkesën e parimeveislame dhe në krahasim mepopujt tjerë të cilët kanë qenënë fund, pas së cilës mjaftkanë përparuar në këto fu-sha. Simboli i përsosurisë nëtë cilin gjithnjë japim shenjëështë “Allahu e do kur dikushnga ju e punon një punë të ca-ktuar që ta përsosi”, thuajsenuk është i pranishëm nëmesin tonë. Koha e çmuesh-me, me të cilën Allahu përbe-tohet në suren El-Asr është la-rg nivelit të kërkuar apo tëdëshiruar, qoftë kjo në aspekttë respektimit, të shfrytëzim-it, të ruajtjes apo të ekzekuti-mit të të drejtave dhe detyri-meve të tij. Çarje të tmerr-shme e kanë goditur umetinmuslimanë në këtë fushë, ku-rse gjurmët e këtyre çarjeve ekonflikteve çdo ditë janë mëtë mëdha. Nëse vetëdija përekzistimin apo pranimin e cil-itdo problem është hapi i parëdrejt zgjidhjes së tij, atëherënuk ka dyshim se ka nevojë tëjapim shumë më tepër anga-zhim se sa atë që jemi duke edhënë. Nëse përsosuria e pu-nëve në nivele më të ulëta en-de zvarritet, ç’mund të kërko-het nga nivelet më të larta?Nuk ka dyshim se mbëltimi ietikës së përsosurisë së punë-ve nuk është gjë e thjeshtë,por kjo është hap i domosdo-shëm që kërkon durim tëmadh. Kjo çështje nuk është e

kufizuar, sepse jemi sëmurëme përsosje të dobët të pu-nëve në nivel të individit, tëbashkësive, e madje edhe nënivel të shteteve dhe popujve.

Nëse humbja e ndjenjës,zhdukja e besimit dhe shman-gia e detyrimeve e të gjithëpopujve është manifestim ithellë i cilësive të individëvetë cilat do të duhej t’i japinforcë, atëherë kjo nuk do tëthotë se aty zhduket përgje-gjësia individuale e cila shu-më mirë e kupton raportinndërmjet prapambetjes së pë-rbashkët dhe lëshimeve indiv-iduale. Mbi ne është të mbjel-lim strukturë të thellë etike,ndikimi i së cilës - përkundërpengesave ekzistuese - do tëjetë më i madh se sa fushatarrënuese. Pikërisht kjo ështëesenca e punës së ripërtëritës-ve (muxhedidëve) dhe mision-arëve (daive) te të cilët endegjendet një pjesë e së mirës, ecila përhapet, kultivohet dhezhvillohet, dhe e cila vazhdi-misht do ta ngadhënjejë dheshkatërrojë të keqen.

Nga gjërat që e shkatërro-jnë strukturën etike dhe japinshenjë të moskuptimit të lid-hjes ndërmjet prapambetjes sëpërbashkët dhe gjurmëve tëangazhimit individualist nërrugën e ndalimit dhe pengi-mit të përparimit të kësaj pra-pambetjeje, është veprimi iindividëve të cilët kur fëmijathënë diçka vihet në vend tëmbrojtësve të tij, duke refuzu-ar çdo qortim të mundshëm,duke u arsyetuar se këtë vepërtë keqe e ka bërë fëmija i fqin-jëve apo motra e mjerë jo epranishme. Ata me këtë vepr-im në thellësitë e fëmijëve tëtyre mbëltojnë bindjen se shp-ëtimi qëndron tërësisht në gë-njeshtër, duke e mësuar fëmi-jën në izolim dhe egoizëm, de-ri sa akuzohet i pafajshmi qëtë shpëtohet fajtori!

Nuk duhet bazuar nëasnjë gjësend i cili nuk ështëprovuar më herët. Mbështetjanë bonton, i cili nuk është pr-ovuar më herët, është sikurndërtesa shtyllat drunore e tëcilit i ka pushtuar dhe ka fil-luar t’i hajë krimbi. Veprat emira janë pjesë përbërëse tëbesimit, kurse ushqimi teorikpa ekzistimin e praktikës mu-nd t’i shkatërrojë parimet etërësishme.

Shqipëroi: Nexhat Ibrahimi

EELLIIFF islamske novinegazetë islame 14GJURMIME prill/maj 2007.

NGA DR. FETI MEHDIU

Kamusu-l- a lam apo DDiiccttiioonnaaiirreeuunniivveerrsseell DD`̀ HHiissttooiirree eett ddeeGGeeooggrraapphhiiee ppaarr CCHH.. SSaammyy BBeeyyFFeeaasscchheerryy,, është vepra më volumi-noze e Sami Frashërit. Përbëhetnga gjashtë vëllime të formatit30x21 cm dhe i ka 4830 faqe. Kjovepër është shkruar në osmanisht,gjegjësisht në gjuhën turke me alfa-betin arab, i cili alphabet është për-dorur në sulltanatin Osman dhe pasrënies së sulltanatit deri në vitin1928.

Vepra Kamusu-l-a lam është botuarndërmjet viteve 1889-1898, në Stam-boll. Botuesi ishte një ermen i quajturMihran, i cili kishte një shtypshkron-jën e vet dhe i cili ka botuar edhe disavepra tjera të Samiut. Me sa dihet derime tash kjo është vepër unikat në lit-eraturën botërore. Nga nëntitulli iveprës: Tarih ve cografya lugatini vetabir esable kafe-i esma hasayicamidir, kuptohet se në këtë vepërstudjuesi gjen shenime të ndryshme singa fusha e histories ashtu edhe për-shkrime gjeografike, por edhe shën-ime për personalitete të shquara nëgfushë të histories, letërsisë, shkencëse kulturës botërore në përgjithësi.

KKoommbbëëssiiaa,, ggjjuuhhaa ddhhee ppëërrkkaattëëssiiaaffeettaarree

Malazezët janë të etnitetit sllavme kombësi serbe. Mirëpo për kahzhvillimi trupor madje edhe përkah disa tradita dhe cilësi, mëshumë kanë ngjashmëri me shqip-tarët. Kur në fund të shekullit tështatë të erës së re sllavë erdhën nëkëto anë dhe u vendosën këtu, ter-ritori që nga gjiu i Selanikut ePrevezës deri në afërsi të Trieshtësquhej Iliri. Pas ardhjes së tyre, pasiqë ishin shumë, nuk mundën t ubëjnë ballë, kështu që një pjesë ushpërnda. Edhe pse gjurmët flasinpër ardhjen e tyre në Shqipërinë esotme, rregullisht mbeti edhe njëpjesë e madhe dhe u përzie me pop-ullatën e porsaardhur.

Malazezët e sotëm dhe serbët nukkanë ndryshim nga boshnjakët përkah kombësia, flasin një gjuhë. Nërast nevoje janë të guximshëm dheluftëtarë. Të gjithë i takojnë rititortodoks. Ka shumë banorë të kom-bësisë shqiptare, kurse për kahpërkatësia fetare janë myslimanë.

Sidomos popullsia e Ulqinit është etëra shqiptarë dhe mysliman.Letërsinë e kanë të përbashkët meatë serbe dhe të gjithë ortodoksëtsllavë gjuhët e tyre i shkruajnë meqirilicë.

MMëënnyyrraa ee qqeevveerriissjjeess,, ppootteenncciiaalliiffiinnaanncciiaarr ddhhee uusshhttaarraakk

Mali i Zi e fitoi pavarësinë pas Ko-ngresit të Berlinit Qeveriset në formëtë një principate. Qeverisja e venditështë vendosur në baza trashëgimtaredhe kalon te fëmija më i madh.Petroviq Njegoshi është njëri prejfamiljes princore.

Princi cakton një komision min-istror, i cili përbëhet prej pesë anë-tarësh. Personalisht kryeson njëkëshill të quajtur senat. Administri-mi qeveritar-juridik është i thjeshtë,por me ligje dhe organizim shumë tëfortë. Shteti ndahet në 15 nahije.Çdo nahije ndahet në disa bajraqe,kurse çdo bajrak(kapedani) përfshinnga disa çeta. Me sa kuptohet qev-erisja ushtrohet në dy mënyrë: në atëushtarake dhe atë policore. Drejtorëte nahijeve kryejnë detyrën e koman-dantit, të nëpunësit civil si edhe tëatij juridik. Çdo malazez prej moshës15 vjeçare deri në 60 vjet ështëushtar. Në rast lufte të gjithë gjendennë krye të ushtrisë si komandantë,madje edhe ata që jetojnë jasht ven-dit rekrutohen menjëherë. Në këtëmënyrë mund të dalin 36.000ushtarë.

Të ardhurat vjetore janë 600.000florinj që bëjnë afro 60.000 liraosmane. Një e gjashta pjesë e këtyreshkon për nevojat speciale të princit.Nga Kotorri për Cetinë shkon njërrugë qereje (xhade) dhe bëhen përp-jekje që me ndihmën e të ardhurave tëpërgjithshme të ndërtohen rrugë qer-reje që do të lidhin edhe qytetet tjerë.Është rritur nevoja për korresponde-ncë, prandaj edhe sistemit të infor-mimimit i kushtohet rëndësi emadhe. Në Cetinë gjendet edhe njështypshkronjë ku botohet edhe njëgazetë.

Shpenzimet vjetore kapin shumënprej 5.000.000(pesë milion).

NNddaarrjjaa aaddmmiinniissttrraattiivvee,, vveennddeett ee bbaannuuaarraa

Ndarja e Malit të Zi në 15 nahije,emrat e tyre, sipërfaqja dhe popullsiaduket si vijon:

Sipas kësaj tabele popullsia e Malittë Zi dele se janë 72.000 banorë,mirëpo në shumë statistika të tjera nukarrin as në 236.000, e sipas disa shen-imeve tjera nuk ka mëhumë se 200.000banorë. Rezidenca është në qytetin meemrin Cetinje. Malin e Zi e përbëjnëedhe disa kasaba që iu dhanë pas mar-rëveshjeve në Kongresin e Berlinit.

Kasabat apo fshatrat që kanë mëshumë se 1.000 banorë janë:

Podgorica 4000Ulqini 2000Kollashini 1500Njegushi 1200Shpuza 1000Nikshiqi 3000Bari (Tivari) 1500Cetina 1200Danillovgradi 1000

GGjjeennddjjaa hhiissttoorriikkeeMali i Zi në kohë të lashta ishte Iliri

e pastaj u quajt edhe Epir i Ri.Në shekullin e shtatë, në kohën e

perandorit Herakli, kur këto anë u ban-uan me sllavë, edhe Mali i Zi atëdhesoinjë pjesë të këtij territori, dhe me kohëu përzien dhe u shkrinë me popullatëne vjetër që gjendej në këto vise. Njëpjesë e serbëve pas betejës së Kosovës ushpërnanë dhe pasi menduan se Mali iZi mund të jetë vendstrehim i mirë,kaluan atje. Në ato kohëra, në shekullinXIV Mali i Zi ishte nën republikën eVenedikut, pastaj në shekullin XV hynnë kuadër të shtetit Osman.

Porta e Lartë e ngarkoi parinë e ma-lit të Zi me një tatim simbolik. AtëherëMali i Zi gjendej në vilajetin e Shkodrës,në kazan e Mirditës. Në vitin 1516 JorgiCërnojeviq, njëri nga princat e malit tëZi dha dorëheqje dhe udhëheqja u lanë duar të Mitropolitanisë. Prej asaj ko-he Mali i Zi konsiderohet si një metro-politani që qeveriset nga Vlladika. Dukefilluar nga viti 1697 sistemi i lladikëve imbet familjes Nikoq.

Nga këta lladikë, qeverisja e të cilëvezgjati prej vitit 1782 cderi me 1830, Pe-tri i I vuri dhe zbatoi një varg masash tëorganizative. Ky e shpëtoi Malin e Zinga hajdutët dhe disa trazira të tjera qëndodhnin deri atëherë. Pas kësaj, pasPetrit II, e 1851 Danillo, i cili u bë lla-dikë, duke lënë uniformën dhe shër-bimin mitropolitanik vetë mori titullin“kinez”, d.m.th. princ.

Ky kërkoi ta njohë Evropa dhe nëvitin 1860 u vra.

Princ Nikolla, i cili tani është në pu-shtet, u bë udhëheqës i shtetit. Në vitin1862-1863, për një kohë të gjatë luftoikundër qeverisë Osmane por nuk fitoiasgjë. Në vitin 1876 mori pjesë në krye-ngritjen e Hercegovinës. Bashkë me Se-rbinë i shpallën luftë edhe shtetit të ciliti takonin (sulltanatit Osman, vr. E përk-thyesit) dhe përsëri humbi.

Në vitin 1877 shfrytëzoi rastin eshpalljes së luftës nga ana e Rusisë dheprapë u hodh në luftë. Këtë herë u mu-nd definitivisht. Mirëpo Kongresi iBerlinit kësaj principate të vogël i dhatoka dhe i pranoi pavarësinë e plotë.

(vijon)

Mali i Zi në Kamusu-l-a lam tëSami Frashërit (III)

NN aa hh ii jj ee tt ee ss hh tt uu aa rr aa

EEmmrrii KKmm..kkaattrroorr NNuummrrii ii bbaannoorrëëvveeBanjani-Budini 568 10.000Nikshiq, Duga Piva 537 10.000Piva 712 16.000Drubnjak dhe Pira 674 12.000Kolashin, Saranxha 432 6.000Podgorica, Shpuza 379 22.000Kranja, Bar, Ulqin 376 16.000GG jj ii tt hh ss ee jj tt 33777788 9922..000000 PPëërr ttëë ddyyjjaa nnaahhiittëë 88447755 227722..000000

NN aa hh ii jj ee tt ee vv jj ee tt rr aa

EEmmrrii KKmm..kkaattrroorr NNuummrrii ii bbaannoorrëëvveeKatunska 1187 48.000Aruniça 209 15.000Reka 207 18.000Leshanska 132 10.000Bjelopavliq 570 24.000Piperska 945 27.500Moraçka 915 18.500Vasojeviqka 532 18.000GG jj ii tt hh ss ee jj tt 44669977 118800..000000

EELLIIFFislamske novinegazetë islame15 VËSHTRIMprill/maj 2007.

Në organizimin e Meshi-hatit të Bashkësisë Islame nëKroaci, më 28 dhe 29.04.2007., në qytetin Malinska, nëishullin Krk, u mbajt Konf-erenca II e Rinisë muslimanetë Kroacisë, në të cilën prez-antuan rreth 150 pjesëmarrës,nga të gjithë mexhliset eKroacisë.

Temat të cilat u trajtuangjatë 2 ditëve ishin: Zgjedhja etë rinjve në organet e Bashkë-sisë Islame, Aktivitetet dhe or-ganizimet e rinisë pranë me-xhliseve, Gjendja e hapësiravepër aktivitetet e rinisë, Proble-mi i njoftimit mes vete të rin-isë muslimane (martesa), Zgji-dhja e problemit të papunë-sisë së të rinjve muslimanë,Marrëdhëniet e të rinjve meshoqatat nacionale, politike,kulturore e humanitare, etj.

Me ftesën e Klubit të rin-

isë muslimane pranë Mexhli-sit të Bashkësisë Islame të Du-brovnikut dhe me lejen e orga-nizatorit të Meshihatit të Ba-shkësisë Islame në Republi-kën e Kroacisë, në konferencëprezantoi edhe prof. Suad ef.Ukoshata, Imam nga Ulqini, icili mori pjesë aktive si mysa-fir në këtë konferencë, meç’rast në emër të BashkësisëIslame në Mal të Zi dhe reisitRifat ef. Fejziqit falënderoi or-ganizatorin për një aktivitetkaq madhështorë dhe në em-ër të kësaj Bashkësie i dhuroimuftiut Shefko ef. Omerba-shiqit një dhuratë modeste.

Në këtë konferencë ushpaluan informata se në Ku-vendin e Bashkësisë Islame tëKroacisë janë 6 të rinj apo30% ndërsa në Meshihat 3 tërinj apo 25%, se në Kroaci ek-zistojnë xhemate në këto qyt-

ete: Zagreb, Dubrovnik, Split,Rijeka, Llabin, Pulla, Poreç,Umag, Karllovac, Sisak, Vara-zhdin, Sllavonski Brod, Osi-jek, Vinkovci dhe Gunja. Për-fundimet e kësaj konferenceishin që deri në konferencën eardhshme të bëhet regjistrimii të gjithë afaristëve muslima-në në Kroaci (secili mexhlisafaristët e vet) të cilëve i nevo-

jiten punëtorë, në mënyrë qëtë rinjtë muslimanë të kenëinformata se ku të drejtohen,që të formohet Organizata e tërinjve në nivel të shtetit menga 1-2 përfaqësues nga secilimexhlis, tubimi i të dhënavepër të gjithë muslimanët meinvaliditet me qëllim të pun-ësimit ose ndihmesës së tyresi edhe ajo që konferenca e ar-

dhshme të mbahet në Brij-une. Për të gjitha këto do tëhapet një web-site i veçantë,përmes së cilës të gjithë të rin-jtë do kenë mundësi që akti-visht të inkuadrohen në vepri-mtarinë e Bashkësisë Islamedhe muslimanëve në përgjith-ësi (në Kroaci).

Me ligjëratat e tija frymëz-uese, tubimin e freskoi edhehfz. Sulejman Bugari, si edhekori Arabeske nga Zagrebidhe kori nga mexhlisi Rijeka,të cilët kënduan disa ilahi.

Një organizim i tillë s’domend se do ishte e nevojshmetë gjallëronte edhe në Mal tëZi, sepse, siç vuri re muftiuShefko ef. Omerbashiq, “ras-tet ekstreme te rinia sa vijnë elajmërohen për shkak të pasi-vitetit në punën e BashkësisëIslame me rininë, si nevojë ekohës”. Suad Ukoshata

Jo shumë kohë më parë në rrethine disa intelektualëve përciptazi u për-mend një çështje e cila, për mendimintim, u deshtë që të diskutohet më nëdetaje që të ngelë në nivel të një çësht-jeje e jo të bëhet problem. Mendoj qëtani kemi të bëjmë me një problem.Fjala është për librin `Dy Ftyrat e Isla-mit' të Stephen Schwartz. Kësaj i ndi-hmoji edhe debati Kadare – Qosja, kunë një rast Stefani i Famshëm dha njëintervistë në një ndër kanalet të tele-vizorit shqiptar dhe sulmoi Kadarenëi cili po sulmonte Islamin dhe mbrojtiQosën i cili po mbronte Islamin. Ste-fani u bë i njohur edhe tek shqiptarëttë cilët me vrull u ngutën të blejnë lib-rin e tij tashmë të famshëm `Dy Fty-rat e Islamit'.

Them se është një problem, e këtëe patën rastin ta kuptojnë të gjithë atatë cilët e njohin gjuhën boshnjake dhee lexuan librin të përkthyer në atë gju-hë pak kohë më parë. Edhe pse përk-thyesit ishin Enes Kariq dhe Reshid

Hafizoviq, dy personalitete të shquaranë Bosnje, libri nuk ngeli pa u kri-tikuar dhe atë me arsyetim të plotë.

Pa dashur që t'u mërzis me detajenga libri për të argumentuar këtë, se-pse detaje të tilla janë aq të shumtadhe do të duhej që i gjithë libri tëkomentohej, rekomandoj që të gjithëata që posedojnë librin të lexojnë mevëmendje kapitullin VIII (kreu VIII)Kolonializmi Fetar – Vehabizmi dheIslami amerikan, ku autori në mënyrëperfide i futi në një kosh (të rreziksh-mit) vehabitë, vllazninë muslimane(vëllezërit musliman), Al-Kaiden, Sad-am Hysejnin, myftinjtë dhe dijetarët evendeve të ndryshme nga Bota Isla-me, Jusuf el-Kardavin, të gjitha, amatë gjitha fondacionet, shoqatat, organ-izatat, mexhliset, xhematët Islame nëAmerikë.

Aty futi dhe Hamasin, WAMYn,RABITAn, Organizatën e Konferenc-ës Islame, Imamët e Nju Jorkut, hanx-hinjtë nga Evropa, Azia, Afrika, e Am-

erika e Veriut, profesorët e universite-tit Al Azhar dhe mos të harrojmë Osa-ma bin Laden dhe bashkëpunëtorët etij si ata nga Fondacioni Muvafak (Mu-wafaq) që veproi edhe në Bosnjë dheShqipëri (unë personalisht kam pasfatin e mirë apo të keq të punojë mekëtë fondacion gjithë vitin 1996) ...dhe, imagjinoni, edhe Tablig Xhema-ti. Të gjithë këta i futi në një kosh, ter-rorist, vehabij, armiq të Islamit tëvërtetë dhe të Izraelit.

Mos ta komentojmë këtë më gjerë,lexoni këtë kapitull me vëmendje se-pse e gjithë kjo gjendet nga faqja 208deri në faqen 235. Kur të mbyllni lib-rin kthejuni fillimit të tij. Lexojeni tit-ullin, jo mbrapsht, siç tha njëri, për tëparë në hije fjalën Israwil, por lexoniashtu siç është shkruar Dy Ftyrat e Isl-amit, e që do të thotë Islami paska dyfytyra, Islami qenka dyfytyrësh, hipo-kritë, paqe dhe terror në të njëjtën ko-hë. Mjafton kjo të na lejë të mendojmëpak më thellë.

Duhet ta kuptojmë njëherë e përg-jithmonë se ndasitë tona janë në shër-bim vetëm të atyre që nuk na e duantë mirën prandaj është përtej çdo log-jike që të kënaqemi dhe të mburremime ata që kinse po e mbrojnë Islamine në realitet ata vetëm na dëmtojnëdhe na ndajnë edhe më shumë.

OOmmeerr KKaajjoosshhaajj

Dyfytyrësia e autorit të librit“Dy Ftyrat e Islamit”

Lajm

Konferenca e dytë e rinisë muslimanetë Kroacisë

EELLIIFF april/maj 2007.islamske novinegazetë islame 16IZ VJERSKOG žIVOTA

Dvadesetog aprila 2007.godine Odbor IZ-e Bijelo Po-lje posjetila je visoka dele-gacija IZ-e Turske u cilju us-postavljanja tješnje saradnjeIslamske zajednice u CrnojGori sa Islamskom zajedni-com u Turskoj. Delegacijusu sačinjavali RRuussttuu IInnaann,zamjenik reisa Islamskezajednice u Turskoj, i MMeehh--mmeett PPaammuukk, predsjednikvakufa u Islamskoj zajedniciTurske.

Tokom boravka u Bije-lom Polju posjetili su ostatkeHajdar-pašine džamije u Ra-dulićima (izgrađena krajemXVII i početkom XVIII vije-ka, a porušena 1943. godi-ne), zatim Ćor-pašinu džem-iju u Ivanju koja je u fazi izg-radnje na temeljima staredžamije, objekat džamije uGubavču koja je u izgradnji,gasalhanu u Rasovu i u Ćuk-ovcu.

Nakon posjete džamiji u

Radulićima, Mehmet Pamukje odao priznanje muslimani-ma ovog kraja koji su i poredsvih teškoća koje je vrijemenosilo u XX stoljeću ostali naovim prostorima i nastavilida žive i grade svoj život naosnovnim temeljima islama.Kroz izgradnju infrastruktu-re treba izgrađivati i ljudskekapacitete sa posebnim nagl-askom na mlade, istakao jePamuk.

Rustu Inan je naglasio bi-tnost rada za islam i strategi-jskog djelovanja u budućemperiodu.

- Veoma sam zadovoljanovim što sam vidio u BijelomPolju, a posebno mi je dragošto vidim mlade ljude koji br-inu o islamu što je jedan odpreduslova opstanka islama -istakao je Rustu.

Obilasku se pridružio ipredsjednik Opštine BijeloPolje, gg--ddiinn TTaarrzzaann MMiillooššeevv--iićć, koji je naglasio da postoji

kvalitetna saradnja OdboraIZ-e Bijelo Polje sa organimalokalne samouprave i zajed-ničkih napora da se unaprije-di vjerska tolerancija u opšti-ni.

Delegaciju Odbora IZ-eBijelo Polje predvodio jepredsjednik Odbora IZ-e, pprr--ooff.. MMiitthhaatt BBaahhoovviićć.

- Poznavanje evropske re-gulative u oblasti vjerskih i

manjinskih prava je jako važ-no za muslimane ovog krajajer se Crna Gora nalazi naputu evro-atlanskih integrac-ija - istakao je Bahović.

Prije Bijelog Polja, dele-gacija je bila u dvodnevnojposjeti Odboru IZ-e Rožaja aposjetu je nastavila u Barugdje su takođe obavljeni kon-struktivni razgovori.

Posjetu turske delegacije

Crnoj Gori predvodio jeglavni imam Rožaja, EErrnnaaddeeff.. RRaammoovviićć.

Nijaz Mušović

U vrijeme korišćenja jedn-og od vikenda zijaretio samroditelje koji žive u Nikšiću od1950.god., naseljavajući se izrodnog Plava, idući “trbuhomza kruhom”. Tako, obilazećigrad u kojem sam rođen, inte-resovanje sam zadržao na akt-ivnostima Islamske zajedniceCrne Gore, pod čijim okriljemdjeluje i radi džema’at u Nik-šiću, kojeg od prije dvije go-dine predvodi imam Edin ef.Agović.

Uživao sam u ljepoti i ra-skoši, kao i preduzetim aktiv-nostima na uređenju gradskogpodručja, grada u kojem samrođen, upravo u Grudskoj m-ahali, u kojoj se i nalazi HHaaddžžii--IIssmmaaiilloovvaa--ddžžaammiijjaa, a koji samsticajem okolnosti napustio1984.god. nastavljajući svojeradne aktivnosti u Baru.

Tokom prošlog ramazanaupoznao sam se sa predstav-nicima ovog malog, ali vri-jednog džema’ata. Tada samupoznat o aktivnostima dže-ma’ata i problemima s kojimase najčešće susrijeću. Postavlj-enjem imama Edina ef. Ago-vića, Hadži-Ismailova-džamijau Nikšiću zaživjela je i obnovi-la svoj rad. Organizacijomdžuma i teravijskih namazauvećan je broj džematlija saovih prostora kao i organizaci-ja mektebske nastave. To jeočit primjer kako SvevišnjiGospodar nagrađuje našudjecu znanjem neovisno odtoga što njihovi uslovi za radnijesu ni približni njihovimvršnjacima u brojnim drugimdžematima.

Tokom prošle godine izvr-šena je adaptacija unutrašnjeg

prostora džamije u Grudskojmahali, koja je pod zaštitomdržave i kao kulturno-istorijs-ki spomenik krasi ovaj pros-tor. Takođe, privode se kraju iradovi na zaštitnoj ogradidžamijskog dvorišta.

Ovom prilikom pozivamnašu braću da pomognemoaktivnosti ovog, po brojnosti,malog, ali izuzetno vrijednogdžema’ata, koji svojim posto-janjem daje podstrek opsta-nku muslimana na ovom pros-toru.

““KKaaddaa ččoovvjjeekk uummrree,, pprreess--ttaajjuu nnjjeeggoovvaa ddjjeellaa,, oossiimm uu ttrriisslluuččaajjaa:: aakkoo ssttaavvii (uuvvaakkuuffii) ttrr--aajjnnuu ssaaddaakkuu,, aakkoo oossttaavvii zznnaann--jjee,, kkoojjiimm ssee ddrruuggii kkoorriissttii ii aakkoooossttaavvii ddoobbrroo ddiijjeettee kkoojjee ććee zzaannjjeeggaa ddoovvuu ččiinniittii”” (Muslim).

Ismet I. Medunjanin

Nastavak adaptiranja Hadži-Ismailove džamije u Nikšiću

Osnovan edukativnicentar udžematuKanje

Na inicijativu hadžiHasan ef. Bošnjaka,imama u Kanjama (BijeloPolje), osnovan je eduka-tivni centar po uzoru nacentar koji već skoro polagodine postoji u džematuSutivan.

Hasan ef. Bošnjak jeuvakufio četiri kompjuterasa svom pratećom opre-mom, kao i metalnu kapijuza mezarje u Kanjama.

U edukativnom centrudjeca imaju mogućnost dastiču znanje iz oblasti vjer-skih i društvenih pred-meta.

DDoommaaććiinnii uurruuččuujjuu ppookklloonn uuvvaažžeenniimm ggoossttiimmaa

Delegacija IZ-e Turske posjetila OIZ-e Bijelo Polje

EELLIIFFapril/maj 2007.islamske novine

gazetë islame17 IZ VJERSKOG žIVOTA

OODDBBOORR IISSLLAAMMSSKKEE ZZAAJJEEDDNNIICCEE BBIIJJEELLOO PPOOLLJJEE

Odbor Islamske zajednice Bijelo Polje, shodno Odluci broj 60/07 od raspisuje

KONKURS

za radno mjesto Šefa vjersko-prosvjetne službe pri Odboru IZ-e Bijelo Polje.

Pored opštih uslova kandidat treba da ispunjava i sljedeće:Završen fakultet islamskih nauka;Da nema smetnji za postavljanje od strane Mešihata IZ-e u Crnoj Gori.

Uz prijavu dostaviti:Kratku biografiju (ne više od dvije kucane strane A4 formata);Dokaz o stručnoj spremi (original ili ovjerena fotokopija diplome/prevod);Saglasnost o premještaju od Rijaseta BiH, Mešihata IZ-e u Crnoj Gori ili MešihataIZ-e Sandžaka (ukoliko je u radnom odnosu);Preporuke od relevantnih islamskih institucija.

Napomena:Prednost imaju kandidati koji su familijarni i sa radnim iskustvom.Kandidati koji uđu u uži izbor biće pozvani na razgovor.Konkurs traje do 10.05.2007. god.

Sve prijave slati na adresu:Odbor Islamske zajednice Bijelo Polje

ul. Šukrije Međedovića bb84000 Bijelo Polje

Kontakti za detaljnije informacije:tel/fax: +381 (0) 84 431 067

e-mail: oizbp@yahoo.com

U Tirani je, u hoteleu ''Ti-rana internacional'', 20-21. ap-rila 2007. godine, u organi-zaciji Islamske zajednice Al-banije i Turske Fondacije ''SE-MA'', održan međunarodnisimpozijum pod nazivom''Univerzalna milost i ljubavprema Božijem Poslaniku Mu-hammedu s.a.v.s.''.

Simpozijum je otvorio Se-lim ef. Muča, muftija Albanije,koji je u pozdravnom govorunaglasio važnost održavanjasimpozijuma koji se prvi putorganizuje u ovom sastavu uAlbaniji, a kojem prisutvujupoznate vjerske i naučno-kul-turne ličnosti, univerzitetskiprofesori iz Turske, Egipta,Amerike, Kosova, Makedon-ije, Albanije.

- Čini mi čast i posebnozadovoljstvo da vas u imeIslamske zajednice Albanije isvoje lično selamim-pozdrav-

im, i da Vam poželim lijep iugodan boravak u Tirani -kazao je muftija Selim ef.Muča.

Na simpozijumu su učestv-ovali dr Ferdinand Džaferi(Albanija), prof. Dr Feti Meh-diu (Priština), prof. dr Abdul-halim Muhammed Uveys (El-Azhar, Egipat), prof. dr DavudAjduz (Turska), dr RichardKelleher (Čikago, SAD) i mu-ftija Tirane, H. Šaban Saliaj.

U ime Islamske zajedniceCrne Gore prisustvovali sureis h. Rifat ef. Fejzić i mufti-ja Jusuf ef. Đoković. Tokomboravka u Tirani, delegacijaIslamske zajednice Crne Goreimala je više značajnih susre-ta sa predstavnicima Islams-ke zajednice Albanije, okru-ženja i istaknutim vjerskimličnostima, učesnicima sim-pozijuma.

Jusuf Đoković

U Tirani održan međunarodni simpozijum

„Univerzalna milost i ljubavprema Božijem poslaniku”

Šerijatskovjenčanje u Podgorici

U Podgorici je 26.04. 2007. godine, u pros-torijama Islamske zajed-nice, obavljeno šeri-jatsko vjenčanje izmeđuHasanbegović Elvisa, saprivremenim boravkomu Luksemburgu, i Ug-ljanin Saide, iz NovogPazara.

Šerijatsko vjenčanjeje obavio sekretar Meš-ihata IZ-e, Bajro Agović,kojom prilikom je česti-tao mladencima bračnuzajednicu uz dovu Uzv-išenom da im podariblagostanje, uz obiljesreće u životu budućezajednice.

Raduje činjenica dase i u našem glavnomgradu mladi sve višeodlučuju za sklapanjebraka na šerijatski na-čin.

B.A.

U kući poznatog prosvjetnog radnika Tahira R. Jasavića, uMalom selu u Plavu, 30. 4 2007. godine bila je prava islamskaatmosfera. Povod za okupljanje uže rodbine bilo je šerijatskovjenčanje njegova dva sina, Nusreta i Šefketa, sa dvije rođenesestre, Dije i Nurije.

Šerijatski brak prvo su sklopili Nusret T. Jasavić, rođen1976., sa Dijom Čekaj iz Dečana, rođenom 1980. godine. Zatimsu se vjenčali Šefket T. Jasavić, rođen 1980. i Nurija A. Čekaj,rođena1985. godine.

Vjenčanje je obavio glavni imam, Sinan ef. Latić iz Plava,poželjevši mladencima mubarek brak, puno sreće i zdravedjece. S.L.

Šerijatska vjenčanja u Plavu

TTiirraannaa

EELLIIFF april/maj 2007.islamske novinegazetë islame 18OKO NAS

Sarajevo – U prisustvu re-isu-l-uleme, njegovog zamjeni-ka i većine muftija, u Sarajevuje, 7. aprila 2007., održanakonstitutivna sjednica SaboraIZ u BiH.

Za predsjednika Sabora zanaredni četvorogodišnji peri-od izabran je Edhem Bičakčić.Potpredsjednici su: HuseinSmajlović i Aziz Hasanović, asekretar Sabora je MensurKaradža.

Sabornici su odali priznan-je za uspješan rad dosadašn-jem predsjedniku HuseinuSmajloviću i potpredsjednici-ma Jusufu Zahiragiću i Ibra-himu Čolakhodžiću.

Preuzimajući dužnost pre-dsjednika Sabora, Edhem Bič-akčić se zahvalio na ukaza-

nom povjerenju i istakao da ćekao predsjednik Sabora dopri-nositi jačanju Islamske zajed-nice u cjelini, jedinstvu musli-mana Bošnjaka i njihovoj afir-maciji kako u BiH tako i uširem regionu.

Sabor je izabrao i četiričlana Rijaseta iz reda muftija:Huseina Kavazovića, EdhemaČamdžića, Nusreta Abdibego-vića i Ismaila Smajlovića, zati-ma dekana FIN-a u Sarajevu idirektora Behrambegove me-drese u Tuzli, a iz reda istakn-utih pripadnika Islamske zaje-dnice koji nijesu zaposleni unjoj: Farisa Gavrankapetano-vića i Behiju Zlatar.

U radnom dijelu sjedniceSabora Islamske zajednice us-vojen je Izvještaj o radu Rija-

seta u 2006. i njegov finansijs-ki izvještaj, te budžet za 2007.godinu.

Na zasjedanju Sabora IZ iBiH, sabornicima se obratioreisu-l-ulema dr Mustafa Ce-rić. Nakon što je novom timučestitao na izboru reis je govo-rio o najznačajnijim projekti-ma IZ koji predstoje u nared-nom periodu. Među njima surevizija Ustava IZ, unapređen-je obrazovnog sistema u IZ,osnivanje Islamskog univerzi-teta, obnova vjerskih objekatai izgradnja novih, veća brigaza probleme muslimana Bošn-jaka u dijaspori, te obilježav-anje velikih jubileja Islamskezajednice u BiH u toku 2007.godine.

Sabor IZ u BiH dao je po-

dršku Fati Orlović u njenojpravednoj borbi u zaštiti svojeimovine i osudio pokušaje dajoj se sudi za raspirivanje vjer-ske i nacionalne mržnje.

Sabor je takođe odlučio damuslimani Bošnjaci u Bratun-cu moraju imati pravo na svoje

mezarje i da se mora udovolji-ti njihovim zahtjevima da sv-oje ubijene dostojno ukopaju iobave dženazu na tom mezar-ju.

Sabor IZ u BiH usvojio je iStatut Agencije za sertifikaci-ju halal hrane. (MINA)

Forum mladih Sandžačkedemokratske partije (SDP,Ljajić), obnovio je prije višegodina pokrenutu inicijativuza uvođenje posebnog režimaishrane za muslimane u VojsciSrbije - bez upotrebe svinjskogmesa. Spremanje obroka bise, kažu, uskladilo sa vjerskimobičajima pripadnika islama,poput onog od prije sedam-osam decenija u KraljeviniJugoslaviji.

- Još u Kraljevini Srba,Hrvata i Slovenaca postojao jeposeban režim ishrane zamuslimane, popularno nazvan"odvojeni kazan", - ističe AlmirMehonjić, predsednik Forumamladih i član Glavnog odboraSDP. - Zamislite kakav jeparadoks, kad je jedna kraljev-ina, jedna despotska država,davala ovo pravo, a sadašnjadržava, koja pretenduje dauspostavi demokratsko društ-

vo - to pravo ne dozvoljava. U Kraljevini SHS je

vojnicima islamske vjeroispov-jesti obezbjeđivan prostor ivjerski starješina za obavljanjezajedničke molitve petkom.

- Vrlo je teško organizovatiu svim kasarnama posebanrežim ishrane, zbog malogbroja vojnika islamske vjerois-povesti, ali mi predlažemo dase odredi broj kasarni (15-20)gdje će se najčešće slati vojnici

muslimani, pa pošto bi unjima bio značajniji broj mus-limana moglo bi se organizo-vati spremanje veće količinehrane. Ako postoji spremnost,lako je naći rješenje - naglaša-va Mehonjić.

Ovu inicijativu, Forummladih SDP pokrenuo je useptembru 2002. godjine i natadašnju peticiju generalštabustigao je odgovor pukovnikaNikole Petrovića. Rečeno je daje jedinstven stav GŠ da jezahtjev opravdan, usklađen nesamo sa vjerskim običajima,nego i sa tadašnjim UstavomSRJ i da se analiziraju objektii mogućnosti organizovanjaobroka.

- Prošle su četiri i pogodine, ali ništa značajnijenije urađeno - upozoravaMehonjić. - Sljedeće godinesmo pokrenuli potpisivanjedeklaracije o uvođenjuposebnog režima ishrane, nakoju su potpise ostavile sveomladinske organizacije poli-tičkih partija demokratskeprovincijencije i Srbije i CrneGore. Ali, ponovo je to ostaloprazno slovo na papiru.

U Srbiji traže odvojenu hranu za vojnike muslimane

Edhem Bičakčić novi predsjednikSabora IZ u BiH

Uprava obdaništa u Novoj Varoši odbija dasa jelovnika skine svinjetinu, iako u tomobdaništu ima djece muslimanske vjeroispov-jesti, prenijela je 24. aprila agencija Fonet.

Uprava dječjeg vrtića u Novoj Varoši odbi-la je da razmotri inicijativu Bošnjaka da sedjeci koja pripadaju toj religiji ne služe obrocisa svinjetinom, uz obrazloženje da se u vrtićune mogu sprovoditi vjerski običaji. Opštinskiodbor Sandžačke demokratske partije saopš-tio je da je riječ o gestu netolerancije.

SDP navodi da nekonzumiranje svinjskog

mesa za muslimane nije samo običaj, već dionacionalne prepoznatljivosti, način očuvanjatradicije i okosnica vaspitanja.

"Taj incident narušava dobre međuna-cionalne odnose i treba ga hitno riješiti, alibez tenzija i podizanja prašine", kaže se usaopštenju SDP-a.

"Ako bude zvaničnih zahtjeva roditelja,jedino što možemo da uradimo jeste da pred-ložimo odvojeno spremanje obroka", kažepredsednik novovaroške opštine, BranislavDilparić.

Nude svinjetinu muslimanskoj djeci

Dudić doktorirao naIU u NovomPazaru

Dekan na Fakultetu zaIslamske studije i zamjeniksandžačkog muftije, mr Mevl-ud ef. Dudić, odbranio je dok-torsku disertaciju, 11. aprila,na Internacionalnom Univerz-itetu u Novom Pazaru.

Mevlud Dudić je prvi dok-tor nauka, iznjedren na ovomUniverzitetu, osnovanom2002. godine.

Odbrana rada na temu:"Uloga sibjan-mekteba u oču-vanju islama u Sandžaku" upr-iličena je u amfiteatru Interna-cionalnog Univerziteta, predtročlanom komisijom, koju sučinili: dr Sulejman Topoljak,predsjednik i članovi: prof. drSait Kačapor i dr Šefik Kurdićkoji je ujedno bio i mentor ka-ndidatu. Svečanom činu je pri-sustvovao veliki broj naučnih ijavnih radnika, između ostalihdr Dragan Novaković, savjet-nik i šef kabineta ministra vje-ra u Vladi Srbije, predsjednikIslamske zajednice Bošnjaka uAmerici dr Bajram ef. Mulić,profesori Univerziteta i drugigosti.

Jakub Durgut

NNoovvii pprreeddssjjeeddnniikk ii nnjjeeggoovv pprreetthhooddnniikk,, BBiiččaakkččiićć ii SSmmaajjlloovviićć

EELLIIFFapril/maj 2007.islamske novine

gazetë islame19 OKO NAS

NNoovvii PPaazzaarr,, BB9922 -- UU ssuukkoo--bbuu ssaa ppoolliicciijjoomm kkoodd NNoovvooggPPaazzaarraa uubbiijjeenn ‘‘vvoođđaa vveehhaabbiijjaa’’,,ppoolliiccaajjaacc ii ddrruuggii ‘‘vveehhaabbiijjaa‘‘ rraa--nnjjeennii.. MMUUPP iihh oozznnaaččaavvaa tteerroorr--iissttiimmaa

U akciji je ranjen jedan po-licajac, dok MUP saopštava daje "treći član terorističke gru-pe uhapšen". Kako je javioB92, povrijeđeni policijac op-erisan je u Urgentnom centruu Beogradu i nije u životnojopasnosti. I Senad Ramović,koji je ranjen u okršaju sa

policijom, prebačen je uBeograd.

Ramović ima više prostrel-nih rana na rukama i nogama,prethodno je operisan u No-vom Pazaru i nije u životnojopasnosti.

Policija je do sada na pod-ručju Novog Pazara i Sjenice unekoliko akcija uhapsila osm-oro, kako je rekla, "pripadnikaterorističke grupe koja sebenaziva vehabijama".

Istražni sudija Okružnogsuda iz Novog Pazara, Ćamil

Hubić, rekao je da je uviđaj namjestu obračuna završen, a daće tijelo ubijenog Prentića pre-gledati stručnjak za sudskumedicinu iz Beograda koji jestigao u Novi Pazar, a potomće početi istraga.

Policija je saopštila da je,poslije informacije da se u se-lu Donja Trnava, sedam kilo-metara od Novog Pazara, na-lazi "vođa terorističke grupe"Ismail Prentić, oko 04.50 blo-kirala kuću u vlasništ-vu Adema Bećirovića.

Kada su policajci prišlikući, saopštava policija, nanjih je pušteno desetak pasa, atokom ulaska u kuću bačenesu bombe i otvorena je vatrana policiju. Tom prilikom je-dan policajac je ranjen, a vlas-nik kuće zadobio povrede odgelera bombe, kaže se u saop-štenju.

Specijalno tužilaštvo za bo-rbu protiv organizovanog kri-minala preuzelo je predmetprotiv ‘vehabija’ osumnjičenihza organizovanje terorizma naprostoru Novog Pazara, izjavioje portparol tog tužilaštva,Tomo Zorić. Zorić je rekao daje sadržina predmeta službenatajna sve dok traje istražni po-stupak.

Uz napomenu da je Islam-ska zajednica posljednjihmjeseci radila na obnavljanjusvog tradicionalnog jedinstva,predsjedniku Srbije BorisuTadiću i premijeru VojislavuKoštunici pismom se, 19. apri-la, obratio predsjednik Meših-ata IZ za Srbiju, muftija Mua-mer ef. Zukorlić, tražeći nauvid dosijee saradnika tajnihslužbi iz redova IZ.

- Posebno nas brinu brojneindicije i informacije o aktiv-noj umiješanosti obavještajnihi bezbjednosnih službi Srbijeu aktivnostima protiv Islam-ske zajednice - piše Zukorlić.

- Ovakve pojave izazivajuiznemirenost među muslima-nima. Zato od vas očekujem

da Islamsku zajednicu zašti-tite od posljedica nezakonitogdjelovanja pomenutih službi.Očekujemo da nam što prijeomogućite uvid u originalnedosijee saradnika bezbjednos-nih i obavještajnih službi Srb-ije i Jugoslavije iz reda vjer-skih službenika Islamske zaje-dnice sa područja Srbije od1946. godine do danas. Mimuslimani prihvatamo Srbijuza svoju domovinu i želimo daravnopravno sa drugim građa-nima učestvujemo u njenojizgradnji ali, za uzvrat, traž-imo od državnog aparata danam omogući ambijent u ko-me ćemo se osjećati bezbjed-no, dostojanstveno i udobno -naglašava se u pismu.

Hag (Beta) - Tužilaštvo Ha-škog tribunala juče je "najen-ergričnije odbacilo" kao "neis-tinite" tvrdnje bivšeg tužiocaDžefrija Najsa da je imalonagodbu sa vlastima u Beog-radu o uskraćivanju dokume-nata Međunarodnom sudupravde u Hagu.

"Tužilaštvo Haškog tribun-ala najenergičnije odbacujenavode da je na bilo koji načinbilo uključeno u "skrivanjedokumenata" od Međunaro-dnog suda pravde, ili da je bilou bilo kakvom "dogovoru" svlastima u Beogradu", piše usaopštenju kancelarije Karledel Ponte u kojem se nijedn-om izričito ne spominje Najs-ovo ime.

U saopštenju se naglašavada je "svaka tvrdnja da je Tuži-laštvo uključeno u skrivanjedokaza u potpunosti neistini-ta".

Tužilaštvo podvlači da "ne-ma nadležnost i nije uključe-no u postupke pred Međuna-rodnim sudom pravde... Kadase radi o Međunarodnom su-du pravde, odgovornost je teinstitucije da utvrdi koje ćedokazne materijale razmatratii da zatraži dokumente koji sujoj potrebni".

"To nije i ne može biti od-govornost Haškog tribunala,ni njegovog Tužilaštva. Kaošto se može pročitati u njegov-oj presudi, Međunarodni sudpravde je odlučio da ne zatraži

dokumente o kojima je riječ",naglašava se u saopštenju.

Tužilaštvo podsjeća i da popravilima Tribunala, odluku ozaštitnim mjerama koje spreč-avaju objavljivanje dokumena-ta donose "isključivo sudije", ane bilo koja strana u postup-

ku, na zahtjev država radi za-štite nacionalne bezbjednosti.

Najs, koji je bio glavnitužilac na suđenju bivšempredsjedniku Srbije Sloboda-nu Miloševiću, tvrdio je u pis-mu zagrebačkom "Jutarnjemlistu" da je Del Ponteova "pos-

tigla nagodbu koja nije imalanikakvu pravnu osnovu" i kojaje Beogradu poslužila da"prikrije dokaze o umiješanos-ti Jugoslavije u ratove u Hr-vatskoj i Bosni i Hercegoviniod Međunarodnog suda pra-vde".

Ti dokazi bili su, po njego-voj tvrdnji, sadržani u zapis-nicima Vrhovnog savjeta odb-rane koje je Beograd dostavioTribunalu uz uslov da buduupotrijebljeni na suđenjuMiloševiću iza zatvorenihvrata.

Slične tvrdnje nedavno jeobjavio i "Njujork tajms".

Najs je Tribunal napustioposlije smrti Miloševića umartu prošle godine.

Zukorlić pisao Tadiću i Koštunici

Špijune na vidjeloU Novom Pazaru ubijen Ismail Prentić

Tužilaštvo haškog tribunala odbacilo Najsove tvrdnje kao neistinite

Del Ponte negira da je tajila dokaze

Silajdžić: Elementiza obnavljanje tužbe

Član Predsjedništva BiH Haris Silajdžić rekao je da je"dobro što je neko iz Haškog tužilaštva priznao" da jetužilaštvo postiglo dogovor sa Beogradom. Silajdžić je zaTeleviziju Federacije BiH izjavio da Najsova tvrdnja jošjedan dokaz da "postoje elementi za obnavljanje tužbe BiHprotiv Srbije".

NNoovvii PPaazzaarr

ZZuukkoorrlliićć

EELLIIFF april/maj 2007.islamske novinegazetë islame 20OD MAŠRIKA DO MAGRIBA

Turski Ustavni sud progla-sio je nevažećim prvi krugpredsedničkih izbora koji jeodržan 27. aprila.

Sud je prihvatio zahtjevsekularističke opozicije kojaželi da spriječi da kandidatvladajuće proislamističkestranke AK, ministar inos-tranih poslova Abdulah Gul,postane šef države.

- Donijeta je odluka da seproces (izbora) stopira - izjav-io je na konferenciji za nov-inare zamjenik predsjednikaUstavnog suda, Hasim Kilic.

U Turskoj, šefa državebira parlament i to na mandatod sedam godina.

Sekularisticka Republika-nska narodna partija tvrdi daje prvi krug izbora za pred-

sjednika bio nevažeći jer jesjednici prisustvovalo manjeod neophodne dvije trećineposlanika. Parlament ima550 mjesta.

Vlada je, međutim, tvrdilada je 184 prisutnih poslanikadovoljno da glasanje bude va-lidno. Ova odluka suda značida novo glasanje, koje je bilopredviđeno za 2. maj, nećebiti održano.

Odluke Ustavnog suda suobavezujuće i na njih se nemože uložiti žalba.

Premijer Redžep Tajip Er-doan može da predloži dru-gog kandidata, ali analitičariocjenjuju da je vjerovatnije daće on odložiti predsjedničkeizbore i raspisati prijevre-mene parlamentarne izbore

kako bi se smanjile tenzije. Prema tom scenariju,

odlazeći predsjednik, AhmedNedžat Sezer, bio bi prelaznipredsjednik dok novi parla-ment ne izabere njegovognasljednika.

Izbor predsjednika prateprotesti, koji traju već dvijenedjelje u Turskoj, ali i priti-sak turske vojske, koja tvrdida Erdoanova vladajuća prois-lamska stranka ugrožavasekularizam ove zemlje.Nekoliko stotina hiljada ljudiprotestovalo je ranije uIstanbulu protiv proislamskevlade, tražeći odbranu seku-larne države i demokratije inoseći transparente sa likomosnivača moderne Turske,Kemala Ataturka.

Na sličan način i dvije sed-mice ranije protestovalo se i uAnkari, a ti protesti su, poocjenama analitičara, uticalida se Erdoan ne kandidujesam, već da kandidat vlada-juće stranke bude ministarGul. I pored tih protesta, Gulje izjavljivao da neće povućikandidaturu.

Turski generali nikada nepropuštaju priliku da javnonaglase kako je Kemal Atat-urk turskim oružanim snaga-ma ostavio u amanet da saču-vaju sekularni karakter Tur-

ske. U proteklih 60 godina tu-rska armija je tri puta sa ten-kovima izlazila na ulice većihgradova upozoravajući poli-tičare da “stvari ne idu kakotreba”. Zato i najnovije upo-zorenje iz EU turskoj armiji„da se ne miješa u politiku”za turske generale ne značibaš ništa. Jer, turske oružanesnage su, zapravo, druge poveličini u NATO, Ankara jestrateški partner Americi uregionu, a ulazak u EU zaTursku ionako nije izgledan uskoroj budućnosti. M.D.

Međunarodno zasjedanjeuleme i islamskih mislilacarazličitih islamskih mezhebaiz 15 islamskih zemaljazavršeno je 15. aprila uIstanbulu, izdavanjem završnedeklaracije.

IRIB javlja da su u ovomdokumentu učesnici skupasve postojeće islamske pravcedefinisali dijelom islamskogummeta, te postigli sporazumda će se suprotstaviti urotamaAmerike i cionističkog režimakoje teže geografskom ras-parčavanju islamskog svijeta ida će na sve načine štititiislamsko jedinstvo i soli-darnost.

U deklaraciji, koja je proči-tana pred više hiljada turskihmuslimana, izražena je podrš-ka narodnom otporu Libana,Palestine i Iraka.Takođe jenaglašeno da sukobi u Irakunijesu vjerski, a svaki teroris-tički čin u ime vjere je najen-ergičnije osuđen.

Učesnici zasjedanja sunaglasili da svaka musliman-ska zemlja ima pravo nahumano korišćenje nuk-learne energije, a na kraju suusaglasili i osnivanje poseb-ne televizije koja će promo-visati dijalog uleme i intelek-tualaca različitih islamskihmezheba.

U gradu Ablen Sen Naze-ru, u Francuskoj, tokom noći18. aprila, nepoznati počiniocioskrnavili su grobove fran-

cuskih muslimana koji su pog-inuli boreći se na strani sav-eznika u Drugom svjetskomratu. Grobovi 52 muslimana,

preko noći su ispisani nacis-tičkim simbolima i imenomHitlera. Na groblju je sjutra-dan policija obavila uviđaj, agroblje su čuvali žandarmidok su članovi muslimanskezajednice održali molitvu.

Francuska je tokom II svj-etskog rata mobilisala oko600.000 ljudi iz svojih koloni-ja, među njima muslimane izAlžira i Tunisa, od kojih jenjih 78.000 poginulo. U tomratu je život izgubilo 1,2 mil-iona francuskih vojnika.

Prije nekoliko nedjelja slič-no se dogodilo na dijelu jevre-jskog groblja u drugom fran-cuskom gradu.

Poništeni predsjedničkiizbori u Turskoj

NNjjeemmaaččkkii mmeeddiijjii ssee ssvvee vviiššee bbaavveeddeemmooggrraaffsskkiimm ppiittaannjjiimmaa ii aannaalliizzaa--mmaa bbrroojjnnoossttii mmuusslliimmaannaa kkoojjii uu nnjjoojjžžiivvee

Okupiranost njemačke javnostipitanjem – da li će Njemačka posta-ti islamska već krajem ovog vijeka,kako to tvrde i neki ugledni demog-rafi – dodatno je podgrijao nedje-

ljnik ”Fokus”, objavivši početkomaprila da ”niko ne zna koliko musli-mana živi u Njemačkoj” i da ta čin-jenica raspiruje špekulacije i strah.

”Ne postoji statistika o muslima-nima, posljednji podatak o tome jestar tačno 20 godina”, otkrio je He-rvig Birg, najpoznatiji njemački de-mograf.

Brojka od 3,2 miliona njemačk-ih muslimana (ili 4 odsto odukupnog broja stanovnika), koja seuglavnom koristi kao zvanična,preuzeta je iz muslimanskih izvora.Ali, sumnje u nju su porasle nakonšto je ”Fokus” objavio da su od685.795 novorođenčadi u2005.godini čak njih 10,1 odsto iz

muslimanskih porodica. Između juna 2004. i juna 2005

godine, oko 4000 Njemaca se preo-bratilo u islam, što je četiri puta višenego u istom razdoblju godinu danaprije”, stoji u izvještaju što ga je, ponarudžbi savezne vlade, sastavioIslamski arhiv iz Soesta.

M.D.

Međumezhebskozasjedanje

Svako deseto novorođenče u Njemačkoj je musliman

AAbbdduullaahh GGuull

Oskrnavljeni grobovi muslimana u Francuskoj

EELLIIFFapril/maj 2007.islamske novine

gazetë islame21 OD MAŠRIKA DO MAGRIBA

BBaaggddaadd - Irački premijer Nuri al Maliki poz-vao je SAD da obustave vojnu izgradnju beton-skog zida od tri kilometra u Bagdadu koji bi od-vojio sunite od šiita. Govoreći u Egiptu, Malikije izjavio: "Zatražio sam obustavu tih aktivnos-ti i pronalaženje alternativnog rješenja za zašti-tu oblasti. Plašim se da bi taj zid mogao da imasuprotno dejstvo i da bi nas podsjetio na drugezidove". On je takođe podsjetio na slične zidoveu Sjevernoj Irskoj i na Zapadnoj obali.

Veliki zid Azamija koji su američki vojnicipočeli da grade 10. aprila ima za cilj da zaštitiuglavnom sunitske oblasti u istočnom Bagdadukoje su s tri strane okružene šiitskim zajednica-ma. Iračani su izjavili da nijesu bili konsulto-

vani povodom izgradnje zida i da bi ta barijerasamo pojačala podjele između zajednica. "Izol-acija djelova Bagdada bodljikavom žicom i bar-ijerama dovela bi do većih sektaških tenzija",kaže se u saopštenju sunitske Islamske partije."Podjela prijestonice na ovakav način značila bipočetak podjele Iraka".

U međuvremenu, novi američki ambasadoru Bagdadu kaže da su narednih nekoliko mjes-eci kritični za pomirenje iračkih zaraćenihzajednica. Na prvoj konferenciji za novinare,Rian Kroker apelovao je na vladu da iskoristiamerički bezbjednosni plan u Bagdadu. "Misl-im da bagdadski bezbjednosni plan može kupi-ti vrijeme za ono što konačno mora biti, posta-vljanje političkog razumijevanja među Irača-nima", izjavio je Kroker. Američki ambasadorje prvobitno izjavio da će SAD poštovati željevlade i premijera povodom izgradnje zida uAzamiji. Međutim, Kroker je kasnije dodao daće izgradnja barijere stvoriti osećaj sigurnosti.

Nekoliko hiljada sunita protestovalo je uBagdadu zbog odluke vojske SAD da izgradi"bezbjednosni zid". Više od 2.000 sunita, oku-pljenih ispred džamije u oblasti Azamija,okružene šiitskim naseljima, demonstrirali sujer će zbog betonskog zida koji će graditi amer-ička vojska, "postati zatvorenici u sopstvenomnaselju i lakša meta za teroriste". "LjudiAzamije odbijaju da se Bagdad pretvori u novuzelenu zonu", uzvikivali su demonstranti,noseći transparente na kojima je pisalo: "Nemeđuvjerskom ratu!" i "Djeca Azamije žele davide Bagdad bez zidova".

NNaajjrroobbii - Sukobi izmeđuvladinih snaga i pobunjenikau prijestonici Somalije, Moga-dišu, nastavljeni su žestokimobračunima. Broj stradalihcivila se povećava, dok zemljatone u sve dublju krizu.

Maskirani islamski pobun-jenici sukobili su se s etiop-skim trupama i snagama som-alijske vlade u južnim djelovi-ma grada. Najmanje pet osobaubijeno je, a 15 je ranjeno,izjavio je Kadija Farah koji jevidio granatu u stambenojoblasti na sjeveru grada. On jedodao da je u napadu ranjenai jedna šestomjesečna beba.

Zvaničnici UN kažu daSomalija, koja već 16 godinanema centralnu vladu, srlja unajgoru krizu do sada. Više od

320.000 ljudi napustilo je pri-jestonicu Mogadiš od febru-ara, kada su počeli žestoki su-kobi. Mnogi od njih sada bo-rave u vlažnim, prljavim kam-povima, dok napore spasilačk-ih ekipa ometaju izuzetno op-asni uslovi. Procjenjuje se daje samo tokom posljednje ned-jelje ubijeno 200 ljudi, dok jetokom prošlog mjeseca ubi-jeno gotovo 1.000. Kada je rij-eč o diplomatiji, stvari na tomplanu su veoma mračne. Som-alijski susjed, Eritreja, osumn-jičila je etiopske obavještajneagente da podržavaju islamisteu Somaliji, kao i da izbacujuregionalne organizacije kojesu djelovale kao kontrateža uregionu.

Organizacija kao što je

Međuvladino rukovodstvo zarazvoj, koja uključuje Keniju,Ugandu, Etiopiju, Sudan, So-maliju i Eritreju, pokušavada posreduje u uspostavljan-ju mira u Somaliji, kao irješenju "zapaljivih odnosa"između Eritreje i Etiopije.

Etiopija podržava slabu som-alijsku tranzicionu vladu, aEritreja podržava pobunje-nike.

Ministarstvo inostranihposlova Eritreje izdalo je krat-ko saopštenje u kojem se navo-di da je "suspendovala članst-

vo" u regionalnoj organizaciji"zbog brojnih neodgovornihrezolucija".

Afrička unija je pokušalada interveniše u Somaliji ipočetkom godine je obećalada će brzo uputiti 8.000 mir-ovnjaka. Ali daleko od toga,samo 1.500 vojnika Ugandestiglo je u Somaliju. Nedavnose čak vidjelo i da je tranzi-ciona vlada izgubila podršku,čak i među svojim članovima.Prošle nedjelje Husein Aided,zamjenik premijera, napustioje Somaliju i otišao u Eritrejugdje se pridružio Savezu biv-ših islamskih lidera. Aided,koji je još uvijek tehnički člantranzicione vlade, nazvao jeetiopske antipobunjeničke na-pade "genocidom".

Maliki pozvao SADda obustave izgradnju zida u Bagdadu

Predsjednik Pakistana, Pe-rvez Mušaraf, koji je 27. aprilazapočeo dvodnevnu posjetuBosni i Hercegovini, izjavio jesarajevskom “Dnevnom ava-zu” da je rat u BiH bio samojedan u nizu tragičnih događa-ja čiji je uzrok uvjek isti - ner-iješeno palestinsko pitanje.

- Stanje u islamskom svije-tu je očajno. Posebno pate Bli-ski istok i Zaliv. Sve to odraž-ava se na Pakistan. Cijeli isla-mski svijet je u stanju vrenja.Osnovni razlog za to je neri-ješeni problem Palestine. Onje vodio do sukoba Arapa i Izr-aela. Odatle su potekli Al ka-ida i Avganistan, 11. septem-bar, buknulo je u Iraku, Lib-anu i sada se suočavamo s ras-

tućim tenzijama između Iranai SAD. Isto tako, ono što se de-silo u BiH, mi smo razumjelikao napad na muslimane i isl-am. Plakali smo nad scenamakoje smo vidjeli da se dešavajuu BiH. Problemi se, dakle, nerješavaju, samo se otvaraju.Zato se mora riješiti izvorproblema - Palestina - rekao jeMušaraf.

Pakistanski predsjednik jetakođe kazao da oni koji tvrdeda se vođa Al kaide, Osamabin Laden, krije u Pakistanu,moraju to da dokažu.

- Ja ne znam gde su oni(Bin Laden i saradnici). Nemogu reći da jesu, ali ni danijesu u Pakistanu - kazao jeon.

Mušaraf u BiH

Somalija tone u sve dublju krizu

MMuuššaarraaff

MMaalliikkii

EELLIIFF april/maj 2007.islamske novinegazetë islame 22SA MINBERE

dr Jusuf el-Karadavi

Namaz je stub vjereNamaz je stub vjere,

ključ Dženneta idokaz vjerovanja,

odnosno barijera izmeđuvjerovanja i nevjerovanja.Poslanik, a.s., je u svomehadisu namaz ovako opisao:«Između čovjeka i širka,odnosno nevjerovanja jesteostavljanje namaza.» U dru-gom hadisu kaže: «Ugovor kojije između nas i njih (nevjerni-ka), jeste namaz, pa ko gaostavi počinio je kufr.»

Kada je Ibrahim, a.s., mo-lio svoga Gospodara, zamolioGa je da njegove sinove učiniod onih koji izvršavaju namaz:«Gospodaru moj, daj da ja ineki potomci moji obavljamomolitvu; Gospodaru naš, tiuslišaj molbu moju!» (Ibrahim:40)

Kada je Allah, dž.š., po-hvalio Isma'ila, a.s., za njega jerekao: «I tražio je od čeljadisvoje da molitvu obavljaju i damilostinju udjeljuju, i Gospod-ar njegov je bio njima zadovol-jan.» (Merjema: 55)

Govoreći u prvim interval-ima revelacije, Allah, dž.š., jePoslaniku rekao: «Tebe samizabrao, zato ono što ti se obja-vljuje slušaj! Ja sam, uistinu,Allah, drugog boga, osimMene, nema; zato se samo me-ni klanjaj i molitvu obavljaj-da bih ti uvijek na umu bio!»(Ta-Ha: 13-14)

Kada je Allah, dž.š., učinioda Isa, sin Merjemin progov-ori još dok je u kolijevci bio, teriječi su bile sljedećeg sadr-žaja: «Ja sam Allahov rob» -ono reče - , meni će On Knjigudati i vjerovjesnikom me učini-ti, i učinit će me, gdje god bu-dem, blagoslovljenim, i nared-it će mi da dok sam živ mo-litvu obavljam i milostinjuudjeljujem.» (Merjema: 30-31)

Kada je mudri Lukmansavjetovao svog sina, najvaž-niji savjet mu je bio sljedeći:«O sinko moj, obavljaj molitvui traži da se čine dobra djela, aodvraćaj od rđavih i strpljivopodnosi ono što te zadesi – du-žnost je tako postupiti.» (Luk-man: 17)

Ovakvo visoko mjesto zau-

zima namaz u svim religijama,a posebno u islamu. Namaz jeprva dužnost koja je učinjenaobaveznim bogoslužjem. Onje propisan još u Mekki, i tona način koji nije sličan dru-gim propisivanjem bogoslužja.Naime, sva bogoslužja su učin-jena obaveznim još na Zemlji,a namaz je jedini ibadet koji jeučinjen obaveznim na nebu;direktnim obraćanjem Allaha,dž.š., Svojem Poslaniku Muha-mmedu, s.a.v.s., u noći Isra' iMi'radža.

Tako nam je ova blaga ičestita noć učinjena vječitimspomenom namaza. Namaz jesvakom vjerniku uzdignućeka Allahu, dž.š.

Dakle, ovakva je važnost ipoložaj namaza.

Jednog dana je Poslanik,a.s., spomenuvši namaz rek-ao: «Ko na njega pazi, na sud-njem Danu će mu on biti svjet-lo, dokaz i spas, a ko na njegane pazi neće imati svjetla, dok-aza, niti spasa. Takav će nasudnjem Danu biti proživljen udruštvu Karuna, Fir'avna,

Hamana i Ebu ibn Halefa.» Ibn el-Kajjim kaže: «Koga

od namaza odvrati njegovokraljevstvo biće proživljen saFir'avnom, a koga od namazaodvrati njegov položaj, bićeproživljen sa Hamanom, a ko-ga od namaza odvrati blago ibogatstvo biće proživljen saKarunom, a koga od namazaodvrati trgovina biće proživl-jen sa Ebi ibn Halefom.»

Nema opravdanja onomekoji ostavlja namaz. Gdje godda se insan nađe, bilo na Isto-ku ili Zapadu, bio on na puto-vanju ili u svojem kraju, u bo-lesti ili zdravlju, njegova je du-žnost da obavlja namaz. Pos-lanik, a.s., kaže: «Klanjaj sto-jeći, ako ne možeš tako, ondaklanjaj sjedeći, a ako ne možešni tako, onda klanjaj na bo-ku.»

Dužnost namaza ne spadasa nikoga, osim sa onoga kojije izgubio razum, ili ne razu-mije govor, dok onaj koji je prisvijesti i koji konta, dužnostmu je klanjati namaz, pamakar ležao bolestan u po-

stelji i ne bio u stanju da se po-mjeri ni lijevo, ni desno! Tadaće čovjek klanjati gestikula-cijom glave, obrva i micanjemjezika, onoliko koliko je ustanju da to učini.

Ukoliko je insan razuman,dužnost namaza nikada sa nje-ga ne spada, pa čak ako bi biou ratu i u srcu borbe sa nepri-jateljem, boreći se mačem ilitopom, jašući pri tom, ili idućipješke. Allah, dž.š., kaže: «Re-dovno molitvu obavljajte, nar-očito onu krajem dana, i predAllahom ponizno stojte. Ako sebudete nečega bojali, onda ho-deći ili jašući. A kada budetesigurni, spominjite Allahaonako kako vas je On naučioonome što niste znali.» (Al-Baqara: 138-139)

Ako se budete nečegabojali, dakle ako vas obuzmestrah u ratu, klanjajte na noga-ma ili jašući.

Ako si na svojim nogamaboreći se mačem ili bombom,ili jašući konja, ili si na ratnojmornarici, ili u tenku, avionu,onda i u takvom stanju klan-jaj, pa i ako nisi okrenut pre-ma kibli, jer Allah, dž.š., uKur'anu veli: «A Allahov jeistok i zapad; kuda god se ok-renete, pa – tamo je Allahovastrana. – Allah je, zaista, neiz-mjerno dobar i On sve zna.»(Al-Baqara: 115)

Dakle, bez prigibanja i sta-janja, bez padanja na sedžduničice, jer su svi ovi sastavnidjelovi namaza u ovakvoj sit-uaciji neobavezni.

Klanjaj sa abdestom ili tah-aretom, a ako ne nađeš vodeili je ne možeš upotrijebiti, on-da klanjaj sa tejemumom, akoni to ne možeš, onda klanjajnamaz bez njega. «Zato se All-aha bojte koliko god možete.»(At-Tegabun: 16)

Postoji namaz koji se nazi-va Salatu-l-harb, ili Salatu-l-havf, a on se obavlja kada semuslimanski borci susreću saneprijateljem. Borba im tadane može biti alibi za ostavljan-je namaza. Oni će se podijelitina dvije grupe; jedna će seboriti sa neprijateljem, adruga će klanjati namaz. Tom

prilikom će se čuvati zajednič-ki namaz, odnosno namaz udžematu za jednim imamom.Dakle, bit će jedan džemat izajednog imama!!

Ima li nečemu da je višeposvećena pažnja od namaza,a posebno namaza u džem-atu?!

Allah, dž.š., u suri An-Nisakaže: «Kada ti budeš međunjima i kad odlučiš da zajednos njima obaviš molitvu, nekajedni s tobom molitvu obavlja-ju i neka svoje oružje uzmu; idok budete obavljali molitvu,neka drugi budu iza vas, a on-da neka dođu oni koji još nisuobavili molitvu pa neka i oniobave molitvu s tobom, ali ne-ka drže oružje svoje i neka bu-du oprezni.» (An-Nisa': 102)

Tako nas islam uči čuvanjunamaza u najžešćim situacija-ma. Kakvo li je tek stanje kadagledamo muslimane koji senazivaju Ahmed, Muhammed,Mahmud, Hasan, Husejin,Abdullah, koji ne klanjaju, nitiza džamije znaju?!

Neki od njih napune30,40,50, a možda i više godi-na, ali ni jedan ne učini ruku'Allahu, dž.š., niti se jednogdana njegovo čelo pokloni nasedždi Allahu, dž.š. Oni sebenazivaju muslimanima i ubra-jaju se među muslimane, aligdje je islam takvih ljudi?!

Njih proklinje zalogaj ko-jeg jedu, jer jedu blagodatAllahov, dž.š., za kojeg Mu nezahvaljuju.

Kakvo stanje će im biti ka-da uđu u Sekar (džehenem), ikada ih Ashabu-l-jemin (dže-nnetlije) budu upitali šta ih jeto u džehennem dovelo?

Da čujemo šta nam Kur'anveli: «Svaki čovjek je odgovo-ran za ono što je uradio, osimsretnika, oni će se u džennet-skim baščama raspitivati o nev-jernicima: «Šta vas je u Sekardovelo?» «Nismo» - reći će – biliod onih koji su molitvu obavl-jali.» (Al-Muddattir: 38-43)

(Nastavlja se)Iz knjige

„Džumanski biseri“Preveo:

Džemo Redžematović

EELLIIFFapril/maj 2007.islamske novine

gazetë islame23 MOZAIK EELLIIFF

U organizaciji Udruženjalikovnih umjetnika BošnjakaCrne Gore i u saradnji sa umjet-nicima iz Albanije počela je real-izacija projekta ,,Umjetnost bezgranica'' tokom kojeg su plani-rane dvije samostalne izložbe.

Prva je održana 21. aprila

ove godine u skadarskoj galeriji''Iris'', gdje je akademska slikarkaMajda Mučić izložila postavku od27 slika, ulje na platnu, nastalihu posljednje dvije godine.

Naredna izložba je planiranaza 25. maj u podgoričkom atel-jeu ''Mirso'', a činiće je postavka

poznatog albanskog akademskogslikara, Sytkia Brahimia.

Ovo je već drugi poduhvatovog Udruženja jer je i tokomprošle godine imalo značajnukulturnu razmjenu sa kolegamaiz Albanije.

M.K.

U izdanju Islamske zajednice Crne Gore iz štampe je iza-šla knjiga “U odbrani Muhammeda, s.a.v.s.“, autora Abdul-muhdija Abdulkadira. Knjigu je s arapskog jezika preveoEnes Burdžović. U njoj se nude odgovori na potvore i izmišljo-tine koje je o Poslaniku Muhammedu, a.s., iznio američkisvećenik Džeri Falvil.

Kroz ajetske potvrde i istorijske činjenice iz životaPejgambera, autor apsolutno odbacuje zlonamjerna pod-metanja i potvrđuje da je islam vjera mira i tolerancije.

Knjiga se može nabaviti u prostorijama IZ u Podgorici.

Nova knjiga

Saradnja bošnjačkih i albanskih umjetnika

Milioni života mogli bi biti spašeni, posebno usubsaharskoj Africi, ako bi obrezivanje postaloopšta praksa

Dio strategije sprečavanja širenja zarazevirusa HIV sa žene na muškarace trebao bi se sas-tojati u obrezivanju koje smanjuje rizik seksualnogprenošenja virusa.

Prijedlog je proizašao od Svjetske zdravstveneorganizacije (WHO) i UNAIDS-a na međunarod-nom savjetodavnom skupu održanom u Švajcarskoj.

Prema WHO i agenciji UN-a, specijalizovanojza bolest AIDS-a (UNAIDS), milioni života moglibi biti spašeni, posebno u subsaharskoj Africi, akobi obrezivanje postalo opšta praksa. Međutim, uzuslove da se obavlja u higijenskim uslovima i damuškarci ne prihvate rizično ponašanje pogrešnotumačeći da su jednom obrezani sto posto sigurniod infekcija.

Prema studiji koja je obavljena u Africi, obrezi-vanje za gotovo 60 posto smanjuje opasnost infek-cija virusom HIV-a. Obrezivanje bi se trebaloprovoditi u zonama gdje zaraza zahvata više od 15posto stanovništva, gdje se virus širi uglavnom het-

eroseksualnim putem i gdje više od 80 postomuškaraca nije obrezano.

No, stručnjaci upozoravaju da obrezivanje neštiti potpuno obrezanog muškarca te da je to tekdodatno sredstvo, koje treba kombinovati sčitavim nizom preventivnih mjera.

Prema predviđanjima stručnjaka, u subsa-harskoj Africi, u kojoj je najveći broj zaraženihvirusom HIV-a, obrezivanje bi omogućilo da se u20 godina izbjegne 6 miliona novih zaraza i 3miliona smrti.

Odobreno obrezivanje usvrhu prevencije AIDS-a Odobreno obrezivanje usvrhu prevencije AIDS-a

Islamski graditelji su ukla-pali geometrijske oblike rastu-mačene tek pet vjekova kasnije

Kako je moguće da su za toislamski graditelji znali polamilenijuma ranije od današnjihzapadnjačkih matematičara?

Američki naučnici Piter Lusa Harvarda i Pol Stajnhard saPrinstona, odgonetnuli su da zauklapanje pločica u složenešare, islamski graditelji nijesukoristili ni šestar, ni lenjir kaošto se doskora pretpostavljalo.Postupak ređanja osmislili sujoš početkom 13. stoljeća, a kra-jem 15. toliko su ga usavršili daje oponašao obrasce tek prijedvije-tri decenije nazvanekvazikristali.

Slavni britanski fizičar Ro-

džer Penrouz prvi je uočionarušavanje ustrojstva slaganjaatoma u rešetke 1973. Jedanaestgodina kasnije to je opaženo umetalnim legurama i od tadase ovi oblici zovu lažni ilitobožnji kristali.

Dvojica fiz-ičara su ihovih da-

na, u uglednom časopisu"Nauka" (Science), opisali kaomnogougaonike i zvijezde, pro-tkane izlomljenim ili cik-cak lin-ijama. Nastali su uklapanjem

mnoštva oblika, od višeu-gaonika do leptir-mašni.

Na crtežima sejasno vidi da su

se neimari

ravnali prema svojim zamislima,ali nema dokaza kako su pločiceizrađene. Pomenuti naučnicipretpostavljaju da nije bilo nima-lo teško sastaviti šare kad imatena raspolaganju raznolikepločice.

Pri tome nije bitno da li susa pet, deset ili dvanaest strani-ca ili uglova, jer ovakvi obliciolakšavaju da se postavljaju usvakojake položaje jednostavn-im okretanjem oko zamišljenogsredišta. Očigledno je, među-tim, da su narušena temeljnageometrijska načela.

Šta to znači? Kada se slažu predmeti sa

pet, deset ili dvanaest ivica, po-javljuju se praznine. Za razlikuod šestougaonika od kojih se

Nauka

Tajna matematika na džamijamauobličuje pčelinje saće.

Kako je izbegnuta dotičnazamka?

Odgonetku kriju obrasciRodžera Penrouza kojima seoponašaju kvazikristali. Premaovom uzoru su naređane ploč-ice u iranskom svetilištu uIsfahanu, sagrađenom još 1453.godine. Na prvi pogled izgledada su zadivljujući oblici uklo-pljeni na osnovu strogih pravi-la, ali se ubrzo uoče odstupan-ja.

Piter Lu i Pol Stajnhard pre-tpostavljaju da su ih graditeljinamjerno tako naređali, iako,po njima, nijesu bili svjesni bilokakvih matematičkih načela.

Međutim, ostaje dilema da linešto što je namjerno može bitii slučajno.

Islamska umjetnost, inače,objedinjuje kaligrafske zapise,geometrijske oblike i cvjetneuzorke zato što islam zabranjujeprikazivanje ljudskog lika.

EELLIIFF april/maj 2007.islamske novinegazetë islame 24ZADNJA STRANAEELLIIFF

TRAGOM NEKADAŠNJIH DžAMIJA

Pljevlja, odnosno Taslidža,sa nahijom Kukanj, Kričak iPoblaće bile su po značajudrugi muslimanski centar naprostoru današnjeg Sandžaka.Prvi put se spominje 1469.godine kao ttrrgg.. Osmanskavlast u Taslidži uspostavljenaje tek 1464. godine.

U gradu su postojalesljedeće džamije:

Hadži Hasandžamija

Ova džamija nalazila se naJaliji. Prema nekim podaci-ma, sagrađena je u drugojpolovini XVIII vijeka. Ekspr-opirisana je od državnih orga-na Opštine u toku XX vijeka.Izvjesno je da je za to datonešto novca koji je upotrijeb-ljen za renoviranje džamijeHadži Zekerija i Ćutkovac.

Od džamije je ostala mu-nara, zidana lijepo klesanimkamenom, visoka 30 metara.Na temeljima džamije sagra-đen je objekat Elektrodistrub-ucije. Harem ove džamije, kaoi mezarluci koji su se u njemunalazili, uništeni su. Tu su bilipokopani mnogi ugledni Plje-vljaci. Zaista neobičan i ri-jedak primjer da se na temelji-ma džamije, uz očuvanu mu-naru, podigne objekat kao štoje ovaj.

Prema podacima koje jedao Huzeir Bećović u knjizi„Husein-pašina džamija“, to-kom Drugog svjetskog rata udžamiji su našle utočištemnoge izbjeglice – muslimanisa seoskih prostora. Nakon ra-ta džamija je pretvorena uskladište - magacin, gdje su seotkupljivali razni proizvodi,vuna i td. Džamija je bila lije-po građena, od tvrdog materi-jala, ali opštinske vlasti suodlučile da se sruši, pa čak igrobovi uglednih džematlija.

Njeni službenici su bili:Bećir Mulović, Hakija Mulo-

vić, hadži Ibrahim Mulović,Rašid Halilović, a mujezinJusuf Mulović.

Prema podacima, vakufHadži Hasan džamije posjedo-vao je: berbernicu, u ul. K.Petra 7 (držao je KrajinaSejdo), dva dućana u ul. K.Petra br. 9 i 11 (držali ih Na-hodović Smail i Dautović Dže-mail), pekaru u ul. K. Petrabr. 13 (držao je TursumovićIbrahim), baštu kod džamije(Mulović Bećir), džamiju ugroblje (podaci iz 1931/32.god).

Odobaša džamijaDžamija se nalazila u

Arap-mahali. Nije poznatagodina gradnje. Iz izvještajaSreskog vakufsko-mearifskogpovjerenstva Vakufskoj direk-ciji u Skoplju kaže se ''da jedžamija u ruševnom stanju sapolusrušenom munarom sadvorištem 10 x 20 m, te daima i suviše džamija, te nemanikakve potrebe da se ovadžamija popravi, ali bi bila ve-lika šteta da se ostavi u ova-kvom ruševnom stanju jermaterijal sve više propada. Uinteresu Vakufa je da se ovaporuši i na tom mjestu po-digne jedna kuća koja bi do-nosila korist ovom Vakufu.Kako Vakuf Odobaša neraspolaže tolikom gotovinomda bi mogao podići ovakvuzgradu, najpodesnije bi biloda se pripoji najvećem, Vaku-fu Husein-paše , kome bi seustupila gotovina Vakufa Odo-baša, te bi uz ovu pripomoć isvojih sredstava Vakuf Huse-in-paša mogao podići zgradu.''(Akt br. 167/36. od 5.02.1936. godine).

Džamija se nalazila uneposrednoj blizini sadašnjegDoma kulture, u krugu Okr-užnog zapovjedništva Sule-jman Haki-paše. Služila je i zaobavljanje vjerskih obredanjegove vojske i činovničkogosoblja, sve do odlaska Osma-

nlija iz ovih krajeva.Džamija Odobaša je poru-

šena 1936. godine Na tommjestu Vakuf Husein-paše po-digao je kuću i jednu pomo-ćnu zgradu, dok na prostorugdje je groblje nijesu podizanezgrade, ali ga je vremenomnestalo, pa se zemljište koristikao bašta. Iznad te bašte na-laze se ostaci džamije. Kućakoja je sagrađena na mjestudžamije, a koja je bila u vlas-ništvu Vakufa Husein-paše, idanas je u funkciji, u privat-nom posjedu.

Imam od 1929. godine bioje hafiz Mahmut Šehagić.

Vakuf Odobaša džamijeimao je groblje i jedan slobo-dan plac.

Misri Ahmed-begJusuf Kadidžamija

Svaka mahala u Pljevljimaimala je svoj džemat i dža-miju. Jedna od tih bila je i Mi-sri Ahmed-beg džamija, kojase nalazila u centru grada, umahali Musluk, u blizini Ta-bhana - mjesta gdje se prerađi-vala koža.U narodu se zvalaMuslučka džamija. U knjizi oHusein-pašinoj džamiji, poz-nati publicista iz Pljevalja,Uzeir Bećović, kaže, da je,prema kazivanjima generaci-ja, ova džamija bila jedna odnajstarijih u Pljevljima, a poz-nati putopisac Evlija Čelebizabilježio je 1566. godine daje u Taslidži vidio i Misri Ah-med-bega džamiju.

Uzeir Bećović, dalje kaže,da je džamija bila sagrađenaod mješovitog materijala, drv-eta i ćerpiča, veličine 10 x 10metara, pokrivena ćerami-dom. Munare joj je bilo vi-soko 20 metara, a sagrađenoje bilo od drveta. Ispred ulazabio je prostrani harem. Naulaz u harem bila su velika dr-vena vrata, sa nastrešnicom,od kojih se stazom išlo doulaznih džamijskih vrata. Sa

obje strane ulaznih vrata bilasu postavljena dva velika ka-mena koja su vjerovatno ima-la neku svrhu. Ispred ulaznihvrata u džamiju, sa lijeve idesne strane, bile su sofe, otv-orene i sagrađene od drveta.Unutrašnjost džamije bila jeurađena po islamskim pro-pisima. Imala je mimber, mi-hrab i ćurs, kao i lijepo ure-đene mahfile, gdje su, poredmujezina, najčešće klanjaladjeca.

Oko džamije, sa obje stra-ne, bilo je mezarje, koje i da-nas postoji, mada zapušteno,a na mjesta mezara –grobova -postavljeni su kafići i drugiobjekti. Cio prostor okodžamije bio je ograđen drven-om ogradom.

U nekim zapisima zabil-ježeno je da su ovu džamijupodigli, ili nekada nešto nanjoj sanirali, Kadići.

U neposrednoj blizini dža-mije postojao je Sibjan mek-teb koji se nalazio nposrednodo kamenog mosta, Mekteb jeranije srušen, a most 1959.godine. Kao i u drugim dža-mijama tokom Drugog svjet-skog rata, 1942-43 i ovdje subile smještene izbjeglice izBukovice i Poblaća. Džamijaje tokom Drugog svjetskog ra-ta, 16. aprila 1943. godine, oš-tećena prilikom bombardo-vanja Pljevalja. Toga je dana udžamiju doneseno 35 ljudi,žena i djece koji su izginuli uovom bombardovanju. To subili uglavnom građani iz ma-hale Musluk. Ovdje su opre-mljeni, a pokopani na Veli-kom muslimanskom grobljuna Jaliji. Od posljedica bom-bardovanja, džamija je brzoopravljena, zahvaljujući prilo-zima građana i džematlija. Po-slije rata, džamija je pretvore-na u državni magazin i od

tada se u njoj nijesu mogliobavljati vjerski obredi,propadala je i uništavana.Pretpostaviti je da su i tadaopštinske vlasti stavile i ovudžamiju na listu likvidacije.Tako je i bilo.

Ako godina gradnje ovedžamije nije poznata, zna segodina rušenja. U izvještajuSreskog vakufskog mearif-skog povjerenstva Vakufskojdirekciji u Skoplju, akt. br.167/36 od 5.02. 1936. godinese kaže: ''Na sastanku održ-anom sa vakufskim Odborom12. 03. 1959. godine potpred-sjednik Opštine Ahmo Selma-nović je podnio iscrpan izvješ-taj Vakufskom Odboru da ćese dvije džamije u gradu:''Bubica'' i ''Misri Ahmed-beg''porušiti prema planu radi reg-ulacije toka rijeke Breznice''.Predlaže da ''Vakufski Odborodredi komisiju koja će sakomisijom Opštine da prem-jeri i procijeni sav materijalna pomenutim džamijama ida će procijenjena vrijednostbiti plaćena vakufu''.

Komisija je 17. 03. 1959.godine procijenila ovu dža-miju na 238, 615 dinara. Zapi-snik je vodio sekretar SmailDrnda. Tako je opštinskomodlukom i njenih moćnikaova džamija srušena, navodnoradi regulacije rijeke Breznicea Islamska zajednica stavljenapred svršen čin.

Imami ove džamije bili su:Mehmed ef. Coković, a poslje-dnji imam bio je Derviš ef.Sarvan. Mujezini su bili: Ha-san Tiralija, braća Ibrahim iAdem ef. Coković, HafizMahmut Šehagić, OmeragaVaizović.

(Nastavlja se)BBaajjrroo AAggoovviićć

Pljevlja - od trgado šehera (II)

LLookkaacciijjaa ““OOddoobbaaššee”” ddžžaammiijjee.. VViiddlljjiivvii ssuu oossttaaccii tteemmeelljjaa