Poznań jako ośrodek naukowy:

pozycja w kraju i w Europie

Roman Słowiński

Oddział Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu

Oddział w Poznaniu

Historia i teraźniejszość Oddziału

Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu

Roman Słowiński

Oddział Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu

Oddział w Poznaniu

Poznań, 16 maja 2012 r.

Początki Oddziału PAN w Poznaniu

Rok założenia: 1972 (po Krakowie i Wrocławiu)

Prof. Gerard Labuda Prof. Maciej Wiewiórowski Prof. Władysław Węgorek

Z historii Oddziału PAN w Poznaniu

Prof. Kazimierz Ajdukiewicz Prof. Stefan Białobok Prof. Felicjan Cieszkowski Prof. Jan Czekanowski

Prof. Wiktor Dega Prof. Stanisław Kielich Prof. Józef W. Kostrzewski Prof. Władysław Kuraszkiewicz

Z historii Oddziału PAN w Poznaniu

Prof. Władysław Orlicz Prof. Arkadiusz Piekara Prof. Jan Stankowski

Prof. Jerzy Suszko Prof. Szczepan Szczeniowski Prof. Kazimierz Tymieniecki Prof. Wiktor Steffen

Prof. Henryk Łowmiański

Z historii Oddziału PAN w Poznaniu

Prof. Zygmunt Wojciechowski

Prof. Piotr Zaremba Prof. Zygmunt Ziembiński

…

Prezesi Oddziału

Prof. Gerard Labuda (1972–80)

Prof. Władysław Węgorek (1981–1989)

Prof. Jan Stankowski (1990–1995)

Prof. Andrzej B. Legocki (1996–2002)

Prof. Jan Węglarz (2003–2010)

Prezydium Oddziału PAN w Poznaniu - kadencja 2011-2014

Prof. Roman Słowiński Prezes Oddziału PAN

Prof. Marek Świtoński Wiceprezes Oddziału

Prof. Jerzy Brzeziński Członek Prezydium

Prof. Andrzej Legocki Członek Prezydium

Prof. Bogdan Marciniec Członek Prezydium

Prof. Roman Micnas Członek Prezydium

Prof. Jan Węglarz Członek Prezydium

Członkowie PAN z Oddziału w Poznaniu

Oddział ma 31 członków korporacji:

12 rzeczywistych i 19 korespondentów

W roku założenia Oddziału było 21 członków

Członkowie PAN z Oddziału w Poznaniu

Członkowie PAN z Oddziału w Poznaniu

Administracja Oddziału PAN w Poznaniu

Dyrektorzy Zarządu Administracyjnego (Biura) Oddziału PAN w Poznaniu:

dr Stanisław Parliński (1972-1976)

mgr Zbigniew Jaśkiewicz (1976-1986)

dr Irena Filipiak (1987-1990)

mgr Andrzej Gałęzewski (1990-1996)

mgr Teresa Senkus (1996-2010)

mgr Ewa Senkus (od 2011)

Pracownicami Biura są obecnie: mgr Maria Osiak (od 1984),

mgr Katarzyna Kunert (od 1999), mgr Kamila Sobkowska (od 2008)

Laureaci prestiżowych nagród naukowych z terenu Oddziału

Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej

Prof. Tomasz Łuczak, czł. koresp. PAN, UAM (1997)

Prof. Jan Węglarz, czł. rzecz. PAN, PP i IChB (2000)

Prof. Mariusz Jaskólski, czł. koresp. PAN, UAM i IChB (2002)

Prof. Roman Słowiński, czł. koresp. PAN, PP (2005)

Prof. Włodzimierz Krzyżosiak, czł. koresp. PAN, IChB (2007)

Prof. Jacek Oleksyn, czł. koresp. PAN, ID (2008)

Prof. Józef Barnaś, czł. koresp. PAN, UAM i IFM (2009)

Prof. Bogdan Marciniec, czł. rzecz. PAN, UAM (2009)

Prof. Jerzy Strzelczyk, czł. koresp. PAN, UAM (2009)

Prof. Elżbieta Frąckowiak, PP (2011)

Nagrody Premiera

Prof. Gerard Labuda, czł. rzecz. PAN, UAM (2008)

Prof. Tomasz Jasiński, UAM i BK (2009)

Prof. Bogdan Marciniec, czł. rzecz. PAN, UAM (2009)

9/

72

1

3%

Laureaci Subsydium Profesorskiego „Mistrz” FNP

Członkowie PAN:

Prof. Włodzimierz Krzyżosiak, czł. koresp. PAN, IChB (2000)

Prof. Marek Świtoński, czł. koresp. PAN, UP (2000)

Prof. Roman Słowiński, czł. koresp. PAN, PP, IBS (2001)

Prof. Mariusz Jaskólski, czł. koresp. PAN, IChB, UAM (2003)

Prof. Jerzy Kaczorowski, czł. koresp. PAN, UAM (2003)

Prof. Roman Micnas, czł. koresp. PAN, UAM (2003)

Prof. Tomasz Łuczak, czł. koresp. PAN, UAM (2007)

Pracownicy placówek Oddziału PAN w Poznaniu:

Prof. Tomasz Jasiński, BK, UAM (2002)

Prof. Ryszard Adamiak, IChB (2004)

Prof. Ryszard Kierzek, IChB (2008)

Laureaci Stypendiów dla Młodych Naukowców FNP

Instytuty i pracownie PAN w Oddziale Poznańskim

19 jednostek naukowych Akademii: 7 instytutów (w tym 1 oddział),

4 zakłady, 5 pracowni oraz 3 inne placówki

Łącznie pracuje w nich ponad 1300 osób, w tym 145 profesorów

Instytut Chemii Bioorganicznej (IChB) i afiliowane przy nim

Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe (PCSS)

Instytut Fizyki Molekularnej (IFM)

Instytut Genetyki Roślin (IGR)

Instytut Dendrologii (ID)

Instytut Genetyki Człowieka (IGCz)

Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego (IŚRL)

Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Odział w Poznaniu (IAiE)

Zaklad Badania Instytucji Prawnych

Instytutu Nauk Prawnych (INP)

Wszystkie te instytuty mają I kategorię

MNiSzW

Instytuty i pracownie PAN w Oddziale Poznańskim

Biblioteka Kórnicka PAN

Zakład Doświadczalny PAN

Zakład Historii Instytutu Slawistyki PAN

Zakład Badań Narodowościowych Instytutu Slawistyki PAN

Zakład Językoznawstwa Instytutu Slawistyki PAN

Zakład Słownika Historyczno-Geograficznego Ziem Polskich w Średniowieczu Instytutu Historii PAN

Pracownia Bibliografii Bieżącej Instytutu Badań Literackich PAN

Pracownia Historii Niemiec i Stosunków Polsko-Niemieckich Instytutu Historii PAN

Obserwatorium Astrogeodynamiczne, Centrum Badań Kosmicznych PAN

Pracownia Badań Czynności Okoruchowej Instytutu Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej PAN

Archiwum PAN w Warszawie, Oddział w Poznaniu

Instytuty i pracownie PAN w Oddziale Poznańskim

Liczba uprawnień (dyscyplin) do nadawania stopni naukowych

w instytutach PAN Oddziału (liczba stopni nadanych 2006-2011):

• doktora – 8 (140)

• doktora habilitowanego – 6 (30)

Dyrektor: prof. dr hab. Marek Figlerowicz

Kompleksowe badania kwasów nukleinowych metodami chemicznymi,

spektroskopowymi, biologii molekularnej i bioinformatyki

Chemiczna synteza kwasów nukleinowych (genu insuliny ludzkiej)

Szczepionki jadalne oparte na modyfikowanych genetycznie roślinach

Molekularne podłoże chorób nowotworowych i neurodegeneracyjnych

Wolnorodnikowe uszkodzenia DNA i metoda

tzw. chemicznych znaczników guza mózgu

Konstrukcja tzw. „biochipów DNA”

Europejskie Centrum Bioinformatyki i Genomiki:

konsorcjum Politechniki Poznańskiej i IChB PAN

Instytut Chemii Bioorganicznej PAN

Pełnomocnik Dyr. IChB PAN ds. PCSS: prof. dr hab. inż. Jan Węglarz

Od 6 pracowników w 1993r. do 290 w 2012r.

Ogólnopolska naukowa sieć optyczna PIONIER

Miejska Sieć Komputerowa - POZMAN

Centrum Komputerów Dużej Mocy - KDM

Repozytoria danych i Federacja Bibliotek Cyfrowych

Sieci nowej generacji, gridy i chmury obliczeniowe

Nowe media i technologie wizualizacji

Projekt PLATON - platforma usług dla e-nauki

Wielkopolskie Centrum Telemedycyny - WCT

Cyberbezpieczeństwo

Internet przyszłości

Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe (PCSS) przy IChB PAN

KDM: 4xTOP500, aktualnie 298 miejsce

e-infrastruktura

B+R

22 MANy i 5 Centrów KDM w Konsorcjum PIONIER z PCSS jako operatorem

•Główne centra akademickie 21

• Uczelnie państwowe 165+

• Studenci 2mln+

• Instytucje B+R i uczelnie podłączone do sieci PIONIER 700+

7257 km włókien światłowodowych

Ogólnopolska naukowa sieć optyczna PIONIER

Dyrektor: prof. dr hab. Andrzej Jezierski

Fizyka cienkich warstw magnetycznych, ferroików, ciekłych kryształów,

materiałów węglowych i przewodników molekularnych

Układy mezoskopowe i nanoskopowe, spinotronika i nanoelektronika

Elektronowy rezonans paramagnetyczny w ciałach stałych

Obrazowanie za pomocą NMR, symulacje komputerowe

Instytut Fizyki Molekularnej PAN

Dyrektor: prof. dr hab. Bogdan Wolko

Genomika strukturalna i funkcjonalna gatunków roślin uprawnych

Genetyczna charakterystyka grzybów patogenicznych

Mechanizmy odporności roślin na choroby

Podstawy genetyczne adaptacji roślin do niekorzystnych

środowiskowych warunków wzrostu

Pokonywanie barier krzyżowalności odległych gatunków, biotechnologie

Instytut Genetyki Roślin PAN

Dyrektor: prof. dr hab. Jacek Oleksyn

Ekologia i ekofizjologia drzew; interakcje między roślinami i ich

patogenami i szkodnikami; biologia, fizjologia i przechowywanie nasion

Liczne publikacje (Nature) i granty badawcze (MNiSW, NCN, NCBiR, EU, NSF)

W jego skład wchodzi Arboretum Kórnickie – czwarta co do wielkości

kolekcja dendrologiczna w Europie; edukacja przyrodnicza (60 tys. osób/rok)

Arboretum, Zamek i Kolegiata Kórnicka Pomnikiem Historii (2012)

Instytut Dendrologii PAN

Tytuł 'Aktywny Europejczyk' dla Instytutu i Gminy Kórnik za realizację projektu UE

Instytut Genetyki Człowieka PAN

Identyfikacja chromosomów X (sygnał zielony) i Y (sygnał czerwony) w ludzkich plemnikach

metodą FISH

Skóra transgenicznej świni w leczeniu oparzeń

Dyrektor: prof. dr hab. Jerzy Nowak

Genetyczne uwarunkowania mukowiscydozy,

dystrofii mięśniowej, osteoporozy, SM, choroby

Alzheimera, cukrzycy, niepłodności męskiej

Markery dziedzicznej predyspozycji do chorób

nowotworowych

Model zwierzęcy terapii genowej czerniaka

Terapia zawału serca komórkami macierzystymi

Dyrektor: prof. dr hab. inż. Piotr Kowalczak

Badania obszarów rolnych i leśnych z uwzględnieniem ich biologii,

ekologii, klimatu, hydrologii, ekonomii i socjologii

Przepływ energii i obieg materii, oraz skutki oddziaływania człowieka

Ochrona krajobrazu i biologicznej różnorodności środowiska przyrodn.

Edukacja: Muzeum Wiedzy o Środowisku w Poznaniu,

Muzeum Przyrodnicze w Rogaczewie, Stacja Badawcza w Turwi

Udział w Międzyrządowym Panelu ds. Zmian Klimatu

Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN

27

Obserwatorium Astrogeodynamiczne, Centrum Badań Kosmicznych PAN

satelitarna stacja laserowa

Zespół pracowników Pracowni Bibliografii Bieżącej Instytutu Badań Literackich PAN

Pracownia Badań Czynności Okoruchowej Instytutu Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej PAN

Zakłady i pracownie PAN

28

Publikacje – wg Thomson Reuters Web of Knowledge

Podmiot Liczba

publikacji Indeks h (Hirscha)

Max liczba cytowań/p

PAN O/Poznań 8 265 82 1187

UAM 15 310 81 1054

Poznań 47 263 137 1 790

PAN Polska 85 549 183 4 428

Polska 482 986 330 5 822

29

Publikacje – wg Thomson Reuters Web of Knowledge

Skuteczność w ubieganiu się o granty naukowe z funduszy krajowych i zagranicznych

W latach 2006-2010, poznańskie placówki naukowe pozyskały łącznie

516 560 391 zł. w grantach badawczych:

324 588 898 zł. uczelnie publiczne

99 317 360 zł. instytuty i pracownie PAN

92 654 133 zł. instytuty branżowe

Skuteczność w ubieganiu się o granty naukowe z funduszy krajowych i zagranicznych

Najbardziej aktywni beneficjenci z woj. wielkopolskiego i ich rola

w projektach 7PR UE

Nazwa organizacji Rola w projekcie 7PR

Koordynator Uczestnik Razem

Instytut Chemii Bioorganicznej PAN z Poznańskim

Centrum Superkomputerowo-Sieciowym (PCSS) 1 24 25

Politechnika Poznańska 2 16 18

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 3 14 17

ITTI sp. z o. o. 10 10

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego 7 7

Telcordia Poland sp. z o. o. 5 5

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu 5 5

Bioinfobank Institute 1 3 4

Fundacja Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza 1 2 3

Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich 3 3

Instytut Logistyki i Magazynowania 2 2

Solaris Bus & Coach S.A. 2 2

Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2 2

Prace Prezydium Oddziału PAN w Poznaniu

W ciągu 40 lat: 79 sesji Zgromadzenia Ogólnego wraz z wykładami

Prezes Oddziału jest członkiem Kolegium Rektorów m. Poznania,

Rady Programowej Strategicznego Rozwoju Miasta Poznania,

Rady Projektu Marszałkowskiego „Wielkopolska Platforma Innowacyjna”

Prezydium podejmowało działania służące integracji środowiska

naukowego oraz popularyzacji nauki

Wydarzenia cykliczne:

Poznańskie Spotkania Naukowe (1986-2000)

Dwugłos Nauki (od 1995)

Światowy Tydzień Mózgu (od 2009)

Spotkania z Nauką (od 2008)

Poznański Festiwal Nauki i Sztuki (od 1998)

Dwugłos Nauki (od 1995)

Sesje organizowane wspólnie z Wydziałem Teologicznym UAM

Dotyczą problemów o znaczeniu fundamentalnym i uniwersalnym

Platforma wymiany poglądów przedstawicieli nauk ścisłych

i przyrodniczych z jednej strony, oraz filozofii i teologii z drugiej strony

Odbyło się 13 sesji, na których wygłoszono 54 wykłady,

wydane w formie minimonografii

Tydzień Mózgu w Poznaniu (od 2009)

Organizatorzy: Oddział PAN w Poznaniu, Instytut Genetyki Człowieka,

Instytut Chemii Bioorganicznej PAN

Cel: popularyzacja wiedzy z zakresu badań naukowych nad mózgiem

i układem nerwowym

Interdyscyplinarna platforma dla neurologów, biologów molekularnych,

biochemików, morfologów, psychiatrów, farmakologów, oraz

kognitywistów, psychologów, filozofów i informatyków

Podczas 4 edycji wygłoszono 43 wykłady

Spotkania z Nauką (od 2008)

Kontynuacja „Poznańskich Spotkań z Nauką” (1986-2000)

Sponsorzy: Oddział PAN w Poznaniu i Urząd Marszałkowski w Poznaniu

Organizator: prof. Jan Barciszewski, IChB PAN

Cel: prezentacja odkryć poznańskich uczonych, z podkreśleniem

możliwości praktycznego ich wykorzystania w formie innowacyjnych

technologii (37 spotkań od 2008)

Poznański Festiwal Nauki i Sztuki (od 1998)

Festiwalowi patronuje Kolegium Rektorów Miasta Poznania

Integruje środowisko naukowe Poznania, gdyż jest inicjatywą wspólną

wszystkich jednostek akademickich i naukowych Poznania

Bogata oferta wykładów, prezentacji, pokazów i konkursów,

sięga w skali miasta przeszło 600 wydarzeń

Wykłady i seminaria acykliczne w Oddziale PAN w Poznaniu

38

Centra Zaawansowanych Technologii z udziałem jednostek PAN

Wielkopolskie Centrum Zaawansowanych Technologii Materiałów i Biomateriałów (WCZT-MiB)

konsorcjum 10 jednostek - uczelnie +

• Instytut Chemii Bioorganicznej PAN

• Instytut Fizyki Molekularnej PAN

• Instytut Genetyki Człowieka PAN

• Instytut Genetyki Roślin PAN

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, kwota 63 mln €

realizacja zakończy się w 2013r.

Wielkopolskie Centrum Zaawansowanych Technologii Informacyjnych (WCZT-I)

konsorcjum Politechniki Poznańskiej i PCSS-IChB PAN

WCZT-MiB oraz WCZT-I są komplementarne i mogą stanowić naukową

i technologiczną wizytówkę regionu poznańskiego

Komisje Naukowe Oddziału PAN w Poznaniu

W ramach 21 komisji pracuje obecnie 715 osób, przedstawicieli placówek

PAN, wyższych uczelni i instytutów resortowych (wystawa plakatów!)

Wydział I

Komisja Slawistyczna – prof. dr hab. Mariola Walczak-Mikołajczakowa

Komisja Archeologiczna – prof. dr hab. Arkadiusz Marciniak

Zespół Onomastyczny przy Komisji Badań Regionalnych PAN –

dr Małgorzata Rutkiewicz-Hanczewska

Komisja Bałkanistyki – prof. dr hab. Ilona Czamańska

Komisja Informacji Naukowej – prof. dr hab. Bogdan T. Maruszewski

Komisja Nauk Towaroznawczych – prof. dr hab. Romuald Zalewski

Komisja Ergonomii – prof. dr hab. inż. Leszek Pacholski

Komisja Nauk Organizacji i Zarządzania – prof. dr hab. inż. Stefan Trzcieliński

Wydział II

Komisja Ochrony Środowiska – prof. dr hab. Andrzej Mizgajski

Komisja Nauk Leśnych i Drzewnych – prof. dr hab. Małgorzata Mańka,

czł. koresp. PAN

Komisje Naukowe Oddziału PAN w Poznaniu

Wydział III

Komisja Nauk Chemicznych – prof. dr hab. Grzegorz Schroeder

Komisja Badań Czwartorzędu – prof. dr hab. Andrzej Kostrzewski

Wydział IV

Komisja Nauki o Materiałach – prof. dr hab. inż. Andrzej Młynarczak

Komisja Nauk Mechanicznych i Budowlanych – prof.dr hab.inż. Marian Ostwald

Komisja Cybernetyki Technicznej – prof. dr hab. inż. Józef Korbicz, czł.kor.PAN

Komisja Nauk Elektrycznych – prof. dr hab. inż. Andrzej Demenko

Komisja Urbanistyki i Planowania Przestrzennego –

prof. dr hab. arch. Lech Zimowski

Komisja Budowy Maszyn – prof. dr hab. inż. Jan Żurek

Wydział V

Komisja Nauk Medycznych – prof. dr hab. n. med. Ryszard Waśko

Komisja Podstawowych Problemów Kultury Fizycznej –

prof. dr hab. Maciej Pawlak

Komisja Rehabilitacji i Integracji Społecznej –

prof. dr hab. n. med. Aleksander Kabsch

Zakończenie

Działalność wydawnicza Oddziału PAN w Poznaniu (wystawa plakatów!)

w 40-letniej historii Oddziału wydano drukiem około 260 prac

wydawane są głównie prace komisji naukowych i członków PAN

Działalność gospodarcza Oddziału PAN w Poznaniu (1972-2010)

Ośrodek Konferencyjny PAN w Będlewie

Dom Pracy Twórczej PAN w Świnoujściu

Dom Pracy Twórczej PAN w Juracie

Ośrodek Nauki PAN w Poznaniu

Kursy języków obcych – od 2011r. za pośrednictwem DHN-PAN

Bardziej szczegółowe informacje o historii i teraźniejszości O/PAN w

Poznaniu znajdą się w najbliższym numerze Nauki, w czerwcu 2012

Zakończenie

Odznaczenia

Pan Prof. dr hab. arch. Lech Zimowski – przewodniczący Komisji

Urbanistyki i Planowania Przestrzennego O/PAN od 1982r.

Medal Polskiej Akademii Nauk

Pani Mgr Teresa Senkus – dyrektor administracyjny Zarządu i dyrektor

Zakładu Działalności Pomocniczej O/PAN w Poznaniu (1996-2010)

Medal Złoty za Długoletnią Służbę

Pani Mgr Mariola Osiak – pracownik O/PAN w Poznaniu od 1984r.

Medal Srebrny za Długoletnią Służbę

Prof. Lech Zimowski Mgr Mariola Osiak Mgr Teresa Senkus