od rysunku do licowania korony zęba predniego · cowego w postaci naturalnie wyglądającego...
TRANSCRIPT
31SZ TUKA I R ZEM IOSŁO – C Z . I I I
Od rysunkudo licowania
korony zęba przedniego
tech. dent. Björn Maier, tłum. mgr tech. dent. Marta Szumińska-Mrówka
Björn Maier podchodzi do techniki dentystycznej z pasją i zaangażowaniem. W artykule
pokazuje, jak krok po kroku wykonać koronę metalowo-ceramiczną zęba przedniego.
Wykonując ceramiczną koronę zęba przedniego, trzeba zwrócić uwagę na wszystkie jego cechy
szczególne, w celu uzyskania harmonijnego obrazu całego zęba. Z tego względu należy postępować
etapowo. Postępowanie krok po kroku omówię na przykładzie korony metalowo-ceramicznej zęba
21, którego sytuacja początkowa została przedstawiona na fot. 1.
Planowanie Szczegółowe planowanie pracy jest niezwykle istotne. Najpierw sięgamy po papier i ołówek,
by narysować rekonstruowaną koronę. Analizując pozostałe uzębienie, nanosimy na szkic wszyst-
kie cechy szczególne zęba 11 (układ listew, cechy kąta, stosunki wielkościowe itp.). Dzięki temu
łatwiej będzie wyobrazić sobie efekt końcowy, co jest warunkiem powodzenia pracy protetycznej
(fot. 2 i 3).
W kolejnym etapie sporządzamy wax-up (fot. 4), który pozwoli nam wyodrębnić najważniejsze
cechy uzupełnienia. Jest to niezwykle przydatne, ponieważ wosk można bez problemu znosić
i dodawać do modelacji. Klucz silikonowy, wykonany na podstawie korony wymodelowanej
w wosku, posłuży nam jako element orientacyjny podczas wykonywania czapeczki metalowej
(fot. 5). Dzięki temu w bardzo łatwy sposób wykonamy podbudowę metalową, zapewniającą
równomierną grubość warstw ceramiki licującej.
Przygotowanie metalu Odlaną i opracowaną czapeczkę metalową należy wypiaskować tlenkiem glinu o ziarnisto-
ści 110 μm, a następnie oczyścić. Jeżeli oczyszczamy czapeczkę wytwornicą pary, dobrze jest
podgrzać ją podczas tej czynności do tego stopnia, by w momencie zakończenia procesu nastąpiło
PO PROS TU C ERAM IKA
32
Fot. 1. Sytuacja początkowa po wykonaniu modelu Fot. 2. Analiza sytuacji
Fot. 3. Analiza sytuacji Fot. 4. Wykonanie wax-upu
Fot. 5. Dzięki kluczowi sporządzonemu na podstawie wax--upu można w optymalny sposób wymodelować czapeczkę woskową
Fot. 6. Dzięki wypaleniu warstwy wash uzyskujemy połą-czenie pomiędzy tlenkami metali i warstwą opakera
Fot. 7. Nakładanie opakera przy użyciu szklanego instru-mentu
Fot. 8. Okrężne pokrycie krawędzi korony
33S Z T U K A I R Z E M I O S Ł O – C Z . I I I
Fot. 9. Nakładanie zębiny
Fot. 15. Dopełnienie morfologicznego kształtu zęba Fot. 16. Kontrola układu listew i miejsc ich załamania
Fot. 10. Nieznacznie przekonturowana modelacja zęba
Fot. 11. Sytuacja po pierwszym paleniu dentyny Fot. 12. Widok od strony brzegu siecznego
Fot. 13. Kontrola układu listew i miejsc ich załamania Fot. 14. Dopełnienie kształtu zęba
P O P R O S T U C E R A M I K A
34
Fot. 17. Kontrola układu listew na powierzchni wargowej i podniebiennej
Fot. 18. Pomiędzy listwami podniebiennymi i wargowymi istnieje stały stosunek, niezależny od pacjenta
Fot. 19, 20. Pomiędzy listwami podniebiennymi i wargowymi istnieje stały stosunek, niezależny od pacjenta
natychmiastowe odparowanie wszystkich cząsteczek wody. Dzięki temu zwiększa się stopień
czystości podbudowy metalowej, która jest idealnie przygotowana do licowania ceramiką.
Prace ceramiczne Podbudowę metalową należy najpierw poddać oksydacji, a następnie wypalić tzw. warstwę wash
(fot. 6). Osobiście preferuję nakładanie opakera instrumentem metalowym (fot. 7). Podczas tej
czynności należy zwrócić uwagę na idealne pokrycie krawędzi podbudowy, zwłaszcza w przy-
padku koron zębów przednich. W tym celu prowadzimy szklany instrument z kroplą opakera
okrężnie, wzdłuż krawędzi korony (fot. 8). W przypadku niektórych stopów, zwłaszcza tych o od-
cieniu szarawym, istnieje niebezpieczeństwo przeświecania zielono-szarego koloru w miejscach,
w których warstwa licująca jest cienka (np. przy szyjce), nawet jeżeli warstwa opakera pokrywała
dokładnie ten region. Z tego względu korzystnie jest pokryć obszar przyszyjkowy masami inten-
syfikującymi w kolorze żółtym.
Pierwsze palenie dentyny Wykonując korony zębów przednich, polecam wymodelować kilka różnych koron w pełnym
kształcie, używając samej dentyny. Dzięki temu zyskujemy motoryczne wyczucie kształtu, wiel-
kości, cech kąta i skurczu materiału ceramicznego. Koronę należy wymodelować w taki sposób,
by po wypaleniu nie trzeba było jej opracowywać. Jeżeli opanujemy już tę zdolność, w późniejszym
czasie będziemy potrafili szybko i bez problemu wykonać większe prace.
35SZ TUKA I R ZEM IOSŁO – C Z . I I I
Fot. 22. Ostateczna kontrola charakterystyki powierzchni przeprowadzana jest przy użyciu srebrnego proszku
Fot. 21. Również krzywizna powierzchni wargowej stanowi stały punkt odniesienia
Fot. 23. Ostateczna kontrola charakterystyki powierzchni przeprowadzana jest przy użyciu srebrnego proszku
Podczas nakładania mas zębinowych od
strony podniebiennej można przyłożyć chus-
teczkę papierową, która pozwoli w łatwy spo-
sób kontrolować stopień wilgotności masy oraz
zapobiegnie zsuwaniu się warstw ceramiki na-
łożonych poza podbudową metalową (fot. 9).
Jak już wcześniej wspomniałem, podczas mo-
delowania należy dążyć do odtworzenia osta-
tecznego kształtu zęba ze wszystkimi cechami
kąta, uwzględniając skurcz masy, by uniknąć
czasochłonnego opracowywania korony po wypaleniu (fot. 10). Po pierwszym paleniu należy
skontrolować krawędź korony i usunąć nadmiary ceramiki, a następnie sprawdzić i doszlifować
ewentualne punkty styczne (fot. 11 i 12). Zaznaczając układ listew oraz miejsca ich załamania,
można skontrolować zgodność morfologii zęba z zębem 11 (fot. 13).
Drugie palenie dentyny
Podczas drugiego palenia dentyny można wyrównać dysharmonie (fot. 14 i 15). Efekt uzyskany
po drugim paleniu można zobaczyć na fot. 16. W tym przypadku postępujemy analogicznie
do schematu z pierwszego palenia. Kontrolujemy ponownie listwy, cechy kąta, punkty załamania
płaszczyzn i stosunki wielkościowe.
Morfologia
Kolejnym niezwykle ważnym czynnikiem, warunkującym uzyskanie zadowalającego efektu koń-
cowego w postaci naturalnie wyglądającego uzupełnienia ceramicznego, jest prawidłowy stosunek
listew brzeżnych po stronie wargowej i podniebiennej (fot. 17).
Jak pokazują przykłady na fot. 18-20, powierzchnia podniebienna zęba jest zawsze szersza
od wargowej. Bardzo ważnym punktem jest krzywizna powierzchni wargowej (fot. 21). Aby praca
posiadała naturalną morfologię, należy uwzględnić następujące aspekty:
– ostateczną szerokość zęba,
– układ listew i punkty ich załamania,
PO PROS TU C ERAM IKA
36
Fot. 30, 31. Ważny czynnik, warunkujący powodzenie tego ćwiczenia, stanowi analiza listew brzeżnych i miejsc ich załamania. Polecam ponadto wyciąć kształt zęba najpierw w nieco większej skali, by na końcu móc skompensować ewentualne błędy
Fot. 28, 29. Ważny czynnik, warunkujący powodzenie tego ćwiczenia, stanowi analiza listew brzeżnych i miejsc ich załamania. Polecam ponadto wyciąć kształt zęba najpierw w nieco większej skali, by na końcu móc skompensować ewentualne błędy
Fot. 26, 27. Ważny czynnik, warunkujący powodzenie tego ćwiczenia, stanowi analiza listew brzeżnych i miejsc ich załamania. Polecam ponadto wyciąć kształt zęba najpierw w nieco większej skali, by na końcu móc skompensować ewentualne błędy
Fot. 24, 25. Ważny czynnik, warunkujący powodzenie tego ćwiczenia, stanowi analiza listew brzeżnych i miejsc ich załamania. Polecam ponadto wyciąć kształt zęba najpierw w nieco większej skali, by na końcu móc skompensować ewentualne błędy
37SZ TUKA I R ZEM IOSŁO – C Z . I I I
– układ krawędzi siecznych,
– wzajemny stosunek listew wargowych i podniebiennych,
– krzywiznę wargowej powierzchni korony.
Ponieważ wszystkie te punkty należy uwzględnić jednocześnie, na początek polecam poćwiczyć,
nakładając samą dentynę. Dzięki temu później będzie wam łatwiej w krótszym czasie wykonać ko-
rony i mosty, ponieważ podczas tych pierwszych prób nie musieliście skupiać się na prawidłowym
rozłożeniu poszczególnych warstw kolorystycznych. W przeciwnym razie pominięte zostałyby
ważne szczegóły morfologiczne, co doprowadziłoby do niepowodzenia w przypadku większych
prac.
Po ponownym skontrolowaniu wymienionych wyżej punktów można pokryć koronę oraz zęby
sąsiednie srebrnym lub złotym proszkiem (fot. 22 i 23). Dzięki temu uwidoczniona zostaje struktu-
ra powierzchni oraz morfologia korony w stosunku do zębów sąsiednich, co pozwala na ostateczne
skorygowanie ewentualnych niezgodności.
Ćwiczenia w zakresie kształtu Kolejnym ćwiczeniem, pozwalającym na uzyskanie prawidłowego kształtu uzupełnienia, jest
wycinanie zębów z bloku gipsowego. Metodę tę chciałbym zaprezentować bliżej na przykładzie
fot. 24-31. Wykonanie tego ćwiczenia wymaga dokładnej analizy układu listew wargowych i pod-
niebiennych oraz wszystkich punktów ich załamania.
Prawidłowy kolor
Po rozważaniach na temat odpowiedniego kształtu i zaprezentowaniu przykładów pomocnych
podczas nauki tej umiejętności chciałbym przejść do następnego etapu: licowania zęba w kon-
kretnym kolorze. W zależności od systemu ceramicznego już trzy podstawowe masy ceramiczne
wystarczą, by wykonać licowanie zgodnie z kluczem kolorów.
Fot. 32, 33. Bardzo dobrym ćwiczeniem jest również wycięcie zęba z bloku ceramicznego
Fot. 34. Plan nakładania warstw
PO PROS TU C ERAM IKA
38
Na początek polecam sporządzić plan licowania, na którym będzie dokładnie zaznaczone,
na jakie obszary zostaną nałożone poszczególne masy (fot. 34). Następnie należy przygotować
się do szybkiego i nieprzerwanego nakładania masy, utrzymując wilgotność korony na stałym
poziomie (fot. 35).
Dentyna nieprzezierna
W celu lepszego pokrycia czapeczki metalowej i uzyskania bardziej intensywnego wrażenia ko-
lorystycznego należy w pierwszej kolejności pokryć podbudowę cienką kryjącą warstwą dentyny
nieprzeziernej (fot. 36). W obszarze siecznym należy zwrócić uwagę na to, by dentyna nieprze-
Fot. 35. Przed przystąpieniem do pracy należy się odpo-wiednio przygotować, by móc potem szybko nakładać kolejne warstwy
Fot. 36. Nałożenie dentyny nieprzeziernej
Fot. 37. Nałożenie dentyny Fot. 38. Nałożenie brzegu siecznego
Fot. 39. Dopasowana korona po pierwszym paleniu Fot. 40. Uzupełnianie kształtu morfologicznego przy użyciu transparentnej masy
39SZ TUKA I R ZEM IOSŁO – C Z . I I I
zierna sięgała poza czapeczkę i kończyła się w sposób nieregularny. Jeżeli jej zakończenie byłoby
regularne, powstałoby nienaturalne odcięcie tej warstwy. Zakończenie dentyny musi tworzyć
układ odpowiadający strukturze palczastej zębiny (mamelonom).
Dentyna
W kolejnym etapie nakłada się dentynę. Masa ta nadaje koronie odpowiedni kolor. Również
i tę warstwę nakłada się okrężnie, a jej zakończenie w obszarze brzegu siecznego powinno od-
powiadać mamelonom, podobnie jak w przypadku dentyny nieprzeziernej (fot. 37). Oczywiście
można również wymodelować cały kształt korony przy użyciu samej dentyny, a następnie odpo-
wiednio ją zredukować w obszarze brzegu siecznego (metoda cut-back).
Brzeg sieczny
Jako trzecią masę nakłada się brzeg sieczny. Procedura jest podobna jak w przypadku dentyny
(fot. 38).
Skurcz
Po zapoznaniu się ze specyfiką pracy masą ceramiczną należy nauczyć się przewidywać jej skurcz
i, uwzględniając go, odpowiednio powiększać koronę zęba przed wypaleniem. Przyszły skurcz
należy oszacować oczywiście już podczas nakładania masy nieprzeziernej i dentyny. Ponieważ
zastosowana przeze mnie masa ceramiczna jest materiałem drobnocząsteczkowym, a jej skurcz
jest niewielki, wystarczy wymodelować koronę łącznie z masą szkliwa zgodnie z wielkością zęba
sąsiedniego, a powstały skurcz uzupełnić masą transparentną. Aby uzyskać bardziej wyraźną
głębię kolorystyczną, należy przedłużyć masą transparentną nie tylko jej część sieczną, ale pokryć
nią całą koronę.
Fot. 41. Uzupełnianie kształtu morfologicznego przy użyciu transparentnej masy
Fot. 42. Sytuacja po drugim paleniu
Fot. 43. Sytuacja po drugim paleniu Fot. 44. Ostateczna kontrola charakterystyki uzupełnienia oraz kontrola koloru zęba