ျမနမာႏင န င၏ ဆ နးရ မႈေလ ခမာခႈေရးႈေရ းရမ ႈေျျမ ာမ၀ာ န ႈေျျမယာႈေ၀ႈေဒေႈေဆမ နႈေရး ႈေထမာနာ အာ ျာ ာခာန ခမး

ာငမနး ဂမနးာခာန လာန ခမးာ န ႈေ၀ဒသတ နးႈေလောခ နခမး

October, 2015

ေက းဇ းတင လႊာ

ျ ပငဇေေးႏတငငး တငတႏေေေႊာ ခြတငငေေး ႊားြကင း ကင ြြတင ငစ (CPRCG) ဖြြ႔၊ ဥ ေဒဇးႈနငထးင ဥ းတငျးတငငတင းႏတငင ဤစ ေတငခႏစႊားြကင ခ ကငကငးႏတငင ေးြ႔ၾက ႏး ႊာက းႏ ေ ႏ႔ ေ ၾက ၾေႊာ ဥ ေဒေေေႊာဇးႈနငထးငး ႊာေ ပၚ ကဇပ ေဆႊာတငေြကငဇႊာ ႏႊာ နးႊား ဖြြ႔ၾက းႏတငင တငဒကငဆႊာ ဖြြ႔ၾက း ႔းႏ ထဇေက းဇးတငေႏ ၾပင။ ထ ႔းဇ ဤစ ေတငခႏစႊာ ျဖစငေျးႊာကငေေးႏတငင ကြတင ငတနငး ႊာ းြတင ၾတင ကဇပ ေဆႊာတငေြကငေ ၾေႊာ ေြေတင႔ းႏတငင ခတငထကငေ း ႔ႊာပငေကႊာတင၊ ျးနငးႊာာႊာႊာ ျ နငဆ ေ ၾေႊာ ဥ ေစႊာႏ တငႊာပငေကႊာတင၊ စႊားးငျ စ ဇး ႊားႏ ေက းဇးတငေႏ ၾပင။ ဤစ ေတငခႏစႊာ ထြကငေ ပၚႊား တငေနငးြကင ေထႊာကင ႏ႔းႈေ ခြ႔ ၾေႊာ (Omidyar Network) က ပင၊ ကြ း င ငး ႔ ႊာ ႏးႏ ႏ ကငႏြစြႊာေက းဇ းတငေႏ ၾေၾကႊာတင ေဖပၚျ င ၾပင။

မသငာမ

သ နျာာခာန ာခယနးာခ ာနာ န ဓငာႈေထမာနာ အာ ျာ ာခာနခမး ………………………………………………….. ၂ ၁။ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာႏငာနာခ ငးႈေရးေရး၊ ႈေျျမ ေမာ န ခသဒညနႈေျျမာတ ႈေမာခထမးႈေရး ………………… ၆ (ာ) လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာ ႏငာနာခ ငးႈေရးေရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရရေေ. ၇ (ာ) ႈေျ ေျမ ေသတာနႈေျဒရ နးရမန …………………………………………………………………………..၁၃ ( ) မဆျ င၏ ႈေမ နျ နမ ႈေျာာ …………………………………………………………………….. ၁၉ ၂။ ဓႈေလေထႏ းဆႏင နရမ ႈေျျမာတ နႈေရးခမး ………………………………………………………………………. ၂၄ ၃။ ခ ငးဒးခမးင၏ ႈေျျမရာႏင နာတ န ာတ နႈေရး ………………………………………………………………… ၂၇ ၄။ ႈေျျမဒငနးဆညနး မာ န ျ နးာတမး မ ႈေျဒရ နးျာ နး …………………………………………………………….. ၃၅ (ာ) ဒ နသ နဒညန ႈေလ ခမနႈေအားႈေားႈေျာ နး …………………………………………………………….. ၃၅ (ာ) ဒႏ းျာ ဒညနႈေျ ျာမနႈေားျာ နး ………………………………………………………………………. ၃၈ ( ) ခသဒညန ႈေလ ခမနႈေအားႈောေ ျာမနလညနမးထႏငးႈေားာနျာ နး ……………………………….. ၄၀ (ဃ) ျ နးာတမး မႈေျဒရ နးျာ နး ာခယနးာခ ာန ………………………………………………………………. ၄၁ ၅။ ဒသ နးာခာနလာန ာမနောတ ျာ နး …………………………………………………………………………….. ၄၂

၆။ ႈေျသမနးမးာတ ျာမးဒသန သနျာ နး …………………………………………………………………………… ၄၄ . ၇။ ႈေျျမဆႏင နရမ ျာမးႈေရးအား ာခာနလာနခမး ………………………………………………………. ၄၈ (ာ) ာဋငာာၡာမလ ာ န ာဋငာာၡလတမနာမလ ႈေျျမျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေဒေႈေဆမ နမ ……………… ၄၈ (ာ) ဒာန၀ရျနာမ၀ ……………………………………………………………………………………………၅၀. ( ) လႏာနာႏင နာတ နမဂမ ာတ ႈေမဒႏ းတ ျာ နး …………………………………………………………………… ၅၁ ျ နးာႏငးာမးဒညန မ ႏမရ နး ……………………………………………………………………………………….၅၄

သ နျာာခာန ာခယနးာခ ာနာ န ဓငာႈေထမာနာ အာ ျာ ာခာန ခမး

ျမနမာႏင န ဒညန ာဓမာခဒညန ာားႈေျာမ နးာမလာ န အာ ႈေမရျာျဒနာဒညန။ ဆျနႏာ နာမလ ခမးသတ နး ာထအာငနႈေမျဒ န ထားျာမးဒညနေႈေျာမ နးလ မသတာန ာ႑သနာႏ ဒတ နလ နလႏငာနျာျဒနာဒညန။ ျမနမာႏင န ာ ေဒႏငေႈေဒမ ႏငာနာခ ငးႈေရးႈေျာျာ ာႏင န သနာႏင န ဒႏငေ ႈောခးလာနလာ မဒတ ေညနးခမးာ န လႏာနာတာန ျန ႈေသမ နဒာလျနဒမးခမးသတာန ာႏင နမလႏ ျာ ဒညန ႈေျျမလႏာနာႏင နာတ နခမးရ ငႈေရမန မ ႈေရးာလ ခာနရ င ႈောဒညန။ သႏင နးျာညနင၏ . ၇မ% ချဒ နႈေဒမ ႈောခးလာနႈေမျာညနဒာ ဒမနးႈော နးခမးတမ မေရး၊ ဒာနရ နႈေမထႏင နႈေရး သတာန လျနျမႏငာနာခ ငးႈေရးာႏငဒမ ဓငာ ျာ မးထမးႈေမအာရႈောဒညန။ ၂မ၁၂ာႏာ နေရး၊ လျနျမႈေျ ယာႈေ၀ေရး၊ ာ န ႈေျလတသနေရး၊ႈေျလာနာ နႈေျရႏင နးခမးယာႈေ၀ ာ ေဒႏငေႈေဒမေရး၊ ယာႈေ၀ာႈေဘမ န ႈေဒေႈေဆမ နႈေရးသတ န ျာ ျာ န ႈေျာမ နးလ မခမးရ ငာ ေႈေဒမနလညနးေရး၊ ဒမနးႈော နးခမးတမႈေဒမ ျမနမႈေသမ နဒာလျနဒမးခမးင၏ ႈေျျမ လႏာနာႏင န ာႏင နဆႏင န မႈေျာႈေမ မ ရမာနႈေထတးးေရး၊ ာတ နလ နးမရ ငႈေဒမ ႈေျျမယာႈေ၀ာခ ငႈေအာမ န လႏ ျာ ရ ငႈေမဆ ာ န ျဒ နႈေလဒညန။ ႈေျာ နာသနဒာနဒညန သငသနာမလာ မ နမမာ ေရ မခမးေရး၊ သျဒညနးျဒညနးအား ထတမးလမႈေမဒညန ႈေျျမ ေမခမးာႏငလညနး ႈေျဒရ နးရမန ာခမနရ ငႈေမဆ ာ နျဒ နဒညန။

မမသင ာ န လ န၀ာနဆမ ဒတ ေအားသႏငေင၏ ဘႏ ရညန မနးာခာန မေရး၊ ဆ နးရ မႈေလ ခမာခႈေရးႈေရ းရမ ာမ ာတျနျာ ဒညန ယာႈေ၀ာႈေဘမ နႈေဒေႈေဆမ နႈေရးသတာန ႈေထမာနာ ေျာ ရမနာ နျဒ နဒညန။ ထႏငယာႈေ၀ာႈေဘမ န ာမးေရး၊ႈေသမ နဒာလျနဒမးခမးာႏင ယာႈေ၀ဒႏ းျာ လႏငာနမမႈေရမနေရး၊ ထႏငဒာသႏငေင၏ ႈေျျမႈောေ ဆႏ းျဒသနလႏာနာႏင န ျာ နးခမးႈောေ ာတ နလ နးတမဒငႈေား မရ ငႈေရမနေရး၊ ထႏငဒာသႏငေသတာန လႏ ျာ ာႏင နမဒညန ႈေျျမလႏာနာႏင နာတ နခမး သညနသေ ာႏင နျ ႈေရးသတာန ထငမနးဒငနးရမနာ န ႈောခးလာနႈေမ ခ ငးဒးေရး၊ ခ ငးဒမးခမးာမ နေရး၊ ဆ နးရ ဒာ ဆ နးရ ဒမးခမးင၏ ဆ နးရ မာႈောခမာနႈေရးာႏင ႈေျာာ ထမးႈေဆမ နရတာနႈေရးာ နျဒနႈေလဒညန။

မမသင ဒတ ေအားာမးေရး၊ ာၻမလႏ းဆႏင နရမ ဒတ ေညနးျဒ နး ယာႈေ၀ႏငး ႏငးႈေရးေရး၊ သမညနးမးျဒ န ျာညနဒာေ လာနဒႏငေ မဂမာနာ နးႈေရးသတာန ဆႏသနမနႈေဆမ နရတာနႈေမဒညန ဒတ ေညနးျဒနဒညန။ ျမနမာႏင န သတ န သ နႈေဆမ နရတာနာ ေဒညန ၂မ၁၃ာႏာ နေရး၊ ယန ျာ းေရး၊ ႈေ၀ဒဆႏင နရမငသနဘာနဒတ ေညနးျဒနဒညန “ျာညနဒာျာညနဒမးခမးာ န ာႏင န ႈေရးာတ နႈေရးသတာန လ ေႈေဆမနသႏငာနာတ မ နႈေရး” ဒတ ေသႏငေႈေမျဒ နေရး၊ ျမနမ ယာႈေ၀ဒာနႈေရမာန မႈေမာနသတ နေရး၊ ႈေသမ နဒာလျနဒမးခမးသတာန လႏ ျာ ာႏင နမဒညန ႈေျျမလႏာနာႏင နာတ န ရရ ငႈေရးာာညႈေဆမ နရတာနရမနေရး၊ ျာညနမျန/သႏင နး(. ၇)ာႏသတ နေရး၊ လာမဒႏငာနမမနး ႈေျာျာ ဒတ ေညနးထမးဒညန ယာႈေ၀ ႈေရးရမလာ မမမနထနး (၃မ)ာႏင ျဒမနောခာနာခထမးျားျဒနာဒညန။ ဆႏငာယာႈေ၀လာ မမမနထ နးခမးာေရး၊ လာမဒတ ေ ညနးခမးဒႏငေ ယာႈေ၀ာညမႈေားလႏာန မနးခမးႈေဆမ နရတာနျာ နး ေရး၊ႈေသမ နဒာလျနဒမးခမးမးႈေလ ခမာနလႊမာႏ ျဒညနဒတ နးျာ နးေရး၊ ျာာ လႊမသ နဒတ နးျာ နးေရး၊ ရႏ းျာ နာာႏမးခမးဒႏငေ မ နထတာနဒတမးလမရမသတ န ာာညေဆမ န ရြာနျာ နးေရး၊ ာ န ႈေမမာနဆာနသတ ာင စရာနခမးာႏင လႏငာနဒလႏငာာညႈေဆမ နရတာနႈေားျဒ နးသႏငေျဒ န ာာညႈေဆမ နရတာန လ ာနရ ငႈေလဒညန။ ဆငႏာ ယာႈေ၀လာမမမနထ နးခမးင၏ ာာညျဒ နေရး၊ ျမနမႈေသမ နဒာလျနဒမး ရမႈော နး ခမး တမ မေရး၊ လျနျမႈေျဒႏ းျာ ာတ နလာန သနခမး ရရ ငအာျာ နးေရး၊ ႈေျလာနခမးာႏင လျနျမႈေျျဒနႈေျာမ နးလ ာႏင နအား လႏာနာႏင နာတ န ာႏင နမလမျာ နးေရး၊ သငသနာမလာ မဂမရ ငဒာသႏငေင၏ ာခ ငးးာတမးသတာနေရး၊ ဒငနးဆညနးာ ာ ေ ရဒညနႈေျာႈေမ လႏ ျာ တမျာမနလညနရရ င မသႏငောႏငာ န ျဒ နႈော ေဒညန။ လတမနာ ေဒညန (၂) ာ နႈောခမနာမနေ းေရး၊ ဆႏငာ ယာႈေ၀လာ မမမနထ နးခမးဒညန ႈေသမ နဒာ ငဒမး ႏခမးေရး၊ ႈေသမ နဒာလျနဒမး ဒတ ေညနးခမးာ န သတ ဘာနး ႈေျျမျာဒမမႈော နး (၂၅မမ) ႈောခမနာႏင ႈေျဒရ နးႈေဆမ နရတာနာႏင နာ ေျာ ျဒ နဒညန။

မမသငာ နေ ငသနဘာနဒတ ေ (CPRCG) သႏငေင၏ ယာႈေ၀လာ မမမနထ နးခမးဒညနေရး၊ မသတ သ နာႏာခ နးသတာန ႈေျျမာ နဆာနာနာသနဒာနဒ ခယာႈေ၀ခမးေရး၊ ႏာနာခ ာနႈေရးမ နခမးာ န ႈေသမ နဒာလျနဒမးသႏငေင၏ ႈေသတေ အာ ခမးအာမး ျာမနလ မနာခ ငးဒာနႈေရမာနမႈောေ မမးလညနမရရမန သညနႈေဆမာနလ ခာန ာႈေရႈေေ သတ နးာခ ႈေျာရမႈောမာနႈေဆမ နရတာနႈေလေရ ငဒညန။ ဗဟႏငလတ နျာ နႈေ၀ဒ သႏင နးရ နးဒမးလာခ ငးႏသႏငေႈေမ ထႏင နရမ ျာညနမျနခမးထငေရး၊ ျမနမျာညနသ နလႊမး ျဒမနောခာနာခထမးဒညန ယာႈေ၀လာမမမနထ နးခမးင၏ ာာ ညျဒ န ာထမမ နႈေမထမးခ ငးႏ ာချနျာမနေႈေဆမ နရတာနဒညန ယနျဒ နႈေလရမေရး၊ ႈေ၀ဒလႏငာနာခ သန ႈေဆမ နရတာနဒညန ႏငးရင၏ ဆႏ းျဒသနလႏာနာႏင နာႏ ခမးေရး၊ ႈောမ နထညနႈေဒေႈေဆမ နရတာနမခမးာႏင ဓငာၸျန ျာညနမ တမ ာမင နးျ ယနႈေဆမ နရတာနာႏင နႈေလဒညန။

လ န၀ာနဆမဒတ ေညနးအားဒညနာမးေရး၊ ႈေရငာမနႈေျာ ႏငာန ျသန တမနးရျာဒညန ဒတ ေညနး ျဒ နျားေရး၊ႈေျျမ ေငဒမးႏခမးာမ နေရး၊ ႈောခးလာနႈေ၀ဒႈေမ ခ ငးဒး/ခ ငးဒမးခမးာမ နေရး၊ ဆ နးရ ဒာ/ ဆ နးရ ဒမးခမးသတာနေရး၊ လႏ ျာ ာႏင နမဒညန ႈေျျမာတ နႈေရးခမးရရ ငႈေရမန လႏာနာႏင နႈေဆမ နရတာနႈေမဒညန ဒတ ေညနးသနာႏျဒနာဒညန။ ၁၉၆. ၇ာႏာ န း လႏာန မနးႈေဆမ နရတာနာ ေရမ မရ ာႏင န ႈော နး သ န၀ဇ နာမနေသတ န ာမင နးျ ယနႈေဆမ နရတာနာႏင နရမန ာတ နးဆ နးႈေဆမ နရတာနျာ နးာ န ာမ၀ခမးႈောေ ရမျ နဒႏ းဒာနျာ နးခမးာမ န ာႏင န ႈော နး (၅မ)ႈောခမနသတ န လႏာန မနးခမးႈေဆမ နရတာနာႏင နာ ောဒညန။ မရ ာႏင န ခမးင၏ႈေသတေအာ ခမးသတ နေရး၊ ဓငာာခဒညန ႈေျျမလႏာနာႏင နာတ န ျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေဒေႈေဆမ န မာႏင ႈေမ နျ နတမႈေဆမ နရတာနာႏင နာ ေဒညန ခာမနေရး၊ သႏင နမ နေရး၊ ႈေသမ နာႏငရးျမးေရး၊ သရႏသန ာ န ဗျာနမနာႏင န သႏငေင၏ ႈေသတေအာ ခမးလ ာမ နဒညန။ ဤ ခ ာချနျာမနေႈေဒမ ႈေ၀ဒဆႏင နရမႈေသတေအာ ခမးျာ နေရး၊ လ န၀ာနဆမဒတ ေအားႈေမျဒ နေရး၊ ျမနမႈောခးလာနႈေ၀ဒ ခ ငးခ ငးသတ န ာတ နးဆ နးလႏာန မနးခမး ႈေဆမ နရတာနာႏင နာ ေျား ျဒ နႈေလဒညန။

ႈေမာနႈေဒေျာာ ႈေဆတးႈောတးာခာနခမးာ န အာ ျာ ႈေထမာနာ ာခာနခမး မေရး၊ လ န၀ာနဆမဒတ ေအားာ န မမသင ဒတ ေအားသႏငေင၏ ျမနမာႏင န ႈောေ ာခး တနးဒညနရမႈေ၀ နျ နခမးေရး၊ ႈေသတေအာ ခမးာ နျဒ နဒညန။ ာႏင န သာမ သတ န ႈေျျမျာ ျာ န ႈေျာမ နးလ ႈေဒေႈေဆမ န မ မ ာမမခမးာ န ာမင နးျ ယနႈေဒေျာာခာနခမးေရး၊ ႈေလောခ နႈောမ နးခမးေရး၊ ျမနမႈေသမ နဒာခမးင၏ႈေသတေအာ ခမး ႈေျာာ ာခာနလာနခမးေရး၊ ဒတ ေညနးာ နာႏလႏ းင၏ ာႏင န မ နး ာတ နးဆ နး ႈေဆမ နရတာနာခာနခမးသႏငေလညနးာမ နဒညန။ ျမနမ ႏငးရႈေမျဒ န ႈေျျမာမ၀ႈေျာမ နးလ ႈေဒေႈေဆမ န ရမန ာချနျာမနေသ န ႈေဆမ နရတာနႈေမျာျဒနရမေရး၊ ာတခာႏနာနသႏငေႈေမျဒ န ႈေရးအားလႏငာနာခာနခမးာႏင းႈေမ နး ထႏငးျာထမးဒလႏငေရး၊ ႈေျဒရ နးႈေဆမ နရတာနာႏင န မ လမးလမာႏငလညနး ႈေဒေျာထမးႈေလဒညန။ မမသင ာ န လ န၀ာနဆမ ဒတ ေအားသႏငေဒညန ႈေမာနႈေဒေျာာသႏင နး ဓငာႈေဒမာခာနျဒနဒညန အာ ျာ ႈေထမာနာ ာခာနခမး ာႏင ရ နာ မာ ႈော နးယနခမးသႏင နး င နသ နျာထမးာဒညန-

ာနမႈေျာျာ ႏငာနာခ ငးႈေရးထာနေရး၊ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာ ႏငာနာခ ငးႈေရးာႏင ယးမးႈေားဒညန ႈေမျဒ နေရး၊ ႈေျ ေျမ ငဒမး ႏခမးာႏင ႈေျျမာတ ႈေမာခထမးႈေားာမ လျနျမႏငာနာခ ငးႈေရးထတာနာႏမန သႏငးျ နႈေညနေရး၊ ဆ နးရ မႈေလ ခမားႈေရးႈေရ းရမဒညန ႈေျျမာမ၀ာႏင ႈေဒေႈေဆမ နရမန ာ န ႈေသမ နဒာလျနဒမးခမး မး ႏငာနာခ ငးႈေရးသႏငးာခ ယနခမးေရး၊ ႈောခးႈေ တယနခမးျဒ နႈေထမာနာ ေျာ ရမန။

ဒ နႈေသမႈေျခမးသတ နး လာနရ ငႈေျဒႏ းာခႈေမမခမးႈောေ ရာႏင နာတ နာတ နႈေရးခမးာႏင ရ နးလ နးတမ ႈေဒေျာဒသန သနႈေားျာ နးာမ နေရး၊ လာမဒတ ေညနးခမးင၏ ဓႈေလေထႏ းယနလမေရး၊ ႈေျျမာတ န ႈေရးခမးာႏင သရမးမ နျဒနႈေး ဒင သနျာ ႈေရးႈေဆမ နရတာနရမန ာ န လာခ ငးႏမျနႈေျ မမနးာခ နေရး၊

ျာ နာမျနမငငသနဒသန သနႈေဒေႈေဆမ နရမသတ နေရး၊ လာ မဒတ ေညနးင၏ ယးႈေဆမ နာႏင နာတ နာ န သညနျာ ဒသန သနာႏင နာတ နာႏင ငနဒသန သနႈေားရမန။ ရ နးာ းျ ာနာ မျာ ဒညန ာငမနးအားခမး ႈေဆမ နရတာန ႈေမယနာမလသတ နးေရး၊ လတသနလာနႈေဒမေရး၊ သ နအာ ငႈေဆမ နရတာနႈေဒမေရး၊ ဒႈေဘမသာႈေအာမ နးျာမနအာမးာခာန သႏငေႈောေေရး၊ယနဆာနျာသနႈေမ နအာာနအာညနရမရမနာ န လႏငာနာခာနသ နရာနျဒနဒသန သနရမန။ ဓႈေလေထႏ း ဆႏင နရမ ႈေျျမာတ နႈေရးခမးာမ နေရး၊ လာနရ ငျဒနာတမးႈေမဒညန ႈေျျမျ နးာတမး မ ခမး မာနေရး၊ အားမးာာနာ ဒညနႈေျျမျ နးာတမးမခမးာႏင ယးမးႈေားႈေျဒရ နးရမန။

ဆႏ းျဒသနာခာနာခ သနဒညန ဒတ ေညနးခမးာ နလတျနသာာဆာနဒတျနာႏင နာတ န ာ န ဆႏငာဒတ ေခမး

ႈေရ ႈေ မာနသာနႈေရမာနာႏင နာတ နာမ နေရး၊ ဆႏငာဒတ ေညနးခမးသတ န ခ ငးဒးခမးာမ နႈေျာ နး ျဒ န ႈေျာႏင နာတ နရ ငဒာခမးာ ေဒႏငေ ခ ငးဒးခမးင၏သမနးသာႈေမရမရရ ငႈေရး မးႈောမ နးလမႈေရမန။ ႈေျ ဒႏ းာခမလာန သနသတ န ာားသတ ညနႈောာနာႏင နဆႏင နာတ နော ေဒႏငေႈေဒမေရး၊ ခ ငးဒးခမးင၏ ႈေျျမာတ နေ ႈေရးသတာန ယာႈေ၀ႈေအာမ နးရ ာမာတျနႈေားမ သႏငးသာနျဒ နထတမနးႈေရမန။ ယာႈေ၀ ာာည ႈေားႈေရးာ န ယာႈေ၀ႈေအာမ နးရာာညရမန ရညနားမ ာ န မမနႈေဆမ န မ -၂ ရာနလႏ းသတာန ာႏငျနမးလ ျန ျဒန ာမယး သနာႏ သ နလႏာန မနးသႏငေသတ န ခ ငးဒးခမး ယနဆာနျာသနာမ နႈေႈေရး။

ျဒနႈေမႈေျာႏငဒငနးျား ႈေလ ခမနႈေအားႈေားဒညနာေရး၊ လႏာနာတာနယးာႏင နာချနာာ ႈေ တျဒ နေႈေားႈေလ ခမန

ႈေျားေရး၊ လႏာနာတာနယးာႏင နႈေဒး ျနာာ ႈေျမးႈေားျာ နးမညနးလနးာႏငဒမ ဒႏ းျာ ႈေဒညန ာခယနးာာန ႈေဆမ နရတာနာႏ ႈေျာမ နးလ ာခ နဒႏ းႈေရမနေရး၊ ယာႈေ၀ခမးာႏငျာ နဆ နႈေရး။ ဒငနးဆညနးထမးဒညန ႈေျျမခမး ာႏင ဒႏ းျာ ျဒ နာာ ျာမနလညနႈေားာနႈေရး ယးမးႈေားႈေဆမ နရတာနရမန ာ န သငသနာမလမ နမမမခမး ႈောေ ာတ ႈေမာႏင နဆႏင နာတ န (ာမလရ ညနာ မးာတ န ာတ နႈေရး)ေရး၊ ႈေ တျဒ နႈေားႈောချာ နးေရး၊ ႏ ရ ျနျမ ႈေမႏ ဒညနသႏငောမ န ႈေလ ခမနႈေအားာႏင မညနးလ နးႏ ျဒ နႈေားႈောချာ နး ာခယနးာာနမခ ငးျဒ န ႈေျဒရ နး ရညန။

ႈေျျမဆႏင နရမႈေထမာနထမး မရတာနမသနးခမးလတျနသာာရရ ငာႏင နာတ နာ န ႈောခးလာနႈေ၀ဒ လာ မဒတ ေညနးခမးာ န သ နယးာခ နးသတာနေရး၊ ာမ၀ဆႏင နရမ ဒသ နးာခာနလာနခမး ရျာာႏင နာတ န ာႏင ျ နသ နႈေရမနာ န ႈေျာႏ ႈေရးဆတ ႈေရးယနခမးဒညန ာႏမနာခရငသနဒာနဒမရညနေရး၊ ာတ နလ နး ျ နဒမမရ ငရညနေရး၊ လတျနသာာ ရျာာႏင နာတ နရ ငရညနျဒနဒညန။ လာမဒတ ေညနးခမးာမ န မရ ငရညန။ ႈေျျမ ေငဒမး ႏခမးာ န ႏငးရာာခထမးာႏင နာတ နရ ငဒညနႈေျသႏငောႏင မရ နးႈောမာနျာရညန။

လာနရ ငႈေျသမနးမးခမးင၏ ရမာနႈေထတး မခမးာႏင ႈေလ ခမာခရမနေရး၊ လာ မဒတ ေညနးခမးာမ နႈေဒညန ႈေျသမနး မး ာတ ျာမးျာ နးမနသနာႏႈေဒေႈေဆမ နရညန။ ႈေျသမနးမးဒနင၏ ဆႈေလ ခမနမာ န သငာခမာႏင ျဒနႈေရမန လာ မဒတ ေညနးခမးမး လႏ ႈေလမာနဒညနာညမႈေားမာ န ႏငးရ ရမထ နး ခမးဘာနာလညနး ညနးခယနး ညနးာနးခမးာႏင မမးလညနသသနာတခနးး ႈေျသမနးမး ျာမနလညန ာတ ျာမး မႈောေ မဂမဒာနႈေရမာနႈေရမန ျႏ အာညနာႏငးမးထႏငာနဒာခမးျဒနရညန။

ႈေျျမာဋငာာၡာ နးရ နးဒညနေ (ဒႏငေဟႏသန) ာဋငာာၡႈေျဒရ နးျားဒညန ႈေမရမသႏင နးသတ န ႈေျျမျာ ျာ န ႈေျာမ နးလ ႈေဒေႈေဆမ နမခမးာႏင ျဒနာႏင နဒ ခႈေဆမ နရတာနရညန။ ဒႏငေ ဒမေရး၊ ာဋငာာၡျဒနဆ ႈေ၀ဒ

ခမးသတာနလညနးေရး၊ မမ သနသတ န ႈေမ နျ နာ ေႈေဒမ မးာသနမမနးာခ နႈေ၀ဒခမးသတ န ႈေဆမ နရတာန မာႏ သႏင နး ႈေျာျာ ႈေဒေႈေဆမ နာႏင နညနျဒ နဒညန။ ာဋငာာၡႈေျဒရ နးျားဒညနႈေ၀ဒရ င လာ မဒတ ေညနး ခမးသတာနေရး၊ ႈေျျမာတ နေႈေရးခမးာ န ာသနဒာနး ျာညနဒာသႏငေဒငရ ငႈေရမနာ န ျ နးာတမး မခမးာႏင ႈေျဒရ နးရမနသတာန ာတခနးာခ နဒညန ျဒမနႈေျဒႈေရးဒမးခမးာ ျဒမနႈေျဒႈေရးလႏာန မနးေရး၊ ာညမႈေားႈေရး လႏာန မနးခမး ႈေဆမ နရတာနႈေားျာ နးျဒ န ႈေထမာနာ ေႈေားရညန။ ထႏငေျာ န ႈေျ ေျမ ေခမးသတာန ႈေျဒရ နးႈေဆမ နရတာနဒညန ႈေျျမာတ ႈေမာခထမးႈေရးယနခမးသတ န ႈေမရမႈေရႊေႈေျာမ နးရဒာခမးေရး၊ ျာမနလညနႈေျာာခႈေမထႏင နဒာခမးာႏင ယးမးႈေားာမ နႈေရညန။

ႈေျာႏင ႏာနာခ ာနႈေရးမဂမာ န ရာႏင နာတ နသႏငောႏင ဗဟႏင လာနႈေမာနဒတ ေခမးဒႏငေ ာတ ႈေမဒႏ းတ ရမနသတာန နးဒာနရမႈေမရမျဒနဒႏ းျာ အာျ ျဒနရမ ျာမးမဆျ ာႏင န ခမးသတ န ႈေျျမႏာနာခ ာနမာႏင သႏင နးႈေ၀ဒအား/ျာညနမျနလႏငာန လႏာနာႏင နာတ န မဂမာတ ႈေမဒႏ းတ ာႏ မာမမခမးႈောေ ဆ နျာ န ဒႏ းဒာနရမနေရး၊

ႈေ၀ဒဆႏင နရမ ႈေျျမ ႏာနာခ ာနာႏ ေရး၊ ႈေ၀ဒဆႏင နရမ လာ မဒတ ေညနးခမးင၏ ႈေျာ နဆႏင နရမ ႈေျာႏ ာ န ႈေထမာနထမးခမး လတျနသာာရျာာႏင နာတ နေရး၊ ထငႈေရမာနာခ ငးရ ငဒညန ျ နးာတမး မ ႈေျဒရ နးႈေရး လႏာန မနးယနေရး၊ ႈေျျမာႏင နဆႏင န မာ န ႈေျသမနးမးာတ ျာမးျာ နးသႏငော န ာသနဒာနး ႈေ၀ဒဆႏင နရမ ဗဟႏ ဒႏသ ႈောေႈောမ နးတမႈေျာာ မ ာ န ျာညနဒာဒႏငေဒငႈေားမေရး၊ ာတ နလ နးျ နဒမမာ န သမမမနျာ မေရး၊ သမမမနာ မသႏငော နာသနဒာနဒညန လႏာန မနးယနခမး သႏငးသာနာႏင နမႈေရညန။

၁။ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာ ငႏာနာခင းႈေရးေရး၊ေႈေျ ေျမ ျဒန မာ နေ ခသႈေဒမေႈေျျမာတ ႈေမာခထမး ႀာ ျာ ႈေထမာနာ ာခာန။ ာန မႈေျာျာ ႏငာနာခ ငးႈေရးထာနေရး၊ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာ ႏငာနာခ ငးႈေရးာႏင ယးမးႈေား ဒညန ႈေမျဒ နေရး၊ ႈေျ ေျမ ငဒမးႏခမးာႏင ႈေျျမာတ ႈေမာခထမးႈေားာမ လျနျမႏငာနာခ ငးႈေရးထတာနာႏမန သႏငးျ န ႈေညနေရး၊ ဆ နးရ မႈေလ ခမားႈေရးႈေရ းရမဒညန ႈေျျမာမ၀ာႏင ႈေဒေႈေဆမ နရမန ာ န ႈေသမ နဒာလျန ဒမးခမးမး ႏငာနာခ ငးႈေရးသႏငးာခ ယနခမးေရး၊ ႈောခးႈေ တယနခမးျဒ နႈေထမာနာ ေျာ ရမန။ ႈေျျမ ျာဒမမခမးေရး၊ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာ ႏငာနာခ ငးႈေရး ာ န ႈေျျမာတ ႈေမာခထမး သငႏဒညန ာတ ျာမး ရာငႏ နႈေဒမ ာခငသနဆာနခမးျဒနအာဒညန။ လႏာနာတာန ျန ငႏာနာခင းႈေရးာငႏ ႈေမ နျ နတမမးႈေား ျ နသ နာႏင န ရမန မေရး၊ ာငႏ န သ နာငႏ န သတ န ႈေျလျနမျနရ ငဒညန ႈေသမ နဒာလျနဒမးထႏ ရ ငရမနလႏငာနျား ႈေျႈောေသတ န ရ နးာ း ျ ာနာ မျာ ရမနသတာန ႈေျျမလႏာနာႏင နာတ န လႏ ျာ ာႏင နမ မရ ငႈေအာမ နး ျႏ အာညန မ ရ ငႈေရညန ျဒနဒညန။ ထငႏမညနးသာတမာ န ငႏာနာခင းႈေရးႈေျာျာ လာမဒတ ေညနးသတ န ႈေျျမ ငႏာနာခင းႈေရး လႏာနဒမးခမး လ ရ ငႈေမဒညနျဒ နရမ ဆ နးရ ႈေလ ခမာခရမန ရညနရတျနဒညန ႈေျျမာတ ႈေမာခထမးႈေားႈေရးဒညန ႈေျ ေျမ ခမး ႈေလ ခမာခႈေရးသတာန လငႏာနလခာနရ ငႈောဒညန။ ျမနမာငႏ န ႈေမျဒ န ာမ၀ာ န သရမးမ န ာႈေဘမ နခမး ာခ သနႈေရးသငႏသတာန ဒ န ျဒ နႈေမဒညန ာမးရာနဒ ႏးာႏ မ - ျမနမာငႏ န ဒမးခမးင၏အာတျနမ သ နရာနျဒန ဒ နသ န ခသား ႀားထတမးရ နဒမနႈေမဒညန ငႏာနာခင းႈေရးဆငႏ နရမ ႈေျာာ ႏသနျ နမး သာသာတလ နးာခ သညနႈေဆမာန ရမနသတာန “ႈေျ ေျမ ခမး ႈေလခ မာချာ နး” ာႏငျဒ နႈေရမနေရး၊ “ ခသႈေဒမ ႈေျျမာတ ႈေမာခထမး ာ န ႈေထမာနာ မမနႈေဆမ န ခမး” သဆ န “လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာ ငႏာနာခင းႈေရး” ာငႏႈေရ းရမ ႈေဒေႈေဆမ နျာ နးာ န ျဒနႈောဒညန။

ခင းဒမးႈေျဒ ႏးာခ ာမ၀( ာအာ နး)ာ လႏာနာတာန ျန ႈေသမ နဒာ ခမးမး ာမာတျနရမနာ န ျ နသ နႈေားရမနေရး၊ ဆဌႀာင နာအာနးင၏ ာငႏ နး (၁)ေရး၊ ာမနး-၂ ႈေျာာ ာ ခမး ာငႏ၀န (. ၇) သတ န လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာ ခမးင၏ ာတ နႈေရးာငႏ ာမ ာတျနႈေားရမန ရ နးလ နးတမာခ သနႈေရး ဆတ ထမးဒညန မ- ႈေ၀ဒဆငႏ နရမလာ ဒတ ညနးႈေမာ န လာနာ ထမးႈေဒမ လာထႏင၏ သရမးမ နႈေျျမာငႏ နဆငႏ န ာတ နႈေရးေရး၊ ထားဒျဒ န ႈေျျမ လာန ျဒနရမန ာတ နႈေရးခမးႈေဒမ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးင၏ ာတ နႈေရးာငႏ ဒငရ င ာမာတျနႈေားရမန- ဟႏျဒနာဒညန။ ဤာခာနဒညန လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာ ခမးဒညန ႈောခးလာနႈေ၀ဒ ဆ နးရ ာႈောခမာနႈေရး သရမးမ န ာႈေဘမ န ခမးာ န ငႏာနာခင းႈေရး ာမ၀မး ႈေထမာန ာာျာ ႈေမႈေအာမ နး းႈေမ နးထငႏးျာဒညနျာ န ျမန မာငႏ န မး မရ င၏ ႈေမ နျ နာ ဒညနေ ဒမဓာ (၅) ာႏင န ျဒနဒညန ခာမနေရး၊ ထငႏ နမနေရး၊ ႈေသမ နာငႏရးျမးေရး၊ သရႏသန(ျာညန)ာ န ဗျာနမနသငႏ ာ ဒငႏ ႈေျာာ ႈောမ နးခမး သညနႈေဆမာနား ႈေမ နျ နႈေဒမ ဒငႏ နးႈေအာမ နးဒန ႈေရးဆတ ာားႈော နးရမသတ န ာမ နရမန ထားႈေဒမနျာလခာနရ ငဒညန။ ထငႏာငႏ န ခမးင၏ ငႏာနာခင းႈေရး ထႏသနလႏာန ာ န းာတးႈေရးဒတ ဒင း လ ႏး ႏဒညန လႏာနာတာန ျန ႈေသမ နဒာ ခမးမးျ နသ နႈေားျာ နးာ န ျ နးသငႏင၏ လ ႏာ ငသနာခရႈေဒမ ႈေျျမာငႏ နဆငႏ န ာတ နႈေရးသငႏႈောေ ႈေျာာ လခာနရ ငဒညန။ ာငႏ နး (၂) ာမနး-၃ င၏ ႈေျျမဒသ နးာခာန လာန ာမနာတ သတ နလညနး လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာ ခမး ာငႏ၀န- ၁၆(ာ) ဟား ႈေလးထမး ႈေဒမနျာထမးဒညနာငႏလညနး ႈေသတ ရဒျဒ န ဤာမနး ာ႑င၏ လႏငာနာခာနႈောေ ႈေလလမႈေဆမ နရတာနရမနာ န သငႏးသာန ခမးာငႏ သနသနး သ နထမးရ ငရမန ာငႏငႏႈေဒာခမလခာနရ ငဒညန။

(ာ) လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာ ငႏာနာခင းႈေရးာငႏ ႈေျာျာ ာခယနးာာနျာ နးဒညန ခသဆ ႏးေရး၊ လာနႈေသတာခဆ ႏးာ န ထႏသနလႏာန မသႏငးျ နာႏင နဆ ႏးျဒနဒညန။ မရ သ နာတ န ဆျနႏာ နခမး တမ ဒမဓာခမးရ ႈေျ ျမ ျဒနာ ား ႈေျာတာန ျနႈေလးခမးာငႏ လႏာနာငႏ နဒာခမးာမ နေရး၊ လႏာနာတာန ျနခမးမး ယးမးႈေားး ႈေျျမလႏာနာႏင နာတ န လႏ ျာ ာႏင နမ ာငႏ ာမာတျန ႈေားဒညန ႈေျျမျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေဒေႈေဆမ နႈေရးဒညန လႏာနာတာနာချန းာတမးျဒ နငႏာနာခင းႈေရး လႏာန မနးခမးာငႏ ယးမးႈေားႈေဆမ နရတာနဒညနထာန ငႏာနာခင းႈေရးထႏသနလႏာန ာ န းာတမးႈေရးသႏငးသာန ာငႏ ရရ ငႈေရးသႏငေသတ န ာငႏ ငႏာခင းဒာနႈေရမာနႈေအာမ နး ျာဒာ အာဒညန။ လႏာနာတာန ျနခမးာငႏ ႈေျာာ ာခယနးာာနျာ နးဒညန ဆ နးရ ဆ ႏးဒာခမးင၏ လာ ဘမာငႏာမာတျနရမန ႈောမ နးဆ ႏးျဒနဒလငႏ မးလ ႏးႈေျျမာငႏ နဆငႏ နႈေရး ာႏငႈေရ းရမဒညန မနာမနဒညနလ နးႈေအာမ နးျဒ နား ငႏာနာခင းႈေရးထႏသနာႏမန ာငႏငႏသငႏးသာနႈေရးဒငႏ သဒသနသညနး ယးသညနာငႏ န မညနျဒ နဒညန။ မရ သ နလႊမး းာတမးႈေရးရ ႈေမ နျ န ရ ငဆ ႏးာ န သညန ငနဆ ႏး ာငႏ န ခမးျဒ နဒညန ခာမနေရး၊ ထငႏ နမ နေရး၊ ႈေသမ နာငႏရးျမးေရး၊ ဗျာနမ နာ န သရႏသန (ျာညန)ာငႏ န သငႏ မးလ ႏးဒညန ႈေျျမျာ ျာ န ႈေျာမ နးလ ႈေဒေႈေဆမ နရမသတ န လႏာနာတာနာချန ငႏာနာခင းႈေရးလႏာန မနးႀားခမး (ဒငႏဟႏသန) ာန ႈေျာျာ ငႏာနာခင းႈေရးလႏာန မနးခမးထာန လႏာနာတာန ျနခမးာငႏဒငဒငဒမဒမ ာခယနးာာနာ အာဒညန။ ထငႏာငႏ န မးလ ႏးသတ န လႏာန မနးယးာငႏ နႀားခမး (ာႏ ၢလငာျဒနႈေေရး၊ ႏႈော နးးျဒ နႈေ)ထာနေရး၊ လႏာနာတာန ျန ႈေသမ နဒာခမးာ ထငထငႈေရမာနႈေရမာန ႈေဆမ နရတာနာငႏ နး ငႏာနာခင းႈေရးထႏသနလႏာန သတ န ႀားမးႈေဒမ ရလမ၀နခမး ရရ ငာ ႈေအာမ နး ဒငဒမထ နရ မး ာ ဒညန။ လာယးႈေရင၏ . ၇မ ရမာ မနးာမနေဒညန ဓငာမးျဒ န လျနျမငႏာနာခင းႈေရးလႏာန မနးာငႏ ာငႏႈေမရဒညန ႈောခးလာနႈေမျာညနဒာခမးရ ငရမ ျမနမာငႏ န ႈေမျဒ န မရ င၏ ၀ႏသငျာၻမနလတမနာမလ ႈေမ နျ နာ ဒညန လႏာနာတာန ျန ႈေသမ နဒာႏငာနာခ ငးႈေရးာငႏ ျာ ႈေျာာ ား ဘာန ႏဒတ ဒင းသငႏးသာနႈေဒမ လာဒတ ညနးမး ႈေမ နျ နတမ ထာႈေထမ နာငႏ နာ ႈေဒမ မရ (၅) ာငႏ န င၏ ဒငႏ နးႈေအာမ နးာငႏဆာနာ ရမန လမးလမ ႈေျာ ႈေမႈောမ နးခမးရ ငႈေမႈောဒညန။

မမသင ဒတ ေအားင၏ လာမဒတ ေညနးခမး သဆ န ယာႈေ၀ႈေရးရမလာမမမနထ နးယနျဒ န ျမနမာငႏ န သတ နး ႈေဆမ နရတာနာ ေဒညန ာတ နးလႏာန မနးခမးရ ႈေသမ နဒာလျနဒမးခမးႏဒညန လျနျမႈေျ သနာ ႏသ နျာ နးျဒ န င ငသႏငေင၏ လႏာနာႏင နာတ နသညနျ င နာႏင နမမာႏင ေလ နႈေမအာရမေရး၊ ခမး ႏ မ လႏာနာတာန ျန ေသမ နဒာလျနဒမးခမး ျဒနအာဒညန။ မမသငဒတ ေအားင၏ ၂မ၁၅ ာႏာ နေရး၊ ႈောတရမဒသတ နး ႈေသတရ ငာခာနခမး ရေရး၊ သငႏ နးာ နျာညနမျန (. ၇) ာႏ လျနျမႈေျ သနာႏ သ နလႏငဒညန မဒညနႈော နး (၁၅မမ)ယးေရး၊ မးားာမနသတ န ခမးႏျဒနႈေဒမငဒမးႏ (၁မ၅မ) ႏေရး၊ (ဒႏငေဟႏသန) (. ၇မ ရမာငႏ နာ မနး) ဒညနေရး၊ ငႏာနာခင းႈေျ (၅)ဧာ ႈေမာနလႏပ က နလခာနရ ငား (ာ ႏ - ၁သတ နအာညနာ။) (၂မ) ရမာငႏ နာ မနး မေရး၊ ငႏာနာခင းႈေျ (၅) ဧာ (၁မ) ဧာ သတ နး လႏာနာငႏ နႈေမအာဒာခမး ျဒ နႈေအာမ နးႈေသတရ ငရာဒညန။ မမသငဒတ ေအားင၏ ယာႈေ၀လာမမမနထနးခမးႈေထမာနာ ာာည ျဒ န ျမနမာငႏ န သတ နး လျနျမႈေျ သနာ ႏသ နာ ႈေဒမ ႈေသမ နဒာခမးင၏ ာခနး ခ လျနျမ ႈေျ ာချနမမနး မ (၅.၅၃) ဧာျဒနာဒညန။ ထငႏႈေအာမ န လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးမး ႈေျာာ ျာ နး ဒညန မရ င၏ႈေမ နျ န ရ ငဆ ႏး ာငႏ န (၅) ာငႏ န င၏ းာတမးႈေရးႈေမ နျ န မ ဒငႏ နးႈေအာမ နးာငႏ ဒမာ ျမနမာငႏ န င၏ ႈေျျမလႏာနာႏင နာတ န လ ႏာ ာငႏ ာ မးႈေမရႈေဒမ ငဒမးႏခမးင၏ လငႏာနာခာနခမးာငႏာ ထ နဟာနလခကရ ာဒညန။

ဆျနႏာ နသနာႏမ လ န၀ာနဆမအဖြြ႔ၾက းင၏ ငာၵငျာငႏ န သတ နး ာတ နးဆ နးဒႏႈေသဒမျာ ာခာနခမးရ ႈေျ ေျမ ေသႏငေမး ႈေျာတာန ျနခမးာတ ႈေမာခထမးႈေားမာမ နေရး၊ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးမး ႈေျျမ လႏာနာႏင နာငႏ နဆငႏ န ေရး၊ လ ႏာ ာငႏ နမႈေရးသတာန ႈေထမာနာ ေႈေဆမ နရတာနျာ နးဒညန လႏာနာတာနယးာငႏ နႀားခမးာငႏ ာခယနးာာနႈေဆမ နရတာနျာ နးထာန ာငႏငႏထငႈေရမာနႈေအာမ နး ႈေသတရ ငာ ရဒညန။ ႈေျျမ သနျာမ နျာ နးင၏ ထႏသနလႏာန မရ ထႏသနလႏာနမျ နေဆႏ းာႏင ႈေဒေႈေဆမ နဒညန လႏာနာတာန ျနခမးသတ န သ နဧာင၏ ဆျနာ ႏသ နာ ႏ ာမနေဒမရ င ႈေဒမ ငႏာနာခင းႈေျခမးလညနး ာမ နဒညန။ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးင၏ ထႏသနလႏာနမ ာႏင ႏငသႏငးသာနႈေရမနေရး၊ ာမလလသနေရး၊ ာမလရ ညန ရ နးာ းျ ာနာ ခမးျဒန ဆညနသမသ သညနႈေဆမာနျာ နးေရး၊ ႈေျျာ နမငနျ နည ငျာ နးေရး၊ ႈေျဆလႊမာငႏ ထငႈေရမာန တမျာ ျာ နျာ နးေရး၊ ႈေသမ နာႏမနး ႈေသမ ေ စး ခမးသတ န ႈေလ ာမးထနလျနျမ ႈေဒေႈေဆမ နျာ နးေရး၊ ဒမနလ ႏငနႏငာနာခ ငးႈေရး ာ န ငႏာနာခင းမးရငသနႈောခးႈေ တလႏာန မနးခမးာ ႈေဒေႈေဆမ နရမနလႏငဒညန။ သရႏသနာငႏ န င၏ ၁၉၆၂ ာႏာ န ၁၉. ၇၈ ာႏာ နာမလေရး၊ ႈေသတေအာ ာ န ဒမဓာခမးရေရး၊ (ငႏးရင၏ယးႈေဆမ န မျဒ န ငႏာနာခင းႈေျခမးမး ႏညနး း ႏႈော နးလျနျမႈေဒမနႈေဆမ နာခငမန) သတ နလညနး လႏာနာတာန ျနခမးာငႏ ာ ာငႏး မ ရ ငာ ေရမေရး၊ ငႏာနာခင းာငႏ နႈေဒမ ႈေျင၏ ၅ ရမာငႏ နာ မနးဒမရ ငဒညေရး၊န လတမနႈေဒး ျနဒညန

ာ ႏ - (၁) ျမန မာငႏ န င၏ လျနျမႈေျ သနာ ႏသ နႈေဆမ နရတာနာ ဒညန သတ လငႏာနဧာခမး

(မမသင ၂မ၁၅)

0

200

400

600

800

1000

1200

သတ ႈေရသတာန

လျနျမႈေျ သနာ ႏသ နာ ဒညန သတ လငႏာနေဧာ

ာႏ ၢလငာ ငႏာနာခင းႈေျခမးဒညန ာငႏ န င၏ ႏ ႏ လျနျမထတာနာႏမနထႏသနလႏာနမသမနဘႏငးင၏ ၁၅ ရမာငႏ နာ မနး ၂မ ရမာငႏ နာ မနးထင ထႏသနလႏာနႈေားာငႏ နႈေအာမ နး ႈေသတရ ငာ ရဒညန။ လမးသာာ နေရး၊ ရႏရ ာငႏ န သတ နလညနးေရး၊ ငႏးရထငမနးာခ ပ မႈျဒ န ာႏ ၢလငာလႏာနာတာနခမးာငႏ ႏညနးးေရး၊ ႏႈော နးလျနျမျဒ နႈေဒမနႈေဆမ နာ ေရမသတ နေရး၊ ႏ ႏငႏာနာခင းာငႏ နႈေဒမ ႈေျင၏ ၃ ရမာငႏ နာ မနး ခႈေဒမ လႏာနာတာန ျနခမးဒညနေရး၊ ႏႏလျနျမထတာနာႏမနသမနဘႏငး(ဟ နးဒးဟ နးရတာနေရး၊ ဒ နဒးမလ ာ န ဒမး ာ န ာငႏထတာနာစညနးခမး ႏျာ နေရး၊ မလားထႏသနလႏာန ခမးႏ ာမ န) င၏ ၂မ ရမာငႏ နာ မနး ၃မ ရမာငႏ နာ မနး ထင ထႏသနလႏာနာငႏ နာ အာဒညန။ ႈေသမ နဗျာနမ နင၏ “လျနလႏာနဒာဒမ လျနာႏင နႈေရး” ဟား ႈေမာႏင နး ႈေဒေႈေဆမ နယနာေရး၊ ထႏသနလႏာန ာ န သညန ငန သတ န ဒငဒငဒမဒမသငႏး သာနာ ဒညန။ ဆမနထႏသနလႏာန သတ န (၃မ) ရမာငႏ နာ မနး သငႏးသာနာ ရမ ာတမနျ မန ဗျာနႈောမ နးသငႏင၏ သာနဒမး ႏႈေဆမ နးမာႏင (၈မ) ရမာငႏ နာ မနး ႈေလ ခမာခ ႈော ဒညန။ ထႏသနလႏာန ာ န သညန ငန သငႏာ နာသနဒာနး ျဒညန တာနရလ ခ န ဆ နးရ ႈေလ ခမောခႈေရးင၏ ႈေျဒ သ နရာနျဒနေရး၊ ႈေျျမ ခမးသတာန ငႏးရာငႏ နႈေျ ျဒနႈေေရး၊ ာႏ ၢလငာာငႏ နႈေျခမးာငႏ မျနျားျဒ နႈေေရး၊ႈေျမာတာန စျနခမးာႏငာတ ႈေမာခထမးႈေားညနဆငႏလ ခ နေရး၊ ငႏာနာခင းႈေျာတာနခမးာငႏ ျဒန႔ေမႈေားဒညနထာနေရး၊ ငႏးရ ႈေမျဒ န ာႏင ႏငသသနာႏင နညနျဒနဒညန။ ဘျနႈေအာမ နဆငႏႈေဒမန လ န၀ာနဆမဒတ ေအား ႈေမျဒ န သရႏသနျာညနာ န ငာၵငျာႏင န သငႏသတ န ငႏးရာ နာားႈော နးး ႈေျျမ ခမးသတာန ရညနရတျနာမ လႏာနာတာန ျန ငႏာနာခင းႈေျႈေရး ယာႈေ၀ာႈေဘမ နႈေဒေႈေဆမ နရမသတ န ႈေမ နျ န ရာ ႈေဒမ ႈေအာမ နာ နျဒ နဒညန။ ထငႏဒငႏလႏာန ႈေဆမ နရမသတ န ငႏးရႈေမျဒ န ျာညနဒာာငႏ နႈေျ လ ႏႈေလမာနာာ ာႏ ၢလငာာငႏ နႈေျခမးာငႏ မျနျာျာ နးဒညန ႈောမ နးဆ ႏး ာခယနးာာနႈေဆမ နရတာနျာ နး ျဒနာဒညန။ ငာၵငျာငႏ န င၏ ႈေသတႀာ ရ ႈေျဒငနးျာ နးေရး၊ ာႏ ၢလငာာငႏ နႈေျမး ႈောာနႈေခးထာနာ ငနး မျနျာျာ နးသငႏဒညန လႏာနျဒ နႈေအာမ နး ႈေသတာ ရာဒညန။ ထငႏဒငႏ လႏာနႈေဆမ နာ ရမေရး၊ ာရမလမာ န ႈေမမာနဘ ၤလမးျာညနမျန လတ း ာခမနျာညနမျန ခမးသတ န ႈေျာငႏ နရ နခမးင၏ ႈေမ နျ န တမသ ႏျာမန သတမနးလ မန ာငႏ ာ ာ ရႈေလဒညန။ လ န၀ာနဆမဒတ ေအားင၏ႈေသတႀာ ရ ငႏးရႈေမျဒ န ႈေခးာတာန ႈောာနႈေခးသငႏ နး မျနျာ ဒညန ထားဒျဒ န ႈေျာတာန ျနာႈေလးခမး ာတ ႈေမာခထမး ႈေားႈေရးသတ န လတမနာခင းရ ငႈေအာမ နးႈေသတရ င ရာဒညန။ ငာၵငျင၏ ာမမသာျာညနမျနေရး၊ ႈေမမာနဘ ၤလမးာ န အဒ၀ငဒ ချာညနမျနသငႏသတ န ျ နးဒငႏလႏာနႈေဆမ နရမ ႈေမ နျ န ခမးရရ ငာ ႈေအာမ နး ဒမဓာ ောမ နးခမး ရ ငာ ာဒညန။ ာငႏ ငႏာချနာ ခဆငႏရညနဆငႏလ ခ န ာျနး ျမနမာငႏ န ဒညန ၁၉၄၅ ာႏာ န း ဆျနႏာ န (. ၇)ႏမသတ နး မရ ာငႏ န ခမးင၏ လျနျမာ႑သတ န ႈေမ နျ န ာ န ရ းမငန ႈေသတႀာ ခမးာငႏ ႈေ ခမနျ နႀားတမ ဒ ႏးာခညနဆငႏာာ ာငႏ န င၏ ာငႏျနာငႏ နဒတ ဒင းသငႏးသာနႈေမ နျ န ဒညန ငာနာနဆမန တမႈောမ နထညနႈောေလမညန ျဒနာဒညန။

မရ (၅) ာငႏ န င၏ ထႏသနလႏာန သတ န အားာချန ႈေမ နျ န မရရ ငႈေဒညန ာခာန မေရး၊ လႏာန မနး ယးာငႏ နႀားခမး(ာႏ ၢလငာျဒ နႈေ ငႏးရ ယးႈေဆမ နႈေဒမ ႏႈော နးလျနျမာ နျဒနႈေ)ထာနေရး၊ လႏာနာတာန ျန ႈေသမ နဒာခမးင၏ ငႏာနာခင း သတာနယးသညနႈေဒမ ႈေျျမလႏာနာႏင နာတ နလႏ ျာ ာႏင နမ ႈေအာမ နဒမ ျဒ နႈေလဒညန။ ႈေမာနာာခာန (၅) ာခာနႈောေ ဆ နျာ နဒႏ းဒာနအာညနောႈေလ-

ခာမနာငႏ န ဒညန ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နလ ႏာ ငသနာချာ နးရ ငႈေဒမ ဒးမး ႏငာနာခ ငးႈေရးမန ေရး၊ ႈေျျမ လႏာနာငႏ နာတ နလ ႏာ ငသနာခရဒညန ာငႏျနာငႏ နလႏာနာတာန ျန ငႏာနာခင းႈေရးျဒန ၁၉၅၅ ာႏာ န ၁၉. ၇မ ာႏာ နာမလသတ နး ႈေျာမ နးလ ာ ရမ ငႏာနာခင းထႏသနလႏာန ဒညန ာ နယန (၃) ရမာငႏ နာ မနးသငႏးသာနာ ဒညန။

ထငႏမညနးသာတမ ထငႏ နမနာငႏ န ဒညနလညနး ႈေျျမာငႏ နဆငႏ န လ ႏာ ငသနာချာ နးရ ငႈေဒမ ဒးမးမန ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ န လ ႏာ ငသနာခရဒညန ာငႏျနာငႏ နလႏာနာတာန ျန ငႏာနာခင းႈေရး ျဒနႈေျာမ နးလ ာ ရမေရး၊ ၁၉၅၂ ာႏာ န ၁၉၆၂ ာႏာ နေရး၊ ဆျနႏာ နသနာႏသတ နး ငႏာနာခင းထႏသနလႏာန (၆မ) ရမာငႏ နာ မနးသႏငးသာနလမား ႈေသမ နဒာလျနဒမးခမးင၏မ နႈေ တ (၁၅မ) ရမာငႏ နာ မနးထင သငႏးသာနာ ဒညန။ ဒတ ဒင းသငႏးသာန မးလ ႏးင၏ ဒာနႈေရမာနမျဒ နေရး၊ လ န၀ာနဆမဒတ ေအားင၏ ဒာရမဇန ၂မမမ ျာညနာ နသတ န ာတ နးဆ နး ႈေးျမနးာခာန ခမးရ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာ ခမးျဒနဒညနေရး၊ သႏင နမန ငဒမးႏ ခမးင၏ (ာခနး ခလႏာနာႏင န ႈေျျမ (၃) ဧာႈောခမနာမနေ) င၏ လာႈေမ ဆ နသမနးာငႏ ႈေမာနႈေဒမနျာာ ဇျမးသငႏ နး ႈေသတရညန ျဒ နာဒညန (ဒ ႏးႈေဆမ န ခမးႏဒညန ျာညနသတ နးထႏသနာႏမနခမးျဒ နအာာဒညန။)

ခာနျ နရ ႈေသမ နဒာလျနဒမး င နႈေထမ န ႏခမးသတ န ာငႏ နဆငႏ နထမးႈေဒမ

သငႏာနင န ႈေရမ န ႏရႏာနျ နဒ အာမး ဗတ၀ (ဒငႏဟႏသန) ၀ဗတ၀ျာာန သရျငႏဒ ထတာနမ န လာနာငႏ နဒႏမနးခမး မသနႈေလ ခမနာန ႈေရာ ႈေဒသသတမ

င နႈေထမ န ႏခမးႏသတ နာငႏ နဆငႏ နႈေဒမ (ဒငႏဟႏသန) ာငႏ နဆငႏ နာ ႈေဒမ

ာတမနာခ သမ ာႏ ၢလငာဒာနမာ မန ထငႏ နမ နႈေသမႈေခးာတာန ႈေသမရ ျနျမ

ာငႏ န ရာနျာမးာမနးႈေျဒာရး (ဒငႏဟႏသန) လညနာရး

ထငႏသာ ႈေသမ နာငႏရးျမးာငႏ န သတ နလညနးေရး၊ ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ န လ ႏာ ာငႏ နမ ရ ငဒညန ဒးမးမန ာငႏျနာငႏ နငႏာနာခင းႈေရးျဒနႈေျာမ နးလ ာ ားႈေမမာန ၁၉၅မာ နခမးင၏ လျနာမန ၁၉. ၇မေရး၊ ာ န ခမးင၏ လျနာမနသတ နးေရး၊ ျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေရးာမလလတမနသတ နေရး၊ ဆမနား ထႏသနလႏာန ာ မနးဒညန (. ၇မ) ရမာငႏ နာ မနးထာန ထင ျ နသာန လမာ ဒညန။ (၁.၂၅ ဧာင၏ သနမာန ႈေမာနရ င လတမနႈေဒး ျနဒညန ငႏာနာခင းႈေျခမး )

သရႏသနျာညန သတ နလညနး ာမယးႈေမျဒ န ဒးမးမန လႏာနာတာန ျန ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ န ာငႏ ႈေျာမ နးလ ာ ရမ ၁၉၄၉ ာႏာ န ၁၉၅၆ ာႏာ န သတ နး ာ မးဒးာ ထႏသနလႏာန ဒညန (. ၇မ) ရမာငႏ နာ မနးထင ျ နသာနလမာ ဒညန။ ာ ဆႏငးႏငးႈေ မ နာခႈေဒညန ႏႈော နးလျနျမမနာငႏ ာားႈေျာမ နးာ ားႈေမမာန သနႈေဘးဆငႏာနာ ဒျဒ န လာယးႈေရ ဒမနး (၃မ) ထင ႈေဒဆ ႏး ာ ရဒညန။

ထငႏႈေမမာန ႏႈော နးလျနျမမနာငႏဒခာနဒငနးား လႏာနာတာန ျနငႏာနာခင းႈေရးဒငႏ ျာမနလညနာားႈေျာမ နးာ ားရမေရး၊ ၁၉. ၇၈ ာႏာ န ၁၉၈၄ ာႏာ နထင ငႏာနာခင းႈေရးထႏသနာႏမနဒညန (၃၂) ရမာငႏ နာ မနးထင ျာမနလညနျ နသာနလမာ ဒညန။

ဗျာနမနာငႏ န ဒညန ာငႏ န ႈေသမ နာငႏ နးသတ န ဒးမးမန မး လႏာနာတာန ျနငႏာနာခင းႈေရး ာ ႏ ဒငႏ ာားႈေျာမ နးားႈေမမာန ၁၉. ၇မ - . ၇၃ ာႏာ နသတ နး ဆမန ားထႏသနလႏာန ာ မနးဒညန (၃မ) ရမာငႏ နာ မနးထင သငႏးသာနလမာ ဒညန။ ထငႏာငခမနသတ န ာငႏ န ႈေျမာနာငႏ နးသတ န ငႏးရထငမနး ာခ ာနႈေဒမ ႏႈော နးလျနျမမနာငႏႈေဒမနႈေဆမ နႈေမာ ားႈေမမာန ထတာနာ မနး လတမန နး ာခဆ နးလမဒညနာ နာေရး၊ ႏႈော နးလျနျမမနာငႏဒခာနဒင နးား ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နလႏ ာ ငသနာခရဒညန လႏာနာတာန ျနငႏာနာခင းႈေရးမနဒငႏ ႈေျာမ နးလ ာ ႈေလဒညန။ သရႏသနာငႏ န ာ န ငာၵငျာငႏ န သငႏင၏ ႈေမ နျ နာ ႈေဒမႈေသတႀာ ခမးရေရး၊ သနဧာင၏ ၂မ ာႏ

သနာႏ (မ.မ၅) ဧာ ေရး၊ သနဧာင၏ ၁မ ာႏ သနာႏ (မ.၁)ဧာ ခ ျနႈေဒမ လႏာနာငႏ နာတ နလ ႏာ ငသနာခရဒညန ာတာန ျနႈေလးခမးဒညန ငဒမးႏ ဒာနႈေတးမင၏ႈေထမာနာ ေ ဒႏငေဟႏသန ဒာနႈေတးမ သတာန ႈေထမာနာာျာ ာငႏ နႈေအာမ နး ႈေသတရ ငာ ေရဒညန။ သရႏသနာငႏ န သတ န ႏႈော နးလျနျမာငႏ ဒခာနဒငနး (၁၉၆၂ ာႏာ န ၁၉. ၇၉ ာႏာ နာမလ သတ နး) ာမလာ လျနျမႈေျႏႏႈော နးင၏ (၅) ရမာငႏ နာ မနးမး ငဒမးႏသနာငႏ နသနာငႏ န ာတာန ျနႈေလးခမးျဒနငႏာနာခင းာ ား ငႏာနာခင းႈေရး ထႏသနာႏမနႏႏႈော နးင၏ (၁၅) ရမာငႏ နာ မနး (၂မ) ရမာငႏ နာ မနးထင ထႏသနလႏာနာငႏ နာ ဒညန။ ငာၵငျာငႏ န င၏ ျာညနမျနဒ ႏးာႏသတ နေရး၊ သငသနာမလာ ႈေျ ေျမ ေငဒမးႏ ခမးျဒနဒညနေရး၊ ရမႈော နးခမးတမႈေဒမ ငဒမး ႏခမးမးေရး၊ ႈေျာတာန ျနႈေလးခမးာငႏ ာတ ႈေမာခထမးႈေားာ ေရမေရး၊ မဟမရ သႏငးသာနရရရ င ာႏင ျဒနထတမနး ႈေးေရး၊ မ နႈေ တာ န လာ ဆ နသမနးသငႏာငႏ သငႏးျ နႈေားာငႏ နာ ဒညန။ ႈေရငာမနျာညနႈေထမ နႏသတ န ခင းခင းာတ ျာမးႈေဒမ းဒငႏႈောခမ န ငႏာနာ နးခမးဒညန ႈေျာမ နးငႏာနာခင းႈေရးလႏာန မနးႀားခမးင၏ ႈေျသနျာ မနျသနတမနးရရ င မာ မနးထာန ဆႈော နး (၂မ) ာငႏး ာခင းျသနရရ ငာ ႈေလဒညန။ ျ နးဒငႏထႏသနာႏမနသငႏးသာနလမျာ နးင၏ ႈေျာာ ႈေအာမ နးသရမး မ လႏာနာတာန ျနခမး (ဒငႏ

ဟႏသန) ာငႏ ငႏႈေဒး ျနႈေဒမႈေျာတာန ျနႈေလးခမး (ဒငႏဟႏသန) ငနျာ ယျခမယနႈေျခမးသတ န ႈေျျမ လႏာနာငႏ နာတ နလႏ ာ ငသနာခ ရ ငႈေျာ နးျဒ နေရး၊ ငႏာနာခင းလႏာနာငႏ နႈေဒမ ငနႈေထမ နႏဒငႏေ လႏာနမး သတာန ျဒနႈေေရး၊ ႈေ တႈေအားႏႈေဆမ နးျာ နးသတာနျဒနႈေေရး၊ ဓငာဒတ နးမးႏခမးသတာနျဒနႈေ ငသနာခတမ ရ နးာ းျ ာနာ ာငႏ နး ျဒနဒညန။ ထငႏျာ န ႈေျျမႈေရရ ညနဒတ ဒင းသငႏးသာန သတာန ဆညနသ ခမးေရး၊ ႈေျမ နးခမးေရး၊ ႈေျျာ နည ငျာ နးေရး၊ ႈေလ ားထနႈေျည ငျာ နးေရး၊ ႈေျဆလႊမျာ ျာ နျာ နးေရး၊ ဒမနလ ႏငနသညန ႈေဆမာန ျာ နးေရး၊ ဒနာ နႀားခမးငႏာနာခင းျာ နးေရး၊ နထငႏးျာ နးေရး၊ းႈေတးျာ နးာ န သငရငၦမမနႈေတးျာ နးဒညန သငႏာငႏ ျာ လႏာန ာငႏ နာ းျဒနဒညန။ သမနဒငႏးျ နဒးာ ခမးငႏာနာခင းျာ နးဒညနလညနး ႈေျာာ မးဒ ႏးဒးာ ခမး ငႏာနာခင းျာ နး ထာနာငႏး သငႏးသာနလမာ ာဒညန။ ထငႏ နမနာငႏ န သတ န ၁၉၅၂ ာႏာ န ၁၉. ၇၉ ာႏာ နသတ နး ႈေျျမ လႏာနာငႏ နာတ နလ ႏာ ငသနာခရႈေဒမ ငႏာနာခင းႈေ တးျ ႈေရးလႏာန မနး ျနခမး သမနဒငႏးျ နဒးာ ေရး၊ ဟ နးဒး

ဟ နးရတာန ာ န ႈေတးျ ႈေရးထႏသနာႏမန ခမးထႏသနလႏာန ဒညန ငႏာနာခင းႈေ တးျ ႈေရး ထႏသနာႏမန မးလ ႏးင၏ (၂၁) ရမာငႏ နာ မနး (၆မ) ရမာငႏ နာ မနး ထငသငႏးသာနလမာ ဒညန။ ာမင နးျ ယန မခမးရေရး၊ ဧရငျမာချန ျာမနေ ငႏာနာ နးအားခမးင၏ ႈေျျမာငႏ ာခ ငးရ င တမ

ဒႏ းာခာႏင နမာ န ထႏသနလႏာနာႏင နတနး မေရး၊ ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နလ ႏာ ငသနာခရႈေဒမ လႏာနာတာန ျန ႈေသမ နဒာငႏာနာခင းႈေရးထာန ႈေလခမမညနးႈေအာမ နး သဒသနသညနးႈေသတရ ငရႈောဒညန။ ဤာခာနဒညန ႈေျာာ မးႈေဒမာနာႏမန ဒးာ ခမးသတာနဒမာ သမနဒငႏးျ နဒးာ ခမးာ န ာငႏာႏမနဒးာ ခမးသတာနာ မနာမနဒညန။ ဤဒႏငေႈေဒမႈေျာႈေမသာညႈေဒမနလညနးေရး၊ ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နလ ႏာ ငသနာခရမ ရရ င ႈေဒမ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာ ငႏာနာခင းႈေရးသတာနာ မနာမနမ ရ ငႈော။ ဘ ၤလမးႈေ၀ရ နေရး၊ ငာၵငျာ န ာာ စသမနာငႏ န ခမးသတ န ယးာငႏ နလႏာန မနးႀားခမးဒညန ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နလ ႏာ ာငႏ နမမ ရ ငႈေဒမ လႏာနာတာန ျနခမးဒငႏ ဒးမးမနာ နလႏာနာငႏ နႈေရမ ႈေသမ နာငႏရးျမးေရး၊ သရႏသနေရး၊ ထငႏ နမနေရး၊ ဗျာနမန ာ န ခာမနာငႏ န ခမး ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နလ ႏာ ငသနာခရႈေဒမ လႏာနာတာန ျနငႏာနာခင းဒာခမးင၏ ဆမန ား ထႏသနလႏာန ာ မနးာ နျ ယနႈေဒမနေရး၊ အာနးမးျဒ န မညနးဆ ႏး ာနထရနသမနာ နသတာနာာ ဒ ႏးာ ႏ ာ နာ ႏဒမ ထႏသနလႏာနာငႏ နာ ဒညန။ ထငႏ နမနာငႏ န င၏ ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နလႏ ာ ငသနာခရႈေဒမ လႏာနာတာန ျန ႈေသမ နဒာငႏာနာခင းႈေရးလႏာန မနးခမး ာနႈောခမဒးာ န ႀာ ထႏသနလႏာန ာ မနးဒညန မရ သငႏာနရ င ျာမး ာငႏ န ခမးင၏ထႏသနလႏာန ာ မနးခမးထာန ာငႏ ငႏျ နမးလခာနရ ငဒညန။ သနာခငမနသညနးသတ နေရး၊ ႈေလးရ မးေရး၊ န၀ငႏ မးရ မးေရး၊ ငာၵငျာ န ထငႏ နးာငႏ န သငႏရ င လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာ ငႏာနာခင းႈေရးလႏာန မနးခမးင၏ ရမဘမ ထတာနာ မနးဒညန ျ နးာငႏ န ခမးရ င လႏာန မနးႀားခမးင၏ ထတာနာ မနးထာန (၈မ) ရမာငႏ နာ မနးာငႏ ငႏ ျ နမးလခာနရ ငဒညန။

(ာ) လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာ ငႏာနာခင းႈေရးဒညနေရး၊ ႈေျျမ ႈေျဒရ နးရမန ႈောမ နးဆ ႏးျဒနဒညန။ ထာနာသ နျာာခာနခမးရ ျမနမာငႏ န သတ န လ ႏာ ာငႏ နမ ရ ငႈေဒမ ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ န သတာန ယနႈေဆမ နရတာနညနဆငႏာာ ညနဒညန ႏာနႏဒညန ာခင းျသနရ ငဆ ႏးျဒနညနမညနး။ မရ င၏ ႈေသတ ႀာ ခမးရ ညနဒညနမညနးလနးဒညန ျဒနာငႏ နဆ ႏးျဒ နညနမညနးေရး၊ ညနဒညနမညနးလနးဒညန ာခင းျသန ရ ငဆ ႏးျဒ နညနမညနးာ န ညနဒညနာငႏႈေရ မ နလႊ ရညနမညနး။ ရ ငဒညန ႈေးာတမနးခမးဒညန ဆ နးရ ာႈောခမာန ႈေရးသတာန ႈေျျမာမ၀ာ န ႈေျျမယာႈေ၀ခမးာခ သနရမသတ န ႈေျ ေျမ ျဒနမာႏငဒျနရ မးရမန ထညနဒတ နး ယနးမးျာ နးျဒ န ဗဟငႏျာ ာငႏ နာညန။ ျာ ညနဆငႏာာ ႈေျ ေျမ ျဒ နႈောေရဒညန ႈေျာႈေမရာနရာနာငႏ သငာခႈေဒာခမတမ မမးလညနထမးရညနျဒနဒညန။ လ န၀ာနဆမဒတ ေအားင၏ ႈေရ ႈေသမ နမရ သတ နး ၁၉၆၀ ႏ မ း သ နး ႈေျျမ လာယးႈေရာ န ာသနဒာနး ႈေဆမ နရတာနာ ခမးင၏ ႈေသတႀာ ခမးရေရး၊ ႈေျျမ ာတ နႈေရး လႏ ႈေလမာနတမ ရရ ငဒာခမး မေရး၊ ာ႑အား(၈)ာႏသတ နးေရး၊ သ နာႏ ဟႏသနသ နာႏထာနာႏငႈေဒမာ႑သတ န ခင းခင းႈေဒမ ာခင းျဒ န ာမ နလ ခာနရ ငႈေလဒညန။ (ာခင ာ႑ခမးသတ န ႈေအာမ နးရမာခင မ ထာနႈေမာငႏ န ာဒညန)

လ ႏးမႈေျျမ ျဒ နးေရး၊ ႈေျျမာငႏ နဆငႏ နႈေဒမနလညနး ငႏာနာခင းႈေရးာ႑သတ န လႏာနာငႏ နလခာန ရ ငဒာခမး (ႈေျဘာျခမးျဒ န ငႏာနာခင းႈေရးလႏာနဒမးခမးျဒ နား ထားဒျဒ န ႈေမမး လႏာနဒမးခမး)

ဒးမးလႏာနာငႏ နဒာႈေသမ နဒာခမး ( ႏာနလႏာနာငႏ နဒာခမးာမ န)

ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နလ ႏာ ရ ငႈေဒမ ာခ းႈောခမနလႏာနာငႏ နဒာခမး ငႏးရႈေျ (ဒငႏဟႏသန) ခမးာငႏ နႈေျခမးသတ န ာခ းႈောခမနငႏာနာခင းႈေမဒာခမးေရး၊

ဓႈေလထ ႏးသနးရ (ဒငႏဟႏသန) ျာမးရငႏးရမယနဆာနႈေျခမးသတ နလႏာနာငႏ နဒာခမး ထငႏႈေျခမးင၏ာငႏ နဆငႏ န ာငႏ ယာႈေ၀ရသရမးမ နဒင သနျာ ျာ နးာ ရဒာခမးေရး၊

ျာညနသတ နးႈေမသညနသာခႈေမထငႏ န ရ ငဒာခမးာ န ၀ႏာၡဒညနခမး ထငႏဒာသငႏင၏ ာလရငႏးရမဒာနႈေ တး ရ ငႏာနာခင းႈေရးလႏာန မနးလႏာနာငႏ နဒာခမးေရး၊

ႈေျျမျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေရးႈေအာမ န ႈေျလႏာနာငႏ နာတ နရထမးဒာခမးာ န ျာမးလႏာနာတာန ျန ငႏာနာခင းဒာ ခမး ထငႏဒာသငႏင၏ႈေျျမခမးာငႏ ယာႈေ၀ာ နညႈေဆမ နရတာနထမး မ ရ ငႈေဒးျာ နး ာ န လႏာနာႏင နာတ န လႏ ျာ ာႏင နမ ရ ငႈေဒးျာ နးေရး၊

ႈေ တးျ ႈေရးဒမးခမး ထငႏဒာသငႏဒညန ႈေျျမာငႏ မးာခာနျဒ နေရး၊ ျမျဒ ႏးျာ ႈေမႈေဒမနလညနး ယာႈေ၀ရဒင သနျာ ျာ နးာ ရဒာခမးေရး၊

ခင းဒးခမး င နႈေထမ နင၏ငသနာငႏ နးျဒနႈေဒမနလညနး ငဒမး ႏင၏လ ႏာ ာငႏ နမႈေဒမ ႈေျျမာငႏ န ဆငႏ နာတ နာငႏ ခႈေမျာ နးာ ရဒာခမးေရး၊

ႈေျျမာတ ႈေမာခထမး ဒညန ႈေျျမ ခမးာငႏယးသညနရမနလငႏ ာနႈေအာမ နး ခင းဒမးႈေျဒ ႏးာခ ာမ၀ ( ာအာ နး)သတ န ာမ န ျမနမာငႏ န ငႏးရဒညန ခင းဒမးႈေျဒ ႏးာခ ာမ၀င၏ (၆) ႀာငနႈေျမာန ာအာနးသတ န ႈေျျမ ခမးာငႏယးသညနဒညန ႈေဒမာခာန(၃)ာႏ မ- ာထႈေမျဒ န ႈေျာာ ာခမးသတ န ျ နးာင စာမ န ာငႏျ နသ နရမနေရး၊ ၀ႏသငျႈေမျဒ န ာအာနးသတ န လငႏာနႈေဒမ ႈေျျမ ငဒမးႏ ခမးင၏ ာခာန လာန ခမးာငႏ ခင းဒမးဆ န နသနးႈောမာနျား သနသနးထမး ရ ငရမနေရး၊ သသငျႈေမျဒ န ာမ၀သတ န ႈေျျမ ငဒမးႏခမးာငႏ ႈေျျမာတ ႈေမာခထမးႈေရးသတာန ာတ နမဂမ ႈေားာနရမန သငႏျဒနဒညန။ ထားဒျဒ န ာအာနးင၏ ႈေျာာ ာခမးသတ န ႈေျျမ ခမးာငႏယးသညနရမန ထ နရ မးတမျာဆငႏထမးဒညန မ ာငႏ၀န (. ၇(ဍ))သတ န “ငနျမ ေခမးာ န ႈေျ ေျမ ေျာညနဒာ ခမးမး ငနရမာ နႈေျျမာတ ႈေမဒႏ းျာ ာတ န ႈေားာႏင နႈေရးသတာနေရး၊ လႏာနထႏ းလႏာနမညနးခမး ႈေရးဆတ ဒႏ းျာ ရမန” ဟႏ ငႏးရႈေမျဒ နလႏာနႈေဆမ နရမနလငႏာန ာငႏ ႈေဒမနျာထမးဒညန။ ထငႏႈေအာမ န ႈေျ ျမ ခမးာ န ႈေျျမလ ႏာ ငသနာခ ရ ငဒာခမးမး လႏာနာတာန ျနငႏာနာခင းႈေရးျဒန ာခင းႈေထမ နႈေားရမန လငႏာန ဒညန မ ႈေဒာခမလခာနရ ငာဒညန။ ဒနထႏသနျာမနႈေဒမ “ႈေျာ နဒာနဆႏင နဒညန ဒသ နးာခာနလာန ာမနောတ ျာ နး” ာမနးသတ န ႈေျ ျမ ခမးာငႏနသနးႈောမာနရမနာ န နသနးႈောမာနျာရမသတ န ႈေ၀ဒာ ခမးာမ နရမနာငႏ ာငႏ၀န(၁၅(ဆ)) ျဒန ထညနဒတ နးရမနလငႏာနာဒညန။ ာခ ာနမးျဒ န ာငႏ နး(၃)ေရး၊ ာငမနးႈေရးဆတ ျာ နးာ န ႈေျဒ ႏးာခ ႈေျာမ နးလ ျာ နး ာမနးေရး၊ ာငႏ၀န (၁၉ (ခ))သတ န “ႈေျ ျမ ျာညနဒာ ခမးမး ႈေျျမာတ ႈေမာခထမးာငႏ နရမန ရမနႈေျႈေမရမ ဒသန သန ႈေဆမ န ရတာနႈေားျာ နး” ဟႏ ငႏးရာတ နမဂမျဒ န ာရငႏ နဆ နႈေျဒ ႏးာခ ာခ သနး ႈောမ နထညန ႈေဒမနရမန ႈေဒမနျာထမးား ာငႏ နး(၄) ငႏးရာ ာမနာတ ာငႏ နာတ နရ ငႈေဒမႈေျခမးာငႏ လႏာနာငႏ နာတ နျာ ျာ နးာ န မးရနးျာ နးာမနးေရး၊ ာငႏ၀န (၃မ())သတ န “ႈေျ ျမ ခမးာငႏ ႈေျျမာတ ႈေမာခထမး ႈေားာငႏ နရမန ယနႈေဆမ နရတာနရညန” ဟႏ ႈေရးာႈေဒမ ာ ာငႏး ာငႏႈေဒမနျာထမးဒျဒ န ႈေျျမ ငဒမးႏ ခမးမး ႈေျျမာတ ႈေမာခထမးႈေားရမနဒညန လတမန ႈေရးႀားႈေအာမ နး ဒငဒမ ႈောဒညန။

လ န၀ာနဆမဒတ ေအားင၏ ာတ နးဆ နးႈေလလမာခာနာ န ႈေသတဆ ႏႈေးျမနးာခာနခမးရ ႀာင သ နး ႈောမာန ေ

ာခာနာခရလခ န ျမနမာငႏ န င၏ ႈေျျမ ခမးဒညန ာထာ န ၀ႏသငျ ာ႑ာ နာႏျဒနႈေဒမ လ ႏးမႈေျျမ ေ လျနျမလႏာနဒမးခမးာ န ဒးမးလႏာနာငႏ နဒာႈေသမ နဒာခမး ခမးျာမးာမ နာဒညန။ ထာန ျဒညန တာနရလခ န ႈေ၀ဒလငႏာန ရာနရတမဓႈေလရ ဒဘမမရ နးျနာ န ႈေျျမခမးာငႏ ာမနာတ ႈေလရ ငရမ ႈေသမ နဒာခမးျာမးေဒညန ႈေျလတသနခမးေရး၊ ဒနႈေသမႈေျခမး ဟႏ သရမးမ န ဒသန သနထမးႈေဒမ ႈေျခမးသတ န ငႏာနာခင းလႏာနာငႏ နေလခာနရ ငႈေဒမႈေအာမ န ထငႏဒာခမးဒညန ႈေျ ျမ မရ နးသတ န ာမ နႈေမျာ နး ျဒ နႈောဒညန။ ထငႏာ ဒငႏႈေျခမးဒညန သညနဆ ယာႈေ၀ခမးရ လျနျမႈေျျဒန သနာ ႏသ နာတ နရ ငရမ ထငႏႈေသမ နဒာ ခမးဒညန ႈေျ ျမ ေရး၊ ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နလ ႏာ ရ ငႈေဒမ ာခ းႈောခမနလႏာနာငႏ နဒာခမးေရး၊ ‘ဓႈေလထ ႏးသနးရ’ (ဒငႏဟႏသန) ‘ျာမးရငႏးရမ ယနလမ’ ႈေျခမးသတ န လႏာနာငႏ နဒာခမးာ႑သတ န ာမ နလမျာ နးျဒနဒညန။ ဒမဓာျာရလခ န ယာႈေ၀ရ ဒ နႈေသမႈေျျဒန ဒသန သနထမးႈေဒမႈေျသတ နး ာမယးငႏာနာခင းာ ဒာ ႈေသမ နဒာခမးာ န ဆႏငာႈေျသတ နး ာ နႈော နးခမးတမ ႏငာနာခ ငးလႏာနာႏင နလမဒာခမးႈေမျဒ န ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နရရ ငႈေရးသတာန မမသငဒတ ေအားင၏ ယာႈေ၀ႈေရးရမလာ မမမနထ နးခမးထ ာာည ႈေသမ နးာ အာဒညန။ ျ နးႈေသမ နဒာခမးမာန (၈၃) ရမာငႏ နော မနး မ ျာမးငႏာနာခင းရမန ႈေျရ ငႈေအာမ နး ႈေသတရ ငာ ရဒညန။ ထငႏႈေအာမ န ျ နးျာ မမရာနခမးာငႏ ယးသညနေႈေျဒရ နးျာ နးျဒ နလညနး ႈေျျမ မး ႈေလ ခမာခာငႏ နညနျဒနဒညန။

ႈေျျမ ေလျနျမလႏာနဒမးခမး (ဒငႏေဟႏသန) ဒးမးငႏာနာခင းဒာ ႈေျျမ ႈေသမ နဒာ ငဒမး ႏခမး ဒညနေရး၊ ႈေရ းျာ နာ လ ႏာ ာငႏ နမႈေဒမႈေျျမ လႏာနာငႏ နာတ နရ ငာ ဘားဒာခမး ျဒ နာ ေအာႈေဒမနလညနးေရး၊ ခသမရ ငႈေဒမ ႈေျျမႈေလခမနႈေအားျဒ န ႈေျဒငနးျာျာ နးာငႏာ ာ ရဒာခမး (ဒငႏဟႏသန) ငဒမးႏမ နခမးာ င ျာႈေ၀ဒဒငႏ လႏာန ရ မႈေဒတရမနထတာနာတမဒတမးဒျဒ န ႈေျျမာငႏ တမနလႊသနာ ရဒာခမး (ဒငႏဟႏသန) ႈေ၀ဒသတ နးာဋငာာၡႈေအာမ န ႈေဒမန လညနးႈောမ နးေရး၊ မမ နႏမနသငႏ နးာ ဒငႏႈေဒမ ဒဘမမာသနမမနးာခ နျာ မမခမးႈေအာမ န (ဒႏငေဟႏသန) ရမဒယသႏ ႈေျာမ နးလ ျာ နး၀ဂနႈေအာမ န ႈေျာမ နးႈေရႊလမာ ေရဒညန ႈေျာာခဒာခမး ျဒ နအာဒညန။ မမသင ဒတ ေအားင၏ ယာႈေ၀ လာ မမမနထ နးခမးင၏ ရ နာ ာခာနရေရး၊ ဆႏငာႈေျဒငနးာ ရ ခမးာငႏ ာ ႏ ခ ငး ႏ ျဒ နႈေသတရ ငာ ရဒညနဟႏဆႏငဒညန။ ခမးမးျဒ န ငႏးရရမရ ငခမး ာ န ႈေျရ နႀားခမးင၏ ဒငမးႈေား ခမးႈေအာမ နေရး၊ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာ ခမး မ ႈေျျမ လျနျမလႏာနဒမးဘမ ာ န ဒးမးႈေသမ နဒာခမးဘမဒငႏေ ႈေျာမ နးလ ာ ရဒညန။ ဒမဓာမး ျဒ န ဧရမမသ သငႏ နးသတ နေရး၊ ၁၉၉မ ာ နခမးသတ နးာ ာတမနာခမးႈေျာႈေအာႈေားာငႏ နျာ နး (ဒငႏဟႏသန) သမမမနႈောခဒးာ ာတ သနးျာညနမဒတ နးာငႏ နျာ နးသငႏႈေအာမ န လႏာနာငႏ နာတ နရရ ငထမးႈေဒမႈေျ ထတာနာတမာ ရ ဒညန ႈေအာမ နးရ နးႈောေႈေျာာ ဒညနေရး၊ ႈေသမ နဒာခမးင၏ ႈေျျမျ နးာတမး ခမးာႏင ႈေသတာ ေရဒညန။ ႈေ၀ဒ မဂမာငႏ နခမးာေရး၊ ဆႏငာႈေျာငႏ ျာမးလႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးဒႏငေ ငႏးရင၏ ဒးမးျဒန ာခထမးႈေား ာ ဒညန။ ထငႏျဒ နယနခမးဒညနထာနာထာနာျဒ နာ ဒညနမးႈေလခမနတမ ာ နႈော နးခမးတမအာမားႈေမမာန ႈေျာတာန သ နာႏထ မး ာငႏ နဆငႏ နလငႏဒျဒ န ႈေသမ နဒာ းယးေရး၊ ႈေျာမာနယး ရာႏင နာတ နႈေသမ နးဆႏင မခမး ရ ငလမဒညန။ ႈေ၀ဒ ဆႏင နရမ ႈေျျမျ နးာတမးမခမးသတ န ာမ နာသနဒာနႈေမဒညန ယာႈေ၀လာမမမနထနးခမးာ ာာညႈေဆမ နရတာနႈေား ႈေမရဒာခမးမာန ဒႏ းာႏ ေရး၊ ာ နာႏ ာမနေသတ န ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နာ န ာသနဒာနး ႈေထမာနထမးခမးရ ငအာရမေရး၊ ျ နးာတမး မႈေျဒရ နးႈေရး လႏာန မနးယနသတ နေရး၊ ႈေရးဆငႏဒာမးလ ႏးမး ႈေျျမရရ ငႈေရး ႈေဒာခမႈေရမန ႈေဆမ နရတာန ဒ နဒညန။ ထားဒျဒ န သငသနာမလာ ငႏးရင၏မးမညနးႈေဒမာမ၀ခမးႈေအာမ နဒမ ႈေျျမျ နးာတမး ခမးျဒ နႈေရမန ႈေအာမ နးာ ာ ာဒညန။ ဆ နးရ ာႈောခမာနႈေရးသတာန ႈေျျမာတ ႈေမႈေား မ ယနသတ န လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာထ ႈေျာႏငဒင နးျား ျာမးႈေသမ နဒာထ ာတ ႈေမႈေားျာ နးခ ငး ျာ လႏာနညနဟႏသနႈောခ။ ဒ ႏးျာ ရႈေဒးႈေဒမ ငႏးရႈေျခမးရ မႈေဒတျာ နး ဒငႏဟႏသန ာႏ ၢလငာာငႏ နႈေျခမးာငႏ ာမလႈောာနႈေခး ႈေားးမျနျာျာ နးမညနးာႏငဒမ ႈေဆမ နရတာနညနျဒနဒညန။

လ န၀ာနဆမဒတ ေအားႈေမျဒ န ထာနျမနမျာညနေရး၊ ႈေမာနျမနမျာညနသ နလႊမးေရး၊ သငႏ နးႈေ၀ဒ ႀားေရး၊ ျာညနမျန (. ၇)ာႏ ရာနရတမႈော နးႈေဆမ နခမးာ န ႈေဆတးႈောတးာခာနခမးာငႏ သနာခာနျာ ရညနဆငႏလ ခ န သႏင နးႈေ၀ဒႀားေရး၊ ျာညနမျနာငႏျနမးျာ င မျနခမး ငႏာနာခင းႈေရးာ နာသနဒာနဒညနင နႈေထမ န ႏခမးင၏ (၆မ) ရမာငႏ နာ မနးာ န ထာနဒညန ႈေျျမ ငႏာနာခင းႈေရးလႏာနဒမးခမးျဒနား (၃မ)ရမာငႏ နာ မနးာမနေဒညန ျာႏာ လျနျမႈေျ လႏာနာငႏ နာတ န လာန သနရရ ငားႈေဒမ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးျဒနာမ ရမာငႏ နာ မနး မညနး ျနဒညန ဒးမး ႈေသမ နဒာခမးျဒ နအာဒညန။ ၂မ၁၅ ာႏာ န ႈောတရမဒသတ န လ န၀ာနဆမ ဒတ ေအားာ န မမသင ဒတ ေအားသႏငေင၏ ရ နးျာညနမျနႈေရ ာငႏ နးသတ နး ႈေျာငႏ နရ နခမးမး ာတ နးဆ နး ဒႏႈေသဒမျာ ႈေးျမနးာခာနခမးရ ျ နးႈေ၀ဒ သတ နး ငႏာနာခင းႈေရးလႏာနဒမးခမး ခမးျာမး လခာနရ ငႈေအာမ နးေရး၊ ာျနး လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးဒညန လႏာနာငႏ နာတ နရထမးႈေဒမ ႈေျျမမး ႈေရမ နးာခညနဆငႏာာ ျာမးႈေ၀ဒသတ နလႏာနရ မာငႏ နဒာခမး ာ ငႏာနာခင းႈေရး လႏာနဒမးခမးျဒန လႏာနာငႏ နျာ နးျဒ န ႈေရ မ နလႊ ရာငႏ နႈေအာမ နး ႈေသတရ ငာ ရဒညန။ ဤာ ဒငႏေ ႈေဒမ ႈေျျမလ ႏာ ဒညန မရ သငႏာနင၏ အားာချနႈေဒမ ႈေမ နျ န ဒ ငႏ နးႈေအာမ နး (၅)ာႏာ န ဆမနောခ နႈေမႈောဒညန။ ဆႏငာ ႈေမ နျ နမရရ ငာ ေဒညန ႈေ၀ဒခမးသတ နလညနးေရး၊ ႈေျျမလႏ ျာ ငသနာခရမႈောေ ဒတ နဆႏငထမးဒညနေ “ႈေသမ နဒာလျနဒမးခမးဒညန ႈေျျမႈောေသတ န လႏ ျာ ာႏင နမမရရ ငာ ေရး၊ ာမလလသနေရး၊

ာမလရ ညနရ နးာ း ျ ာနာ မခမး ျာ လႏငႈောညန။ လႏ ျာ ာႏင နမ မသတာန ျ ႏအာညနငသနာခရျာ နး ရ ငာာ ထငႏႈေသမ နေဒာလျန ဒမးဒညန ႈေျျမႈောေ လ ႏာ ငသနာခရ ရ ငႈေလရမ ႈေျျမ ာမျဒ နႈေလဒညနန” ဟႏ လ န၀ာနဆမေင၏ ဒတ နဆႏငာခာနာ န ထာနသာျဒနႈေလဒညန။

ျမနမာငႏ န သတ န ႈောခးလာနလာဒတ ေညနးသတ နး ႏာနႏႀား (၅)- ာႏရ ငား ငႏးရႈေမျဒ န လာနရ ငေႈေျာႈေမျဒနႈေဒမ ‘လ ႏာ ငသနာခ ရ ငဒညန ရ နးာ းျ ာနာ ဒာဟႏသနႈေဒမ’ (ငဒမး ႏလႏာနမးေရး၊ ႏႈေဆမ နးႈေ တေရး၊ ႈောခးႈေ တာ န ျာမးရ နးျနခမးသတာန ရ နးာ းရ ငျာ နး) ႈေျာႈေမ သငႏ နးျာညနသတ နဒငႏးသမန ငႏာနာခင းႈေျႈေျာာ ခမးရ ငဒညနႈေလခမာန ‘လ ႏာ ငသနာခရားရ နးာ းျ ာနာ ရမနဒ နရ ငႈေဒမ’ ႈေျာႈေမဒငႏေ ာာည ႈေျာမ နးလ ႈေားာငႏ နညနျဒနဒညန။ျမနမႈောခးလာနလာဒတ ေညနးာငႏ ေႈေျာမ နးလ ႈေဒေႈေဆမ နာငႏ နရမနသတာန ယးေသညနးောာညရညနဒာခမး မေရး၊ေထငႏႈေျျမဆငႏ နရမလ ႏာ ငသနာခရ ရ ငဒညနေထငႏႏာန ႏႀား (၅)ာႏာ န ျဒ နႈောဒညန။

“ာန သငႏးသာနႈေရးာငႏဆာၵရ ငာာ ငႏာနာခင းႈေရးာငႏဒတ ဒင းရမနျာ နဆ နာ”

Joe Studwell င၏

မရ ဘျနလငႏလႏာနဒလ ေရး၊ ၂မ၁၄ မ ႏာနသတ န Michael Lipton င၏

လာႈေသတဘမႈေအာမ နဆ နးရ ႈေမလ (၁၉၆. ၇) ႈောမာနာ သနာခာန

ႏာနႏႀား (၅) ာႏ မ-

(၁) ခမးာငႏ နႈေျျမာငႏဒ ႏးျာ ႈေမရး ႈေအာမ နးခ ငးခ ငးႈေအာမ န ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ န လ ႏာ ာငႏ နမ ေရ ငအာဒာခမးာမ နႈေဒမႏာန ႏျဒ နဒညန။(သ နာသ နရ သတ န ျ နးႈေျာငႏႈေဆတယနခင းဆာနေ လႏာနာငႏ နာ အာ ဒညန။) ဤႏာနႏရ ငေႈေသမ နဒာခမးသတ န ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နာ နာသနဒာနး မရတာနမသနး ေႈေထမာန ေထမးခမး ျာညန ႏမရ ငျာ နးေရး၊ ဒငႏေဟႏသန သငာခ ရ ငျာ နး ဒငႏေဟႏသန ဒာနသနးလတမနႈေမျာ နးခမးႈေအာမ န ေလညနးႈောမ နးေရး၊ မရတာနမသ နးႈေထမာနထမးခမးရ ငႈေဒမနလညနး လမးသာ ႈေထမာနထမး ရ ငဒာခမး မ ဒာသႏငေႈေျႈောေ ဒျနရ မးာ ရျားျဒနႈေမျာ နးေရး၊ ာငနးႈေျာမာနာ ႈေမရျာ နးာ န ျာ နးထမနႈေဒမာဋင ပာၡျဒနာတမးႈေမျာ နးခမးႈေအာမ နေ ႏငးရငနနႈေမရလ ခာနရ ငႈေမအာရဒညန။ ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နာငႏဒင သနျာ ေ ာ ရာ ာခ းႈောခမနျဒနျာဆာ ႈေမအာရဒညန။ ထငႏာခာနခမးႈေအာမ န ယးႈေရညန ခရ ငႈေအာမ နး ဆမနး သညန ာခာနလာနခမး ရ မႈေဒတဒညနလႏာန မနးေႈေဆမ နရတာနရမနေ လငႏာနႈေလဒညန။ (ႈေမာနာ ာမနး - ၆ေရး၊ ႈေျခင းမးာတ ျာမးျာ နးာငႏအာညနာ)

ာႏ မးျာ နး။ ႈေထမာနထမး ေႈေမဒာခမးသတာန ႈောမ နးတမနဒညန ႈေထမာနထမး မရတာနမသ နးခမး ထႏသနႈေားာႏင နႈေရးေရး၊ ႈေဆမ နရတာနျာ နးဒညန လတျနာာဆႏ း မညနးလနးျဒန ဒညန။ (ႈေျဒႏ းာခာတ နလာန သနခမး ထႏသနႈေားႈေမျာ နးသတ န ာခ ငျတ နးာခာနခမးရ ငႈေမရမေရး၊ ႈေ၀ဒ ဆ န ဒႏႈေသဒမခမး ႈေဆမ နရတာနရမနလႏငာနဒညန။ ာချနာချနျာမနေျာမနေ ျာမနလညန ထႏသနႈေား ျာ နးခ ငး ႈေဆမ နရတာနာႏင နႈောမ နး ႈေဆမ နရတာနာႏင နညန။) ႈေျျမာမ၀ာ န ႈေျျမယာႈေ၀ခမး

ျာမနလညနႈေရးဆတ ႈေမယနာမလသတ နး လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးာႏင ဒျနရ မး မခမးမး ရာနဆႏင နးထမးဒ နဒညန။

(၂) ရႏငးရမယနလမေရး၊ သႏင နးရ နးဒမးလာခ ငးႏေရး၊ ဒႏငေဟႏသန ျာမးဓႈေလထႏ း ဆႏင နရမ ႈေျခမးႈောေသတ န လႏာနာႏင န ႈေမရႈေဒမနလညနးေရး၊ သရမးမ နဒင သနျာ ာ ရဒာခမးာမ နဒညန ႏာနႏျဒ နဒညန။

ာႏ မးျာ နး။ လာနရ င ယာႈေ၀ခမးာႏငျနာမငာနာ လႏာနာႏင နာတ နသညနျ ငနလႏ ျာ မာႏင ႈေဒေႈေဆမ နာႏင န (ယာမ- ႈေသမ နျမႈေျ) ျဒနႈေမရမေရး၊ ယာႈေ၀ဒနေရး၊ ာမ၀ဒနသႏငေျဒ န မးထႏငးရမန လႏငာနဒညန။ သႏင နးရ နးဒမး လာခ ငး ႏသႏငေသတာန သရမးမ နႈေျျမာတ နႈေရးခမးာႏင ယာႈေ၀ျာ ႈေဒေႈေဆမ နႈေားရမနလႏငာနဒာ ဒႏငေေရး၊ လာဒငရ နအာမးဒငႈေားရမနာ န မဂမဒာန ႈေရမာနႈေႈေရး ႈေဆမ နရတာနႈေားရမနလႏငဒညန။

(၃) လျနျမလႏာန မနးျဒ နယနလမ ဒာနႈေတးမနးႈေအာမ နးျာ ာ ေဒာခမးျဒနႈေဒမနလညနး ႈေျႈောေ ဒျနရ မး ာ ရဒာခမးေရး၊ ျာညနသတ နးသငနးႈေရ မ နႈေမရဒာခမးေရး၊ ဆ နးရ ာခ ငသ ေတမ ျာမနလညနမ နႈေရမာနလမဒာခမး ာမ နဒညန ႏာနႏ ျဒနဒညန။

ာႏ မးျာ နး။ ႈောခးလာနႈေမဆ နးရ ဒာခမးင၏ မနသာျန လႏာနာႏင နဒႏ းျာ မ မ ရာနဆႏင နး ဒတမးာ ေျာျဒနရမေရး၊ ထႏငဒာသႏငေင၏ဆႏ းရမ းလာနလႊသနာ ေရႈေဒမ ႈေျျမခမးသတာန ျာမနလညနႈေား ာနရမနေရး၊ ဒႏငေဟႏသန လႏ ႈေလမာနႈေဒမႈေလ ခမနႈေအားႈေားာနရမန လႏငာနဒညန။ ာခ ငႈေဒမ လႏာနႈေဆမ နာခာနခမးဒညန ာႏင ႏငလတျနာာမရ ငဒညန။ ယာမ- ႈေျႈေျမာနခမး ရျာထမးဒာခမး မရ နးသတ န ျာဌမမနးဒသန သနာမလသတ နး ႈေျဒႏ းာခာႏင နမာႏင ရ နးလ နးတမ ႈေဒေျာထမး ျာ နးျဒ နေ လာနရ ငယာႈေ၀ရေရး၊ ဒႏ းျာ ႈေဒမႈေျာႏင ာလ ာႏင နရ နဒႏငေ ျာမနလညနႈေားာနရမနဒမ ျဒ နႈေလဒညန။ ႈေျျာမနလညနႈေားာနမာႏင လာနႈေသတေသတ န ႈေဆမ နရတာနာႏင နဒညနာေရး၊ ႈေျရျာ ထမးဒညန လႏာန မနးရ နခမးႈေမျဒ န ာခ ငးျသနာတ ႈေမရမသတ န ညညတသန ခသႈေဒမႈေမ ႏ ျဒနာမ နာတ နျာ ႈေျာ နးမညနးလနးာႏငလညနး ႈေရတးာချနာႏင နဒညန။(သႏင နမ နာ နႈေသမ နာႏငရးျမး ယာမ)

(၄) ႈေျ ေျမ ေ ျဒ နျားေရး၊ ႈေမေမးာႈေအားႈေ တျဒ န လႏာနာႏင နႈေမရဒညန လျနျမလႏာနဒမးခမးာမ နဒညန ႏာနႏ ျဒနဒညန။ ာဂမႈေလလမာခာနခမးရ လတမနအားမးဒညနႏာနႏျဒနႈေလရမေရး၊ သ နဧာ းဧာထငဟာဒညန ာျာ နႈေဒမ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးျဒနေရး၊ ဆႏငာႈေျ ေျမ ေမးလႏ း (ဒႏငေဟႏသန) ခမးႏသတာန ႈေျျမာခထမးႈေားာႏင နရမန ႈေျလႏ ႈေလမာနရရ ငႈေရး မ ျဒနာႏင နဘတျန ရ ငႈောခ။ (ႏငးရာႏင န ႈေျခမး မလညနး မ နႈေရမာနလႏာနာႏင နႈေမအာျားျဒ နဒလႏငေရး၊ ျာမးရာႏင နဒညန ႈေျခမး မလညနး လတမနႈေခးအားညနျဒနဒညန။)

ာႏ မးျာ နး။ ႈေျရရ ငာႏင နညနႈေျာႈေမႈောောသညနလ ခာနေရး၊ ထားဒျဒ န ႏငးရာႏင နႈေျခမးာႏင (မရ နးျာ ႏထမးဒ နဒညန။) ႈေျ ျမ လျနျမလႏာနဒမးခမးမး ႈေျ ၁ဧာ ာ န ထာနာႏင ာတ ႈေမႈေားာႏင နဒညန။ ဤဒႏငောတ ႈေမႈေားာႏင နာ ေႈေဒမနေရး၊ ျာ နာ သရႏသနျာညနသတ န ႈေဆမ နရတာနာ ေဒာ ဒႏငေေရး၊ ဒႏငေဟႏသန ငာၵငျင၏ျာညနမျန ခမး ႏသတ န ႈေဆမ နရတာနာ ဒာ ေဒႏငေ သ နဧာင၏ဆျနာႏ သ နာႏ င နျာ ယျခမယနာတာနခမးျဒန ာတ ႈေမႈေားျာ နးဒညန ႈောမ နးဆႏ း

ႈေျဒရ နးမညနးာ န ျဒနဒညန။ ဤဒႏငေႈေဆမ နရတာနျာ နး ရရ ငလမညန ာခ ငးဒာနႈေရမာန မႈောေ သႏငးာခ ယနခမးႈေဆမ နရတာနႈေားျာ နးာ နသာ ႈောခးႈေ တရရ ငႈေရးာႏငာ ႈေဆမ နရတာနႈေားျာ နးျဒ နေရး၊ ရရ ငညနာခ ငး ဒာနႈေရမာနမာႏင ာခ ထတ နာႏင နႈောဒညန။ ႈေျျမာခထမးျာ နးာ နသာ ာႏငျနာႏင န ဒႏ းျာ ာတ န ာတ နႈေရးခမး ႈေမျဒ န င ငဒႈေဘမႈေလ ခမာန လတသနလာနႈေဒမ ႈေခးာတာန ာႏငာ ဆာနဒတျနာႏင နာတ န ရရ ငႈေဒ နဒညန။ ာခ ငးာ မးာတ နရရ ငညနဒာ သ နယးာခ နးင၏ ငဒမးႏသတာန ႈေဒး ျနႈေဒမရတျနမးျဒ န သသနာႏင နဒ ခ ႈေမ ႈေားမခ ငးလ ျဒနဒ န ဒညန။(ႈေျႈေခးာမမနးခမး သမနသဆျ နသ နထမးျာ နးခ ငးာငႏ သရမးမ နႈေအာမ နး ျာဌမမနးထမး ဒညန ယာႈေ၀ခမးရ ငရမနလႏငာနဒာ ဒႏငေ ဆႏငာယာႈေ၀ာႏင ဒႏ းာခရမနလညနး လႏငာနႈောဒညန။)

(၅) င နႈေထမ န ႏခမးသတ န ခ ငးဒမးခမးင၏ႈေျျမာတ နႈေရးခမး လႏ ျာ ာႏင နမမရ ငႈေမႈောမာေရး၊ ခ ငးဒးခမးင၏ ႈေျျမာတ နႈေရးခမးသတာန ရ နးလ နး တမ မရႏ ားႏငာန ႈေဆမ နရတာနရမန လႏငာန လခ ာနရ ငႈေမဒညန။ ယာႈေ၀လာမမမနထနးခမးာ ာာညႈေဆမ နရတာနႈေမဒညန လျနျမႈေျ သနာႏ သ နရမန ာင စရာနခမးသတ န ခမး ႏ မ (၈၄% ာမနေ) ခ ငးဒမးခမးဒမ ျဒ နႈေလရမေရး၊ လျနျမႈေျ ဒႏ းျာ ာတ နလာန သနႈောေသတ နေရး၊ ညနသနာႏဒမ ဒႏ းျာ ရညနဟႏ ာမနေဒသနထမးာာေရး၊ ခ ငးဒး ခမးသတာန မ နမမ မရ ငာႏင နႈောညန။

ာႏ မးျာ နး။ ယာႈေ၀ခမးသတ န လႏငာနႈေဒမႈေမရမခမးား၌ ခ ငးဒးခမးင၏ ႈေျျမာႏင နဆႏင နာတ န ႈောေ သမနးသာာတ နႈေရး ရရ ငႈေရမန သငလ နး ဒင သနျာ ျာဌမမနးဒသန သနႈေား ဒ နဒညန။ (ယာမ- ႈေျာတာနဒနခမးေရး၊ ဒႏငေဟႏသန ႈေျာတာန ျနခမး ာခထမးႈေားဒညနာ ဇမးဒညနင၏ညနာႏင ာားသတ ာႏင နဆႏင နဒာ ျဒ နႈေဒေျာာႏင နရမန ခယနး(၂)ႈေအာမ နးမ ႈေမရမ ာခမနထမးျာ နး။ ာ နာတမနးျဒ နဒာာ ႈေျာတာနာႏင ႈေရမ နးာခဒညနာေရး၊ ာ နာတမနးျဒ နဒာာ ဆႏငာ ႈေျာတာနာႏင ဒာာႏင နာဒညနဟႏ သငလ နးႈေဒေျာာႏင နလ ခ နေရး၊ ညနႈောာန မရတာန မသ နး ခမးႈောေသတ န ဇမးဒညနင၏ ဒႈေဘမသာညာခာနလႏငာနႈေျာ နး။ ႈေျျမမာ နးခမးႈောေ ရႏငးရမ ယနလမ ဒတ ေညနးခမးာ နႈေဆးဆႏ းျဒသနဒညနာေရး၊ ဆႏငာဒတ ေညနးခမးသတ န ခ ငးဒးခမးမး ျာညနမ ာႏငျနမးျာ ာမ နႈေျာ နးေရး၊ ဒညနသႏငေျဒနဒညန။)

( ) မရ သတ နေႈေမ နျ နဒညနေလႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာ ငႏာနာခင းႈေရးသတာန ႈေျာာ ႏသနျနေ၃(ာႏ။

လႏာနာတာနာချန ငႏာနာခင းႈေရးလႏာန မနးခမး ေရး၊ောနမႈေႈေျာျာ ႏငာနာခ ငးႈေရးခမးာႏငေႈေျာမ နးလ ျဒနေရး၊ ေလႏငာနညနေရး၊ေလႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာငႏာနာခင းႈေရးာငႏ ႈေျာာ ရမနယနးမးဒညနာေႈောေထတာနလမဒညန ဒဘမမ ာခဒညန ႈေးာတမနးခမး မ- မရ းာငႏ န င၏ႈေမ နျ န ဒငႏ နးခမးသတ န ညနာ ဒငႏႈေဆမ နရတာနာ ဒမညနး။ အာတျနမႈေဒမ းာတမးႈေရး နမးာငႏဒမနသးာႏင နရမနယးသညနဒညန ာနမႈေျာျာ ငႏာနာခင းႈေရးထာနေထႏသနလႏာနမ ာႏင ႏငမးႈောမ နးႈေဒမေဆ နးရ ဒာခမးႈေျာျာ ေလျနျမႏငာနာခ ငးႈေရးာ႑ာႏငထာႈေထမ နရမနေရး၊ေႈေျျမလ ႏာ ေ ငသနာခ ရ ရ ငဒညနေဒးမးလျနဒမးခမးျဒ န ႏညနးထမးဒည ေ ာႏင န သနာႏင န မးေရး၊ေညနဒညနႈေဒေျ လမျဒ န ေႈေဒေႈေဆမ နာငႏ နႈေလညနမညနး။ ႈေျဒ မေႈေမာနာႈေဒမာခာန (၃) ာႏာ နေျဒနဒညန။

(၁) ခသႈေဒမႈေျျမာတ ႈေမ ေရး၊ (၂) လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးမး ငႏာနာခင းႈေရးသတာနသႏငးာခ လႏာန မနးခမးာ န ျာမးႈောခးလာနေ ေေဒတ ဒင းႈေရးေမမနႈေဆမ နမခမးေႈေားာနျာ နးေရး၊

(၃) လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးာငႏ ႈေ တႈောခးာငႏ နရမနယနႈေား

(၁) ခသႈေဒမႈေျျမာတ ႈေမာခထမးႈေား ျမနမာငႏ န ာ နာသနဒာနလ ခ န ႈေျ ေျမ ခမးထားႈောခမးဒညနာငႏ ရ နးလ နးတမဒငားျဒ နာဒညန။ ဆငႏရ ျနလန တမနးႈေရမာနမန (ဒမျလျနျမ)ာ န ရ နးရ နတမနးႈေရမာနမန (ႈေျရ နဒးမးမန ဒငႏဟႏသန ငႏာနာခင းႈေရးလႏာန မနးႀားခမး) ာ နာႏလ ႏးမာနေရး၊ေညနဒညနေမန ေ ထႏသနလႏာန သညန င နႈေဒညန ောခ ငးဒာနေ ႈေရမာနမာ နေအာတျနမဒညနလျနျမငႏာနာခင းႈေရးာ႑ာငႏေႈေဒေႈေဆမ နာႏင န မေရ ငႈေအာမ နး ေဒႏင နးာ ေဒာနႈေဒျာာ ေျားျဒနဒညန။ မရ းာငႏ န င၏ႈေမ နျ န ခမးရ ာထဆ ႏးလ နးရညနႈေျာလ နးဒညန ႈေျျမ ာတ နႈေရးခမး ေ လ ႏာ ငသနာခရ ရ ငႈေဒမ ဒးမးႈေသမ နဒာခမးမး ခသတမႈေျျမာတ ႈေမာခထမးႈေားျာ နး ျဒ နာဒညန။ ႈေျျမာတ ႈေမရမသတ န ငႏးရ ာမနာတ ာႏင နႈေဒမႈေျခမးျာ န လႏာနာတာနာချနေႈေျရ နႀားေခမးထ ေႈေျခမးာငႏ ႈေလ ခမနႈေအားႈေားျား ာတ ျာ နးရျား ာတ ႈေမႈေားရာညန။ (မရ သငႏာနရ င ႈေျျမျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ေႈေရး ႈေဆမ နရတာန ာ ဒညနာငႏ န ခမးမာန ာခင ာငႏ န ခမးဒညန ဤာခာနာငႏႈေဆမ နရတာနျာ နးရ ငဒျဒ န ျာ ျာ နေႈေျာမ နးလ ႈေရးလႏာန မနး မ ႈေမ နျ နမရရ ငာ ႈော (ယာမ ဒငလနာငႏ နာႏင န )။ ျမနမာငႏ န င၏ သငႏးသာနႈေရးာငႏ ေႈေရ းရမႈေဒမ ခင းဒမးႈေျဒ ႏးာခႈေရးာမ၀ (ဆဌႀာငနႈေျမာန ာအာနး)သတ န ထငႏဒငႏႈေဒမ ႈေျျမာတ ႈေမာခေ ထမးဒညန ယနခင းလငႏာနာဒညန။ ာငႏ နး(၃) ာငမနးႈေရးဆတ ျာ နး ာ နေႈေျဒႏ းာခမႈေျာမ နးလ ျာ းေရး၊ ောငႏ၀န(၁၉(ခ))သတ နလညနး ‘ႈေျ ေျမ ေျာညနဒာခမးမးေရး၊ ႈေျျမာတ ႈေမာခထမးာႏင နရမန ရမနႈေျႈေမရမဒသန သန ႈေားရမနႈေဆမ နရတာနႈေားျာ နး’ ဟား ာရ ငား ငႏးရသတ န ာရငႏ နဆ နႈေျဒ ႏးာခ ာခာနခမးႈေရးဆတ ႈောမ နထညနႈေဒေရမန သမမမနာ နေလႏာနာငႏ နာတ နခမးရ ငာဒညန။ ာငႏ နး (၄)ေရး၊ ‘ငႏးရာ ာမနာတ ာငႏ နာတ နရ ငႈေဒမ ႈေျခမးာငႏ လႏာနာငႏ နာတ နျာ ျာ နးာ န မးရနးျာ နး’ေရး၊ ာငႏ၀န (၃မ()) သတ န ‘ႈေျ ျမ ခမးာငႏ ႈေျျမာတ ႈေမာခထမေႈေားာငႏ နရမန ယနႈေဆမ နရတာနရည’န ဟႏ ႈေရးာလ ဒညန ာ ာငႏး ာငႏထညနဒတ နးထမးႈေအာမ နး ႈေသတရ ငရဒညန။ ဤလႏာန မနးႈေျာေသညနာခငမနသတ န ာထဆ နႈေမျဒ န ႈေျျမ ခမးမး ခသႈေဒမ ႈေျျမာတ ႈေမာခထမး ေဒငႏယးသညနညနေျဒနား လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာ ႏငာနာခ ငးႈေရးမး သႏငးျ နႈေဒေႈေဆမ နရ ညနျဒ နဒညန။

ခ သႈေဒမႈေျျမာတ ႈေမ ာငႏ လာနႈေသတ ႈောမ နထညနႈေဒမနရမသတ နေလညနးႈောမ နးေရး၊ ေႈေျျမာႏင နဆႏင န ေလႏာနာႏင နမေငသနာခရႈေညနေျာမးႈေဆမ နရတာနာခာနခမးရလညနးႈောမ နးေရး၊ မရ င၏ႈေမ နျ န ဒမဓာ (၃) ာႏ မေ ခာမနေရး၊ ႈေသမ နာငႏရးျမးာ န ဗျာနမနာငႏ န သငႏင၏ ‘လျနလႏာနဒာဒမေရး၊ လျနာႏင နာတ န’ ဟာဒညန ႈေျျမျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေရးယနခမးာ နေျဒနဒညန။

ခာမနာႏင န

၁၉ရမႏႈော မ နးာငႏ နးႈေ ချာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေရးင၏ႈေမမာနဆာနသတ ျဒ န ခာမနႈေျျမျာ ျာ န ႈေျာမ နလ ေႈေရး ၀ႏသငျလ င နး မေရး၊ ၀ႏသငျာၻမနလတမနာမလသတ န ႈောေထတာနလမဒညန ၁၉၄၆ ာႏာ န လျနျမႈေျ ယာႈေ၀ော နျဒ နဒညန။ ဤယာႈေ၀သတ န ႈေျျမာငႏ နဆငႏ န သတာန ခမးဆ ႏးာမဂာငႏောမန ဒသနထမးႈေလရမေရး၊ ာငႏျနာငႏ နငႏာနာခင းႈေရးသတာန ၃(ေဟာနသမေရး၊ ဒးမးာခထမးား ႈေျာာခႈေမထငႏ နဒာ ႈေျာငႏ နရ နခမး သတာန (၁) ဟာနသမျဒနားေရး၊ ႈေမးႈေရမာနႈေျာငႏ နရ နခမးာငႏ ႈေျျမာငႏ နဆငႏ နာတ န ေလႏ းမာမန ဒသနထမးဒညန။ ယာႈေ၀သတ န ဧာခမး တမ ာငႏ နဆငႏ နႈေဒမ ႈေျာငႏ နရ နႀားခမးသတာန ႈေလခမနႈေအားာငႏ ာ နဒ ႏးဆျန မာခ ာနျဒ န ႈေားႈေလခမနား ႈေားႈေလခမနဒညနာမဂ မာ ႈေျသမနဒငႏးာ နာင နးျ ယနလခ နေလတမနမညနးားဒညန။ ျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေရးာငႏ လျနျမငႏာနာခင းႈေရးမမနႀားဌမမ ယးႈေဆမ နားေရး၊ ႈေ၀ဒဆငႏ နရမ ႈေျျမႈောမနသခမး ျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေရး ောမလသတ နးေရး၊ ႈေျာငႏ နရ နခမးင၏ လာနယး ရျာဒညန ာ မနႈေဒမႈေျျမလႊ ႈေျာမ နးျာ နးာမ န ျာမးောာနာ ခင း ႏာငႏေဒ ႏးဒာနး ႈောမ နထညနႈေဒော ရဒညန။ ျာမနလညနႈေမ ျာ နးျာ လႈော နးခမးတမသတ နး ႈေျျမသရမးေဒငနးျာရမနေအာ ငးမး ႈော နး (၂၅မ,မမမ( ခေရ ခငာ ေဒညနဟႏေရး၊ ႈေျျမႈောမနသခမးင၏ ေႈေဒေထႏတ ခာနရေ ဒငရဒညန။ေ ျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေရးင၏ောထာ နာႏမနားႈေမမာနေႈေျျမအာနးဒာနမေႈော နးေ၁၁မ( ဒမရ ငာ ာမေရး၊ ႈေဒဆ ႏး သန ႏသ နရမ ရ ငာ ႈော။ ဆျနာ နာမနေသတ နးေရး၊ေ ခာမနာငႏ န င၏ႈေျျမႏႏႈော နးင၏ (၉မ) ရမာ မနးဒညန လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးာႏင နဆႏင နလႏာနာႏင နာ ောမေရး၊ ႈေမမ နဆျနႏာ နသတ နး ငႏာနာခင းေထႏသနလႏာန သ နာ နားသနာ န ျ နသာနလမာ ဒညန။

ႈေသမ နာငႏရးျမးာႏင န

၁၉၄၉ ာႏာ နေရး၊ေႈေျျမျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေဒေႈေဆမ နႈေရးာနယာႈေ၀(၁၉၄၉) ဒညန ႈေသမ နာငႏရးျမးင၏ ခသႈေဒမႈေျျမာတ ႈေမ ာ န လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာႏငာနာခင း ထႏသနလႏာန သတာန ႈေရတ သ နာႏျဒနာ ေဒညန။ ျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေရးေႈေဒေႈေဆမ နာေရး၊ေႈေျျမာႏင နဆႏင န မႈေျာႈေမ မေရး၊ေလတမန ခသျဒ နာ ား ႈေသမ နာငႏရးေျမးေ ငနႈေထမ န ႏ ႏ ႏႈော နးင၏ (၄) ရမာငႏ နာ မနးဒညနေရး၊ ငႏာနာခင းႈေျင၏ (၅၅) ရမာငႏ နာ မနးာငႏ ာငႏ နဆငႏ နထမး ာ အာဒညန။ ခာမနာငႏ န မာ ဒငႏော န ႈေျျမာငႏ နဆငႏ န သတာန ခမးဆ ႏးာမဂာငႏ (၃) ဟာနသမျဒ န ာမန႔ ဒသနာ ား ႈေျာငႏ နရ နခမးာငႏလညနးေရး၊ေလမးသာ မညနးားႈေဒမေႈေလခမနႈေအားႈေ တာငႏဒမ ႈေားႈေလခမနာ ဒညန။ ျာ ျာ နႈေျာမ နးေလ ရ ႈေသမ နဒာလျနဒမးခမးင၏ (၅မ) ရမာငႏ နာ မနးဒညန (မ.၅)ဟာနသမႈေမာန ောငႏ နဆငႏ နာ ား ႈေသမ နဒာငဒမး ႏေရး၊ ႏ ႏႈော နးင၏ (၁မ) ရမာငႏ နာ မနးဒမ ႈေျျမာငႏ နဆငႏ နာ ရမ (. ၇မ) ရမာငႏ နာ မနးထင သငႏးသာနေ ာႏင နဆႏင နလမာ အာဒညန။ ဤလျနျမငႏာနာခင းႈေရးာ႑သတ န ခမး ႏႈေဒမ ႈေသမ နဒာငဒမး ႏခမး မ ႈေျျမေလႏာနာငႏ နာတ နလႏ ာ ငႏာနာခရဒညနေရး၊ ာခယနးႈေျမ နးႈေဒမ ႈေျာတာန ျနခမးာငႏ ာငႏ နဆငႏ နာ အာားေရး၊ ျာ နာေဒးမးလႏာနာငႏ နဒာေႈေသမ နဒာခမး ႏငာနာခ ငးလႏာနာႏင နႈေားရဒညန ႏငာနာ နးာချနအားခမးထာနေ ဆမနား ထႏသနလႏပ မႈာႏငေဒငဒမတမသႏငးျ နထႏသနလႏာနာႏင နာ ေအာရမေရး၊ေႈေသမ နာငႏရးျမးင၏ေ ောမနးေးာတမးႈေရးင၏ ေႈေျာာ ႏသနျ နျဒန ောႏ ႈေဒေောႏင နာ ဒညန။

ဗျာနမနာႏင န

ျာႏာ လ န၀ာနဆမဒတ ေအား USAID ာာညျဒ န ာ ႏ သာႈေဆမ နရတာနရမနရညန မနးထမးဒညန ဗျာနမနင၏ ‘လျနလႏာနဒာဒမ လျနာႏင နႈေရး’ ယနဒညနေရး၊ ႈောမ နထညနႈေဒမနယနာ ျာညနသတ နးနင၏ လျနာမလသတ နျဒနဒညန။ ႈေျျမာတ ႈေမာခထမးျာ နးာငႏ ဆ နဒ ႏးဆ နျဒ နႈေဆမ နရတာနာ ဒညန။ ၁၉၆၈ ာႏာ နသတ န ျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေရးာႏင သ နႈေဒေႈေဆမ နာ ေႈေဒမနလညနးေရး၊ ျမနမာငႏ န သတ နာ ဒငႏ ႈေျာငႏ နရ နႀားခမးာ န သာနႈေသမန ႈေျျမဒငနးျာျာ နးေရး၊ ႈေျႈောေ ာ နထႏသနျာ နးေရး၊ ယာႈေ၀ာ နႈေလခမနတမ မးရနးာခမးႈောမာနာ ျာ နး ဒညနသငႏာ ဒငႏေႈေဒမ “ာမသနလာၡဂမႈေဆမ နဒညန ႈေျျမျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေရး” ျဒ န ဆႏ းဒသနာ ေရဒညန။ ႈေမမာနထာနသ နာ နျဒ နႈေဒမ ၁၉၆၉ ာႏာ နသတ န ငႏးရာငႏ နႈေျခမးာငႏ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးထ ဒငႏ ႈေမ ာ ာဒညန။ ထငႏႈေမမာန ၁၉. ၇မ သတ န ာႏ ၢလငာာငႏ နႈေျ ခမးာငႏ ဒ နႈေလခမနႈေဒမႈောာနႈေခးသငႏ နးႈေားႈေလခမနး ႈေမ ာ ေျာမနဒညန။ ရလမ၀နျဒန ႈေသမ နဒာလျနဒမးခမးဒညန သ နဧာ ဒ ႏးဧာထငရ ငႈေဒမ ႈေျာတာန ျနခမးာငႏ ရရ ငာ ား ဒးမးႈေသမ နဒာႈော နးသ နဒမနးဒညန လ ႏာ ငသနာခရႈေဒမ ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ န ာတ နႈေရးာငႏရရ ငာ အာဒညန။ ႈေလခမနႈေအားာမမနးထမးာငႏလညနး ာ နယနားထတာနာ မနးင၏ ၂ ၁/၂ ဆ ဒသန သနား ႈေ တႈေအားႈေလခမနႈေအားသတာန (၂မ) ရမာငႏ နာ မနးာငႏ လာန နးႈေားႈောခာမ (၈မ) ရမာငႏ နာ မနးသတာန သ နာ နလခ န သငႏး(၁မ) ရမာငႏ နာ မနးျဒ န (၈)ာ န မာခ ာနျဒ နႈေားႈေလခမန ာ ဒညန။ ဒ ႏးာ နလတမနႈေဒမာ ဆမနားထႏသနလႏာန (၃မ) ရမာငႏ နာ မနးသငႏးသာနလမာ ေားေရး၊ ဗျာနႈောမ နးသာနဒမးႏႈေဆမ နး ဒညန (၈မ) ရမာငႏ နာ မနး ထင ာခဆ နး လမာ ႈေလဒညန။

(၂) ငႏာနာခင းႈေရးသႏငးာခ လႏာန မနးခမးာ န ျာမးႈောခးလာနဒတ ဒင းႈေရးဆႏင နရမ မမနႈေဆမ န မ ခမး

မရ (၅) ာငႏ န ႈေမ နျ န ခမးင၏ ၀ႏသငျႈေရးာႈေဒမာခာနဒညန ႈေျျမလ ႏာ ငသနာခ ရရ ငလမႈေဒမ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာဒနခမးမး ငႏာနာခင းႈေရးသတာနသငႏးာခ ာ ာငႏးမမနႈေဆမ န ခမး ျဒ နာ ဒညန။ ျ ႏအာညန ရ ငားေရး၊ တနးႈေဆမ နာႏင နဒညနေႈေသမ နဒာငဒမး ႏခမးျဒ နေသညနႈေဆမာနရမသတ န ငႏာနာခင းႈေရး သႏငးာခ ေမမနႈေဆမ န ခမးဒညနေ ရ ငျဒ နလႏငာနလ ခာနရ ငျားေရး၊ေႈေသမ နဒာခမးႈေမျဒ နောႏ မနရျာာႏင နာတ နရ ငရညနျဒနာ ဒညန။ ယာမမးျဒ နေရး၊ ၁၉၄မာႏာ နခမးာေရး၊ ခာမနာႏင န သတ နေရး၊ ႏငာနာခ ငးႈေရးသႏငးာခ မမနႈေဆမ န မခမး မ ညန ခ ျာမနော ေဒမညနးဆႏငႈေဒမနေရး၊ ငႏးရႈေမျဒ န သနရတမလ ခ န ငႏာနာခင းႈေရး ာၽတနးာခ နဒာ ဒငႏဟႏသန ာညမႈေားဒာ သ နႈေျမာန ထမးရ ငာငႏ နာ ေဒညန။ ာငႏ န ဒတ ဒင းသငႏးသာန သတာနေရး၊ ႈေရးႀားႈေဒမ ငသနာငႏ နးသနာႏ မ ဤာ ဒငႏႈေဒမ ငႏာနာခင းျာ နးေရး၊ ထတမနျာနျာ နးေရး၊ ခင းႈေ ေရး၊ ႈေရဒတ နးႈေရထႏသနေရး၊ ႈေျဆလႊမေရး၊ သငရင ၦမမနႈေတးျ ႈေရးာ န ခမး တမႈေဒမေဘမဒမရာနခမးသတာန မညနးာညမဆငႏ နရမ ႀာ ႈေား ာ နျဒနဒညန။

ငႏာနာခင းႈေရးသႏငးာခ ေမမနနႈေဆမ န လႏာန မနးခမးောရ ငာ ႈေျျမာတ ႈေမႈေားျာ နးသနာႏသညနးဆငႏာာ ႈေသမ နဒ ေလျနဒမးခမးဒညန ႈေျျမႈေခးာတာနင၏ေဒငမးသတ န ာငသနငဒတမးညနျဒ နာဒညန။ ဒမဓာႈေမျဒ န ငာၵငျာငႏ န သတ န ႈေသမ နဒာလျနဒမးခမးဒညန လ ႏာ ငသနာခရႈေဒမႈေျျမာငႏ နဆငႏ နာတ နရ ငႈေဒမနလညနး ျ နး ေလျနျမေ ႈေျာငႏႈေရရ ညနထင နးဒငနးာငႏ နတနးရ ငဒျဒ န အာမအာမာ န လျနဒမးခမး ဒသနႈေဒဒညနာငႏ ာာနဆငႏးသနာႏာ ဒငႏ ႀာ ႈေသတႈေမရဒျဒ န ငာၵငျာငႏ န သတာန ငႏာနာခင းႈေရးဆငႏ နရမ သႏငးာခ ေမမနႈေဆမ န မ လႏာန မနးေခမးဒညန ႈေဒႈေရးရ နႈေရးသ ခ ႈေရးာႈေဒမာငစရာနသနာႏျဒနႈေလဒညန။ ျႈေမေ ငာၵငျႏစစသတ နေရး၊ေလႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာလျနဒမးခမး ေ ရ နဆႏင နႈေမရဒညနဒငမး မေရး၊ေ ငႏာနာခင းႈေရးဆငႏ နရမ ေသႏငးာခ ေမမနႈေဆမ နမ

လႏာန မနးဒညန ေ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးသတာနေႈေျာာ ာခဆႏ းႈေဒမ ေ လႏငာနာခာနအားသနရာနာ န ေျဒ နႈေလဒညန။ေဒးာ ငႏာနာခင း ောညမရ နခမးင၏ ဆငႏရ ျ နးာ ဒငႏ ႀာ ႈေားျာ နးာ နော ာငႏးျာ နးသငႏရ ငာာ ႈေသမ နဒာ ျနေခမးဒညန ႈေျႈေခးာတာနင၏ေဒငမးမ နႈေရမာနလ ညနလညန ထငႏးာ ာနျာ နးင၏ေဒမးႈောမ နေျဒနဒငႏ ောခႈေရမာနဒတမးာႏင နဒညန။ ငႏးရင၏ ႈောမ နးတမနႈေဒမငႏာနာခင းႈေရးဆငႏ နရမ ႀာ ဉမဂနႈေား ရ ငျာ နးႈေအာမ န ႈေသမ နဒာလျနဒမးခမးဒညန ႀားာချနႈေဒမငႏာနာခင းႈေရးႈေျာာ လႏာန မနးႀားခမးင၏ ာခ ငးျသနာငႏ ာငႏျနမးျာ ႈေဒမ ရာနရတမသတ နးရ ငႈေခးဒညနခမးင၏ ႈေသသတမရငာနာငႏာငႏလ ရႈေသမဒညန ဟႏဆႏငႈေလဒညန။ Ravindran, 2015)။ ဟမရဒခ သသတရျာညနမျနေရး၊ ရမသာရငႏ နႈေမ ႈေသမ နဒာသနႈေျမာန လညနး “ႈေသမ နဒာႈေသတ သ နးအာာနော နထႏသနာ ရျာ နးႈေအာမ နးာ ႈေျဆလႊမေရး၊ ယးာငႏ နာချနမမနးေရး၊ ဆညနႈေရရရ င ာ န ျာမး လငႏာနာခာနခမးေႈောေႈေျာာ ထမးဒညနေရး၊ေ‘မ အားာတ နးာချန’ေရး၊ောနမႈေျာျာ ေ ာငမနးယနခမးေႈေအာမ န ႔ ျဒ နရဒညန။ေေ ေမ တနးာ ေဒႏငေႈေဒမေႈေ တႈောေဒးာ ခမးသတာနေရး၊ ထတာနသငႏးခင းႈေ ခမးေရး၊ ႈေခးႀားဒညန ာငႏးဒသနႈေဆးေရး၊ ႈေျအဒဇမႈေသတေမးလ ႏးာငႏ ႈေအာတးမ နျဒ န မျနအာရဒညန။ ဒးာ ာခာနးဆ ႏးရ းဒညနာေရး၊ေ မးလ ႏး ႈေထမ နႈောခမာနထ ာငသန ငာႏမနအာသမာ ”ဟႏေရး၊ မညနးာညမာ ာငႏး ရ ငျာ နးင၏ ငႏာနာခင းႈေရးလႏာန မနးႈောေ ာခင းဒာန ႈေရမာန ာငႏ ရ နးျာာ ဒညန။

ငာၵငျာငႏ န ရ င အာ ငသ နျာ နဆ န မရ ငႈေဒမေရး၊ ထငႏျာ မမာ နႀာ ႈေသတေႈေမရဒညန လႏာနာတာန ျနေ ႈေသမ နဒာ ေခမးမးရညနရတျနာမ ာခင ျာညနမျနခမးသတ နေႏငးရဟႏသနႈေဒမဒတ ေညနးခမး ငႏာနာခင းႈေရးဆငႏ နရမ ေသႏငးာခ ေေလႏာန မနးခမးာငႏ သငႏးျ နလခာနရ ငားေရး၊ ထငႏလႏာန မနးခမးာ န ငႏးရင၏ႈေျျမာခထမး ာ န လႏာနာငႏ နာတ န ေ သနာ ႏသ နျာ နးေယနခမးာငႏ ာခငသနဆာနလႏာနာငႏ နလခာနရ ငဒညန။ ဒမဓာျဒနျာရလခ န အဒ၀ငဒ ခ ျာညနမျနသတ န ‘လာခ ငး ႏႏာနႏခမးင၏ ဒာနႈေတး မာ န လႏာနာႏင နာတ နသႏငးျ နႈေဒညနေ’ ယနျဒ နေရး၊ သငႏ နးရ နးဒမး ခမး သတ နး ႈေျျမ ခမး ာ န ႈေျျမလ ႏာ ငသနာခ ရ ငဒာခမးမးေရး၊ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးာ န င နာ ယျခမယနငႏာနာခင းေဒာခမးထတာနသငႏးႈေရမနရညနရတျနးေငႏာနာခင းႈေရးဆငႏ နရမသႏငးာခ ေမမနႈေဆမ န မခမး ာ ာငႏးျာ နးျဒ န ောာညႈေဆမ နရတာနော ဒညန။ ႈေမမာနဘ ၤလမးျာညနမျနာ န အဒ၀ငဒ ချာညနမျနတ႔သတ န ငႏးရဒညန လ န၀ာနဆမ ာ ဒငႏႈေဒမေ ဒတ ညနးခမးာ န ာားႈော နးာမေရး၊ ငႏာနာခင းႈေရးဆငႏ နရမ ာ ာငႏး လႏာန မနးခမးာ န ႈေျျမညန ောာနႈေဆမ နရတာနျာ နး လႏာန မနးခမးျာ နႈေရရရ ငႈေရးေရး၊ သငရငၦမမနႈေတးျ ႈေရးရ ငႈေဒမ ျာမး ႈေထမာနာ ခမး ာငႏာာ ာငႏး ႈေဆမ နရတာနာ ဒညန။ ာငႏ န ႈေသမနဆ နႈေမျဒ နာ ငာၵငျခင းဒမးႈောခးလာနငနျာ ယျခမယနႈေျ ႈေထမာနာ ျာ နး ာနယာႈေ၀(၂မ၁၄) ာငႏႈေရးဆတ ား လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမး ာခင းသတာန ငႏးရ မမနႈေဆမ န (၁၄) ာႏာမ နႈေဆမ နရတာနႈောမ ဆ နးရ ဒမး ငနႈေထမ န ႏခမးာငႏ ာ ာငႏးာာညရမန သမမမနရ ငဒညန ျာညနမျနေရး၊ ာရငႏ န ရာနာတာနဆ နထင ဌမမဆငႏ နရမခမးင၏ ာားႈော နးႈေဆမ နရတာန ခမးလငႏာနလခာနရ ငာဒညန။

သရႏသနာငႏ န သတ န ငႏးရႈေမျဒ န ငႏာနာခင းႈေရးဆငႏ နရမသႏငးာခ ႈေရးလႏာန မနးခမး ယာႈေ၀ဒ နာငႏ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးင၏ မညနးာညမဗဟႏဒႏသလငႏာနာခာနာငႏျဒညနဆညနးရမနသတာန ရညနားး ထႏသနျာမနာ ာဒညန။ လျနျမငႏာနာခင းႈေရးမမနႀားဌမမ ႈောမ နထညနႈေဒမနႈေဒမေရး၊ ၂မ၁၃ာႏာ န သရႏသနျာညနဒာဒမသာငႏ န ငႏာနာခင းႈေရးမညနးာညမသႏငးာခ ေႈေရးယာႈေ၀သတ န ႈေ၀ဒဆငႏ နရမ ငႏးရဒညန ႈေသမ နဒာသနယးာခ နးာ န ဒတ ညနးခမး ခမးသတာနေရး၊ ခင းႈေ ေရး၊ ႈေျအဒဇမေရး၊ ာငႏးဒသနႈေဆးဒ ႏးျာ ေရး၊ ငႏာနာခင းျာ နးာ န ထတမနျာနာခင းႈေထမ နျာ နးမညနးာညမ ခမးေရး၊ ႈေရဒတ နးႈေရထႏသနေရး၊ ႈေျဆလႊမ ထငမနးဒင နးျာ နးေရး၊ ႈေျဆလႊမရညနႈေဒတးျ နသ နျာ နးေရး၊ ငႏာနာခင းႈေရးထႏသနာႏမန ရညနႈေဒတးာ န သငရင ၦမမနႈေ တးျ ျာ နးာ နာသနဒာနႈေဒမ မညနးာညမဆငႏ နရမာာညာ ာငႏး ာမ န ငႏာနာခင းႈေရး ဆငႏ နရမာ ာငႏးႈေရးလႏာန မနးခမးာငႏ ာ ာ ာငႏးႈေားရမနလငႏာနဒညနဟႏ ာမ နာဒညန။

ျမနမာငႏ န ႈေျာႈေမသတ န ႈေသမ နဒာလျနဒမးဒငႏ နးမငႏ နး ာငႏျနမးလ ျနခမးဒညန ငႏာနာခင းႈေရးသတာန လတမနႈေရးာႈေဒမ ႈေျဆလႊမေရး၊ ႈေရဒတ နးႈေရထႏသနေရး၊ ငႏာနာခင းျာ နးေရး၊ ထတမနျာနာခင းႈေထမ နျာ နး ဆငႏ နရမာငစရာနခမးာ ဒငႏေႈေဒမ မျနာျနခမးသတာန ဒသ နးာခာန လာနာ န မညနးာညမရရ ငႈေရး လငႏာန ခမးရ ငႈေအာမ နး ႈေလးထမးသ နျာာ အာာဒညန။ ခင းဒမးႈေျဒ ႏးာခ ာမ၀င၏ (၆) ႀာငနႈေျမာန ာအာနးသတ န ာငႏ နး-၁၂ေရး၊ ဒႏႈေသဒမျာ ျာ နးာ န ဒတ ဒင းသငႏးသာနႈေျာ နးေရး၊ ာငႏ၀န-. ၇. ၇(ဆ)သတ န “ႈေျခင းခင းာငႏ ယနဆာနျာသန ဒ ႏးာခႈေရးသတာန ႈေဆမ နရတာနရမန ႈောမ နးဆ ႏးမညနးလနးခမး” ဟားလညနးႈောမ နးေရး၊ ာငႏ၀န -. ၇. ၇(ဋ)သတ န “ႈေျဆလႊမႈောေ ာသညနး ဒ နႈေလခမနႈေဒမ ႈေျဒ ႏးာခာငႏ နဒညန မညးနးလနးခမးာငႏ ႈေရတးာချနာခ နဒ ႏးျာ နး” ဟား ထားျာ ႈေဒမနျာထမးာဒညန။ ညနဒငႏော နဆငႏႈေ ာအာနးသတ န ငႏာနာခင းႈေရးဆငႏ နရမသႏငးာ ခေႈေရး လႏာန မနးခမးသတာန ာငႏ ငႏာချနျာမနေ တမ ႈေဒေျာထမးျာ နးရ ငႈောခ။ ထငႏႈေအာမ န ျမနမာငႏ န ႈေမျဒ နေရး၊ ႈောေထတာနလမညန ခင းဒမး ႈေျဒ ႏးာခ ယာႈေ၀င၏ ႈေမာနသတ န ထငႏလႏာန မနးခမးႈေဆမ နရတာနရမနသတာန ဒသနဒသန သန သန ထညနဒတ နး ျာဌမမနးဒ နႈောဒညန။

(၃) ႈောခးႈေ တရျာာငႏ န

မရ းာတမးႈေရး နမးခမး သညနႈေဆမာနျာ နးသတာန ညႊမနးဆႏငရမသတ နေရး၊ သသငျႈေျမာန ႈေရးာ ဒညနာခာန မေရး၊ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာလျနဒမးခမးႈေမျဒ န ႈောခးႈေ တရျာာငႏ န ာ န ျဒ နဒညန။ ‘မရ ဘျနလငႏလႏာနဒလ ’ မ ႏာနႈေရးဒာ Joe Studwell ာေရး၊ ထႏငာငႏ န ခမးင၏ းာတမးႈေရးႈေမ နျ န ခမးာငႏ ႈေလလမာခာနသ နရာနသတ န ျာႏျမနမာငႏ န ရ နဆႏင နႈေမရဒညနေရး၊ ာားႈေျာမ နးာမလသတ န ဓငာာခႈေဒမ ႈေျျမျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေရးႈေဒေႈေဆမ နရတာနရမား၌ ႈေသမ နဒာလျနဒမးခမးသတာန သငႏးမညနး ဒငႏေဟႏသန သငႏး ႈောခးႈေ တဒညန ထားာ န ႈေရးာလ ႈေအာမ နး ႈေဒမနျာထမးာ ေဒညန။ လျနျမလႏာနဒမးခမး ဒငႏေဟႏသန ဒးမးလျနဒမးခမးာ နသာာ ေရး၊ ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နလႏ ာ ာငႏ နမႈေဒမ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးင၏ ႈေမ န ျ နမရရ ငာ ျာ နး မေရး၊ ျ နးသငႏ ႔င၏ႈေျႈောေသတ န ႈေရသငႏေရး၊ႈေရရ ညနရ နးာ းျ ာနာ ခမးသတာန ျ ႏအာညနငသနာခရး ျဒ နႈေလဒညန။ ျ ႏအာညနာခာနသနာႏသညနးဆငႏလခ နာမး လ ႏႈေလမာနႈေဒးာ။ ႈေမ နျ န ျဒနယနာငႏ ာႏမနႈောခမ မ နႈေရမာနာႏင နနႈေရးသတာန ထငႏဒငႏေရ နးာ းျ ာနာ ခမး ႈေဆမ နရတာနာႏင နရမန ရ နးာ းႈေထမာနာ ႈေားရမနလငႏ ာနႈေလဒညန။ ခာမနာငႏ န သတ န ျာမးရ နးာ းျ ာနာ မခမးျဒ နဒညနေရး၊ လျနျမာႏမနထႏသနလနးခမး ႈေဒာနလႏာနႈေား ျာ နးာ နသာေရး၊ ႈောခးႈေ တယနလညနး ာာနလခာနာရ ငာ ေႈေလဒညန။ ဤာခာနဒညန ဗဟငႏာခ ာနာငႏ နဒညန နသာနႀားငႏးႈေဒမ ငႏးရႏာနာခ ာနားေရး၊ ငႏာနာခင းႈေရးာ႑သတ န ႈေျရ နႀားခမး ႀား ငႏးႈေမႈေဒမ ႈေျာ ႈေမ ေရး၊ လႏာနာႏင နာတ နလႏ ျာ ာႏင နမဒညန လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးာ ႈေထမာနာ ေထမးဒညန လတသနလာနဒညန ၀ႏငာရာနသနႈေခးာတာနးာတမးႈေရးာငႏ န ျဒနႈေျာမ နးလ ာ ဒညန ႈေျဒင၏ ႈေရးႀားႈေဒမ ငသနာငႏ နးသနာႏ ျဒ နႈေလဒညန။ ႈေသမ နဒာလျနဒမးငဒမး ႏခမးႈေမျဒ နေရး၊ ဒငဒမထ နရ မးႈေဒမ ာားႈေျာမ နးာမလာႏင ျႏ အာညနတမလနးျာႈေဒေႈေဆမ နမႏင နရမနာ န ဒာသႏငေင၏ ႈေျျမခမးႈောေ ရ နးာ းျ ာနာ ာႏင နႈေညန မညနးလနးခမးာႏင လႏငာနလခ ာနရ ငႈေလဒညန။

ျမနမာငႏ န သတ နး ရ နးျာညနမျနေရး၊ သမာခလငသနင မျနသတ န မမသင ာ န လ န၀ာနဆမဒတ ေအားသငႏင၏ ာတ နးဆ နးႈေဆမ နရတာနယနသတ နးေရး၊ ႈေသမ နဒာလျနဒမးဒတ ဒင းႈေရး ႈောခးႈေ တယနာငႏေရး၊ သရႏသနာငႏ န ာားႈော နး ႈေဆမ နရတာနႈေရးမမနႀားဌမမင၏ ႈေထမာနာ ျဒ န ႈေဆမ နရတာနႈေမဒညနာငႏ ဒငရ ငာ ရာဒညန။ ထငႏယနာငႏ ျ ငနးႈေရမ န ာခာနဟႏႈောေား သလ ႏးသာ ႈောခးႈေ တ (၃) ဒငမနးာခာန (ႈေရငာမနႈေ၀ေလမ ၃မမာမနေ)ာငႏ လတမနမညနး ားႈေဒမသငႏးာ မနး (သနာ နလခ န ၁ ရမာငႏ နာ မနး) ျဒ န ငႏာနာခင းႈေရးလႏာန မနးာ န

ဒာနဆငႏ နႈေဒမလႏာန မနးခမး လႏာနာငႏ နဒညန ရတမဒမးခမးဒငႏေ ႈောခးႈေ တႈေထမာနာ လခာနရ ငဒညန။ ႈောခးႈေ တာမဂ ဒညန ခင းခင းႈေျာမ နးလ ာငႏ နား ဒတ ျနာႈေလးခမးဒတ ညနးး ျာမနဆာနရမနသတာန မငႏ နးအားာခ ာနမ န ျဒ နမာ ာမ ႈောခးႈေ တာငႏ ခႈေမာတ ျာဒညန ႏဒတ လငႏာန ႈေဒးမးႈေ တႈောခးျာ နးာ ႏ ာ န ႈေဆမ နရတာနလခာနရ င ာဒညန။ ျငနးႈေရမ န ာခာနင၏ ာာန ာ သနာႏ မ ာခာနမနႈေမ ခမခမးဒညန ာခင းာ မးဒာျဒ နဒညန ႈောခးႈေ တထႏသနညန ဆ နးရ ႈေဒမ ငနႈေထမ န ႏခမးာငႏ ာာနာ တမာခငမနႈေားရ မႈေဒတရျာ နးာ န ျ နးငဒမး ႏခမးဒညန ႈေျျမႈောေလ ႏာ ာငႏ နမ ရ ငဒျဒ န ႈောခးႈေ တာငႏျာမနဆာနာႏင နညနႈေရးာငႏလ ႏငးရတ ႈေမအာဒာခမး ျဒနာဒညန။ ျ ငနးႈေရမ န ာခာနဒညန ငႏာနာခင းႈေရး ာ နဒာနဆငႏ နႈေဒမလႏာန မနးျဒန ျာဆာမ ႈေ တႈေအားာခနးဒမဒာ ရတမဒမးခမး ႈောခးႈေ တာႏင ရျာျားေရး၊ ထငႏရတမဒမး ခမး ျ နးႈောခးႈေ တျဒ နော န ႈေျျမခမးမျနျာျာ နး ရလမ၀နျဒ နဒမ ဆ ႏးဒသနဒတမးာ ေဒညန။ သမာခလငသနင မျန ရရ ငလႏငာနဒညနေ ဒ နာမနးမ မ ႈေျျမာတ ႈေမာခထမးျာ နးေရး၊ သႏငးာခ ေႈေရးလႏာန မနးခမးာ န ႈောခးႈေ တထႏသနႈောခးျာ နးဟာဒညန ာခာန (၃) ာခာန မေရး၊ လႏာနာတာန ျန ႈေသမ နဒာခမး ႈေမ နျ နမ ရႈေရမနေရး၊ သာသာတ ႈေမရမ ျာ ႈေဆမ နရတာနရညနဟႏာ န ျဒနႈောဒညန။

၂။ ဓႈေလထ ႏးသနးယနလမဆငႏ နရမႈေျျမာတ နႈေရး

ႀာ ျာ ႈေထမာနာ ာခာန ခမး

လာနရ ငသတ န ဒ နႈေသမႈေျသတ နး ငႏာနာခင းဒ ႏးျာ ာမ နန လာမ ဒတ ညနးခမးင၏ ႈေျျမာတ န ႈေရးာငႏ ဒင သနျာ း သရမးမ န ဒသန သနႈေားရညန။ လာ မဒတ ညနးခမးာ နည ငာ င နးာမ သငႏ နးရ နးဒမးသႏငႈေမထငႏ နရမဧရငျမမမနးာခ နေရး၊ ျာ နာမျနမငငသနဒသန သနသညနျာ ရညန။

ရ နးာ းျ ာနာ ာငမနးခမးသတ န ာမယးႀာင သ နး လတသနလာန တမ ဒငႈေားဒႈေဘမသာည ငာ င နးရမန လငႏာနား ယနဆာနျာသနႈေလလမဒ ႏးဒာနရညန။

ဓႈေလထ ႏးသနးယနလမ ႈေျျမာတ နႈေရးခမး ာမ နႈေမဒညန ထားျာမးထ နရ မးႈေဒမ ႈေျျမျ နး ာတမး ခမးမး ယးမးႈေားႈေျဒရ နးရညန။

ႈေ၀ဒာ သငႏ နးရ နးဒမးလာခင းခမးာ နခ ငးာတျနႏခမးေရး၊ ျာမးႈေဒမ ဓႈေလသ ႏးသနးယနလမ ႈေျျမ ႈေလ ထခမးာငႏ ာခ နဒ ႏးဒာခမးင၏ လငႏာနာခာနခမးသတာန ႈေျျမ ာ န ဒငႏ နးႈေအာမ နးရ မနမမ ခမး ႈောောခ နဒ ႏးရမနႈေျာာ ာခမးာငႏ (ႈေျျမာမ၀ (ာအာ နး)င၏ ာငႏ နး-၁ေရး၊ ‘လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာ ငႏာနာခင းႈေရးေရး၊ ႈေျ ျမ ျဒန ာ န ခသႈေဒမႈေျျမာတ ႈေမာခထမး ’ ာ န ာငႏ နး-၄ေရး၊ ‘ႈေျဒငနးျာ နးာ န ႈေျျမျ နးာတမး သတာနဆ ႏးျဒသနာခာန’ သငႏသတ န ရ နးလ နးႈေဒမနျာထမးဒာ ဒငႏေ) ာခ နဒ ႏးဒ နာဒညန။ ထာန း ျာမးႈေဒမ မညနးလနးခမးာငႏ ျဒညနတာနရညနဆငႏလ ခ န

ာထယးတမ ာငႏ န ႈေသမနႈေမာ န ဓႈေလထ ႏးသနးယနလမရ ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နာငႏ ဒင သနျာ း သရမးမ နျဒ နႈေရမနႈေဆမ နရတာနရညန။ ဓႈေလထ ႏးသနးယနလမရ ႈေျာ န ဒဘမမရ နးျ နခမးသတာန ာတ နႈေရးာငႏ ဒငလနာငႏ နာ န ငာၵငျာ ဒငႏေႈေဒမ မရ ာငႏ န ခမး တမသတ နဒင သနျာ ထမး ာဒညန။ (ႈေမာနသတ နႈေဒမနျာထမးာဒညန)

၀ႏသငျႈေမာ န အာမာဂ ခသတမႈေျျမဒငနးျာာ ရႈေဒမ ဒမးႈောမ နခမး ျဒနႈေမဒညန သငႏ နးရ နးဒမးလာခင း ႏခမးာ န ႈေ၀ဒာ သငႏင၏ႈေျခမးသတ န ျာ လႏာနညန ရ နးာ းျ ာနာ ာငမနးခမးသတ န

ႈေဆတးႈောတးယနာမလာ န မာခ ာနာခ ာနဆငႏယန ာမလမးလ ႏးသတ န ာမယးႀာင သ နး လတသနလာန တမ ဒငႈေား ဒႈေဘမသာည ငာ င နးရမန လငႏာနား ယနဆာနျာသန ႈေလလမဒ ႏးဒာနရညန။ ထငႏာ ျ နးလာ ဒငႏ နး မငႏ နးသတ န ရ နးာ းျ ာနာ ာငမနးႈေဆမ နရတာနာတ နာငႏ ျ နးာျနရမနႈေရတးာချနာတ နရ ငား ာခင းဒာနႈေရမာန မညန လာ ဒငႏ နးမငႏ နးင၏ ႈေလးာ ႏဒ ႏးာ ႏာ နႈေဆတးႈောတးာမ ာတ နျာ ာခာနရျာရညနျဒနဒျဒ န ာမယးႀာင သ နး လတသနလာနတမ ဒငႈေားဒႈေဘမသာည ငာ င နးရမနလငႏာနျာ နးျဒနဒညန။

သသငျႈေမျဒ န ာငႏ န ႈေသမနဒညန ရာနရတမဒတ ညနးခမးယးႈေဆမ နး ာသတရမျနျဒနာငႏ နဒညန ႏာနႏ ခမးာငႏ ာမာတျနႈေားရမနသတာန ရာနရတမာငႏ နႈေျခမးင၏ ျာ နာမျနမင ငသန ဒသန သန ဒညနလႏာန မနး ယနခမးႈေဆမ နရတာနရမသတ န လငႏာနာခာနခမးျဒညနဆညနးႈေားရမနာ န ရလမ၀နခမးာငႏ သနသ နးသ နႈေားရမန ယနးမးႈေဆမ နရတာနရညနျဒနား ရာနရတမဒတ ညနး ခမးႈေမျဒ န ျ နးမျနမငငသနသတ နးရ ငႈေျခမးာ န ဒဘမမရ နးျနခမးာငႏ ာမနာတ ညန ညနးခယနးညနးာနးခမးာငႏ ာခ သနရမနာတ နႈေရးႈေားရညန။

သႏသာခာနႈေမျဒ န ာငႏ န ႈေသမနဒညန ရာနရတမဒတ ညနးခမးင၏ ဓႈေလထ ႏးသနးရ ႈေျျမလႏာနာငႏ န ာတ န ာ န ဒ ႏးျာ ာတ နခမးာငႏ ာမာတျနဒ နား ဆ နးရ ာတနးား ေရး၊ ႈေျျမ ာ န ဒဘမမရ နးျနခမး ာမနာတ သငႏာငႏရညနရတျနး ာငမနးခမးျဒ န ႈောမ နထညနႈေဒမန သငႏးသာနႈေရညန။ ဤဒႏငေ ယနးမးာ ောာ ဆႏငာ ာငမနးခမးဒညန လာမဒတ ေညနးခမးင၏ ႈေျျမာတ နႈေရးႈောေ ာမသနလာၡဂမႈေဆမ နဒညန ာခ ငးဒာနႈေရမာနမာႏင ျဒနႈေညနျဒနဒညန။ ယာမမးျဒ န န၀ငႏမး ရ မးာငႏ န င၏ ႈေ၀ဒႈေရႊႈေျာမ နး ယနဒညန ဆ နးရ ာတနးား ာ န ဒဘမမရ နးျန ာမနာတ ာငစ ရာနခမးာငႏ ယးသညနား လာယးႈေရ ထာထာနႈေဒမ ခမးဗမးာၽတမနးာ ဒငႏေႈေမရမခမး ာာာမေရး၊ ဆာမးအသမး ာ ဒငႏေႈေဒမ လာယးႈေရ ဒငာနဒညနး မညနးားဒညနႈေ၀ဒခမးဒငႏေႈေရႊႈေျာမ နးႈော ဒညန။ ထႏငဒငႏေႈေရႊႈေျာမ နး ရမသတ န ဒနႈေသမႈေျ ႈေျာမ နးလ ထမးႈေဒမ ႈေျခမးသတ န ႈေမရမာခထမးႈေားာ ာဒညန ဒငႏေႈေဒမန အာမာမဆငႏဒလငႏ ဆႏငာာခထမးႈေဒမ ႈေျျမဒညန ႈေ၀ဒာ လာယးႈေရခမး ာင နဆငႏ န ႈေသမ နးဆငႏ ႈေမဒညန ႈေျဒမ ျဒ နာ ႈေလဒညန။

ာယစာခာနႈေမျဒ န အာ နးဒာန ခမးာငႏ ႈေရ မ နရ မးရမနာ န ႈေရရ ညနာဋငာာၡခမးာငႏ ႈေျဒရ နးရမန သတာန ာငႏ န ႈေသမနဒညန ထားျာမးထ နရ မးဒညန ႈေျျမျ နးာတမး ခမးာႏင ႈေျဒရ နးရမနယးမးႈေား ႈေဆမ နရတာနဒ နဒညန။ ထႏငဒႏငေႈေဆမ နရတာနရမသတ န ႈေ၀ဒာ ခမးမးသရမးမ နဒငႈေားလ ႈေဆမန ေရး၊ သရမးမ နမညနးလနးျဒ န ျ နးာတမး ခမးႈေျာလညနႈေရမန ယာႈေ၀ာာညခမးာ ာငႏး ေရး၊ သရမးမ န ႏာနာခ ာန ျာသတျမးလာနလ နး ဒညနႈေမရမခမးသတ န ျ နးာတမး ခမးာငႏလာ ႈေရးရ ႈေျာလညန ႈေရမန ဓႈေလထ ႏးသနးယနလမသငႏ နး ဆ ႏးျဒသနႈေျဒရ နးႈေဒညန ျာသတျမး ာႏင သရမးမ န ဒင သနျာ ႈေားျာ နးသငႏျဒ န ျာ မမႈေျဒရ နးရမနမညနးလနးခမးလညနး ာမ နဒညန။ ဒရငလာၤမာငႏ န သတ န ၂၅ ာ နအာမ ျာညနသတ နးနင၏ ျ နဆ ႏးာခငမနား၌ေရး၊ ခာနဒမမရ ငေရး၊ သလနလာမညနး ႏဒညနေရး၊ ႈေျျမာတ န ႈေရးခမးာ န ာသနဒာနး ယာႈေ၀ႈေရးရမာညမႈေားျာ နးေရး၊ ႈေျျမာ နဒာနဆငႏ နႈေဒမ မရတာနမသ နး ႈေထမာနထမးခမးရရ ငႈေရမနေရး၊ ယာႈေ၀ႈေရးရမလာမမမနထ နးခမးင၏ ာာညႈေားျာ နးသငႏေင၏ ာခ ငးာႏင ႈောမ နးတမာ မးာ ေအာရဒညန။ ျ နး မ ဆျနႏာ နအာမေရး၊ ာဋငာာၡဆႏင နရမ ႈေမရမႈေရႊေႈေျာမ နးရမခမးာႏင ာာညႈေျဒရ နး ရမန ယးသညနႈေဆမ နရတာနာ ေမင၏ ာခ ငးရလမ၀နာ နျဒ နဒညန။

ဒငလနာငႏ နာငႏ န ဒညန လာမဒတ ညနးခမးင၏ ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နာငႏ သရမးမ နဒင သနျာ ရမန သတာန ‘၁၉၉. ၇ ာႏာ နေရး၊ သႏင နးရ နးဒမးလာခ ငးခမးင၏ာတ နႈေရးာနယာႈေ၀’ ာငႏထႏသနျာမနျာ နးျဒ န လာမဒတ ေ ညနးခမးင၏ ညနႈောာနာႏင နဆႏင နာတ န ာခယနးာာနမညနးာႏင ဒႏ းျာ ာ ေဒညန။ ထႏငယာႈေ၀ရ ခင းဒမး ႈောမနရ န သ နရာနဒတ ညနးား လာနရ ငာ န ဒငႏ နးသနႈေလ ခမာန ႈေျျမဒ ႏးျာ ေရး၊ ာငႏ နဆငႏ န သငႏာငႏ သႏင နးရ နးဒမး ျယန ႈောခး ဒတ ညနးခမးေရး၊ ႈေ၀ဒာ ျာညနဒာခမးင၏ ာ ာငႏး ျဒ န ႏႈေဆမ နးႈော ားေရး၊ ာတ ျာမးထႏသနႈေဒောႏင နာတ နေရး၊ ာႏင နးျာမး ာႏင နာတ နေရး၊ ႈေမ ာႏင နာတ နေ ာ န ခင းရငႏးယနဆာနာငႏ နဆငႏ နႈေဒမ ႈေျျမခမးသတာန ညနႈောာနလာန သန ထႏသနႈေားာႏင နာတ န မဂမာနာ နးႈေားာ ဒညန။ ဆႏငာ ႈေျာ န ရ နးျ နခမးဒညန လာမ ဒတ ညနးခမးင၏ ဓမယ စမျဒ နားေရး၊ သႏင နးရ နးဒမးႏာနႏခမးင၏ ခင းရငႏးယနဆာနာငႏ နဆငႏ နာစညနးခမးျဒနးေရး၊ ျာမနလညနႈေရမ နးာချာ နးေရး၊ ႈေမရမာချာ နးဒငႏေဟႏသန ဒခာနဆးျာ နးျာ လႏာနာတ နေရ ငႈော။ ႈောမနရ နဒညန ရာနရတမဒတ ညနး ၂၅မ ႈောခမနင၏ ညနႈောာနာငႏ နဆငႏ န ခမးာငႏ ထႏသနႈေားာ ား ႈေျာချနမမနး ဟာနသမ (၁.၆) ဒမနးႈောခမန ာချနမမနး ာ ဒညန။ ထႏငယာႈေ၀ဒညန သႏင နးရ နးဒမးလာခ ငး ႏာန ႏခမးမး ျ နးသငႏာငႏျနသႏင နဒင သနျာ ႈေဒမ ျ နးာတမး ႈေျဒရ နးဒညန ျာသတျမးင၏ဆ ႏးျဒသနာခာနသငႏ နး ဓႈေလထ ႏးသနးယာႈေ၀ရ ျ နးာတမး ခမးမး ႈေျဒရ နးႈေရမန မးႈေားာ ဒညန။ ထႏငေျာ နေရး၊ ႈေျျမဒငနးျာမခမးသတာန လတသနလာနတမေရး၊ သ နအာ ငဒငႈေားျားေရး၊ ဒႈေဘမသာ ညာခာနသတာန ဒသ နးႈေားဒညန လႏာန မနးယနသနရာန လႏငာန မာႏငလညနး ထညနဒတ နးထမးဒညနေျာ န သႏင နးရ နးဒမးလာခ ငး ႏခမးသတာန ယာႈေ၀ႈေရးရမ ာာညာႏငာ ႈေားာနထမးဒညန။ ဤာ ဒငႏေ သရမးမ န ဒင သနျာ ာ ဒညနသတာန ငႏာနာခင းႈေျခမးာငႏ ဒသ သားႈေဒမနႈေရးလႏာန မနးသတာနဆ ႏးရ းျာ နးာ ဒငႏေႈေဒမ ယာႈေ၀ာ န ႈေလခမနႈေဒမာငစခမး ာမာတျနႈေားာငႏ နာ ားေရး၊ လာမဒတ ညနးခမးမး ဒနႈေသမာ န ႈေသမရငႏ နး သငရငၦမမနာမာတျနႈေရးသတာန ႈေရးာႈေဒမာမနးာ႑ ာမ နႈော ဒညန။ ထငႏဒငႏေ လာမဒတ ညနးႈေျာျာ ဒ နႈေသမ ာမနာတ မး ဗျာနမ နာငႏ န ျာျဒန သႏျာာ ဒညန။ ျမနမာငႏ န ႈေမျဒ နေရး၊ လာနရ ငလာ မဒတ ညနးႈေျာျာ ဒ နႈေသမထငမနးဒငနးႈေရးလႏာန မနး သ န ႈေဆမ နရတာနႈေမ မာႏင ဗျာနမနာ န ငာၵငျသငႏေင၏ သာညႈေဒမ ႈေသတေအာ ခမးာ ေဒႏငေ သညနႈေဆမာနာႏင နရမန ယနးမးာႏင နဒညန။ ဒႏငေ ဒမေရး၊ ဒ နႈေသမႈေျသတ နးရ ငေရး၊ ဓႈေလထ ႏးသနးဆငႏ နရမ ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နာငႏ ႈောမ နး တမန တမ ာမာတျနာႏင နႈောညန။ ထငႏသာေရး၊ ဒ နႈေသမႈေျဟႏသနႈေဒမႈေမရမခမးသတ န လာ မဒတ ေညနး ႈေလေထႈောေ လမးသာဒင သနျာ ျာ နးသတာနလညနး မာမမျာ ျဒ နႈေလဒညန။ ဗျာနမနာငႏ န သတ န ယာႈေ၀ရ ဓႈေလထ ႏး သ နးဆငႏ နရမႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နာငႏ ရ နးရ နးလ နးလ နး ဒင သနျာ ထမးႈော။ ဒငႏေႈေဒမန ၂မမ၄ ာႏာ နသတ န ဒ နႈေသမာမာတျနျာ နးာ န ာမနာတ ယာႈေ၀ာငႏ ထႏသနျာမနား ျ နးယာႈေ၀သတ န ႈေ၀ဒာ ဒတ ညနးခမးင၏ လာနရ ငဒ ႏးျာ ႈေမႈေဒမ ဒ နႈေသမႈေျာငႏ ရငႏးရမယနလမရ လႏာနာငႏ နာတ နမး ဒင သန ျာ ထမးား ျ နးသငႏေင၏ဒနႈေသမႈေျခမးမး ာမနာတ ရမသတ န ာ ခမးတမႈေဒမ သမမမနျာ ခမး ဒသန သနႈေားထမးဒညန။ ဗျာနမနင၏ ယာႈေ၀ရ ဒနႈေသမႈေျသတ နးႈေမထငႏ နဒာခမးဒညန ရငႏးရမဓႈေလရ ႈေျာငႏလႏာနာငႏ နား ႈောခးရတမမမနးာခ နဧရငျမရ င ဒဘမမရ နးျ နခမးာငႏ ႈေရရ ညနသညနသ ႈေရမန ာမနာတ ာခာနရ ငာာ ႈေရရ ညနႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ န လာန သနခမးရရ ငာငႏ နာဒညန။ ရညနရတျနာခာန မ ဆ နးရ ႈေဒမလာမဒတ ညနးခမးင၏ လာႈေမမဘမသႏငးသာနျ နမးရမနေရး၊ လ ႏာ ာငႏ နမႈေဒမ ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ န ာ န ျာမးသနဒာနသတ န ဒနႈေသမ ဒျ ဇမသခမးာငႏ ႈေရရ ညနရရ ငာငႏ နရမနျာ န ဒဘမမာသနမမနးာခ နာငႏထငမနးဒငနးရမနဟာဒညန တမနး ာ နဘာန အာမးေရး၊ ာခငမနာတ နလ ခမ ည ခႈေရမနာ နျဒ နဒညန။ ငာၵငျာငႏ န သတ န ၂မမ၆ ာႏာ န ဇျမးမ န သငႏ နးရ နးဒမးခမးာ န ျာမးရငႏးရမဓႈေလရ ဒနႈေသမသတ နး ႈေျာာခႈေမထႏင နဒာခမး (ဒနႈေသမာတ နႈေရးခမးဒင သနျာ ျာ နး) ာနယာႈေ၀ (FRA) ရေရး၊ ဒနႈေသမ

သတ နး မညနးဆ ႏး (. ၇၅)ာ နႈေမထႏင နဒညနေရး၊ ဇျမးမ နလာမညနးႏသငႏ နးရ နးဒမးခမးင၏ ဓႈေလထ ႏးသနးရ ႈေျျမ လႏာနာငႏ နာတ နခမးာႏင ဒင သနျာ ာမာတျနႈေားာ ဒညန။ လာနရ ငႈေျျမဒ ႏးျာ ႈေမဒာခမးမး သရမးမ န ဒင သနျာ ရမန ႀာင းာနးာခာနသနာႏႈေမာ န FRA ဒညန ရငႏးရမဓႈေလရ ဒ နႈေသမသတ နး ႈေမထငႏ နႈေဒမ သငႏ နးရ နးဒမးခမးာငႏေရး၊ သ နယးာခ နးျဒ နႈေေရး၊ ႏဒတ လငႏာနျဒ နႈေ ႈေျျမာငႏာငႏ နဆငႏ နေရး၊ ဒ ႏးျာ ေရး၊ ထငမနးဒငနးရမန ဒ နႈေသမႈေျ- းဧာထငလႏာနာငႏ နာတ န ႈေလ ခမာနထမးာတ နျာ ာ ဒညန။ ၂မ၁၅ ာႏာ န ႈေဒႈေဒေမရလသတ န ငႏးရဒညန သ နယးာခ နးာ န ႏဒတ လငႏာန ႈေလ ခမာနထမး (၄)ဒမနးမးား လာနာ ရရ ငာ ားေရး၊ FRA င၏ ျဒ န ႈေျျမာငႏ နဆငႏ နာတ နေရး၊ ႏ ႏႈော နး (၁.၅) ဒမနးႈောခမန ာခထမးႈေားာငႏ နာ ဒညန။ ာနယာႈေ၀ဒညန ဆ နးရ ဒာခမးမး လာႈေမ ျ နသ နရမနာ န ဒနႈေသမထငမနးဒငနးႈေရးသတာန ရညနရတျနဒညနႈေလခမာန ဒဘမမ ာသနမမနးာခ နထငမနးဒငနးႈေရးဒမးခမးာ န ဒနႈေသမသတ နးႈေမထငႏ နဒာခမး ႈေျာာခာတ နသတာန သာနအာတလ ာနရ မး ဒာခမးင၏ ရမႈေ၀ နခင းခင ႈေမဒမန ခမးာငႏ ာ ာ ရဒညနာခာနခမး မ - (၁) ရညနရတျနာခာနဒငႏေႈေရမာနရမန လ နးႈေမးႈေအာမ နး (၂) ႈောမ နထညနႈေဒမန မးမညနးႈေအာမ နး (၃) ခင းဒးႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နာငႏ ာမာတျနႈေား လ ႏႈေလမာနႈေအာမ နး သငႏျဒနဒညန။ ာခင းဒာနႈေရမာန ာငႏဒ ႏးဒာနႈေမယနာမလသတ နး ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နရဒာခမးင၏ လႏာနာႏင နာတ န လ ႏာ ာငႏ နမ သငႏးသာနလမဒညနႈေလခမာန ရ နးာ းျ ာနာ လညနး သငႏးသာနလမႈေအာမ နး ာ န ႈေရရ ညနႈေျျမဒ ႏးာခ ာငႏ ထငမနးထမးာငႏ နႈေအာမ နး ခမးာျာဆအာဒညန။

၃။. ခင းဒးခမးင၏ႈေျျမာတ နေႈေရး

ႀာ ျာ ာခာနႈေထမာနာ ာခာန ခမး

ဆႏ းျဒသနာခာနာခ သနဒညနဒတ ေညနးခမးာ နလတျနသာာဆာနဒတျနာႏင နာတ န ာ န ဆႏငာဒတ ေခမး ႈေရ ႈေ မာနသာနႈေရမာနာႏင နာတ နာမ နေရး၊ ဆႏငာဒတ ေညနးခမးသတ န ခ ငးဒးခမးာမ နႈေျာ နး ျဒ န ႈေျာႏင နာတ နရ ငဒာခမးာ ေဒႏငေ ခ ငးဒးခမးင၏သမနးသာႈေမရမရရ ငႈေရး မးႈောမ နးလမႈေရမန။

ႈေျဒႏ းာခမလာန သနသတ န ာားသတ ညနႈောာနာႏင နဆႏင နာတ နော ေဒႏငေႈေဒမေရး၊ ခ ငးဒးခမးင၏ ႈေျျမ ာတ နေ ႈေရးသတာန ယာႈေ၀ႈေအာမ နးရ ာမာတျနႈေားမ သႏငးသာနျဒနထတမနးႈေရမန။

ယာႈေ၀ ာာညႈေားႈေရးာ န ယာႈေ၀ႈေအာမ နးရာာညရမနရညနားမ ာ န မမနႈေဆမ န မ -၂ ရာနလႏ းေသတာန ာႏငျနမးလ ျန ျဒန ာမယး သနာႏ သ နလႏာန မနးသႏငေသတ န ခ ငးဒးခမး ယနဆာနျာသနောမ နႈေရမန။

ာ ၻမလာယးႈေရင၏သနမာနမးားဒညန ႈောခးလာနသတ နႈေမထငႏ နလ ခာနရ ငား လျနျမ ငႏာနာခ ငးႈေရးလႏာန မနး ခမးႏသတ နာမ နႈေမရႈေဒမနလညနးေရး၊ ႈေရရ ညနာငႏ နျ ဒညန ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နႈောေ ာငႏႈေမရဒညန ခင းဒး ယးႈေရ မာ ႈေဒး ျနႈေဒမ ငသနာငႏ နး ခဒမ ျဒ နႈေလဒညန။ ခင းဒးခမးင၏ ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နာငႏ လ ႏာ ာငႏ နမႈေရမနႈေဆမ နရတာနျာ နးဒညန ရညနရတျနာခာနခမးျဒနႈေဒမ မ နႈေ တသငႏးသာနျာ နးေရး၊ ာႈေလး ျနခမး ဟမရာငႏငႏမးဒ ႏးာငႏ နျာ နးာ န ာညမႈေရးသငႏးသာနျာ နးေရး၊ ငဒမးႏသတ နး ခင းဒးခမးင၏ ႈေျာမႈေရးဆငႏာတ န ာငႏ ငႏာငႏ နမလမျာ နးာ န လာ ဒငႏ နးမငႏ နးသတ နး ာငႏငႏႈေရးာရမႈေရမာနလမႈေျာ နး ဒညနသငႏောငႏလညနး ႈောာနႈေျမာနႈောဒညန။ ခင းဒးခမးင၏ ာငႏ နဆငႏ နာတ နေရး၊ ခင းဒးခမးႈေျျမလ ႏာ ာငႏ နမ ာငႏ ာငႏ ငႏယးမးႈေား ျာ နးျဒ န ျာမးာငခ းျသနခမးာ ခမးတမရရ ငလမာငႏ နႈေအာမ နး ာငႏ နမဒညန ဒာနႈေဒခမးရ ငာဒညန။

လ န၀ာနဆမဒတ ေအားင၏ ငာၵငျေရး၊ သရႏသနာ န မဒရငာသငႏသတ န ာ နႈော နးခမးတမ ႈေသတႀာ ခမးရ ည ခးေရး၊ ထႏသနလႏာန မာႏင ႏငႈေညန ႈေျျမျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေရးာႏင ႈေဒေႈေဆမ နရမနသတာနေရး၊ ခင းဒးခမးင၏ ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ န ာငႏ နမလ ႏာ ႈေႈေရး ႈောမ နထညနႈေဒမနရမသတ နေရး၊ ာငႏ နမဒညန ဆ နႈော နး (၂မ)

ောခမနာငႏ ႈေဒမနထႏသနသညနႈေဆမာနာ ရားျဒ နဒညန။ ျ နးာခာနခမးင၏ မရ နးျာညန ႏာငႏ ာငႏလမနဘျမ သာဒငႏလန ာငႏ န သာမႈေရးရမ ခမမျနသတ န (Posterman, 2013) ႈေဒေျာာ ေဒညန။ ျ နးာခာနခမး ာခ င မ- ဆႏ းျဒသနာခာနာခ သနဒညနေဒတ ေညနးခမးာ နလတျနသာာဆာနဒတျနာႏင နာတ နာ န ဆႏငာဒတ ေခမး ႈေရ ႈေ မာနေသာနႈေရမာနာႏင နာတ နောမ နေရး၊ ဆႏငာဒတ ေညနးခမးသတ န ခ ငးဒးခမးာမ နႈေျာ နးေရး၊ သတ ဒာန လႏာနာငႏ နာတ နာ န ႈေတဆာနာ ာတ နာ ဒငႏေႈေဒမ ခင းဒးႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နာငႏ ာမာတျနဒညန သရမးမ န ျာသတျမးခမးာငႏ ာငႏငႏမးႈောမ နးႈေျာ နးာ န ယာႈေ၀ ာာည ႈေားႈေရးာ န ယာႈေ၀ေ ႈေအာမ နးေရ ာာညရမန ရညနားမ ာ န မမနႈေဆမ နမ -၂ ရာနလႏ းေ သတာန ာႏငျနမးလ ျန ျဒန ာမယး သနာႏ သ နလႏာန မနးသႏငေသတ န ခ ငးဒးခမး ယနဆာနျာသနောမ နႈေရမနသႏငေျဒနဒညန။

ာ ႏ (၂) ျမနမာငႏ န သတ န ႈေျျမ သနာ ႏသ နလႏာန မနးႈေဆမ နရတာနႈေားာ ဒာ ခမးမး

လင နလငႏာနာတ ျာမး (မမသင ၂မ၁၅)

ျမနမာငႏ န သတ န ခင းဒမးာ န ခင းဒးဒညန ငႏာနာခင းႈေရးလႏာန မနးသတ န သမနးသာ ာမ နလခာန ရ ငအာဒညန။ ဒငႏေႈေဒမန လာနရ ငႈေျျမ သနာ ႏသ နျာ နးလႏာန မနး ႈေဆမ နရတာနႈေမ သတ န ညနျဒညန ဒတ နးရမန ႈေမရမသနႈေမရမဒမာမ နား ခမးမးျဒ န ငနႈေထမ နယးးာငႏ ျဒညနဒတ နးအာႈေလရမေရး၊ ခမး ႏ မ ခင းဒမးခမးျဒ နႈေလရ ငာဒညန။1 မမသငဒတ ေင၏ ယာႈေ၀လာ မမမနထနးခမး ာာညႈေဆမ န ရတာနႈေားာ ေဒညန ႈေျျမ သနာ ႏသ နရမန ႈေလ ခမာနထမး ရမႈော နးခမးတမသတ န လျနျမႈေျ သနာ သ န လာန သန ႏႏႈော နးင၏

1 သနဒမးရမန မ ဌႀာငန ခင းဒမးႈေျျမဒ ႏးာခ ာမ၀ ာအာနးသတ န ျာ နဆ နရမနာခာနႈေမျဒ န လျနျမႈေျ သနာ ႏသ နလႏာန မနးသတ န မရာနမသနးခမးား၌ ညနသနာႏဒမာမ နျာ နးာငႏ ာငႏ နး(၉) ခင းဒးာ နခင းဒမး သမနးသာ ာတ န ႈေရးခမးသတ န ငခ းဒးခမးာ နခင းဒမးခမးသတ န “သနယးသညနး ဒငႏေဟႏသန ာားသတ ႈေျျမ ာငႏ နဆငႏ န ာတ နႈေရးခမး” သာ ခတမရ ငရမန (ာငႏ၀န . ၇၃) ဟႏ သ နရညန။ ညနဒငႏေဆငႏႈေ ဤာမ၀ာငႏ ႈောမ နထညနႈေဒမနရမား၌ ခင းဒးခမးင၏ ႈေျျမ ာတ နႈေရးာငႏ မနသာျနာမာတျနရမန လာနရ ငယာႈေ၀ခမးာငႏ ႈေျာမ နးလ ရမနလငႏာနာညန။

(၈၄%) ရမာငႏ နာ မနးဒညေရး၊န ခင းဒမးညနဒမျဒနႈေလဒညန။ (ာ ႏ-၂)။ မမသငဒတ ေ- ယာႈေ၀လာမမမနထ နးခမးင၏ သႏင နးႈေ၀ဒႀားာ န ျာညနမျန (. ၇) ာႏသတ နး ႈေဆမ နရတာနာခာန ခမးရေရး၊ ဤာ ဒငႏေ ခင းဒးာမ နာ မနး မညနးားျာ နးဒညန သႏင နးရ နးဒမး လာခ ငးႏာတ ျာမးမာႏင ႈောခမနလတမနး လင နာတ ျာမးဆာနဆ ာ န ဆာနာနဒတျန ရ ငႈေအာမ နး ဒ ႏးဒာနရဒညန။

ာ ႏ (၃) ျမနမာငႏ န သတ န သငႏ နးႈေ၀ဒႀား ျာညနမျနလငႏာန

ႈေျျမ သနာ ႏသ နလႏာန မနး ႈေဆမ နရတာနႈေားာ ဒာခမးမးလင နလငႏာနာတ ျာမး (မမသင ၂မ၁၅)

မမသငဒတ ော န လ န၀ာနဆမဒတ ေသငႏင၏ ဒးျာမးႈေဒမနလညနးႈောမ နးေရး၊ ာားႈော နးးႈေဒမနလညနးႈောမ နး ာတ နးဆ နးႈေဆမ နရတာနာခာနခမးရ ျမနမာငႏ န သတ န ခင းဒးခမးာငႏ သမနးသာရညနသာ ဆာနဆ ျာ နးႈေအာမ နေရး၊ ခင းဒးခမးႈေျျမာတ နႈေရးသတာနေရး၊ ထားႏငးရငနဘတျန ရ ငႈောခ။ ဒႏငေသတာန ႈေျျမ သနာႏ သ နရမသတ နေရး၊ ာားသတ ညနႈောာနာႏင နဆႏင နာတ န ရရ ငႈေရမနႈေသမ နးဆႏငမ မလညနး ထားဒငမးသ နရာနဟႏသနႈော။ ာခာန လာနခမးရ ယာႈေ၀လာမမမနထ နးခမးာ ႈေျျမ သနာ ႏ သ နရမန ာာညႈေဆမ နရတာနရဒာခမးင၏ (၁၆%) ရမာငႏ နာ မနး မေရး၊ ခင းဒးခမးျဒနႈေလရမေရး၊ ခင းဒးခမးင၏ းာတမးႈေရးလ ႏာ မ ာသတရမျနရ ငာငႏ နႈေအာမ နး ျာဆႏငႈေမႈောဒညန။ လႏာနာငႏ နာတ န သနာ ႏသ နရမသတ န ခင းဒးင၏ ညနထညနဒတ နးရမန ာငစာ နာသနဒာနး င နႈေထမ နဒညန ခင းဒးခမးဒညန ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နာငႏ ာငႏ နသတျနထမးဒာျဒ နဒညန ာ နာတမနးဒညနင၏ ႈေထမာနာ ာငႏ ရရ ငဒျဒ န ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နဆ ႏးရ းရမန ဒငႏေဟႏသန းာတမးႈေရးမးလ ႏးင၏ လ ႏာ ငသနာခ ရ ဆ ႏးရ းရမနသတာန ႏငးရတ ရ ငႈေအာမ နး ႈေျဘာျချာဆရာဒညန။ ာာသငႈေျာႈေမသတ န ငနႈေထမ နဒညန ခင းဒး ခမးဒမာ သာငႏျနသညနးခင းဒးခမးာ န င နႈေထမ နယးးခင းဒးခမးဒညန ငဒမးႏ သတ နး ႈေျျမဒ ႏးာခ ေရး၊ ဒာာမ န ဒမးဒးခမးမး ႈေတဆာနာ ႈေ သငႏာ န ာသနဒာနး ႈေျာမႈေရးဆငႏာတ န မညနးားျာ နးမးျဒ န ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ န လ ႏာ ာငႏ ႈေသတႀာ အာရဒညန။ မမသင

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

ဒတ ေင၏ာခာနလာနခမးရ ဒ ႏးာ ႏသနာႏ ႈေဒမ ခင းဒးခမးဒညန သ နာငႏျနရညနခမး ျဒ နာမ ႈေျျမ လႏာနာငႏ နာတ နလ ႏာ ာငႏ နမ သတာန ာာညရ မႈေမအာား ျ နးမာန (၁၃%) ရမာငႏ နာ မနး မ လာနထာနဒာ ခမးျဒ နးေရး၊ (၂၂%) ရမာငႏ နာ မနး မ ႏဆငႏးခမးျဒနအာာမေရး၊ (၁%-၂%) ရမာငႏ နာ မနး မ ာတမရ နးထမးဒာခမး ျဒ နအာဒညန။ (လျနျမႈေျလႏာနာငႏ နာတ န သနာ ႏသ နရမန ႈေလ ခမာနထမးဒာ ခင းဒမးခမးသတ နာ (၂.၅%) ရမာငႏ နာ မနး မ ႏဆငႏးဒငႏေရး၊ သ နာႏလာနေရး၊ ာတမရ နးထမးဒာခမးျဒနအာား (၅%) ရမာငႏ နာ မနး မ လာနထာနဒာ ခမးျဒ နအား (၉၃%) ရမာငႏ နာ မနး မ င နႈေထမ နရ ငဒာခမး ျဒ နအာဒညန။)

လာ မဒတ ညနးခမးင၏ ယာႈေ၀ႈေရးရမ လာ မမမနထ နးခမးင၏ ထႏသနႈေဒောခာနရေရး၊ ထာနာ လာယးႈေရ ဆငႏ နရမ ာခာနလာနခမး ဒတ ေညနးမသတ နေရး၊ ခင းဒးခမးာမ နမာခ ငးဒညန ာသတရမျနရ ငာငႏ နဒညန ႈေမ ထမးျဒ နႈေအာမ နးေရး၊ လ န၀ာနဆမဒတ ေအားင၏ ျာမးမရ ာငႏ န ခမးသတ နး လႏာန မနး ႈေဆမ နရတာနာခာနခမးေရး၊ ဒႏႈေသဒမ ျာ ာခာနခမးရ သဒသနသညနး ျာဆႏငႈေမဒညန။ ဒမဓာႈေမျဒ န ငာၵငျာငႏ န ေရး၊ အဒ၀ငဒ ချာညနမျနသတ န လ န၀ာနဆမဒတ ေဒညန သနာငႏျနရညနခင းဒးခမးမး ျ နးသႏငင၏ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ န လ ႏာ ာငႏ နမရမ ႈေဆမ နရတာနရမသတ န ႈေအာမ နးရမႈော နး ႏသတာန ထ နရ မးႈေဒမ လငႏ ာနာခာနခမးာ န ရ နဆငႏ နာ ရဒညန။ ႏဆငႏးခမးေရး၊ သ နာႏလာနခမးေရး၊ တမနာ နာ ရဒာ ငခ းဒးခမးေရး၊ ငနႈေထမ နရ ငဒားဒာ ခင းဒးခမးေရး၊ ာငႏျန ၤ ျာညန ႏဒာခင းဒးခမးဒညန ခမးမးျဒ န ဆ နးရ ဒမးခမးအာမးသတ န ဆ နးရ ဆ ႏးျဒ နအာား ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ န သနာ ႏသ နျာ နး လႏာန မနးာ ထႏငဒာသႏငောႏင ခာနာတျနျာ ထမးာ ႈေမရဒညန။ လ န၀ာနဆမဒတ ေင၏ အဒ၀ငဒ ချာညနမျနသတ န ႀာ ႈေသတာ ႈေဒမ ျဒ နသ နာႏသတ န သ နာငႏျနရညန ခင းဒးသနယးမး ငနႈေထမ နရ ငဒျဒ န ငဒမးႏ ာ င နာခား ာတမးသ နးာႏသနသတ နႈေမႈေဒညနာငႏ ႈေသတာ ႔ ရဒညန။ ငႏးရင၏ ႈေျျမာတ ႈေမ ယနရ လ န၀ာနဆမဒတ ေင၏ ာာညျဒ န ထငႏခင း ဒးမး ဒင သနျာ း ငနာ ယျခမယနႈေျာတာနသ နာတာန ာခထမးႈေားာ ဒညန။

ခမးမးျဒ န ႈေျျမာတ နႈေရးမညနးားျာ နးဒညန ခင းဒးခမးမး ငဒမး ႏဘမာ န လာ ဘမင၏ အာမး ႈေရးာရမႈေရမာန မာႏငျဒနႈေားေရး၊ ထငႏခင းဒးခမးမး ႈေျျမ ႈေထမာန ာ ႈေားျာ နးျဒ န ျ နးသငႏင၏းာတမးႈေရးာတ နလနးသတာန ဓငာႈေဒမာခာနာႏင ာ ောႏငးဒညနာ န သာႈေလ ဒညန။ ျာႏာ ႈေျဒႏ းာခမ ာတ နႈေရးသတာနေရး၊ ႈေျျမ သနာ ႏသ နျာ နးသတ န ာားသတ ာႏင နဆႏင နာတ န သတာန သမးဆးျာ နးခမးာငႏ ျ နႈေသတာ ရရမေရး၊ ႈေျျမ ခ ငးဒးခမးာႏင ထားရညနရတျနးေရး၊ ႈေျျမာတ ႈေမာခထမး ယနခမးမးျဒ န ာႏမးႈေားဒ နဒညန။

ာဋငာာၡႈေျာႈေမသတ န ခင းဒမးခမးဒညန လာနမာနာငႏ နဒတ ညနးခမးသတ န သမမမန ထနးျာ နး ဒငႏေဟႏသန ျာမးသနႈေမရမဒငႏေ လႏာနလႏာနာငႏ နရမန ထတာနာတမဒတမးျာ နးသငႏႈေအာမ န သ နာငႏျနရညနခင းဒး ရမာငႏ နာ မနးဒညန ျ နသာနလမာငႏ နဒညန။ ဒရငလာၤမာငႏ န ႈေျမာနဒာနရ င ခာနဒမမာရငႏ နသတ န (၂၅)ာ နအာမ ျာညနသတ နးနႈေအာမ န ႈေျမာနဒာနသလနခမးႈေမထငႏ နရမ မျနႈေျခမး ဒညနာငသနဆငႏာ ထမးရားေရး၊ ႈေသမ နဘာနရ င လာခမး ႏျဒ နႈေဒမ ဆ နဟမလမျနႈေျာ န ဒးျာမးျဒနာ ရဒညနသတာန ခင းဒးယးႈေဆမ နေဒမင နႈေထမ န ႏ ခမး ခမးျာမးာ ရဒညန။ လ နႈေျမာခမနးခမးေရး၊ နာငႏ ႈေမ နခမးာ န ဒာ နခမးဒညန န မထနးႈေမရ ယနႈေအာမ န နဒမးျဒန ႏႈေဆမ နးာ ာ ရား နာတ သတ နာခဆ ႏးာ ဒလႏငေရး၊ နျာမနႈေျမက းခမးဒညန လညနး ႈေျမာနဘာနရ င ငာၵငျာ န ႈေသမ နဘာနရ င ဒရငလာၤမဒငႏေ လႏာနရ မရမနထတာနာတမာ အာဒညန။ ရလမ၀နျဒနႈေထမ နႈော နး ခမး တမႈေဒမ ခင းဒးခမးဒမ ာခမနရနာ ရမေရး၊ ခင းဒးခမးဒညန င နႈေထမ နယး းျဒန ငဒမး ႏသမမမန ာငႏ ျာာ ရႈေဒမနလညနးေရး၊ ျ နးသႏငေသတ န ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နဒညန သရမးမ နာတ န

ႈေရးျဒ န ရရ ငအာႈော။ ခာနဒမမႈေျာ ငႏာန ခင းဒးခမးႈေဆမ နရတာနႈေဒမ သရမးမ နာာညႈေထမာနာ ႈေရး ဌမမဒညန ထငႏခင းဒးခမးသတာန ျ နးသငႏင၏ႈေျမး သရမးမ နညနႈေႈောာနန ရရ ငႈေရးသတာန ႈေျျမ သနာ ႏသ နႈေရးယနျဒ န ာာညႈေျဒရ နးႈေားာ ရဒညန။

ခင းဒးခမးဒညနျ နးသငႏလႏာနာငႏ နႈေဒမႈေျျမသတာန ခင းဒမးခမးာ နထာနသာ ႈေျျမ လႏာနာငႏ နာတ နရရ ငႈေရးေရး၊ ျာမးႈေဒမ ခင းဒးေရး၊ခင းဒမး ာားသတ လႏာနာငႏ နာတ န ဒငႏေဟႏသန သတ ဒာနလႏာနာငႏ န ာတ နသငႏာ နာသနဒာနး ႈေျာာ ာတ နႈေရးသငႏေဒညန ာချနျာမနေႈေလဒညန။ ၂မ၁၄ ာႏာ န ၀ဇ နဘမလ ား၌ ာငႏ န သာမ ခမး တမႈေဒမႈေသတႀာ ခမးာငႏ ႈေျာာ း မမသင ျမနမာငႏ န ႈေျျမ ဒ ႏးာခ ာမ၀(ာအာနး)သတ န လျနျမႈေျ သနာ ႏသ နလႏာန မနးသတ နး ခင းဒးခင းဒမး ာတ န ႈေရးညခ ႈေမ န ႈေဆမ နရတာနျာ နးဒညန ခင းဒးခမးင၏ ႈေျျမာတ နႈေရးာငႏ သငႏးသာနႈေမ န လႏာနႈေဆမ နရ ႏဒမာ ာခမနးမႈေရးေရး၊ လာ ႈေရး၊ းာတမးႈေရးာ န ျာမးႈေဒမ ာ႑ခမးတမသတ န ာခင းျသနခမးရရ ငႈေ ေၾာမ နး ႈေဒမနျာာ ဒညန။ ႈေဒေျာာခာနသတ နေရး၊ ဒမးဆာနျာမးျာ နးေရး၊ ာႈေလးဒာ ျန ာခမနးမႈေရးသႏငးသကႈောမ နးတမနႈေျာ နးေရး၊ ငဒမးႏသတ နး ႈေျျမာတ နႈေရးခမးႈောေ အဒဇမဒာနႈေရမာနႈေျာ နးာမ နေရး၊ ာတ နမဂမာႏငႏင ရႈေျာ နးသႏငေလ ာမ နဒညန။

ခ ငးဒးခမးင၏ ႈေျျမာတ နႈေရးႈောေ ငာၵငျျာညန ႈေလေလမႈေသတေရ ငာခာန ၂မ၁၂ာႏာ နေရး၊ ႈေမာနသႏငဘမ(၁၁)ရာနႈေမေသတ နေရး၊ ညနးရႏ းလ ာနရ မးဒာ ခမးာ န ျာညနႈေထမ န ႏႏငးရသႏငေ ၢရမဒႈေဘမသာ ညာခာနာႏင လာန သနႈေရးထႏငးလႏငာနဒညနာ န ႈေျ ေျမ ခမးမးာႏငျနမးျာ ဒညန ာၵႈေမမာနလႏငာန ခမးင၏ ‘ႈေ၀လဒႏငေ ျ ငနးာခနးတမာခသာနႈေရး’ ယနဒညနလညနး ရာနမမးဒတမးာ ေဒညန။ ဤဒႈေဘမသာညာခာနာ ႈေျျမလႏာနာႏင န ာခထမးမသတာန အားမးျာ ျာ နႈေျာမ နးလ မ ႈေဆမ နရတာနရမန ာခငမနဇျမးာႏငဒသန သနႈေားာ ေဒညန။ ျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေဒေႈေဆမ နရမသတ န ခ ငးဒးခမးင၏ ႈေျျမာႏင နဆႏင နာတ နောတ နႈေရးာႏငဒင သနျာ ႈေရးေရး၊ သနဧာင၏ ၁မာႏ သနာႏ ႈေဒမႈေျာႏင ငနျာ ယျခယနႈေျျဒန ႈေမျာနးႈေားႈေရးေရး၊ ႈောခးလာနႈေမဆ နးရ ဒမးျာညနဒာ ခမးသတာန ာခမး-ာတ ျာမးမ ရ ငႈေဘ ငနရမႈေျာတာန ာတ ႈေမာခထမးႈေားႈေရးသႏငေ ာမ နဒညန။ ဒႈေဘမသာညာခာနသတ န ာမ နဒညန ႈောမ နထညနႈေဒေရမန ာခာနသနာခာနာႏင ႈေဆမ နရတာနာႏင နရမနသတာနေရး၊ ငာၵငျႈောခးလာနဒတ ေျဒ ငးႈေရးမမနအားဌမမင၏ လနးညႊမန မျဒ န လ န၀ာနဆမဒတ ေအားဒညန ငာၵငျလာာႈေရးဒတ ေညနး ခမးာ နေဆာနဒတျနး ‘သနခ ငးဒမးလႏ းငနျာ ႈေျရာႏင နာတ န’ ယာႈေ၀ာအာနးာႏငႈေဒေႈေဆမ နရမသတ န ာမ နႈေဆမ နရတာနာ ေဒညန။ ဆႏငာ ာအာနးဒညန ျာႏာ ႏငးရဒတ ေင၏သညနျာ ာခာနရရမနာ န ယာႈေ၀ျာ ႈေရးသတာန သ နဒတ နးာႏင နရမန ႈေမ န ဆႏင နးဒညနဆ နဒႏငေ ႈေရမာနရ ငႈေမႈောျာ။ ဆႏငာယာႈေ၀ာအာနးာႏငႈေရးဆတ ရမသတ န လတမနာ ေဒညန(၁မ)ာ နႈောခမန ာမလ သတ နး ရရ ငာ ေဒညန ာႏင န ႈေသမနဆ န ငနျာ ႈေျာခထမးႈေရးယန ခမးႈေဆမ နရတာနာ ေရမ ရရ ငာ ေဒညန ာချနျာမနေႈေဒမ ႈေသတေအာ ခမးာႏငႈေျာာ း ႈေဆမ နရတာနာ ေျာ နးျဒနႈောဒညန။ ဆႏငာႈေသတေအာ ခမးထတ န ခ ငးဒးခမးင၏ ႈေျျမ ာႏင နဆႏင နာတ န ာတ နႈေရးခမး မ ဒငဒမတမာမ နလ ခာနရ ငႈေမာ ေရမေရး၊ ယာႈေ၀ာအာနးသတ နႈေဒေျာာ ႈေအာမ နးရမခမးႏ ာႏင ထညနဒတ နးျဒနာ ေရႈေလဒညန။ ၀ဒ သနဆျနဧာေရး၊ ငနျာ ႈေျယျခမယန ာတ ႈေမႈေားရမသတ န ခ ငးဒးခမးလညနး ာခ းမ နႈေအာမ နး ႈေဒေျာဒညန ႈေမျဒ န ာအာနးင၏-ာႏင နး-၂ “ငဒမးႏ” ဟႏႈေဒေျာရမား၌ “ႏဆႏငးခမးေရး၊ ငနႈေထမ နာတ ခမးေရး၊ ငဒမးႏင၏တမနောနာ ခမး (လ န ႈေျမာခနမးခမးင၏တမနောနာ ခမး) ာႏငလညနး ဒးျာမးင နႈေထမ န ႏဟႏ သနျာရညနဟႏ ာရ ငာ ေဒလႏငေရး၊ “သာႏငျနသညနး ခ ငး ဒး” ာႏငဓငာၸျနဒတ နဆႏငရမသတ နလညနး “ႏဆႏငးခမးေရး၊ ငနႈေထမ နာတ ခမးေရး၊ ဒးျာမးႈေမထႏင နဒာခ ငးဒးခမးေရး၊ လ န ႈေျမာခနမးႈောခမာနဆႏ း ႈေမဒာခမးေရး၊ ဒာန-၃မ ာ နထာနင နႈေထမ နျာ ရႈေဒးဒာ ခမး” ဟားာရ ငာ ေႈေလဒညန။ ထားသလညနႈေဒေျာ ျာဌမမနးာ ောခာန ႈေမျဒ န “ထႏငာနဒ နႈေဒမငနႈေထမ နႏသနာႏသတ နရ ငဒညန ရတျနႈေရမာနျားျဒနဒာ ခ ငးဒးရ ငာ ေလ ခ နေရး၊ င နႈေထမ န ႏမ နခ ငးဒးင၏ ညနျဒ န ငနျာ ႈေျညနႈောာနဒသန သနႈေားရညန” ဟႏာ န ႈေဒေျာာႏင နာ ေဒညန။ (လာနရ င ာႏင န ႈေသမနင၏ ငနျာ ႈေျာခထမးႈေရးယနသတ န ာမမမသမာမျာညနမျနား၌ ဇမးဒညန သနယးသညနးညနျဒ နာခထမးႈေားဒလႏငေရး၊ ႈေမမာနဘ ၤလမးျာညနမျနသတ န ဇမးဒညနာ န ာ နာတမနးညန ာားသတ ာခထမး ႈေားာ ေဒညန။) ယာႈေ၀ာအာနးင၏ ာႏင နး-၈ေရး၊ သတ န ‘င နျာ ႈေျာခထမးႈေားရမသတ န ယးမးႈေားရညန မရ နး’ ာႏငႈေဒေျာရမား၌ေရး၊ ခ ငးဒး ငန ႈေထမ နယးး ာ န သာႏငျနသညနးႈေမခ ငးဒးသႏငောႏငမရ နးင၏ာႏင နးား၌ ႈေဒေျာထမးဒညန။ ႈေမာနာႈေရးျာႈေဆမ နရတာနာခာန ခမး မ ယးမးႈေားျဒနာ ျာထႏငာနဒညန ဆ နးရ ဒာ ခ ငးဒးခမးသတာန ထား ျာ ထမးဒညန ႈေရးအားႈေဆမ နရတာနာခာနခမးျဒနႈောဒညန- ဆ နးရ ဒညနငဒမးႏ ခမးင၏ ငနျာ ႈေျာခထမးမ ရရ ငာ မးထႏငာနဒာ ခမး ငနဒသန သနရမနမညနးလနးခမး ႈော နးယနာ ယန-၁ င၏ ငနျာ ႈေျရရ ငာႏင နာတ နသတာန ႈေဒေႈေဆမ နရမသတ န မငနဆႏ းဒသန သနာခာန ခမးသတာန ႈေဒေျာထမးဒညနေရး၊ ာႏင၀နာတ -၁(ာ)သတ နေရး၊ မန န နေရး၊ ရဒ နရထႏငာနဒညန ဆ နးရ ဒာႈေျ ေျမ ေေရး၊ ငနရမႈေျရ ငႈေဒးဒညန ငဒမးႏ ခမး ာခမနာ ေႈေႈေရး မ လႏငာနာခာနသနရာနျဒနႈေအာမ နးေရး၊ ာႏင၀န-၁( )သတ န ငနရမႈေျာခထမးရမသတ န ာႏမနာခရငသန ရ ငႈေရ ဟားလညနးႈောမ နးေရး၊ ျာဌမမနးထမးဒညန။ ဆႏငာျာဌမမနးာခာနခမးဒညနေရး၊ လတမနသရမဆ နးရ း ႈေမရမေရး၊မးရမရ ငဒာ ႈေျာႈေမ ေခမးႏာႏင ာာညႈေားညန ျာဌမမနးာခာန ခမး ျဒနႈောဒညန။

ခ ငးဒးခမးင၏ ႈေျျမာတ နႈေရးႈောေ သရႏသနျာညန ႈေလေလမႈေသတေရ ငာခာန

သရႏသနျာညနဒညန ႏႈော နးလျနျမမနာႏင ၁၉. ၇၉ာႏာ န ာ န ၁၉၈၄ာႏာ နာမလသတ နး ာျနဒခာနာ ေျား ဒ နးမ န ခမးာႏင လျနျမႈေျည ခာတ ႈေမႈေားာ ေဒညန။ ဤဒႏငေ လျနျမလႏာန မနးႈေဆမ နရတာနမာႏင ငနႈေထမ နႏသနာႏာခ နး သတာန လႏာနာႏင နာတ နာတ ႈေမႈေားာ ေျာ နးျဒ န ာမလသႏငဒတ ေျဒ ငးမလႏာန မနးခမးျဒနဒညန (လျနျမလႏာန မနးခမးာႏင ာခငမနာႏငာန ႈေဆမ နရတာနႈောႏင နျာ နးေရး၊ ငသနအာ ငာနခ ငးာႏငႈေရတးာချနႏငာနာခ ငးာႏင နျာ နးေရး၊ ဓသနႈေျအဒဇမဒႏ းျာ မာႏင ဒသငျဒ န ႈေဆမ နရတာန ႈောႏင နျာ နးေရး၊ ႈော နးျာနာႏငာႏင နမ နးတမာ ငနမ နးာႏင နျာ နး)ဒညနသႏငောႏင ႈေဆမ နရတာနာႏင နႈေျာ နးသႏငေႈေအာမ န ထႏသနလႏာနနမာႏင ာမယးာာ န အားာချနသႏငးျ နႈော ေဒညန။ ဒႏငေႈေဒမနလညနးသနယးာခ နးင၏ ႈေမႏာႏင ႈေျႈောေသတ န ျာဒာႏင နျာ နး ရ ငဒျဒ နႈေျာ နာသနဒာနးဆႏင နရမဆႏင နာတ န ႈေထမာန ထမးခမးႈောေသတ နင နႈေထမ နယးးင၏ညနေရး၊ ထားဒျဒ န ႈေျမာခနမးညနခမးဒမ ႈေဒေျာာႏင နအာဒညန။ ငနႈေထမ နႏာႏင နႈေျာ နာသနဒာနး ဆႏ းျဒသနရမသတ နလညနး ထႏငဒာာ ဒမ ဆႏ းျဒသနလႏာနာႏင နႈေလေရ ငဒညန။ ဒႏငေႈေဒမနေရး၊ ႈောခးရတမခမးျာမးသတ န ႈေျျမာတ ႈေမမ ညသာ ခသာျဒနႈေႈေရး ဆာနလာနႈေဆမ နရတာနႈေားရဒညန ‘ျာမနလညန ည ငာမင နးႈေရး’ဟႏႈောေဒညန လႏာန မနးယနသနရာနာရ ငႈေမျာမနဒညန။ ငနႈေထမ နႏ ခမးသတ န ငနႈေထမ နာခး ႈောတခး ျဒန ႈေရမာနရ ငလမဒာခမးေရး၊ ျာမးင နႈေထမ နႏ ခ ငးဒမးာ နလာနထာနျားျာမးငနႈေထမ န ႏင၏ ႈောတခးျဒန င င ငန ႈေထမ နႏ ထတာနာတမဒတမးဒာခမးေရး၊ ဒနႈေတးဒတမးလမဒာ ခမးေရး၊ ာတျနလတမနဒာခမးဒညနျဒ န လာယးႈေရႈေျာမ နးလ ျ ျဒနႈောေႈေမႈေလရမေရး၊ လာယးႈေရႈေျာမ နးလ လမမာ နည ႈေျျမာခထမးမာႏငျာ ာႏင နရမန ာမးႈေလ ခမနတမေရး၊ ႈောခးရတမ ႈော၀ခမးာ ယးႈေဆမ နး ာလာခထမးႈေျာႏင ျာမနလညနဒင နးျာျားေရး၊ လႏငာနႈေလ ခမညႈေထတဒညန ႈေျျမာခထမးမခမး ာႏင ႈေဆမ န ရတာန ႈေားရဒညန။ ဤဒႏငေႈေဆမ နရတာနျာ နးဒညန ႈောခးရတမသတ နးရ ငလာသနယးာခ နးလႏငာန ႈေျျမႈေမႏာႏင ည ခ ျဒနႈေႈေဒမနလညနး ႈေ ခမန မနးာႏင နဒညန မမနထႏာနမမနာႏငးာႏင ျဒနႈော ေဒညန။ ႈေျသနရာနသတာန ာမလလသနေရး၊ ာမလရ ညန ရ နးာ းျ ာနာ မခ ငးာႏင ညနဒာ ခ လႏာနာႏင နႈေဆမ နရတာနျာ နးျာ အာႈေသမႈောခ။ သနရမဒမ ဒႏငေဟႏသန သနာ န မသတာနဒမ လႏာနႈေဆမ နအာႈေသမဒညန။ ႈေအာမ နးာမးေရး၊ ဆႏငာႈေျာႏငညနဒညနာခငမနေရး၊ ႈောခးရတမႈော၀ ခမးာ ‘ျာမနလညနည ငာမင နးႈေရး’ လႏာန မနးယနသတာန ႈေျာႏငျာမနလညနဒငနးျာညန ဆႏငဒညနာႏငညနဒာ ခဒငာႏင န ႈေဒမႈေအာမ နျဒန ႈေလဒညန။ ႈေျျမႈောေရ နးာ းျ ာနာ အာႈေရမနမးႈေားႈေဒမမးျဒ နေရး၊ သရႏသနျာညနဒာေဒ မသာႏင န ႈေသမနင၏ ၁၉၉၈ာႏာ နေရး၊ ႈေျျမ ာမနောတ ႈေရးယာႈေ၀ရေရး၊ ႈေသမ နဒာလျနဒမးခမးာႏငငငလႏာနာႏင နာတ နရႈေျႈောေသတ န ာ နႈော နး(၃မ)လႏာနာႏင န ဒႏ းျာ ာတ န ျာ လႏငာနဒညနသတာနေရး၊ ဆႏငာႈေျာႏငဒင နးျား ျာမနလညနည ငာမင နးရမန မခမးတမ ာာနာ ဒတမးႈော ေဒညန။ ႈေမမာနဆာနသတ ႈေမျဒ နေရး၊ ၂မမ၂ာႏာ နသတ န ျာဌမမနးာ ေဒညနေ ႈောခးလာနႈေ၀ဒေရး၊ ႈေျျမခမးာႏင ာမနထရႏငာနာခ ာနဆႏငမဆႏင နရမ ယာႈေ၀ ထတာန ႈောေလများႈေမမာန ‘ျာမနလညနည ငာမင နးႈေရး’ လႏာန မနးယန မလာနႈေသတေသတ န ရ ငဒႈေလမာနာ န ျဒနဒတမးာ ေဒညန။ ျ နးဒႏငေ ျဒနလမဒညနာ န ခ ငးဒးခမးင၏ ႈေျျမာႏင နဆႏင နာတ နာတ နႈေရးခမးသတာန ထားျာဌမမနးာခာန ခမး ထတာနႈောေလမာ ေ ဒညန။ ျ နးယာႈေ၀င၏ ာႏ၀န-၆သတ န ခ ငးဒးခမးင၏ ႈေျျမရာႏင နာတ နသမနးသာ ာတ နႈေရးသတာန ာႏင န မ ရာန သညနႈေဒေျာထမးဒညန။ ဒႏငေႈေဒမန ာႏ၀န-၂၁(၁)သတ န ာ ာ န(၃မ) ာမနထရႏငာနမာခ ာနသတာန ာခ ာနဆႏငဒညန ငနႈေထမ နႏင၏ ာႏငျနမးလ ျနျဒနရညနဟႏဆႏငျာမနဒညန။ ႈေမမာနဆာနသတ ဒႏႈေသဒမျာ ာခာန ခမးရ ာခ ာနဆႏငျားဒညနေ ာမနထရႏငာန မာခ ာနင၏ (၁. ၇%)သတ နလညနးႈောမ နးေရး၊ ၀ႏသငျႈေထမာန ထမးျဒန ထႏသနႈေားဒညန ဒာနႈေဒာ လာန သနင၏ (၃၈%) သတ နလညနးႈောမ နး ဇမးျဒနဒာင၏ညနာရ ငာ ေႈေလဒညန။ ာႏ၀န (၃မ)သတ န ျာဌမမနးာခာန မာႏငးႈေရးာဒညန။ ခ ငးဒးသနယးဒညန ျာမးရတမဒႏငေလႏငာနာ ငနႈေထမ နျာ ာ ေရႈေဒမန ာ နာတမနးျဒနဒာင၏ႈောခးရတမသတ န ဒာသတာန ႈေျျမႈေမႏ ရရ ငဒး ဒာ င၏ ာလႈေျႈေမႏထငနးဒငနးထမးရမနျဒနဒလႏငေရး၊ ာ နာတမနးႈေဒဆႏ း (ဒႏငေဟႏသန) ာတ ာတမာ ေလ ခ နလညနး ဒာ င၏ႈေမႏာႏင ထငမနးဒင နးထမးႈေရမန ျာဌမမနးထမးဒညန။ ‘ျာမနလညန ည ငာမင နးႈေရး’ ာႏငယာႈေ၀ာလာန ာ ဒညနသတာန ဒာ ႈေမျဒ န ာ နာတမနးရ ငရမ ရတမသတ န ဒာ သတာန ႈေျႈေမႏရာႏင နရမန ႈေအာမ နးရ ငႈေသမႈောခ။ ာတ နးဆ နးဒႏႈေသဒမျာ ာခာန ခမးရ ႈေသတေအာ ရဒညန ာာန ာ ခမး မ ခ ငးဒး မညနး

ျနဒမလ ခ နေရး၊ လာနထာနျားႈေမမာန ဒာသႏငော မးာႏင နာတ နရ ငဒညနႈေျႈေမႏာႏင ဆာနလာနလႏာနာႏင နာႏင နရမန ာတ နႈေရးာႏင ဒႏ းာခအာဒညန။ ႈေအာမ နးရ နးသနာႏ မ ေရး၊ ငငရာနရတမာႏငတမနေး လာနထာနဒတမးအာဒာခမး မ ႈေျရ ငရမရာနဒႏငေ အာငနအာင န ဒတမးျာမန လႏာနာႏင နအားျဒနဒညန။ ငဒမးႏာႏင နႈေျျမႈောေသတ န ႈေမႏႈေသမ နးာ ဒညနေ ႈေလေ ာခ န မငမနးဒမး ခမးႏ သတာန ရ ာနရမဟႏ ာ ျာထမးအာဒညနခမးလညနးရ ငဒညန။ ျာမးသနဒာနသတ န ာ ဒး ျဒနဒာင၏ ႈေျျမႈောေသတ နာႏင နဆႏင နမ ာတ နႈေရးာႏင ထငမနးဒငနနးထမးအာျာ နး မ ငငင၏ဒးျဒနဒာ င နႈေထမ နာတ ာ ေလ ခ နေရး၊ ဒႏငေဟႏသန တမနောနာ ာ ေရလ ခ န င နာႏငျာမနလမး ဒာင၏ာလရာႏင နာတ နသႏင နး ရရ ငာ မးႈောႏင နရမနျဒနဒညန။ ျာဒမမာႏင ႈေျဒရ နးရမနသတာန ာႈေဟမ နးျဒနဒညန ‘ျာမနလညနည ငာမင နးႈေရး’လႏာန မနးယနမညနးျဒ န ႈေျဒရ နးးရာႏင နႈော။ ဤဒႏငေႈေဆမ နရတာနျာ နးျဒ န သရႏသနႈေသမ နဒာ ခမးျဒနဒညနေရး၊ ႈေျမာခနမးေရး၊ငမနးမးလႏ းသတာန လႏာနာႏင နာတ နာႏင သညန ျ ငန ျဒနႈေလ ခာနေရး၊ ႈေျဘာျခမးျဒ န ႈေျျမႈောေသတ န ရ နးာ းျ ာနာ အာညနဟႏသနႈော။ ခမးႈေထမာနာ မ ရရ ငႈောႏင နဒညန ျဒနာႏင နႈေျာသနာႏ မ ငနႈေထမ န ႏလႏငာန ယးာႏင နဧရငျမခမးာႏငလာနရ င ာချနမမနးသႏင နးထမးျားေရး၊ ငနႈေထမ နႏ လာယးႈေရႈေျာမ နးလ လမမႈေျာႈေမရေရး၊ မ ဆႏ းဒးသနႈေျမာန သနရတမဒမးာ နလာနထာနဒတမး လ ခ နႈေဒမနလညနးႈောမ နးေရး၊ ငဒမးႏမ နျဒနလမညန ႈောတခးႈေရမာနရ ငလမလ ခ န ႈေဒမနလညနးႈောမ နး ႈေမႏာႏင ျာမနလညနာတ ႈေမ ဒသန သနျာ နးာ နျဒနဒညန။ ငနႈေထမ နႏမ နသနယးာခ နးင၏ႈေမႏာႏင ႈေျႈောေသတ နာတ ျာမးဒသန သနျာ နးဟႏသနာဘ ေရး၊ ႈေမႏာခ ငးဆာႏငဒမဒသန သနျာ နးျဒနႈေအာမ နး သနျာဒ နဒညန။ ယာမ… ငနႈေထမ န ႏသနာႏဒညန (၅)ာဒႏငေဟႏသန သနဟာနသမင၏ ဒႏ းာႏ သနာႏ ာႏငာမနထရႏငာနာခ ာနဆႏငထမးဒညနဆႏငာႏငေ။ ဤငနႈေထမ န ႏသတ န လာ(၄)ယးရ ငာ ေႈေဒမနေရး၊ ငန ႈေထမ န ႏမ နသနယး မ ဆႏငာယးာႏင နဧရငျမင၏ ႈေလးာႏ သနာႏ ာႏင ာႏင နဆႏင နာတ နရရ ငႈောညန။ ဒႏငေႈေဒမန ႈေျႈောေသတ န ညနဒညနာႏင နးျဒနဒညနဟႏ ာႏင နးျာမးဒသန သနထမးမ ရ ငႈော။ ဒႏငေႈေဒမန ယာႈေ၀သတ န ႈေမႏာႏင နဆႏင နဒာ ႈေမျဒ န ႈေမႏ ရ ာႏင နဆႏင နမာႏင ႈေျာႈေမရ ႈေသမ နးဆႏငလမလ ခ န ဒးျာမးလႏာနာႏင နထတမနျာနာႏင နႈေရမနေရး၊ မးရမနေရး၊ ႈေရမ နးရမနေရး၊ လႊ ာနာႏင နရမန သတာန ႈေျႈောေသတ နာႏင နးျာမးဒသန သနႈေားရမနာႏင ႈေသမ နးဆႏငာႏင နာတ နရ ငႈေအာမ နးေရး၊ ရ နးလ နးတမ ျာဌမမနး ာႏင နာတ နရ ငဒညန။

၄။ ႈေျျမဒင နးျာျာ နးခမးာ န ႈေျျမျ နးာတမး မ ျဒမနႈေျဒႈေရး

ႀာ ျာ ႈေထမာနာ ာခာန ခမး

ျဒနႈေမႈေျာႏင ဒင နးျား ႈေလခမနႈေအားႈေားဒညနာေရး၊ လႏာနာတာနယးာႏင နာချနာာ ႈေ တျဒ နေႈေားႈေလခမန

ႈေျားေရး၊ လႏာနာတာနယးာႏင နႈေဒး ျနာာ ႈေျမးႈေားျာ နးမညနးလ နးာႏငဒမ ဒႏ းျာ ႈေဒညန ာခယနးာာန ႈေဆမ နရတာနာႏ ႈေျာမ နးလ ာခ နဒႏ းႈေရမနသတာနေယာႈေ၀ခမးာႏင ျာ နဆ နရမနေရး၊

ဒင နးဆညနးထမးဒညန ႈေျျမခမးာႏင ဒႏ းျာ ျဒ နာာ ျာမနလညနႈေားာနႈေရး ယးမးႈေား ေႈေဆမ နရတာနရမနေရး၊

သငသနာမလမနမမမခမးႈောေ ာတ ႈေမာႏင နဆႏင နာတ န (ာမလရ ညနာ မးာတ န ာတ နႈေရး)ေရး၊ ႈေ တျဒ န ေႈေားႈောချာ နးေရး၊ ႏရ ျနျမႈေမႏ ဒညနသႏငောမ န ႈေလ ခမနႈေအားာႏင မညနးလနးႏ ျဒ နႈေားႈောချာ နး ာခယနးာာနမခ ငးျဒ န ႈေျဒရ နးရမနေရး၊

ႈေျဒငနးဆညနးျာ နးသတာန ႈေလ ခမနႈေအားႈေားရမန မညနးခ ငးခ ငးရ ငရမေရး၊ ႈေမာနာသႏငောမ နဒညန- (ာ) ႈေျဒငနးျာယနာမလင၏ ဒ နႈေလ ခမနႈေဒမ ႈေလ ခမနႈေအားာႏင သာသညနးႈေားျာ နးေရး၊ (ာ) ာႏင န ႈေသမန ဒငနးျာဒညနႈေျခမးသတာနေရး၊ ဒႏ းျာ ျဒနာာ ျာမနလညနႈေားာနျာ နးေရး၊ ( ) သငသနာ ဒင နးျာဒညနျဒ နႈေေရး၊ လသနသႈေလမဒင နးျာဒညနျဒ နႈေေရး၊ ခသမရ ငႈေဒမႈေလ ခမနႈေအားသတာန မးထႏငးျာမနႈေားျာ နး ဟား ျဒ နဒညန။

(ာ) ဒင နးျာ ယနာမလင၏ ဒ နႈေလခမနႈေဒမႈေလခမနႈေအားႈေားျာ နး

ျမနမာငႏ န င၏ ႈေျျမလ ႏာ ာငႏ နမ ရ ငျာ နးသတ န ႈေရသတာနာငႏ နႈေဒမႈေျဒငနး ခမးဒညန ာချနျာမနေတမ ာမ နႈေမဒညန။ ထႏငႈေျဒငနး ခမးတမဒညန ာ ႏ မနဟႏသနာ န ငႏးရႏာနာခ ာနာ ဒညန ဆျန ႏာ န ခမးတမ သတ နးျဒနာတမးာ ဒညန။ ႈေျျမခမးာငႏ နသာနာငႏျနသငႏ နျဒနႈေ ျ နးင၏ ာငႏျနမးလ ျနခမးာျဒ နႈေ ႈောခမာနႈေလမာနႈေဒမႈေအာမ နးျာ နးရမ ဒငႏေဟႏသန ရ နးလ နးာခာနရ ငာ အာမာဂဒငနးျာား ထငႏဒငနးျာ ခမးင၏ ဆငႏးာခင းခမးာငႏ ျႈေမေသႏင န ာ မးႈေမရလ ခာနရ ငဒညန။ ၁၉၈မ ာ နခမး ၁၉၉မ ာ နခမးသတ နး ႈေျျမဆ ႏးရ းာ ဒညန ခမး တမႈေဒမႈေသမ နဒာခမးဒညန ျာႏာ ာထဆ ႏးႀာငနျဒန ျ နးသငႏင၏ႈေျျမာငႏ ျာမနလညနရရ ငရမန ရ ရ သ နးသ နး ႈေသမ နးဆငႏလခာန ရ ငအာဒညန။ (ာ ႏ-၄)။ လသနသႈေလမာ နခမးသတ နး ာခင ႈေဒမ ႈေျျမဒင နး ခမးသတ န ာတ နလ နး ျ နဒမ မညနး ျနာ န ႈေလခမနႈေအားႈေားရမနညႊမနအာမး မညနး ျနသငႏျဒ န ာငႏ ငႏး ာ ႏ မနလမား သရမးမ န လနးႈေအာမ နးခမး ရႈေဆမ နရတာနလမဒညနာငႏ ႈေသတရာခငမနသတ န လာနသႈေလမ ႈေမျဒ န ငႏးရင၏ ျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ခမး ႈေဆမ နရတာနဒညနာ နည ဒတ ညနး မးလ ႏးာ ႏာမ ာ ႏ မန ႈေျျမဒငနး ခမးာ န ာ ႏ မနႈေဒမႈေျဒငနး ခမးာငႏ သ နျာလမအာဒညန။

ာ ႏ (၄) ျမနမာငႏ န င၏ာ နလငႏာနႈေျျမဒင နး ခမး (Namati, 2015)

ႈေျျမဒင နးျာျာ နးာ န ႈေားႈေလခမနျာ နးသငႏသတာန ယာႈေ၀ာ နာႏ ညနးခယနးညနးာ နးခမး ာခ သနထမး ာဒညန။ (၁) ႈေရ းာခႈေဒမ ၁၈၉၄ ႈေျဒငနးာနယာႈေ၀ာ န (၂) ငႏးရႈေမျဒ န ငႏးရာငႏ နႈေျခမးာငႏ ႈေားာနရမန ရ ငမနျ နသ နႈေားႈေဒမ လသနသႈေလမယာႈေ၀ျာ ျဒ နဒညန ၂မ၁၂ ာႏာ န ႈေျလတသနေရး၊ ႈေျလာနာ န ႈေျရငႏ နးခမး ာမနာတ ႈေရးယာႈေ၀ သငႏေျဒ နဒညန။ ၂မ၁၂ ယာႈေ၀သတ န ႈေျျမႈေလခမနႈေအားႈေားာနရမား၌ ဒ နႈေသမန ခ သႈေရမနျာဌမမနးထမးရမ - သနဧာာခနး ခ ထတာနာ မနးင၏ ဒ ႏးဆႈေဒမာမဂာငႏ ႈေားႈေလခမနရမနေရး၊ ႈေျျမာငႏ သငႏးသာနႈေမ နႈေဆမ နရတာနထမး ခမးသတာန သမနဒငႏးင၏ (၂) ဆႈေဒမာမဂာငႏ ႈေားႈေလခမနရမနေရး၊ ႈေျျမ သတာန လာနရ ငႈောာနႈေခး ာမဂသငႏ နး ႈေားႈေလခမနရမန- ျ နးႈေားႈေလခမနရညနာမဂခမးာငႏ သတာနာခာနရ ညန မညနးလနးေရး၊ ႈေျဒငနးျာျာ နးာ န ႈေားႈေလခမနျာ နးသငႏာငႏႈေဆမ နရတာနညနမညနးလနးခမးာ န ာသနဒာနးာ ျာ နးထမန တမႈေမဒမနာ ရလခာနရ ငဒညန။ ထငႏမညနးသာ ၁၈၉၄ ာႏာ န ႈေျဒငနးာနယာႈေ၀သတ န ငႏးရႈေမာ န ႈေျျမာငႏခမးျာညနဒာ ာခင းသတာနျဒ နႈေ းာတမးႈေရးသတာနျဒ နႈေ ဒင နးျာရမသတ န လငႏာနမမရညန မညနးလနးာငႏ ာခ သနထမးရမ ႀာင သ နဒငႈေားျာ နးာ န ႈေလခမနႈေအားႈေားႈေလခမနျာ နးဆငႏ နရမ မညနးလနးခမးာငႏ ာခ သနထမးႈေဒမနလညနး သဒသနသညနး လႏငာနမမ ရ ငအာႈေျာ။

ႈေျျမဒင နးျာျာ နး ဒငႏေဟႏသန ႈေျျမာငႏျဒနႈေမ ရျာျာ နးသငႏေဒညန ာငႏ န သ နာႏာငႏ ႏာနာခ ာနရမသတ န ာမ နႈေဒမ ဒမမနငသနာငႏ နးသနရာနျဒနာဒညန။ ႈေျာာ ယာႈေ၀ာ န ယာႈေ၀ခမး ႏဒညန “ခမးျာညနဒာ သတာန” “ခမးျာညနဒာ ဒ ႏးျာ ရမန” ာ န/ဒငႏေဟႏသန “ခမးျာညနဒာာခင းးာတမးသတာန” ျဒနႈေမ ႈေျျမရျာျာ နးာငႏာတ နျာ ထမးား ခမးတမႈေဒမရညနရတျနာခာနခမးာ န ႈေျျမရျာျာ နးခမးရ ငရမ လ နးာမနးဆာန ဒတျနႈေရး(လနးခမးေရး၊ သားႈေျမ နးခမးေရး၊ ျမနလနးခမးေရး၊ ႈေလဆငာနခမးေရး၊ းရထမးလနးခမး)ေရး၊ ခမးျာညနဒာ ႈေဆမာနယ (ႈောခမ နးခမးေရး၊ မအာညနသငႏာနခမးေရး၊ ႈေဆးရ ႏခမးေရး၊ ျာညနဒာငနျမခမး)ေရး၊ ခမးျာညနဒာ သတာန ဒ ႏးာခ ခမး (ႈေရေရး၊ ႈေရဆငႏးႈေျမ နးေရး၊ လ ခာန နေရး၊ ဓသနႈေ တေရး၊ ဆာနဒတျနႈေရးဆငႏ နရမခမးေရး၊ ဆညနခမးေရး၊ ႈေရႈေလ မ နာမန ခမး)ေရး၊ ခမးျာညနဒာ ာမနးႈေျဒရမႈေမရမ (ာမးာတ နးခမးေရး၊ ယျခမယနခမးေရး၊ မးာမးျာ လႏာနရမနႈေမရမခမးေရး၊ ဒဘမမ

0

10

20

30

40

50

60

သငႏ နးထငမနးဒင နးဒညနႈေမရမခမး) ာ န ာမာတျနႈေရးဆငႏ နရမရညနရတျနာခာနခမး ( နႈေျာငႏာန ာမနးခမး) သငႏျဒနဒညန။ ျမနမာငႏ န ဒညန ဆာနလာနဒတ ဒင းသငႏးသာနလ ခာနရ ငရမ ျ နးႈေျျမဒင နးျာဒညန ာငစခမးဒညန ဆာနလာနသငႏးသာနလမာငႏ နဒတျနရ ငာဒညန။ ထငႏႈေအာမ န ဒင နးျာဒညန လႏာန မနးယနသတ န ာ နယးာ န ဘာန ခသႈေရမနသတာနေရး၊ ာငႏ န သာမယာႈေ၀ေရး၊ လႏာနထ ႏးလႏာနမညနးခမးသငႏ နး ဒင နးျဒ နႈေျဒင နးျာ နးဆငႏ နရမ လႏာန မနးယနင၏ဆ နခမးတမာငႏ ႈောမ နးတမန တမ ာ ႏ ာခယနထမးဒညန ဆငႏ နရမယာႈေ၀ခမးသတ န ရ နးလ နးတမ ျာဌမမနး ထမးဒညနသႏင နး လတသနလာနျာ နးေရး၊ ႀာင သ နဒင ႈေားျာ နးေရး၊ ဒႈေဘမသာညာခာနခမးမး ာချာဒင ႈေားျာ နးာ န ဒ နႈေလခမနႈေဒမႈေလခမနႈေအားႈေားႈေလခမနျာ နး သငႏာမ နႈေဒမ မညနးလနးာငႏ လငႏာနမမဒ နာဒညန။ (ာ ႏ - ၅ )

ာ ႏ (၅) ာငႏ န သာမ ဒင သနျာ ထမးႈေဒမ ႈောမ နးတမႈေရးဆတ ထမးဒညန ဒင နးျဒနႈေႈေျဒငနးျာ လႏာန မနးယန (Landesa, 2015)

ႈေျျမရျာ ခမးာ နာသနဒာနး ရ နးလ နးတမျာဌမမနးထမးဒညန လႏာန မနးယနသနရာန ျာ နေရး၊ ျာႏာ ႈေျ ျမ ာ မနးခမးျ နသာနလခာနရ ငား လႏာနာတာန ျန ႈေသမ နဒာငႏာနာခင းႈေရးာႏင ျ နသ နႈေားရမနလႏငေ မ လ ႏာ ာငႏ နမႈေဒမ ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နာငႏ ာ ာငႏးႈေားရမနလငႏာနဒညနႈေလ ခမာန ႈေျ ျမ ခမးသတာန ႈေျျမ ာတ ႈေမာခထမးႈေား ျဒ န ာ ာငႏးႈေားရညန ျဒ နဒညန။ ျမနမာငႏ န ႈေမာ န ႈေျျမဒင နးျာျာ နးလႏာန မနးယန သ နရာနလ ႏးသတာန ျာမနလညနသတာနာခာန ဒ ႏးဒာနဒ နာဒညန။ ျဒနႈေမ ႈေျျမဒငနးျာျာ နးာ နႈေလခမနႈေအား ေပးေလခမနျာ နးင၏ ႈေျာာ လႏာန မနးယန သ နရာနလ ႏးာငႏ လႏာနာတာနာချန ယးာငႏ နႀားခမးထ ဒင နးျာာာ ႈေ တျဒ နႈေားႈေလခမနးေရး၊ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးထ ဒငနးျာာာ ႈေျမးထႏငးႈေားႈေလ ခမနႈေျာ နး လတ း ျာမးမညနးလနးျဒ န ရျာရမန ျဒနာငႏ နႈေဒမ ႈေျာႈေမဒငႏေ ႈေျာမ နးလ ဒ နာဒညန။ ာခင းာ န လာ ဒတ ညနးင၏ ၂မ၁၅ ာၻမဘဂနင၏ ႈေျျမာ နဆ နးရ ာတနးား ာတမနဒရ နဒငႏေ လသနသႈေလမသ နျာာခာနသတ နလညနး သာညႈေဒမ ဒ ႏးဒာနာခာနာငႏႈေသတရ ငရဒညန။ ထငႏသ နျာာခာနသတ န ျမနမင၏ ႈေျျမယာႈေ၀ာ န ာမ၀သတ န လႏာနာတာန ျန ႈေသမ နဒာခမးဘာန ထားာတ နႈေရးႈေားရာနသညနရမန ႈေျာမ နးလ ဒ နေႈေအာမ နး ျ နးာႏ ႈေဆတးႈောတးာ ေဒညန။ “ႈေျျမႈေခးာတာနသနာႏဒငႏေ ာားႈေျာမ နးာမလသတ နေရး၊ ႈေသမ နဒာလျနဒမးခမးာငႏ ာမာတျနဒညန ျာသတျမးခမး မ မးႈောမ နးဒမနမႈေရညန။ ႈေရးႀားဆ ႏး မ ထငႏာခာနာငႏာ ာငႏးဒညနႈေမျဒ န ၂၁၁၂ ာႏာ နေရး၊ ႈေျျမယာႈေ၀ခမးသတ န ာခင ႈေဒမယာႈေ၀ဆငႏ နရမာခာနခမးာငႏ ႈေျာမ နးလ ရညန မ ျာ နာရ နးာ းျ ာနာ

ဒာသနယးာ န လျနျမႈေျာငႏာခ ထတ နငႏာနာခင းာငႏ နဒညနာငႏျာဒာငႏ နႈေဒမ ႈေသမ နဒာသ နယးသငႏ ႈေျျမာဋငာာၡ ျဒ နလ ခ န ျ နးႈေသမ နဒာမး ယးမးႈေားရညနဟႏ ရ နးလ နးတမ ျာဌမမနးထမးရာညန။ ထငႏဒငႏောမာတျနႈေား မညနးားျာ နးဒညန ာငႏ န သ နမ နး ႈေျျမဒငနးျာျာ န ခမးာငႏႀားတမႈေထမာနာာျာ ႈေလဒညန။” (Siu Sue Mark & Aung Kyaw Thein, Pyoe Pin Programme study Jan. 2015)။ ထႏငာခယနးာာနႈေလလမ မညနးလနးာ န ျထမဘာသာခႈေဒမ ႈောမာနာခာနခမးရေရး၊ ထားးာတမးႈေရးဇ ႏခမးရ င ာန လႏာန မနးခမးေရး၊ ငႏာနာခင းႈေရးလႏာန မနးႀားခမးာ ဒငႏေေရး၊ ာခနးဒမဒာ ဆ နးရ ဒာဒငႏေ ယးသညနႈေဒမးာတမးႈေရးထာေရး၊န လာနရ ငရ နဒမနႈေမ ႈေဒမ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာ ငႏာနာခင းႈေရးာငႏ ဒမးႈေားဒ နႈေအာမ နး သနျာရညနျဒနား ျ နးာခာနာငႏ ဆ နးရ ာတနးား ႈေလ ခမာခရမန ယးသညနဒညန ငႏာနာခင းႈေရးလႏာန မနး သဆ န ာန ာငႏ န ႈေသမနဒငႏေ ႈေျာမ နးလ း ျမနမာငႏ န ဒတ ဒင း သငႏးသာနႈေရမန ထငႈေရမာနႈေဒမ လာနမာနျဒ နဒ ႏးာခရညနျဒ နဒညန။

(ာ)။ ာႏင န ႈေသမန ဒင နးျာဒညနႈေျခမးသတာနေရး၊ ဒႏ းျာ ျဒနာာ ျာမနလညနႈေားာနျာ နးေရး၊

ဤမညနးလနးာငႏ ႈေရ ႈေသမ နမရ သတ န လတမနာ ဒညနာ နခမးသတ နးား၌ ႈေမ နျ နတမ ဒ ႏးာခာငႏ န ာ ဒညန။ ဤမညနးလနးသတ န လာထႏေရး၊ ငႏးရေရး၊ ရာနဒာနဒတ ညနးခမးဒညန ႈေျျမဒငနးျာ ခမးသတာန ာငႏ ငႏာ ဆသနလမအာညနျဒနဒညန။ ျမနမာငႏ န ရ င ႈေျာလညနႈေဒးႈေဒမ သငသနဒ ငႏ နးရ င ႈေျျမဒငနးျာ ခမးသတ န ခမး ႏ မ ဒ ႏးတ ရ ငဒညနာငႏ ႈေသတရဒညန။ လာနရ င ျမနမာငႏ န ရ ငယာႈေ၀ခမးသတ န ျ နးဒ ႏး ျာ ဒညန ႈေျျမခမးာငႏ ျာမနႈေားာနရမန ျာဌမမနးထမးဒညနခမး မ ႈေမာနာသႏင နးျဒနဒညန။

လျနျမႈေျယာႈေ၀ ာႏ၀န (၃၂) သတ န ာငမနးသနာႏဒညန လငႏာနဒညနထာနာငႏငႏႈေဒမ ႈေျာငႏဒငနးျာာာ ဒ ႏးျာ ာ ာခမနရ ငႈေဒမႈေျမး ာလႈေျာငႏ နရ နထ ႈေားာနရညန ာ န

ႈေျလတသနႈေျလာနာ နႈေျရငႏ နးခမး ာမနောတ ႈေရးယာႈေ၀ ာႏ၀န (၁၆ (ာ))သတ န ႈေျာငႏ ႈေလးာ န သတ နး ဒ ႏးျာ ာာ ာငႏ န ႈေသမနဒငႏေျာမနလညနာနာ ရညန။

ဗျာနမနာငႏ န သတ န ာန လႏာန မနးႀားခမးသညနႈေဆမာနရမနရညနရတျနး ဒင နးျာား ဒ ႏးျာ ဒညန ႈေျခမးာ နာသနဒာနး ာႏမးရမသတ န လာနရ ငျမနမာငႏ န သတ န ာခ နဒ ႏးႈေမႈေဒမ ယာႈေ၀ လႏာနထ ႏးလႏာနမးခမးာ န ဆ နသာဒညနမညနးလနးာငႏ ဒ ႏးျာ ာ ႈေအာမ နး လသနသႈေလမ ဒမဓာခမးရ ငာဒညန။ ၂မ၁၃ ာႏာ နသတ န ဗျာနမနႈေသမ နာငႏ နးရ င ႈေသမ နျာညနမျနာ န လ ႏမနျာညနမျနသငႏား၌ ႈေ၀ဒမဂမာငႏ နခမးဒညန ဟာနသမ းႈေထမ နာမဂရ ငႈေျမး ားငႏာန လျနဒမးခမးထ ဒငႏေ ျာမနလညနႈေားာနာ ဒညန။ ထငႏႈေျဒညန ာန ယျခမယနာ န ႈေ ာနာတ နးခမး သညနႈေဆမာနရမန ာငမနးခင းခင းႈေရးဆတ ထမးဒညနသတ နး ငသနာငႏ နးျဒ နား ျ နးျာညနမျန ာ နာႏဒညန ာထဆ ႏး ဒ ႏးျာ ဒညနႈေျခမးာငႏ ျာမနႈေားဒညန ျာညနမျနခမးျဒန သနသငႏ န ငႏာနထာာငႏ နာ ဒညန။ ငႏးရင၏သမမမနရ ငႈေဒမဌမမ မ ာငမနးယးးဌမမျဒနား ဌမမႈော နး ႏ ႈောမနသသနရာနဒတ ညနးာမ ျ နးာန လႏာန မနးခမးဒညန ထႏသနလႏာနာငႏ နတနးရ ငရ ငာငႏ ယာႈေ၀သငႏ နး ႏနးနႈေဆးာ ဒညန။ ထငႏာ ဧာႈေထမ နာ နာခး ဒ ႏးျာ ာ ထမးဒညနာငႏ ႈေသတရ ငရား လျနဒမးခမးထ ဒငႏေျာမနလညနာနာ ာ ာဒညန။ မဂမာငႏ နခမးဒညန ျ နးဆ ႏးျဒသနာခာနာငႏ ျာညနဒာမး ဒငႈေားား ျာ နငႏာနာခင းဒာခမးာငႏ ႈေျျမ ျာမနလညနရျာား ငႏာနာခင းရမန မးႈေားလ ႈေဆမနာ ဒညန။

ာႈေၻမ၀ျမးာငႏ န သတ န းာတမးႈေရးႈေဆမ နရတာနရမန ႈေအာမ နးျာာခာနျဒ န ရျာထမးား ဒ ႏးျာ ဒညန ႈေျျမခမးာငႏ ၂မမ၁ ာႏာ နား၌ ျာမနလညနႈေားာနာ ရမေရး၊ လႏာနမညနးလႏာနဟမန သ ာာတ ျာမးျာမးမမးဒညန။ ျမနမာငႏ န င၏ ႈေျလတသနေရး၊ ႈေျလာနာ န ႈေျရငႏ နးခမး ာမနာတ ႈေရးယာႈေ၀သတ န (၅မ) ဧာ ဧာႈေထမ နႈော နးခမးတမ ထင ာချနျာမနေ တမရျာာငႏ နဒာ ဒငႏေေရး၊ းာတမးႈေရးလခ နျမန ဒတ ဒင းႈေရမန ရညနရတျနာခာနျဒ န ာႈေၻမ၀းျမးင၏ ၂မမ၁ ာႏာ နေရး၊ ႈေျျမယာႈေ၀ဒညနေရး၊ ငႏာနာခင းႈေရးလႏာန မနးႀားခမးာ န ာန လႏာန မနးဒ ႏးျာ ရမနသတာန ႈေျျမ ဟာနသမသ နဒမနးမးေရး၊ လာနရ ငႈေဒမနႈေဆမ နႈေမႈေဒမ ာခနးဒမဒာ ဆ နးရ ဒာဒငႏေယးသညနႈေဒမ းာတမးႈေရး သညနႈေဆမာနရမန လငႏ မ ာတ ႈေမႈေမရမာခထမးႈေားာ ဒညန။ ထငႏျဒနႈေမ ႈေျျမဒင နးျာျာ နးင၏ ျာနႈေမမာန သတ န ဒ ႏးျာ ာ ာခမနႈေဒမႈေျခမး တမ ာခမနရ ငႈေမဒျဒ နေရး၊ ငႏးရဒညန ထငႏဒ ႏးျာ ႈေဒမ ႈေျခမးသတာန ာတမနႈောမာနရမန လႏာနထ ႏး လႏာနမညနးခမးာငႏ ထႏသနျာမနႈေအာျ မလငႏာနဒညန။ ထငႏႈေအာမ န ႈေျရျာထမးဒာခမး ဒညန ရျာထမးႈေဒမႈေျ ာခင းျသနထာန ာတမနထနးႈေဆမ နရျာ နးာ ာငႏငႏခမးျာမးလမဒျဒ န ျ နးရ း ႈေအာမ န လႏာနာငႏ နာတ နခမးာငႏ ရာန လႏငာနအာဒညန ာခင းထားခမးရရ ငာ ဒညန။ ျ နးမညနးလနးာ န ာသနဒာနး ာခာနလာနခမး ရရ ငႈေဒးႈေဒမနလညနးေရး၊ ျ နးမညနးလနးဒညန ျမနမာငႏ န ား၌ ႈေျျမ ႈေသမ နဒာခမးမး ႈေျျမာတ ႈေမႈေားး လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာ ငႏာနာခင းႈေရးာငႏမးႈေားရမန ခမး တမႈေဒမ မညနးလနးခမးထ သ နာႏျဒ န သနျာရညနျဒနဒညန။ ာႈေ ၻမ၀းျမးင၏ ၀ႏသငျမညနးလနး မ ခသႈေဒမ ႈေလခမနႈေအားျဒ န ဒင နးျာထမးႈေဒမႈေျခမးမး ျာမနႈေားဒညနာာ ာခ နဒ ႏးာ ဒညန။ ထႏသနျာမနထမးဒညန ဒမဓာ သနာႏ မ ာမနးႈေျဒဇငနာ ာငမနး သနာႏသတ န ခသႈေဒမ ႈေလခမနႈေအားျဒ န လာ (၉မမ)ာငႏာ နာ ရမ ငႏးရဟႏသနႈေဒမ ဒတ ခမးာ န ာ ၻမဘဂန (ာႈေၻမ၀းျမးဒငႏေ ႈောခးႈေ တရာနဆငႏ နးျာ နးျဒ န)င၏ သတမနးမးႈေအာမ န ႈေျျမရျာ ခမး ရာနဆငႏ နးာမ ႈေျျမခမးမး ျာမနလညန ာနာ ာ ရဒညန။

ျမနမာငႏ န သတ န ဒတ ညနးခမးဒညန ဒင နးျာထမးႈေဒမႈေျျမခမးမး ျာမနလညနႈေားာနရမန သတာန ဒငမးႈေားဒညနမညနးလနးခင းခင းာငႏ လႏာနႈေဆမ နလခာနရ ငဒညန။ ဒ ႏးျာ ႈေဒမ မညနးလ နး သနာႏ မ သရမးတ ဆငႏျာ နးျဒနားေရး၊ ျ နးမညနးသတာန သရမးရငသန ျ နမးျာ နးဒညန ဟမနသမးျဒ နလခာနရ ငရမ လ ရ နႈေထမာနာ ဒညန ယာႈေ၀မမနႈေဆမ န ခမး လငႏာနာဒညန။ ထငႏ ခမးသတ န ႈေျျမျာမနလညနႈေား ာနျာ နးဒညနရ မးားား ႈေမ နျ နဒညန ခမး မလညနး ႈေလခမနႈေအားသငႏးျ နႈေားာနျာ နးဒငႏေဒမ ယးသညန ာ ဒညန။ ဒမဓာမးျဒ န အာမာထႏသနျာမနႈေဒမ ာခင းာ နဒတ င၏ ရ နာ မသတ န ႈောတးသငႏ နး ႈေ၀ဒႀား သတ နး ဆညနႈေဆမာနလႏာနဒျဒ န ႈေျျမဆ ႏးရ းာ ဒာရတမဒမးခမးာမ နဒညန သတာန သရမးရ ႏးမးရငသန မ (၁၈) ဒငမနး(ႈေရငာမနႈေ၀ေလမ ၁၈မမာမန) လငႏာနာ ဒညန။ ျမနမာငႏ န သတ န ာငႏငႏထငႈေရမာနႈေဒမ မညနးလနး မ ျာညနဒာလႊသနႈေသမနလျနျမႈေျဒငနးဆညနး ႏ နးႈေရး ႈောမနရ နျဒနား ျ နးမညနးလနးသတ န ႈေမ နျ နဒညန ႈေရသတာနာငႏခမးျာမးား သရမးရ ႏးမးရငသနာႏမနာချာ နးရ ငႈော။ ထငႏမညနးလနးရ ႈေျျမ မနသာျန ျာမနရဒညနခမးလညနးရ ငား ႈောမနရ နႈေထတႈေထတ သတ နးႈေရး းင၏ ၂မ၁၅ ာႏာ န ဇတမနလသတ န ႈေျာမဆငႏာခာနရ ႈောမနရ နဒငႏေ သငႏ နမႏ ႏႈော နး (၃မမမမ) ႈေရမာနရ ငာ ား (၂မမမမ) ာငႏ ႏ နးနႈေဆးလခာနရ ငာဒညန။ မညနး ျနႈေဒမာမဂျဒ နဒညန (၈၈၂) ာငႏ ႈေလခမနႈေအားႈေားာန ရမနဆ ႏးျဒသနာ ာဒညန။ ျ နး ခမး ျာမး မေရး၊ ႏႈော နးမသတ ခမးျဒ နျားေရး၊ ႈောမနရ နင၏ဆငႏရ (၃၃၆၈မ) ငဒမးႏခမးမးေရး၊ (၃၃၅မမမ) ဧာ ာမနရ ငႈေဒမ လျနျမႈေျ (၁၈မမမမ) ဧာာ န ျ ငေႈေျ (၁၅မမမမ) ဧာ) မးေရး၊ ျာမနလညန ႈေားာနာႏင နာ ဒျဒ န ာခင းႈောခးဇားခမးာ မးလခာနရ ငာဒညန။

ထငႏာခာနလာနခမးဒညန ႈောမ နးတမနႈေဒမလႏာန မနးဟႏထ နရႈေဒမနလညနး မမသငဒတ ော န လ န၀ာနဆမဒတ ေသႏငေ ာားႈော နးး ရ နးျာညနမျနႈေရ ာငႏ နးသတ န ာတ နးဆ နးႈေဆမ နရတာနာခာနရ ႈေသမ နဒာ လျနဒမးဒတ ခမးဒညန ျာ နာ ခသႈေဒမ ႈေျျမဒငနးျာ ခမး ဒငႏေဟႏသန မညနး ျနခ ႈေဒမ ႈေလခမန ႈေအားျဒ န လသနသႈေလမဒငနးျာ ခမးႈောေ ဆႏ းရမ းာ ရဒညနႈေဒးငသနာခာနလာနခမးာ နသာတ ာႏ မန ျာာ သ နျာလ ခာနရ ငအာဒညန။ သငႏ နးႈေ၀ဒႀားာ န ျာညနမျန းာႏသတ နး လ န၀ာနဆမဒတ ေင၏ မမနထ နးခမး ာတ နးဆ နးႈေဆမ နရတာနာခာနေရး၊ သငႏ နးႈေ၀ဒႀား ာ န ျာညနမျနာႏာ နာႏသတ နး မမသငဒတ ေင၏ လာထႏႈေျာျာ ယာႈေ၀ လာ မမမနထ နးခမးင၏လႏာန မနးႈေဆမ နရတာနာခာနေရး၊ ႈေသမ နဒာလျနဒမး ဒ နးဒတ ခမးေရး၊ သာနအာတလ ာနရ မး ဒာခမးေရး၊ ယာႈေ၀ာခင းႈေဆမ နႈေရ ႈေမခမးာ န ာငႏ န သာမဒတ ညနးခမးင၏ ရ နာ သ နျာာခာနခမးႈောေ ာႏငးာမးသတာနာခာန မရေရး၊ ႈေျဒရ နးားဒညနသငႏ နအာမးမ ႈေရသတာန ႈေမျဒ န (၈၈၂) ႈေမ နထာနခမးတမ ာငႏ ငႏဒ နား ထာန သငႏးာခ ႈေဆမ နရတာနာငႏ နႈေဒးႈေအာမ နးႈေသတရဒညန။ ထာန း ႈေ၀ဒဆငႏ နရမဆ နဒငႏေ ႈေျျမခမး ာငႏျာမနလညန ႈေားာနဒညနာ သ နျာသငႏ နအာမး ခမး ထာနႈေမရမေရး၊ ႈေျျမျာမနလညနာခထမးျာ နးႈောေ သတ န ႈေျျမျ နးာတမး ခမး ျာမနလညနႈောေႈောာနလမာဒညန။ ငႏးရႈေမာ န လာနရ ငႈေျာႈေမသတ န သငႏ နအာမး ခမးႈောေ ာတ နလ နးျ နဒမ ရ ငား ျာညနဒာာမ နႈေဒမမညနးလနးျဒ န ဆ ႏးျဒသနရမနသတာန ာာခ သနထမး မညနးားႈေမႈေဒးဒညန။ ရလမ၀နႈေမျဒ န ျာမနလညနႈေားာနႈေဒမ ႈေျျမခမးသတာန လျနျမႈေျ သနာ ႏသ န လာန သနထႏသနႈေားရမန မ ႀာင သ နယနထမး ရ ငာ ေရး၊ သ နာသ နရ ျ နးႈေျဒညန ာလႈေသမ နဒာငဒမး ႏ ျာမနရားေရး၊ သနာသ နရ သတ န ဒင နးျာထမးႈေဒမ နသာနထ ဒးမးျဒန ျာမနလညန မးရနးလႏာနာငႏ နဒာႈေသမ နဒာ ခမး လႏာနာငႏ နာတ နရႈေလရ ငာမ သနာသ နရ သတ နာ လာနရ ငဒ ႏးျာ ႈေမဒာႈေသမ နဒာခမး လႏာနာငႏ နာတ န ရသသန ႈေလဒညန။ လမဘနႈေားလမဘနျာ ခမးာ န ာႏ ၢင လနႈေရးာခင းျသနခမးႈေအာမ န သရမးမ နသ နျာ သငႏ နအာမးျာ နး ရ ငဒာခမးထ ဒငႏေ ႈေျာငႏႈေားာနႈေလလ ရ ငႈေလဒညန။

ထငႏာခာနခမးရ ထငာငႏာနမနမမာခာနး ခမးာ န သရမးရျာ ခမးသတာန သရမးရ ႏး ာ န ာငႏ န ႈေသမနဆ န လႊသနႈေသမနႈောမနရ နသငႏဒညနလညနး ႈေလခမနႈေအားႈေားရ ႏဒမသသနာငႏ နား မးာငႏးဒတျန ဒာရ ႈောမ နး ျဒနဒငႏေ မးာနလမ ရ ငႈော။ ာျနး ႈေမမာနဆ ႏးႈေဒမာမနးသငႏ နဒညန ႈေျ ျမ ခမး ာငႏႈေလခ မာခရမနာ န လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးာငႏာ ာငႏးး ဒတ ဒင းလမႈေရမနဆႏငာာ ႈောမ နးဆ ႏးႈေဒမ မညနးလနးဒညန မရ သတ န ႀားာချနတမ ႈေမ နျ နာ ႈေဒမ းာငႏ န င၏ႈေသတႀာ ခမးာငႏႈေျာာ း သနာငႏ န လ ႏးာမ နဒညန ႈေျျမာတ ႈေမ ာခထမး ယနာငႏ လခ နျမနာ န ျာ နးျာ နးထမနထမနႀာင းမး ႈောမ နထညနႈေဒေရမနာ နျဒ နာဒညန။ (ာငႏ နး ၁ေရး၊ လႏာနာတာန ျန ငႏာနာခင းႈေရးေရး၊ ႈေျ ျမ ာ န ခသႈေဒမ ႈေျျမာတ ႈေမ သတ န ႈေဒမနျာထမးဒညန)

( ) လသနသႈေလမာ န သငသနာမလ ခသႈေဒမႈေားႈေလခမနျာ နးာ န ႈေျဒင နး ခမးမး ႈေျဒရ နးျာ နး

သငသနာမလမနမမမခမးာႏင ႈေျဒရ နးရမသတ န ာႏင နဒာာႏမနျာေရး၊ ရမ းဒာာႏမနႈေား ဟာဒညန ဒႏည ႈော နးလ၀နႈေျဒရ နးမညနးေရး၊သမညနးမးျဒ န ာခင းထငာငႏာနမ နမမႈော ဒာခမးာ ႈေျာငႏရျာား သ နျာႈေသမ နးဆႏင ဒာခမးာ ႈေျျမလာန ႈေဒညန မညနးျဒ န သ နႈေျဒရ နးရမနဒ နႈောခ။ ႈေျဒရ နးဒညနယနသတ န ျာမးာငႏငႏာခင းရ ငဒညန ႈေျဒရ နးရမန မညနးလနးခမးမာန - ျ နးာတမးႈေျ ာငႏာတ ျာ နးး သ နဒာန ျာမး သ နဒာနာငႏာ ာငႏးႈေျာ နး ဒငႏေဟႏသန ငႏးရ ႈေလခမနႈေအားျဒ န ႈေ တႈေအားေရး၊ ႈေျမးႈေားျာ နး ဒငႏေဟႏသန ဒတ ဒင း သငႏးသာနႈေရးလႏာန မနးသတ န ႏရ ျနျမာမ နာတ နသႏငေ ာမ နဒညန။

သရႏသနျာညနႀားေရး၊ ထငႏ နမနာ န ႈေသမ နာငႏရး ျမးာငႏ န ခမးသတ န လ န၀ာနဆမဒတ ေ ႈေသတရ ငာ ဒညန မ ငႏာနာခင းႈေရးဟႏသနႈေဒမ ဒတ ဒင းသငႏးသာနႈေရး လႏာန မနး ခမးသတာန ႈေျျမ ဒငနးျာရမသတ န ရ ျနျမည ခာမ နႈေျာ နးဒညန ထငႈေရမာနႈေဒမ ႈေလခမနႈေအား သ နာႏျဒနဒညန။ ႈေသမ နမဒရငာသတ နာ သငသနာမလာႈေျျမ ာ နထႏသနာ ာ ရဒာခမးာငႏ ႈေ တႈေအား ႈေလခမနႈေအားႈေားျာ နးဒညန ႈေမ နျ နႈေဒမႈေားႈေလခမန ျဒ နဒညနဟႏ ႈေသတရ ငရဒညန။ (ျမနမာငႏ န သတ နာ လာ ဘမခမးာငႏ ျာမနလညနထာႈေထမ နာငႏ နရမန ႈေျမးႈေားႈေလ ခမနျာ နးဒမ ျဒနရာညန။) မနမမမခမး ထာနာ ထာနာ ရ ငႈေႈေရးသတာနေရး၊ ာမာတျန ခမးျာ လႏာနရမနဒညနလညနး ႈေရးာႈောဒညန။ ဒမဓာ ႈေမျဒ န ငာၵငျာငႏ န သတ န ဇျမးမ န သငႏ နးရ နးဒမးႏာနႏခမးာ ဒငႏေႈေဒမ ႈေျျမျာမနလညနရရ ငဒာ ႏာနႏခမးာငႏ ႈေျျမာငႏ လႊ ႈေျာမ နးျာ နး ငႏးရာ သမးျန ဒငႏေဟႏသန ဆငႏ နး ထမးဒညန။

သရမးမ နႏာနာခ ာန ျာသတျမးခမးသတ နး ဒ နႈေလခမနတမာငႏျနမးျာ ႈေ ေရး၊ ယာႈေ၀ျာ ဘမဒမာမးေရး၊ ာအာ နးႈေရးဆတ ဒာခမးာ န ႈောမ နထညနႈေဒမနဒာခမးာမ န ေရး၊ ႈေ၀ဒာ ခမးင၏ ဆ ႏးျဒသနာငႏ နာတ နေရး၊ ဆာနလာန ထႏသနျာမနညနႈေအာျ မာခာနခမးာ န ခမးျာညနဒာ သတာနႈေဆတးႈောတးာညမႈေားႈေရး သငႏေသတ နာတ နလ နး ျ န ဒမရ င (ထငႏသာ ျမနမာငႏ န သတ န ျာ နာျာ မမသနရာနျဒနရ ျ နရႈေဒမ ာားႈော နးာမ နာတ နသတာန မနသာျန လႏာနျဒ နညနာခငမနျာဌမမနး ) ာမ နဒညန ခသႈေဒမႈေျျမာတ ႈေမ ဒညန သငသနာမလင၏ ႈေျျမဆငႏ နရမသ နျာ သငႏ နအာမး ခမးသတာန ျာမးႈေဒမျႏသသတငာခဒညနႈေျဒသနာႏျဒနဒညန။ မးထႏငး ႈေားႈေလခမနျာ နးခင းဒညန လာႈေမ ဘမျာမနလညနထာႈေထမ နႈေရးသတာန ႈောမ နးဆ ႏးျဒ နႈေဒမနလညနး မ နမမ ခမးာငႏ ရ နးလ နးတမဒငရ ငျာ နးဒညနလညနး ဤလႏာန မနးယနသတာန ႈေရးႀားႈေဒမ ငသနာငႏ နး သ နာႏျဒနႈောဒညန။ ႈေျာ နဆငႏ နႈေဒမ မနသရမးာ န ျဒမနႈေျဒႈေရးႈောမနရ နခမး ဒငႏေဟႏသန ျ နးာ နသာႈေဒမ ဒတ ညနး ခမးဒညနလညနး ႈေသမ နမဒရငာာငႏ န င၏ ႈေသတေႀာ ရ ထငႈေရမာနဒညန ာခာနခမးျဒ နး ထညနဒတ နးယနးမးဒ နာဒညန။

(ဃ) ျ နးာတမး ခမးႈေျဒရ နးရမန သန ႏ ာခယနး

ႈေျျမ ာငမနးယနခမးာ န ျ နးသငႏာငႏႈေထမာနာ ျာ ညန ယာႈေ၀ာာညလႏာန မနးခမး ဒညန ျ နးာတမး ႈေျဒရ နးႈေားညနဒတ ညနးခမးေရး၊ ယန ာမနာတ ဒာခမးာ န ႈေျျမာမ၀ရ ာခင းရရ င ညနဒာခမးာငႏ ႈေျျမာမ၀ေရး၊ ႈေျျမယာႈေ၀ာ န ႈေျျမ သနာ ႏသ နျာ နး လႏာန မနးယန ခမးသတာန ယာႈေ၀ဆငႏ နရမ ာညမႈေားလႏာန မနး ႈေဆမ နရတာနဒ နဒညန။ ဆ ႏးျဒသနာခာနာခ သနဒာခမးႈေမျဒ န ယာႈေ၀ဆငႏ နရမ လႏာန မနးယနခမးေရး၊ လႏာနထ ႏးလႏာနမညနးခမးာငႏ ျာညနမမမးလညနႈေဒးဒး လႏာနာငႏ နာတ နခမး ာခထမးႈေား ျာ ဒ နာ။ ငာၵငျေရး၊ ဒရငလာၤမာ န ာႈေ ၻမ၀းျမးာငႏ န သငႏင၏ သရမးရ နႈေရးာ႑ ႈေရးာဒာခမးာ န ႈေျျမဌမမ ရမရ ငခမး သတာန ာညမႈေားႈေရးာငႏ ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နႈေားႈေရးယနခမးာ န သာတႈေဆမ နရတာနာ ား ရလမ၀နႈောမ နး ာခင ရရ ငာ ဒညန။ ႈေျျမျာ မမခမးသတာန ရညနရတျနဒတ ညနးႈေဒမ ႈေျျမျ နးာတမး ႈေျဒရ နးဒညန မဂမာငႏ နဒတ ခမးသတာန ခမးတမႈေဒမ ျာခမးသတ န အဒႈေသးလခ ာ န ႈေဟမ နႈောမ နရ င ႈေျျမာ ႏရ ႏးခမးေရး၊ များဇလမနရ င မငႏရသငႏ နးရ နးဒမးခမးသတာန မမနႈေဆမ နလခာနရ ငႈေဒမ ႈေျျမထားျာ သရမးရ ႏးခမးာ န ႈေရငာမနျာညနႈေထမ နႏေရး၊ မနဆမာခ းဆာနျာညနမျနရ င ႈေျျမသရမးရ ႏးခမး ာမ နာဒညန။ ႈေသမ နမဒရငာ ာငႏ န သတ န ႈေျျမျ နးာတမး ႈေျဒရ နးရမန မနသရမးာ နျာမနလညနထာႈေထမ နႈေရး ႈောမနရ နခမးာငႏ ျာျဒ န သနျာ ႈေဆမ နရတာနဒညန။

(၅) ဒသ နးာခာန လာန ာမန ာတ

ႀာ ျာ ႈေထမာနာ ာခာန ခမး

ႈောခးလာနလာထႏဒတ ညနးခမးာ န သ နဒးာႏ ၢလခမးႈေမျဒ န ႈေျျမာ နာသနဒာနႈေဒမ မရတာန မသ နးခမးာ န ႈေျျမာမ၀ဆငႏ နရမဒသ နးာခာနလာနခမးာငႏရရ င ာငႏ ငႏလတျနာာႈေရမနေရး၊

လာနာ ာငႏ နဒတျနႈေျာ ႏထႏသနလႏာနႈေရးယနခမးေရး၊ ာတ နးလ နးျ နဒမ ရ ငရမနာ န ရျာာငႏ နရမနသတာန ႈေဒာခမႈေမ နႈေဆမ နရတာနရမနေရး၊ လာထႏာမ န ရ ငႈေရမနေရး၊ ႈေျျမ ငဒမး ႏခမးင၏ မရ နးႈောမာနျာရမနာ န ငႏးရာငႏ နႈေျရာငႏ န ာငႏဒငရ ငထမးရမနေရး၊ ႈေသမ နဒာလျနဒမးခမးဒညန ာငႏ နဆငႏ နႈေဒမႈေျခမးင၏ လႏာနာငႏ နာတ နလ ႏာ ာငႏ နမ ာငႏ ာမာတျနရမန

သတာန ျ နးႈေျာ နာသနဒာနဒညန ဒသ နးာခာနလာနခမးာငႏ ရရ ငာငႏ နရညန ျဒ နဒညန။ ဒသ နးာခာနလာနရရ ငာငႏ နႈေရးဒညန ႈောမ နးတမနႈေဒမႏာနာခ ာန င၏ ႈေဒမာခာနသနာႏလညနး ျဒနာဒညန။ သငာခႈေဒာခမႈေဒမေရး၊ ာတ နလ နးျ နဒမႈေဒမေရး၊ လတျနသာာရာငႏ နႈေဒမ ဒသ နးာခာနလာန ာမနောတ မးျဒ န ႈေသမ နဒာလျနဒမးခမးဒညန ျ နးသငႏောငႏ နဆငႏ နႈေဒမ ႈေျင၏ သရမးမ နာတ နႈေရး ခမးာငႏ ဒာနႈေဒျာာငႏ နားေရး၊ ျ နးလႏာနာငႏ နာတ နခမးာ နာသနဒာနဒညန ဒငႈေား ႈေအာျ မာခာနခမးာငႏ လညနးႈေားာႏင နဒျဒ နေရး၊ ငႏးရႈေမျဒ န လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးင၏ ႈေျာႈေမာ န ျ နးသငႏေင၏ လာထႏဒတ ေညနး ခမးင၏ ႈေျာႈေမာငႏ ာငႏငႏး ခာနာခညနျာသန ႈေမ နအာညနာငႏ နႈောဒညန။ ထငႏေျာ န ာ ာငႏး ခမးာ န ႈေသမနႈေအား ဒငႏေဟႏသန သငႏးာခ မမနႈေဆမ န ခမးာ ဒငႏေႈေဒမ ျာမးငႏးရမမနႈေဆမ န ခမးာငႏ ာငႏငႏထငႈေရမာနႈေရမန ာ န ာငႏ ငႏရရ ငာငႏ နရမန ႈေဆမ နရတာနာငႏ နညနျဒနဒညန။ ထငႏဒသ နးာခာန လာနမနႈေမျဒ န လႏာနာတာန ျန ႈေသမ နဒာခမးင၏ ာခင းးာတမးာငႏာမာတျနရမန ျဒနႈေမ လငႏာနား ဓငာ ႈေဒမာခာနခမး မ (၁) ာႏမနာခရငသနမ ားျာ နး (၂) ာတ နလ နးျ နဒမမရ ငျာ နး (၃) ရျာလတျနျာ နး (ာခာနလာနခမးာငႏ ဒာနဆငႏ နႈေဒမ လာထႏႈေမထငႏ နရမ မးမမးထင ႈေရမာနရ င ာငႏ နျာ နးာမ န) (၄) ခသမရ ငျာ နး (၅) ထ ႏးသနးယနလမမနာ န ဆတျနာတမးႈေဒမ ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ န ခမးာမ န ရ ာနႈေထတးး သ နာႏာ နသနာႏ ထာနႈေမႈေဒမႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နခမးာငႏလညနး လႊနးာ ငျာ နး (၆)ႈေရးဒမးျာ ႏထမးႈေဒမ မရတာနမသ နး ခမးာငႏႈေျာျာ ဒညနထာန လာနရ ငလာ မနာငႏ ာငႏ ငႏႈေျာာ းသညနႈေဆမာနထမးျာ နးေရး၊ (. ၇) ခင းဒးခမး ာမ န ျာ မမရ ငာငႏ နႈေျာရ ငႈေဒမ ႏာနႏခမး ာငႏာမာတျန သတာန နႈေဆးာခငမနည ငျာ နးျာ နးသငႏေျဒနာဒညန။ ာခင ာငစခမးသတ န ဒသ နးာခာန လာနခမးဒညန နသမမာန ရရ ငာငႏ နႈေဒမနလညနး မနႈေျာႈေမရ ာတမနျာ သမာ န နသမမာနရရ ငာငႏ န ာခင သ သသနဒျဒ န ဒသ နးာခာနလာနခမးာငႏ မရတာနမသ နး ဒတ နျဒ န ႈေရမာနရ ငာငႏ နႈေဒမ ႈေမရမခမးဒငႏေျဒမနေျဒ းျာ နးဒညန ာငႏ ငႏဆ နႈေျာဒညန။ ျမနမာငႏ န သတ န ႈေျျမ သနသ နးႈေျမာနခမးာငႏ င မျနဆ နသတ န ထငမနးဒငနးထမးား ဒမမနႈောခးလာနႈေမ ႈေသမ နဒာခမးႈေမာ န ထငႏာခာနလာနခမးာငႏရရ ငရမနသတာန ာရးာတမႈေမးာ န လႏာန မနးယနသငႏေဒညန ာာနာ ဟမနေသမးျဒနႈေမာဒညန။ ထငႏေႈေအာမ န ျမနမာငႏ န ႈေမာ န ႈောခးရတမေရး၊ ႈောခးရတမ ႏာနႏဆ နသတ န ဒသ နးာခာနလာနထမးရ ငျာ နးာ ဒငႏေႈေဒမ လာနလ နး ရမနသတာန ျာမးႈေရတးာချနရမန မညနးလနး ႈေျမာနခမးာငႏ ယနးမးရညနျဒနဒညန။

ထႏငဒငႏေလာထႏႈေမာ နရရ ငာငႏ နညန သနသ နးခမးသတ န ႈေျျမာ နာသနဒာနဒညနန သရမးမ န ႈေျခင း သမနးမးေရး၊ သရမးမ နသငာခႈေဒမႈေျာ ႏာ န ႈေျသငႏ နး သနသနးခမးေရး၊ ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ န ရ ငဒာခမးမရ နး (ာလႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နရရ ငဒာခမးေရး၊ ဒးမးခမးေရး၊ လာ မဒတ ေညနး ဒႏငေဟႏသန ႈေျာငႏဒ ႏးျာ ရမနာ န ႈေျရ င ႈေရ ဒငႏေဟႏသန ဒ နာ နႈေဒမ ရ နးျ နခမးာငႏဒ ႏးျာ ာတ နရ ငႈေဒမ ဆ နာတမးလႏာနာငႏ နာတ နရရ ငဒာေရး၊ ႈော နာ ဒာ ဒငႏေဟႏသန ႈော နထမးဒာခမးေရး၊ ာ နးလတသနာတ နရဒာခမးာ န ငႏးရလႏာနာငႏ နာတ နရႈေျသငႏောမ န)ာ န လႏာနာငႏ နာတ နာငႏလႊ ႈေျာမ နး ခမးမးလ ႏး ဒညနာခာနခမး ာမ နရႈောညန။

ငာၵငျာငႏ န မနဟရမာရမ၀ာနရ နသတ န ႈောခးရတမဆ န ႏာနာခ ာနဒာမဂမာငႏ နခမး ႈေျျမ သနသ နးခမးာငႏ ထငမနးဒင နးထမးရ ငား ႈေျာငႏ နရ နာငႏ င နဒသန သနး လႏာနာငႏ နာတ န သနသ နး ခမးသတ န ထညနဒတ နး သနဒမးဒညန။ ထငႏ သနသ နးခမးသတ န ႈေျျမာ နာသနဒာနးႈေျာာ ာခာနခမးျဒနဒညန ာငႏန နရ နညနာ န ဧရငျမေရး၊ ႈေျခင းသမနဒငႏးာ န ႈေျာတမနႈောမာနာ သငႏော ဒငႏေ ႈေျာာ ာခာနလာနခမး ာမ နဒညန။ သငႏ နးသမ သနဒမး ခမး ျာ လႏာနားဒညန မျနႈေျခမးသတ န ႈေျျမ သနသနးခမးား၌ ႈေရမ နာ မနးေရး၊ ႈေျဆလႊမခင းမးေရး၊ ာငႏ နဆငႏ န ဒဘမမေရး၊ ာငႏငႏႈေဒးငသနႈေဒမ ျာမးဒသ နး ာခာန လာနခမးျဒနဒညန သမမမနရ င ခမးေရး၊ ဒးမးာခ ာ န ငႏာနာခင းဒညနဒးာ သငႏာ ဒငႏေ ႈေဒးငသနာခာနလာနခမး ထညနဒတ နး သနဒမးထမးဒညန။ ႈေျျမ သနသနးခမးဒညန ႈောခးရတမဆ န ႈေျျမႏာနာခ ာနႈေရး ရ ႏးာမနးသတ န ရ ငႈေမဒညနသတာန ရတမဒာရတမဒမးခမးႈေမျဒ န သနသနးခမးာငႏ နႈေဆးရမနလမ ႈေရမာနာငႏ နႈောဒညန။ သနသ နးခမးာငႏႈေျာမ နးလ ျာ ရမနလငႏာနႈေဒမာ ႈေ၀ဒ မဂမာငႏ နခမးဒညန ႈောမ နးတမာခ သနထမးႈေဒမ လႏာန မနးယနသငႏ နး လငႏာနမမႈေဆမ နရတာနရဒညန။ ထငႏလႏာန မနးယနသတ န ာငႏ န ႈေသမနဆ န ႈေျမရ နး ဌမမဒငႏေ ႈေျာမ နးလ ျာ နးခမးာငႏ ႈေားာငႏေရမနလညနး ာမ နဒညန။ ႈေတဆာနာ ျာ နးသတာန ႈေတဆာနာ ဒာ ခမးဒညန ႈေလ ခမာနလႊမာ ႏ သ နႈေမ နာငႏ ႈေ၀ဒမဂမာငႏ နခမးထ ႈေားာငႏေး မဂမာငႏ နခမး ခမးျာညနဒာ ဒငရ ငရမန ႈေအာညမာခာန ထႏသနျာမန ာဒညန။ ာမနေဒသနထမးဒညန ာခငမနႈေသမသတ နး ာမနောတာနာခာနခမး သ နျာာငႏ နား ာမနောတာန ရ င လမာာ ျ နးာတမး ခမးာငႏ ႈေျဒရ နးႈေားာဒညန။ ာမလႈေႈေရမာနး ျ နးာတမး ရ ငဒညနာ ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ န သနသနးမး မဂမာငႏ နခမး လႏာနထ ႏး လႏာနမညနးသငႏ နး ျာ နဆ နႈေားာဒညန။ 2

ႈေျျမာမ၀င၏ ႈေျာာ ာခႈေဒမမျနာျနသ နာႏ မ ဒသ နးာခာနလာန ာမနောတ ႈေရး ျဒ နား ထားဒျဒ န ျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေရးင၏ ႈေမာငႏ နးာမလျဒ နႈေဒမ ႈေျျမ ငဒမး ႏခမးမး မရ နးႈောမာနျာ ာခငမနသတ န ႈေရးႀားာဒညန။3 ႈေျာ ႏထႏသနလႏာနျာ နးဒညနလညနး ဆ နးရ ာတနးား ႈေလ ခမာခရမန ႈေျျမျာ ျာ န ႈေျာမ နးလ ႈေဒမနႈေဆမ နႈေရးလႏာနႈေဆမ နရမသတ န ႈေရးာား ျမနမာငႏ န ခင းဒမး ႈေျျမဒ ႏးာခ ာမ၀ ဆဌႀာငနာအာ နးသတ န ထညနဒတ နးႈေရးဒမးထမးာဒညန။ ဒနျာဌမမနးႈေဒမ ႈေျျမဒသ နးာခာန လာန ာမနောတ ာမနးသတ န ႈေ၀ဒာ ခမးႈေမျဒ န ႈေျျမ ဒာခမ သတာန ာခာနလာနႈောမာနာ ရမသတ န ာမ နႈေဆမ နရတာနရမနာခာနာငႏ ထညနဒတ နးရမန လငႏာနာဒညန။ (ာငႏ၀န-၁၅ (ဆ)) ျ နးာခာနဒညန ႈေျျမဒ ႏးာခ ာခာနာမ၀ာခ သနျာ နးာ န ာတ နလ နးျ နဒမ သငႏေသတာန နမးႈောမ နးႈေဒမ ာခင း

2 သနဒမးရမန မ မန၀ရမာရမ၀ာနရ နျာညနမျနရ င ာတမနယးးဌမမဒညန ႈေျမရ နးခမးာငႏ ာငႏငႏလာနလ နးာငႏ နရမန ႀာင းမးလခာနရ ငာဒညန။ ၂မ၁၅ ာႏာ နဇတမနလသတ နး နသမမာနဒ ႏးျာ ဒညန းဘငႏ မနာငႏ နသမမာနသတ န လႊ နသ နာ ား လႏာနာငႏ နာတ နရရ ငထမးဒာ ခမးဒညန ာငႏျနသငႏ နလတသနလာနတမ အာညနရ ာငႏ နဒညန။ ႈေ၀ဒမဂမာငႏ နခမးထ သတ နလညနး ႈေျမရ နးခမးာငႏဒတမးႈေရမာနအာညနရ ာငႏ နရမန ယနထမး ျဒနဒညန။ 3ႈေျျမ ဟာႈေဒမာမးရာနင၏ ဓငာၸျနဒတ နဆငႏာခာနာငႏႈေဆတးႈောတးရမန ာငႏ နး(၁-ာ) လႏာနာတာန ျနငႏာနာခင းႈေရးဒညန ႈေျျမ သတာန ႈောမ နးဆ ႏးႈေျဒျဒနာငႏ နဒညနသတ န ရ

ျာ နးျဒ နာဒညန။ ငာၵငျာငႏ န ေရး၊ အဒ၀ငဒ ခ ျာညနမျနသတ နလညနး ငႏးရင၏ ာတမနာ နဒဘမမႈေဘးာသတရမျန ာမနောတ ႈေရးဌမမႈေမျဒ န ႈေျျမာတ ႈေမာခထမး ာ န ႈေျျမ လာယးႈေရမး ႏာနာခ ာန ရား ၂မ၁၅ ာႏာ နသတ န သ နလသတ နး ႈေျျမ ငဒမး ႏမးလ ႏးာငႏ မရ နးႈောမာနျာရမန ငမနေသနရာနထႏသနျာမနာ ဒညန။ ႈေ၀ဒ ဆငႏ နရမာတမနယးးဌမမ မဂမာငႏ နခမးဒညန မရ နးႈောမာနျာ လႏာန မနးယနာငႏ ယးႈေဆမ နာ ဒညန။ ငႏးရင၏ ာသငာမသနရ ႈေျျမ မရ နးာငႏႈောမာနျာားႈေမမာန ႈေျျမ ငဒမးႏခမးာငႏ မနသာျန ႈေျျမာတ ႈေမာခထမးျာ နးလႏာန မနးလငႏာနာႈေဆမ နရတာနာ ာဒညန။ ထငႏလႏာန မနးယနခမးဒညန ျမနမာငႏ န သတာန ဒ ႏးမ နႈေဒမ မာမမခမးျဒ နာဒညန။ ညနဒငႏော နျဒ နႈေ အဒ၀ငဒ ချာညနမျနဒညန လႏာန မနးယနသတာန ာခငမနာမလ သ နလဒမာတ နျာ ႈေဒမနလညနး ထငႏႈေရးႀားး ရ ာနႈေထတးႈေဒမ လႏာန မနးာငႏ ထငထငႈေရမာနႈေရမာန ႈောမ နထညနႈေဒမနႈေဆမ နရတာနရမန မညနးဆ ႏးလခမး တမ ာခငမနျာရမနလငႏာနာညန။

မဆျ ာငႏ န ခမးသတ န ႈေျျမဒသ နးာခာနလာန ာမနောတ ဒတ ဒင းသငႏးသာနႈေရး သတာန ျဒ နာငႏ န ႈောခရ ငႈေဒမ ထ နရ မးဒညနႈေဆမ နရတာနာခာန မ လသနသႈေလမာ နခမးသတ နး သ နာ ဒညန သ နာႏသညနး ႈေဒမႈေျာ ႏ (One Map) ျဒ နာဒညန။ ထငႏမနသတ န ႈေျျမဆငႏ နရမ ႈေျာ ႏာ န ာခာနလာန ႏညနး (database) ခမးာမ နား ငႏးရ ႈေျာာ း ခႈေမႈေားညနျဒနႈေအာမ နး ငႏးရခမး ဒႈေဘမသာထမးအာာဒညန။ ထငႏမနဒညန မဆျ ာငႏ န ဒးဒးသတ န ခင းခင းႈေဒမ သငႏ နးသမ မးျဒ နလႊနးာ ထမးာဒညန။ ာၤမာာာငႏ န သတ န ရ နးျ နာငႏ ာငႏ ငႏာချနျာမနေတမ ဒ ႏးျာ ႈေဒမနလညနး န၀ငႏမးရ မးာ န ႈေလးရ မးသငႏေသတ နာ ႈေလခမမညနးး ဒ ႏးျာ ဒညန။ လသနသႈေလမသတ န ာ န၀ငႏမးရ မး ဒႏႈေသဒခမး ျ နးမနဒညန ႈေ၀ဒာ သငႏ နးရ နးဒမးခမးင၏ ဓႈေလထ ႏးသနးရ ႈေျျမလႏာနာငႏ န ေရး၊ ဒဘမမာသနမမနးာခ န ႈေရးရမာငစခမးာ န လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးာ န ာသနဒာနႈေဒမာင စခမးသတ န ႈေထမာနာာရာငႏ နႈေအာမ နး ျ ႏအာညနလခာန ရ ငာဒညန။ ျ နးမညနးလနးဒညန ျမနမာငႏ န င၏ ႈေျျမာဋငာာၡ ခမးသတ နလညနး ဒ ႏးမ နာငႏ နညနဟႏ ႈေ ခမနလ နရာဒညန။ ႈေျဒရ နးရႈေဒးႈေဒမ ႈေျျမျ နးာတမး ခမးသတာနာ သရမးမ နႈေျာ ႏထႏသနျာမန လငႏာနျာ နးမးျဒ န ာငသန ငဒတမးာငႏ နဒညန တမနေမး သနရာနလညနး ရ ငႈောဒညန။

(၆)ႈေျသမနးမးာတ ျာမးျာ နး

ႀာ ျာ ႈေထမာနာ ာခာနခမး

လာနရ ငႈေျသမနးမးခမးင၏ရ ာနႈေထတး မခမးာႏငႈေလ ခမာခရမနသတာနလာ မဒတ ေညနးခမးာမ နႈေဒညန ႈေျသမနး မးာတ ျာမးျာ နးမနသနာႏ ႈေဒေႈေဆမ နရညန။ ႈေျသမနးမးဒနင၏ ဆႈေလ ခမနမာ န သငာခ မ ာႏငျဒ နႈေရမနလာမဒတ ေညနးခမးမး လႏ ႈေလမာနဒညနာညမႈေား မာ န ႏငးရရမထနးခမးဘာနာလညနး ညနးခယနးညနးာ နးခမးာႏင မမးလညနသသနာတခနးး ႈေျသမနးမးျာမနလညနာတ ျာမး မႈောေ မဂမဒာန ႈေရမာနႈေရမန ျႏ အာညနာႏငးမးထႏငာနဒာခမးျဒ နႈေရညန။

ျမနမာႏင န သတ နေရး၊ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးင၏ ထာနျာမနသလ လ ျဒနႈောော မးႈေမရဒညနႏငးရငန မ မေရး၊ ႈေျခ ငးမးလႏငာနသ နးအာာနတမဒသန သနထမးဒညန သမနးမးခမးာ န ရမာနႈေထတးတမဒတ ေညနးထမး မ ႈောောႏင န မ နးတမဒႏ း ာခာႏင နျာ နးာ နျဒနဒညန။ ႈေသမ နဒာငဒမး ႏခမးာ နျဒ နႈေေရး၊ ဘႏ ႈေျခမးသတ နဓႈေလေ ထႏ းယနလမရ ရာႏင နာတ နာတ နႈေရးခမးာႏင ရ မႈေဒတႈေမဒညန ႈေသမ နဒာျဒ နႈေေရး၊ ႈေသမ နဒာလျနဒမး

ခမးျာမး မလာနရ ငႈေျ သမနးမးာတ ျာမးာႏ မနႈေအာမ န ဒာသႏငေင၏ႈေျျမလႏာနာႏင နာႏင နဆႏင နာတ န ရရ ငာႏင နရမန ထ နရ မးဒညနသမးဆးခမး ျဒ နရ နဆႏင နႈေမအာရဒညန။ယာမမးျဒ နေရး၊ ႏငးရာႈေျလတသန ေရး၊ႈေျလာန ေရး၊ႈေျရႏင နး ဟႏဒသန သနထမးဒညနႈေျာႏင ဒႏ းျာ ႈေမဒညန လျနဒမးခမး မေရး၊ ထႏငႈေျခ ငးမးာႏ လျနျမႈေျ ျဒနဒႏငေသရမးမ နႈေျာမ နးလ ႈေားဒႈေရတထႏငႈေျာႏင သနာႏ သ နာႏင နာတ နရ ငႈော။ လျနျမႏငာနာခ ငး မာႏင ဆျန ႏာ န ာ ႏငာနာခ ငးလႏာနာႏင နလ ခာနရ ငဒညန ႈေျခမးာ နလ ခ န ဤာာနာ ခ ငးရ ငႈေမာႏင နဒညန။ ႈေျာႏငခ ငးမး ျပမနလညနာတ ျာမး ဒသန သနရမနသတာနေရး၊ ခမးလ တမႈေဒမႏာနာခ ာနႈေရး ဆႏင နရမလႏာန မနးယနခမးာႏင ျားႈေျမာနႈေ ရဒညန။ ႈေျဒႏ းျာ ာတ နရရမန ႈေလခ မာနထမးရဒညန။ ႈေျခ ငးမးာတ ျာမးႈေားရမန ႈေသမ နးဆႏငရဒညန။ ထႏငေႈေမမာန ႈေအားသႏင နာ နႈေျမရ နးယးးဌမမသတ န ဒနဒသန သနလႏငာနႈေဒမ လျနျမႈေျသတာနႈေျ ဒႏ းာခာတ န ႔ လာန သနေရး၊(ာႏ -. ၇) ထႏသနႈေားရမန ႈေလခ မာနထမးရဒညန။4 (သနာသ နရ သတ နႈေအားသႏင န ာ န ႈေျမရ နးယးး ဌမမဒညန ာမလရ ညနအာမတမားႏငာနာခ ငးလမဒညန လျနႈေျျဒနႈေအာမ နးႈေထမာနထမးရ ငမႈောေႈေျာာ း လျနျမႈေျယာႈေ၀ရေရး၊ ႈေျဒႏ းျာ ာတ နလာန သန ထႏသနႈေားရမန ႈေသမ နဒာလျနဒမးင၏ သႏငာနရႏငာနႈေလ ခမက ထ းမာႏင လာနာ ာတ နျာ ဒညန။ ဒႏငေႈေဒမန ဤႈေလောခ န မ သဒသနသညနးရ ငႈောခ။)

ျမနမာႏင န င၏ာင စရာနခမးျာမးသတ နေရး၊ ႈေျခ ငးမးျာမနလညနာတ ျာမးဒသန သနရမနသတာန လႏငာန ဒညနဆ နခမးသႏင နး လႏငာနမမာႏင နႈေရမနအာ ငးမးရမသတ နေရး၊ ခ ငးခ ငးႈေဒမသမးဆးခမးႈေအာမ န ထႏငဆ န ခမးသႏင နးလႏငာနမမမရ ငအာႈောခ။ ၄ နးသမးဆးခမး မ (၁) ႈေသမ နဒာႈေဒမနလညနးႈောမ နးေရး၊ ႈေအား/ႈေျ မမနထ နးႈေဒမနလညနးႈောမ နးေရး၊ ာ နယးလႏ းာႈေဒမနလညနးႈောမ နးေရး၊ ညနးခယနးယာႈေ၀ခမးာႏငမမးလညနမရ ငျာ နးေရး၊ (၂)ညနးခယနးယာႈေ၀ခမးာႏငျာညနမမမးလညနာႏင နရမန မမမနထႏာနမမနာႏငးာမျဒနႈေမျာ နးေရး၊ (၃) ႈေအား/ႈေျရမထ နး ခမးႈေမျဒ န ႈေျခ ငးမးျာမနလညနာတ ျာမးမာႏင ျားႈေျမာနာႏင နႈေႈေဒမ ဒ နႈေလ ခမနဒညန ာတ နမဂမ ရ ငဒညနဟႏ ျႏ အာညနမရ ငအာျာ နးာ နျဒ နင၏။ာခ ငးဆာနႈေမျဒ နေရး၊ႈေျလတသနႈေျလာနမးလႏ းမးားာႏငမမသငာ န CPRCG င၏ ယာႈေ၀ႈေရးရမလာ မမမနထ နးခမးာ ျာမနလညနခ ငးမးာတ ျာမးျာ နးာႏင ျားႈေျမာနႈေမ န ႈေရ ေသႏငး ႈေဆမ နရတာနာႏင နာ ေႈေလရမေရး၊ ယာႈေ၀ႈေရးရမလာ မမမနထ နးသနယးင၏ႈေဒေျာာခာနရဆႏငရႈေဒမနေရး၊ ‘ႈေဆတးႈောတးျာ နး ာ နည ငာမင နးျာ နး’ လႏာန မနးယနဟႏဆႏငႈေလဒညန။ ထာနႈေဒေျာာသမးဆး (၃) ခ ငးျာ နေရး၊ ႈေသမ နဒာ ႈေဒမနလညနးႈောမ နးေရး၊ ရမထ နးႈေဒမနလညနးႈောမ နးေရး၊ ာ နယးလႏ းာႈေဒမနလညနးႈောမ နးေရး၊ ‘ႈေဆတးႈောတးျာ နးာ န ည ငာမင နးျာ နး’လႏာန မနးယနရေရး၊ ႈေျခ ငးမးျာမနလညနာတ ျာမးဒသန သနျာ နးသတာန ႈေျဒရ နးႈေဆမ နရတာနရမသတ နေရး၊ ႈေ တႈေအားဒႏငေဟႏသန ာခ ငးးာတမးသ နႏ သနရမရ ငႈေမဒညနဟႏ ျႏ အာညနာႏင နျာ နးာ နျဒ နႈေလဒညန။ ထႏငေျာ န သရမးမ နာႈေအားႈေ တရျာျာ နးေရး၊ (သ ႏငးလာနႈေဆမ နႈေားာနးျာ နး) သႏငောႏငလညနး ျဒ နႈောေႈောႏင နဒညန ႔ လာန မနးယနာ နျဒနႈေလဒညန။ ၂မ၁၁ာႏာ နသတ နေရး၊ ငာၵငျာႏင န ေရး၊ အဒရငဒျာညနမျနား၌ ငႏးရမမနထ နးခမးသညန တေျပးညႈေျသမနးမးာတ ျာမးျာ နးလႏာန မနးာႏငသ နႈေဒေႈေဆမ နာ ေအာဒညန။ ဤလႏာန မနးယန မ ျမနမျာည အသတာန မာမမျဒနဒသန သနာႏင နဒညန။ သငသနာမလာႈေျသမနးမးႈော နး (၃၂) ခ ငးထင ရ ငႈေလရမ ႈေျာႏင နရ နခမးမညနးသာ ႏငးရမမနထနးခမးသတာနလညနး ရမာနႈေထတးလတမနးဒညနဟႏ ရမထ နးခမးာ ႈောမက ခာနာခဒညန။ သႈေျားညမနာႏငာခ နဒႏ းရမသတ န ႈောသနႈေျာႏ ခမးသတာန ျ ငလနသႏဓသနာႏ ခမးေရး၊ ႈောခးရတမဒာရတမ ဒမးခမးင၏ မနႈေျဒႏ းာခမာႏင ငနသညနျာ ႈေားညနျာ နေရး၊လာမဒတ ေညနးခမးာမ နမျဒ န မနသႏင နး

4လျနျမႈေျယာႈေ၀ (၂မ၁၂)ရ ႈေလ ခမာနထမးျာ နးာ န သညနျာ ျာ နးလႏာန မနးယနာငႏလႏငာနမမရား ာ ႏ (. ၇) ဒညန ႈေျာတာနသနာတာနင၏ ာငႏ နဆငႏ န ာတ နႈေရးာငႏဒာနႈေဒာ ာဒညန။ ာ ႏ (. ၇) ာႏင လျနျမႈေျဟႏ ႈေျခင းမး ာတ ျာမးထမးႈေဒမႈေျသတာနဒမထႏသနႈေားာဒညန။ ဒ မသရ ႏးင၏ထႏသနျာမနာခာန သန ၆၂/၂မ၁၃-ဓ-၂၃(ာ) ာငႏရ

သနသ နးသ နာႏင နႈေရး ာာညႈေဆမ နရတာနရမန ာႏ မနာမနးရႏ းခမးဒတ နလ နျာ နးာ န ႈေျသမနးမး ာတ ျာမး ဒညနမနဒနႈောေ ဆႏင နရမရမထ နးခမး ႈောမ နး တမမမးလညနဒႈေဘမႈောာနႈေရမနေရး၊ ႈေျာတမနႈေသမန နႈေဆးႈေရးဒ နသမနးႈောခမ နး ာႏငောခညနဒ နရႏငးမသငာမလညနးထာနႈေဆမ နးာရ ငဒညန။

ျမနမျာညနင၏ႈေျဒႏ းာခမႈေျာႈေမာတ ျာမးျာမးမမးမာ ႈေျသမနးမးာတ ျာမးမသတ န ရမာနႈေထတးမ ဆ နေသနာႏရ ငမႏင နဒညန မ လတ ဧာမနျဒ နး ႈေအာမ နးာႏင နလႏ မလညနး ရ ငႈေလဒညန။ ႈေျသမနးမး ာတ ျာမးရမသတ နျဒ နႈောော ေဒညနႈေျာမ နးလ မျဒနယနသနာႏ မေရး၊ ၂မ၁၅ာႏာ နဇတမနလသတ နး သ နဒတ နးာ ေဒညန (၆) အာငနႈေျမာန ခ ငးဒမးႈေျဒႏ းာခမာမ၀(ာအာနး)သတ န ႈေျသမနးမး (၁မ)ာႏ ေရး၊ လတျနာာရ နးလ နးႈေဒမ သမနးမး(၃)ာႏ (ႏငာနာခ ငးႈေျေရး၊ဒနႈေသမႈေျာ နျာမးႈေျ- ာမနး-၂ေရး၊ာႏ၀န-၁၂)ဒႏငေႈေလ ခမာခာ ေျာ နးျဒနဒညန။ ာမ၀ာအာနးာ ဒာနဆႏင နရမဌမမေရး၊ ဒတ ေညနးခမးမး ေရး၊ျာမနလ မနဒႏ းဒာနး ႈေျခ ငးမးျာ နဆ နာတ နာႏင ာတ နလ နးျ နဒမတမ ႈေဆမ နရတာနအာရမန လႏာနာႏင နာတ နႈေားထမးဒညန။ ဆႏငာာခာနာ ႈေျျမာမ၀င၏ ႈေျာမ နးလ မာ နဒမရာ နျဒနရမေရး၊ ႈေသမ နဒာခမးႈေသတေအာ ႈေမရဒညနေရး၊ ႈေျဒႏ းာခာတ န ာႏင နမလႏ ျာ မရ ငႈေဒညန သမးဆးာခ ငောႏငလညနး ႈေလ ခမာခာႏင နညနျဒနဒညန။ (ာမနး၁၃)။ ႈေျသမနးမးာတ ျာမးျာ နးာ န ာသနဒာနး ာမ၀ာအာနးာာရႏင နႈေျဒႏ းာခမႈောမနသႈေမျဒ နဇႏမန (. ၇)ာႏ ဒသန သနႈေဒေႈေဆမ နာတ နာႏင ဆာနလာနႈေားာနထမးဒညန။ (ျ ငေျာာ နႈောခးလာနဒတ ေျဒ ငးႈေရးဇႏမနေရး၊ ႏငာနာခ ငးႈေရးဇႏမနေရး၊ ႈေ တးျ ႈေရးာ နႈေရလႏာန မနးဇႏမနေရး၊ ာမာတျနထမးႈေဒမမျနႈေျဇႏမန (ဒႏငေဟႏသန) ခ ငးဒမးာမာတျနႈေရးမျနႈေျဇႏမနေရး၊ ‘ာားဒမနးႈေရမ နးမျနႈေရးဇႏမနေရး၊ ာနမလာနမဇႏမန ဒႏငေဟႏသန ဒသ သတ နးႈေျဇႏမနေရး၊’ မးာခာနႈေျဇႏမနေရး၊ဒ နႈေသမဇႏမနေရး၊- ာမနး-၂ေရး၊ာႏ၀န-၂၂)။ဆႏငာဇႏမနခမးႈေဒေႈေဆမ နႈေရးသတာနေရး၊ ျာညနဒာခမးာမ နမာ န ျာညနဒာဒႏငောချာည ငာမင နးရျာရမန လႏငာနာႏ ာႏင လႏာနထႏ းလႏာနမညနးႈေဒးငသနျဒ န ညတမနအာမးထမးရ ငဒညန။ (ာႏ၀နေရး၊၂၃-၂၅)။ ညနဒႏငေဆႏငႈေေရး၊ ႈောခးလာနလာမ ဒတ ေညနးခမးာ ႈေ၀ဒဆ နသတ န ညညတသန ခသဒညန ႈေျာ နဒျ ဇမသဒတေ ျဒ ငးမာႏင ယးတမႈေဒေေဆမ နာ ေႈေဒမနေရး၊ ႈေသမ နဒာလျနဒမးခမးာ န လာ မဒတ ေညနးခမးင၏ လာနရ ငႈေျဒႏ းာခမႈောေ ႈောမ နးဆႏ း ာမာတျန မ ႈေားာႏင နရညနျဒ နဒညန။ ထႏငေႈေမမာန ာရႏင နဆ န ႏငးရာ ဆႏငာ ာငမနးခမးာႏင ႏႈော နးး ာရႏင နဆ န ဇႏမနႈေဒေႈေဆမ နျာ နးယနာႏင ႈေရးဆတ ရညန။5 ျာ းဆႏငရႈေဒမနေရး၊ ဤာ ေဒႏငေဇႏမနာ န ႈေျသမနးမးခမး ာတ ျာမးျာ နးဒညနလညနးေရး၊ လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးာ န ႏငးရမမနထနးခမးာႏငာ မမးလညနရမနာာနာ ဒညန သမးဆးခမးာႏင ဒမနသးညန ခ ငးခ ငးာတ ျာမးႈေမဒညန ာ႑ခမးာႏင ဆာနလာနျဒနႈောေႈေျ ဒမျဒနဒညန။ ႏငးရဌမမဒးဒးာလညနးေရး၊ ာျာ နမရ ငဒညန သမနးမး ာတ ျာမးမနခမးျဒ နာႏငႏငရမာနႈေထတးႈေမ န ဒမနသးာႏင နညနျဒ နဒညန။ ဒႏငေႈေဒမန ာမ၀ ာအာနးာ ႈေျသမနးမး ျာမနလညနဒသန သနာႏင နာတ နာႏင ာတ နေျာ ထမးႈေလရမေရး၊ ာႏင ႏငသ နးအာာနႈေဒမဇႏမနဒသန သနာတ နျာ မလႏာန မနးယနသတ န ႈေသမ နဒာ ခမးာႏငျနသႏင န င ငလျနျမႈေျာႏင သရမးမ နလႏာနာႏင နာတ နေရညနျဒ နဒလႏငေရး၊ ဆႏငာႈေသမ နဒာခမးာာ န လာ မဒတ ေညနးသတာန ႈေျာႏ ႈေရးဆတ ျာ နးေရး၊ ဇႏမနဒသန သနျာ နးသႏငေသတ န လာနရ ငာ န မမ သနာမလ ဒျ ဇမသ ဒႏ းာခမသႏင ႔ သတာနဒသ နးာခာနလာနႈေားရမနာႏငျနသႏင နာမ နာတ နရ ငႈေမအာျာျဒနဒညန။

5ထငႏဒငႏေႈေဒမ လာထႏမးသငႏ နာ နႈေဆတးႈောတးျာ နးာ န ထညနဒတ နး ခမးသတာန လႏာနထ ႏးလႏာနမညနးညႊမနအာမးာခာနခမးဒညန ာႏလဒ ၢ မးမာနရငာၡမာ နငႏာနာခင းႈေရးဒတ ထႏသနႈေမဒညန ခင းဒမးဆ နမးမာနရငာၡမဒာလ ႏႈေရးဆငႏ နရမ ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နေရး၊ ႈေရလႏာန မနးာ န ဒနႈေသမလႏာန မနးသငႏေသတာန သမမမနျာႏာနာခ ာနျာ နးဆငႏ နရမ လနးညႊမနာခာန (၂မ၁၂)s,3B6 ာ သႏင နာ နႈေဆတးႈောတးျာ နးဆငႏ နရမႈေျာာ ာခမးာ န ာားႈော နးာမ နျာ နးာ န ႈေလခမနညဒ နာဒညန။ ာငႏ န သာမဒတ ေဒင း ရမနာ ႏႈေ တ လညနး ာငႏ န သာမင၏ ႈေလာခ နႈောမ နးခမးာငႏထ နဟာနႈေႈေဒမ လာထႏာမ နႈေဒမ ႈေျျမဒ ႏးျာ ာငမနးဆငႏ နရမ လ နးညႊမနာခာနာ နလာန တ မ ႏာန ာငႏထႏသနႈေမထမးား ျ နးမႏာနဒညန လာထႏာမ နႈေဒမ ႈေျဒ ႏးာခ ဇႏမနာတ ျာ နးသတာန လႏာနထ ႏးလႏာနမညနးညႊမနအာမးာခာနခမးအာနးႈေရးဆတ ရမာ န လႏာန မနးယနခမး ႈေရးဆတ ရမသတ န ဒ ႏးမ နညနျဒနဒညန။

ႏငးရင၏ သငသနာမလ ႏငာနာခ ငးႈေရးာမ၀ခမးရေရး၊ ာခထမးႈေားာ ေဒညနႈေျလတသနႈေျလာနခမး မေရး၊ လႏာနာႏင နာတ နသညနျ ငနာႏင နမ မာ နာသနဒာနးမးမညနးမခမးရ ငာ ေဒညန။လျနျမႈေျ သနာႏ သ နျာ နးာ နာသနဒာနးေရး၊ ယာႈေ၀လာမမမနထနးခမးာာညႈေဆမ နရတာနာ ေဒညနာငစရာနႈော နး (၂မမမ) သတ နေရး၊၈၆% မေရး၊ ႈေျာတမနႈေျာမ ာ ေဒႏငေႈေဒမ ႈေထမာနထမးခမးဒမရ ငဒညန။ ဤႈေထမာနထမးခမးာလညနး သနာႏ သ နာတ နရရမန ဒႏ းမ နာ ေဒညန။ ၆၈%ႈေဒမ ႈေထမာနထမးရ ငဒညန မသတ ခမးာႏင ေရး၊ယာႈေ၀လာမမမနထ နးခမး ာာညျဒ န သနာႏ သ နျာ နးႈေဆမ နရတာနာႏင နာ ေဒညန။ ႈေထမာနထမးာ နး ေဒာခမးင၏ ၃၅% ာႏငလညနးေရး၊ ာသနမမနး ာခ နလႏာနာႏင နဒာခမးင၏ ႈေထမာနာ ာခာနာမ န ျာမးမညနးႈေထမာနထမးခမးျဒ နေ သနာႏ သ နျာ နးာႏင ႈေဆမ နရတာနာႏင နာ ေဒညန။

ႈေျလတသနႈေျလာနာႏင လျနျမႈေျျဒန သနာႏ သ နရမန အာ ငးမးဒညနာေရး၊ ၆. ၇%ႈေဒမ ႈေလ ခမာနထမး ဒာခမးသတ န ႈေျလတသနႈေျလာန လျနျမႈေျျဒနဒႏငေ ႈေျာမ နးလ ဒညနဆ နေခမးတမာႏင ႈောခမနလႊမးရမန ာႏင နဆႏင နမာႏငဒာနႈေဒျာာႏင နဒညန ႈေထမာနထမးရ ငအာဒညန။ ဒႏငေႈေဒမန ႈေသမ နဒာလျနဒမးခမးႏ ာႏင နႈေဆမ နထမးဒညန ႈေထမာနထမးခမး မ ေရး၊ ႏငးရင၏ သရမးမ န သနသ နးခမးာ န အာ းမ န သညနသတာနေရး၊ ႈေသမ နဒာခမးင၏ ာတ နႈေရးသတာန ႈေသမ နးဆႏငရမသတ န ာႏငးျ နးာတမးရမ ျဒနလမရဒညန။

ႈေျခ ငးမးာတ ျာမး မ ေရး၊ႈေျဒႏ းာခမယနလမာ န ဒးာ လ ညနႈေျာမ နးာမလသတ နး ႈေျလ ာနထမး မသႏငော နသာ လာခ ငး ႏသႏင နးရ နးဒမးခမးာႏင ာမာတျနႈေားမသႏငော နလညနး ာခငသနဆာနႈေမႈေလရမ ေရး၊ႈေျခာနာ မျာ နႈေမထမးဒညန ႈေျသမနးမးာတ ျာမးျာ နးေရး၊ ႈေျခ ငးႈေျာမ နးလ ျာ နးသႏငေသတာန ငမနႈောေမ သ နရာနာ နျဒနဒညန။ ျားဒသနႈေျျမာမ၀ာ နေရး၊ ယာႈေ၀ာႈေဘမ နဒညန ဤလႏာနာႏင နာႏင နဆႏင နာတ န ာတ န ႈေရးခမးႈောေ ထားႈေလးထမးဒတ နဆႏငရမန လႏငာနဒညန။ ၂မ ရမ ႏ လျနာႏင နးႈေလမာန း ႈေဒေႈေဆမ နလမာ ေဒညန ရ နးလ နးာျာ နရမန လႏငာနဒညန လႏာန မနးယနသနရာနလညနး ျဒနဒညန။

(. ၇)ႈေျျမာ နာသနဒာနး ျာမးႈေရးအားငမနႈောေမ ခမး (ာ) ာဋငာာၡာမလာ နာဋငာာၡာမလလတမနႈေျျမျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေဒမနႈေဆမ န ခမး ႀာ ျာ ာခာန ခမး။

ႈေျျမာဋငာာၡာ နးရ နးဒညနေ (ဒႏငေဟႏသန) ာဋငာာၡႈေျဒရ နးျားဒညန ႈေမရမသႏင နးသတ န ႈေျျမျာ ျာစ ႈေျာမ နးလ ႈေဒေႈေဆမ နမခမးာႏင ျဒ နာႏင နဒ ခႈေဆမ နရတာနရညန။ ဒႏငေ ဒမေရး၊ ာဋငာာၡျဒနဆ ႈေ၀ဒခမး သတာနလညနးေရး၊ မမ သနသတ နႈေမ နျ နာ ေႈေဒမ မးာသနမမနးာခ န ႈေ၀ဒခမးသတ န ႈေဆမ နရတာနမ ာႏ သႏင နး ႈေျာျာ ႈေဒေႈေဆမ နာႏင နညနျဒ နဒညန။

ာဋငာာၡႈေျဒရ နးျားဒညန ႈေ၀ဒရ ငလာ မဒတ ေညနးခမးသတာန ေရး၊ႈေျျမာတ နေႈေရးခမးာ နာသနဒာနး ျာညနဒာသႏငေဒငရ ငႈေရမနာ န ျ နးာတမး မခမးာႏငႈေျဒရ နးရမနသတာန ာတခနးာခ နဒညန ျဒမနႈေျဒ ႈေရးဒမး ခမးာ ျဒမနႈေျဒႈေရးလႏာန မနးေရး၊ ာညမႈေားႈေရးလႏာန မနးခမး ႈေဆမ နရတာနႈေားျာ နးျဒ န ႈေထမာနာ ႈေားရညန။

ႈေျ ေျမ ေခမးသတာန ႈေျဒရ နးႈေဆမ နရတာနဒညန ႈေျျမာတ ႈေမာခထမးႈေရးယနခမးသတ န ႈေမရမ ႈေရႊေႈေျာမ နးရဒာခမး ေရး၊ ျာမနလညနႈေျာာခႈေမထႏင နဒာခမးာႏင ယးမးႈေားာမ နႈေရညန။ ာဋငာာၡႈေမထမးသတ န ႈေျျမျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေရးႈေဒေႈေဆမ နရမန ညနဒႏငေႈေဆမ နရတာန ညနဆႏငဒည

က ာာနာ ျဒနႈေဒညနေႈေ၀ဒခမး မေရး၊ လာနမာနာႏင နာဋငာာၡ ျဒနာတမးႈေမဒညန ႈေ၀ဒခမးာ န ျ င နးာခနးႈေရးရျာထမးႈေဒမနလညနး ဆမနောခ နဘာနာသခမးာ ဒးျာမးႏငးရာႏ ဒတ ေညနးထမးဒညန ႈေ၀ဒခမးာ နျဒ နဒညန။ လာနရ ငႈေမထႏင နလႏာနာႏင နဒာခမးာ န ျာမနလညန ႈေရမာနရ ငလမဒညန ၀ႏာၡ ဒညနခမး အာမးေရး၊ ႈေသမ နးဆႏငဒညန ႈေျျမသထာနသညနးျဒ နာႏင နဒလႏငေရး၊ မမ သနႈေျျမ ာတ ႈေမာခထမးမ ယနာ နဆမနောခ နဘာနႏငးရင၏ႈေျျမ သနာႏ သ နျာ နးသႏငေဒညနလညနး ႈေျျမာခထမး မ ထာနႈေမာႏင နဒညန။ ဤဒႏငေႈေဒမႈေျာႈေမမမနးာခ နသတ န လႏာန မနးႈေဆမ နရတာနရမသတ န ာသတရမျနရ ငာႏ မ ာဋငာာၡျဒနာတမးဆ ာ န ာဋငာာၡလတမနႈေ၀ဒခမးင၏ ႈေျျမျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေဒေႈေဆမ နရမသတ န ႈေသတေအာ ရဒညနငမနႈောေ မာခ ငဒမ ျဒ နဒညန။ ဤဒႏငေႈေဒမငမနႈောေ မခမး ရ ငႈေမႈေဒမနလညနးေရး၊ ာဋငာာၡႈေ၀ဒသတ နး ႈေမထႏင နရဒညန ႈေသမ နဒာခမး မေရး၊ အား တမႈေဒမလႏငာနာခာနာခ ငာ န ရ နဆႏင နႈေမအာရဒညန။ ႈေျျမျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ြ ေဒေႈေဆမ နမခမးဒညနေရး၊ ဤဒႏငောာညလႏငာနႈေမဒာခမးာႏင ယးသညန ႈေဆမ နရတာနရမန ရညနျဒနဒညန။ ညနဒႏငေဆႏငႈေ ေျျမဟာႈေဒမ ာမးလႏ းာႏငျနာမငာနာေရး၊ာဋငာာၡင၏ ာ နရ နးျဒနဒညနာႏငာ ျာထမးရညန။ ာဋငာာၡႈေမထမးသတ န ႈေျျမျာဒမမခမးာႏငႈေျဒရ နးရမန ႈေဆမ နရတာနျာ နးဒညနေရး၊ ာာနာ ညနျဒ န ေဒမနလညနးေရး၊ ာဋငာာၡာႏငႈေျဒရ နးရမနအာ ငးမးမးထႏသနမင၏ ဓငာ ငသနာႏင နးျဒ နႈေလဒညန။ ာဋငာာၡႈေမထမးသတ န ႈေျျမျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေဒေႈေဆမ နရမန အာ ငးမးမးထႏသနမဒညန မမ သန

ာမလသတာန ႏင၀ျနသ နာႏ ာႏ ဒတ နးႈေဒေႈေဆမ နျာ နးျဒနဒာ ေဒႏငေ မငနေဆႏ းႈေခ မန မနး ျာ နဆ န ႈေဆမ နရတာနဒ နဒညန။ ႈေသမ နဗျာနမနာႏင န င၏ “လျနလႏာနဒာဒမလျနာႏင နာတ န” ဟာႈေဒမ ယနာ ေဒႏငေ ႈေဆမ နရတာနျာ နးာ နျဒနဒညန။ ဆႏငာ ယနျဒ နေရး၊ ၁၉. ၇မ-. ၇၃ ာ နခမးသတ နး ငဒမးႏႈော နး သနဒမနးထငေရး၊ လႏာနာႏင နာတ နာႏင နမဒညန လျနျမာႏင ႈေမ နျ နတမာနာ နးာႏင နာ ေဒညန။ ာ နႈော နးခမးတမအာများႈေဒမာေရး၊ ႈေသမ နဗျာနမနဒညန ႈေျမာနဗျာနမ နင၏ဒငနးဒတ နးမာႏင ာ လႏငာနရျားေရး၊ ႈေသမ နာႏင နး လျနျမႈေျခမးင၏ ထႏသနလႏာနမဒညနေရး၊ ဗျာနမနႏငးရ ႏာနာခ ာနလႏာနာႏင နဒညန

ႏႈော နးလျနျမႈေမာနသတ န ႈေသတေအာ ႈေမရႈေဒမေရး၊ ထႏသနလႏာနမျာဒမမခမးာႏင ႈေျဒရ နးရမန ႏင၀ျနသနာႏျဒ န လမႈေလဒညန။ ဆႏ းသတ န ဗျာနမနႏငးရဒညနေရး၊ ႈေသမ နဒာလျနဒမးခမးမး ာ န(၂မ)ထင လႏာနာႏင နာတ နႈေားရမန ရညနရတျနးေရး၊ ႏႈော နးလျနျမခမးာႏင ျဒ ငဒခာနာ ေရဒညန။ ၂မ၁၄ ာႏာ နသတ နေရး၊ ာ နႈော နး (၅မ)ထင လႏာနာႏင နာတ နေျာ ျာ နးာႏင သႏငးာခ ေႈေားာ ေဒညန။ ၁၉၆မ ာ န ၁၉. ၇မ ာႏာ နခမးသတ နးေရး၊ လ န၀ာနဆမဒတ ေအားင၏ ဗျာနမ နာႏင န သတ နး ာခယနးာာနႈေဆမ နရတာနာ ေဒညနမညနးလနးဒညနေရး၊ ျမနမာႏင န သတာနလညနး ဒႏ းမ နလငနေညနျဒနႈောဒညန။ ဘျနႈေအာမ နဆႏငႈေဒမနေရး၊ ျမနမာႏင န သတ န ျာညနမျနာခ ငား၌ ာဋငာာၡခမးရ ငႈေများေရး၊ ာနာသနရာန ႈေရးယနခမးႈေအာမ န ႈောသသတရာနဆႏင နးႈေမျာ နး ဒႏငေဟႏသန ျဒ နာတမးႈေမဆ ခမးလညနးရ ငႈေမးျဒနဒညန။ ာခ ငျာ ျာ နႈေျာမ နးလြ ႈေဒေႈေဆမ နမခမးရ ငႈေမး ဆာနလာန ႈေဆမ နရတာနရမန ာခမနရ ငႈေမယနာမလသတ နးေရး၊ ာခ ငႈေဒမျာ ျာ နႈေျာမ နးလ မခမး မ မမ သနာမလသတာန ႏင၀ျနခမး ျဒနဒႏ းမ နာႏင နျာ နး (ဒႏငေဟႏသန) ဆာနလာနႈေျာမ နးလ ႈေဒေႈေဆမ နရမနသတာန ႈေျာာ ျဒ နရ ငႈေမာႏင နျာ နးသႏငော နျဒနဒညန။ မႈောာငႏ န သတ န ႈေမနမ၀ဒာာႏမနခမးာ န ဆျန ႏာ နအာမျာညနသတ နးနာတ င၏ ႈေအာမ နးရ နးျနခမးမာန ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နဒညနသနာႏာမ နျဒ နား င နးာခနးႈေရးသညနႈေဆမာနႈေမာခငမန ာ န ာဋငာာၡလတမန ာမလသတ န ာမလရ ညနအာမႈေသမ နးဆငႏာ ႈေဒမ ႈေျျမျ နးာတမး ခမးာ နဒနျဒနႈေဒမ ႈေျျမ ျ နးာတမး ခမးာငႏ ႈေျဒရ နးရမနသတာန သနဒမးဒတျနႈေဆမ နရတာနာ ာဒညန။ ထငႏႈေျျမ ာဋငာာၡခမးင၏ ႈေအာမ နးရ နးခမးသတ န လာယးႈေရႈေျာမ နးလ လမျာ နးေရး၊ ႈေျျမသမနဒငႏးျ နသာနလမျာ နးေရး၊ ႈေ၀ဒာ ခမးင၏ ႈေျျမယာႈေ၀ာ နာသနဒာနး ဒငာညမမညနးားျာ နးာ န ာငႏ န ဒမးာတ နႈေရးေရး၊ ႈေျျမလႏာန မနးခမးသတ န ရငႏးဒမးျာ လႏာနဒာခမးသငႏောမ နား ႈေတဆာနာ ျာ နးေရး၊ ာငႏ နဆငႏ န ာ န ႈေျျမ ာငႏ နးျာမး သငႏော နာသနဒာနး ျ နးာတမးျာ နးဒငႏေ ယးသညနလမအာဒညန။ ထငႏျာ မမခမးသတာန သရမးရ ႏးခမးဒညန ႈောမ နးတမ ႈေလာခ နဒ နအာမးထမးႈေဒမ ဒခမနႈေျဒႈေရးဒမးခမး ဒခမနႈေျဒျာ နးမညနးလနးာငႏ ဒ ႏးျာ ာ ား ာငႏ ငႏထငႈေရမာနႈေဒမရလမ၀နခမးထတာနႈောေလမဒညနာ နသာ လာထႏင၏ ႈေျျမလႏာနာငႏ နာတ နာ န ာသနဒာနႈေဒမ ဒသငျာ ာငႏလညနး သငႏးသာနႈော ဒညန။ ျမနမာငႏ န သတာန ႈေရ သငႈေမာငႏ န ဒညနလညနး ဒ ႏးမ နဒညနႈေမန၀ျနသနာႏျဒန

သႏျာဒတျနခမးရ ငႈေမာဒညန။ ႈေရ သငႈေမာငႏ န ဒညန ာငႏလငႏမခမးာ န သငႏ နးရ နးဒမးခမးင၏ ာာနာ လတမနးား လႊမခမး တမာႈေဒမ ာဋငာာၡခမးာငႏ ရ နဆငႏ နာ ရဒညန။ ာထယးတမ ယႈေရမာသငႏာနဒမးခမး ာၽတမနးာငႏ ာငႏလငႏမျာ ာ ား ၀ႏသငျာၻမ နသတ န ခာမန ဒင နးျာာ ဒညန။ ႈေမမာနဆ ႏးသတ န န၀ငႏမးရ မးာငႏ န ာ ၁၉. ၇မ ာ နခမး ၁၉၉မ ာ နခမးသတ နး သငႏာနာငႏာနဒငနးာငႏာနာ ာဒညန။ ႈေျာႈေမဒညန ႈေ၀ဒာ လာယးႈေရခမးဒညန ဒငဒမတမႈေျာမ နးႈေရႊဒတမးျာ နးႈေအာမ န ရ ာနႈေထတးလမား ာရ နးႈေျဒငႏေ ျာမနလမအာႈေဒမာ ျာ မမခမးာ န ရ နဆငႏ နရျာ နးျဒ နဒညန။ ႈေရ သငႈေမင၏ ႈေျျမျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေဒမနႈေဆမ နႈေရးလႏာန မနးယနဒညန ႈေမ ာငႏ နးဆ နခမးသတ နရ ငႈေမႈေဒးား ာမယးႈေဆမ နရတာနာခာနခမးဒညန ႈေ၀ဒသတ နး ႈေျျမျာ မမခမးင၏ ရ ာနႈေထတး ာ န ႈေျဒရ နးရမနရ ညနအာမႈေဒမာခငမနျာရျာ နးသငႏေႈေအာမ န ထ နဒႈေလမာန ႈောာနာ ႈော။ ႈေျျမျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေဒမနႈေဆမ နႈေရးလႏာန မနးယနသတ နး ႈေျျမ ာမနောတ ရ ႏးခမး ဒတ နလ နာ ား ႈေျျမ ခမးသတာန ႈေျျမာတ ႈေမာခထမးရမနယနခမးေရး၊ ာၽတမနးသတ နးရ င ျာမးႈေ၀ဒခမးာ န ာ နလျန ရာနျာမး ျာမနလမဒညန ဒငမနးာ နာခႈေဒမ သငႈေမလာခင းခမးမး ျာမနလညနႈေမရမာခထမးျာ နးာ န ႈေျျမ လႏာနာငႏ နာတ နျာ မမႀာ ႈေမႈေဒမ ငဒမး ႏခမးမး ယာႈေ၀ဆငႏ နရမာညမႈေားျာ နး သငႏောမ နာ ာဒညန။

သငႈေမာငႏ န င၏ ာဋငာာၡလတမနႈေျျမျာ မမခမးာငႏႈေျဒရ နးရမန ရညနရတျနဒညန ာမ၀ခမးဒညနလညနး ျမနမာငႏ န သတာန ႈေလလမသႏျာဒတျန ျဒ နာငႏ နာဒညန။

(ခ ) ဒာန၀ရျန မန

ႀာ ျာ ာခာန

ျာမးႈေဒမ မရ ာငႏ န ခမးရ င ႈေျျမ ာမနောတ ာ နာသနဒာနး သႏင နးႈေ၀ဒႀားေရး၊ ျာညနမျန သငႏေင၏ ာငႏျနမးျာ ာ ႏခမးာငႏ မ ာမမျဒနထညနဒတ နးယနးမးရမနေရး၊ ႏာနာခ ာန ာ န လႏာနာငႏ နာတ နခမးာ န ာသနဒာနး မဂမ ာတ ႈေမရမသတ န ႈေျျမာငႏ နးဒာနာတ နးျဒနဒ ႏးျာ ရမန

ျမနမာငႏ န ဒညန ႏာနာခ ာန ာ ႏ ာငႏ ႈေျာမ နးလ ႈေမား ာငႏ န ႈေသမနဆ နာနာသနရာန ရမန ဒႈေဘမ

သာညာခာနသတာန လငႏာနႈေလခမႀာင းာနး ခမး ႈေဆမ နရတာနႈေမဒညနာ နည လမညနမမ သနသတ န ဒာန၀ရျန ျာညနႈေထမ န ႏာငႏ န ာ ႏ သ နခင းခင းဒငႏေ ယးသညနလမညနျဒနဒညန။ ထငႏေသာ ဒာန၀ရျနမ၀င၏ ာႏ ၦမသ နာႏႈေမျဒ န ႈေျျမာမ၀ာငႏ ဒငဒမထ နရ မးႈေဒမသနႈေထမ န သနႈေမရမ ႈေသတေႀာ ရ နဆငႏ နရညနျဒနဒညန။ ႈေးာႏၦမ ျန ခမး ႈေမျဒ နႈေသတေႀာ ရညန မ ခင းဒမးလႊသနႈေသမန/ျာညနဒာေလႊသနႈေသမနာ ဒငႏော န သငႏ နးႈေ၀ဒႀားေရး၊ ျာညနမျန ဆ နလႊသနႈေသမနခမး ႈေျျမဒငနးျာ ႈောမနသခမး ဒတ ာငႏ နညနႈေလမေရး၊ ဧရမမသသငႏ နးာ ဒငႏ ာခင ႈေဒမ သငႏ နးႈေ၀ဒႀားေရး၊ ျာညနမျနခမးသတ န ႈေျျမျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေဒမနႈေဆမ နႈေရးာ နာသနဒာနး ဘျနႈေအာမ န ာငႏ ငႏသာနအာတဒာ ဒငႏေ ရ ငႈေမာဒမညနးေရး၊ ာာခ နျာညနမျနသတ န ႈောငႏ နငႏေရး၊ သမဒၤမရသႏင နးသတ န ာရ နခင းဒမး ညနးရ ႏးသငႏော ဒငႏေ လာနမာနာငႏ နသငႏ နးရ နးဒမးခမး ထငမနးာခ ာနထမးႈေဒမ ႈေမရမႈေ၀ဒခမး သတ န ႈေျျမ ာမ၀ခမးာ န ႈေျျမျာ ျာ နႈေျာမ နးလ ႈေဒမနႈေဆမ နႈေရးသငႏဒညန ညနာ ဒငႏေျဒ နလမညနမညနး ဒညနသငႏေ ျဒ နာဒညန။ မရ ာငႏ န ႈေသမနခမးခမးသတ န ငႏးရခမးဒညန ဒာန၀ရျနမ၀ာ န ႈေျျမာမ၀သငႏေင၏ ဆငႏာ ႈေးာႏၦမခမးာငႏ ႈေသတေႀာ ာ ရား ႈေမ နျ န ဆ နခမး မ သာညာ ႈော။ ဒမဓာ ႈေမျဒ န ငာၵငျာငႏ န သတ န ေျမႏ စ႔ပတသကသက၍ ျပညနနအအစအ းရမ းက ကစတြနသည။ သ႔ေသ ဗဟအ းရးရ၏ လႊမးမးမႈမ းလညး အခ ႔ေနရ တြစ ရ ျပနသည။ ဥပမ - အမ းသမ းမ းးရ၏ ေျမန အခြစအေရးအတြက အေရးၾက းသည အက အကြနေပးမႈမ းမ ပးတြြအမညေပ ကပစအစခြစျဖ ျပ း၊ ႏစစေတ အအစမ၀ မ၀ါဒ ျဖ သည အမ းသမ းမ းးရ၏ လပပစခြစအပႏ စးေရး မ၀ မ၀ါဒတြစ အရစးခသည။ ေျမန မြ႔မ းအတြက ေျမန ခြြေ၀ခထ းျခစး ကြ႔သ႔ေသ အေျခခမ၀ မ၀ါဒမ းမ မ အ းရးရ၏ က ၥသ ျဖ သည။

ငာၵငျာငႏ န သတ န ႈေျာာ ယာႈေ၀ဒညန သရမးရ နႈေရးမျနာျန (၃)ာႏျဒန ယာႈေ၀ျာ ာတ နမဂမာငႏ ာငႏ နးျာမးႈေားာနထမးဒညန မ (၁) ျာညနႈေထမ နႏငႏးရ ႏာနာခ ာနႈေဒမမျနာျန (၂) ျာညနမျန ငႏးရခမး ႏာနာခ ာနရမနထမးရ ငႈေဒမမျနာျန (၃) ျာညနႈေထမ န ႏ ငႏးရာ န ျာညနမျန ငႏးရခမး သ နာင နသညနး ယာႈေ၀ျာ ာငႏ နႈေဒမမျနာျန ဟားျဒနဒညန။ ႈေျျမာမ ၀မ းသည ႈေျာာ ယာႈေ၀အရ ျပညနနက ၥ ရပမ းသ ျဖ သက၍ ျာညနမျနဆ န ငႏးရခမးဒညန ႈေျျမဆငႏ နရမယာႈေ၀ာငႏ ာတ နျာ ရမန မဂမရ ငဒညန။ ျာညနႈေထမ န ႏလႊသနႈေသမနဒညန ာငႏ န ႈေသမနဆ နာခင းးာတမးသတာန ယာႈေ၀ျာဌမမနးဒညန ာခင ေႈေဒမ ႈေျာႈေမခမးသတ နဒမ လႊသနႈေသမနင၏ ဒ ႏးာ ႏ ာ နာ ႏ ႈေထမာနာ ျဒ န ႈေျျမယာႈေ၀ခမးာငႏ ာတ နျာ ာငႏ နဒညန။

န၀ငႏမးရ မးာငႏ န သတ နလညနး သငႏ နးရ နးဒမးျာညနမျနခမးသတ န သာညႈေဒမ ဒာန၀ရျနမ န ာ ႏ ခမးရ ငား ႈေျျမာမ၀ာ နာသနဒာနး သာညႈေဒမာ ႏ ခမးာ န ာတ ျာမးႈေဒမမညနးလနးခမး ဒ ႏးျာ ရမ မာမမျာ ဒတျန

ဒမဓာဒ ႏးာႏရ ငဒညန။ ၁၉၉မ ာ နခမးသတ န ဆာဟမသငႏႏာနာခ ာနႈေမရမ ႏာနာခ ာန ာ ႏ ႈေျာမ နးလ ာမ ထ နရ မးႈေဒမ ဒာန၀ရျန ဒတ ေညနး ခမးာငႏ သညနႈေဆမာနာ ား ႈေရ သငႈေမေရး၊ မးာချနာ န ာာာမ ျာညနမျနခမးဒငႏေ ႈေျျမာ န ရ နးျ နခမးထငမနးာခ ာနာတ နာငႏ ာတ ႈေမႈေားာ ဒညန။ ဆာဟမသငႏင၏ မဂမရ နဆမနႈေဒမႏာနာခ ာနႈေရးမန ႈေျာမ နးလ ရမသတ န သႈေမလာခင းခမး မးာချနလာခင းခမးာ န ာာာမသငႏေင၏ ခင းခင းႈေဒမဒငမးခမးာ န လတသနလာနႈေရးာငႏ ႈေသမ နးဆငႏာ ဒညန။ ဗဟငႏငႏးရဒညန ာမယးႈေမာ န ျ နးႈေသမ နးဆငႏ ခမးာငႏႈေျဒရ နးရမနာ န ျာမးႈေဒမ သငႏ နးရ နးဒမးခမးသတာနာ ႈေျဘာျခရ ႈေ ခမနား ဒာန၀ရျနမ နဒငႏေဒတမးရမန မညနးလ နးာငႏ ာ နးလ နးာ ဒညန။ ဒငႏေႈေဒမနထငႏသငႏ နးရ နးဒမးဒ ႏးခင းဒညန ာငႏျနာငႏ နလတသနလာနာတ နသတာန ာငႏငႏဒငမးႈေား လမဒျဒ န ငႏးရဒညနျာညနမျနဒးဒးသတာန သ းျခ း မမ၀ခမးာငႏ ာခ သနာ ရဒညန။

ႈေရ သငႈေမာငႏ လာထႏဆာၵာ ျာား န၀ငႏမးရ မးာငႏ န လ ႏးမာတ ျာမးႈေားာ ား ာငႏျနာငႏ န ႏာန ာခ ာနာတ နရာငႏ န ျဒ နလမာမ မဂမာငႏ နခမး ာငႏျနာငႏ နႈေျျမာမ၀ခမးာ န ယာႈေ၀ခမးာခ သနဒညန။

မးာချနျာညနမျနဒညန ထားာငႏျနာငႏ နႏာနာခ ာနာတ နာငႏ ၂မမ၁ ာႏာ နာရရ ငာ ႈေဒမနလညနး မးာချနလတသနႈေျမာနႈေရးလ ာနရ မး ာ န လာနမာနာငႏ နာဋငာာၡခမး ဆာနလာနျဒနာတမးာမ ျာညနမလတသနလာနႈေရးသတာန ဆာနလာနဒငမးႈေားာ ဒညန။ ထငႏေႈေမမာန ၂မမ၄ ာႏာ န သတ န ဆာမမလ င နးရငႏာနာသန ာငႏာ ာ ရား ာငႏျနာငႏ နႏာနာခ ာနႈေရးလႏာန မနးယနဒညန ရာနသမနော ဒညန။ ၂မမ၆ ာႏာ နသတ န ၂မမ၁ ာႏာ န ထားာငႏျနာငႏ နႏာနာခ ာနာတ န ယာႈေ၀ာငႏမးထႏငးႈေဒမ ‘မးာချနႏာနာခ ာန ယာႈေ၀’ ာငႏ ျာဌမမနးာ ား လႏာနာငႏ နာတ နခမးာငႏ ထာန သငႏးျ နႈေားာ က ခင းဒမးႈေျျမႈေ ခ နင၏ လႏာနာငႏ နာတ နမဂမာငႏ ျာညနမျနာ န ာရငႏ နခမးဒငႏောတ ႈေမာခ နဒ ႏးႈေရမန ာႈေဘမ နသ နရာနာခ သနာ ဒညန။ မးာချနာ ဒငႏော န ာာာမျာညနမျနသတ နလညနး ၂မမ၁ ာႏာ န ထားာငႏျနာငႏ နႏာနာခ ာနာတ န ယာႈေ၀ရ

ႈေျျမဆငႏ နရမလႏာနာငႏ နာတ နခမးာမ န လႏာနာငႏ နာတ နခမးာတ ႈေမရရ ငာ ဒညန။ ာာာမင၏ ထားာငႏျနာငႏ န ႏာနာခ ာနာတ န ရ န၀ငႏမးရ မးႏငးရဒညန ျာညန ႏႈေဒမ လတသနလာနတမႏာနာခ ာနာတ န ႈေားထမးား ျာ နာ သငႏ နးရ နးဒမး လာခင းခမးာ န ႈော နးာနရမန ႀာင းမးဒညနႈေျာႈေမ လငႏနာနႈေလခမဒညနမညနးလနးဒငႏေ ႈေျာမ နးလ လမဒညနာငႏ ႈေသတရဒညန။ ၂မမ၁ ာႏာ န ယာႈေ၀ရ ာာာမဒညန ဒဘမမရ နးျနခမးာ န ႈေျျမသငႏောငႏ ာငႏ ငႏ လတသနလာန တမႏာနာခ ာနာတ နာမ န ဓငာ ာခႈေဒမာငစခမးသတ န လတမနျာညန ႏႈေဒမ ႈေ၀ဒႏာနာခ ာနာတ န မဂမာငႏရရ ငာ ဒညန။

(ဂ) လႏာနာႏင နာတ နမဂမ ာတ ႈေမဒႏ း တ ျာ နး ႀာ ျာ ာခာန

ႈေ၀ဒရ ငႈေျျမႏာနာခ ာနာတ နျာသတျမးခမးာငႏ မးျဒညနရမနာ န ႈေ၀ဒာ လာထႏမး ႈေျျမဆငႏ နရမ မရတာနမသ နးခမးေရး၊ ႈေျာ ႏခမးရရ ငႈေား ႈေျျမျ နးာတမး ႈေျဒရ နးဒညန လႏာန မနးယနခမးမး ာငႏ ငႏထငႈေရမာနႈေမ နႈေဆမ နရတာနရမနေရး၊ ႈေ၀ဒာ ခမးင၏ ာငႏ နဆငႏ န ာ န ေျမသမနးမး ာတ ျာမး ျာ နးဆငႏ နရမအသအေပၚ အေျချပ ရန၊ တ ၀နနတ ၀နခမႈ၊ ပြစလစးျမစသ မႈႏ စ ျပညသသ႔ ဒငာညမေပးမႈတ႔ာငႏ ာငႏ ငႏႈောမ နးတမနႈေရမန။

ႈေျျမ ာမနာတ ႈေရးာ န မညနးလနးခမးာခ သနျာ နးဆငႏ နရမ လႏာန မနးာခင ာငႏ ဗဟငႏာခ ာနာငႏ န ႈေ၀ဒ ငႏးရဒငႏေျဒနႈေ ဗဟငႏ ငႏးရင၏ဌမမာတ ခမးဒငႏေျဒ နႈေ ႈေလ ခမာခႈေားျာ နးဒညနေရး၊ ႈေျျမ ာမနောတ မနင၏ တနးရညနာ န

ထငႈေရမာန ာငႏ သငႏးသာနႈေား လႏာနာတာန ျနႈေသမ နဒာခမးာ န လႏာန မနးခမးာငႏ ာငႏငႏမးာာနလမႈောမ ႈေျျမ ာမနောတ မနမး ဒမမနလာသ နႈေျမာနႈေမာ န ာငႏငႏထငာနလတျနညနျဒနာဒညန။ ျမနမာငႏ န သတ န ႈေအားသႏင နာ နႈေျမရ နးရမရ ငခမးႈေမာ န ဒမမနလျနျမႈေျ သနာ ႏသ နျာ နးသတာန လႏာနာငႏ နာတ နမဂမာ န ာငႏျနာငႏ နဆ ႏးျဒသနာတ နရ ငႈေဒမနလညနး ႈေျလတသနႈေျရႏင နးမးႈေျာမ နးလ ျာ နး ဒငႏေဟႏသန ဒနႈေသမႈေျမး ႈေျာမ နးလ ျာ နး ဒငႏေဟႏသန ႈေျဒငနးျာ နးာငစသ နရာနမးာမနောတာနျာ နးာ ဒငႏေ ာငႏ ငႏရ ာနႈေထတးႈေဒမ ာငစခမး သတာနာ ႈေ၀ဒမဂမာငႏ နခမးဒညန ဗဟငႏာခ ာနာငႏ န ာငႏရ ငႈေဒမ ထာနဒငႏေရညနညႊမနးအာာဒညန။ ထငႏဒငႏေရ ာနႈေထတးႈေဒမာငစခမးဒညန လျနျမႈေျ သနာ ႏ သ နျာ နးာ နျ ယနလ ခ န ခမးႈေဒမမးျဒ န သငႏ နးႈေ၀ဒ ႀား/ ျာညနမျနဆ န ဒငႏေဟႏသန ဗဟငႏဆ န မဂမာငႏ နခမးာ န ဆာနာနႈေဆမ နရတာနရမန လငႏာနႈေလ ရ ငာဒညန။ မမသငဒတ ေ ာ န CPRCG င၏ ယာႈေ၀လာ မမမနထ နးခမးင၏ ႈေသတေႀာ ရ ျာ နာသညနးာ လျနျမႈေျျဒ န ခင းမးာတ ထမးားႈေဒမ ႈေျခမးသတာန လျနျမႈေျ သနာ ႏသ နျာ နးျာ လႏာနလခ န ႈေ၀ဒ ဆငႏ နရမ ဆ ႏးျဒသနာဒညန။ ညနဒငႏေဆငႏႈေေရး၊ ဒ နႈေသမႈေျသတ န ာမ နျာ နးာ ေဒႏငေႈေဒမ ခမး တမႈေဒမျာမး ာငစခမးသတာန သႏင နးႈေ၀ဒအား/ျာညနမျနာ န ဗဟႏငဒႏငေ ရညနညႊမနးမခမးရ ငရမေရး၊ ႈေျဒရ နးႈေားရမန မန ႈေသမ နးဆငႏလငႏဒာ ႈေသမ နဒာလျနဒမးခမးႈေမာ နာ ာငႏငႏာာနာ ႈေမဆ ာ န ျဒနာဒညန။ (ာ ႏ (၆) ာငႏအာညနာ)

ာ ႏ (၆) ဆ နျ နမဂမာငႏ နခမး ႈေျဒရ နးႈေားရမနလငႏာနႈေဒမ ခမးရမာငႏ နာ မနး

(မမသငဒတ ေ ၂မ၁၅) ာင စရာနခမး တမသတာန ဆ နျ နမဂမာငႏ နခမးာငႏ ရငႏႈေဒႈေလးမး ရမထမးရမန မ ႈေဒာခမလ ဒညန။ (ဆငႏလငႏဒညန မႈေမာနႈေျာဆ နင၏ဆ ႏးျဒသနာခာနသတာန အနာ သညအခ ၊ ာမ၀ခမးာ န လႏာနထ ႏး လႏာနမညနးခမးဒညန ႈေမာနႈေျာဆ နတြစ မဂမာငႏ နခမးႈေမာ န ညနးျာမးထမးႈေဒမႏာန ႏခမးာငႏ ာတ ျာမး ဆာနဆ ျဒနႈေရမန ာမာတျနႈေားထမးဒညနႈေမအထ းျဒနဒညန)။ သနာႏာငႏ ထာနမဂမာငႏ နဒငႏေ လႊ ာနဒညနာသငႏ နးသတ န ာငႏးာတ နလ နးျ နဒမ မညနးလမျာ နးေရး၊ ႈေသတထငရမနာငႏ ငႏာာနာ လမျာ နးာ န ႈေမာနႈေျာ ႈေ၀ဒႈေျာႈေမာငႏ မမးလညနာငႏ န ာငႏ ငႏမညနးလမျာ နးသငႏောငႏႀာ ရဒညန။ ဒမဓာႈေမျဒ န ငာၵငန

ႏငႏ န သတ န ႈောခးရတမဘ ႏႈေျခမးာငႏ ရတမဒမးခမး ဒ ႏးျာ အာႈေဒမနလညနး ငႏးရင၏ႈေျမရ နး သနသနးခမးသတ န ာ “ႈေျရႏင နး” ျဒန သနဒမးထမး ာငႏ အာမာဂႀာ ႈေသတေရဒညန။ ျ နးာတမး ျဒနာတမးႈေဒမာ ႈေ၀ဒမဂမ ာငႏ နခမးဒညန ာခ နးျဒနႈောခးရတမာငႏျ နဒားႈေဒမ ဆ နျ နရမရ ငႀား ခမးထာနာငႏး လာနရ ငလႏာနာငႏ နႈေမ ဒာခမးာငႏဒသန သနႈေားရမန ာငႏးႈောမ နးတမနႈေဒမႈေျာႈေမ သတ နရ ငဒညန။ ငႏးရႈေမာ န ာခင ႈေဒမလႏာန မနးသမမမနခမးာငႏ ႈေ၀ဒဆ နဒတ ေညနးခမးဒငႏေ ဗဟငႏထငမနးာခ ာန ႈေလခ မာခား ာနာ နးႈေဒမနလညနး ဘာနလငႏာနာ ဆ ႏးျဒသန ေရး၊ ာတ နလ နးျ နဒမ ေရး၊ ာ ာငႏး ာ န ႈေ၀ဒဆ န ဆ ႏးျဒသနာခာနာခ သနဒာခမးႈောေသမမမနျာ ာငႏထငမနးဒင နးထမးျာ နး ာ ဒငႏေႈေဒမ သဒသနသညနးႈေဒမ လႏာန မနးယန ခမးာငႏ ဒမနသးျာ နးျဒ န ဗဟငႏ ငႏးရင၏ ဆ နဒညန ျႏသသတငာခာခာခမနႈေမႈေဒးဒညန။ ဒမဓာ ႈေမာ န ငာၵငျာငႏ န ေရး၊ ႈေမမာနဘ ၤလမးျာညနမျနသတ န ႈေ၀ဒမဂမာငႏ နခမးဒညန ဗဟငႏထငမနးာခ ာန ႈေလ ခမာခ ထမးႈေဒမ ႈေျျမာတ ႈေမ ယနား၌ လာနထာနထမးႈေဒမခင းဒးခမးမး ာခင းာ မးာတ နရရ ငာငႏ န ညနမရ နး ဒျနထႏသနထမးား လင နာတ ျာမးဘာနလငႏာနာ ရမ ာငႏ န ႈေသမနဆ နမဂမာငႏ နခမးဒညန ထငႏ မးာငႏ ျာ နဆ နရမန ႈေဆမ နရတာနာ ရဒညန။ သရႏသနာငႏ န သတ န ႈေျျမႈောေထမးရ ငဒညန ာမ၀ခမးာငႏ ဗဟငႏ ျ နမး တမထငမနးာခ ာနထမးဒညန။ ဒငႏေႈေဒမနလညနး ျာညနမျနဆငႏ နရမငႏးရခမးဒညန ႈေျဒငနးျာရမနာတ နျာ ျာ နးေရး၊ ာဋငာာၡျဒ န ဟႏသနာ ဗဟငႏ ယာႈေ၀ခမးရ ႈေျျမဒငနးျာျာ နးသတ န ႈေျျမႈေလခမနႈေအားသတာန သငာခႈေဒမ ာ မနးခမး ဒသန သန ႈေားျာ နး ာ န ဗဟငႏယာႈေ၀ခမးရ ျဒ နာတမးႈေဒမဆာာာ ခမးာငႏ ႈေမ နအာညနျာ နးာ န သညနသနႈေားျာ နးသငႏော ဒငႏေႈေဒမ ႈေျျမ ာမနောတ ာငစခမးာငႏ ာခ ာနာငႏ န ထမးဒညန။ ဒမဓာႈေမျဒ န ဗဟငႏယာႈေ၀သတ န ႈေျငသနာငႏ နးသနာႏင၏ ာ နယနငႏာနာခင းႈေရး ထႏသနလႏာန င၏ ဆ (၃မ) ထာနာငႏႈေဒမ ႈေျျမႈေလခမနႈေအားႈေားရညနဟႏ ျာဌမမနး ထမးဒညန။ ထငႏာခာနရ ျာညနမျနခမးဒညန ႈေားႈေလခမနရညန ဆာ မနးာငႏ ဆ ႏးျဒသနႈေားရညနျဒနရမ ႈေျျမႈေလခမနႈေအားသတာန ႈေ၀ဒဆငႏ နရမ သမမမနရ ငညနျဒနႈေဒမနလညနး သငႏ နးျာညနသတ နး ႈေျျမ ႈေလခမနႈေအားာ မနးဒညန ာတ ျာမးာငႏ နဒညန။ ဒမဓာႈေမာ န ဗဟငႏယာႈေ၀ဒညန ဒငနးျာႈေဒမ ႈေျျမႈောေသတ န သညနရ ငႈေမႈေဒမ ဒးာ ခမးသတာန ႈေျျမႈေလခမနႈေအား ာ မနးာငႏဆ ႏးျဒသနရမန ျာညနမျနဒးဒးဒငႏေ လတသနလာနတမ ာငႏျနမးျာ ရမန မဂမလႊ ာနထမးာဒညန။

Anderson, Kristen Ewers. 2011. “Communal Tenure and the Governance of Common Property

Resources in Asia: Lessons from Experiences in Selected Countries.” Land Tenure Working Paper 20. Food and Agriculture Organization of the United Nations.

Bertrand, Jacques. 2007. “Indonesia’s quasi-federalist approach: Accommodation amid strong

integrationist tendencies.” International Journal of Constitutional Law 5: 576-607. Cheong Poh Kwan and Lau Xin Yi. 2015. “Indonesia’s ONE MAP crucial for conflict-free

development.” The Nation, June 12. Global Witness. 2014. What Future for the Rubber Industry in Myanmar? London: Global

Witness. Fitzpatrick, Daniel. 2002. “Land in post-conflict circumstances: some lessons from East Timor.”

New Issues in Refugee Research Working Paper No. 58. United Nations High Commissioner for Refugees.

Knight, Rachael, and Laura Goodwin. 2014. “Comments on Myanmar National Land Use Policy

(Draft): A Memorandum to Government of Myanmar, Land Use Allocation and Scrutinizing Committee.” Yangon: Namati. http://namati.org/wp-content/uploads/2015/01/Namati-Memo-on-Myanmar-National-Land-Use-Policy.pdf.

Lipton, Michael. 2009. Land Reform in Developing Countries: Property Rights and Property

Wrongs. New York: Routledge. Lipton, Michael. 1977. Why Poor People Stay Poor: Urban Bias in Development. Cambridge:

Harvard University Press. Mark, SiuSue, with Aung Kyaw Thein. 2015. “Are the Odds Stacked Against Them? Challenges

and Opportunities to Secure Land Claims by Smallholder Farmers in Myanmar.” Paper presented at the World Bank Conference on Land and Poverty, Washington, DC, March 23-27.

May, Bernhard. 2008. “The Law on the Governing of Aceh: The Way Forward or the Source of

Conflicts?” Accord 20: 42-45. Meinzen-Dick, Ruth, Monica D Gregorio, and Stephan Dohrn. 2008. “Decentralization, Pro-

poor Land Policies, and Democratic Governance.” Collective Action and Property Rights Working Paper No. 80. International Food Policy Research Institute.

Orissa Diary. 2011. “Orissa Government to follow uniform land classification.” July 11.

http://www.orissadiary.com/CurrentNews.asp?id=27821. Prosterman, Roy L. 2013. “Enhancing Poor Rural Women’s Land Rights in the Developing

World.” Journal of International Affairs 67: 147-64.

Prosterman, Roy L., Robert Mitchell, and Tim Hanstad, eds. 2009. One Billion Rising: Law, Land and the Alleviation of Global Poverty. Leiden: Leiden University Press.

Prosterman, Roy L., and Jeffery M. Riedinger. 1987. Land Reform and Democratic

Development. Baltimore: The Johns Hopkins University Press. Prosterman, Roy L., Mary N. Temple, and Tim Hanstad, eds. 1990. Agrarian Reform and

Grassroots Development: Ten Case Studies. Boulder: Lynne Rienner. Ravidran, Shruti. 2015. “Indian land bill: ‘We’re losing not just land, but a whole generation of

farmers.” The Guardian, May 12. Samsudin, Salfarina, Jasmine Lay-Cheng Lim, and William McCluskey. 2014. “Decentralisation

and Good Governance in Land Administration Systems.” Paper presented at International Federation of Surveyors (FIG) Congress, Engaging the Challenges – Enhancing the Relevance, Kuala Lumpur, June 16-21.

Stein, Danielle, and Bert Suykens. 2014. “Land Disputes and Settlement Mechanisms in Nepal’s

Terai.” Justice and Security Research Programme Paper 12a. Justice and Security Research Programme and The Asia Foundation.

Studwell, Joe. 2013. How Asia Works: Success and Failure in the World’s Most Dynamic

Region. London: Profile Books Limited. United Nations Human Settlement Programme (UN Habitat), University of Twente, and Global

Land Tool Network. 2012. Designing a Land Records System for the Poor: Secure Land and Property Rights for All. Report 2/2012. Nairobi: UN Habitat.

Williamson, Ian P. 2000. “Best Practices for Land Administration Systems in Developing

Countries. Paper presented at International Conference on Land Policy Reform, Jakarta, July 25-27.