ocena funkcjonowania poradni internetowej … · fundacja praesterno raport ewaluacyjny 5 odsetki...
TRANSCRIPT
Fundacja Praesterno działająca w zakresie zapobiegania wykluczeniu społecznemu
ul. Widok 22/30, 00-023 Warszawa tel. (022) 621 27 98, mail [email protected]
www.narkomania.org.pl, www.praesterno.pl
OCENA FUNKCJONOWANIA PORADNI INTERNETOWEJ WWW.NARKOMANIA.ORG.PL
Raport ewaluacyjny
Tomasz Kowalewicz © Fundacja Praesterno
Warszawa, grudzień 2017 r.
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
2
Spis treści
strona
PODSUMOWANIE ................................................................................................................................ 4
WIZYTY NA STRONACH SERWISU WWW.NARKOMANIA.ORG.PL W 2017 ............................................ 6
PORADNICTWO ON-LINE W SERWISIE WWW.NARKOMANIA.ORG.PL .................................................. 8
PŁED KORESPONDENTÓW ............................................................................................................................ 10 WIEK KORESPONDENTÓW PORADNI .............................................................................................................. 10 WIELKOŚD MIEJSCOWOŚCI ZAMIESZKANIA KORESPONDENTÓW PORADNI ............................................................... 11 ODSETKI KLIENTÓW PORADNI WG WOJEWÓDZTW ............................................................................................ 11 STRUKTURA KLIENTÓW PORADNI WG WOJEWÓDZTW A STRUKTURA POPULACJI WG WOJEWÓDZTW ............................ 13 O KOGO PYTALI KLIENCI PORADNI .................................................................................................................. 14 TYP ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH SPRAWIAJĄCYCH PROBLEMY ......................................................................... 15 CZATY Z EKSPERTEM ................................................................................................................................... 16
BADANIA KLIENTÓW PORADNI .......................................................................................................... 17
KONSTRUKCJA PRÓBY BADAWCZEJ ................................................................................................................. 17 STRUKTURA RESPONDENTÓW UCZESTNICZĄCYCH W BADANIU ANKIETOWYM .......................................................... 18
Adresat zapytania ............................................................................................................................. 18 Płed ................................................................................................................................................... 19 Wiek .................................................................................................................................................. 19 Udziały mieszkaoców poszczególnych typów miejscowości ............................................................. 20 Wykształcenie ................................................................................................................................... 20
CHARAKTERYSTYKA PYTAO KIEROWANYCH DO PORADNI ................................................................. 21
Czas zadania pytania ........................................................................................................................ 21 Ilośd zadanych pytao ........................................................................................................................ 22 Tematyka pytao ................................................................................................................................ 22
WCZEŚNIEJSZE DOŚWIADCZENIA RESPONDENTÓW ZE SPECJALISTAMI ZAJMUJĄCYM SIĘ PROBLEMATYKĄ UZALEŻNIEO ............................................................................................................ 23
KONTYNUACJA KORZYSTANIA ZE SPECJALISTYCZNEJ POMOCY PO DOŚWIADCZENIACH ZE SPECJALISTAMI PORADNI ON-LINE..................................................................................................... 24
OCENA PRZYDATNOŚCI PORAD .......................................................................................................... 25
SKUTECZNOŚD PORAD ....................................................................................................................... 27
MOCNE I SŁABE STRONY PORADNI – ODPOWIEDZI NA PYTANIA OTWARTE ...................................... 28
Zalety poradni on-line ....................................................................................................................... 28 Wady poradni on-line ....................................................................................................................... 29
KORZYSTANIE Z MATERIAŁÓW PREZENTOWANYCH NA STRONACH PORADNI INTERNETOWEJ ......... 31
OCENA MATERIAŁÓW PREZENTOWANYCH NA INTERNETOWYCH STRONACH PORADNI ................... 32
SPIS WYKRESÓW ................................................................................................................................ 33
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
3
Pierwsza część raport zawiera dane statystyczne dotyczące ilości wejść na strony serwisu
www.narkomania.org.pl w 2017 roku oraz dane na temat korespondentów piszących do
ekspertów poradni on-line w 2017 roku.
Część druga relacjonuje wyniki przeprowadzonego programu badawczego, którego celem było
uzyskanie opinii klientów internetowej poradni działającej w serwisie www.narkomania.org.pl
na temat użyteczności uzyskiwanych przez nich odpowiedzi na pytania kierowane do
ekspertów. W pytaniach otwartych respondenci mieli możliwość wskazania mocnych i słabych
stron poradni. Zbierano także opinie na temat materiałów edukacyjno-informacyjnych
prezentowanych w serwisie www.narkomania.org.pl.
W badaniach wykorzystano ankietę ewaluacyjną umieszczoną na stronie
profitest.pl/s/13728/ocenaporadni.
W badaniach - wykonanych w grudniu 2017 roku - wzięły udział 72 osób, które w 2017 roku
skierowały pytanie do poradni on-line.
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
4
Podsumowanie
W 2017 roku zarejestrowano niemal 565 tysięcy wizyt na stronach serwisu
www.narkomania.org.pl.
W prowadzonej przez poradnię internetową dokumentacji jest zarejestrowanych 1018
odpowiedzi mailowych na zapytania internautów kierowane do ekspertów poradni. Najczęściej
internauci kierowali pytania do psychologa, który w 2017 roku udzielił 497 porad. Lekarz w
tym okresie udzielił 255 porad, prawnik 266 porad.
Dwie trzecie osób zadających pytania ekspertom poradni to kobiety, jedna trzecia –
mężczyźni.
Najczęściej pytania zadawali respondenci powyżej 34 r.ż. (44%), następnie w wielu 25-34 lata
(31%), rzadziej osoby w wieku 20-24 lata (15%), najrzadziej osoby najmłodsze – do 19 r.ż.
(6%).
W porównaniu z udziałami mieszkańców poszczególnych wielkości miejscowości w populacji
generalnej, wśród klientów poradni niedoreprezentowani są mieszkańcy wsi, a wyraźnie
nadreprezentowani mieszkańcy największych miast. Ta struktura korespondentów poradni
wydaje się być konsekwencją dwóch faktów: po pierwsze uzależnienie od środków
odurzających jest problemem miejskim, rzadziej występującym wśród mieszkańców wsi, po
drugie dostęp do Internetu jest funkcją wielkości miejscowości (najniższy jest na wsi).
Udziały mieszkańców poszczególnych województw w grupie klientów poradni są podobne do
udziałów mieszkańców poszczególnych województw w populacji generalnej. Najliczniej
reprezentowani są mieszkańcy Mazowsza (18%) oraz woj. dolnośląskiego (12%). W dalszej
kolejności pytania zadawali mieszkańcy województw: śląskiego i małopolskiego (po 9.
Około 7% korespondentów poradni stanowią Polacy zamieszkali za granicą.
Klienci poradni najczęściej (31%) zadawali pytania dotyczące ich osobistych kłopotów ze
środkami psychoaktywnymi. Drugą najliczniejszą kategorię stanowili rodzice (25%), zadający
pytania związane z kłopotami z ich dziećmi. Kolejną kategorię klientów (20%) stanowili
partnerzy lub małżonkowie osób, na temat których prosili o radę.
Marihuana była najczęściej wymienianym środkiem stanowiącym problem (17%). Na drugim
miejscu uplasowała się amfetamina (13%), dalej dopalacze (7%). O więcej niż jeden środek
pytało 11% internautów, ogólne pytanie o narkotyki bez wymieniania nazw pytało 39%
internautów.
Ankietę ewaluacyjną wysłano do 760 osób, które skierowały pytanie do poradni w okresie od
stycznia do grudnia 201 roku. Wypełniły ją 72 osób, co stanowi 9,5% korespondentów poradni
on-line, którym dostarczono zaproszenie. Uzyskaną stopę zwrotów należy uznać za sukces ze
względu na prawdopodobną niepewność i niechęć respondentów do wymiany osobistych
informacji dotyczących zagrożenia bądź uzależnienia od narkotyków, obaw dotyczących
potencjalnych konsekwencji prawnych związanych z ujawnieniem korzystania z nielegalnych
substancji psychoaktywnych osobiście lub przez osoby z bliskiego kręgu społecznego.
Parametry socjodemograficzne klientów poradni uczestniczących w badaniach ankietowych są
podobne do charakterystyk ogółu klientów poradni korzystających z porad w 2017 roku, więc
można przyjąć, że próba uczestnicząca w badaniach dobrze reprezentuje ogół osób
korzystających z porad w 2017 roku (płeć, wiek, wielkość miejscowości zamieszkania).
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
5
Odsetki pytań uczestników badań do poszczególnych ekspertów są podobne do odsetków
pytań wszystkich klientów poradni zadanych w w 2016 roku poszczególnym ekspertom.
Dla 65% uczestników badań ankietowych kontakt z ekspertami poradni on-line był pierwszym
kontaktem ze specjalistami zajmującymi się problematyką uzależnień.
14% respondentów zwróciło się z pytaniem dotyczącym własnego problemu z narkotykami,
50% zadało pytanie w związku z problemami z narkotykami dziecka – swojego, swoich
bliskich lub znajomych, 18% pytało w związku z problemem z narkotykami partnera lub
znajomego.
74% respondentów oceniło poradę otrzymaną w odpowiedzi na swoje zapytanie e-mailowe,
jako przydatną. Za nieprzydatne uznało porady 13% badanych. 13% respondentów nie
potrafiło odpowiedzieć na pytanie.
37% respondentów stwierdziło, że problem, z którym zwracali się do poradni on-line został już
rozwiązany. Dla 31% badanych kłopot, z którym zwracali się do poradni stanowi problem w
dalszym ciągu. 32% respondentów nie potrafiło ocenić, czy problem został już rozwiązany.
28% klientów poradni uczestniczących w badaniach ankietowych skontaktowało się osobiście
ze specjalistami po otrzymaniu porady eksperta poradni on-line.
W odpowiedziach na pytania otwarte przeważało wskazywanie zalet poradni on-line.
Najczęściej za zalety poradni badani uznawali możliwość zachowania anonimowości,
szybkość odpowiedzi na zadane pytanie, dostępność poradni, wygodę i łatwy kontakt - „bez
wychodzenia z domu” oraz kompetencje i fachowość ekspertów.
Rzadko wymieniane były wady poradni. Najczęściej za wadę poradni on-line respondenci
uznawali powierzchowność odpowiedzi, brak kompetencji ekspertów, długi czas oczekiwania
na odpowiedź oraz domagali się szerszej możliwości kontaktu z ekspertami.
45% respondentów nie rzadziej niż od czasu do czasu korzysta z materiałów informacyjno–
edukacyjnych prezentowanych na stronach poradni internetowej, w tym: często lub bardzo
często 9%, od czasu do czasu 36%. 50% korzysta z tych materiałów: albo rzadko (31%), albo
nigdy z nich nie korzysta (19%).
70% respondentów uznało materiały informacyjno–edukacyjne prezentowane na stronach
poradni za raczej dobre (32%) lub zdecydowanie dobre (38%). Nikt nie ocenił materiałów
jako złych.
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
6
Wizyty na stronach serwisu www.narkomania.org.pl w 2017
W roku 2017 roku Fundacja Praesterno prowadziła internetowy serwis pomocowo–edukacyjny
w domenie www.narkomania.org.pl. W tym okresie zarejestrowano 564 702 wizyty na
stronach serwisu, średnio ponad 47 tys. wizyt miesięcznie, to jest średnio niemal 1500 wizyt
dziennie.
Rozkład wizyt na stronach www.narkomania.org.pl w kolejnych miesiącach 2017 roku
prezentuje wykres nr 1 na następnej stronie.
Najwięcej wejść na strony serwisu miało miejsce w styczniu i w maju, najmniej w miesiącach
wakacyjnych. Tym niemniej w każdym miesiącu 2017 roku serwis zanotował ponad 41,5 tys.
wejść
Najczęściej odwiedzany był dział Czytelnia, zawierający kilkaset artykułów dotyczących
różnych aspektów problematyki uzależnień, w dalszej kolejności dział Najczęściej zadawane
pytania, następnie Informator o narkotykach – dostarczający wiedzy na temat różnych
rodzajów substancji psychoaktywnych.
W serwisie dostępna jest wyszukiwarka instytucji pomocowych zawierająca 430 rekordów.
Zamieszczono też bazę numerów telefonów zaufania.
Dodatkowo dostępne są linki do stron animowanych przez KBPN
(http://www.narkomania.edu.pl/, http://www.programfred.pl/, http://www.candisprogram.pl/,
http://dopalaczeinfo.pl/, http://www.uzaleznieniabehawioralne.pl).
Wykres nr 1. Wizyty na stronach www.narkomania.org.pl w kolejnych miesiącach 2017 roku
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
8
Poradnictwo on-line w serwisie www.narkomania.org.pl
Elementem prowadzonego przez Fundację Praesterno internetowego serwisu pomocowo–
edukacyjnego jest udzielanie mailowych porad przez prawnika, lekarza i psychologa na
zapytania internautów dotyczące szeroko rozumianej problematyki uzależnień od środków
psychoaktywnych.
W prowadzonej przez poradnię internetową dokumentacji jest zarejestrowanych w 2017 roku
1018 odpowiedzi mailowych na zapytania internautów kierowane do ekspertów poradni.
Pytania zadało 760 różnych osób. Część osób zadawała więcej niż jedno pytanie
Ilość zapytań do poszczególnych ekspertów jest zróżnicowana, w związku z tym ilości
odpowiedzi poszczególnych ekspertów są różne. Dane przedstawia wykres 2.
Wykres nr 2. Ilości odpowiedzi poszczególnych ekspertów
––
Najczęściej internauci kierowali pytania do psychologa, który w 2017 roku udzielił 497 porad,
co stanowi niemal połowę wszystkich porad. Lekarz w tym okresie udzielił 255 porad – jedną
czwartą wszystkich porad, prawnik – 266 porad, 26% wszystkich porad.
Rozkład odpowiedzi w poszczególnych miesiącach pokazuje wykres nr 3 na następnej stronie.
Więcej pytań zadawanych było w pierwszym półroczu 2017 roku. Najmniej w grudniu.
prawnik; 266; 26%
lekarz; 255; 25%
psycholog; 497; 49%
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
9
Wykres nr 3. Ilości odpowiedzi ekspertów w poszczególnych miesiącach 2016 roku
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
10
Płeć korespondentów
Wykres nr 4. Płeć korespondentów poradni on-line
Dwie trzecie osób zadających pytania ekspertom poradni to kobiety, jedna trzecia –
mężczyźni; płeć jednej osoby nie została zidentyfikowana.
Wiek korespondentów poradni
Wykres nr 5. Wiek korespondentów poradni
Najliczniejszą grupę wiekową wśród korespondentów poradni stanowią osoby powyżej 34
roku życia (44%). Jedna trzecia korespondentów poradni to osoby w wieku 25-34 lata. 15%
korespondentów lokuje się w przedziale wieku 20 – 24 lata, 6% to osoby do 19 roku życia. 4%
korespondentów nie ujawniło swojego wieku
kobieta; 664; 65%
mężczyzna; 353; 35%
brak danych; 1; 0%
6,3%
14,9%
31,3%
43,5%
3,9%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
do 19 rokużycia
20 - 24 lata 25 - 34 lata powyżej 34 lat brak danych
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
11
Wielkość miejscowości zamieszkania korespondentów poradni
Wykres nr 6. Wielkość miejscowości zamieszkania korespondentów poradni
W porównaniu z udziałami mieszkańców poszczególnych wielkości miejscowości w populacji
generalnej, wśród klientów poradni niedoreprezentowani są mieszkańcy wsi, a wyraźnie
nadreprezentowani mieszkańcy największych miast. Udziały mieszkańców małych miast i
miast 51-200 tys. mieszkańców wśród klientów poradni są nieco większe niż w populacji
generalnej.
Ta struktura korespondentów poradni wydaje się być konsekwencją dwóch faktów: po
pierwsze uzależnienie od środków odurzających jest problemem miejskim (rzadziej
występującym wśród mieszkańców wsi), po drugie dostęp do Internetu jest funkcją wielkości
miejscowości (najniższy jest na wsi).
Odsetki klientów poradni wg województw
Kartogram nr 1 na następnej stronie pokazuje udziały mieszkańców poszczególnych
województw w grupie korespondentów poradni. Najliczniej reprezentowani są mieszkańcy
Mazowsza (18%) oraz woj. dolnośląskiego (11%). W dalszej kolejności pytania zadawali
mieszkańcy województw: śląskiego i małopolskiego (po 9%). Udział mieszkańców
województwa łódzkiego wynosi 7%, wielkopolskiego i pomorskiego po 6%. Kujawsko-
pomorskie, zachodniopomorskie, podkarpackie i lubelskie mieszczą się w przedziale 3-4%.
Udziały pozostałych województw (lubuskie, warmińsko-mazurskie, świętokrzyskie, opolskie i
podlaskie) nie osiągają poziomu 3%. 7% korespondentów poradni mieszka za granicą.
Najczęściej w Wielkiej Brytanii i Niemczech. Pozostałe zapytania pochodziły z Belgii, Danii,
Francji, Holandii, Szkocji, Szwecji i Stanów Zjednoczonych.
40%
24%
17%
20%
13%
25%
21%
42%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
wieś miasto do 50 tys.mieszkaoców
miasto 51 tys. –200 tys. mieszkaoców
miasto powyżej 200 tys.mieszkaoców
w populacji ogólnej w grupie klientów poradni on-line
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
12
Kartogram nr 1. Terytorialny rozkład klientów poradni on-line w 2017 roku
maile z zagranicy 7%
brak danych 5%
powzej 15%
10%-15%
8%-10%
5%-8%
3%-5%
poniżej 3%
3%
18%
2%
2%
2%
1%
1%
4%
6%
7%
9%
11%
9%
6%
4%
3%
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
13
Struktura klientów poradni wg województw a struktura populacji wg województw
Wykres nr 7. Porównanie klientów poradni z populacją kraju wg województw
Udziały mieszkaoców poszczególnych województw w grupie klientów poradni są podobne do udziałów mieszkaoców poszczególnych województw w populacji generalnej
1. W przypadku dwóch województw
różnica przekracza 3%: mazowieckie – aż 20% klientów poradni pochodzi z tego województwa (podczas gdy udział mieszkaoców mazowieckiego w strukturze ogólnopolskiej to 13%), 12% klientów poradni to mieszkaocy województwa dolnośląskiego (udział mieszkaoców tego województwa w populacji wynosi 8%).
1 Jako podstawę procentowania udziałów klientów poradni przyjęto ilośd zapytao do poradni z Polski
(z pominięciem pytao z zagranicy i baraków danych).
12,1%
4,2% 2,9% 2,7%
7,8%
10,3%
20,4%
1,2%
3,2%
1,6%
7,2%
10,1%
2,1% 2,7%
6,4% 5,0%
7,6%
5,4% 5,7%
3,2%
6,8%
8,3%
13,1%
2,8%
5,5%
3,1%
5,7%
12,4%
3,4% 3,8%
8,7%
4,5%
0,0%
2,0%
4,0%
6,0%
8,0%
10,0%
12,0%
14,0%
16,0%
18,0%
20,0%
22,0%
klienci poradni populacja
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
14
O kogo pytali klienci poradni
Wykres nr 8. Kogo dotyczyło pytanie
Klienci poradni najczęściej (31%) zadawali pytania dotyczące ich osobistych kłopotów ze środkami psychoaktywnymi. Drugą najliczniejszą kategorię stanowili rodzice (25%), zadający pytania związane z kłopotami z ich dziedmi. Kolejną kategorię klientów (20%) stanowili partnerzy lub małżonkowie osób, na temat których prosili o radę. 12% osób pytało o innego członka rodziny, 7% zadawało pytanie na temat przyjaciela/kolegi/znajomego. najrzadziej pojawiały się pytania dotyczące wychowanka/podopiecznego lub innej osoby.
31%
25%
20%
12%
7%
1% 4%
0,1% 0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%Kogo dotyczyło pytanie
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
15
Typ środków psychoaktywnych sprawiających problemy
Wykres nr 9. Środki psychoaktywne
Najczęściej respondenci prosili o porady związane z problemami z marihuaną (17%). Poza tym marihuana była najczęściej środkiem współwymienianym z innymi. 13% pytao dotyczyło problemów z amfetaminą, 11% pytao wymieniało więcej niż jeden środek, 7% pytao dotyczyło dopalaczy.
Inne konkretne środki były wymieniane przez nie więcej niż 3% klientów poradni. 39% osób zadających pytania nie wskazywało konkretnego środka, posługując się ogólnym pojęciem narkotyki.
17%
13% 11%
7%
3% 3% 2% 2% 0,5%
39%
3%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%Typ środka
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
16
Czaty z ekspertem
W ofercie portalu narkomania.org.pl znajduje się możliwośd uzyskania pomocy w formie rozmowy czatowej. Każdy z 3 ekspertów – prawnik, lekarz i psycholog pełni "na czacie" trzygodzinny dyżur raz w tygodniu.
Wykres nr 10. Rozkład dyżurów czatowych ekspertów
W 2017 roku w sumie dyżury czatowe trwały 445 godzin. 37% tego czasu wykorzystał prawnik, 32% lekarz i 31% psycholog.
Wykres nr 11. Liczba porad czatowych
W sumie eksperci udzielili w 2017 roku 493 porad czatowych. 37% porad udzielił prawnik, 36% - psycholog, 27% - lekarz.
prawnik; 166 h; 37%
lekarz; 141 h; 32%
psycholog; 138 h; 31%
prawnik; 184 porady;
37%
lekarz; 132 porady;
27%
psycholog; 177 porad;
36%
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
17
Badania klientów poradni
W grudniu 2017 roku przeprowadzono badania klientów poradni on-line.
Konstrukcja próby badawczej
W Internecie umieszczono Ankietę ewaluacyjną, dostępną pod adresem
profitest.pl/s/13728/ocenaporadni.
Do klientów poradni on-line – osób, które zadały w 2017 roku i przesłały mailem co najmniej
jedno pytanie do poradni – zostały wysłane maile zapraszające do wzięcia udziału w badaniu,
następującej treści:
Prośba o ocenę poradni narkotykowej on-line dostępnej pod adresem
www.narkomania.org.pl
Szanowni Państwo,
prosimy o ocenę naszej poradni poprzez udzielenie odpowiedzi na kilka pytań ankiety. Czas
wypełnienia ankiety wynosi około 3 minuty.
Żeby otworzyć ankietę należy kliknąć link:
https://profitest.pl/s/13728/ocenaporadni
Jeżeli kliknięcie nie przenosi na stronę ankiety, proszę skopiować link i wkleić do paska
adresu przeglądarki internetowej.
Bardzo nam zależy na Państwa opiniach. Na ich podstawie wprowadzimy zmiany mające na
celu polepszenie działania poradni.
Pozdrawiamy
Zespół Fundacji Praesterno prowadzącej poradnię.
E-maile zostały wysłane do 760 osób na adresy mailowe podane przez te osoby w pytaniach
kierowanych do poradni. Do akcji mailingowej wykorzystano oprogramowanie FreshMail 6.0.
E-maile z zaproszeniem do wypełnienia ankiety przesłano trzy razy.
Otrzymano 72 wypełnione ankiety ewaluacyjne. Tak więc uzyskano odpowiedzi od 9,5%
korespondentów poradni on-line, którym dostarczono zaproszenie do wzięcia udziału w
badaniach. Ten wynik mieści się w przedziale zwrotów uzyskiwanych w badaniach
społecznych. Stopa zwrotu kształtuje się na poziomie 5–10%, a nawet 2–3%2.
Uzyskany w naszych badaniach wynik należy uznać za sukces ze względu na prawdopodobną
niepewność i niechęć respondentów do wymiany osobistych informacji dotyczących
zagrożenia bądź uzależnienia od narkotyków, obaw dotyczących potencjalnych konsekwencji
prawnych związanych z ujawnieniem korzystania z nielegalnych substancji psychoaktywnych
osobiście lub przez osoby z bliskiego kręgu społecznego. W odpowiedzi na część zaproszeń
2 Daniel Mider, Jak badad opinię publiczną w Internecie? Ewaluacja wybranych technik badawczych, PRZEGLĄD SOCJOLOGICZNY, Rocznik 2013, tom 62, numer 1
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
18
uzyskano odpowiedź systemową informującą, że adres, na który wysłano zaproszenie nie
istnieje. Prawdopodobnie osoby zadające pytanie z tych adresów utworzyły konta pocztowe
wyłącznie w celu wysłania pytania i otrzymania odpowiedzi, po czym zlikwidowały te konta
lub przestały ich używać.
Struktura respondentów uczestniczących w badaniu ankietowym
Adresat zapytania
Wykres 12 prezentuje odsetki respondentów, które wysłały zapytanie do poszczególnych
ekspertów i porównuje dane wszystkich klientów poradni z danymi osób, które wzięły udział
w badaniach.
Wykres nr 12. Odsetki respondentów korzystających z porad poszczególnych ekspertów
Spośród 72 osób, które wypełniły ankietę, połowę (51%) stanowią osoby, które zwróciły się o
poradę do psychologa, 28% osoby, które skierowały pytanie do prawnika, 21% – do lekarza.
Porównanie klientów poradni uczestniczących w badaniach z wszystkimi klientami pokazuje,
że struktura adresatów pytań jest podobna, różnice nie przekraczają 4%.
28%
21%
51%
26% 25%
49%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
prawnik lekarz psycholog
Udziały ekspertów w odpowiedziach (bez braków danych)
w badaniach ankietowych w poradni
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
19
Płeć
Wykres nr 13. Płeć respondentów
81% próby stanowią kobiety, 15% – mężczyźni. 4% respondentów nie podało swojej płci.
Porównanie z danymi dotyczącymi płci wszystkich klientów poradni pokazuje, że generalnie
przy przewadze pytających kobiet, częściej w badaniach uczestniczyły panie w porównaniu ze
strukturą płci klientów poradni.
Wiek
Wykres nr 14. Wiek respondentów
81%
15%
4%
65%
35%
0,1% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
kobieta mężczyzna brak danych
badania ankietowe poradnia ogółem
6%
15%
31%
44%
4%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
do 19rokużycia
20 - 24lata
25 - 34lata
powyżej34 lat
brakdanych
Klienci poradni
14%
19%
40%
26%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
17-24lata
25-34lata
powyżej34 lata
brakdanych
Uczestnicy badań
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
20
3% 4%
19% 15% 14%
39%
6%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
Rozkład wieku w grupie uczestniczącej w badaniach jest podobny do rozkładu wieku w grupie
wszystkich klientów poradni. W obu próbach przeważają osoby starsze – powyżej 34 r.ż. W
grupie uczestników bada jest mniej osób najmłodszych – do 24 r.ż.
W grupie osób, które wypełniły ankietę ewaluacyjną zdecydowanie wyższy jest odsetek osób,
które nie podały wieku.
Udziały mieszkańców poszczególnych typów miejscowości
Wykres nr 15. Wielkość miejscowości respondentów a korzystanie z poradni
W grupie uczestników badań ankietowych nieco większy jest odsetek mieszkańców małych
miast (32%) w porównaniu z odsetkiem mieszkańców tego typu miejscowości wśród
wszystkich klientów poradni. W tej grupie przeważają mieszkańcy największych miast (42%),
wśród respondentów jest 35% mieszkańców tej kategorii miejscowości.
Wykształcenie
Wykres nr 16. Wykształcenie respondentów
26% respondentów legitymuje się wykształceniem co najwyżej średnim (w tym 3%
podstawowe, 4% zasadnicze zawodowe, 19% średnie), 68% ma wykształcenie powyżej
15%
25% 21%
42%
16%
32%
20%
35%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
wieś miasto 21 tys. – 50 tys. mieszkaoców
miasto 51 tys. –200 tys.
mieszkaoców
miasto powyżej200 tys.
mieszkaoców
w grupie klientów poradni on-line w badaniach ankietowych
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
21
średniego (w tym 15% pomaturalne, 14% niepełne wyższe, 39% wyższe). 6% respondentów
nie podało swojego wykształcenia.
Charakterystyka pytań kierowanych do poradni
Czas zadania pytania
Wykres nr 17. Kiedy zwracałaś/eś się z pytaniem do eksperta poradni narkotykowej on-
line (na stronie www.narkomania.org.pl)?
W ankiecie brali udział klienci poradni, którzy zadali pytanie w 2017 roku. W ciągu ostatniego
miesiąca przed badaniem pytanie do poradni wysłało 7% badanych. 35% respondentów
zwróciło się z pytaniem przed 2 – 3 miesiącami. 21% respondentów zwróciło się z pytaniem
przed 4-6 miesiącami, 17% dawniej niż przed pół rokiem. 21% nie pamiętało czasu zadania
pytania.
7%
35%
21%
17%
21%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
w ciąguostatniegomiesiąca
przed 2-3miesiącami
przed 4-6miesiącami
dawniej niż przed6 miesiącami
nie pamiętamkiedy
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
22
Ilość zadanych pytań
Wykres nr 18. Ile razy zwracałeś/aś się z pytaniem do eksperta poradni narkotykowej?
69% respondentów zwracało się z pytaniem do eksperta tylko raz, 18% więcej niż jeden raz
(w tym 8% dwa razy, 4% trzy razy i 6% więcej niż 3 razy). 13% badanych nie potrafiło
odpowiedzieć na pytanie
Tematyka pytań
Wykres nr 19. Czego dotyczyło Twoje ostatnie pytanie do eksperta?
69%
8% 4% 6%
13%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
1 raz 2 razy 3 razy więcej niż 3 razy nie pamiętam
14%
50%
18%
1%
13%
4%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Twoichproblemów znarkotykami
problemów znarkotykami
dziecka Twojego,Twoich bliskichlub znajomych
problemów znarkotykami
Twojego partneralub znajomego
problemów zuzależnieniami
niechemicznymi(np. hazard,
Internet)
innej sprawy,wpisz jakiej?
brak danych
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
23
14% respondentów zwróciło się z pytaniem dotyczącym własnego problemu z narkotykami,
50% zadało pytanie w związku z problemami z narkotykami dziecka – swojego, swoich
bliskich lub znajomych, 18% pytało w związku z problemem z narkotykami partnera lub
znajomego. Pytania 14% dotyczyły innych spraw (problemów z uzależnieniami
behawioralnymi, prośba o udostępnienie materiałów do szkolenia, problemów z lekami,
testów narkotykowych, problemów prawnych powstałych w wyniku uzależnienia). 4%
badanych nie udzieliło odpowiedzi na pytanie.
Wcześniejsze doświadczenia respondentów ze specjalistami zajmującym się problematyką uzależnień
Badani byli pytani, czy kontakt z ekspertem poradni internetowej był ich pierwszym
kontaktem ze specjalistą zajmującym się problematyką uzależnień.
Wykres nr 20. Czy kontakt z ekspertem poradni narkotykowej on-line był pierwszym
Twoim kontaktem ze specjalistą zajmującym się problematyką uzależnień?
Dla 65% uczestników badań ankietowych kontakt z ekspertami poradni on-line był pierwszym
kontaktem ze specjalistami zajmującymi się problematyką uzależnień.
24% badanych już wcześniej miało osobisty kontakt (w poradni lub innej placówce) ze
specjalistą zajmującym się problematyką uzależnień.
6% wcześniej kontaktowało się ze specjalistami uzależnień telefonicznie lub mailowo.
5% badanych nie udzieliło odpowiedzi na pytanie.
tak; 65%
nie, już wcześniej miałem MAILOWY, INTERNETOWY lub
TELEFONICZNY kontakt ze specjalistą
zajmującym się problematyką
uzależnieo; 6%
nie, już wcześniej miałem OSOBISTY
KONTAKT (w poradni lub innej placówce)
ze specjalistą zajmującym się problematyką
uzależnieo; 24%
brak danych; 5%
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
24
Kontynuacja korzystania ze specjalistycznej pomocy po doświadczeniach ze specjalistami poradni on-line
Badani byli pytani, czy odpowiedź eksperta poradni internetowej skłoniła ich do osobistego (to
znaczy bez pośrednictwa Internetu lub telefonu) skontaktowania się ze specjalistą zajmującym
się problematyką uzależnień?
Wykres nr 21. Czy odpowiedź eksperta poradni narkotykowej on-line skłoniła Cię do
OSOBISTEGO skontaktowania się (w poradni lub innej placówce) ze specjalistą
zajmującym się problematyką uzależnień
28% klientów poradni uczestniczących w badaniach ankietowych skontaktowało się osobiście
ze specjalistami po otrzymaniu porady eksperta poradni on-line.
tak 28%
nie 68%
brak danych 4%
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
25
Ocena przydatności porad
Respondenci odpowiadali na pytanie, czy odpowiedź udzieloną przez eksperta oceniają jako
przydatną czy nieprzydatną, korzystając z pięciostopniowej skali, od 1 – zdecydowanie
nieprzydatna, do 5 – zdecydowanie przydatna.
Wykres nr 22. Ocena przydatności porad
74% respondentów uznało, że odpowiedź udzielona przez eksperta była przydatna (w tym
zdecydowanie przydatna 33% ocen, raczej przydatna 41% ocen). 13% badanych uznało
odpowiedź za nieprzydatną (w tym 12% za raczej nieprzydatną i 1% za zdecydowanie
nieprzydatną). 13% badanych nie potrafiło ocenić przydatności odpowiedzi eksperta.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
nieprzydatnaN=9 (13%) trudno powiedzied
N=9 przydatnaN=51 (74%)
1% 12%
13%
41%
33%
zdecydowanie nieprzydatna raczej nieprzydatna trudno powiedzied
zdecydowanie przydatna raczej przydatna
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
26
Połączono odpowiedzi raczej i zdecydowanie nieprzydatna w kategorię nieprzydatna oraz
odpowiedzi raczej i zdecydowanie przydatna w kategorię przydatna. Policzono oceny
przydatności odpowiedzi każdego eksperta. Wyniki prezentuje wykres 21.
Wykres nr 23. Ocena przydatności porad udzielonych przez poszczególnych ekspertów
Za przydatną uznało poradę:
82% korespondentów prawnika,
77% korespondentów lekarza,
71% korespondentów psychologa.
Jednocześnie za nieprzydatne uznawali porady korespondenci:
prawnika – 13%,
lekarza – 29%,
psychologa – 9%.
Respondenci, którzy nie pamiętali, do którego eksperta zwrócili się częściej byli zadowoleni
(63% uznało porady za przydatne) niż niezadowoleni (13% uznało porady za nieprzydatne,
25% nie potrafiło przypisać oceny).
82% 77%
71% 63%
12%
8% 13% 25%
6% 15% 16% 13%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
prawnikN=17
lekarzN=13
psychologN=31
nie pamiętamN=8
przydatna trudno powiedzied nieprzydatna
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
27
Skuteczność porad
Respondenci odpowiadali na pytanie, czy kłopot, z którym zwracali się do eksperta z poradni
internetowej został już rozwiązany, czy w dalszym ciągu stanowi problem.
Wyniki prezentuje wykres 24.
Wykres nr 24. Czy kłopot, z którym zwracałaś/eś się do eksperta z poradni internetowej
został już rozwiązany, czy w dalszym ciągu stanowi problem
37% respondentów stwierdziło, że problem, z którym zwracali się do poradni on-line został już
rozwiązany.
Dla 31% badanych kłopot, z którym zwracali się do poradni stanowi problem w dalszym
ciągu.
32% badanych nie potrafiło rozstrzygnąć, czy problem został rozwiązany lub nie udzieliło
odpowiedzi na pytanie.
kłopot został już rozwiązany
37%
kłopot stanowi problem w
dalszym ciągu 31%
trudno powiedzied
32%
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
28
Mocne i słabe strony poradni – odpowiedzi na pytania otwarte
W 2 pytaniach otwartych klienci poradni uczestniczący w badaniach ankietowych mieli
możliwość opisania, co uważają za zalety poradni on-line oraz jakie ma wady.
Badani dokonali w sumie 97 wpisów: 73 wpisy określające mocne – ich zdaniem – strony
poradni oraz 24 wpisów krytykujących poradnię.
Wykres nr 25. Proporcja ilości wskazanych zalet i wad poradni on-line
Zalety poradni on-line
Najczęściej za zaletę poradni uznawano jej anonimowość, zachowanie dyskrecji (32%
pozytywnych wypowiedzi) – wykres nr 26.
Przykłady wypowiedzi:
…szukając pomocy dobrze być anonimowym a na początku tej drogi chodzi właśnie o
to, żeby ktoś powiedział, wskazał właściwy kierunek jak postępować z chorym
uzależnionym, jak mu pomóc, jak powinni postąpić jego bliscy…
W 19% pozytywnych wpisów respondenci za zaletę poradni uznali szybkość uzyskania
odpowiedzi na zadane pytanie.
…szybkość udzielenie informacji na bieżąco, szybki kontakt…, …krótki czas
oczekiwania na pomoc…, … szybkie działanie…,… pomoc od ręki…
Dostępność poradni, dzięki kontaktowi on-line, wygodę i łatwy kontakt - „bez wychodzenia z
domu” podkreślało 18% pozytywnych wypowiedzi.
…łatwe nawiązanie kontaktu…, …łatwy i szybki dostęp do specjalisty…, ….jest online
i zawsze można zapytać o to, co męczy, bez konieczności umawiania się czy
wychodzenia z domu…, …kontakt przez internet, nie trzeba czekać w kolejce…,
…kontakt w formie elektronicznej…,…informacje bez stresu kontaktowania się
osobistego..., … nie wymaga określonego czasu spotkania…, …nie trzeba iść do
instytucji zajmującej się taką problematyką…, … brak kontaktu osobistego, co może
czasami być zaletą…, …można łatwo otrzymać odpowiedź na nurtujące pytania…
W 14% wpisów podnoszono – jako zaletę – kompetencję ekspertów.
zalety; 73; 75%
wady; 24; 25%
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
29
…dostęp do fachowców, którzy odpowiadają na trudne pytania…, … kompetencja i
profesjonalne podejście do problemu…, …udzielają odpowiedzi na nurtujące mnie
problemy…, … konkretna odpowiedź…
4% wskazań podkreślało, jako zaletę, brak opłat za porady.
3% chwaliło możliwość nawiązania ponownego kontaktu ze specjalistą.
Wśród innych wypowiedzi (11%) chwalono:
możliwość uzyskania pomocy różnych specjalistów w jednym miejscu,
możliwość wygadania się,
otrzymanie wsparcia i zmotywowanie do działania,
dostępność bazy wiedzy na stronach poradni.
Jedna respondentka entuzjastycznie wypowiedziała się na temat prawnika:
… niesamowita życzliwość, zaangażowanie, uczciwość i bezinteresowność prawnika.
To wielki talent prawniczy: "Człowiek Wielki Sercem i Umysłem". W swoim życiu
poznałam i kontaktowałam się z licznymi osobami tej profesji, lecz w mojej ocenie pan
Krzysztof jest uosobieniem WYJĄTKOWOŚCI. Warto to we właściwy sposób
spożytkować!!!
Wady poradni on-line
Za wadę poradni on-line respondenci najczęściej uznawali powierzchowność porad (9
wypowiedzi, 38%):
… w moim przypadku skończyło się na zdawkowej odpowiedzi na mojego maila…,
…nie dowiedziałam się nic więcej, czego bym już nie wiedziała…, … nie zawsze można
uzyskać wyczerpującą odpowiedź…, …ogólnikowość i brak podejścia do osób
starszych, które z reguły są bezradne w walce z problemem narkomanii. Jedna dobra
rada nie wystarczy, by rozwiązać problem…, …odpowiedż troszkę za mało
wyczerpująca…, …nic konkretnego nie powiedzą…
25% wpisów (6 osób) krytykowało długi czas oczekiwania na odpowiedź:
… długość oczekiwania na odpowiedz zwrotną - w informacji było 3 dni oczekiwania
na odpowiedź. Ja czekałam półtora tygodnia, jak dobrze pamiętam…, …długie
czekanie na odpowiedź…
Na brak bezpośredniego kontaktu z ekspertem narzekały 2 osoby (8% ocen negatywnych)
… nieosobisty kontakt jest on-line…, …nie zastąpi to jednak kontaktu z żywym
człowiekiem i pisząc jest czasem trudno opisać co się dzieje…
W 4 wpisach (17%) domagano się umożliwienia intensywniejszego kontaktu z ekspertami:
…mało wyznaczonych dni dyżurów online…, … brak kontaktu video…, ….dodatkowo
stworzyć większą możliwość komunikowania się telefonicznego…, …ciężki dostęp…
Inne uwagi krytyczne (13%):
…brak możliwości przedstawienia całego spektrum problemu…
… trzeba samemu zdefiniować swój problem…
…konwersacja jest czasochłonna…
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
30
Wykres nr 26. Zalety i wady poradni on-line – swobodne wypowiedzi respondentów
32%
19% 18%
14%
4% 3%
11%
38%
25%
8%
17%
13%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
ano
nim
ow
ośd
szyb
kośd
uzy
skan
ia p
ora
dy
do
stę
pn
ośd
dzi
ęki k
on
takt
ow
i on
-lin
e
kom
pe
ten
cja
eksp
ertó
w
bez
pła
tne
po
rad
y
mo
żliw
ośd
po
no
wn
ego
ko
nta
ktu
inn
e
bra
k sa
tysf
akcj
on
ują
cej o
dp
ow
ied
zi
dłu
gi c
zas
ocz
ekiw
ania
na
od
po
wie
dź
bra
k o
sob
iste
go k
on
takt
u
za m
ało
mo
żliw
ośc
i ko
nta
kto
wan
ia s
ię
inn
e
Zalety N=73 Wady N=24
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
31
Korzystanie z materiałów prezentowanych na stronach poradni internetowej
Respondenci zostali zapytani, czy korzystają z zasobów informacyjnych zamieszczonych na
stronach serwisu.
Wykres nr 27. Wykorzystywanie materiałów edukacyjno–informacyjnych
Tylko 9% respondentów korzysta z materiałów informacyjno–edukacyjnych prezentowanych
na stronach poradni internetowej często (8%) lub bardzo często (1%).
36% deklaruje korzystanie z tych materiałów od czasu do czasu.
50%% korzysta z tych materiałów albo rzadko (31%), albo nigdy z nich nie korzysta (19%).
4% badanych nie odpowiedziało na pytanie
19%
31%
36%
8%
1%
4%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
nigdy rzadko od czasu doczasu
często bardzo często brak danych
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
32
Ocena materiałów prezentowanych na internetowych stronach poradni
Wykres nr 28. Ocena materiałów prezentowanych na internetowych stronach poradni
70% respondentów uznało materiały informacyjno–edukacyjne prezentowane na stronach
poradni za raczej dobre (32%) lub zdecydowanie dobre (38%).
Jako średnie oceniło materiały 7% badanych.
Nikt nie uznał materiałów za raczej lub zdecydowanie złe.
24% badanych nie potrafiło ocenić materiałów.
7%
32%
38%
24%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
średnie raczej dobre zdecydowanie dobre trudno powiedzied/ niekorzystam/bdb
Fundacja Praesterno Raport ewaluacyjny
33
Spis wykresów
Wykres nr 1. Wizyty na stronach www.narkomania.org.pl w kolejnych miesiącach 2017 roku ..................... 7 Wykres nr 2. Ilości odpowiedzi poszczególnych ekspertów ............................................................................ 8 Wykres nr 3. Ilości odpowiedzi ekspertów w poszczególnych miesiącach 2016 roku .................................... 9 Wykres nr 4. Płed korespondentów poradni on-line .................................................................................... 10 Wykres nr 5. Wiek korespondentów poradni ............................................................................................... 10 Wykres nr 6. Wielkośd miejscowości zamieszkania korespondentów poradni ............................................. 11 Kartogram nr 1. Terytorialny rozkład klientów poradni on-line w 2016 roku ............................................... 12 Wykres nr 7. Porównanie klientów poradni z populacją kraju wg województw .......................................... 13 Wykres nr 8. Kogo dotyczyło pytanie ............................................................................................................ 14 Wykres nr 9. Środki psychoaktywne ............................................................................................................. 15 Wykres nr 10. Rozkład dyżurów czatowych ekspertów ................................................................................ 16 Wykres nr 11. Liczba porad czatowych ......................................................................................................... 16 Wykres nr 12. Odsetki respondentów korzystających z porad poszczególnych ekspertów.......................... 18 Wykres nr 13. Płed respondentów ................................................................................................................ 19 Wykres nr 14. Wiek respondentów .............................................................................................................. 19 Wykres nr 15. Wielkośd miejscowości respondentów a korzystanie z poradni ............................................ 20 Wykres nr 16. Wykształcenie respondentów ............................................................................................... 20 Wykres nr 17. Kiedy zwracałaś/eś się z pytaniem do eksperta poradni narkotykowej on-line (na stronie www.narkomania.org.pl)? ............................................................................................................................ 21 Wykres nr 18. Ile razy zwracałeś/aś się z pytaniem do eksperta poradni narkotykowej? ............................ 22 Wykres nr 19. Czego dotyczyło Twoje ostatnie pytanie do eksperta? .......................................................... 22 Wykres nr 20. Czy kontakt z ekspertem poradni narkotykowej on-line był pierwszym Twoim kontaktem ze specjalistą zajmującym się problematyką uzależnieo? ................................................................................. 23 Wykres nr 21. Czy odpowiedź eksperta poradni narkotykowej on-line skłoniła Cię do OSOBISTEGO skontaktowania się (w poradni lub innej placówce) ze specjalistą zajmującym się problematyką uzależnieo ..................................................................................................................................................... 24 Wykres nr 22. Ocena przydatności porad ..................................................................................................... 25 Wykres nr 23. Ocena przydatności porad udzielonych przez poszczególnych ekspertów ............................ 26 Wykres nr 24. Czy kłopot, z którym zwracałaś/eś się do eksperta z poradni internetowej został już rozwiązany, czy w dalszym ciągu stanowi problem ...................................................................................... 27 Wykres nr 25. Proporcja ilości wskazanych zalet i wad poradni on-line ....................................................... 28 Wykres nr 26. Zalety i wady poradni on-line – swobodne wypowiedzi respondentów ................................ 30 Wykres nr 27. Wykorzystywanie materiałów edukacyjno–informacyjnych ................................................. 31 Wykres nr 28. Ocena materiałów prezentowanych na internetowych stronach poradni ............................ 32